Đề tài Áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001: 2001 tại Xí nghiệp Sông Đà 802

¶i ®­îc XÝ nghiÖp ph©n c«ng c¸n bé chÞu tr¸ch nhiÖm tõng lÜnh vùc viÕt tõng tµi liÖu cô thÓ, ®Ó ®¶m b¶o thêi gian hoµn thµnh, s¸t víi t×nh h×nh thùc tÕ cña XÝ nghiÖp . C¸c chuyªn gia t­ vÊn sÏ h­íng dÉn c¸c c¸n bé chÞu tr¸ch nhiÖm biªn so¹n c¸c tµi liÖu. 3.1.6. H­íng dÉn XÝ nghiÖp viÕt tµi liÖu theo kÕ ho¹ch Sau khi tiÕn hµnh ph©n c«ng nhiÖm vô cô thÓ ®èi víi tõng c¸n bé cô thÓ, tæ chøc t­ vÊn vµ ban chØ ®¹o sÏ tiÕn hµnh h­íng dÉn tõng c¸n bé ®­îc ph©n c«ng biªn so¹n dù th¶o toµn bé c¸c tµi liÖu theo kÕ ho¹ch ®Ò ra. Dù th¶o c¸c tµi liÖu cña XÝ nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu kü thuËt, yªu cÇu tiªu chuÈn theo kÕ ho¹ch ®Ò ra vµ ph¶i ®¶m b¶o phï hîp víi t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp . 3.1.7. Xem xÐt, hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n ViÖc xem xÐt, hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n sÏ ®­îc tæ chøc t­ vÊn cïng c¸n bé cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh xem xÐt sau khi c¸c dù th¶o tµi liÖu ®· ®­îc biªn so¹n. §©y lµ c«ng viÖc hÕt søc cÇn thiÕt ®¶m b¶o cho c¸c tµi liÖu ®¶m b¶o ®Çy ®ñ chÝnh x¸c. Sau ®ã tæ chøc t­ vÊn, cïng c¸n bé cã thÈm quyÒn ®Ò nghÞ l·nh ®¹o XÝ nghiÖp phª duyÖt vµ ban hµnh toµn bé c¸c tµi liÖu ®· dù th¶o. 3.1.8. Phæ biÕn tµi liÖu Khi tµi liÖu ®­îc ban hµnh, tæ chøc t­ vÊn sÏ h­íng dÉn XÝ nghiÖp tæ chøc lËp kÕ ho¹ch vµ tiÕn hµnh phæ biÕn tÊt c¶ c¸c tµi liÖu cho nh÷ng ng­êi cã liªn quan ®Ó mäi ng­êi n¾m râ ®­îc c¸c tµi liÖu ®· ban hµnh ®Ó ®¶m b¶o thuËn lîi vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao trong qu¸ tr×nh ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9001 : 2000. Phæ biÕn tµi liÖu cÇn ®­îc tiÕn hµnh nhanh chãng, chÝnh x¸c, ®¶m b¶o ®ñ vÒ sè l­îng vµ theo tõng lÜnh vùc cô thÓ. 3.1.9. Theo dâi viÖc thùc hiÖn, c¶i tiÕn hÖ thèng v¨n b¶n Sau khi phæ biÕn tµi liÖu, nh÷ng ng­êi cã liªn quan cÇn nghiªn cøu cô thÓ ®Ó cã thÓ gãp ý, bæ sung thªm nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña mçi phßng ban cô thÓ cña XÝ nghiÖp. Tæ chøc t­ vÊn sÏ h­íng dÉn XÝ nghiÖp söa ®æi, c¶i tiÕn tµi liÖu qua nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña nh÷ng ng­êi cã liªn quan, ®ång thêi theo dâi qu¸ tr×nh thùc hiÖn, gãp ý l·nh ®¹o XÝ nghiÖp thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ vµ ®óng tiÕn ®é. 3.1.10.Phæ biÕn ISO 9000 cho tÊt c¶ nh©n viªn Sau khi hÖ thèng v¨n b¶n ®­îc x©y dùng, xÐt duyÖt vµ ban hµnh, XÝ nghiÖp tiÕn hµnh tæ chøc phæ biÕn cho tÊt c¶ mäi c¸n bé c«ng nh©n viªn trong toµn XÝ nghiÖp , n©ng cao nhËn thøc vÒ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9000 nãi chung vµ ISO 9001 nãi riªng. §ång thêi, phèi hîp víi tæ chøc t­ vÊn ®µo t¹o c¸ch thøc tiÕn hµnh c«ng viÖc ®· x¸c ®Þnh trong v¨n b¶n hÖ thèng chÊt l­îng. Song song víi viÖc ®µo t¹o lµ tæ chøc kiÓm tra tr×nh ®é nghiÖp vô cña tõng ng­êi tiªu h­íng dÉn c«ng viÖc ®­îc giao, c¸ch thøc lµm viÖc cña mçi ng­êi. Tæ chøc thi ®ua vµ khuyÕn khÝch vËt chÊt c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n thùc hiÖn tèt qu¸ tr×nh trang bÞ nhËn thøc. Phæ biÕn cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh mét lÇn cho tÊt c¶ mäi ng­êi hoÆc cã thÓ ®­îc chia thµnh mét sè b­íc cô thÓ. Thêi gian cho mçi lÇn phæ biÕn kho¶ng 0,5 ngµy. 3.1.11. §µo t¹o ®¸nh gi¸ viªn néi bé Tæ chøc t­ vÊn sÏ gióp XÝ nghiÖp tiÕn hµnh ®µo t¹o vÒ ®¸nh gi¸ viªn chÊt l­îng néi bé, ®¶m b¶o cho c¸c c¸n bé chñ chèt cña XÝ nghiÖp cã ®ñ n¨ng lùc vµ sè l­îng ®Ó tù ®¸nh gi¸ hÖ thèng chÊt l­îng theo yªu cÇu cña tiªu chuÈn. ThiÕt lËp hÖ thèng ®¸nh gi¸ néi bé vµ hÖ thèng xem xÐt cña l·nh ®¹o ®èi víi hÖ thèng chÊt l­îng. Néi dung ®µo t¹o cña khãa häc lµ c¸c c¸ch ®¸nh gi¸ chÊt l­îng, sù cÇn thiÕt vµ môc ®Ých cña ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé, c¸c kü thuËt ®¸nh gi¸, c¸ch thøc t×m kiÕm ®iÓm kh«ng phï hîp vµ ph©n lo¹i chóng, c¸ch ®iÒu hµnh qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸… c¸c kiÕn thøc mµ tæ chøc t­ vÊn trang bÞ sÏ gióp cho nh÷ng chuyªn gia cña XÝ nghiÖp cã thÓ tù m×nh ®¸nh gi¸ ®­îc hÖ thèng chÊt l­îng cña XÝ nghiÖp khi cÇn thiÕt. KÕt thóc khãa häc, c¸c häc viªn ph¶i tr¶i qua mét kú thi ®Ó cã thÓ ®­îc cÊp chøng chØ chuyªn gia ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé. Tæ chøc t­ vÊn sÏ cÊp chøng chØ chuyªn gia ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé mµ tõ lùc l­îng nµy XÝ nghiÖp cã thÓ ®éc lËp tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ hÖ thèng chÊt l­îng cña m×nh. 3.1.12. LËp kÕ ho¹ch, triÓn khai ®¸nh gi¸ néi bé Tæ chøc t­ vÊn cïng XÝ nghiÖp sÏ tiÕn hµnh ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé ®¸nh gi¸, cña tr­ëng nhãm ®¸nh gi¸, lËp kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ tr­íc khi b¾t tay vµo tiÕn hµnh ®¸nh gi¸. Trong kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ sÏ x¸c ®Þnh râ môc tiªu, ph¹m vi c¸c tµi liÖu, thêi gian, ®Þa ®iÓm, nh©n lùc vµ sù cÇn thiÕt tham gia hîp t¸c cña c¸c c¸n bé nh©n viªn tõ c¸c bé phËn. Th«ng b¸o tíi c¸c bé phËn, c¸ nh©n liªn quan tíi kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ vµ x¸c nhËn sù nhÊt trÝ cña c¸c bé phËn, c¸ nh©n nµy. Sau khi ®· lËp kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ lµ viÖc b¾t tay vµo viÖc ®¸nh gi¸. Tr­íc khi tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, c¸c c¸n bé ®¸nh gi¸ cÇn nghiªn cøu c¸c tµi liÖu, sæ tay chÊt l­îng vµ c¸c quy tr×nh, thñ tôc chÊt l­îng ®Ó hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ hÖ thèng chÊt l­îng cña XÝ nghiÖp , c¸c thñ tôc, quy tr×nh cña hÖ thèng chÊt l­îng liªn quan tíi bé phËn sÏ ®­îc ®¸nh gi¸. Xem xÐt sù phï hîp cña hÖ thèng chÊt l­îng ®· ®­îc lËp thµnh v¨n b¶n theo yªu cÇu cña ISO 9001, chuÈn bÞ phiÕu ghi chÐp cho nh÷ng vÊn ®Ò, ®iÓm cÇn lµm s¸ng tá trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸. B­íc ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ lµ häp khai m¹c víi sù tham gia cña nhãm ®¸nh gi¸, ®¹i diÖn cña c¸c bé phËn ®­îc ®¸nh gi¸. Tr­ëng nhãm ®¸nh gi¸ tr×nh bµy kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸, c¸c thµnh viªn cña ®oµn ®¸nh gi¸, ®¹i diÖn c¸c bé phËn ®­îc ®¸nh gi¸ vµ gi¶i thÝch c¸ch thøc tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ ®­îc tiÕn hµnh c¸c tµi liÖu vµ ng­êi liªn quan. Khi tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, c¸c c¸n bé ®¸nh gi¸ sÏ so s¸nh hÖ thèng chÊt l­îng ®ang tån t¹i ë XÝ nghiÖp víi c¸c yªu cÇu cña ISO 9001 ®Ó thÊy sù thùc hiÖn cã ®óng ®¾n kh«ng, cã hiÖu qu¶ nh­ thÕ nµo. XÝ nghiÖp cÇn kÕt hîp sö dông tæng hîp c¸c kü thuËt ®¸nh gi¸ nh­ pháng vÊn, trao ®æi xem xÐt hÖ thèng tµi liÖu, quan s¸t c«ng viÖc… trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸. 3.1.13. H­íng dÉn kh¾c phôc c¸c ®iÓm kh«ng phï hîp ViÖc lËp kÕ ho¹ch, triÓn khai ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé sÏ ®em l¹i kÕt qu¶ mµ trong ®ã sÏ chØ ra ®­îc ®©u lµ nh÷ng ®iÓm phï hîp víi nh÷ng ®iÓm kh«ng phï hîp, tæ chøc t­ vÊn tiÕn hµnh kh¾c phôc, bæ sung c¸c ®iÓm kh«ng phï hîp nµy sao cho thµnh nh÷ng ®iÓm phï hîp víi yªu cÇu cña tiªu chuÈn. 3.1.14. Häp xem xÐt cña l·nh ®¹o XÝ nghiÖp Sau khi ®· kh¾c phôc ®­îc c¸c ®iÓm kh«ng phï hîp, XÝ nghiÖp cÇn ph¶i tæ chøc häp ban l·nh ®¹o vµ c¸c c¸n bé chñ chèt ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña hÖ thèng chÊt l­îng vµ xem xÐt c¸c vÊn ®Ò cÇn c¶i tiÕn, ®iÒu chØnh cña hÖ thèng. Häp xem xÐt cña ban l·nh ®¹o XÝ nghiÖp nªn ®­îc tæ chøc sau c¸c lÇn ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé. 3.1.15. Tæ chøc ®¸nh gi¸ thö ViÖc tæ chøc ®¸nh gi¸ thö lµ viÖc cÇn thiÕt tr­íc khi tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ chÝnh thøc ®èi víi viÖc tiÕn hµnh x©y dùng vµ ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo ISO 9001 cña XÝ nghiÖp . Tæ chøc t­ vÊn chÞu tr¸ch nhiÖm mêi tæ chøc chøng nhËn tíi tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ thö ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é phï hîp cña hÖ thèng ®èi víi yªu cÇu tiªu chuÈn ®ång thêi gióp c¸n bé cña XÝ nghiÖp lµm quen víi ®¸nh gi¸ chÝnh thøc. 3.1.16.Xem xÐt h­íng dÉn XÝ nghiÖp kh¾c phôc c¸c lçi sau ®¸nh gi¸ thö Sau khi ®¸nh gi¸ thö kÕt thóc, c¸c kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ sÏ ®­îc kÕt luËn trong "B¸o c¸o ®¸nh gi¸ thö". B¸o c¸o nµy sÏ liÖt kª ®Çy ®ñ, chi tiÕt c¸c lçi cô thÓ phôc c¸c lçi nµy, ®Ó ®¶m b¶o khi tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ chÝnh thøc sÏ kh«ng cßn ph¸t hiÖn c¸c lçi t­¬ng tù n÷a. 3.1.17 H­íng dÉn c¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ cho chøng nhËn ViÖc chuÈn bÞ cho ®¸nh gi¸ chøng nhËn bao gåm c¸c néi dung sau: - §¸nh gi¸ tr­íc chøng nhËn: néi dung nµy nh»m x¸c ®Þnh xem hÖ thèng cña XÝ nghiÖp ®· phï hîp víi tiªu chuÈn ch­a, cã ®­îc thÓ hiÖn mét c¸ch hiÖu qu¶ kh«ng, x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i ®Ó kh¾c phôc. ViÖc ®¸nh gi¸ tr­íc chøng nhËn cã thÓ do XÝ nghiÖp tiÕn hµnh hoÆc do tæ chøc bªn ngoµi thùc hiÖn. - Lùa chän tæ chøc chøng nhËn: tæ chøc chøng nhËn ®©y ®¸nh gi¸ cña bªn thø ba lµ tæ chøc ®· ®­îc c«ng nhËn cho viÖc thùc hiÖn ®¸nh gi¸ vµ cÊp chøng nhËn phï hîp víi tiªu chuÈn ISO 9000. V× nguyªn t¾c mäi chøng chØ ISO 9000 ®Òu cã gi¸ trÞ nh­ nhau, kh«ng ph©n biÖt tæ chøc nµo tiÕn hµnh cÊp. XÝ nghiÖp cã quyÒn lùa chän bÊt kú tæ chøc nµo ®Ó ®¸nh gi¸ vµ cÊp chøng chØ. - ChuÈn bÞ vÒ mÆt tæ chøc vµ nguån lùc ®Ó tiÕn hµnh ®¸nh gi¸. 3.1.18 §¸nh gi¸ chøng nhËn Tæ chøc chøng nhËn ®­îc XÝ nghiÖp lùa chän tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ sù phï hîp vµ sù tháa m·n c¸c yªu cÇu cña tiªu chuÈn. NÕu hÖ thèng XÝ nghiÖp cña XÝ nghiÖp ®· ®¸p øng hoµn toµn ®­îc yªu cÇu cña tiªu chuÈn, tæ chøc chøng nhËn sÏ tiÕn hµnh chøng nhËn chÝnh thøc hÖ thèng chÊt l­îng cña XÝ nghiÖp . Sù chøng nhËn nµy lµ b»ng chøng kh¸ch quan do bªn thø ba cÊp, chøng minh r»ng XÝ nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®¸p øng c¸c dÞch vô cã chÊt l­îng cho kh¸ch hµng. 3.1.19. H­íng dÉn kh¾c phôc lçi sau chøng nhËn (nÕu cã) Tæ chøc t­ vÊn sÏ gióp XÝ nghiÖp thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc cÇn thiÕt ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng ®iÓm kh«ng phï hîp ®­îc ph¸t hiÖn ra trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸, cho ®Õn khi tæ chøc chøng nhËn x¸c ®Þnh r»ng hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cña XÝ nghiÖp phï hîp víi tiªu chuÈn ISO 9000. Trong giai ®o¹n nµy, XÝ nghiÖp kh«ng chØ tiÕn hµnh kh¾c phôc c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i mµ cßn cÇn ph¶i tiÕp tôc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng theo yªu cÇu cña tiªu chuÈn ®Ó duy tr× vµ kh«ng ngõng c¶i tiÕn hÖ thèng chÊt l­îng cña XÝ nghiÖp . 3.1.20. KÕt thóc dù ¸n Sau khi tæ chøc chøng nhËn cÊp chøng chØ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9001 : 2000 cho XÝ nghiÖp th× coi nh­ kÕt thóc giai ®o¹n x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng trong XÝ nghiÖp . Tuy nhiªn, XÝ nghiÖp cÇn ph¶i liªn tôc c¶i tiÕn ®Ó tiÕp tôc duy tr× vµ thùc hiÖn tèt h¬n n÷a, ph¸t huy hiÖu qu¶ h¬n n÷a cña viÖc ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9001 : 2000 trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp . 4.Thùc tr¹ng vÒ vÊn ®Ò chÊt l­îng qu¶n lý chÊt l­îng cña XÝ nghiÖp Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cu¶ XÝ nghiÖp , vÊn ®Ò qu¶n lý chÊt l­îng mÆc dï ®· ®­îc ban l·nh ®¹o quan t©m vµ ®Çu t­ nh­ng ch­a ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé vµ thèng nhÊt. ViÖc nghiªn cøu vµ ¸p dông nh÷ng m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng tiªn tiÕn trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña qu¶n lý chÊt l­îng ch­a ®­îc thùc hiÖn. XÝ nghiÖp míi chØ ¸p dông m« h×nh chÊt l­îng, theo nhãm OTK ®Ó theo dâi thi c«ng c¸c c«ng tr×nh ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu vÒ kü thuËt vµ chÊt l­îng; Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông m« h×nh nµy ch­a thùc sù hiÖu qu¶ mµ cßn mÊt nhiÒu thêi gian trong viÖc kiÓm tra theo dâi. §Ó ®¶m b¶o c«ng tr×nh ®­îc thi c«ng ®óng tiÕn ®é vµ ®óng yªu cÇu th× nhãm OTK cÇn ph¶i thùc hiÖn viÖc theo dâi hµng ngµy, hµng ca lµm viÖc. ViÖc theo dâi cña m« h×nh OTK dùa trªn viÖc ®¸nh gi¸ theo c¸c tiªu chuÈn mµ Nhµ n­íc, Bé ngµnh quy ®Þnh nªn m« h×nh nµy ch­a thùc sù cã tÝnh linh ho¹t vµ mang tÝnh chñ ®éng trong ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng cña XÝ nghiÖp . V× vËy vÊn ®Ò qu¶n lý chÊt l­îng ®ang vµ sÏ ®­îc l·nh ®¹o XÝ nghiÖp quan t©m h¬n n÷a, ®Çu t­ ®i s¸t víi t×nh h×nh thùc tÕ cña XÝ nghiÖp ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao h¬n n÷a trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. PhÊn ®Êu trong nh÷ng n¨m tíi c¸c c«ng tr×nh cã quy m« lín, nhá cña XÝ nghiÖp thi c«ng ®Òu ®¹t ®­îc lµ nh÷ng c«ng tr×nh chÊt l­îng cao. §øng tr­íc t×nh h×nh ®ã, l·nh ®¹o XÝ nghiÖp quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh x©y dùng vµ ¸p dông m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng hiÖn ®¹i vµo XÝ nghiÖp nh»m n©ng cao chÊt l­îng mçi c«ng tr×nh vµ t¨ng kh¶ n¨ng ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng trong toµn XÝ nghiÖp . L·nh ®¹o XÝ nghiÖp ®· thÊy ®­îc ý nghÜa to lín cña viÖc ¸p dông ISO 9000 vµo ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng, trong viÖc duy tr× vµ ph¸t triÓn XÝ nghiÖp ban l·nh ®¹o ®· ®Þnh h­íng cho ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÊt l­îng, x¸c ®Þnh môc tiªu vµ ph¹m vi ¸p dông ®Ó hç trî cho ho¹t ®éng qu¶n lý cña m×nh ®em l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc. Sau khi nghiªn cøu nghiªm tóc vÊn ®Ò, tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc ®· ¸p dông thµnh c«ng tiªu chuÈn ISO 9000, XÝ nghiÖp ®· quyÕt ®Þnh lùa chän cho m×nh tiªu chuÈn phï hîp ®ã lµ tiªu chuÈn ISO 9001 - 2000. Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc tiªu chuÈn vµ ph¹m vi ¸p dông, l·nh ®¹o XÝ nghiÖp cam kÕt thùc hiÖn viÖc ¸p dông ISO 9001 vµo ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng t¹i XÝ nghiÖp vµ tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch x©y dùng vµ ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9001 : 2000. PhÇn III Mét sè gi¶i ph¸p vÒ kÕ ho¹ch x©y dùng vµ ¸p dông hÖ thèng QLCL theo ISO 9001-2000 t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 802 1.1. Ph­¬ng h­íng n©ng cao s¶n xuÊt nãi chung Trong mét sè n¨m tíi, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp phÊn ®Êu ®¹t gi¸ trÞ s¶n xuÊt kinh doanh hµng n¨m nh­ sau: B¶ng sè 7: KÕ ho¹ch c¸c chØ tiªu chñ yÕu tõ n¨m 2007 ®Õn 2011 §¬n vÞ tÝnh: tû ®ång STT C¸c chØ tiªu 2007 2008 2009 2010 2011 A Tæng gi¸ trÞ SXKD 220,92 232,03 261,25 358,32 387,72 1 Gi¸ trÞ x©y l¾p 334,4 191,1 214,4 271,5 254,9 2 Gi¸ trÞ s¶n xuÊt CN 0 5,8 27,0 67,0 112,0 3 Gi¸ trÞ phôc vô x©y l¾p 18,9 9,0 14,8 14,8 15,8 4 Gi¸ trÞ kinh doanh VTTB-PT 6,6 6,19 5,0 5,0 5,0 5 Gi¸ trÞ nhËp khÈu thiÕt bÞ 68,74 71,5 88,5 75,1 0 B C¬ cÊu trong gi¸ trÞ XL 138,4 191,9 214,4 71,5 254,9 1 C¸c c«ng tr×nh T§, TL 49,6 125,9 191,2 244,6 197,9 2 C¸c c«ng tr×nh giao th«ng 76,97 43,6 2,4 0 0 3 C¸c c«ng tr×nh DD&CN 11,9 13,6 17,7 23,9 7,0 4 C¸c c«ng tr×nh ®Êu thÇu - 8,0 3,0 3,0 50,0 Ghi chó: SXKD: sxkd; XL: x©y l¾p VTTB-PT: vËt t­ thiÕt bÞ- phô tïng T§,TL: thñy ®iÖn, thñy lîi DD&CN: d©n dông vµ c«ng nghiÖp - Víi lÜnh vùc kinh doanh x©y l¾p: XÝ nghiÖp vÉn lÊy thi c«ng x©y l¾p b»ng c¬ giíi c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn, thñy lîi lµm chñ ®¹o, ®ång thêi còng lu«n chó träng tíi viÖc thi c«ng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng ®­êng bé, c«ng tr×nh x©y dùng d©n dông, c«ng nghiÖp vµ h¹ tÇng c¬ së ®Ó ph¸t huy n¨ng lùc s½n cã cña c¸c thiÕt bÞ ®· ®Çu t­. VÒ gi¸ trÞ x©y l¾p hµng n¨m kho¶ng tõ 138 ®Õn 255 tû ®ång, chiÕm tõ 66% ®Õn 90%, b×nh qu©n lµ 80% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt kinh doanh. - Víi lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp: ®©y lµ mét lÜnh vùc míi ®èi víi XÝ nghiÖp nh»m ®¶m b¶o sù æn ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp ®ång thêi ph¸t huy thÕ m¹nh cña ngµnh nghÒ truyÒn thèng. XÝ nghiÖp phÊn ®Êu ®¹t gi¸ trÞ b×nh qu©n hµng n¨m 43,2 tû ®ång chiÕm tû lÖ 12% trong tæng gÝa trÞ s¶n xuÊt kinh doanh. - Víi lÜnh vùc nhËp khÈu thiÕt bÞ: gi¸ trÞ nhËp khÈu thiÕt bÞ chñ yÕu phôc vô cho ®Çu t­ hiÖn ®¹i hãa thiÕt bÞ cña XÝ nghiÖp , b×nh qu©n kho¶ng trªn 62 tû ®ång/n¨m. - Víi lÜnh vùc kinh doanh kh¸c: S¶n l­îng kinh doanh phôc vô x©y l¾p b×nh qu©n 14,7 tû ®ång/n¨m, chiÕm kho¶ng 6% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt kinh doanh. Trong ®ã chñ yÕu lµ khai th¸c c¸t ®¸, cho thuª xe m¸y vµ c¸c dÞch vô gia c«ng söa ch÷a, kinh doanh vËt t­ phô tïng. 1.2. Ph­¬ng h­íng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng t¹i XÝ nghiÖp trong mét sè n¨m tíi §Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp trong mét sè n¨m tíi, Ban l·nh ®¹o XÝ nghiÖp ®· ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ, trong ®ã cã mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n sau: - Mét lµ, tËp trung ®æi míi hÖ thèng thiÕt bÞ m¸y mãc, n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Nguån vèn cÇn thiÕt cho viÖc ®æi míi c«ng nghÖ vµ m¸y mãc cã thÓ lÊy tõ nguån vèn tÝch lòy cña XÝ nghiÖp hoÆc cã thÓ dïng vèn ®i vay tõ quü hç trî ®Çu t­ ph¸t triÓn, tõ nguån tÝn dông cña nhµ n­íc hay kªu gäi liªn doanh liªn kÕt. Khi nhËp khÈu m¸y mãc, c«ng nghÖ cÇn hÕt søc chó ý nhËp ®­îc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ nguån tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn, tr¸nh t×nh tr¹ng do lîi Ých tr­íc m¾t, bu«ng láng qu¶n lý ®Ó tiªu phÝ tiÒn vµo viÖc nhËp thiÕt bÞ l¹c hËu cò n¸t. - Hai lµ, ®Çu t­ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. C¬ cÊu lao ®éng cña XÝ nghiÖp hiÖn nay ch­a thËt sù hîp lý vµ tinh gän, tr×nh ®é ®éi ngò lao ®éng ch­a cao ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm. V× vËy, XÝ nghiÖp cÇn chó träng ®µo t¹o l¹i lùc l­îng lao ®éng phï hîp víi yªu cÇu, tÝnh chÊt c«ng viÖc, n©ng cao tay nghÒ cho ®éi ngò c«ng nh©n ph¸t triÓn kü n¨ng mét c¸ch thèng nhÊt, ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña mçi c¸ nh©n. §æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ ph¶i t­¬ng thÝch víi lùc l­îng lao ®éng ®ñ kh¶ n¨ng sö dông vµ vËn hµnh khai th¸c nh÷ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. - Ba lµ, ®æi míi nhËn thøc vÒ vai trß cña hÖ thèng qu¶n lý ®èi víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm nãi riªng vµ sù tån t¹i, ph¸t triÓn l©u bÒn cña XÝ nghiÖp nãi chung, qu¶n lý chÝnh lµ nh©n tè kÕt dÝnh, phèi hîp vµ ph¸t huy t¸c dông cña tÊt c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã, tr­íc xu thÕ c¹nh tranh kh¾c nghiÖt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, nh÷ng th¸ch thøc trong tiÕn tr×nh héi nhËp, XÝ nghiÖp vÉn cè g¾ng v­¬n lªn t×m cho m×nh mét vÞ trÝ v÷ng ch¾c trªn th­¬ng tr­êng. ViÖc s¶n xuÊt ®­îc nh÷ng s¶n phÈm chÊt l­îng cao, æn ®Þnh, h¹ gi¸ thµnh, ­u thÕ trong c¹nh tranh lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn XÝ nghiÖp . Sau khi t×m hiÓu, nghiªn cøu hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn Quèc tÕ ISO 9001:2000. Ban l·nh ®¹o XÝ nghiÖp quyÕt ®Þnh x©y dùng vµ ¸p dông vµo ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng t¹i XÝ nghiÖp , coi hÖ thèng lµ c«ng cô ®¾c lùc nhÊt, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn lín m¹nh cña XÝ nghiÖp . §¶ng bé XÝ nghiÖp ®· qu¸n triÖt tíi tõng bé phËn, tõng ®èi t­îng trùc tiÕp s¶n xuÊt" chØ cã thÓ lµm ra s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt, cã tÝnh c¹nh tranh cao, khi mµ c¶ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ®­îc tæ chøc tèt. Phèi hîp ®Ó c¶i tiÕn, hoµn thiÖn lÒ lèi lµm viÖc, ph¶i lµm ®óng, lµm tèt ngay tõ ®Çu. Tháa m·n tèi ®a nhu cÇu cña kh¸ch hµng lµ môc ®Ých cña hÖ thèng. XÝ nghiÖp ®· bè trÝ, s¾p xÕp l¹i mét sè phßng ban ®Ó phï hîp víi yªu cÇu cña hÖ thèng. §Çu t­ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng, thiÕt bÞ s¶n xuÊt trong XÝ nghiÖp . Trong nh÷ng n¨m qua, Ban l·nh ®¹o XÝ nghiÖp ®· th­êng xuyªn chØ ®¹o, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c XÝ nghiÖp , chi nh¸nh hoµn thµnh nhiÖm vô cña m×nh. §Ó ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao trong thêi gian tíi: + §Èy m¹nh c«ng t¸c dù b¸o chiÕn l­îc vÒ nh÷ng xu thÕ ph¸t triÓn cña tõng lÜnh vùc lín, ®Ó c¸c XÝ nghiÖp , chi nh¸nh cã thªm c¬ së ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch dµi h¹n cña m×nh, nh»m ph¸t triÓn ®óng h­íng, ®óng quy luËt. §ång thêi sö dông triÖt ®Ó biÖn ph¸p ®iÒu tiÕt hîp lý trong ®Çu t­, tr¸nh t×nh tr¹ng ®Çu t­ trµn lan g©y l·ng phÝ. + KÞp thêi th¸o gì nh÷ng v­íng m¾c vÒ c¬ chÕ trong tõng thêi kú cho XÝ nghiÖp . VÊn ®Ò ®ang bøc xóc hiÖn nay lµ quy chÕ ®Êu thÇu vµ c«ng t¸c ®Çu t­. + Hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp theo h­íng x©y dùng m¹nh ®a ngµnh nghÒ. + Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÜ m« ®Ó t¨ng thÞ phÇn cho XÝ nghiÖp trong c¸c ngµnh lÜnh vùc nh­ giao th«ng vËn t¶i, n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. 2. Mét sè gi¶i ph¸p trong viÖc nghiªn cøu triÓn khai ¸p dông ISO 9001:2000 t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 802 2.1. Gi¶i ph¸p 1 TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9001:2000 ViÖc hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9001:2000 t¹i XÝ nghiÖp cÇn ®­îc thùc hiÖn theo ®óng ph­¬ng ch©m ®· ®Ò ra lµ: Phï hîp - khoa häc - hiÖu qu¶… 2.1.1. TiÕp tôc xem xÐt tÝnh hîp lý cña hÖ thèng v¨n b¶n hiÖn hµnh Ban chØ ®¹o ISO cïng c¸c ®¬n vÞ liªn quan cã tr¸ch nhiÖm xem xÐt tÝnh hîp lý cña hÖ thèng v¨n b¶n hiÖn hµnh nh»m t×m ra nh÷ng ®iÓm ch­a phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Ó cã thÓ ®­a ra ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc. C«ng viÖc nµy cÇn ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn, liªn tôc. Bëi v× ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt liªn tôc thay ®æi cho nªn hÖ thèng v¨n b¶n còng cÇn cã sù thay ®æi cho t­¬ng thÝch. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ó söa ®æi, bæ sung cÇn cã sù tham gia phèi hîp cña c¸c chuyªn gia phô tr¸ch hÖ thèng chÊt l­îng cïng c¸c c¸n bé chuyªn m«n phô tr¸ch c¸c ®¬n vÞ ®Ó ®¶m b¶o hÖ thèng v¨n b¶n ®­îc söa ®æi phï hîp víi thùc tÕ s¶n xuÊt, s¸t thùc víi quy tr×nh nghiÖp vô h¬n vµ thuËn lîi h¬n khi thùc hiÖn. 2.1.2. Nghiªn cøu vµ vËn dông kinh nghiÖm cña c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc ®· ¸p dông thµnh c«ng tiªu chuÈn ISO 9001: 2000 ViÖc ¸p dông ISO 9001: 2000 vµo ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng t¹i hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®ang cßn rÊt míi mÎ, do ®ã XÝ nghiÖp rÊt cÇn nghiªn cøu kinh nghiÖm cña c¸c doanh nghiÖp ®i tr­íc. Thùc tÕ ®· chøng minh: viÖc häc hái kinh nghiÖm cña c¸c doanh nghiÖp rÊt cã Ých kh«ng chØ trong lÜnh vùc qu¶n lý chÊt l­îng mµ c¶ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt - x©y dùng cña XÝ nghiÖp . Qua kinh nghiÖm häc hái ®­îc XÝ nghiÖp cã thÓ chia sÎ nh÷ng thµnh c«ng ®Ó ¸p dông cã hiÖu qu¶ tiªu chuÈn nµy vµo qu¶n lý chÊt l­îng t¹i XÝ nghiÖp , ®ång thêi thÊy ®­îc nh÷ng h¹n chÕ vµ hä ®· dïng biÖn ph¸p g× ®Ó kh¾c phôc nh»m vËn dông linh ho¹t nh÷ng biÖn ph¸p nµy trong viÖc kh¾c phôc nh­îc ®iÓm cña XÝ nghiÖp nÕu XÝ nghiÖp m¾c ph¶i nh÷ng h¹n chÕ t­¬ng tù. Qua nghiªn cøu vµ tæng kÕt kinh nghiÖm ¸p dông t¹i mét sè Doanh nghiÖp, cã nh÷ng kinh nghiÖm sau cã thÓ gióp Ých cho XÝ nghiÖp trong viÖc x©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng cña m×nh: * Thø nhÊt, L·nh ®¹o XÝ nghiÖp lu«n chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng s¸t víi chÝnh s¸ch chÊt l­îng ®· c«ng bè. §Æc biÖt, sù cam kÕt ch¾c ch¾n vµ lßng quyÕt t©m cña l·nh ®¹o lµ yÕu tè quan träng nhÊt thóc ®Èy sù thµnh c«ng. * Thø hai, XÝ nghiÖp biÕt tËp trung nguån lùc phï hîp víi hÖ thèng: + Duy tr× m¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn phï hîp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. + §¶m b¶o chÊt l­îng nguyªn liÖu, vËt t­ ®Çu vµo mét c¸ch ®Òu ®Æn th­êng xuyªn. Thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸, lùa chän nhµ thÇu phï mét c¸ch bµi b¶n ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - ChuÈn bÞ tèt nguån nh©n lùc b»ng viÖc tæ chøc tèt viÖc huÊn luyÖn, ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ, kiÕn thøc qu¶n lý cho toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn. Cã chiÕn l­îc ®µo t¹o vµ sö dông nguån nh©n lùc mét c¸ch ®óng ®¾n, s¸ng t¹o. - Kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é cho c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé. * Thø ba, LËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc tèt viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé theo hiÖn tr¹ng cña tæ chøc. * Thø t­, Thùc hiÖn vµ kiÓm so¸t chÆt chÏ c¸c hµnh ®éng kh¾c phôc, phßng ngõa, tr¸nh sai sãt x¶y ra trong toµn bé qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. * Thø n¨m, Tæ chøc häp ®iÒu hµnh hµng tuÇn ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i cña hÖ thèng. §©y lµ c«ng viÖc rÊt quan träng mµ c¸c XÝ nghiÖp ®· duy tr× ®­îc. V× viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò tån t¹i sÏ ®­îc cÊp l·nh ®¹o cao nhÊt xem xÐt gi¶i quyÕt sím vµ triÖt ®Ó. §Ó duy tr× hÖ thèng, XÝ nghiÖp tiÕn hµnh gi¶i quyÕt tèt mét sè vÊn ®Ò: + Thùc hiÖn ®óng lÞch tr×nh ®¸nh gi¸, gi¸m s¸t sau khi ®­îc chøng nhËn. Theo tiÕn tr×nh ¸p dông tiªu chuÈn ISO 9001:2000, tæ chøc cÊp giÊy chøng nhËn sÏ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ gi¸m s¸t 6 th¸ng mét lÇn ®Ó ®¸nh gi¸ l¹i hÖ thèng, xem xÐt hÖ thèng cßn thùc sù ho¹t ®éng vµ cßn phï hîp víi tiªu chuÈn ISO 9001:2000 mµ XÝ nghiÖp chøng nhËn hay kh«ng. + Chñ ®éng mêi c¬ quan ®¸nh gi¸ chÊt l­îng hÖ thèng theo ®óng lÞch tr×nh ®Ò ra. Muèn vËy, XÝ nghiÖp ph¶i lµm tèt c¸c kh©u chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn vµ chñ ®éng mêi bªn tæ chøc chøng nhËn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ hÖ thèng cña m×nh. 2.1.3. Xem xÐt tÝnh hiÖu lùc cña hÖ thèng qua c¸c kú ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé Th«ng qua c¸c kú ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé, tÝnh hiÖu lùc cña hÖ thèng sÏ ®­îc kiÓm tra, xem xÐt l¹i. Cã thÓ coi viÖc kiÓm tra nµy nh­ mét cuéc kiÓm to¸n néi bé ®èi víi hiÖu n¨ng cña hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng trong XÝ nghiÖp . C¸c cuéc ®¸nh gi¸ néi bé ®­îc tiÕn hµnh theo kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra, th­êng lµ gi÷a c¸c kú ®¸nh gi¸ b¸m s¸t cña c¬ quan chøng nhËn nh»m t×m ra nh÷ng sai sãt cña hÖ thèng nh»m kh¾c phôc kÞp thêi tr­íc ®¸nh gi¸ gi¸m s¸t ®Ó duy tr× ®­îc chøng chØ ISO 9001:2000. Ngoµi ra cã thÓ tæ chøc c¸c cuéc ®¸nh gi¸ bÊt th­êng còng nh»m xem xÐt tÝnh hiÖu lùc cña hÖ thèng ®Ó thùc hiÖn mét sè c¸c yªu cÇu cÇn thiÕt nh­: + Khi cã nhu cÇu cÇn thiÕt lËp mèi quan hÖ hîp ®ång vµ do bªn ®èi t¸c yªu cÇu cã cuéc ®¸nh gi¸ néi bé ®Ó hä cã ®­îc b¶n kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ (hoÆc cã thÓ hä cã ®¹i diÖn trong ®oµn ®¸nh gi¸), tõ ®ã cã thÓ t¹o ra sù tin t­ëng cña kh¸ch hµng ®èi víi hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cña XÝ nghiÖp (tuy nhiªn ®iÒu nµy cßn tïy thuéc vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸). + Khi trong XÝ nghiÖp cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ vÒ c¬ cÊu tæ chøc, nh©n lùc mµ sù thay ®æi ®ã cã ¶nh h­ëng ®Õn hÖ thèng chÊt l­îng. ViÖc tæ chøc ®¸nh gi¸ néi bé lóc nµy nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña sù thay ®æi ®ã cã ®¹t yªu cÇu vµ môc ®Ých ®Ò ra hay kh«ng. + Khi ®é an toµn, tÝnh n¨ng sö dông vµ ®é tin cËy cña s¶n phÈm ®ang cã nguy c¬ hoÆc bÞ nghi ngê lµ kh«ng phï hîp víi tiªu chuÈn kü thuËt, kh«ng ®óng theo thiÕt kÕ. ViÖc ®¸nh gi¸ lóc nµy võa ®¶m b¶o ®­îc kh¶ n¨ng kiÓm so¸t chÊt l­îng s¶n phÈm ®ång thêi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. C¸c cuéc ®¸nh gi¸ nªn tiÕn hµnh mét c¸ch bÊt th­êng, nh­ vËy sÏ ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan h¬n hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng. Tuy nhiªn, vÉn cÇn thiÕt ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc cña quy tr×nh ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé: cÇn bæ nhiÖm tr­ëng ban ®¸nh gi¸, c¸c thµnh viªn trong ®oµn ®¸nh gi¸, ph¹m vi ®¸nh gi¸, c¸c biªn b¶n cÇn thiÕt cña cuéc ®¸nh gi¸. 2.2. Gi¶i ph¸p 2 N©ng cao hiÓu biÕt vµ ý thøc tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong XÝ nghiÖp 2.2.1. Tæ chøc c¸c líp häc vÒ ISO 9001:2000 cho CBC trong XÝ nghiÖp ViÖc tæ chøc c¸c líp häc vÒ ISO 9001:2000 nh»m n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé c«ng nh©n viªn XÝ nghiÖp khi thùc hiÖn c«ng viÖc ®ång thêi nh¾c nhë, n©ng cao hiÓu biÕt vµ ý thøc tèt h¬n vÒ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9001:2000 cña XÝ nghiÖp . Néi dung cña c¸c bµi gi¶ng cho c¸c líp häc kh«ng chØ nh»m giíi thiÖu chung vÒ tiªu chuÈn ISO 9001:2000 mµ cßn nh»m giíi thiÖu ngµy cµng s©u h¬n, réng h¬n vÒ hÖ thèng v¨n b¶n ISO 9001:2000 cña XÝ nghiÖp . Bëi v× bé tiªu chuÈn ISO 9001:2000 khi ban hµnh chØ cã c¸c yªu cÇu chung, rÊt ng¾n gän, nh­ng khi ®­îc x©y dùng thµnh hÖ thèng v¨n b¶n cña XÝ nghiÖp th× ®ã thùc sù lµ mét c«ng tr×nh ®­îc tËp thÓ ban l·nh ®¹o vµ chØ ®¹o ISO 9001:2000 biªn so¹n, víi rÊt nhiÒu h­íng dÉn thùc hiÖn, c¸c biÓu mÉu mµ mäi ng­êi khã cã thÓ biÕt hÕt vµ thùc hiÖn hoµn toµn ®óng. Tuy nhiªn còng tïy theo tõng lo¹i h×nh líp häc mµ cÇn bè trÝ, s¾p xÕp néi dung cho phï hîp. + §èi víi nh÷ng líp häc ng¾n ngµy (th­êng lµ mét hoÆc hai buæi lµm viÖc), ®èi t­îng ®­îc ®µo t¹o lµ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt hoÆc nh©n viªn mét sè phßng ban nghiÖp vô th× nªn cã néi dung ng¾n gän, xóc tÝch, dÔ hiÓu, chñ yÕu mang tÝnh tuyªn truyÒn phæ biÕn nh»m n©ng cao ý thøc cho ng­êi lao ®éng. + §èi víi nh÷ng líp häc dµi ngµy h¬n, ®èi t­îng ®µo t¹o lµ c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé, c¸c thµnh viªn trong hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng, c¸n bé phô tr¸ch c¸c phßng ban, c¸c x­ëng s¶n xuÊt th× néi dung ®µo t¹o s©u réng h¬n ®Ó ng­êi ®­îc ®µo t¹o hiÓu biÕt s©u s¾c h¬n vÒ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. + Ngoµi ra nªn cã nh÷ng buæi häc mang tÝnh "chuyªn ®Ò" cho tõng bé phËn s¶n xuÊt, nghiÖp vô ®Ó cã ®iÒu kiÖn gi¶i thÝch s©u h¬n vÒ c¸c quy tr×nh trong hÖ thèng v¨n b¶n cña ISO 9001:2000 ®ang ®­îc thùc hiÖn t¹i XÝ nghiÖp . §Æc biÖt lµ c¸c quy tr×nh, h­íng dÉn, biÓu mÉu, cã liªn quan ®Õn ®¬n vÞ ®ã. Nh÷ng líp ®µo t¹o nµy nªn tæ chøc th­êng xuyªn, ®Þnh kú, ng­êi phô tr¸ch gi¶ng d¹y cã thÓ lµ c¸c c¸n bé phô tr¸ch hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cña XÝ nghiÖp , c¸n bé phô tr¸ch c¸c ®¬n vÞ trong XÝ nghiÖp , còng cã thÓ lµ c¸c chuyªn gia vÒ mét lÜnh vùc nghiÖp vô cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp . KÕt thóc mçi khãa häc cÇn cã bµi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña c¸c häc viªn, bµi kiÓm tra còng tïy theo lo¹i h×nh líp häc mµ cã néi dung kiÓm tra thÝch hîp. Cã thÓ dïng bµi kiÓm tra viÕt hoÆc tr¾c nghiÖm kÕt hîp c¶ c©u hái ®ãng vµ c©u hái më. 2.2.2. T¨ng c­êng hµnh ®éng cña l·nh ®¹o XÝ nghiÖp ISO 9001:2000 coi tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt l­îng ®Çu tiªn vµ cao nhÊt thuéc vÒ l·nh ®¹o. L·nh ®¹o cÇn ý thøc ®­îc r»ng viÖc x©y dùng hÖ thèng chÊt l­îng phï hîp víi ISO 9001:2000 nãi chung vµ víi ISO 9001: 2000 nãi riªng thùc sù lµ mét cuéc c¸ch m¹ng trong nÕp qu¶n lý cña l·nh ®¹o. Qu¸ tr×nh nµy ®ßi hái sù quyÕt t©m vµ nç lùc toµn XÝ nghiÖp , tr­íc hÕt lµ sù quan t©m vµ cam kÕt cña l·nh ®¹o. Qua thùc tÕ ¸p dông vµ kinh nghiÖm cña c¸c chuyªn gia ®Òu kh¼ng ®Þnh. Sù quan t©m, quyÕt t©m vµ hiÓu biÕt cña l·nh ®¹o vÒ ISO 9001:2000 t¹i c¸c doanh nghiÖp. TÊt nhiªn ®ã míi chØ lµ yÕu tè cÇn nh­ng ch­a ®ñ, mµ cßn cÇn hµng lo¹t c¸c yÕu tè hç trî quan träng kh¸c. Nh­ vËy, trong viÖc ¸p dông m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9001:2000, hµnh ®éng cña l·nh ®¹o cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc ¸p dông m« h×nh Êy cã thµnh c«ng hay kh«ng. Qua nh÷ng ph©n tÝch ë trªn cã thÓ nhËn ®Þnh r»ng thµnh c«ng cña l·nh ®¹o ch­a ®¸p øng ®­îc víi cam kÕt cña m×nh. §iÒu nµy phÇn nµo ¶nh h­ëng cña m« h×nh kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó l¹i, tøc lµ l·nh ®¹o vÉn cã quan niÖm mäi vÊn ®Ò chÊt l­îng ®Òu thuéc vÒ nh©n viªn kiÓm tra chÊt l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm cña hä thÊp chñ yÕu lµ do c«ng nh©n thiÕu ý thøc vÒ chÊt l­îng, thiÕu sù hiÓu biÕt vÒ tr×nh ®é s¶n xuÊt vµ non kÐm tay nghÒ. Song thùc ra, ®©y lµ nh÷ng ng­êi n»m ngoµi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn kh«ng ph¸t hiÖn ®­îc nguyªn nh©n sai háng ®Ó gi¶i quyÕt tËn gèc vµ triÖt ®Ó c¸c sai háng vµ ®Ó c«ng nh©n thùc sù lµm tèt viÖc cña m×nh, c¸c nhµ qu¶n trÞ tr­íc hÕt cÇn hoµn thµnh ®­îc qu¸ tr×nh ®µo t¹o, huÊn luyÖn cho c«ng nh©n. Cô thÓ hä cÇn: - H­íng dÉn ®Çy ®ñ cho c«ng nh©n vÒ quy tr×nh sö dông thiÕt bÞ. - H­íng dÉn vµ huÊn luyÖn cho hä ý thøc tiÕn hµnh c«ng viÖc. MÆt kh¸c, hä cÇn ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ®Ó n¾m b¾t ®­îc kÕt qu¶ c«ng viÖc cña nh÷ng ng­êi thî trùc tiÕp s¶n xuÊt, ®ång thêi ®­a ra c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh thiÕt bÞ hoÆc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt khi ph¸t hiÖn nh÷ng ®iÒu bÊt hîp lý. Thùc tÕ, nh÷ng c«ng nh©n trong XÝ nghiÖp ch­a ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn vµ hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô ®­îc giao, vµ v× vËy XÝ nghiÖp thay v× t×m ®­îc ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm, t×m ng­êi ®æ lçi nh­ tr­íc ®©y nªn tËp trung vµo kiÓm tra vµ kh¾c phôc nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý cña m×nh. §ã lµ ®Þnh h­íng chung cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®Ó ¸p dông hiÖu qu¶ m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng t¹i XÝ nghiÖp , c«ng t¸c qu¶n trÞ nãi chung vµ l·nh ®¹o cao nhÊt nãi riªng cÇn gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò sau: + T¨ng c­êng ho¹t ®éng kiÓm tra, ®«n ®èc, gi¸m s¸t hiÖu qu¶ viÖc chÊp hµnh c¸c quy tr×nh cña XÝ nghiÖp th«ng qua viÖc x©y dùng hÖ thèng v¨n b¶n phï hîp vµ x©y dùng c¸c phÐp ®o l­êng vµ ph©n tÝch d÷ liÖu ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña XÝ nghiÖp vµ t×m kiÕm biÖn ph¸p c¶i tiÕn liªn tôc. + L·nh ®¹o cÇn x¸c ®Þnh, ph©n bæ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n hîp lý cho c¸c vÞ trÝ chuyªn m«n. TÊt c¶ mäi ng­êi ®Òu ®­îc trao nh÷ng tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó cã thÓ hç trî cho viÖc ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu chÊt l­îng. Ph©n bæ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n sÏ gióp cho viÖc tham gia vµ cam kÕt cña mäi thµnh viªn trong toµn XÝ nghiÖp . Trao cho ®¹i diÖn chÊt l­îng nh÷ng thùc quyÒn nhÊt ®Þnh ®Ó cho hä qu¶n lý, ®¸nh gi¸, gi¸m s¸t vµ ®iÒu hµnh c¸c qu¸ tr×nh cña hÖ thèng chÊt l­îng. + L·nh ®¹o cÇn chØ ®¹o viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt ®Ó hç trî cho hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. Néi dung vµ quy m« cña hÖ thèng tµi liÖu ph¶i hç trî cho nhu cÇu cña XÝ nghiÖp . Qu¶n lý hå s¬, tµi liÖu ®¶m b¶o ®óng ®­îc sö dông ®óng. TÊt c¶ nh÷ng tµi liÖu lçi thêi cÇn ®­îc lo¹i bá khái n¬i ban hµnh vµ n¬i sö dông ®Ò phßng viÖc sö dông kh«ng chñ ®Ých c¸c tµi liÖu nµy. KiÓm so¸t vµ duy tr× ®Çy ®ñ hå s¬ vÒ ho¹t ®éng chÊt l­îng nh»m chøng minh sù phï hîp cña hÖ thèng víi c¸c yªu cÇu cña tiªu chuÈn vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng víi c¸c yªu cÇu cña tiªu chuÈn vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng t¹i XÝ nghiÖp . Bªn c¹nh ®ã, c¸c hå s¬ chÊt l­îng cÇn ®­îc sö dông trong viÖc ®­a ra c¸c d÷ liÖu ®Çu vµo cho hµnh ®éng kh¾c phôc, phßng ngõa vµ c¶i tiÕn liªn tôc. + Tæ chøc l¹i mét sè kh©u trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt, ®¶m b¶o tÝnh khoa häc vµ nhÊn m¹nh vµo chÊt l­îng, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm vËt t­ nguyªn liÖu, gi¶m chi phÝ ®Çu vµo. + Khen th­ëng nh÷ng tr­êng hîp lµm tèt, xö ph¹t nh÷ng tr­êng hîp vi ph¹m néi quy, quy tr×nh s¶n xuÊt. KÕt hîp chÆt chÏ tiÒn l­¬ng tiÒn th­ëng c¨n cø vµo ®¬n gi¸, ®Þnh møc phï hîp víi tõng mÆt hµng, ®¶m b¶o thu nhËp tháa ®¸ng cho ng­êi lao ®éng, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng lµm nhiÒu, lµm tèt ®Ó cã thu nhËp cao. + Kh¬i dËy mäi tiÒm n¨ng vµ søc s¸ng t¹o cña c¸ nh©n ng­êi lao ®éng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, ho¹t ®éng x©y dùng. Quan t©m c¶i thiÖn ®êi sèng, ®iÒu kiÖn lµm viÖc, an toµn lao ®éng cho c¸n bé c«ng nh©n. Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, chóng ta ®Òu cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®­îc r»ng hµnh ®éng cña l·nh ®¹o lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tíi sù thµnh c«ng vµ hiÖu qu¶ cña toµn bé qu¸ tr×nh ¸p dông. Do ®ã, nÕu l·nh ®¹o thiÕu sù cam kÕt ch¾c ch¾n th× sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong thùc hiÖn, ng­îc l¹i l·nh ®¹o cã cam kÕt mµ kh«ng hµnh ®éng th× ®ã chØ lµ nh÷ng lêi nãi su«ng. NÕu l·nh ®¹o XÝ nghiÖp gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò trªn ch¾c ch¾n hiÖu qu¶ cña viÖc ¸p dông sÏ t¨ng ®­îc uy tÝn cña l·nh ®¹o ®èi víi toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong XÝ nghiÖp . §iÒu nµy, sÏ t¹o ra lîi thÕ kh«ng chØ trong ho¹t ®éng chÊt l­îng mµ trong c¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp . 2.2.3. Ban chØ ®¹o ISO 9001:2000 cÇn ph¶i th­êng xuyªn kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh thùc hiÖn ISO 9001:2000 §©y lµ viÖc lµm cÇn thiÕt bªn c¹nh viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng néi bé. §iÒu nµy còng t­¬ng tù nh­ viÖc duy tr× kû luËt lao ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc kiÓm tra, chÊn chØnh qu¸ tr×nh thùc hiÖn hÖ thèng v¨n b¶n qu¶n lý chÊt l­îng theo m« h×nh ISO 9001: 2000 mét c¸ch th­êng xuyªn sÏ duy tr× tèt h¬n ý thøc cña ng­êi lao ®éng trong viÖc chÊp hµnh ®óng c¸c ®iÒu kho¶n ®· ®Ò ra trong hÖ thèng v¨n b¶n theo ISO 9001:2000 cña XÝ nghiÖp . Qu¸ tr×nh kiÓm tra kh«ng nªn xem xÐt mét c¸ch s¬ bé, chung chung mµ ph¶i thùc hiÖn theo ®óng c¸c ®iÒu kho¶n ®· ban hµnh. Cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc, ®óng quy ®Þnh. Sau khi ban chØ ®¹o tiÕn hµnh c«ng t¸c kiÓm tra, thu thËp vµ xö lý c¸c kÕt qu¶ kiÓm tra th× cã thÓ ®Ò xuÊt ¸p dông mét sè biÖn ph¸p mang tÝnh chÊt t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng nh­: khuyÕn khÝch b»ng vËt chÊt, khen th­ëng, th¨ng tiÕn cho nh÷ng ng­êi cã thµnh tÝch tèt trong c«ng t¸c duy tr× hÖ thèng ISO 9001:2000. ViÖc khuyÕn khÝch b»ng vËt chÊt sÏ t¹o ra ®éng lùc ®Ó ng­êi lao ®éng phÊn ®Êu tèt h¬n n÷a ®Ó cã thµnh tÝch cao h¬n; ®èi víi nh÷ng ng­êi cã thµnh tÝch v­ît tréi th× biÖn ph¸p khuyÕn khÝch b»ng sù th¨ng tiÕn trong c«ng viÖc hoÆc khen th­ëng c«ng khai mét c¸ch xøng ®¸ng kh«ng nh÷ng sÏ t¹o nªn sù phÊn khëi cho b¶n th©n ng­êi ®ã mµ cßn cã t¸c dông thóc ®Èy nh÷ng ng­êi kh¸c noi theo. Ng­îc l¹i, cã thÓ ¸p dông biÖn ph¸p xö lý hµnh chÝnh ®èi víi nh÷ng tr­êng hîp vi ph¹m c¸c quy tr×nh, h­íng dÉn lµm ¶nh h­ëng tíi hÖ thèng ISO 9001:2000. C¸c biÖn ph¸p xö ph¹t cã thÓ khiÓn tr¸ch, kû luËt, trõ l­¬ng… Muèn vËy ph¶i thùc hiÖn thËt tèt quy tr×nh: nhËn biÕt vµ truy t×m nguån gèc s¶n phÈm, ®Ó cã thÓ truy cøu ®óng ng­êi vi ph¹m, ®óng bé phËn lµm sai. ViÖc nh¾c nhë, kû luËt cña XÝ nghiÖp ®èi víi nh÷ng ng­êi vi ph¹m c¸c quy tr×nh, h­íng dÉn, biÓu mÉu cña hÖ thèng ISO 9001: 2000 nh­: ghi sai, ghi thiÕu c¸c biÓu mÉu, hå s¬ chÊt l­îng… ViÖc khen th­ëng ®èi víi nh÷ng ng­êi cã thµnh tÝch tèt trong phong trµo qu¶n lý chÊt l­îng, trong viÖc chÊp hµnh tèt c¸c yªu cÇu cña ISO 9001:2000 còng nªn ®­îc ®­a tin trªn chuyªn môc nµy ®Ó mäi ng­êi trong XÝ nghiÖp biÕt ®­îc nguyªn nh©n, rót kinh nghiÖm ®Ó tr¸nh sai sãt vµ ph¸t huy c¸c mÆt tÝch cùc. Ngoµi ra cã thÓ duy tr× hép th­ gãp ý trªn chuyªn môc ISO 9001: 2000 ®Ó gãp phÇn ph¸t hiÖn nh÷ng hµnh vi vi ph¹m quy ®Þnh khi thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña ISO 9001:2000. Tõ ®ã cã thÓ gióp Ých cho c«ng t¸c kiÓm tra ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n, s¸t thùc víi t×nh h×nh h¬n. §ång thêi ph¸t ®éng nh÷ng cuéc thi t×m hiÓu vÒ ISO 9001:2000 nãi chung vµ hÖ thèng ISO 9001:2000 cña XÝ nghiÖp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, trong ®ã cã thÓ ®Ò nghÞ mäi ng­êi ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo m« h×nh ISO 9001:2000 cña XÝ nghiÖp . C¸c ý kiÕn ®ãng gãp h÷u Ých ph¶i cã phÇn th­ëng xøng ®¸ng nh»m khuyÕn khÝch h¬n n÷a viÖc ph¸t huy s¸ng kiÕn c¶i tiÕn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. 2.3. Gi¶i ph¸p 3 Cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o l¹i nh»m n©ng cao tay nghÒ vµ cã tr×nh ®é cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong XÝ nghiÖp ViÖc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i tay nghÒ cho ng­êi lao ®éng cÇn ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn, ®Þnh kú. Hµng n¨m hoÆc nöa n¨m, phßng tæ chøc nh©n sù cÇn cã ch­¬ng tr×nh ®¸nh gi¸ tr×nh ®é tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng trùc tiÕp vµ lao ®éng gi¸n tiÕp, sau khi ®¸nh gi¸ lµ ph©n lo¹i lao ®éng theo tr×nh ®é vµ tay nghÒ ®Ó tõ ®ã cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o cô thÓ vµ hîp lý. 2.4. Gi¶i ph¸p 4 Tõng b­íc ®Çu t­ kü thuËt, ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, n©ng cÊp hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng XÐt vÒ nguyªn t¾c ISO 9001: 2000 kh«ng ®ßi hái c¸c chi phÝ ph¸t sinh còng nh­ kh«ng cÇn sù ®Çu t­ nµo thªm cho c¬ së h¹ tÇng, nh­ng trong thùc tÕ ®Ó ®¶m b¶o thµnh c«ng th× cÇn cã sù ®Çu t­ vÒ tµi chÝnh. X©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng theo ISO 9001:2000 kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®æi míi hoµn toµn thiÕt bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ. Song xÐt vÒ l©u dµi, muèn t¹o dùng vµ duy tr× vÞ thÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, XÝ nghiÖp cÇn tËp trung h¬n n÷a cho chiÕn l­îc ®Çu t­ tõng b­íc cña m×nh trong ®æi míi trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ. ChÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc cÊu thµnh tõ nh÷ng yÕu tè vµ nã ®Æc tr­ng cho kh¶ n¨ng tháa m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Nhu cÇu cña kh¸ch hµng ngµy cµng ®a d¹ng ®ßi hái cña hä vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm ngµy mét cao. Do ®ã, mét hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i míi ®ñ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®­îc nh÷ng mÆt hµng ®¸p øng ®­îc xu h­íng ngµy cµng cao cña nhu cÇu kh¸ch hµng. ChÝnh v× lý do nµy, mµ bªn c¹nh viÖc x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng tiªn tiÕn theo tiªu chuÈn ISO 9001:2000 XÝ nghiÖp cÇn ®Çu t­ ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, söa ch÷a n©ng cÊp hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng th× míi cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. Mét vÊn ®Ò ®Æt ra lµ XÝ nghiÖp võa ph¶i ®Çu t­ cho ch­¬ng tr×nh ®æi míi vÒ qu¶n lý chÊt l­îng, võa ph¶i ®Çu t­ cho ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ. Trong t×nh tr¹ng vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp kh«ng ®Çy ®ñ th× ®©y lµ th¸ch thøc lín ®èi víi XÝ nghiÖp . NÕu kh«ng nghiªn cøu kü sÏ rÊt cã thÓ kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶. Do ®ã, XÝ nghiÖp cÇn c©n nh¾c ®Ó qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn l©u dµi vµ bÒn v÷ng cho XÝ nghiÖp . Song song víi ®Çu t­ ®æi míi, XÝ nghiÖp cÇn tËn dông tèi ®a c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cÊp hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng. §Ó n©ng cao kh¶ n¨ng vµ uy tÝn cña m×nh. XÝ nghiÖp cÇn t¨ng c­êng liªn doanh liªn kÕt víi c¸c ®¬n vÞ b¹n, më réng h×nh thøc hîp t¸c kinh tÕ, t¹o viÖc lµm, t¹o nguån thu nhËp cho XÝ nghiÖp , t¨ng thu nhËp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn cña XÝ nghiÖp . Cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng ph¸t triÓn l©u dµi cña XÝ nghiÖp vµ m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9001:2000 t¹i XÝ nghiÖp th× míi ph¸t triÓn hÕt hiÖu qu¶. 2.5. Gi¶i ph¸p 5 X©y dùng nhãm chÊt l­îng Nhãm chÊt l­îng ®©y lµ mét ph­¬ng thøc tæ chøc thùc hiÖn mét c«ng viÖc ®¶m b¶o sù tháa m·n c¸c nhu cÇu cña kh¸ch hµng (bªn trong). Tõ mét nhãm nhá 3-10 ng­êi ®­îc lËp ra ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng dùa trªn tinh thÇn tù nguyÖn vµ tù qu¶n. Hä th­êng xuyªn gÆp gì ®Ó th¶o luËn trao ®æi vÒ mét chñ ®Ò c«ng viÖc cã ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ thùc hiÖn hoÆc n¬i lµm viÖc cña hä nh»m môc ®Ých hoµn thiÖn chÊt l­îng c«ng viÖc còng nh­ c¶i thiÖn m«i tr­êng lµm viÖc. Nhãm chÊt l­îng ®­a ra nhiÒu lîi thÕ cho XÝ nghiÖp trong viÖc huy ®éng søc m¹nh tæng hîp tµi n¨ng trÝ tuÖ cña mäi ng­êi nh»m thùc hiÖn môc tiªu n©ng cao chÊt l­îng. §ã lµ, t¹o nªn sù céng h­ëng lµm t¨ng n¨ng suÊt s¶n phÈm, c¶i tiÕn vµ n©ng cao kh«ng ngõng chÊt l­îng s¶n phÈm. Sù trao ®æi c¸c ý kiÕn vµ ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh dùa trªn sù ph©n tÝch ®¸nh gi¸ cña c¸c thµnh viªn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn v­¬n lªn trong mçi c¸ nh©n vÒ viÖc ®­a c¸c ý kiÕn vµ t¹o ra mèi quan hÖ tèt ®Ñp trong mét m«i tr­êng n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong toµn XÝ nghiÖp . T¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 802 cïng víi viÖc x©y dùng vµ ¸p dông hÖ thèng ISO 9001:2000 th× viÖc x©y dùng nhãm chÊt l­îng cã vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay cña XÝ nghiÖp bëi v× kh©u tæ chøc qu¶n lý, phong c¸ch vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c phßng ban vµ c¸c thµnh viªn trong XÝ nghiÖp lµ rÊt tèt, hä ®ang cïng lµm viÖc trong mét m«i tr­êng n¨ng ®éng vµ cã tr¸ch nhiÖm cao ®èi víi c«ng viÖc cña m×nh. V× vËy XÝ nghiÖp nªn x©y dùng nhãm chÊt l­îng vµ coi ®ã lµ mét nguyªn t¾c ®èi víi XÝ nghiÖp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ duy tr× chÊt l­îng s¶n phÈm, n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ho¹t ®éng cña nhãm chÊt l­îng ph¶i thùc hiÖn trªn nh÷ng nÒn t¶ng sau: cã sù tham gia cña tÊt c¶ mäi ng­êi trong nhãm, cã qu¸ tr×nh ho¹t ®éng liªn tôc, sö dông c¸c c«ng cô thèng kª ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Þnh h­íng vµo c¸c ®Ò tµi liªn quan ®Õn c«ng viÖc vµ lîi Ých cña mäi thµnh viªn. 3. Mét sè kiÕn nghÞ §Ó ¸p dông thµnh c«ng tiªu chuÈn ISO 9001:2000 vµo XÝ nghiÖp S«ng §µ 802 th× ngoµi nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu mµ b¶n th©n XÝ nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh cÇn cã sù hç trî tÝch cùc tõ phÝa Nhµ n­íc vµ tæ chøc t­ vÊn. Sau khi ®· nghiªn cøu nh÷ng thuËn lîi - khã kh¨n, thµnh qu¶ - h¹n chÕ vµ t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n cña h¹n chÕ, t«i xin ®­îc nªu ra nh÷ng kiÕn nghÞ sau nh»m lµm cho qu¸ tr×nh ¸p dông ISO 9001-2000 ®em l¹i hiÖu qu¶. - Thø nhÊt: C¸c tæ chøc t­ vÊn, chøng nhËn cÇn n©ng cao kh¶ n¨ng thùc tiÔn cho c¸c chuyªn gia t­ vÊn bëi khi tiÕn hµnh t­ vÊn t¹i XÝ nghiÖp hä tá ra ch­a am hiÓu nhiÒu vÒ chuyªn m«n cña XÝ nghiÖp . Nh÷ng c¸n bé nµy muèn chuÈn hãa ISO 9001:2000 trong khi ®iÒu kiÖn cã thÓ cho phÐp ¸p dông linh ho¹t h¬n n÷a vµo thùc tÕ. MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh tæ chøc t­ vÊn vµ chøng nhËn cßn dµi, chi phÝ lín do ®ã c¸c doanh nghiÖp nhá, tiÒm lùc tµi chÝnh h¹n hÑp khã cã kh¶ n¨ng theo ®uæi ch­¬ng tr×nh nµy. Do vËy, ®Ó ®Èy nhanh tiÕn ®é ¸p dông bé tiªu chuÈn ISO 9001:2000 vµo ViÖt Nam, c¸c tæ chøc nµy cÇn nghiªn cøu tiÕt kiÖm thêi gian vµ chi phÝ cho c¸c doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh ¸p dông. - Thø hai: Nhµ n­íc nªn nhanh chãng x©y dùng chÝnh s¸ch vµ chiÕn l­îc chÊt l­îng cô thÓ phï hîp víi tõng doanh nghiÖp, tõng lÜnh vùc kinh doanh, ®Æc biÖt ®èi víi ngµnh x©y dùng trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ lµ mét xu thÕ g¾n liÒn víi xu thÕ vËn ®éng ph¸t triÓn kh¸ch quan cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. §¹i héi IX cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay, trong ®ã chØ râ: chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ cña hîp t¸c quèc tÕ, ®¶m b¶o ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, b¶o vÖ lîi Ých d©n téc vµ an ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc, b¶o vÖ m«i tr­êng… Khi héi nhËp kinh tÕ, c¸c n­íc thµnh viªn ph¶i tu©n thñ mét hÖ thèng luËt lÖ, quy t¾c ®iÒu chØnh ë hÇu hÕt lÜnh vùc, mµ trong ®ã næi bËt lªn 3 lÜnh vùc chÝnh lµ: Tù do hãa th­¬ng m¹i, tù do hãa tµi chÝnh vµ tù do hãa ®Çu t­. C¸c n­íc thµnh viªn ®­îc h­ëng ®Çy ®ñ quyÒn lîi, ®ång thêi còng ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô cña m×nh,. - Ngµnh x©y dùng lµ mét trong nh÷ng ngµnh trô cét cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, v× vËy nhµ n­íc cÇn x©y dùng chiÕn l­îc c¹nh tranh vµ cã chÝnh s¸ch b¶o hé ®Ó ngµnh cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ v­¬n ra thÞ tr­êng quèc tÕ. Cô thÓ, nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch b¶o l·nh tµi chÝnh vµ cung cÊp th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng tham gia ®Êu thÇu quèc tÕ. - X©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c m« h×nh doanh nghiÖp míi ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ theo kiÓu tËp ®oµn x©y dùng. - Nhµ n­íc cÇn söa ®æi, bæ sung c¸c tiªu chuÈn, quy chuÈn vÒ x©y dùng hiÖn nay ®¸p øng c¸c yªu cÇu quèc tÕ vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ta. - Nhµ n­íc cã thÓ nghiªn cøu vµ ®­a ra mét lé tr×nh héi nhËp riªng cho ngµnh x©y dùng phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, lµm kim chØ nam cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng. Thø ba: C¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý cÊp Nhµ n­íc vÒ qu¶n lý chÊt l­îng thÓ hiÖn ®­îc tr¸ch nhiÖm vÜ m« cña nhµ n­íc víi vÊn ®Ò chÊt l­îng. VÒ mÆt tæ chøc, nhµ n­íc cÇn c¶i tiÕn m¹nh mÏ h¬n n÷a ®Ó thÓ hiÖn ®­îc vai trß, tr¸ch nhiÖm cña nhµ n­íc trong qu¶n lý chÊt l­îng vÜ m«. Tæng côc tiªu chuÈn ®o l­êng chÊt l­îng ViÖt Nam lµ ®¹i diÖn cña nhµ n­íc vÒ qu¶n lý chÊt l­îng, cÇn t¨ng c­êng h¬n n÷a c¶ vÒ kh¶ n¨ng vµ quyÒn h¹n cña c¬ quan nµy ®Ó xøng ®¸ng víi tÇm qu¶n lý nhµ n­íc cña nã. Nhµ n­íc cÇn x©y dùng c¸c hÖ thèng tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ c¸c doanh nghiÖp phï hîp víi ViÖt Nam. CÇn chÝnh thøc thµnh lËp héi ®ång chÊt l­îng quèc gia trùc thuéc chÝnh phñ ®Ó lµm t­ vÊn cho nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c qu¶n lý. Tuy nhiªn, ®iÒu quan träng h¬n lµ tiÕp tôc c¶i c¸ch hµnh chÝnh, tr¸nh c¸c thñ tôc phiÒn hµ trong ho¹t ®éng nh»m t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tæ chøc trong ®ã cã héi ®ång chÊt l­îng quèc gia. Thø t­: Nhµ n­íc cÇn ph¸t huy vµ thóc ®Èy h¬n n÷a phong trµo chÊt l­îng, n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶i th­ëng chÊt l­îng. HiÖn nay, c¸c tiªu chÝ cña gi¶i th­ëng chÊt l­îng ViÖt Nam cã xu h­íng tiÕn tíi m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng toµn diÖn (TQM) cßn trµo l­u chung cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ h­íng tíi viÖc x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn quèc tÕ ISO 9001:2000. Th­êng lµ sau khi ®¹t gi¶i th­ëng chÊt l­îng, c¸c doanh nghiÖp nµy míi x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cña doanh nghiÖp m×nh theo tiªu chuÈn ISO 9001: 2000. Nh­ vËy, cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®¹t gi¶i th­ëng chÊt l­îng ViÖt Nam kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ®¹t tiªu chuÈn ISO 9001:2000. §ã lµ ®Æc tr­ng kh¸c biÖt cña ViÖt Nam trong viÖc tiÕn hµnh gi¶i th­ëng quèc gia. V× theo kinh nghiÖm mét sè n­íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc, gi¶i th­ëng chÊt l­îng quèc gia th­êng ®­îc trao cho c¸c doanh nghiÖp cã hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ®¹t tr×nh ®é kh¸ cao. NhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp muèn ®¹t gi¶i th­ëng quèc gia, nhÊt thiÕt ph¶i cã hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn quèc tÕ ISO 9001:2000. H¬n n÷a, trong nh÷ng n¨m qua, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Ó ®¹t ®­îc gi¶i th­ëng chÊt l­îng quèc gia cã lÏ dÔ h¬n lµ ®­îc cÊp chøng chØ ISO 9001:2000. V× vËy, theo t«i ®Ó gi¶i th­ëng cã chÊt l­îng quèc gia trë thµnh ho¹t ®éng nßng cèt cña phong trµo chÊt l­îng n­íc ta, ®Ó c¸c doanh nghiÖp ®øng ®Çu ViÖt Nam vÒ chÊt l­îng, n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, cÇn cã nh÷ng c¶i tiÕn h¬n n÷a trong viÖc tæ chøc gi¶i th­ëng chÊt l­îng hµng n¨m, ®Ó gi¶i th­ëng thùc sù cã nÒ nÕp vµ cã chÊt l­îng, ph¶n ¸nh ®óng thùc chÊt n¨ng lùc vµ ­u thÕ cña c¸c doanh nghiÖp ®o¹t gi¶i vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp kh¸c tÝch cùc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm cña m×nh. Thø n¨m: §Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn, ®µo t¹o vÒ chÊt l­îng ®Ó n©ng cao hiÓu biÕt vµ ý thøc chÊt l­îng cho toµn x· héi. Thùc tÕ ®ang ®ßi hái viÖc ®æi míi c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ viÖc lµm nµy cÇn thùc hiÖn theo c¸c h­íng: - §Èy m¹nh tuyªn truyÒn, gi¸o dôc th«ng qua c¸c h×nh thøc kh¸c nhau, ®Æc biÖt cÇn më c¸c líp tËp huÊn, c¸c cuéc héi th¶o vÒ chÊt l­îng cho c¸c l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ c¸c c¸n bé qu¶n lý nhµ n­íc. - KhuyÕn khÝch, h­íng dÉn vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tr­êng ®¹i häc, c¸c viÖn nghiªn cøu x©y dùng vµ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vÒ c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng vµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÊt l­îng cho sinh viªn ngµnh qu¶n trÞ kinh doanh ®Ó t¹o ra mét thÕ hÖ c¸n bé qu¶n lý chÊt l­îng ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng tr­íc mÆt vµ t­¬ng lai l©u dµi. - Nhanh chãng h×nh thµnh ®éi ngò chuyªn gia ®Çu ®µn cã tr×nh ®é, kinh nghiÖm vµ t©m huyÕt víi viÖc tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸, gi¶ng d¹y vµ t­ vÊn x©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng míi phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. - CÇn x©y dùng vµ triÓn khai mét sè dù ¸n lín vÒ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o chÊt l­îng cho c¸c doanh nghiÖp hoÆc theo khu vùc, ngµnh hoÆc nhãm ngµnh ®Ó viÖc ®µo t¹o ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n, ®Æc biÖt cã sù hç trî, ­u tiªn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Thø s¸u: Nhµ n­íc cÇn ®Èy m¹nh viÖc c¶i tiÕn hÖ thèng ph¸p luËt, t¹o m«i tr­êng b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng, t¹o sù c«ng b»ng thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, trong ®ã cã lÜnh vùc qu¶n lý chÊt l­îng. Thø b¶y: Cã chÝnh s¸ch vÒ vèn, nguån tµi trî ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp x©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng míi phï hîp víi ®Æc tr­ng vµ nguån lùc cña XÝ nghiÖp . ¦u ®·i vÒ thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp míi x©y dùng m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng theo ISO 9001: 2000 trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. KÕt luËn XÝ nghiÖp S«ng §µ 802 lµ mét XÝ nghiÖp nhµ n­íc, trùc thuéc C«ng ty x©y dùng S«ng §µ 8. XÝ nghiÖp cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc vµ to lín trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. §¹t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ ®ã lµ nhê vµo sù n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ hiÖu qu¶ trong c«ng viÖc cña ban l·nh ®¹o, còng nh­ toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn trong toµn XÝ nghiÖp . XÝ nghiÖp còng cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc ®Ó n¾m b¾t, hßa nhÞp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc vµ thÕ giíi. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña XÝ nghiÖp , vÊn ®Ò chÊt l­îng vµ qu¶n lý chÊt l­îng ®· ®­îc ban l·nh ®¹o XÝ nghiÖp quan t©m vµ ®Çu t­ ®óng møc nh»m ®­a XÝ nghiÖp vµo vÞ thÕ c¹nh tranh ngµy cµng cao vµ nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn ®ang ®Æt ra, ®Æc biÖt lµ XÝ nghiÖp ®· biÕt thay ®æi m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng, ¸p dông m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng hiÖn ®¹i, ®ã lµ hÖ thèng ISO 9001: 2000 vµo ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l­îng t¹i XÝ nghiÖp : ®¸nh gi¸ vÒ néi dung x©y dùng kÕ ho¹ch còng nh­ tiÕn tr×nh triÓn khai thùc hiÖn ¸p dông tiªu chuÈn ISO 9001; t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n cña c¸c h¹n chÕ, nh÷ng khã kh¨n vµ ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m kh¾c phôc vµ h¹n chÕ mét sè khã kh¨n nµy. Song do kh¶ n¨ng vµ kinh nghiÖm còng nh­ kiÕn thøc thùc tÕ cña b¶n th©n cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn bµi viÕt cña t«i vÉn cßn nhiÒu thiÕu sãt. V× vËy t«i rÊt mong ®­îc sù gãp ý tõ phÝa c¸c thÇy c«. Mét lÇn n÷a t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c« gi¸o Ng« ThÞ ViÖt Nga vµ c¸c anh chÞ em trong c¸c phßng ban cña XÝ nghiÖp S«ng §µ 802 ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì t«i hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp nµy. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Tµi liÖu tham kh¶o - Sæ theo dâi t×nh h×nh tµi chÝnh - B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña XÝ nghiÖp - V¨n b¶n h­íng dÉn vÒ ISO 9001 : 2000 cña Bé . - C¸c lo¹i b¶ng b¸o c¸o vµ tµi liÖu, v¨n b¶n kh¸c cña XÝ nghiÖp . - Gi¸o tr×nh Qu¶n lý chÊt l­îng - GS.TS. NguyÔn §×nh Phan - Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng x· héi. - Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ kinh doanh - GS.TS. NguyÔn Thµnh §é - TS. NguyÔn Ngäc HuyÒn - Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng x· héi. - Vµ c¸c gi¸o tr×nh, tµi liÖu kh¸c cã liªn quan… Môc lôc NhËn xÐt cña gi¸o viªn h­íng dÉn NhËn xÐt cña ®¬n vÞ thùc tËp