Đề tài Bàn về hạch toán Thuế thu nhập doanh nghiệp tại các doanh nghiệp ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

Lêi më ®Çu Mét nhµ n­íc dï ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo cña lÞch sö muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cÇn ph¶i ®­îc ®¶m b¶o b»ng nguån ng©n s¸ch nhÊt ®Þnh .Ng­îc l¹i ,nhµ n­íc còng dïng quyÒn lùc chÝnh trÞ cña m×nh ®Ó ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt ®Ó ®¶m b¶o cho nguån thu còng nh­ ph©n phèi l¹i mét phÇn cña c¶i cña x· héi.§ã chÝnh lµ chÝnh s¸ch thuÕ.ThuÕ kh«ng chØ lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc mµ nã cßn lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m«,thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Bëi vËy,thuÕ cã vai trß cùc kú to lín ®èi víi mçi quèc gia .§Æc biÖt lµ”§Ó duy tr× quyÒn lùc c«ng céng cÇn cã sù ®ãng gãp cña nh÷ng ng­êi c«ng d©n cho nhµ n­íc,®ã lµ thuÕ m¸”F.Anghen. ThuÕ lµ chÝnh s¸ch lín cña nhµ n­íc,cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn sù tån vong cña nhµ n­íc,nh­ng chÝnh s¸ch thuÕ b¶n th©n nã kh«ng thÓ tù ®i vµo cuéc sèng mµ ph¶i th«ng qua mét c«ng cô mang tÝnh c­ìng chÕ cña nhµ n­íc ®ã lµ luËt thuÕ .Vµ mét trong nh÷ng luËt thuÕ ®ã lµ luËt thuÕ ®ã lµ luËt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®­îc quèc héi kho¸ IX th«ng qua t¹i kú häp thø 11 cã hiÖu lùc tõ ngµy 11/1/1999,míi ®©y quèc héi XI kú häp thø 3 ngµy 17/6/2003 ®· chØnh söa bæ sung vµ triÓn khai thùc hiÖn b¾t ®Çu tõ ngµy 1/1/2004,nã ph¸t huy ®­îc nhiÒu t¸c dông.ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cßn ®¶m b¶o sù ®¸ng gãp c«ng b»ng hîp lý gi÷a c¸c tæ chøc c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh,dÞch vô cã thu nhËp. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm ®ã vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ tån t¹i trong viÖc ho¹ch to¸n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay.Muèn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã tr­íc hÕt cÇn ph¶i xem xÐt chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ vÒ c¸i chuÈn mùc,th«ng t­,luËt vµ ph­¬ng ph¸p ho¹ch to¸n cña thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp.V× thÐ en ®· t×m hiÓu vÒ ®Ò tµi thuÕ thu doanh nghiÖp. Em xin c¶m ¬n ch©n thµnh ®Õn ThÇy §µo B¸ Thô. NéI DUNG PhÇn I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ KÕ to¸n thuÕ thu nhËp quèc tÕ 1. ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ: ChuÈn mùc IAS12: KÕ to¸n thuÕ thu nhËp(Income tax) ChuÈn mùc nµy ®­îc c«ng bè n¨m 1979 vµ söa ®æi n¨m 1996.ChuÈn mùc nµy ®Ò cËp tíi c¸ch ho¹ch to¸n thuÕ thu nhËp.VÊn ®Ò ®Çu tiªn trong kÕ to¸n thuÕ hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai cña: Nh÷ng tµi s¶n,c«ng nî thi håi trong t­¬ng lai ®· ®­îc ghi nhËn trong b¶ng b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. C¸c nghiÖp vô vµ sù kiÖn cña kú hiÖn t¹i ®­îc ghi nhËn trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp. Râ rµng trong viÖc h¹ch to¸n mét tµi s¶n hoÆc c«ng nî mµ doanh nghiÖp b¸o c¸o dù tÝnh sÏ thu håi l·i hay thanh to¸n gi¸ trÞ ghi sæ cña tµi s¶n hay c«ng nî ®ã.NÕu viÖc thu håi ®ã lµm cho viÖc chi tr¶ thuÕ trong t­¬ng lai lín h¬n(hoÆc nhá h¬n)so víi sè thùc ph¶i cã nÕu nh­ sù thu håi nay kh«ng cã ¶nh h­ëng ®Õn thuÕ.ChuÈn mùc nay ®ßi hái mét doanh nghiÖp tÝnh to¸n c«ng nî thuÕ ho·n l¹i víi mét sè ngo¹i tÖ giíi h¹n 1.1.VÊn ®Ò ®Æt ra IAS ®­a ra nguyªn t¾c tÝnh c¸c kho¶n thuÕ hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. Thu håi(thanh to¸n )trong t­¬ng lai nh÷ng kho¶n tµi s¶n cã(nî) mang sang trong b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. C¸c giao dÞch vµ c¸c sù kiÖn kh¸c trong kú hiÖn t¹i ®­îc c«ng nhËn trong b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. 1.2.Ph¹m vi ¸p dông: ChuÈn mùc nay quy ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c lo¹i thuÕ thu nhËp bao gåm c¶ thuÕ trong n­íc ,vµ ngoµi n­íc vµ chuyÓn ra n­íc ngoµi. 1.3.H¹ch to¸n kÕ to¸n: 1.3.1.ThuÕ tr¶ chËm: Lµ kho¶n thuÕ thu nhËp ph¶i tr¶ hoÆc ph¶i thanh to¸n trong c¸c kú t­¬ng lai ®èi víi: + PhÇn chªnh lÖch t¹m thêi. + Mang sang c¸c kho¶n tæn thÊt thuÕ ch­a thùc hiÖn hÕt + Mang sang c¸c kho¶n miÔn thuÕ ch­a thùc hiÖn hÕt 1.3.2.ThuÕ hiÖn hµnh: Lµ kho¶n thuÕ thu nhËp ph¶i tr¶ hoÆc ph¶i thanh to¸n cho kú hiÖn t¹i 1.3.3.Kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi: Lµ nh÷ng kho¶n chªnh lÖch gi÷a c¬ së tÝnh thuÕ cho mét kho¶n môc vµ sè chuyÓn sang cña kho¶n môc ®ã,®ã lµ; - Chªnh lÖch t¹m thêi chÞu thuÕ dÉn tíi c¸c kho¶n cã thÓ ®­îc gi¶m thuÕ thu nhËp ph¶i tr¶ trong c¸c kú t­¬ng lai. 1.3.4.C¬ së tÝnh thuÕ cho mét kho¶n môc Lµ con sè thuÕ mµ c¸c c¬ quan thuÕ tÝnh cho tõng kho¶n môc thuÕ. 1.3.5.Sè chØ thuÕ hiÖn t¹i cÇn ®­îc c«ng nhËn nh­ sau: - T¨ng nî(tµi s¶n)cho kho¶n thuÕ hiÖn hµnh ch­a tr¶(tr¶ thõa). - Lîi Ých cña kho¶n tæn thÊt thuÕ ch­a ®­îc hoµn tr¶ ph¶i ®­îc c«ng nhËn nh­ mét tµi s¶n. 1.3.6. NghÜa vô tr¶ thuÕ chËm ®­îc c«ng nhËn cho tÊt c¶ c¸c kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi chÞu thuÕ trõ khi nghÜa vô nµy ph¸t sinh tõ: - ThËm chÝ kh«ng gi¶m thuÕ cho c¸c kho¶n khÊu hao - ViÖc c«ng nhËn tõ ®Çu vÒ mét tµi s¶n hoÆc mét kho¶n nä trong mét giao dÞch: + Kh«ng ph¶i lµ mét tæ hîp kinh doanh + Vµo thêi ®iÓm giao dÞch kh«ng lµm ¶nh h­ëng tíi lîi nhuËn h¹ch to¸n hoÆc lîi nhuËn chÞu thuÕ. 1.3.7.Tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm ®­îc c«ng nhËn ®èi víi kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi chÞu thuÕ giíi h¹n ë møc cã kh¶ n¨ng thanh to¸n tõ nh÷ng kho¶n lîi nhuËn chÞu thuÕ trong t­¬ng lai. Mét tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm kh«ng ®­îc c«ng nhËn khi ph¸t sinh tõ: - ViÖc c«ng nhËn ban ®Çu cho tµi s¶n cã hoÆc nî trong mét giao dÞch mµ: + Kh«ng ph¶i lµ mét tæ hîp kinh doanh + Vµo thêi ®iÓm giao dÞch kh«ng lµm ¶nh h­ëng tíi lîi nhuËn h¹ch to¸n hoÆc lîi nhuËn chÞu thuÕ. 1.3.8.Mét tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm ®­îc c«ng nhËn cho sè mang sang cho kú tíi cña lç/hoÆc khÊu trõ thuÕ ch­a thùc hiÖn giíi h¹n ë møc cã kh¶ n¨ng thanh to¸n trong t­¬ng lai 1.3.9.C¸c kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi ph¸t sinh khi sè mang sang cña c¸c kho¶n ®Çu t­ trong c¸c c«ng ty con,chi nh¸nh ®¬n vµ liªn kÕt vµ liªn doanh kh¸c víi c¬ së tÝnh thuÕ cña nh÷ng kho¶n nµy. 1.3.10.Nh÷ng nguyªn t¾c sau ®­îc ¸p dông cho viÖc tÝnh to¸n sè chi thuÕ hiÖn t¹i vµ tr¶ chËm. - C¸c kho¶n nî (tµi kho¶n)sÏ ®­îc tÝnh theo sè l­îng ph¶i tr¶(thanh to¸n)¸p dông thuÕ suÊt(vµ luËt thuÕ)®· ®­îc ban hµnh tr­íc ngµy b¸o c¸o. - Sè d­ thuÕ tr¶ chËm cÇn ph¶n ¸nh ®­îc kÕt qu¶ nép thuÕ liªn quan ®Õn viÖc tµi s¶n cÇn ph¶i ®­¬c thu håi hoÆc nî ®­îc thanh to¸n nh­ thÕ nµo. - Kh«ng ®­îc phÐp chiÕt khÊu - ViÖc kiÓm tra h­ h¹i ph¶i ®­îc th­c hiÖn ®èi víi nh÷ng tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm vµo tõng ngµy lËp b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. 1.3.11.ThuÕ hiÖn hµnh vµ tr¶ chËm ph¶i ®­¬c c«ng nhËn lµ thu nhËp hoÆc c\hi phÝ vµ ®­a vµo b¸o c¸o thu nhËp,trõ kho¶n thuÕ ph¸t sinh tõ: - Mét giao dÞch hoÆc sù kiÖn ®­îc c«ng nhËn trùc tiÕp trong vèn chñ së h÷u. - Mét tæ hîp kinh doanh mang tÝnh chÊt mua l¹i. 1.4.Tr×nh bµy vµ c«ng bè: 1.4.1.Tr×nh bµy: Sè d­ thuÕ ph¶i ®­îc tr×nh bµy nh­ sau: - Sè d­ thuÕ ®­îc tr×nh bµy t¸ch khái c¸c tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî kh¸c trong b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. - Sè d­ thuÕ tr¶ chËm kh«ng ph¶i ng¾n h¹n. - Tr×nh bµy trong b¸o c¸o thu nhËp chi phÝ thuÕ(thu nhËp)tõ c¸c ho¹t ®éng th«ng th­êng. - Cã thÓ lo¹i trõ sè d­ hiÖn t¹i khi: + Cã quyÒn bï trõ do ph¸p luËt quy ®Þnh. + Cã ý ®Þnh thanh to¸n theo ph­¬ng ph¸p bï trõ. - Cã thÓ bï trõ sè d­ thuÕ tr¶ chËm khi: + Cã lÖnh thùc thi ph¸p luËt. + Bªn cã vµ bªn nî liªn quan tíi cïng mét c¬ quan thuÕ. +Cho cïng mét ®¬n vÞ chÞu thuÕ +C¸c ®¬n vÞ chÞu thuÕ kh¸c nhau cã ý ®Þnh thanh to¸n theo ph­¬ng ph¸p rßng. 1.4.2.C«ng bè : ChÕ ®é kÕ to¸n - Ph­ong ph¸p ¸p dông ®èi víi thuÕ tr¶ chËm B¸o c¸o thu nhËp vµ thuyÕt minh - C¸c yÕu tè chÝnh cña chi phÝ (thu nhËp) thuÕ ®­îc tr×nh bµy riªng bao gåm: + Chi phÝ ( thu nhËp) thuÕ hiÖn t¹i + Chi phÝ ( thu nhËp ) thuÕ tr¶ chËm + ThuÕ tr¶ chËm ph¸t sinh tõ ghi gi¶m ( hoÆc ghi bót to¸n ®¶o cña mét kho¶n ghi gi¶m tr­íc ®©y) cña mét tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm. + Sè thuÕ liªn quan tíi thay ®æi trong chÕ ®é kÕ to¸n vµ nh÷ng lçi c¬ b¶n ®­îc h¹ch to¸n theo ph­¬ng ph¸p ®­îc IAS 8 cho phÐp thay thÕ. - ThuÕ liªn quan tíi c¸c kho¶n bÊt th­êng. - C©n ®èi gi÷a thuÕ vµ lç / l·i theo kÕ to¸n b»ng tiÒn hoÆc c©n ®èi con sè tû lÖ. - Gi¶i thÝch nh÷ng thay ®æi trong thuÕ suÊt ¸p dông so víi nh÷ng kú tr­íc ®©y. - §èi víi tõng lo¹i chªnh lÖch t¹m thêi , vµ ®èi víi tõng lo¹i lç hoÆc khÊu trõ thuÕ ch­a thùc hiÖn , sè thuÕ tr¶ chËm trong b¸o c¸o thu nhËp. B¶ng tæng kÕt tµi s¶n vµ thuyÕt minh. -Tæng sè thuÕ hiÖn t¹i vµ tr¶ chËm ®­îc c«ng nhËn trong b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. - Sè tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm vµ b¶n chÊt cña nh÷ng b»ng chøng cho viÖc c«ng nhËn nã khi: + ViÖc sö dông thuÕ tr¶ chËm phô thuéc vµo lîi nhuËn chÞu thuÕ trong t­¬ng lai. + Doanh nghiÖp bÞ thua lç trong c¶ kú hiÖn t¹i vµ c¶ kú tr­íc ®ã. 2. KÕ to¸n thuÕ TNDN t¹i Mü. ChÝnh phñ liªn bang , tiÓu bang vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®Æt ra c¸c kho¶n thuÕ thu nhËp tÝnh trªn thu nhËp chÞu thuÕ cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp tinh thu nhËp chÞu thuÕ theo biÓu mÉu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp hÇu hÕt kh«ng thÓ hiÖn ®Ých x¸c møc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép vµo thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o c¸c kÕ to¸n cuèi niªn ®é bëi sù phøc t¹p cña luËt thuÕ vµ bëi thêi gian cÇn thiÕt ®Î x¸c ®Þnh sè thuÕ chÝnh x¸c ph¶i nép sÏ kÐo dµi thËm chi sang c¶ n¨m tiÕp theo. XuÊt ph¸t tõ lý do nµy, kho¶n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh th­êng kh¸c víi chØ tiªu thuÕ ph¶i nép. V× do vËy, vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp theo ­íc tÝnh vµ ®Ò xuÊt nép bæ sung vµo n¨m sau, sau khi x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c sè thuÕ ph¶i nép thùc tÕ. XuÊt ph¸t tõ c¸c nguyªn nh©n nµy, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 215 “ thóª thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép” ®Ó theo dâi sè thuÕ ph¶i nép vµ sè thuÕ t¹m nép. Bªn nî : ph¶n ¸nh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®· nép ( kÓ c¶ sè t¹m nép vµ sè nép bæ sung nÕu cã) Bªn cã : Ph¶n ¸nh tæng sè thuÕ thóª thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép. D­ cã : Ph¶n ¸nh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cßn ph¶i nép. KÕ to¸n ghi sæ c¸c nghiÖp vô vÒ thuÕ TNDN nh­ sau: - Cuèi niªn ®é kÕ to¸n ,x¸c ®Þnh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp t¹m nép vµ ®­a vµo chi phÝ kinh doanh. Nî TK” chi phÝ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp” Cã TK”thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép” - Khi nép thuÕ kÕ to¸n ghi: Nî TK”thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép” Cã TK”tiÒn” - Khi x¸c ®Þnh ®­îc sè thuÕ chÝnh thøc ph¶i nép,nÕu ph¶i nép bæ sung(nÕu cã) KÕ to¸n ghi: “Nî TK”chi phÝ thuÕ thu nhËp doanh nghiªp” Cã TK”tiÒn” PhÇn II: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ë ViÖt Nam I. C¸c vÊn ®Ò vÒ thuÕ TNDN: 1.Kh¸i niÖm: ThuÕ TNDN lµ mét lo¹i thuÕ trùc thu thu vµo thu nhËp cã ®­îc cña c¸c tæ chøc,c¸c nh©n trong mét thêi kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh. C¸c v¨n b¶n vÒ luËt thuÕ TNDN tõ khi ban hµnh gÇn: - LuËt thuÕ TNDN sè 03/1997/QH09 ®­îc quèc héi kho¸ IX t¹i kú häp thø 11 (tõ ngµy 2/4/1997-10/5/1997) th«ng qua ngµy 10/5/1997 cã hiÖu l­c tõ ngµy 11/1/1999 thay cho thuÕ lîi tøc. - NghÞ ®Þnh sè 30/1998/N§-CP ngµy 13-5-1998 cña chÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt thuÕ TNDN. - Th«ng t­ sè 99/1998/TT-BTC ngµy 14-7-1998 h­íng dÉn thi hµnh nghÞ ®Þnh sè 30/1998/N§-CP Ngµy 13-5-1998 cña chÝnh phñ. - Th«ng t­ sè 100/1998/TT-BTC ngµy 15-7-1998 cña bé TC h­íng dÉn kÕ to¸n thuÕ TNDN. - Th«ng t­ sè 179/1998/TT-CTC ngµy 26-12-1998 cña bé tµi chÝnh h­íng dÉn kÕ to¸n thuÕ TNDN ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm - Th«ng t­ sè 182/1998/TT-BTC ngµy 26-12-1998 cña bé tµi chÝnh h­íng dÉn kÕ to¸n thuÕ TNDN ®èi víi c¸c doanh nghiÖp,tæ chøc,c¸ nh©n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ kh«ng theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. - LuËt thuÕ thu nhËp sè 09/2003/QH11 ®­¬c quèc héi kho¸ XI kú häp thø 3 th«ng qua ngµy 17/6/2003.Cã hiÖu l­c tõ ngµy 1/1/2004 tren c¬ së söa ®æi bæ sung néi dung quy ®Þnh t¹i luËt thuÕ sè 03/1997/QH9. - NghÞ ®Þnh sè 164/2003/N§-CP ngµy 22-12-2003 cña chÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt thuÕ TNDN. - Th«ng t­ sè 128/20030TT-BTC ngµy 22-12-2003 cña bé tµi chÝnh h­íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh sè 164/2003/N§-CP ngµy 22-12-2003 cña chÝnh phñ. - QuyÕt ®Þnh sè 206/2003/N§-CP ngµy 22-12-2003 cña bé tµi chÝnh ban hµnh vÒ chÕ ®é qu¶n lý,sö dông vµ trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. §Õn nay, luËt thuÕ TNDN ®·TNDN ®· ¸p dông ®­îc 4 n¨m,gãp phÇn t¨ng nguån thu æn ®Þnh cho ng©n s¸h nhµ n­íc vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn gãp phÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam còng khuyÕn khÝch ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu. 2. Ph¹m vi ¸p dông. 2.1.§èi t­îng chÞu thuÕ TNDN: - T¹i ®iÒu 1 vµ ®iÒu 3 luËt thuÕ TNDN luËt sè 09/2003/QH11 qui ®Þnh lµ c¸c tæ chøc,c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô bao gåm: Doanh nghiÖp nhµ n­íc,c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n:c«ng ty cæ phÇn,c«ng ty hîp danh:doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ bªn n­íc ngoµi vµ bªn n­íc ngoµi tham dia hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoa× t¹i ViÖt Nam c«ng ty n­íc ngoµi vµ tæ chøc n­íc ngoµi ho¹t ®éng kinh doanh t¹i ViÖt Nam,doanh nghiÖp t­ nh©n,hîp t¸c x·,tæ hîp t¸c,tæ chøc kinh tÕ cña tæ chøc chÝnh trÞ,tæ chøc chÝnh trÞ x· héi,tæ chøc x· héi,tæ chøc x· héi,tæ chøc x· héi nghÒ nghiÖp, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n,c¬ quan hµnh chÝnh,®¬n vÞ sù nghiÖp cã s¶n xuÊt,kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô. - Lµ c¸ nh©n s¶n xuÊt,kinh doanh hµng ho¸,dÞch vô bao gåm hé c¸ thÓ vµ nhãm kinh doanh,hé gia ®×nh,c¸ nh©n s¶n xuÊt n«ng nghiªp,c¸ nh©n hµnh nghÒ ®éc lËp,c¸ nh©n cã tµi s¶n cho thuª,c¸ nh©n n­íc ngoµi kinh doanh cã thu nhËp ph¸t dinh t¹i ViÖt Nam. - Lµ c¬ së th­êng tró cña c«ng ty n­íc ngoµi ë ViÖt Nam lµ c¬ së kinh doanh mµ th«ng qua c¬ së nµy c«ng ty n­íc ngoµi tiÕn hµnh mét phÇn hay toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh t¹i ViÖt Nam mang l¹i thu nhËp bao gåm: + Chi nh¸nh,v¨n phßng ®iÒu hµnh,nhµ m¸y,c«ng x­ëng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i,hÇm má,dÇu khÝ hoÆc khÝ ®èt ho¨c bÊt cø ®Þa ®iÓm khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn vµo ViÖt Nam. + §Þa ®iÓm x©y dùng,c«ng tr×nh x©y dùng,l¾p ®Æt,l¾p r¸p. + C¬ së cung cÊp dÞch vô bao gåm c¶ dÞch vô t­ vÊn th«ng qua ng­êi lµm c«ng cho m×nh hay mét ®èi t­îng kh¸c. + §¹i lý cho c«ng ty n­íc ngoµi + §¹i diÖn ë ViÖt Nam trong c¸c tr­êng hîp lµ ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn kÝ kÕt c¸c hîp ®ång ®øng tªn c«ng ty n­íc ngoµi hoÆc ®¹i diÖn kh«ng cã thÈm quyÒn kÝ kÕt c¸c hîp ®ång ®øng tªn c«ng ty n­íc ngoµi nh­ng th­êng xuyªn thùc hiÖn viÖc giao hµng ho¸ hoÆc cung øng dÞch vô t¹i ViÖt Nam. Trong tr­êng hîp hiÖp ®Þnh tr¸nh ®¸nh thuÕ hai lÇn mµ Céng Hoµ X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam kÝ kÕt cã quy ®Þnh kh¸c vÒ c¬ së th­êng tró thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh ®ã. 2.2 §èi t­îng kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ. - Hîp t¸c x·, tæ hîp t¸c s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã thu nhËp tõ s¶n phÈm trång trät,ch¨n nu«i,nu«i trång thuû s¶n. - Hé gia ®×nh, c¸ nh©n n«ng d©n s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã thu nhËp tõ s¶n phÈm trång trät,ch¨n nu«i,nu«i trång thuû s¶n,tõ hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n n«ng d©n s¶n xuÊt hµng ho¸ lín,cã thu nhËp cao tõ s¶n phÈm trång trät,ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n. 3. C¨n cø tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp C¨n cø tÝnh thuÕ lµ thu nhËp chÞu thuÕ vµ thuÕ suÊt. 3.1 Thu nhËp chÞu thuÕ. Thu nhËp chÞu thuÕ trong k× tÝnh thuÕ bao gåm thu nhËp chÞu thuÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ thu nhËp chÞu thuÕ kh¸c, kÓ c¶ thu nhËp chÞu thuÕ tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh,dÞch vô ë n­íc ngoµi. K× tÝnh thuÕ ®­îc x¸c ®Þnh theo n¨m d­¬ng lÞch.Tr­êng hîp c¬ së kinh doanh ¸p dông n¨m tµi chÝnh kh¸c víi n¨m d­¬ng lÞch th× k× tÝnh thuÕ x¸c ®Þnh theo n¨m tµi chÝnh ¸p dông.K× tÝnh thuÕ ®Çu tiªn ®èi víi c¬ së kinh doanh míi thµnh lËp vµ k× tÝnh thuÕ cuèi cïng ®èi víi c¬ së kinh doanh chuyÓn ®æi lo¹i h×nh doanh nghiÖp chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u, s¸p nhËp, chia t¸ch, gi¶i thÓ,ph¸ s¶n ®­îc x¸c ®Þnh phï hîp víi kú kÕ to¸n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ kÕ to¸n. Thu nhËp chÞu thuÕ trong kú tÝnh thuÕ ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Thu nhËp Doanh thu ®Ó Chi phÝ hîp thu nhËp chÞu chÞu thuÕ = tÝnh thu nhËp - lý trong k× + thuÕ kh¸c trong trong k× chÞu thuÕ trong tÝnh thuÕ k× tÝnh thuÕ tÝnh thuÕ kú tÝnh thuÕ Sau khi x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ theo c«ng thøc trªn c¬ së kinh doanh ®­îc trõ sè lç cña c¸c k× tr­íc chuyÓn sang tr­íc khi x¸c ®Þnh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép theo quy ®Þnh. 3.1.1 Doanh thu chÞu thuÕ Doanh thu chÞu thuÕ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ lµ toµn bé tiÒn hµng,tiÒn cung cÊp dÞch vô bao gåm c¶ trî gi¸,phô thu,phô tréi mµ c¬ së kinh doanh ®­îc h­ëng kh«ng ph©n biÖt ®· thu ®­îc tiÒn hay ch­a thu ®­îc tiÒn.Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®­îc x¸c ®Þnh cô thÓ ®èi víi c¬ së kinh doanh n«p thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ lµ doanh thu kh«ng cã thuÕ GTGT. Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi c¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT lµ doanh thu bao gåm c¶ thuÕ GTGT. Thêi ®iÓm x¸c ®Þnh doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng b¸n hµng ho¸,cung cÊp dÞch vô lµ thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së h÷u hµng ho¸, hoµn thµnh dÞch vô hoÆc thêi ®iÓm lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng cung øng dÞch vô. Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ trong mét sè tr­êng hîp ®­îc quy ®Þnh cô thÓ nh­ sau: + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi hµng ho¸ b¸n theo ph­¬ng thøc tr¶ gãp ®­îc x¸c ®Þnh theo gi¸ b¸n hµng ho¸ tr¶ tiÒn mét lÇn, kh«ng bao gåm tr¶ tiÒn l·i tr¶ chËm. + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi hµng ho¸ dÞch vô dïng trao ®æi,biÕu,tÆng,tiªu dïng néi bé ®­îc x¸c ®Þnh theo gi¸ b¸n cña h s¶n phÈm, hµng ho¸,hoÆc cïng lo¹i hoÆc t­¬ng ®­¬ng t¹i ®iÓm trao ®æi,biÕu tÆng,tiªu dïng néi bé. + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng gia c«ng hµng ho¸ lµ tiÒn thu vÒ ho¹t ®éng gia c«ng bao gåm c¶ tiÒn c«ng,nhiªn liÖu, ®éng lùc, vËt liÖu phô vµ chi phÝ kh¸c phôc vô cho viÖc gia c«ng hµng ho¸. + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n lµ sè tiÒn bªn thuª tr¶ tõng k× cho hîp ®ång thuª. Tr­êng hîp bªn thuª tr¶ tiÒn tr­íc cho nhiÒu n¨m th× doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®­îc ph©n bæ cho sè n¨m tr¶ tr­íc hoÆc x¸c ®Þnh theo doanh thu tr¶ tiÒn cho mét lÇn. + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông lµ tiÒn cho vay ph¶i thu ph¸t sinh trong k× tÝnh thuÕ. + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ trong mét sè tr­êng hîp kh¸c do Bé tµi chÝnh quy ®Þnh. 3.1.2 Chi phÝ hîp lý ®­îc trõ ®Ó tÝnh thuÕ thu nhËp chÞu thuÕ 3.1.2.1 Nh÷ng kho¶n chi phÝ hîp lý: - Chi phÝ khÊu hao TSC§, sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt,kinh doanh hµng ho¸,dÞch vô.Møc trÝch khÊu hao TSC§ ®­îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo gi¸ trÞ TSC§ vµ thêi gian trÝch khÊu hao c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸,dÞch vô cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao ®­îc khÊu hao theo møc ®é míi c«ng nghÖ Bé tµi chÝnh quy ®Þnh tiªu chuÈn TSC§,thêi gian, møc trÝch khÊu hao vµ khÊu hao nhanh quy ®Þnh t¹i kho¶n nµy. Chi phÝ nguyªn liÖu,vËt liÖu,nhiªn liÖu,n¨ng l­îng,hµng ho¸ thùc tÕ sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô liªn quan ®Õn doanh thu, thu nhËp chÞu thuÕ trong k× ®­îc tÝnh vµo møc tiªu hao hîp lý, gi¸ thùc tÕ xuÊt kho do c¬ së kinh doanh tù x¸c ®Þnh. TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, phô cÊp theo quy ®Þnh cña Bé lu©t lao ®éng, tiÒn ¨n ca, trõ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng cña chñ doanh nghiÖp t­ nh©n, chñ hé c¸ thÓ kinh doanh vµ thu nhËp cña s¸ng lËp viªn c«ng ty kh«ng trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ nghiªn cøu khoa häc,c«ng nghÖ, s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn y tÕ, ®µo t¹o lao ®éng theo chÕ ®é quy ®Þnh, tµi trî gi¸o dôc. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: ®iÖn,n­íc, ®iÖn tho¹i, söa ch÷a TSC§, kiÓm to¸n, dÞch vô ph¸p lý, thiÕt kÕ, x¸c lËp vµ b¶o vÖ nh·n hiÖu hµng ho¸, b¶o hiÓm tµi s¶n, chi tr¶ tiÒn sö dông tµi liÖu kÜ thuËt, b»ng s¸ng chÕ giÊy phÐp c«ng nghÖ kh«ng thuéc TSC§, dÞch vô kÜ thuËt vµ dÞch vô mua ngoµi kh¸c. C¸c kho¶n chi cho lao ®éng n÷ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, chi b¶o hé lao ®éng, trang phôc, chi b¶o vÖ c¬ së kinh doanh, chi c«ng t¸c phÝ, trÝch lËp quü B¶o hiÓm x· héi B¶o hiÓm y tÕ thuéc tr¸ch nhiÖm cña c¬ së kinh doanh sö dông lao ®éng,Kinh phÝ c«ng ®oµn, chi phÝ hç trî cho ho¹t ®éng cña §¶ng,®oµn thÓ t¹i c¬ së kinh doanh,kho¶n trÝch ph¶i nép h×nh thµnh nguån chi phÝ qu¶n lý cho cÊp trªn vµ c¸c quü cña hiÖp héi theo chÕ ®é quy ®Þnh. Chi tr¶ l·i tiÒn vay vèn s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸,dÞch vô cña ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c cña c¸c tæ chøc kinh tÕ theo l·i suÊt thùc tÕ, chi tr¶ l·i tiÒn vay cña c¸c ®èi t­îng kh¸c theo l·i suÊt thùc tÕ kÝ hîp ®ång vay, nh­ng tèi ®a kh«ng qu¸ 1,2 lÇn møc l·i suÊt cho vay cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i t¹i thêi ®iÓm vay. TrÝch c¸c kho¶n dù phßng theo chÕ ®é quy ®Þnh. Trî cÊp th«i viÖc cho ng­êi lao ®éng. Chi phÝ vÒ tiªu thô hµng ho¸, dÞch vô. Chi phÝ qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ,khuyÕn m¹i liªn quan trùc tiÕp ho¹t ®éng ®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ®­îc khèng chÕ tèi ®a kh«ng qu¸ 10% tæng sè chi phÝ ®èi víi ho¹t ®éng doanh nghiÖp, tæng sè chi phÝ ®Ó x¸c ®Þnh møc khèng chÕ kh«ng bao gåm gi¸ mua cña hµng ho¸ b¸n ra. C¸c kho¶n thuÕ,phÝ, lÖ phÝ, tiÒn thuª ®Êt ph¶i nép cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô ®­îc tÝnh vµo chi phÝ hîp lÝ. Chi phÝ qu¶n lý kinh doanh do c«ng ty n­íc ngoµi ph©n bæ cho c¬ së th­êng tró ë ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. Chi phÝ mua hµng ho¸, dÞch vô cña tæ chøc c¸ nh©n kh«ng kinh doanh, kh«ng cã ho¸ ®¬n chøng tõ do chÝnh phñ quy ®Þnh. 3.1.2.2 C¸c kho¶n kh«ng ®­îc tÝnh vµo chi phÝ hîp lý - TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng do c¬ së kinh doanh kh«ng thùc hiÖn ®óng chÕ ®é hîp ®ång lao ®éng theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt vÒ lao ®éng, trõ tr­êng hîp thuª m­ín lao ®éng theo vô viÖc. - TiÒn l­¬ng,tiÒn c«ng cña chñ doanh nghiÖp t­ nh©n, thµnh viªn hîp danh cña c«ng ty hîp danh, chñ hé c¸ thÓ, c¸ nh©n kinh doanh. Thï lao tr¶ cho c¸c s¸ng lËp viªn, thµnh viªn cña héi ®ång qu¶n trÞ cña c¸c c«ng ty TNHH,c«ng ty cæ phÇn trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh s¶n xuÊt,kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô. - C¸c kho¶n trÝch tr­íc vµo chi phÝ mµ thùc tÕ kh«ng chi hÕt nh­ chi phÝ söa ch÷a TSC§, phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm hµng ho¸, s¶n phÈm,c«ng tr×nh x©y dùng vµ c¸c kho¶n trÝch tr­íc kh¸c. - C¸c kho¶n kh«ng cã ho¸ ®¬n, chøng tõ theo chÕ ®é quy ®Þnh hoÆc chøng tõ kh«ng hîp ph¸p. - C¸c kho¶n tiÒn ph¹t vi ph¹m luËt giao th«ng,ph¹t vi ph¹m chÕ ®é ®¨ng kÝ kinh doanh, ph¹t vay nî dµi h¹n, ph¹t vi p¹hm chÕ ®é kÕ to¸n thèng kª, ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¹t kh¸c. - C¸c kho¶n chi kh«ng liªn quan ®Õn doanh thu vµ thu nhËp chÞu thuÕ nh­: chi vÒ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, chi ñng hé c¸c ®oµn thÓ, tæ chøc x· héi vµ ñng hé ®Þa ph­¬ng, chi tõ thiÖn vµ c¸c kho¶n chi kh¸c kh«ng liªn quan ®Õn doanh thu thu nhËp chÞu thuÕ. - C¸c kho¶n chi do nguån kinh phÝ kh¸c ®µi thä. + Chi sù nghiÖp. + Chi èm ®au thai s¶n + Chi trî cÊp khã kh¨n,th­êng xuyªn,khã kh¨n ®ét xuÊt. + C¸c kho¶n chi phÝ do nguån kinh phÝ ®µi thä. Chi phÝ kh«ng hîp lý. 3.1.3 C¸c kho¶n thu nhËp chÞu thuÕ kh¸c. Thu nhËp tõ chªnh lÖch mua b¸n chøng kho¸n,quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông tµi s¶n,thu nhËp tõ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, chuyÓn quyÒn thuª ®Êt, l·i tõ chuyÓn nh­îng cho thuª, thanh lý tµi s¶n, tiÒn göi cho vay vèn,b¸n ngo¹i tÖ, kÕt d­ cuèi n¨m c¸c kho¶n dù phßng, thu c¸c kho¶n nî khã ®ßi ®· xö lý, ®· xo¸ sæ nay ®· ®ßi ®­îc, thu c¸c kh¶on nî ph¶i tr¶ kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc chñ, c¸c kho¶n thu nhËp tõ kinh doanh cña nh÷ng n¨m tr­íc bÞ bá sãt míi ph¸t hiÖn ra vµ c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c. 3.2 ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. ThuÕ suÊt thuÕ TNDN nh­ sau: ThuÕ suÊt thuÕ TNDN ¸p dông ®èi víi c¸c c¬ së kinh doanh lµ 28%. ThuÕ suÊt ¸p dông ®èi víi tõng c¬ së kinh doanh tiÕn hµnh tÞmk kiÕm th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ vµ tµi nguyªn quý hiÕm kh¸c tõ 28% ®Õn 50% phï hîp víi tõng dù ¸n ®Çu t­, tõng c¬ së kinh doanh. C¬ së kinh doanh cã dù ¸n ®Çu t­ t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ vµ tµi nguyªn quý hiÕm kh¸c ph¶i göi hå s¬ dù ¸n ®Çu t­ ®Õn Bé tµi chÝnh ®Ó bé tµi chÝnh xem xÐt, tham kh¶o ý kiªn cña c¸c bé, ngµnh liªn quan tr×nh thñ t­íng chÝnh phñ quyÕt ®Þnh møc thuÕ suÊt cô thÓ trong tõng dù ¸n. II. ChuÈn mùc thuÕ TNDN. ChuÈn mùc thuÕ TNDN lµ chuÈn mùc sè 17 ®­îc ban hµnh vµ c«ng bè theo quyÕt ®Þnh sè 12/2005/Q§- BTC ngµy 15/02/2005 cña Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh. 1. C¸c thuËt ng÷ trong chuÈn mùc. 1.1 Lîi nhuËn kÕ to¸n: Lµ lîi nhuËn hoÆc lç cña mét k× tr­íc khi trõ thuÕ TNDN, ®­îc x¸c ®Þnh theo quy ®Þnh cña chuÈn mùc kÕ to¸n vµ chÕ ®é kÕ to¸n. 1.2 Thu nhËp chÞu thuÕ: Lµ thu nhËp doanh nghiÖp cña mét k×, ®­îc x¸c ®Þnh theo quy ®Þnh cña LuËt thuÕ TNDN hiÖn hµnh lµ c¬ së ®Ó tÝnh thuÕ TNDN ph¶i nép (hoÆc thu håi ®­îc). 1.3 Chi phÝ thuÕ TNDN (thu nhËp thuÕ TNDN) Lµ tæng chi phÝ thuÕ thu nhËp hiÖn hµnh vµ chi phÝ thuÕ TN ho·n l¹i( hoÆc thu nhËp thuÕ thu nhËp hiÖn hµnh vµ thu nhËp thuÕ thu nhËp ho·n l¹i) khi x¸c ®Þnh lîi nhuËn ho¹c lç cña mét k×. 1.4 ThuÕ thu nhËp hiÖn hµnh: Lµ sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép ( hoÆc thu håi ®­îc) tÝnh trªn thu nhËp chÞu thuÕ vµ thuÕ suÊt thuÕ TNDN cña n¨m hiÖn hµnh. 1.5 ThuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶: Lµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp sÏ ph¶i nép trong t­¬ng lai tÝnh trªn c¸c kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi chÞu thuÕ TNDN trong n¨m hiÖn hµnh. 1.6 Tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i: Lµ thuÕ TNDN sÏ ®­îc hoµn l¹i trong t­¬ng lai tÝnh trªn c¸c kho¶n: - Chªnh lÖch t¹m thêi ®­îc khÊu trõ. - Gi¸ trÞ ®­îc khÊu trõ chuyÓn sang c¸c n¨m sau cña c¸c kho¶n lç tÝnh thuÕ ch­a sö dông. - Gi¸ trÞ ®­îc khÊu trõ chuyÓn sang c¸c n¨m sau cña c¸c kho¶n ­u ®·i ch­a sö dông. 1.7 Chªnh lÖch t¹m thêi Lµ c¸c kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ ghi sæ cña c¸c kho¶n môc tµi s¶n hay nî ph¶i tr¶ trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ c¬ së tÝnh thuÕ thu nhËp cña c¸c kho¶n nµy.Chªnh lÖch t¹m thêi cã thÓ lµ: - Chªnh lÖch t¹m thêi ph¶i chÞu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp lµ c¸c kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi lµm ph¸t sinh thu nhËp chÞu thuÕ khi x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp trong t­¬ng lai khi mµ gi¸ trÞ ghi sæ cña c¸c kho¶n môc tµi s¶n hoÆc nî ph¶i tr¶ liªn quan ®­îc thu håi hay ph¶i thanh to¸n. - Chªnh lÖch t¹m thêi ®­îc khÊu trõ: lµ c¸c kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi lµm ph¸t sinh c¸c kho¶n ®­îc khÊu trõ khi x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ, thu nhËp doanh nghiÖp trong t­¬ng lai khi mµ gi¸ trÞ ghi sæ cña c¸c kháan môc tµi s¶n hoÆc nî ph¶i tr¶ liªn quan ®­îc thu håi hay ®­îc thanh to¸n. 1.8 C¬ së tÝnh thuÕ thu nhËp cña mét tµi s¶n hay nî ph¶i tr¶: Lµ gi¸ trÞ tÝnh cho tµi s¶n hoÆc nî ph¶i tr¶ cho môc ®Ých x¸c ®Þnh thuÕ TNDN. 2. Sù kh¸c biÖt gi÷a lîi nhuËn kÕ to¸n vµ lîi nhuËn chÞu thuÕ. Trªn thùc tÕ th­êng cã sù kh¸c biÖt gi÷a lîi nhuËn kÕ to¸n va thu nhËp chÞu thuÕ TNDN.Sù kh¸c biÖt nµy x¶y ra lµ do sù kh¸c nhau gi÷a viÖc x¸c ®Þnh cña thuÕ vµ x¸c ®Þnh cña kÕ to¸n. Nguyªn nh©n x¶y ra sù chªnh lÖch lµ do c¸ch x¸c ®Þnh kh¸c nhau nh­ sau: ChØ tiªu Theo quy ®Þnh cña kÕ to¸n Theo quy ®Þnh cña thuÕ Doanh thu Tæng gi¸ trÞ c¸c lîi Ých kinh tÕ cña doanh nghiÖp thu ®­îc trong k× kÕ to¸n gãp phÇn lµm t¨ng vèn chñ së h÷u, ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng th­êng cña doanh nghiÖp.Tho¶ m·n 5 ®iÒu kiÖn theo chuÈn mùc kÕ to¸n sè 14. Toµn bé tiÒn hµng,tiÒn gia c«ng tiÒn cung øng dÞc vô bao gåm c¶ trî gi¸ phô thu,phô tréi mµ c¬ së kinh doanh ®­îc h­ëng.Doanh nghiÖp ®· ph¸t hµnh ho¸ ®¬n hoÆc dÞch vô cung cÊp ®· hoµn thµnh. KhÊu hao Thêi gian sö dông ­íc tÝnh cña tµi s¶n. Theo quyÕt ®Þnh sè 206 Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi Theo ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp Theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh Chi phÝ hç trî,ñng hé Ghi nhËn vµo chi phÝ Chi phÝ kh«ng ®­îc khÊu trõ Dù phßng trî cÊp mÊt viÖc lµm vµ thö viÖc Lµ chi phÝ Theo tû lÖ quy ®Þnh Ph©n bæ chi phÝ ë c«ng ty mÑ ë n­íc ngoµi Lµ chi phÝ Quy ®Þnh cô thÓ ph­¬ng ph¸p tÝnh Chi phÝ kh«ng cã ho¸ ®¬n chøng tõ Lµ chi phÝ Kh«ng ®­îc coi lµ chi phÝ TiÒn ph¹t Lµ chi phÝ Kh«ng ®­îc coi lµ chi phÝ III. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n thuÕ TNDN 1.Tµi kho¶n sö dông 1.1 Tµi kho¶n 3334- thuÕ TNDN ph¶i nép vµ t×nh h×nh nép thuÕ TNDN vµo Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. 1.1.1 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n tµi kho¶n 3334 - Tµi kho¶n 3334 ®­îc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. - Doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm nép tê khai thuÕ TNDN cho c¬ quan thuÕ.Hµng quý doanh nghiÖp t¹m nép thuÕ cña quý ®Çy ®ñ,dông h¹n vµo Ng©n s¸ch nhµ n­íc theo th«ng b¸o cña c¬ quan thuÕ. 1.1.2 KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 3334 Bªn nî: Sè thuÕ TNDN ®· nép vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc. Sè thuÕ TNDN ®­îc miÔn trõ vµo sè thuÕ ph¶i nép. Sè chªnh lÖch ®· nép gi÷a thuÕ TNDN ph¶i nép theo th«ng b¸o hµng quý cña c¬ quan thuÕ lín h¬n sè thuÕ TNDN thùc tÕ ph¶i nép khi b¸o c¸o quyÕt to¸n thuÕ cuèi n¨m duyÖt. Bªn cã: Sè thuÕ TNDN ph¶i nép. Sè d­ bªn cã: Sè thuÕ TNDN cßn ph¶i nép vµo NgÊn s¸ch nhµ n­íc 1.2 Tµi kho¶n 821- chi phÝ thuÕ TNDN 1.2.1 KÕt cÊu Bªn nî: Chi phÝ thuÕ TNDN hiÖn hµnh ph¸t sinh trong n¨m. ThuÕ TNDN cña n¨m tr­íc ph¶i nép bæ sung so ph¸t sinh sai sãt kh«ng träng yÕu cña c¸c n¨m tr­íc ®­îc ghi t¨ng chi phÝ thuÕ TNDN hiÖn hµnh cña n¨m hiÖn t¹i. Chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i ph¸t sinh trong n¨m tõ viÖc ghi nhËn thuÕ TNDN ho·n l¹i ph¶i tr¶. Ghi nhËn chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i KÕt chuyÓn chªnh lÖch gi÷a sè ph¸t sinh bªn cã cña tµi kho¶n 8212 lín h¬n sè ph¸t sinh bªb nî cña tµi kho¶n 8212 ph¸t sinh trong n¨m vµo bªn cã cña tµi kho¶n 911. Bªn cã: Sè thuÕ TNDN thùc tÕ ph¶i nép trong n¨m nhá h¬n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp tam ph¶i nép ®­îc gi¶m trõ vµo chi phÝ thuÕ TNDN ®· ghi nhËn trong n¨m. Sè thuÕ TNDN ph¶i nép ®­îc ghi gi¶m. Ghi gi¶m chi phÝ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ho·n l¹ivµ ghi nhËn tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i. Ghi gi¶m chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i. KÕt chuyÓn chªnh lÖch gi÷a chi phÝ thuÕ TNDN hiÖn hµnh ph¸t sinh trong n¨m lín h¬n kho¶n ®­îc ghi gi¶m chi phÝ thuÕ TNDN hiÖn hµnh trong n¨m vµo bªn nî tµi kho¶n 911- “x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh”. Tµi kho¶n 821”chi phÝ thuÕ TNDN” kh«ng cã sè d­ cuèi n¨m. Tµi kho¶n nµy cã 2 tµi kho¶n cÊp 2: Tµi kho¶n 8211’Chi phÝ thuÕ TNDN hiÖn hµnh” Tµi kho¶n 8212”Chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i”. 2. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n - §Ó ®¶m b¶o nguån thu cho ng©n s¸ch,hµng quý doanh nghiÖp ph¶i t¹m nép thuÕ TNDN theo th«ng b¸o cña c¬ quan thuÕ (hoÆc t¹m nép theo kÕ ho¹ch).Khi x¸c ®Þnh sè thuÕ TNDN t¹m ph¶i nép cho ng©n s¸ch nhµ n­íc.KÕ to¸n ghi: Nî TK 821(8211):t¨ng chi phÝ thuÕ TNDN Cã tk 333(3334): Sè thuÕ TNDN t¹m ph¶i nép cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. Khi t¹m nép cho ng©n s¸ch c¨n cø vµo chøng tõ nép thuÕ.KÕ to¸n ghi: Nî tk 3334: gi¶m sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®· t¹m nép cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. Cã tk 111,112,331…. Cuèi n¨m khi x¸c ®Þnh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép cña n¨m tµi chÝnh,nÕu sè thuÕ ph¶i nép lín h¬n sè thuÕ ®· nép,kÕ to¸n ph¶n ¸nh sè thuÕ cßn ph¶i nép bæ sung cho ng©n s¸ch. Nî tk 821(8211) T¨ng chi phÝ thuÕ TNDN Cã tk 3334: Sè thuÕ TNDN ph¶i nép bæ sung cho ng©n s¸ch. NÕu sè thuÕ TNDN ®· t¹m nép lín h¬n sè ph¶i nép cho Ng©n s¸c,sè thuÕ nép thõa cho Ng©n s¸ch ®­îc chuyÓn nép bï cho n¨m tiÕp sau.C¨n cø vµo chøng tõ liªn quan kÕ to¸n ghi phÇn chªnh lÖch nép thõa b»ng bót to¸n: Nî tk 3334:kÕt chuyÓn sè thuÕ TNDN nép thõa n¨m tr­íc thµnh nép bï cho n¨m nay. Cã tk 821( 8211): Gi¶m chi phÝ thuÕ TNDN Tr­êng hîp doanh nghiÖp chiÕt khÊu miÔn gi¶m thuÕ TNDN.Sè thuÕ TNDN ®­îc miÔn gi¶m ghi: Nî tk 333(3334): gi¶m sè thuÕ TNDN ph¶i nép cho ng©n s¸ch. Cã tk 421( 4211): t¨ng lîi nhuËn sau thuÕ ch­a ph©n phèi n¨m tr­íc. 3. ThuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ Lµ thuÕ TNDN sÏ ph¶i nép trong t­¬ng lai tÝnh trªn c¸c kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi chÞu thuÕ TNDN trong n¨m hiÖn hµnh. C«ng thøc x¸c ®Þnh thuÕ TNDN ho·n l¹i ph¶i tr¶: ThuÕ thu nhËp ho·n = Tæng chªnh lÖch t¹m thêi * thuÕ suÊt thuÕ l¹i ph¶i tr¶ chÞu thuÕ trong n¨m TNDN theo quy ®Þnh 3.1 Tµi kho¶n sö dông. Tµi kho¶n 347 “ ThuÕ TNDN ho·n l¹i ph¶i tr¶” Bªn nî: ph¶n ¸nh ThuÕ TNDN ho·n l¹i ph¶i tr¶ gi¶m (®­îc hoµn nhËp) trong k×. Bªn cã: Ph¶n ¸nh thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ ®­îc ghi nhËn trong k×. Sè d­ bªn cã: ThuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ cßn l¹i cuèi k×. ®iÒu chØnh sè d­ ®Çu n¨m ®èi víi thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ do ¸p dông håi tè chÝnh s¸ch kÕ to¸n hoÆc söa ch÷a håi tè c¸c sai sãt träng yÕu cña c¸c n¨m tr­íc. 3.2 Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n. 3.2.1 Tr­êng hîp thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ ph¸t sinh tõ c¸c giao dÞch trong n¨m ®­îc ghi nhËn vµo chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i:Cuèi n¨m tµi chÝnh,,kÕ to¸n c¨n cø “ B¶ng x¸c ®Þnh thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶” ®Ó ghi nhËn thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ ph¸t sinh tõ c¸c giao dÞch trong n¨m vµo chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i. - NÕu sè thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ ph¸t sinh trong n¨m lín h¬n sè thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ ®­îc hoµn nhËp trong n¨m, kÕ to¸n chØ ghi nhËn bæ sung sè thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ lµ sè chªnh lÖch gi÷a sè thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ ph¸t sinh lín h¬n sè ®­îc hoµn nhËp trong n¨m ghi: Nî TK 821(8212)- Chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i. Cã TK 347- ThuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶. NÕu sè thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ ph¸t sinh trong n¨m nhá h¬n sè thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ ®­îc hoµn nhËp trong n¨m, kÕ to¸n chØ ghi gi¶m (hoµn nhËp) sè thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ lµ sè chªnh lÖch gi÷a sè thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ ph¸t sinh nhá h¬n sè ®­îc hoµn nhËp trong n¨m, ghi: Nî TK 347- ThuÕ TNDN ho·n l¹i ph¶i tr¶ Cã TK 821(8212)- chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i 3.2.2 Tr­êng hîp thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ ph¸t sinh tõ viÖc ¸p dông håi tè thay ®æi chÝnh s¸ch kÕ to¸n hoÆc ®iÒu chØnh håi tè c¸c sai sãt träng yÕu cña c¸c n¨m tr­íc: cuèi n¨m tµi chÝnh, kÕ to¸n c¨n cø “B¶ng x¸c ®Þnh thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶” ®· ®­îc lËp lµm c¨n cø ghi nhËn hoÆc hoµn nhËp thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ ph¸t sinh tõ c¸c giao dÞch ®­îc ®iÒu chØnh vµo lîi nhuËn ch­a ph©n phèi cña c¸c n¨m tr­íc. - Tr­êng hîp ph¶i ®iÒu chØnh t¨ng thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶, ghi: T¨ng sè d­ nî ®Çu n¨m TK 4211- lîi nhuËn ch­a ph©n phèi n¨m tr­íc. (NÕu TK 4211 cã sè d­ nî) hoÆc Gi¶m sè d­ cã ®Çu n¨m TK 4211- lîi nhuËn ch­a ph©n phèi n¨m tr­íc ( NÕu TK 4211 cã sè d­ cã) T¨ng sè d­ cã ®Çu n¨m TK 347- ThuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶. Tr­êng hîp ph¶i ®iÒu chØnh gi¶m thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶, ghi: Gi¶m sè d­ cã ®Çu n¨m TK 347- thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶ T¨ng sè d­ cã ®Çu n¨m TK 4211- lîi nhuËn ch­a ph©n phèi n¨m tr­íc (NÕu TK 4211 cã sè d­ cã),hoÆc Gi¶m sè d­ nî ®Çu n¨m TK 4211- Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi n¨m tr­íc (NÕu TK 4211 cã sè d­ nî) 4.Tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i. Tµi s¶n thuÕ TNDN ho·n l¹i = Tæng chªnh lÖch t¹m thêi ®­îc khÊu trõ ph¸t sinh trong n¨m + Gi¸ trÞ ®­îc khÊu trõ chuyÓn sang n¨m sau cña c¸c kho¶n lç tÝnh thuÕ vµ ­u ®·i thuÕ ch­a sö dông * ThuÕ suÊt TNDN 4.1 Tµi kho¶n sö dông TK 243- “tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i” Bªn nî: ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i t¨ng. Bªn cã: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i gi¶m. Sè d­ bªn nî: Gi¸ trÞ tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i cßn l¹i cuèi n¨m. §iÒu chØnh sè d­ ®Çu n¨m ®èi víi tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ®­îc ghi nhËn (hoÆc hoµn nhËp) trong n¨m do ¸p dông håi tè chÝnh s¸ch kÕ to¸n hoÆc söa ch÷a håi tè c¸c sai sãt träng yÕu cña c¸c n¨m tr­íc. 4.2 Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n. 4.2.1 Tr­êng hîp tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¸t sinh tõ c¸c giao dÞch ®­îc ghi nhËn vµo chi phÝ thuÕ thu nhËp ho·n l¹i: cuèi n¨m tµi chÝnh, kÕ to¸n c¨n cø “B¶ng x¸c ®Þnh tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i” ®· ®­îc lËp lµm c¨n cø ghi nhËn hoÆc hoµn nhËp tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¸t sinh tõ c¸c giao dÞch ®­îc ghi nhËn vµo chi phÝ thuÕ thu nhËp ho·n l¹i: - NÕu tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¸t sinh trong n¨m lín h¬n tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ®­îc hoµn nhËp trong n¨m, kÕ to¸n ghi nhËn bæ sung gi¸ trÞ tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i lµ sè chªnh lÖch gi÷a sè tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¸t sinh lín h¬n sè ®­îc hoµn nhËp trong n¨m, nÕu ch¾c ch¾n r»ng trong t­¬ng lai doanh nghiÖp cã ®ñ lîi nhuËn tÝnh thuÕ ®Ó thu håi tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ®­îc ghi nhË trong n¨m hiÖn tai, ghi: Nî tk 243- tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i Cã tk 821(8212)- chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i NÕu tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¸t sinh trßng n¨m nhá h¬n tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ®­îc hoµn nhËp trong n¨m, kÕ to¸n ghi gi¶m tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i lµ sè chªnh lÖch gi÷a sè tµi s¶n thuª thu nhËp ho·n l¹i ph¸t sinh nhá h¬n sè ®­îc hoµn nhËp trong n¨m, ghi: Nî tk 821(8212)- chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i Cã tk 243- tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i 4.2.3 Tr­êng hîp tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¸t sinh tõ viÖc ¸p dông håi tè chÝnh s¸ch kÕ to¸n hoÆc ®iÒu chØnh håi tè sai sãt träng yÕu cña c¸c n¨m tr­íc: cuèi n¨m tµi chÝnh kÕ to¸n c¨n cø “ B¶ng x¸c ®Þnh tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i” ®· ®­îc lËp lµm c¨n cø ghi nhËn hoÆc hoµn nhËp tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¸t sinh tõ c¸c giao dÞch ®­îc ®iÒu chØnh vµo lîi nhuËn ch­a ph©n phèi cña c¸c n¨m tr­íc: - Tr­êng hîp ph¶i ®iÒu chØnh t¨ng tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i, ghi: T¨ng sè d­ nî ®Çu n¨m TK 243- Tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i T¨ng sè d­ cã ®Çu n¨m TK 4211- lîi nhuËn ch­a ph©n phèi n¨m tr­íc (NÕu TK 4211 cã sè d­ cã), hoÆc Gi¶m sè d­ nî ®Çu n¨m TK 4211- lîi nhuËn ch­a ph©n phèi n¨m tr­íc (NÕu tk 4211 cã sè d­ nî) Tr­êng hîp ph¶i ®iÒu chØnh gi¶m sè thuÕ thu nhËp ho·n l¹i, ghi: T¨ng sè d­ ¨ngnî ®Çu n¨m TK 4211- lîi nhuËn ch­a ph©n phèi n¨m tr­íc (NÕu tk 4211 cã sè d­ nî),hoÆc Gi¶m sè d­ cã ®Çu n¨m TK 4211- lîi nhuËn ch­a ph©n phèi n¨m tr­íc (NÕu TK 4211 cã sè d­ cã) Gi¶m sè d­ nî ®Çu n¨m TK 243- tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i PhÇn III: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn h¹ch to¸n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp h¹ch to¸n ë ViÖt Nam 1.Thùc tr¹ng thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp h¹ch to¸n ë ViÖt Nam 1.1.¦u ®iÓm thuÕ TNDN ThuÕ TNDN lµ mét lo¹i thuÕ míi nh­ng ®· thÓ hiÖn ®­îc nhiÒu ­u ®iÓm. T¸c dông to lín cña viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ lµ gãp phÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­, khuyÕn khÝch xuÊt khÊu, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn nhanh víi hiÖu qu¶ ngµy cµng cao. §Ó khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ c©n b»ng c¬ cÊu kinh tÕ th× chÝnh s¸ch cã nhiÒu ­u ®·i: C¬ së s¶n xuÊt míi thµnh lËp ®­îc miÔn thuÕ TNDN 2 n¨m ®Çu, ®­îc gi¶m 50% trong 2 n¨m tiÕp theo.C¸c c¬ së thµnh lËp ë vïng khã kh¨n ®­îc kÐo dµi miÔn gi¶m thuÕ thªm 2 n¨m n÷a. NÕu ®Çu t­ vµo lÜnh vùc, ngµnh nghÒ, vïng kinh tÕ ®­îc ­u ®·i miÔn thuÕ gi¶m thuÕ dµi h¬n. Ngoµi ra cßn miÔn gi¶m thuÕ do c¸c tr­¬ng hîp ®µu t­ d©y chuyÒn s¶n xuÊt míi, më réng quy m«, ®æi míi c«ng nghÖ c¶i thiÖn m«i tr­êng sinh th¸i n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt. C¸c dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt cã gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu ®¹t trªn 30% th× ®­îc gi¶m thuÕ TNDN. C¸c kho¶n m«i giíi xuÊt khÈu chi tr¶ cho ng­êi n­íc ngoµi ®­îc tÝnh vµo chi phÝ hîp lý, miÔn gi¶m thuÕ ®èi víi tr­êng hîp xuÊt khÈu n¨m ®Çu tiªn, xuÊt khÈu mÆt hµng míi, xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng míi…Nh»m khuyÕn khÝch m¹nh mÏ ®Çu t­ s¶n xuÊt vµ chÕ vµ chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu,t×m kiÕm më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu.Th«ng qua viÖc ­u ®·i miÔn gi¶m thuÕ TNDN, thuÕ sö dông ®Êt víi møc ®é kh¸c nhau,chÝnh s¸ch thuÕ ®· khuyÕn khÝch c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®Çu t­ vµo khu chÕ xuÊt, vµo khu c«ng nghiÖp cao, vµo vïng n«ng th«n, ®Çu t­ vµo ®Þa bµn kinh tÕ- x· héi khã kh¨n vµ ®Æc biÖt khã kh¨n, ®Çu t­ vµo c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp träng ®iÓm s¶n xuÊt phÇn mÒm, ®Çu t­ vµo gi¸o dôc vµ y tÕ…Tõ ®ã t¨ng tØ träng s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ dÞch vô trong tæng s¶n phÈm x· héi,ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng trong n«ng nghiÖp sang c«ng nghiÖp,dÞch vô,thu hót lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖc lµm nh»m xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n©ng dÇn tØ träng c«ng nghiÖp dÞch vô trong nÒn s¶n xuÊt x· héi,t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng nhanh sè thu Ng©n s¸ch tõ ®ã cã ®iÒu kiÖn dµnh nguån Ng©n s¸ch ®Ó nhµ n­íc ®Çu t­ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.§©y lµ mèi quan hÖ hai chiÒu thóc ®Èy cïng nhau ph¸t triÓn. S¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn ®· t¹o c¬ së cho viÖc t¨ng thu Ng©n s¸ch Nhµ n­íc víi nh÷ng b­íc t¨ng tr­ëng cao.Nhê ®ã ®¶m b¶o nhu cÇu chi th­êng xuyªn cña Ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ dµnh mét phÇn chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. 1.2.H¹n chÕ cña thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ë ViÖt Nam. C¸c chi phÝ qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, khuyÕn m¹i vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c møc khèng chÕ tèi ®a kh«ng qu¸ 10%. Tæng chi phÝ, tuy viÖc quy ®Þnh trªn t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng nµy nh­ng ch­a thùc x¸c ®¸ng v× ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhu cÇu lín vÒ ho¹t ®éng qu¶ng c¸o th× viÖc quy ®Þnh cã thÓ gi¶m ®i hiÖu qu¶ cña qu¶ng c¸o. VÒ lùc l­îng thuª ngoµi, thuª theo ph­¬ng thøc thuª m­íng theo vô viÖc cã t×nh tr¹ng chÊm c«ng vµ tr¶ l­¬ng kh«ng trung thùc do viÖc thoat thuËn cña ng­êi ®i thuª víi ng­êi thuª sÏ lµm t¨ng kho¶n chi phÝ trõ vµo doanh thu chÞu thuª. VÒ kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung t¹i c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu tæ ®éi s¶n xuÊt, c¸c ®éi sÏ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cã kÌm theo chøng tõ gèc vµ b¶ng kª chi phÝ. Nh­ng ë ®éi cã rÊt nhiÒu kho¶n nªn rÊt khã kiÓm so¸t. VÒ viÖc tÝnh chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, trong ®ã cã kh¶on chi héi häp,tiÕp kh¸ch mµ c«ng ty ®· kª khai khèng ®· g©y ra viÖc lµm gi¶m lîi nhuËn nh»m trèn tr¸nh nghÜa vô nép thuÕ trªn thùc tÕ cã nhiÒu kho¶n cã ho¸ ®¬n nh­ng ®· kh«ng chi. C¬ së ®Ó tÝnh thuÕ TNDN ho·n l¹i pahØ nép hay hoµn nhËp lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ do c¸ch tÝnh cña ®¬n vô vµ c¬ quan thuÕ. XÐt trªn ph­¬ng diÖn qu¶n lý vÜ m« th× nh÷ng c¬ së nµy l¹i qu¸ chi tiÕt,cô thÓ mµ tÇm vi m« th× kh«ng thÓ víi tíi ®­îc cho nªn tÝnh hiÖn thùc cña nã kh«ng cã thÓ x¶y ra. - Khã kh¨n trong h¹ch to¸n thuÕ TNDN theo chuÈn mùc kÕ to¸n sè 17 Víi chuÈn mùc kÕ to¸n kh¸c doanh nghiÖp cã thÓ dÔ dµng ¸p dông trong thùc tiÔn sau khi cã th«ng t­ h­íng dÉn.§èi víi chuÈn mùc kÕ to¸n sè 17- thuÕ TNDN ®­îc c¸c doanh nghiÖp cho lµ rÊt khã ¸p dông ngay c¶ khi ®· cã th«ng t­ h­íng dÉn. Mét trong nh÷ng lý do chÝnh lµ do doanh nghiÖp ch­a ®­îc trang bÞ mét ph­¬ng ph¸p phï hîp ®Ó h¹ch to¸n thuÕ TNDN. ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 17 chØ quy ®Þnh c¸c nguyªn t¾c trong h¹ch to¸n thuÕ TNDN.Th«ng t­ sè 20/2006/TT- BTC h­íng dÉn chi tiÕt h¹ch to¸n thuÕ vµo tõng kho¶n cßn phÇn quan träng lµ lµm thÕ nµo ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc c¸c sè liÖu ®Ó h¹ch to¸n vµo tõng kho¶n th× l¹i ch­a h­íng dÉn cô thÓ vµ cã hÖ thèng. Cô thÓ khi gi¶i thÝch hai kh¸i niÖm chªnh lÖch t¹m thêu vµ chªnh lÖch vÜnh viÔn, c¶ chuÈn mùc vµ th«ng t­ ®Òu chØ ®Ò cËp ®Õn sù kh¸c biÖt gi÷a thu nhËp chÞu thuÕ vµ lîi nhuËn kÕ to¸n, tøc lµ c¸c kháan môc trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. Tuy nhiªn, khi h­íng dÉn x¸c ®Þnh chªnh lÖch th× l¹i sö dông kh¸i niÖm c¬ së tÝnh thuÕ cña tµi s¶n vµ nî ph¶i tr¶, tøc c¸c kho¶n môc trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Sù thiÕu ®ång bé nµy khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp rÊt lóng tóng trong viÖc x¸c ®Þnh chªnh lÖch t¹m thêi ®Ó x¸c ®Þnh thuÕ thu nhËp ho·n l¹i. Nh÷ng lóng tóng nµy sÏ cã thÓ tr¸nh ®­îc nÕu nh­ nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c kÕ to¸n ph©n biÖt râ ®­îc gi­a nguyªn t¾c kÕ to¸n thuÕ vµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n thuÕ TNDN. Tuy nhiªn, do nh÷ng chªnh lÖch nµy cã tÝnh chÊt luü kÕ qua nhiÒu k× kÕ to¸n nªn viÖc x¸c ®Þnh chªnh lÖch tr­c tiÕp th«ng qua b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh rÊt phøc t¹p vµ kh«ng hiÖu qu¶. Thay vµo ®ã ph­¬ng ph¸p b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh chªnh lÖch t¹m thêi th«ng qua viÖc sö dông kh¸i niÖm c¬ së tÝnh thuÕ cña tµi s¶n vµ nî ph¶i tr¶. 1.3.Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ Ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh phï hîp ®Ó tÝnh vµo chi phÝ hîp lý ®Ó gi¶m thiÓu sù chªnh lÖch gi÷a lîi nhuËn kÕ to¸n vµ lîi nhuËn chÞu thuÕ,®Æc biÖt lµ chi phÝ qu¶ng c¸o khuyÕn m¹i cÇn ph¶i linh ®éng h¬n víi tõng ngµnh nghÒ. CÇn qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng trèn thuÕ vµ gi¶m bít chi phÝ kh«ng ®óng víi thùc tÕ. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp thuª c«ng nh©n theo mïa vô ®Ó gi¶m tiÒn l­¬ng biªn chÕ còng lµ biÖn ph¸p ®Ó gi¶m chi phÝ cho doanh nghiÖp nh­ng nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ sè l­îng, vÒ møc l­¬ng tèi ®a, tèi thiÓu vµ ph©n lo¹i theo nhãm vµ quy ®Þnh cô thÓ.Lµm ®­îc thÕ sÏ tr¸nh t×nh tr¹ng kÕ to¸n h¹ch to¸n qu¸ lín tiÒn l­¬ng cho c«ng nh©n nµy vµo chi phÝ hîp lý,hîp lÖ. Cã thªm nh÷ng quy ®Þnh ®èi víi c¸c kho¶n chi phÝ ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng l¹m dông c«ng quü lµm viÖc riªng tr¸nh t×nh tr¹ng cã nhiÒu ho¸ ®¬n chi tiªu mµ thùc tÕ kh«ng chi. ë n­íc ta,thuÕ TNDN ®­îc tÝnh nh­ mét chØ tiªu ®éc lËp trõ vµo lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cßn ë Mü th× thuÕ nµy ®­îc dùa vµo tÝnh chi phÝ trong b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. B¶n chÊt th× vÉn lµ tÝnh trªn doanh thu chÞu thuÕ nh­ng Mü th× h¹ch to¸n sÏ dÔ h¬n chi tiªu,thu nhËp kh«ng ph¶i tÝnh thuÕ n÷a. KÕt luËn LÞch sö nh©n lo¹i trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®· chøng minh râ rµng cho vai trß cña thuÕ ®èi víi nguån Ng©n s¸ch nhµ n­íc. Kh«ng chØ lµ c«ng cô ®Ó ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ, ®¶m b¶o sù c«ng b»ng x· héi, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc mµ cßn thÓ hiÖn râ vai trß søc m¹nh mçi quèc gia. ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµ ph¸t triÓn, viÖc ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ ngµy cµng trë nªn cã ý nghÜa quan träng h¬n. ThuÕ TNDN ®­îc ¸p dông h¬n 4 n¨m qua ®· cã nh÷ng söa ®æi bæ sung cho phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay, ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong Ng©n s¸ch nhµ n­íc còng nh­ vÊn ®Ò qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ n­íc, gãp phÇn thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc c¸ nh©n ®Çu t­ vµo nhiÒu ngµnh nghÒ,khu vùc cÇn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, khuyÕn khÝch më réng quy m« kinh doanh, ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i thiÖn m«i tr­êng ho¹t ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. Ngoµi ra thuÕ TNDN cßn ®¶m b¶o sù ®ãng gãp c«ng b»ng hîp lý gi÷a c¸c tæ chøc c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh,dÞch vô cã thu nhËp. Nh­ vËy thuÕ TNDN cã vai trß to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc cho nªn nhµ n­íc cÇn ph¶i hoµn thiÖn vÒ thuÕ TNDN h¬n n÷a b»ng c¸ch ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh hîp lý vµ sù qu¶n lý chÆt chÏ cña nhµ n­íc. Tªn tµi liÖu tham kh¶o 1.Gi¸o tr×nh kÕ to¸n tµi chÝnh doanh nghiÖp- ViÖn §H Më Hµ Néi 2 T¹p chÝ kÕ to¸n.com 3. ThuÕ TNDN.com 4.H­íng dÉn thùc hiÖn ph¸p luËt thuÕ hiÖn hµnh( nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng- X· héi) 5. C¸c chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ( Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia) 6. Gi¸o tr×nh kÕ to¸n quèc tÕ( Nhµ xuÊt b¶n thèng kª) môc lôc