Đề tài Bàn về phương pháp hạch toán CP sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp
MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU 2 PHẦN I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HẠCH TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHÂM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 3 I. Bản chất và nội dung kinh tế của chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. 3 1. Bản chất, nội dung kinh tế của chi phí sản xuất. 3 2. Bản chất và nội dung kinh tế của giá thành sản phẩm. 4 3. Mối quan hệ giữa chi phí và giá thành sản phẩm. 5 II. Đối tượng và các phương pháp hạch toán chi phí sản xuất 5 1. Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất. 5 2. Các phương pháp hạch toán chi phí sản xuất: 6 3. Hạch toán CPSX theo phương pháp kiểm kê định kỳ 17 III. Đối tượng và các phương pháp tính giá thành sản phẩm: 22 1. Các phương pháp tính giá thành sản phẩm. 22 2. Các phương pháp tính giá thành sản phẩm trong một số loại hình doanh nghiệp chủ yếu. 24 IV. Kinh nghiệm kế toán CPSX và tính giá thành sản phẩm ở một số nước trên thế giới. 27 1. Theo hệ thống kế toán Pháp: 27 2. Tại Mỹ. 29 PHẦN II: THỰC TRẠNGVÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT CHO CÔNG TÁC HẠCH TOÁN CPSX VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM 31 I. Thực trạng về công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp việt nam hiện nay. 31 1. Ưu điểm: 31 2. Nhược điểm: 31 II. Một số đề xuất nhằm hoàn thiện công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm 34 1. Xây dựng hệ thống kế toán chi phí sản xuất linh hoạt 34 2. Hoàn thiện hệ thống tài khoản kế toán chi phí sản xuất 36 3. Hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo phương pháp kiểm kê định kỳ 37 KẾT LUẬN 39 LỜI MỞ ĐẦU Bước sang thế kỷ XXI, xu hướng toàn cầu hoá đặt các quốc gia vào vòng quay của sự cạnh tranh khốc liệt về mọi mặt, đặc biệt là về lĩnh vực kinh tế. Việt Nam cũng không nằm ngoài vòng quay đó. Để tiến tới việc gia nhập Tổ chức thương mại quốc tê (WTO) trong vài năm tới, đất nước ta khhông ngừng nỗ lực phấn đấu phát triển kinh tế, đổi mới kinh tế cho phù hợp với tiến trình hội nhập của khu vực và quốc tế. Một công cụ rất quan trọng phục vụ đắc lực cho việc quản lý kinh tế quốc dân nói chung và quản lý doanh nghiệp nói riêng là kế toán . Kế toán giúp cho các doanh nghiệp , các cổ đông, các nhà quản lý thấy rõ được thực chất quá trình sản xuất kinh doanh bằng những số liệu chính xác cụ thể, khách quan và khoa học. Là một trong các thành phần quan trọng của kế toán , hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm với chức năng giám sát và phản ánh trung thực , kịp thời các thông tin về chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ, tính đúng, tính đủ chi phí sản xuất vào giá thành của sản phẩm sẽ giúp cho các nhà quản trị chỉ ra được phương án biện pháp sử dụng tiết kiệm, hiệu quả chi phí sản xuất nhằm hạ giá thành sản phẩm, lựa chọn những phương án tối ưu,đồng thời định vị được giá bán sản phẩm, bảo đảm sản xuất kinh doanh có lãi. Nhận thức được tầm quan trọng của công tac hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, em chọn đề tài: "Bàn về phương pháp hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp ." Nội dung đề cương, đề án môn học bao gồm II phần chính như sau: Phần I: Cơ sở lý luận về hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp . Phần II: Thực trạng và một số kiến nghị đề xuất nhằm hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp Việt Nam. PHẦN I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HẠCH TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHÂM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT I. BẢN CHẤT VÀ NỘI DUNG KINH TẾ CỦA CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM. 1. Bản chất, nội dung kinh tế của chi phí sản xuất. Đối với một quá trình sản xuất, chi phí sản xuất luôn là yếu tố quan trọng quyết định việc hình thành nên sản phẩm. Chi phí sản xuất kinh doanh chính là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp bỏ ra có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định (tháng, quí, năm). Hay có thể nói, chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí mà doanh nghiệp phải tiêu dùng trong một kỳ dể thực hiện quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Thực chất chi phí là sự chuyển dịch vốn -- chuyển dịch gia trị của các yếu tố vào các đối tượng tính giá (sản phẩm, lao vụ, dịch vụ). Với mỗi doanh nghiệp , chi phí là tập hợp các khoản chi phí phát sinh trong một kỳ hạch toán. Tổng số các khoản chi ra trong một kỳ của doanh nghiệp bao gồm toàn bộ giá trị tài sản hao phí hoặc đã tiêu dùng hết trong quá trình sản xuất tính vào kỳ hạch toán. Vì vậy, cần phân biệt giữa chi phí và chi tiêu. Chi phí của kỳ hạch toán là những hao phí về tài sản và lao động có liên quan đến khối lượng sản phẩm sản xuất ra trong kỳ chứ không phải mọi khoản chi ra trong kỳ hạch toán. Ngược lại, chi tiêu là sự giảm đi đơn thuần các loại vật tư, tài sản, tiền vốn của doanh nghiệp , bất kể nó được dùng vào mục đích gì. Chi tiêu trong một doanh nghiệp bao gồm chi tiêu cho quá trình cung cấp, chi tiêu cho quá trình sản xuất kinh doanh và chi tiêu cho quá trình tiêu thụ. Tuy chi phí và chi tiêu là hai khái niệm khác nhau nhưng có quan hệ mật thiết với nhau. Chi tiêu là cơ sở phát sinh của chi phí, không có chi tiêu thì không có chi phí . Tổng số chi phí trong kỳ của doanh nghiệp bao gồm toàn bộ giá trị tài sản hao phí hoặc tiêu dùng cho hết quá trình sản xuất kinh doanh tính vào kỳ này. Chi phí và chi tiêu không những khác nhau về lượng mà còn khác nhau về thời gian, có những khoản chi tiêu kỳ này không được tính vàochi phí (chi mua nguyên vật liệu về nhập kho nhưng chưa sử dụng) và có những khoản tính vào chi phí kỳ này nhưng thực tế chưa chi tiêu( chi phí trích trước). Sổ dĩ có sự khác nhau rõ rệt như vậy là do đặc điểm, tính chất vận động và phương thức chuyển dịch giá trịcủa từng loại tài sản vào quá trình sản xuất và yêu cầu kỹ thuật hạch toán chúng. 2. Bản chất và nội dung kinh tế của giá thành sản phẩm. Giá thành sản phẩm là biêủ hiện bằng tiền của toàn bộ các khoản hao phí về lao động sống và lao động vật hoámà doanh nghiệp đã bỏ ra có liên quan đến khối lượng công tácvà sản phẩm lao vụ hoàn thành. Quá trình sản xuất là một quá trình thống nhất gồm cả 2 mặt : mặt hao phí sản xuất và mặt kết quả sản xuất. Tất cả những khoản chi phí phát sinh đều có liên quan đến khối lưọng sản phảm lao vụ, dịch vụđã hoàn thành trong kỳ sẽ tạo nên chỉ tiêu giá thành sản phẩm. Có 2 chỉ tiêu giá thành: - Tổng giá thành: là toàn bộ chi phí để đơn vị sản xuất ra một đơn vị sản phẩm, dịch vụ hoàn thành, phản ánh qui mô của doanh nghiệp . - Giá thành đơn vị sản phẩm: Là chi phí để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm hoặc dịch vụ hoàn thành, phản ánh chất lượng của quá trình sản xuất kinh doanh. Nói cách khác, giá thành sản phẩm là biểu hiện băng tiền toàn bộ các khoản phí mà doanh nghiệp bỏ ra bất kể kỳ nào nhưng có liên quan đến khối lượng công việc hoàn thành trong kỳ. Giá thành còn là một phạm trù kinh tế gắn liền với sản xuất hàng hoá và là một chỉ tiêu tính toán không thể thiếu được trongnguyên tắc hạch toán kế toán . Giá thành sản phẩm không chỉ gồm những chi phí tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào quá trình sản xuất tiêu thụ mà còn được bồi hoàn để tái sản xuất ở doanh nghiệp chứ không bao gồm chi phí phát sinh trong kỳ kinh doanh của doanh nghiệp . Những chi phí đưa vào giá thành sản phẩm phải phản ánh được giá trị thực của các tư liệu tiêu dùng cho sản xuất, tiêu thụ và các khoản chi tiêu khác có liên quan tới việc bù đắp giản đơn hao phí lao động sống.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Bàn về phương pháp hạch toán CP sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
é c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸cvµ s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt gåm c¶ 2 mÆt : mÆt hao phÝ s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. TÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ®Òu cã liªn quan ®Õn khèi läng s¶n ph¶m lao vô, dÞch vô®· hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Cã 2 chØ tiªu gi¸ thµnh:
- Tæng gi¸ thµnh: lµ toµn bé chi phÝ ®Ó ®¬n vÞ s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh, ph¶n ¸nh qui m« cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm: Lµ chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hoÆc dÞch vô hoµn thµnh, ph¶n ¸nh chÊt lîng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b¨ng tiÒn toµn bé c¸c kho¶n phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra bÊt kÓ kú nµo nhng cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh trong kú.
Gi¸ thµnh cßn lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ lµ mét chØ tiªu tÝnh to¸n kh«ng thÓ thiÕu ®îc trongnguyªn t¾c h¹ch to¸n kÕ to¸n. Gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng chØ gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiªu thô mµ cßn ®îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp chø kh«ng bao gåm chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng chi phÝ ®a vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ph¶n ¸nh ®îc gi¸ trÞ thùc cña c¸c t liÖu tiªu dïng cho s¶n xuÊt, tiªu thô vµ c¸c kho¶n chi tiªu kh¸c cã liªn quan tíi viÖc bï ®¾p gi¶n ®¬n hao phÝ lao ®éng sèng.
3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Qua b¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh, ta cã thÓ thÊy ®îc mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a chóng: gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra bÊt kÓ ëkú nµo nhng cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú. VÒ thùc chÊt, ®©y lµ hai mÆt kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bëi v× chi phÝ s¶n xuÊt biÓu hiÖn vÒ mÆt hao phÝ, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i biÓu hiÖn ë mÆt kÕt qu¶.Sè liÖu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hay nãi c¸ch kh¸c viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i dùa vµo c¸c th«ng tin thu thËp ®îc tõ chi phÝ s¶n xuÊt,thÓ hiÖn ë nh÷ng nÐt kh¸c biÖt sau:
-- Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi thêi kú ph¸t sinh, cßn gi¸ thµnh lu«n g¾n víi s¶n phÈm hoµn thµnh.
-- Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi s¶n phÈm dë dang cuèi kú, s¶n phÈm háng cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm liªn quan ®Õn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú tríc chuyÓn sang. Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm thêng kh«ng trïng víi tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú.
II. §èi tîng vµ c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n trong chi phÝ s¶n xuÊt lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn vµ quan träng cña tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ trÝnh s¶n xuÊt. X¸c dÞnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ g¸nh chÞu chi phÝ.
§Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch hiÖu qu¶ cÇn dùa trªn mét sè c¨n cø sau:
-- §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp( qui tr×nh s¶n xuÊt khÐp kÝn 2 ph©n ®o¹n, s¶n xuÊt mét hay nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, cã mét hay nhiÒu ph©n xëng s¶n xuÊt).
-- Yªu cÇu th«ng tin cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
Nh vËy, c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp mµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ:
-- Tõng chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm, tõng s¶n phÈm riªng biÖt, nhãm s¶n phÈm hay tõng ®¬n ®Æt hµng.
-- Tõng ph©n xëng, bé phËn, giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt.
-- Toµn bé qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm.
2. C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt:
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay, hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ th«ng thêng ®îc ¸p dông 2 ph¬ng ph¸p sau:
-- Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp: ph¬ng ph¸p nµy thêng ®uîc ¸p dông víi nh÷ng chi phÝ cã liªn quan tíi mét ®èi tîng cô thÓ.
-- Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: thêng ®îc vËn dông víi nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n, tríc hÕt lµ tËp hîp, sau ®ã míi ph©n bæ theo tiªu thøc phï hîp.
Nãi chung, mçi ph¬ng ph¸p ®Òu cã nh÷ng u nhîc ®iÓm vµ ®Òu ®em l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ kinh tÕ nhÊt ®Þnh cho c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. §Ó tèi u ho¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña tõng ph¬ng ph¸p, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i biÕt râ ®Æc ®iÓm thùc tÕ cña ®¬n vÞ m×nh, tõ ®ã t×m ra ph¬ng ph¸p thÝch hîp nhÊt cho ®¬n vÞ m×nh.
2.1. H¹ch to¸n CPSX theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
2.1.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:
·Kh¸i niÖm:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu... ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm.
Th«ng thêng vËt liÖu khi xuÊt dïng nÕu liªn quan trùc tiÕp tíi mét ®èi tîng nµo th× tËp hîp ngay cho ®èi tîng ®ã , ngîc l¹i sÏ ph¶i ph©n bæ theo tiªu thc phï hîp.
Tµi kho¶n sö dông: TK 621- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (PNVLTT). Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó tËp hîp CPNVLTT ph¸t sinh trong kú vµ ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ( ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt...)
KÕt cÊu tµi kho¶n nµy bao gåm:
Bªn Nî: gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô.
Bªn Cã: -- gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt
-- kÕt chuyÓn chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp sang TK 154
TK 621 cuèi kú kh«ng cã sè d.
*Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
Trong kú( ®Çu th¸ng hoÆc cuèi th¸ng) :
--Khi xuÊt kho NVL sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 621( chi tiÕt theo ph©n xëng, s¶n phÈm)
Cã TK 152: chi tiÕt tõng lo¹i vËt liÖu
-- Mua vËt liÖu vÒ kh«ng nhËp kho ngay mµ xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 621( chi tiÕt cho tõng ®èi tîng theo gi¸ thùc tÕ)
Nî TK 133(1331): thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ.
CãTK 331,111, 112: tæng gi¸ thanh to¸n.
-- C¸c trêng hîp kh¸c, nhËn vËt liÖu kh«ng qua kho mµ sö dông ngay cho s¶n xuÊt:
Nî TK621: chi tiÕt cho ®èi tîng
Cã TK 441: nhËn cÊp ph¸t.
Cã TK 711: nhËn biÕu, tÆng
Cã TK 336,338: vay
Cã TK 128, 222: nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh tríc ®©y.
-- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp theo tõng ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 154 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã TK 621: (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
-- Gi¸ trÞ sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho hay chuyÓn cho kú sau:
Nî TK 152( chi tiÕt lo¹i vËt liÖu)
Cã TK 621( chi tiÕt s¶n phÈm, ph©n xëng)
Chó ý:
+ NÕu doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt dïng sÏ bao gåm c¶ thuÕ GTGT.
+ Gi¸ trÞ vËt liÖu cßn l¹i kú tríc kh«ng nhËp kho mµ ®Ó t¹i bé phËn sö dông sÏ ®îc kÕ to¸n ghi vµo ®Çu kú sau b»ng bót to¸n:
Nî TK 621: (chi tiÕt theo ®èi tîng)
Cã TK 152: gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt dïng kh«ng hÕt kú tríc.
2.1.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT)
* Kh¸i niÖm : CPNCTT bao gåm nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt x¶n phÈm nh tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt lîng ( phô cÊp khu vùc, phô cÊp ®¾t ®á, phô cÊp ®éc h¹i....)
Ngoµi ra, CPNCTT cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãpcho c¸c quÜ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn( 19%) do chñ lao ®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
* Tµi kho¶n sö dông: TK 622-- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT).
Tµi kho¶n nµy ®îc chi tiÕt theo dâi ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
KÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nh sau:
Bªn Nî:TËp hîp CPNCTT ph¸t sinh trong kú.
Bªn Cã: kÕt chuyÓn tæng CPNCTT sang TK 154.
TK 622 cuèi kú kh«ng cã sè d.
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n CPNCTT:
-- TÝnh ra tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 622: (chi tiÕt theo ®èi tîng)
Cã TK 334: tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm.
-- TrÝch BHYT, BHXH,KPC§ vµo chi phÝ theo tû lÖ qui ®Þnh:
Nî TK 622: (chi tiÕt theo ®èi tîng 19%)
Nî TK 334: sè trõ vµo long c«ng nh©n viªn 6%
Cã TK 338: tæng c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng: 25%
chi tiÕt: 3382: trÝch KPC§ :2%
3383: trÝch BHXH 20%
3384: trÝch BHYT 3%
-- TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp ( víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt mang tÝnh thêi vô), kÕ to¸n ghi:
Nî TK 622: ( chi tiÕt theo ®èi tîng.)
Cã TK 335: tiÒn l¬ng trÝch tríc.
-- Cuèi kú kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh:
Nî TK 154: ( chi tiÕt theo s¶n phÈm, ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt)
Cã TK 622: ( chi tiÕt theo s¶n phÈm, ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt).
2.1.3.H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung ( CPSXC).
* Kh¸i niÖm:
CPSXC lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau CPNVL vµ CPNCTT .§©y cßn lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, c¸c bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
§Ó h¹ch to¸n CPSXC, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 627-- Chi phÝ s¶n xuÊt chung.Tµi kho¶n nµy cã néi dung nh sau:
Bªn Nî: tËp hîp CPSXC thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
Bªn Cã: - c¸c kho¶n ghi gi¶m CPSXC.
- kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ CPSXC cho c¸c ®èi tîng liªn quan.
Tµi kho¶n 627 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ ®îc chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n:
6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng bao gåm l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn ph©n xënh vµo chi phÝ.
6272: Chi phÝ vËt liÖu.
6273: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.
6274: Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.
6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Ngoµi ra, tuú theo yªu cÇu cña qu¶n lý mµ TK 627 cã thÓ më thªm mét sè tiÓu kho¶n kh¸c ®Ó ph¶n ¸nh mét sè néi dung hoÆc yÕu tè chi phÝ kh¸c vµ kÕ to¸n ph¶i theo dâi chi tiÕt viÖc s¶n xuÊt chung ®Þnh phÝ, biÕn phÝ.
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n CPSXC: Theo th«ng t sè 89/2002/TT--BTC vÒ viÖc híng dÉn thùc hiÖn chuÈn mùc kÕ to¸n "Hµng tån kho" cã qui ®Þnh vÒ viÖc tËp hîp CPSXC cè ®Þnh nh sau:
*Trong kú tËp hîp CPSXC:
-- TÝnh l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng:
Nî TK 627 (6271): ( chi tiÕt theo ph©n xëng, bé phËn)
Cã TK 334: tiÒn l¬ng nh©n viªn ph©n xëng.
-- TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo l¬ng, phô cÊp thuéc nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng:
Nî TK 627(6271): (chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn
Cã TK 334: 6%.
Cã TK 338(3382, 3383,3384): 25%.
-- Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô, dông cô dïng cho qu¶n lý ph©n xëng.
Nî TK 627( 6272, 6273): chi tiÕt theo tõng ph©n xëng.
Cã TK 152: xuÊt kho vËt liÖu.
Cã TK 153: xuÊt kho c«ng cô, dông cô ph©n bæ mét lÇn.
-- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cña bé phËn s¶n xuÊt.
Nî TK 627( 6274): (chi tiÕt theo tõng ph©n xëng).
Cã TK 214: chi tiÕt tiÓu kho¶n.
--Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi:
Nî TK 627(6277): gi¸ kh«ng cã VAT.
Nî TK 133(1331): thuÕ GTGT khÊu trõ( nÕu cã)
Cã TK 111,112..: tæng gi¸ thanh to¸n.
-- Chi phÝ trùc tiÕp hoÆc ph©n bæ dÇn:
Nî TK 627( chi tiÕt theo tõng ph©n xëng).
Cã TK 335 : chi phÝ trÝch tríc
Cã TK 142,242: chi phÝ ph©n bæ dÇn.
-- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cho ph©n xëng.
Nî TK 627( 6278): (chi tiÕt theo tõng ph©n xëng).
CãTK111,112. -- C¸c kho¶n ghi gi¶m CPSXC, kÕ to¸n ghi:
Nî TK liªn quan (111,112,152,138,...).
Cã TK 627: ( chi tiÕt theo ph©n xëng)
Cuèi kú tiÕn hµnh ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn CPSXC cho c¸c ®èi tîng.
§èi víi bé phËn CPSXC biÕn ®æi (lµ chi phÝ thay ®æi theo s¶n lîng hoµn thµnh):
Møc CPSXC biÕn ®æi Tæng CPSXC biÕn ®æi cÇn ph©n bæ Tiªu thøc ph©n
ph©n bæ cho tõng ®èi = ------------------------------------------* bæ cña tõng ®èi
tîng Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c tîng.
®èi tîng
§èi víi bé phËn cã CPSXC cè ®Þnh ( ®Þnh phÝ) th× cã 2 trêng hîp
* NÕu møc s¶n phÈm s¶n xuÊt thùc tÕ cao h¬n møc c«ng suÊt b×nh thêng:
Møc CPSXC cè ®Þnh Tæng CPSXC cè ®Þnh cÇn ph©n bæ Tiªu thøc ph©n
ph©n bæ cho tõng ®èi = ------------------------------------------* bæ cña tõng ®èi
tîng Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c tîng.
®èi tîng
*Trêng hîp møc s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xu©t ra thÊp h¬n c«ng suÊt b×nh thêng th× bé phËn CPSXC cè ®Þnh ®îc ph©n bæ theo møc c«ng suÊt b×nh thêng, phÇn kh«ng ph©n bæ ®îc tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n,:
Møc CPSXC cè ®Þnh Tæng CPSXC cè ®Þnh cÇn ph©n bæ Tiªu thøc
phï hîp víi møc s¶n = ------------------------------------------* ph©n bæ cña
xuÊt thùc tÕ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c møc s¶n phÈm ®èi tîng thùc tÕ.
§ång thêi kÕ to¸n ghi:
Nî TK 154: phÇn CPSXC ®Ó tÝnh vµo gi¸ thµnh.
Nî TK 632: phÇn chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ph©n bæ ®Ó tÝnh vµo gi¸ vèn.
Cã TK 627: ( chi tiÕt s¶n phÈm tõng lo¹i vµ ph©n xëng).
2.1.4. Tæng hîp CPSX, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
2.1.4.1. Tæng hîp CPSX:
Sau khi h¹ch to¸n vf ph©n bæ c¸c lo¹i CPSX, c«ng viÖc cuèi cïng cña ngêi kÕ to¸n lµ tæng hîp c¸c CPSX ®Ó tinh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Tµi kho¶n sö dông ®Ó tæng hîp CPSX lµ tµi kho¶n 154 -- CPSX kinh doanh dë dang, néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n nµy nh sau:
Bªn Nî: Tæng hîp CPSX ph¸t sinh trong kú
Bªn Cã: -- C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ.
-- Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh.
D Nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú, cuèi kú.
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
Cuèi kú kÕ to¸n thùc hiÖn c¸c kÕt chuyÓn sau:
-- KÕt chuyÓn tæng CPNVLTT thùc tÕ ®· ph¸t sinh trong kú:
Nî TK 154 ( chi tiÕt theo ®èi tîng, ph©n xëng, bé phËn.)
Cã TK 621.
-- KÕt chuyÓn tæng CPNCTT :
Nî TK 154 ( chi tiÕt theo ®èi tîng)
Cã TK 622.
-- KÕt chuyÓn, ph©n bæ CPSXC ( phÇn tÝnh vµo gi¸ thµnh)
Nî TK 154 ( chi tiÕt ®èi tîng)
Cã TK 627 ( Chi tiÕt ®èi tîng vµ theo tiÓu kho¶n)
-- C¸c kho¶n ghi gi¶m CPSX
+ PhÕ liÖu thu håi hay vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt
Nî TK 152 ( chi tiÕt theo ®èi tîng)
Cã TK 154
+ S¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc.
Nî TK 138
Cã TK 154.
+ C¸c kho¶n thiÕu hôt bÊt thêng trong s¶n xuÊt
Nî TK 138( 1388), 334,811.
Cã TK 154.
--Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh
Nî TK 155: nÕu nhËp kho
Nî TK 157: nÕu göi b¸n kh«ng qua kho
Nî TK 632: nÕu b¸n trùc tiÕp kh«ng qua kho
Cã TK 154: tæng gi¸ thµnh
.2.1.4.2. KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn .
S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm cha kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn, cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt .
§Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang
-Víi b¸n thµnh phÈm: cã thÓ tÝnh theo chi phÝ thùc tÕ hoÆc kÕ ho¹ch
-Víi s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o dë dang: cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
*X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo s¶n lîng íc tÝnh t¬ng ®¬ng:
KÕ to¸n c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh vµ sè lîng s¶n phÈm dë dang vµ ë møc ®é hoµn thµnh íc tÝnh so víi thµnh phÈm vµ c¸c ph¬ng ph¸p nghiÖp vô kh¸c ®Ó quy s¶n phÈm dë dang
Tiªu chuÈn quy ®æi thêng dùa vµo giê c«ng hoÆc tiÒn l¬ng ®Þnh møc. Ph¬ng ph¸p nµy chØ nªn ¸p dông ®Ó tÝnh c¸c chi phÝ chÕ biÕn cßn chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh ph¶i x¸c ®Þnh theo sè thùc tÕ dïng. V× vËy u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ mang l¹i ®é chÝnh x¸c cao, nhng l¹i khã ¸p dông víi doanh nghiÖp nhá.
* X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo 50% chi phÝ chÕ biÕn
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp cã chi phÝ chÕ biÕn chiÕm tû träng thÊp trong tæng CPSX. Thùc chÊt ®©y lµ ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt theo sè lîng t¬ng ®¬ng nhng kÕ to¸n gi¶ sö s¶n phÈm dë dang hoµn thµnh ë møc ®é lµ 50% so víi thµnh phÈm
Gi¸ trÞ SPDD = Gi¸ trÞ NVLC trong s¶n phÈmDD+50% chi phÝ chÕ biÕn
* X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo CPNVLTT (hoÆc theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh)
Theo ph¬ng ph¸p nµy th× trong s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm CPNVLTT (hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp) hay chi phÝ trùc tiÕp cßn c¸c chi phÝ kh¸c ®îc tÝnh hÕt vao thµnh phÈm ,ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp chi phÝ chÕ biÕn chiÕm tû träng rÊt nhá trong tæng CPSX .
* X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ vËt liÖu chÝnh:
Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n gi¶ sö trong s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm gi¸ grÞ vËt liÖu chÝnh, cßn c¸c chi phÝ khÊc ®îc tÝnh hÕt vµo thµnh phÈm.
* X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ ®Þnh møc (hoÆc kÕ ho¹ch) cho c¸c kh©u, c¸c bíc, c¸c c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm.
KÕ to¸n c¨n cø vµo ®Þnh møc tiªu hao hay chi phÝ kÕ ho¹ch cho c¸c kh©u, c¸c bíc, c¸c giai ®o¹n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang.
Cuèi kú kÕ to¸n ghi:
Nî TK 154: ( chi tiÕt theo ®èi tîng, s¶n phÈm)
Cã TK 631: ( chi tiÕt theo tõng ®èi tîng, s¶n phÈm)
S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
(Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn)
TK 621 TK 154 TK 632
KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh
vµo gi¸ thµnh tiªu thô ngay kh«ng qua kho
TK 622
KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT
vµo gi¸ thµnh
TK 627
KÕt chuyÓn chi phÝ SX chung
vµo gi¸ thµnh
3. H¹ch to¸n CPSX theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
3.1. H¹ch to¸n CPNVLTT
Theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú chi phÝ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng rÊt khã ph©n ®Þnh lµ xuÊt cho môc ®Ých s¶n xuÊt b¸n hµng hay qu¶n lý... nªn kÕ to¸n cÇn theo dâi chi tiÕt c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn c¸c ®èi tîng ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (còng cã thÓ dùa vµo tû lÖ ®Þnh møc ®Ó ph©n bæ)
C¸c CPNVLTT trªn TK 621 kh«ng ghi theo tõng chøng tõ xuÊt mµ chØ ghi mét lÇn theo tæng sè vµ cuèi th¸ng sau khi cã kÕt qu¶ kiÓm kª vÒ vËt liÖu nhËp kho vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®êng.
C¸ch h¹ch to¸n CPNVLTT nh sau:
-X¸c ®Þnh gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu sö dông ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 621 : (chi tiÕt ®èi tîng)
Cã TK 611 (6111):gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng
-Cuèi kú kÕt chuyÓn CPNVLTT tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt kÕ to¸n ghi:
Nî TK 631 : (chi tiÕt theo ®èi tîng)
Cã TK 621 : (chi tiÕt theo ®èi tîng).
3.2. H¹ch to¸n CPNCTT ( chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp)
-§èi víi CPNCTT th× néi dung tµi kho¶n sö dông vµ c¸ch h¹ch to¸n gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
-Cuèi kú kÕt chuyÓn CPNCTT tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn CPNCTT vµo TK 631:
Nî TK 631: ( chi tiÕt theo ®èi tîng)
Cã TK 622: ( chi tiÕt theo ®èi tîng).
3.3. H¹ch to¸n CPSXC (chi phÝ s¶n xuÊt chung)
- ViÖc h¹ch to¸n CPSXC t¬ng tù nh trêng hîp doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn tõng yÕu tè vËt liÖu, céng cô dông cô xuÊt kho cho nhu cÇu chung cña ph©n xëng th× mçi lÇn xuÊt sÏ kh«ng ph¶n ¸nh mµ chØ ph¶n ¸nh mét lÇn tæng céng vµo cuèi kú sau khi ®· kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vËt liÖu, c«ng cô dông cô tån kho cuèi kú, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 627 : (chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn)
Cã TK 611: (6111)
- Cuèi kú kÕt chuyÓn CPSXC tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt , kÕ to¸n ghi:
Nî TK631: (chi tiÕt ®èi tîng)
Cã TK: 627 (chi tiÕt theo tõng tiÓu kho¶n)
3.4. Tæng hîp CPSX , kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang
* Tæng hîp CPSX
* ViÖc tæng hîp CPSX trong trêng hîp doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú kÕ to¸n sÏ sö dông TK 631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt - ®Ó h¹ch to¸n.
Néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n nµy nh sau:
Bªn Nî: --Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú sang tõ TK 154
-- Tæng chp phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp nh©n c«ng trùc tiÕp, chÝ phÝ s¶n xuÊt chung tõ TK 622 sang TK 627.
Bªn Cã: --KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµo TK 154
-Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh vµ c¸c kho¶n thu håi ghi gi¶m chi phÝ
TK 631 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ ®îc chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, theo läai s¶n phÈm vµ c¶ bé phËn s¶n xuÊt - kinh doanh chÝnh, s¶n xuÊt - kinh doanh phô, chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn..
TK -- 154:Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
TK nµy dïng ®Ó theo dâi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú hay cuèi kú.
Bªn Nî: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®îc kÕt chuyÓn sang tõ TK 631
Bªn Cã: KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú sang tõ TK 631
TK 154 d nî cuèi kú: ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang
*. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n :
- §Çu kú kÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang :
Nî TK 631 :( chi tiÕt s¶n phÈm, ph©n xëng,bé phËn s¶n xuÊt)
Cã TK 154
- Cuèi kú, kÕt chuyÓn CPSX ph¸t sinh trong kú theo tõng lo¹i s¶n phÈm
Nî TK 631: (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã TK621 CPNVLTT
Cã TK 622 CPNCTT
Cã TK 627 CPSXC.( chi tiÕt theo tiÓu kho¶n)
-- C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, thu håi:
Nî TK 111,112: thu b»ng tiÒn
Nî TK 611: vËt liÖu thu håi nhËp kho
Nî TK 138(1388), 334: sè thu tõ ngêi ph¹m lçi
Nî TK 881 : sè tÝnh vµo chi phÝ bÊt thêng
Cã TK 631
--C¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang, kÕ to¸n kÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú:
Nî TK 154 : gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú
Cã TK 631:
-- Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh:
Nî TK 632: tæng gi¸ thµnh kÓ c¶ nhËp kho hay göi b¸n trùc tiÕp.
Cã TK 631:
KiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang t¬ng tù ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
(Theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)
TK 111, 112, 331,... TK 611 TK 621 TK 631
Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu KÕt chuyÓn chi phÝ NVL
nhËp trong kú xuÊt trong cho SXKD TT vµo gi¸ thµnh
trong kú
TK 133
TK 151, 152
xxx
KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ
vËt liÖu vµ hµng ®i ®êng
tån ®Çu kú
KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ vËt liÖu
vµ hµng ®i ®êng tån cuèi kú
TK 334, 338, 335 TK 622
TËp hîp chi phÝ NCTT KÕt chuyÓn CPNCTT
vµo gi¸ thµnh
TK 334, 338, 214, 331,... TK 627
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung KÕt chuyÓn chi phÝ
SX chung vµo gi¸ thµnh
III. §èi tîng vµ c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm:
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cuèi cïng hay lµ b¸n thµnh phÈm hoÆc c«ng viÖc lao vô, dÞch vô nhÊt ®Þnh mµ cÇn thiÕt ph¶i tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Tríc khi tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph¶i x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh v× vËy cÇn ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. §ång thêi ph¶i x¸c ®Þnh ®¬n vÞ tÝnh cña s¶n phÈm, dÞch vô ®· ®îc x· héi thõa nhËn, phï hîp víi ®¬n vÞ tÝnh s¶n lîng ghi trong kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay ®ang trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt tuú theo yªu cÇu cña h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ tiªu thô s¶n phÈm. Nh vËp, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ:
-- Tõng s¶n phÈm c«ng viÖc ®· hoµn thµnh.
-- Tõng bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm.
-- S¶n phÈm hoµn thµnh ë cuèi qui tr×nh c«ng nghÖ hay b¸n thµnh phÈm.
-- Tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®óng, phï hîp víi ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp sÏ gióp cho kÕ to¸n më sæ vµ kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n phÈm mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nh»m ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý néi bé doanh nghiÖp.
1. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
* Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
* Ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n ( ph¬ng ph¸p trùc tiÕp).
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng s¶n xuÊt Ýt nhng nÕu s¶n xuÊt víi khèi lîng lín, th× chu kú s¶n xuÊt l¹i ng¾n, cã Ýt hoÆc kh«ng cã s¶n phÈm dë sang nh c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®iiÖn níc....
* Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ:
§îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt nh c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, dÖt, nhuém, c¬ khÝ...
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh = Z1+Z2+Zn....
(trong ®ã Z1, Z2, ...Zn lµ chi phÝ s¶n suÊt cña c¸c bé phËn, c¸c chi tiÕt s¶n phÈm, c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt nªn s¶n phÈm cuèi cïng.
* Ph¬ng ph¸p hÖ sè: §îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, sö dông cïng mét lîng nguyªn liÖu, cïng mét lîng lao ®éng nhng t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho tõng s¶n ph¶m ngay ®îc mµ ph¶i tËp hîp chung cho tõng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
* Ph¬ng ph¸p tû lÖ chi phÝ:
§îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã qui c¸ch, chÊt lîng khac nhau nh may mÆc, giµy...§Ó gi¶m nhÑ c«ng viÖc h¹c to¸n kÕ to¸n sÏ tËp hîp chi phÝ theo nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i sau ®ã c¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ thùc tÕ vµ kÕ ho¹ch ( hay ®Þnh møc) ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm tõng lo¹i.
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ Gi¸ thµnh ®¬n vÞ kÕ ho¹ch Tû lÖ chi phÝ (%)
= ( ®Þnh møc) s¶n phÈm tõng*
s¶n phÈm tõng lo¹i lo¹i
*Ph¬ng ph¸p läai trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô:
§èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ngoµi nh÷ng s¶n phÈm chÝnh thu ®îc, cßn cã thÓ thu ®îc tõ nh÷ng s¶n phÈm phô. §Ó tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh, kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô ra khái tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ cã thÓ sö dông ®îc, gi¸ íc tÝnh, gi¸ kÕ ho¹ch...
= + - -
* Ph¬ng ph¸p liªn hîp:
§îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã tæ chøc s¶n xuÊt, qui tr×nh c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm lµm ra ®ßi hái viÖc tÝnh gi¸ thµnh ph¶i kÕt hîp víi c¸c ph¬ng ph¸p nªu trªn.
2. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp chñ yÕu.
2.1. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶n ®¬n.
Doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶n ®¬n thêng lµ nh÷ng doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt 1 hay mét sè Ýt mÆt hµng víi khèi lîng lín, chu kú s¶n xuÊt kinh doanh ng¾n, cã Ýt, ho¹c kh«ng cã s¶n phÈm dë dang nh doanh nghiÖp khai th¸c than, quÆng, s¶n xuÊt ®éng lùc ( ®iÖn, níc, khÝ ®èt). §èi t¬ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh theo s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh thêng theo ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n hoÆc ph¬ng ph¸p liªn hîp.
2.2. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng:
§èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng th× ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng ®¬n ®Æt hµng cô thÓ. Chi phÝ s¶n xuÊt sÏ ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµng, kh«ng kÓ sè lîng nhiÒu hay Ýt, qui tr×nh c«ng nghÖ gi¶n ®¬n hay phøc t¹p.NÕu chi phÝ trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn ®¬n ®Æt hµng nµo th× tËp hîp ngay cho ®¬n ®Æt hµng ®ã. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp sau ®ã ph©n bæ cho tõng ®¬n ®Æt hµngtheo tiªu thøc phï hîp nhÊt. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n xuÊt riªng biÖt cho tõng ®¬n ®Æt hµng. Kú tÝnh gi¸ thµnh ®îc tiÕn hµnh khi ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh, do vËy, kú tÝnh gi¸ thêng kh«ng trïng víi kú b¸o c¸o. §Õn cuèi kú b¸o c¸o nÕu ®¬n hµng cha hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ tËp hîp ®îc trªn ®¬n ®Æt hµng ®îc coi lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang. Víi ®¬n ®Æt hµng cuèi kú®· hoµn thµnh th× tæng chi phÝ ss· tËp hîp ®îc chÝnh lµ tæng gi¸ thµnh cña ®¬n hµng.
2.3. Doanh nghiÖp cã tæ chøc bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô:
Bé phËn s¶n xuÊt phô lµ bé phËn ®îc tæ chøc ra ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt khinh doanh s¶n phÈm lao vô cña s¶n phÈm phô ®îc sö dông cho s¶n xuÊt chÝnh, phÇn cßn l¹i cã thÓ b¸n ra bªn ngoµi. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú cho bé phËn s¶n xuÊt phô ®îc tËp hîp trªn c¸c tµi kho¶n 621, 622, 527, 154, 631 ( chi tiÕt s¶n xuÊt kinh doanh phô), cô thÓ:
-- Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lao vô cña bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô tuú vµo ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ vµ mèi quan hÖ gi÷a cac bé phËn s¶n xuÊt phô trong ®¬n vÞ cô thÓ.
Trêng hîp kh«ng cã sù phôc vô lÉn nhau gi· c¸c bé phËn s¶n xuÊt phô hay gi¸ trÞ phôc vô kh«ng ®¸ng kÓ th× chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp riªng theo tõng bé phËn, gi¸ thµnh ®îc tÝnh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp.
Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ®îc sö dung trong trêng hîp cã sù phôc vô lÉn nhau ®¸ng kÓ gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt phô thÝ kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông mét trong cac ph¬ng ph¸p sau ®Ó tÝnh gi¸ tõng bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô:
+ Ph¬ng ph¸p ®¹i sè: lµ viÖc lËp vµ gi¶i ph¬ng tr×nh ®¹i sè ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lao vô, s¶n xuÊt phô ®Ó phôc vô cho c¸c ®èi tîng.
+ Ph¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo gi¸ thµnh ban ®Çu: Teo ph¬ng ph¸p nµy, truíc hÕt tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ ban ®Çu cña tõng bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ phôc vô lÉn nhau gi÷a chóng, tiÕp ®Õn lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm, lao vô cña s¶n xuÊt phô phôc vô cho c¸c bé phËn kh¸c theo gi¸ thµnh ®¬n vÞ míi.
+ Ph¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Tr×nh tù ph¬ng ph¸p nµy t¬ng tù nh ph¬ng ph¸p gi¸ thµnh ban ®Çu chØ kh¸c lµ kÕ to¸n sö dông gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ phôc vô lÉn nhau gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt phô sau ®ã x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ míi
2.4.Doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng h¹ch to¸n ®Þnh møc:
Trªn c¬ së hÖ thèng ®Þnh møc tiªu hao lao ®éng, vËt t hiÖn t¹i , kÕ to¸n sÏ x¸c ®Þnh ®Þnh møc cña tõng lo¹i s¶n phÈm. §ång thêi h¹ch to¸n riªng c¸c thay ®æi, c¸c chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ph©n tÝch toµn bé chi phÝ trong kú thµnh ba lo¹i, tõ dã tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm. ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc tiÕn hµnh vµo ®Çu kú.
2.5. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc:
T¹i doanh nghiÖp nµy, qui tr×nh c«ng nghÖ bao gåm nhiÒu bíc, nhiÒu giai ®o¹nh khac nhau nèi tiÕp theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, mçi bíc cho ra mét lo¹i b¸n thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm cña bíc tríc lµ ®èi tîng chÕ biÕn cña bíc sau. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n phï hîp nhÊt lµ theo giai ®o¹n c«ng nghÖ, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh vµo giai ®o¹n nµo th× ®îc tËp hîp cho giai ®o¹n ®ã, cßn chi phÝ s¶n xuÊt phats sinh chung ®îc tËp hîp theo ph©n xëng sau ®ã ph©n bæ cho tõng giai ddo¹n theo tiªu thøc phï hîpvµ tuú theo yeu cÇu qu¶n lý vµ tÝnh chÊt hµng ho¸ cña b¸n thµnh phÈm mµ chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ tËp hîp theo ph¬ng ¸n cã tÝnh gi¸ b¸n thµnh phÈm hoÆc ph¬ng ¸n kh«ng tÝnh gi¸ b¸n thµnh phÈm.
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ cã thÓ ¸p dông lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hay liªn hîp, cô thÓ:
-- TÝnh gi¸ ph©n bíc theo ph¬ng ¸n cã tÝnh gi¸ cña b¸n thµnh phÈm:
+ §îc ¸p dông khi doanh nghiÖp cã yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cao hay b¸n thµnh phÈm tõng bãc cã thÎ b¸n ra bªn ngoµi.
+ §Æc ®iÓm h¹ch to¸n:
Khi tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ, gi¸ trÞ b¸n thµnh phÈm cña bíc tríc chuyÓn sang ®îc tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ vµ ph¶n ¸nh theo tõng kho¶n môc chi phÝ vµ ®îc gäi lµ kÕt chuyÓn tuÇn tù.
-- TÝnh gi¸ ph©n bíc theo ph¬ng an kh«ng tÝnh gi¸ b¸n thµnh phÈm:
+ §îc ¸p dông cho doanh nghiÖp qu¶n lý néi bé kh«ng cao vµ b¸n thµnh phÈm ë c¸c bíc, kh«ng b¸n ra bªn ngoµi.
+ Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ ®îc tÝnh nhËp vµo gi¸ thµnh mét c¸ch ®ång thêi song song nªn ®îc gäi lµ kÕt chuyÓn song song. Theo ph¬ng ¸n nµy, kÕ to¸n kh«ng cÇn tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm hoµn thµnh ë tõng giai ®o¹nh mµ chØ tÝnh gi¸ thanhf s¶n phÈm hoµn thµnh cuèi cïng.
IV. Kinh nghiÖm kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë mét sè níc trªn thÕ giíi.
1. Theo hÖ thèng kÕ to¸n Ph¸p:
1.1. VÒ chi phÝ:
T¹i Ph¸p, chi phÝ ®îc hiÓu lµ sè tiÒn bá ra ®Ó mua c¸c yÕu tè cÇn thiÕt nh»m t¹o ra s¶n phÈm mang l¹i lîi nhuËn cho xÝ nghiÖp.
Chi phÝ gåm cã hai bé phËn:
+ Chi phÝ mua hµng ho¸ vËt t, c¸c lo¹i dù tr÷ cho s¶n xuÊt.
+ C¸c phÝ tæn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt-- kinh doanh.
1.2.VÒ gi¸ thµnh:
Trong mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt ngêi ta ph©n thµnh 3 lo¹i chi phÝ c¬ b¶n sau:
+ Gi¸ phÝ tiÕp liÖu: bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu mua vµo ghi trªn ho¸ ®¬n vµ cac chi phÝ vÒ mua nh chuyªn chë, b¶o hiÓm, b¶o qu¶n...
+ Gi¸ phÝ s¶n xuÊt: bao gåm gÝa trÞ vËt liÖu sö dông trong s¶n xuÊt vµ c¸c chi phÝ vÒ s¶n xuÊt nh nh©n c«ng, tu bæ söa ch÷a, khÊu hao....
+ Gi¸ phÝ ph©n phèi : bao gåm c¸c chi phÝ vÒ tiªu thô s¶n phÈm, chi phÝ vËn chuyÓn, bao b× ®ãng gãi, thuÕ, b¶o hiÓm....gi¸ phÝ nµy cßn ®îc gäi lµ gi¸ phÝ tiªu thô.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm gi¸ phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ phÝ ph©n phèi.
1.3. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Tr×nh tù h¹ch to¸n vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn qua c¸c bíc sau:
Bíc 1: tÝnh gi¸ tiÕp liÖu
Bíc 2: tÝnh gÝa phÝ s¶n xuÊt
Bíc 3: tÝnh gi¸ phÝ ph©n phèi
Bíc 4: tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
Ta cã c«ng thøc nh sau:
Gi¸ thµng s¶n phÈm= gi¸ phÝ s¶n xuÊt + gi¸ phÝ ph©n phèi.
Nh vËy b¶n chÊt vµ néi dung cña chi phi s¶n xuÊt trong kÕ to¸n Ph¸p vÒ c¬ b¶n lµ gièng kÕ to¸n VIÖt Nam, song vÒ chØ tiªu gi¸ thµnh l¹i cã sù kh¸c biÖt vÒ ph¹m vi tÝnh to¸n, cô thª lµ:
+ Trong kÕ to¸n Ph¸p:
Gi¸ thµnh s¶n phÈm= gi¸ phÝ s¶n xuÊt + gi¸ phÝ ph©n phèi
hay Gi¸ thµnh s¶n phÈm = gi¸ thµnh c«ng xëng+ chi phÝ b¸n hµng.
+ Trong kÕ to¸n ViÖt Nam:
Gi¸ thµnh s¶n phÈm = Táng chi phÝ s¶n xuÊt
hay GÝa thµnh s¶n phÈm= gi¸ thµnh c«ng xëng.
VËy th× ®èi víi cïng mét s¶n phÈm do mét nhµ m¸y s¶n xuÊt ra th× gi¸ thµnh cña nã khi tÝnh nh trong kÕ to¸n Ph¸p sÏ lín h¬n khi tÝnh b»ng c«ng thøc cña kÕ to¸n ViÖt Nam ( v× kho¶n chªnh lÖch nµy ®óng b»ng chi phÝ b¸n hµng hay gÝa phÝ ph©n phèi)
VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n tµi chÝnh Ph¸p chØ sö dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Cßn ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®îc sö dông víi kÕ to¸n qu¶n trÞ.
2. T¹i Mü.
2.1. VÒ chi phÝ:
Chi phÝ ®îc Walter B.MÐigs vµ Robert F. Meigs ®Þnh nghÜa trong cuèn "KÕ to¸n c¬ së cña c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh" nh sau:
" Chi phÝ lµ c¸c gi¸ hµng ho¸ vµ dÞch vô ®· sö dông trong qu¸ tr×nh t¹o ra doanh thu. §«i khi chi phÝ ®îc xem lµ c¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho viÖc tiÕn hµnh kinh doanh. Do ®ã chi phÝ lµ gi¸ hµng ho¸ vµ dÞch vô ®· sö dông nªn cßn ®îc gäi lµ gi¸ ®· tiªu hao"
Trong mét xÝ nghiÖp s¶n xuÊt th× c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc chÕ t¹o ra s¶n phÈm th× ®îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt ( chi phÝ s¶n phÈm).
2.2. Gi¸ thµnh vµ viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Gi¸ thµnh ( cßn gäi lµ gi¸ phÝ) trong kÕ to¸n Mü ®îc chia lµm 2 lo¹i:
+ Gi¸ thµnh s¶n phÈm ( gi¸ phÝ s¶n xuÊt) : lµ c¸c gi¸ phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
+ Gi¸ thµnh (gi¸ phÝ) chung cho kú: lµ c¸c gi¸ phÝ cã liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng b¸n hµng vµ cÊc ho¹t ®éng chung cña kú kÕ to¸n. Nh vËy gi¸ thµnh chung bao gåmchi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
§èi víi mét xÝ nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª dÞnh kú th× viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn th«ng qua tµi kho¶n tæng hîp s¶n xuÊt vµ hÖ thèng kÕ to¸n gi¸ thµnh. Tµi kho¶n nay ®îc sö dông vµo cuèi kú nh»m tËp hîp cc¸c yÕu tè kh¸c nhau vµ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt ra (t¬ng tù nh TK 631-- gi¸ thµnh s¶n xuÊt trong kÕ to¸n ViÖt Nam)
HÖ thèng kÕ to¸n gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p triÓn khai th«ng tin gi¸ thµnh vÒ tõng s¶n phÈm hay c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cô thÓ trong khu«n khæ c¸c tµi kho¶n sæ c¸i chung.
HÖ thèng tµi kho¶n gi¸ thµnh ®îc ¸p dông nh»m 2 môc ®Ých: x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ cung cÊp th«ng tin cho viÖc kiÓm so¸t c¸c chi phÝ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi, c¸c hÖ thèng kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh ®ßi hái ph¶i cã sæ s¸ch kª khai thêng xuyªn , v× nã cho thÊy gi¸ thµnh cña hµng lu kho hiÖn cã lµ bao nhiªu.
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cã thÓ rót ra kÕt luËn sau:
VÒ c¬ b¶n, c¸c níc mÆc dï cã nhiÒu c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau, nhng vÒ néi dung chi phÝ th× c¬ b¶n gièng nhau. §èi víi chØ tiªu gi¸ thµnh, do cã sù kh¸c biÖt trong quan niÖm vÒ chøc n¨ng vµ ph¹m vi cho nªn chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh lµ khac nhau.
VÒ tr×nh tù tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh×n chung lµ gièng nhau vµ ®Òu dùa trªn hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho lµ ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ kiÓm kª ®Þnh kú cïng víi ®Ëc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ qui tr×nh c«ng nghÖ cña ®¬n vÞ.
PhÇn II: Thùc tr¹ngvµ mét sè ®Ò xuÊt cho c«ng t¸c h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
I. Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp viÖt nam hiÖn nay.
1. ¦u ®iÓm:
Tr¶i qua 45 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· tõng bíc hoµn thiÖn vµ phôc vô tèt cho yªu cÇu cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi. HÖ thèng tµi kho¶n vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ®îc ¸p dông thèng nhÊt trong c¶ níc hiÖn nay theo QuyÕt ®Þnh 1141 TC/Q§ ngµy 1/11/1995, QuyÕt ®Þnh 1177 TC/C§KT ngµy 23/12/1996 ¸p dông cho doanh nghiÖp võa vµ nhá, vµ gÇn ®©y nhÊt lµ Th«ng t 89/2002/TT-BTC ngµy 9/10/2002 vÒ híng dÉn kÕ to¸n thùc hiÖn 04 chuÈn mùc kÕ to¸n ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh 149/2001/Q§-BTC ngµy 31/12/2001 cña Bé trëng bé Tµi chÝnh. HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n nµy ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu vÒ th«ng tin cho qu¶n lý ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh, ®ång thêi còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh cña kÕ to¸n còng nh c«ng t¸c kiÓm tra. Nã còng thÓ hiÖn sù thÝch øng víi yªu cÇu vµ ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, thÓ hiÖn ®îc sù vËn dông cã tÝnh chän läc c¸c chuÈn mùc, nguyªn t¾c vµ th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ vµo ViÖt Nam.
2. Nhîc ®iÓm:
Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm nãi trªn hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ níc ta cßn cã nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp, cÇn ph¶i kh¾c phôc. Em xin ®a ra mét sè nhîc ®iÓm chÝnh sau:
2.1. HÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cßn thiÕu sù linh ho¹t
HÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ sx cña níc ta hiÖn nay lµ hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ thùc tÕ. Trong kú kÕ to¸n lu«n ghi nhËn c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc lµm nµy lµ chÝnh x¸c nhng kh«ng ph¶i lóc nµo còng thuËn tiÖn v× ®Õn cuèi kú kÕ to¸n míi tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp th× hÇu nh cã thÓ tÝnh ngay ®îc dùa trªn c¸c chøng tõ néi bé cung cÊp nh c¸c phiÕu yªu cÇu nguyªn vËt liÖu,lÖnh s¶n xuÊt, phiÕu thêi gian. Cßn ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung th× cuèi kú míi x¸c ®Þnh ®îc do phô thuéc vµo c¸c chøng tõ bªn ngoµi nh ho¸ ®¬n tiÒn ®iÖn, níc, chÊt ®èt. C¸c ho¸ ®¬n nµy ®Õn cuèi kú c¸c nhµ cung cÊp míi tÝnh vµ b¸o cho doanh nghiÖp hoÆc cã thÓ ®Çu kú sau míi göi cho doanh nghiÖp. Nhng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoµn thµnh nhËp kho, tiªu thô xen kÏ liªn tôc, nªn doanh nghiÖp rÊt cÇn th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµm c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ®óng gi¸ b¸n. th«ng tin nµy rÊt quan träng, cã nã doanh nghiÖp sÏ cã kh¶ n¨ng ®Þnh gi¸, x¸c ®Þnh chiÕn lîc c¹nh tranh trªn thÞ trêng.
Ngoµi khã kh¨n trong viÖc lÊy th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung kÞp thêi, hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho trong hÖ thèng kÕ to¸n níc ta còng ¶nh hëng ®Õn thêi ®iÓm, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi víi ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ®Õn cuèi kú lµ hîp lý. ®èi víi ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn th× mäi sù biÕn ®éng t¨ng vµ gi¶m chi phÝ ®Òu ph¶i h¹ch to¸n kÞo thêi, thêng xuyªn chø kh«ng ®îi ®Õn cuèi kú. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, tµi kho¶n 154 “chi phÝ s¶n xuÊt kinh doan®’ë dang” h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn nhng chØ ®Õn cuèi kú míi ®îc phÐp tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nhËp kho, ®iÒu nµy kh«ng phï hîp víi néi dung cña ph¬ng ph¸p kÕ to¸n.
2.2.HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cha cã tÝnh thèng nhÊt cao vµ toµn diÖn
Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ nh÷ng híng dÉn vÒ néi dung vµ ph¬ng ph¸p vËn dông cha thËt cô thÓ, cha thËt sù g¾n liÒn víi ®Æc ®iÓm cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cã quy m« vµ ®Æc ®iÓm kh¸c nhau. ViÖc híng dÉn cha thèng nhÊt, cßn nhiÒu ®iÓm thiÕu chÝnh x¸c, m©u thuÉn víi nhau nªn viÖc vËn dông vµo thùc tÕ còng rÊt khã kh¨n vµ thiÕu thèng nhÊt gi÷a c¸c doanh nghiÖp. Cô thÓ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt tõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt ®Òu ®îc tËp hîp vµo tµi kho¶n h¹ch to¸n chi phÝ sx. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho kÕ to¸n trong viÖc ph©n biÖt chi phÝ vµ thu thËp th«ng tin chi phÝ tõng lo¹i.
§Æc biÖt ®èi víi tµi kho¶n 621 “chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp” dïng ®Ó ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (bao gåm nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ vËt liÖu phô) ®îc sö dông trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn dÞch vô trong kú. Nh vËy ®Õn cuèi kú, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang lµ rÊt khã kh¨n, v× nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ ®èi tîng chÕ biÕn, cßn vËt liÖu kh¸c lµ chi phÝ chÕ biÕn. Do ®ã, khi tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang, kÕ to¸n b¾t buéc ph¶i t¸ch gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh ra khái chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
2.3.H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú cha ®îc ¸p dông nhiÒu trong thùc tÕ.
Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú cã rÊt nhiÒu u ®iÓm : ®¬n gi¶n, dÔ lµm, gi¶m nhÑ khèi lîng c«ng viÖc h¹ch to¸n hµng tån kho. Nhng thèng kª thùc tÕ cho thÊy rÊt Ýt doanh nghiÖp ë níc ta ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho trong ®ã cã phÇn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nguyªn nh©n lµ do ®Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ kh«ng ph¶n ¸nh t×nh h×nh xuÊt nguyªn vËt liÖu trong kú mµ chØ dùa vµo t×nh h×nh nhËp kho vµ kiÓm kª cuèi kú ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng xuÊt trong kú. V× vËy chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt vµ tæng hîp vÒ hµng tån kho còng nh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ®Æt ra víi yªu cÇu rÊt cao vÒ tÝnh ph¸p lý, cô thÓ, râ rµng. Tuy nhiªn, thùc tr¹ng vÒ chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n nµy cha ®îc c¶i tiÕn mét c¸ch phï hîp ®Ó ®¸p øng yªu cÇu trªn nªn u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú kh«ng ®îc lµm râ.
II. Mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
1. X©y dùng hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt linh ho¹t
Trªn thùc tÕ, s¶n xuÊt kinh doanh cho thÊy ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶ ®ßi hái nhµ qu¶n lý ph¶i thùc hiÖn ®ång bé nhiÒu yªu cÇu, tuy nhiªn mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng ®Ó thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng kinh doanh vÉn lµ c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i lµm chñ ®îc c¸c kh©u chi phÝ ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm bëi v× mçi khi chi phÝ t¨ng thªm lµ sÏ cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn. Do vËy c¸c nhµ qu¶n lý cÇn ph¶i kiÓm so¸t chÆt chÏ chi phÝ cña doanh nghiÖp
§Ó qu¶n lý ®îc chi phÝ, cÇn thiÕt ph¶i lµm râ c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ kh¸c nhau trong kÕ to¸n qu¶n trÞ, v× mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ ®Òu cung cÊp th«ng tin díi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau ®Ó c¸c nhµ qu¶n trÞ ra nh÷ng quyÕt ®Þnh thÝch hîp.
Trong kÕ to¸n tµi chÝnh, chi phÝ ®îc hiÓu lµ mét kho¶n chi phÝ bá ra ®Ó thu ®îc mét sè s¶n phÈm hoÆc dÞch vô nµo ®ã. B¶n chÊt cña chi phÝ lµ ph¶i mÊt ®i ®Ó ®æi l©y mét kho¶n thu vÒ. §iÒu nµy chØ cã thÓ gi¶i quyÕt ®Çy ®ñ vµ cã hiÖu qu¶ khi doanh nghiÖp cã mét hÖ thèng ®Þnh møc chi phÝ tiªu chuÈn hoµn h¶o. V× ®Ó lµm chñ ®îc c¸c chi phÝ, c¸c nhµ qu¶n lý cã hai quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn chi phÝ bá ra vµ c¸c quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn lîng vËt chÊt sö dông nªn vai trß cña hÖ thèng phÝ tiªu chuÈn lµ:
Mét lµ, hÖ thèng phÝ tiªu chuÈn cã t¸c dông lËp nªn dù to¸n. C¸c dù to¸n thêng bao gåm c¸c sè tæng hîp cña c¸c kho¶n phÝ tæn dù kiÕn.
Hai lµ hÖ thèng phi tiªu chuÈn cã t¸c dông quan träng ®èi víi kiÓm so¸t chi phÝ, cho phÐp kiÓm so¸t chi phÝ ë tõng bé phËn còng nh toµn doanh nghiÖp. Mäi sù chªnh lÖch gi÷a thùc tÕ thùc hiÖn víi thùc tÕ ®Þnh møc cho phÐp ®Òu ph¶i ®îc nhanh chãng kiÓm tra nhÊt lµ khi chi phÝ thùc tÕ cao h¬n chi phÝ tiªu chuÈn.
HÖ thèng chi phÝ tiªu chuÈn cã thÓ ®îc dïng trong ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ theo c«ng viÖc hoÆc theo qui tr×nh s¶n xuÊt. Tuy vËy, ®iÓm kh¸c nhau duy nhÊt gi÷a hai hÖ thèng kÕ to¸n nµy lµ tæng hîp s¶n phÈm. B¸o c¸o ®îc dïng lµ c¸c phiÕu chi c«ng viÖc. Trong hÖ thèng x¸c ®Þnh phÝ tiªu chuÈn theo c«ng viÖc, tÊt c¶ gi¸ vµ lîng sÏ ®îc kÕ ho¹ch hoÆ íc tÝnh sè lîng cßn trong ph¬ng ph¸p kÕ to¸n theo qui tr×nh s¶n xuÊt, tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®îc tæng hîp theo ph©n xëng vµ ph¶n ¸nh trªn b¸o c¸o s¶n xuÊt cña ph©n xëng.
§Ó cung cÊp kÞp thêi, nhanh chãng c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, th× ngoµi hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ thùc tÕ ®ang ¸p dông, cÇn bæ sung thªm hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ th«ng dông vµ hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ ®Þnh møc. ViÖc sö dông linh ho¹t 3 hÖ thèng nµy sÏ gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ ra quyÕt ®Þnh kinh doanh kÞp thêi, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¹nh tranh trªn thÞ trêng.
TÝnh chÊt linh ho¹t cña 3 hÖ thèng nµy thÓ hiÖn nh sau:
HÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ thùc tÕ lu«n chÝnh x¸c vµ phï hîp cho bÊt kú doanh nghiÖp nµo muèn tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµo cuèi kú.
HÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ th«ng dông gióp cho doanh nghiÖp cã th«ng tin nhanh chãng vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo nhê viÖc dïng ph¬ng ph¸p íc tÝnh ®Ó tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt, ®Õn cuèi kú kÕ to¸n tËp häp ®Çy ®ñ chi phÝ thùc tÕ vµ ®iÒu chØnh l¹i gi¸ thµnh cho dóng.
HÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ ®Þnh møc phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt æn ®Þnh, cã ®Þnh møc kü thuËt tiªn tiÕn chÝnh x¸c vµ nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu thêng xuyªn Ýt biÕn ®éng. Th«ng tin gi¸ thµnh ®Þnh møc gióp ph¸t hiÖn nhanh sù thay ®æi vÒ ®Þnh møc, c¸c kho¶n chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, ®¸nh gi¸ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, tõ ®ã c¸c nhµ qu¶n lý cã c¬ së x¸c ®Þnh ®óng nguyªn nh©n ®Ó gi¶i quyÕt kÞp thêi. §Õn cuèi kú, kÕ to¸n xö lý c¸c kho¶n biÕn ®éng chi phÝ thùc tÕ so víi ®Þnh møc ®Ó tÝnh ®óng vµ tÝnh ®ñ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm.
ViÖc sö dông 3 hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ trªn ®· vµ ®ang ®îc c¸c níc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi ¸p dông rÊt hiÖu qu¶.
2. Hoµn thiÖn hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
HÖ thèng tµi kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i cã tÝnh thèng nhÊt cao vµ bao qu¸t toµn diÖn ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp.
§Æc biÖt ®Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm ®èi víi tµi kho¶n 621 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”, cã 2 ph¬ng ¸n sau ®©y:
Ph¬ng ¸n 1: Më thªm tµi kho¶n cÊp 2 cña tµi kho¶n 621
Theo ph¬ng ¸n nµy, tµi kho¶n 621 sÏ ®îc chi tiÕt thµnh 2 tµi kho¶n cÊp 2: - TK 6211 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh”
- TK 6212 “Chi phÝ vËt liÖu kh¸c”
Khi ¸p dông ph¬ng ¸n nµy, kÐ to¸n sÏ kh«ng mÊt thêi gian vµo viÖc t¸ch ®èi tîng chÕ biÕn (nguyªn vËt liÖu chÝnh) vµ chi phÝ chÕ biÕn (vËt liÖu kh¸c) ra khái chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp n÷a. Tõ ®ã viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc kÞp thêi, nhanh chãng.
Ph¬ng ¸n 2: Thay ®æi néi dung ph¶n ¸nh cña TK 621
Theo ph¬ng ¸n nµy, TK 621 chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp tiªu hao liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm mµ kh«ng bao gåm c¸c lo¹i vËt liÖu kh¸c. Gi¸ trÞ c¸c lo¹i vËt liÖu kh¸c sÏ ®îc tËp hîp vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung, cuèi kú sÏ ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ cã liªn quan. V× trªn thùc tÕ, gi¸ trÞ vËt liÖu kh¸c tiªu hao cã liªn quan trùc tiÕp dÕn s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm thêng kh«ng ®¸ng kÓ, chiÕm tû träng nhá trong tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp .
Ngoµi ra ®Ó hoµn thiÖn hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n chi phÝ cÇn ph©n lo¹i chi phÝ ngay trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, toµn bé chi phÝ kinh doanh (gåm ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ) ®îc tËp hîp theo tõng ®èi tîng liªn quan kh«ng ®îc ph©n lo¹i ngay tõ khi ph¸t sinh. V× vËy ®Ó tÝnh ®iÓm hoµ vèn, ph©n tÝch kinh doanh, kÕ to¸n ph¶i ph©n lo¹i l¹i chi phÝ . Nh vËy mÊt rÊt nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc. Do ®ã, kÕ to¸n cÇn ph©n lo¹i tõng kho¶n chi phÝ thµnh ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ ngay tõ khi ph¸t sinh. Tõ ®ã gióp cho hÖ thèng tµi kho¶n cã híng ®Ó hoµn thiÖn h¬n.
3. Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
Muèn ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®îc ¸p dông phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp , tríc hÕt cÇn ph¶i c¶i tiÕn c«ng viÖc cña thñ kho, còng nh kÕ to¸n kho cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. KÕ to¸n kh«ng cÇn më vµ ghi chÐp t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng vµo c¸c sæ chi tiÕt vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ mµ chØ cÇn lËp b¶ng kª sè lîng vµ gi¸ trÞ c¸c lo¹i hµng tån kho t¨ng lªn trong kú theo tõng mÆt hµng ®Ó phôc vô cho yªu cÇu tÝnh gi¸ lóc cuèi kú, theo c«ng thøc:
TrÞ gi¸ hµng xuÊt = Tæng trÞ gi¸ hµng nhËp + Chªnh lÖch
trong kú trong kú gi¸ trÞ tån kho
TiÕp theo lµ viÖc tæ chøc l¹i ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo híng d¬n gi¶n, râ rµng vµ thiÕt thùc h¬n nh sau:
Dïng TK 6111 “Mua nguyªn vËt liÖu” ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu mua vÒ ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, kh«ng ph¶n ¸nh vµo TK nµy gi¸ trÞ c¸c lo¹i c«ng cô, dông cô, ®å dïng v¨n phßng (nh÷ng gi¸ trÞ nµy sÏ h¹ch to¸n vµo TK kh¸c, nh TK 6112)
TK 6111 cã 2 TK cÊp 3 lµ “Gi¸ mua” vµ “chi phÝ thu mua”
Trong ®ã chi phÝ thu mua nguyªn vËt liÖu sÏ ®ùoc tÝnh to¸n vµ ph©n bæ lóc cuèi kú ®Ó thuËn lîi cho viÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu cuèi kú vµ nguyªn vËt liÖu xuÊt trong kú.
H¹ch to¸n trùc tiÕp c¸c chi phÝ s¶n phÈm vµo bªn Nî TK 631 “Gi¸ thµnh s¶n xuÊt” mµ kh«ng cÇn h¹ch to¸n qua c¸c TK 621, TK622, TK 627. Sù thay ®æi nµy sÏ lµm cho c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú cµng ®¬n gi¶n h¬n so víi ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn nhng vÉn ®¶m b¶o yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo 3 kho¶n môc chi phÝ nh quy ®Þnh.
Trªn ®©y chØ lµ mét sè nhËn xÐt vµ ®Ò xuÊt ®Ó kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm chñ yÕu cña hÖ thèng kÕ to¸n níc ta trong viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
KÕt luËn
Mét ®Êt níc cã nÒn kinh tÕ v÷ng m¹nh thÓ hiÖn ngay trong sù ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp. Sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi cïng víi sù c¹nh tranh khèc liÖt trªn th¬ng trêng, c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i phÊn ®Êu x©y dùng c¸c chiÕn lîc kinh doanh thùc sù hiÖu qu¶, trong ®ã h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao chÊt lîng lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp quan t©m.
Qu¶n lý cã hiÖu qu¶, sö dông chi phÝ s¶n xuÊt tiÕt kiÖm, tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lµ vÊn ®Ò quan t©m cña c¸c nhµ qu¶n trÞ trong ®ã cã nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c kÕ to¸n.
V× vËy c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt níc ta nãi chung ph¶i hoµn thiÖn tõ trong b¶n th©n tõng bé phËn, ®Æc biÖt lµ phÇn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt th× míi cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng ®Çy c¬ héi nhng kh«ng Ýt nh÷ng thö th¸ch ngµy nay.
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, mÆc dï ®· cè g¾ng hÕt søc song vÉn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt nhÊt ®Þnh, v× vËy em rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c«. §Æc biÖt em xin bµy tá lßng c¶m ¬n s©u s¾c tíi C« gi¸o, PGS. TS NguyÔn Minh Ph¬ng ®· híng dÉn em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Sinh viªn Vò Thi Thanh Hµ.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Bàn về phương pháp hạch toán CPSX & tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp.doc
