Từ cuối thế kỷ 20 đầu thế kỷ 21 , với sự phát triển mạnh mẽ của mạng Internet và các thiết bị có khả năng hoạt động trên nền tảng Internet như máy tính hay điện thoại, thì các phương tiện truyền thông trực tuyến (online) nói chung và các báo điện tử nói riêng đã phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc, đã và đang có những tác động sâu sắc đến thế giới cũng như với Việt Nam. Sự xuất hiện của Internet đã làm thay đổi bộ mặt thế giới. Tất cả mọi khoảng cách qua Internet dường như đang ngắn lại. Với khả năng tích hợp cả 3 loại hình báo chí đi trước là báo in, phát thanh và truyền hình, cùng với khả năng tương tác mạnh mẽ, báo điện tử đã cung cấp được một lượng lớn thông tin đến các độc giả và đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu tìm kiếm thông tin của họ. Tuy nhiên việc có quá nhiều thông tin cũng gây ra một số trở ngại đối với người tiếp nhận và một trong số đó là vấn đề bất đối xứng thông tin. Bất đối xứng thông tin là một khuyết tật của thị trường , có ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý của người dân nói riêng và đời sống kinh tế , chính trị xã hội nói chung. Đó là lý do để nhóm chúng tôi thực hiện đề tài “Bất đối xứng thông tin trên hàng hóa báo điện tử ”. Qua đó phân tích sự quan trọng của thông tin chính xác đối với người đọc. Từ đó nêu lên vai trò của nhà nước trong việc đảm bảo thông tin chính xác trên báo điện tử.
31 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2690 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Bất đối xứng thông tin trên báo điện tử, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
iai đoạn này, những toà soạn báo giấy truyền thống nhận rõ tầm quan trọng và vị trí của báo điện tử trong lòng độc giả nên hàng loạt báo điện tử với nội dung phần lớn là từ tờ báo giấy của các cơ quan như thanhnienonline, tuoitreonline, tienphongonline, Thể thao VN Online …xuất hiện trên Net, đưa thông tin theo một cách riêng và nhất là trong chiến lược vươn ra để phục vụ đối tượng bạn đọc nước ngoài.
Ở thời kì này, các tờ báo đã dần khẳng định được vị trí của mình trong làng báo, xây dựng được những thương hiệu, phong cách riêng. Đặc biệt, vào tháng 6-2004, theo thứ hạng xếp trong Web toàn cầu, top 5 website tiếng Việt nhiều độc giả nhất (tính theo cả số người truy cập cũng như lưu lượng truy cập) xếp theo thứ tự là: Tin nhanh Việt Nam, Tin tức Việt Nam, Vietnam Net, Thanh nien Online, Tuổi trẻ Online. Trong 5 website này có 4 website (trừ Tin tức Việt Nam) là báo điện tử “chính hiệu”. Và cả 5 website này đều lọt vào danh sách Top 10.000 website lớn trên thế giới.
- Giai đoạn 2005 đến nay: Báo điện tử hiện nay có thể nói là rất nhiều, với nhiều lĩnh vực từ giải trí, thể thao, thời trang và tổng hợp thu hút rất hàng triệu lượt truy cập hàng ngày .Sự phát triển mạnh mẽ trên đã góp phần tạo nên một thị trường báo chí đa dạng, mới mẻ, hiện đại hơn và đặc biệt thích hợp với giới trẻ - những người luôn thích ứng nhanh với công nghệ mới. Hiện nay, quy mô báo mạng điện tử ở Việt Nam càng ngày càng lớn, ngoài các tờ báo mạng điện tử độc lập còn có nhiều tờ báo phụ thuộc, hoặc các trang tin của các cơ quan truyền thông khác.
Báo điện tử tiếng Việt thông dụng
Báo Đài Tiếng nói Việt Nam
Báo Công An Nhân Dân
Hà Nội Mới
Báo Lao Động
Báo Ngôi Sao
DailyInfo
Báo Người Lao Động
Báo Nhân Dân
Báo Quân Đội Nhân Dân
Báo Sài Gòn Giải Phóng
Báo Thanh Niên
Báo Thể Thao Việt Nam
Thời báo Kinh tế Việt Nam
Báo Tiền Phong
Báo Netlife
Báo 24h
Báo Dân Trí
Tin Tức Online
Báo Tuổi Trẻ
VietNamNet
Thông tấn xã Việt Nam
Báo Người Hà Nội
VnExpress
VnMedia
Báo Sài gòn tiếp thị
Báo VTC
Báo Bóng đá
Báo Kinh tế đô thị
LANDTODAY
Cổng thông tin địa ốc xây dựng
Báo Đất Việt
Báo Thương Mại
Báo Kinh tế 24h
Vietbao
Báo An ninh thế giới
VNNDaily.com beta
1.3.Đối tượng tham gia trên hàng hóa báo điện tử:
Chủ yếu trên báo điện tử có hai thành phần tham gia. Thứ nhất, người tiếp nhận thông tin và thứ hai là nhà cung cấp hàng hóa báo điện tử.
1.2.1 Người tiếp nhận thông tin
Người tiếp nhận thông tin là người tìm kiếm thông tin trên các trang báo điện tử. Internet là một nguồn tìm kiếm thông tin phong phú. Do vậy người đọc có thể có rất nhiều thông tin do việc tham gia trên báo điện tử. Hiên nay, ở nước ta có khoảng 21 triệu người tham gia vào thị trường này.
1.2.2 Nhà cung cấp hàng hóa báo điên tử
Nhà cung cấp hàng hóa báo điện tử là những cá nhân, tập thể cung cấp những trang tin tức cho người đọc. Và đa số các trang báo này kinh doanh với hình thức phi lợi nhuận. Nguồn lợi nhuận thu được chủ yếu từ quảng cáo và hổ trợ của các doanh nghiệp, nhà nước.
1.4 Lý thuyết về bất đối xứng thông tin trên hàng hóa báo điện tử :
1.4.1 Giới thiệu sơ lược về thông tin bất cân xứng
Để hiểu rõ hơn về khái niệm bất đối xứng thông tin, bên cạnh các lý thuyết chúng tôi xin đưa thêm một vài ví dụ cụ thể để làm rõ hơn vấn đề.
G.A. Akerlof (1970)
Theo Auronen (2003, tr.7), người đầu tiên giới thiệu về lý thuyết thông tin
bất cân xứng là G.A. Akerlof (1970). Trong quá trình nghiên cứu tình huống mua bán xe Ô tô trên thị trường, Ông cho rằng người bán xe có tính chủ động hơn đối với người mua. Người bán có thể biết rõ đặc tính của chiếc xe mình muốn bán và muốn bán với giá cao.
G.A. Akerlof giả định rằng: xác suất để mua xe tốt là q thì xác suất mua xe
xấu là (1-q) (thị trường được phân loại xe tốt và xấu). Khi đó mức giá trung bình (P) được giả định mua xe là: P = P1q + P2(1-q). Trong đó: P1 là giá xe tốt; P2 là giá xe xấu.
QL
75000
50000
SL
DM
PL
5000
10000
50000
25000
QH
PH
SH
DH
DM
DLM
DL
DL
DLM
1 – Xe ôtô chất lượng cao 2 – Xe ôtô chất lượng thấp
Ông lại cho rằng người mua xe tiềm năng xem mức giá của các loại xe tốt
hay xấu là ngang nhau, vì họ không thể phân biệt đặc tính của xe nên họ chỉ có thể mua xe (bất kể tốt hay xấu) tại mức giá trung bình trên thị trường. Thực tế, đối với xe tốt thì giá cao hơn mức giá trung bình. Vì thế tại mức giá trung bình đó chỉ có những xe xấu được giao dịch. Khi đó xác suất để mua xe tốt bây giờ là q’ < q. Nhưvậy người mua thường là mua được những chiếc xe xấu, việc lựa chọn xe để mua trong trường hợp này gọi là sự lựa chọn bất lợi vì họ có thể trả giá cao hơn đối với xe xấu và người bán lại không thể bán được do giá bán thấp hơn chất lượng xe tốt.
Một phương cách để giảm bớt thông tin bất cân xứng trên thị trường là thông qua các tổ chức trung gian trên thị trường. Tổ chức trung gian này có thể giới thiệu rõ hơn thông tin sản phẩm đến với người mua như bảo hành, nhãn mác, thông số kỹ thuật… chính điều này đã làm cho các bên giao dịch cân bằng hơn về thông tin sản phẩm, khi đó giao dịch sẽ dễ dàng thực hiện.
Michael Spence (1973): Phát tín hiệu
Tiếp tục phát triển lý thuyết của G.A. Akerlof, Spence đã nghiên cứu trên thị
trường Lao động (Auronen, 2003, tr.10). M. Spence xem việc thuê lao động là một quyết định đầu tư không chắc chắn. Tính không chắc chắn ở đây là việc thuê lao động mà người chủ không biết được khả năng đóng góp, khả năng tạo ra năng suất của người lao động là bao nhiêu. Vì thế việc thuê lao động có thể thuê được lao động có chất lượng hoặc không. Một trong những phương cách giúp người chủ thuê được lao động có năng lực đó là ông chủ có thể xem qua chất lượng bằng cấp, kinh nghiệm,… của người lao động. Đó được gọi là những tín hiệu được phát ra của người lao động. Như vậy việc phát tín hiệu này đã làm giảm thông tin bất cân xứng giữa những người lao động và ông chủ.
Joseph Stiglitz (1975): Cơ chế sàng lọc
Cơ chế sàng lọc của J. Stiglitz cũng là lý thuyết phát triển lý thuyết của
Michael Spence (Auronen, 2003, tr.13). Theo Ông bất cứ hàng hóa nào cũng đều có những đặc tính khác nhau như chất lượng khác nhau, mẫu mã khác nhau nên cần phải phân loại chúng. Đối với lao động cũng có lao động có khả năng, tay nghề cao và lao động có khả năng, tay nghề thấp. Vì vậy không thể trả lương theo một mức lương cân bằng. Để khuyến khích người có khả năng cao, tạo ra năng suất lao động cao thì cần phải trả lương cao để khuyến khích họ. Đối với người có khả năng thấp, việc cố gắng đạt được một mức năng suất sản xuất để nhận được lương cao sẽ tốn chi phí rất lớn so với người có khả năng cao. Vì vậy việc phân nhóm lao động để trả lương là việc làm cần thiết để khuyến khích những người có khả năng nâng cao trình độ và mang lại hiệu quả cao cho xã hội
Các khái niệm về thông tin bất cân xứng
Phi đối xứng thông tin (hay thông tin phi đối xứng), trong kinh tế học, là trạng thái bất cân bằng trong cơ cấu thông tin - giữa các chủ thể giao dịch có mức độ nắm giữ thông tin không ngang nhau. (Trang từ điển Wikipedia).
‘Thông tin bất cân xứng xảy ra khi một bên đối tác nắm giữ thông tin còn
bên khác thì không biết đích thực mức độ thông tin ở mức nào đó’ (Nguyễn Trọng Hoài, 2006).
Thông tin bất đối xứng là việc các bên tham gia giao dịch cố tình che đậy thông tin. Thông thường trong thị trường, người bán sản phẩm có nhiều thông tin về chất lượng sản phẩm hơn người mua, những người công nhân hiểu rõ về trình độ, kĩ năng của mình hơn những người chủ; hay những người chủ công ty không biết rõ về chi phí của hãng, vị thế cạnh tranh, và cơ hội đầu tư bằng người giám đốc. Thông tin bất đối xứng là một trong các khuyết tật của thị trường vì khi người tiêu dùng không có thông tin chính xác về giá cả và chất lượng sản phẩm thì hệ thống thị trường sẽ hoạt động không hiệu quả. Việc thiếu thông tin có thể làm cho nhà sản xuất cung cấp quá nhiều một vài sản phẩm hoặc quá ít những sản phẩm khác; người tiêu dùng có thể không mua sản phẩm mang lại lợi ích cho họ mà mua những sản phẩm làm cho họ bị thiệt. Thông tin bất đối xứng làm cho giá cả không phải là giá cân bằng của thị trường mà có thể quá thấp hoặc quá cao.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG BẤT ĐỐI XỨNG THÔNG TIN TRONG VIỆC CUNG CẤP HÀNG HÓA BÁO ĐIỆN TỬ
2.1 Thực trạng bất đối xứng thông tin trên hàng hóa báo điện tử
Hiện nay có khá nhiều những thực trạng về vấn đề bất đối xứng thông tin trên hàng hóa báo điện tử. Ở đây chúng tôi xin nêu ra một ví dụ cụ thể.
Cháo dinh dưỡng (CDD) có chứa chất độc hại
Trước đây cháo dinh dưỡng được biết đến như là sự lựa chọn số 1 cho các bà mẹ bận rộn.Cháo dinh dưỡng giúp tiết kiệm thời gian nấu nướng cho các bà mẹ, cháo lại thơm ngon, có nhiều hương vị để lựa chọn, giúp đa dạng hóa các món ăn cho trẻ. Bên cạnh đó, nhà sản xuất còn quảng cáo là trong cháo có chứa các thành phần giúp phát triển trí thông minh cho trẻ. Vì vậy cháo dinh dưỡng rất được người dân tin dùng. Tuy nhiên việc kiểm tra chất lượng cháo dinh dưỡng vẫn còn khá nhập nhằng. Theo BS Nguyễn Đức An - Chánh Thanh tra Sở Y tế cho biết: chất lượng cháo dinh dưỡng là do cơ sở tự công bố với Cục VSATTP rồi Cục cấp phép. Vì vậy, khi kiểm tra, cơ quan chức năng không có cơ sở để đáng giá chất lượng của cháo (chỉ lấy mẫu kiểm tra khi có nghi ngờ về chất lượng), kiểm tra cũng chủ yếu tập trung vào điều kiện nhà xưởng, sức khỏe công nhân... Cụ thể, năm 2006 chỉ kiểm tra ba cơ sở CDD thì cả ba đều vi phạm VSATTP.
Người tiêu dùng nếu muốn biết về chất lượng của cháo thì chỉ có cách đọc thành phần trên bao bì cháo mà các thành phần này không phải ai cũng hiểu rõ, hoặc là tìm kiếm thông tin trên mạng bằng cách vào website của các hãng cháo và xem các quảng cáo. Tất nhiên để hấp dẫn được khách hàng các công ty này phải đưa ra một loạt giấy chứng nhận về vệ sinh, chất lượng và những tấm ảnh chụp về quy trình làm cháo dinh dưỡng vô cùng vệ sinh, với những máy nấu cháo bóng loáng, nhân viên mặc bảo hộ trắng toát; găng tay, khẩu trang, nón kín mít từ đầu đến chân... Thế nhưng khi tới một số cơ sở chế biến cháo dinh dưỡng thì sự thật lại khá phũ phàng. Chẳng hạn như nhà máy sản xuất CDD ABC (379 Tân Hương, P.Tân Quý, Q.Tân Phú, TP.HCM), nhà máy chỉ khoảng 30m2, máy nấu cháo bám đầy vết bẩn, sàn nhà lênh láng nước thải. Nhân viên mặc đồ bộ, không găng tay, khẩu trang, xắn quần lội bì bõm. Cháo thành phẩm được đóng gói bằng một máy đóng gói bẩn không kém. Nhà máy sản xuất CDD Đoremi (1314/13 Lê Đức Thọ, F13,Q.Gò Vấp, TP.HCM) thì cũng sáng sủa gì hơn ở khâu chế biến củ quả đế nấu cháo. Khoai còn dính đầy đất cát được nhân viên gọt sơ vỏ, cắt bỏ chỗ hư, đổ vào bồn cho nước sục qua vài lần là vớt ra, đưa vào sản xuất luôn. Bí đỏ cũng không khá hơn, gọt sạch vỏ cho vào bồn nước ít phút rồi vớt ra. Còn cơ sở sản xuất cháo Cây Thị chỉ là một nhà kho vừa là nơi chứa nguyên liệu, vừa sơ chế và sản xuất cháo, nhân công cũng không được trang bị đồ bảo hộ để giữ vệ sinh.
Đó mới chỉ là vấn đề vệ sinh, vậy còn chất lượng của cháo thì sao? Mãi đến gần đây – cuối năm 2009 – chất lượng của CDD mới được hé lộ sau khi phóng viên báo Tuổi Trẻ có chuyến đi thực tế tìm hiểu chất lượng CDD. Giữa tháng 11, trong vai một người đang muốn xây dựng thương hiệu cháo dinh dưỡng trên thị trường, phóng viên đã hẹn gặp một nhân viên chuyên cung cấp các loại hóa chất của Công ty P, Q.Tân Bình, TP.HCM để nhờ hỗ trợ. Nhân viên tên N. kể anh thường xuyên giao các loại hóa chất cho một số cơ sở chế biến cháo dinh dưỡng có tiếng trên thị trường TP.HCM. Anh N. cho biết các loại hóa chất có tác dụng không gây chua, tạo sánh, tạo hương vị... được nhiều cơ sở cháo dinh dưỡng sử dụng. Hai loại hóa chất có tên sodium benzoate và potassium sorbate, N. giới thiệu cả hai loại hóa chất này đều có tác dụng giúp cháo lâu bị chua. Sodium benzoate có giá 50.000 đồng/kg, còn potassium sorbate giá cao hơn với 80.000 đồng/kg. Theo N., cùng sử dụng những loại hóa chất này nhưng mỗi hãng cháo sẽ có một “bí quyết” pha chế riêng, do vậy liều lượng cho hóa chất vào cháo cũng chỉ để tham khảo. Thường N. hướng dẫn các cơ sở nên cho khoảng 1g hóa chất/kg cháo, nhưng với các cơ sở muốn bảo quản lâu hơn sẽ tăng thêm 2-3g. Những cơ sở sản xuất trong điều kiện vệ sinh kém cũng tăng liều lượng hóa chất này để cháo lâu chua hơn. N. khoe khi cho hóa chất này vào, các cơ sở cháo dinh dưỡng rất yên tâm vì cháo để 2-3 ngày ở nhiệt độ bình thường cũng vẫn thơm. Các cơ sở tha hồ vận chuyển mà không phải lo “hàng” bị hỏng. Hóa chất còn lại là Xanthan Gum, đây là chất tạo sánh. Khi dùng hóa chất này cho vào cháo thì dù cháo loãng mấy cũng trở lên đặc quánh. Chưa kể nhìn cháo rất bắt mắt, những chất đạm cho vào cháo như tôm, lươn, cá, cua... sẽ nổi bật trên nền cháo trắng. Một ký hóa chất tạo sánh chỉ 50.000 đồng nhưng khi cho vào sẽ giúp các cơ sở chế biến giảm được một lượng gạo, tôm, cua, cá, thịt... đáng kể trong khi giá bán vẫn không đổi. N. còn kể tùy “bí quyết “của mỗi cơ sở chế biến cháo dinh dưỡng mà các cơ sở này sẽ cho thêm hóa chất tạo mùi để cháo tăng phần hấp dẫn. Theo N., hiện nay nhiều cơ sở sản xuất cháo dinh dưỡng tìm đủ mọi cách chế biến sao cho trẻ thích ăn cháo, ăn được nhiều và cơ sở thu được lợi nhuận cao.
Phóng viên đã gửi những mẫu cháo dinh dưỡng đến Trung tâm Dịch vụ phân tích thí nghiệm (thuộc Sở Khoa học - công nghệ TP.HCM) để tìm hiểu xem những loại cháo này có chứa hóa chất sodium benzoate (tên tiếng Việt là natri benzoate) và potassium sorbate như lời nhân viên N. kể hay không. Kết quả kiểm nghiệm ngày 27-11 của trung tâm này cho thấy cả bốn mẫu cháo trên đều chứa hóa chất natri benzoate với hàm lượng 191,9-444,4mg/kg.
Theo bác sĩ Trần Văn Ký, phụ trách an toàn vệ sinh thực phẩm phía Nam - Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm Việt Nam, trẻ nhỏ rất nhạy cảm với các tác nhân bên ngoài, đặc biệt là các hóa chất, do vậy nếu cho hóa chất vào cháo sẽ làm trẻ bị rối loạn tiêu hóa, rối loạn chuyển hóa, lâu ngày trẻ bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển, học kém. Trong khi đó, bác sĩ Nguyễn Xuân Mai, nguyên viện phó Viện Vệ sinh y tế công cộng TP.HCM, cho rằng trẻ sử dụng các loại thực phẩm có chứa hóa chất trong thời gian dài dễ bị yếu gan, yếu thận. Đây còn là cơ hội phát sinh những bệnh về gan, thận ở trẻ.Như vậy, sản phẩm CDD được quảng cáo là vệ sinh, an toàn, giúp phát triển trí thông minh của trẻ nhỏ lại là nguyên nhân gây ra bệnh tật và tình trạng kém phát triển cho trẻ.
Vậy nguyên nhân từ đâu mà người tiêu dùng bị đánh lừa trong thời gian dài như thế. Đó là do tình trạng bất đối xứng thông tin. Người tiêu dùng không có đủ thông tin do thông tin bị nhà sản xuất che đậy và các cơ quan chức năng đã không làm tròn chức năng trong việc cung cấp thông tin chính xác cho người tiêu dùng.
Về phía nhà sản xuất: Vì chạy theo lợi nhuận mà các cơ sở sản xuất cháo đã cắt giảm chi phí trong việc bảo đảm vệ sinh khi chế biến cháo, và thêm vào các hóa chất độc hại để làm cháo lâu bị hỏng, trông bắt mắt hơn, hấp dẫn người tiêu dùng.
Về phía các cơ quan chức năng: Thiếu trách nhiệm trong việc quản lý chất lượng sản phẩm. Điển hình như Bà Nguyễn Thị Giàu - trưởng Phòng y tế Q.Gò Vấp - cho biết đầu năm 2009, phòng y tế quận có đi kiểm tra hai cơ sở cháo dinh dưỡng trên địa bàn quận, “cả hai cơ sở chế biến cháo dinh dưỡng này đều làm tốt, đều có giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm. Vì vậy chúng tôi không lấy mẫu cháo để kiểm nghiệm”.Ông Hà Văn Sắc - trưởng Phòng y tế Q.12 - trả lời rằng ngày 27-11, thanh tra Sở Y tế TP và Trung tâm Y tế dự phòng Q.12 có đi kiểm tra cơ sở cháo dinh dưỡng Cây Thị ở quận này. Còn trước đó, phòng y tế quận chưa bao giờ đi kiểm tra cơ sở cháo dinh dưỡng nào vì “chưa có bài báo nào đánh động về cháo dinh dưỡng”.Còn Sở Y tế TP.HCM đã đi thanh tra, kiểm tra xem những loại cháo dinh dưỡng này có an toàn hay chưa? Ông Lê Trường Giang - phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM - cho rằng: “Thanh tra sở thường thanh tra theo vụ việc và bị cuốn vô rất nhiều vụ việc khác nên chưa đủ sức để làm hết các loại thực phẩm. Việc kiểm soát cháo dinh dưỡng mới dừng lại ở kiểm tra vệ sinh, cơ sở vật chất. Còn việc kiểm tra xem có bỏ hóa chất gì hay không thì chưa làm”.
2.2 Ảnh hưởng của bất đối xứng thông tin trên hàng hóa báo điện tử
Hiện nay, việc sử dụng Internet đã trở thành nhu cầu thiết yếu đối với xã hội, nhanh chóng, tiện lợi, đầy đủ, nhiều nguồn và nhiều thông tin là những đặc điểm khiến nó được ưa chuộng. Với báo điện tử, nguồn thông tin được cập nhật liên tục, các sự kiện xã hội, thay đổi tình hình kinh tế,cách sống, diễn đàn sẽ tạo ra được nguốn lợi ích đáng kể nếu sử dụng một cách hiệu quả. Nhưng cái gì cũng có hai mặt, có mặt tích cực thì cũng có mặt hạn chế, nếu thông tin không chính xác, bị bóp méo thì sẽ gây ra những hậu quả như thế nào.Ở đây, nhóm đưa ra các ảnh hưởng đối với 4 nhóm : nhóm người đọc, nhóm cung cấp, nhóm nhà quảng cáo và nhóm đối tượng mà báo đề cập đến.
2.2.1 Ảnh hưởng đối với người đọc
Lựa chọn nghịch:
Nếu trong kinh tế học, lựa chọn nghịch trên thị trường hàng hóa có nghĩa là chỉ một bên bán có đầy đủ thông tin về sản phẩm của mình, từ đó dựa trên sự thiếu hiểu biết của khách hàng mà bán cho họ những sản phẩm không tốt, dần dần người mua hàng nghĩ rằng không còn nhiều sản phẩm tốt và vô hình chung sản phẩm tốt đã bị sản phẩm xấu đẩy ra khỏi thị trường. Đối với hàng hóa báo điện tử cũng vậy, hiện nay có rất nhiều trang thông tin, không khó khăn gì để có thể tìm được những vấn đề đúng hoạc gần đúng với ý muốn của người truy cập. Đặc biệt hiện nay còn có vô số những trang web hỗ trợ khiến việc tìm kiếm của chúng ta trở nên dễ dàng hơn. Thử làm một ví dụ nho nhỏ, khi ta sử dụng công cụ tìm kiếm Google và Yahoo, tìm” scandal Mai Phương Thúy” thì ngay sau đó Google sẽ cho ra 1-10 trang đầu tiên trong khoảng 344000 kết quả và 1200000 kết quả đối với Scandal Mai Phương Thúy khi tìm ở Yahoo. Từ đây, nảy sinh một vấn đề, có quá nhiều thông tin như vậy, có chăng tất cả đều đúng? Và ai có thể kiểm chứng được đúng bao nhiêu phần?
Thông tin không chính xác mà người đọc tiếp nhận trên các trang báo điện tử ít nhiều làm ảnh hưởng đến người đọc. Đầu tiên, họ sẽ có cách nhìn nhận sự việc đó sai lệch và thứ hai là bởi cách nhìn nhận sai lệch sẽ kéo theo hệ lụy nghiêm trọng hơn đó là gây ra những hành động sai lệch, ảnh hưởng đến nền kinh tế của một quốc gia hay ảnh hưởng đến tình hình chính trị. Có những tác hại có thể được đo bằng tiền nhưng cũng có những tác hại không đo được bằng tiền. Nó có thể ảnh hưởng đến an ninh của một quốc gia. Hẳn chúng ta chưa quên trước đây có khá nhiều trang web lợi dụng cuộc tranh chấp quần đảo Hoàng sa, Trường Sa giữa Việt nam và Trung quốc đã nói xấu Việt Nam và xúi giục mọi người chống lại đất nước, những trang web phản động núp bóng báo điện tử và với sự trợ giúp vô tình của các nguồn dẫn đã làm lung lay suy nghĩ của người đọc. Hay có một thời gian dư luận xôn xao với tình hình kinh tế không ổn định, các trang báo thi nhau đưa tin chính phủ gia tăng lãi suất, liên tục cập nhật tình hình giá cả, đặc biệt là dầu, vàng và dollar…một số còn đưa ra các giải pháp phải làm gì trong tình trạng trên. Đối với các báo uy tín thì những giải pháp trên là chấp nhận được nhưng có một số báo (mà chủ yếu là do doanh nghiệp trả tiền để viết bài) đã nhân lúc hỗn loạn đưa ra những giải pháp chỉ nhằm mục đích mang lại lợi ích cho doanh nghiệp, khuyến khích mua vào hay bán ra để dễ dàng làm giá, thao túng thị trường…
Chẳng hạn như cuối tháng 12.2008, một số website đã đăng tải thông tin VNDirect- một doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực chứng khoán nộp đơn phá sản vì không có khả năng trả nợ. Phòng An ninh kinh tế - Công an TP.Hà Nội phối hợp với Sở Thông tin & Truyền thông đã phát hiện Nguyễn Trung Hiếu (cộng tác viên CTCK Hà Thành) và Bùi Thanh Hùng (GĐ Cty Vân Hùng) đưa thông tin sai sự thật về tình hình hoạt động của DN VNDirect lên các diễn đàn TTCK của mạng Trái tim Việt Nam Online và diễn đàn của sàn CK OTC Với nội dung như: "CTCK VNDirect đã nộp đơn xin phá sản, hiện tại Cty đang bị âm gần 1.000 tỉ đồng"; hoặc "Tôi nghe tin đồn CTCK VNDirect của chị H nộp đơn xin phá sản, mọi người có thông tin chính xác gì không, xin cho biết..." đã gây hoang mang cho nhiều NĐT. Thanh tra sở đã xử phạt Nguyễn Trung Hiếu và Bùi Thanh Hùng số tiền 30 triệu đồng do cung cấp thông tin sai sự thật nhằm mục đích xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của CTCK VNDirect. Tuy đã bị nộp phạt nhưng liệu 30 triệu có thể bù đắp cho những mất mát của VN Direct không khi những thông tin không chính xác này được phát tán từ tháng 12/2008 nhưng đến tháng 4/2009 mới có thể phát hiện và xử lý.
Không chỉ có thế, trên các báo bây giờ cũng đã xuất hiện khá nhiều các quảng cáo, thuốc, thực phẩm, các cách chữa bệnh, các sản phẩm hàng ngoại chất lượng cao phục vụ cho cuộc sống mà thực sự đó là những món hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc, xuất xứ, thế nhưng không ít khách hàng đã bị lừa, tiền mất tật mang khi tin vào những mục quảng cáo trên chỉ đơn giản vì nó được đăng trên các trang báo có nhiều lượt người truy cập.
Ngoài ra,còn có một mặt khác là ở nước ta hiện nay dân số là dân số trẻ, đối tượng học sinh sinh viên khá nhiều, số người trong độ tuổi lao động nhiều, công nhân, lao động phổ thông nhiều, đây là những thành phần không nhỏ trong việc sử dụng Internet. Có thể coi là điều đáng mừng khi việc tiếp cận các ứng dụng công nghệ thông tin khá phổ biến trong xã hội, trong giới trẻ, nơi được gọi là những công dân tương lai nhưng cũng chính những tầng lớp trẻ này lại dễ bị ảnh hưởng bởi những thứ văn hóa không tốt. VD như các phần mềm game sex, các tạp chí hay truyện người lớn được quảng cáo lộ liễu trên những tờ báo điện tử. Bị ngập trong quá nhiều luồng thông tin, nhưng lại không thể kiểm chứng được thông tin, không được trang bị một vốn kiến thức vững vàng thì họ sẽ dễ dàng có những hành động gây bất lợi cho bản thân nói riêng và xã hội nói chung.
Tâm lý ỷ lại :
Khi đã trở thành một khách hàng trung thành với một tờ báo nào đó vì độ uy tín của nó thì chúng ta hay có khuynh hướng luôn tin tưởng nó, những thông tin chúng ta đọc( nhất là với những người không có thời gian) chúng ta sẽ không cần kiểm chứng lại. Điều này có thể hiểu được khi những tờ báo lớn như Tuổi Trẻ, Thanh Niên, VNEXPRESS… đã là lựa chọn của rất nhiều người và chưa bao giờ thấy những tờ báo này đăng tin tức sai lệch. Thế nhưng không có nghĩa là sẽ không xảy ra tình trạng bất đối xứng thông tin, vậy sẽ như thế nào khi người đọc luôn luôn tin vào những điều mình đọc ở những tờ báo lớn này.
Một ví dụ về việc đưa thông tin sai lệch của báo Người Lao động, tờ báo có uy tín từ lâu của nước ta: Tại một cuộc họp trong chương trình iSEE thực hiện nghiên cứu về cộng đồng LGBT (đồng tính, lưỡng tính và chuyển đổi giới tính) ngày 17-2 . Đây là cuộc hội thảo dành cho 20 tờ báo và có sự hiện diện của một số quản trị viên các trang web nam đồng tính. Vấn đề đặt ra trong cuộc hội thảo là sự kỳ thị của giới truyền thông qua các bài viết thiếu hiểu biêt và khách quan về LGBT.Quý cử tọa xoay quanh về 502 bài viết về đồng tính trên 10 tờ báo khác nhau từ năm 2004 đến quý 2 năm 2008. Ghi nhận có 41% lượng bài viết biểu hiện rõ nét kỳ thị, 41% không xác định và 18% không kỳ thị (theo tường thuật của báo Lao Động). Trái lại với tường trình của báo Lao Động, Tiền Phong, Công An Nhân Dân..., báo Người Lao Động đã thay đổi "41% lượng bài viết kỳ thị đồng tính" trở thành "41% người dân kỳ thị đồng tính" ngay ở tiêu đề và cả trong nội dung bài viết với sự khẳng định tiếp theo là "sự kỳ thị này có xu hướng gia tăng tại Việt nam".Tại một số diễn đàn nơi đề cập đến vụ việc này, khá nhiều ý kiến thừa nhận đã đồng ý và tiếp thu bài viết của báo Người Lao động nếu không được biết đến sự nhầm lẫn nghiêm trọng này.
Vậy suy cho cùng nếu không được đính chính, không được kiểm tra thì cách nhìn của người đọc sẽ gần như là phiến diện một chiều, dẩn đến họ hiểu không đầy đủ về sự việc diễn ra.Thông tin không đúng sự thật lại làm ảnh hưởng đến hành vi của họ, nhất là ảnh hưởng đến chính lợi ích của họ. Giả sử một nhà đầu tư đang nắm giữ một lượng cổ phiếu của một công ty A. Việc có một tin đồn xấu trên mạng về tình hình hoạt động của công ty này. Nếu như nhà đầu không có sự tỉnh táo xác định lại thông tin mà cứ theo hội chứng đám đông họ sẽ có những quyết định không đúng đắn. Nhiều người có thể mất rất nhiều do những tin kiểu này.
2.2.2Ảnh hưởng đối với nhà cung cấp
Nói đến báo điện tử thì điều nói đến đầu tiên có lẽ là về tốc độ. Chẳng cần chờ đến giờ ra báo, giờ phát sóng, và thao tác thì quá đơn giản, báo điện tử có thể đồng thời tích hợp nhiều hình thức đa phương tiện - từ chữ viết, âm thanh cho đến hình ảnh tĩnh và động, chèn hình, dựng hình, quay phim… tất cả nhờ những công nghệ hiện đại. Làm sao để thông tin nhanh và hấp dẫn chính là mục tiêu của các trang báo hiện nay và việc đưa tin sai hay đúng lại phụ thuộc vào các phóng viên, các cơ quan cung cấp thông tin, trách nhiệm của ban biên tập…Có khi nào chính vì để đẩy nhanh tốc độ đăng tin một cách tối đa mà tình trạng thông tin không chính xác xảy ra hoặc do không có đủ thời gian xác minh và do trang báo muốn tạo những tin giật gân ngay lập tức? Trong tình trạng đó, thông tin không cân xứng sẽ gây ra nhiều thiệt hại đối với nhà cung cấp, đầu tiên là giảm uy tín của trang báo điện tử đó, dẫn đến một vấn đề hết sức đáng quan tâm là giảm doanh thu. Theo chúng tôi tìm hiểu là doanh thu của các từ báo điện tử một phần từ các banner quảng cáo mà doanh nghiệp đặt tại đó để quảng bá hình ảnh của mình.
Tờ báo càng nổi tiếng thì thu nhập càng cao. Tại Việt Nam trung bình doanh nghiệp chi khoảng 200 - 300 triệu /tháng cho 1 banner độc quyền, site nhỏ thì khoảng 100 triệu/tháng, site mới làm 1 tháng thì cỡ 20 - 50 triệu/tháng, 1 trang báo không chỉ có 1 mà có khá nhiều banner quảng cáo, điểm sơ qua trên giao diện báo Ngôisao.net là các banner quảng cáo của Nokia, Honda, Colgate, Habubank, Vạn Thành, ANZ, Eveline, Cô gái Hà lan, Mobiphone…và có thể thấy là đa số các thương hiệu lớn đều chọn những tờ báo có chất lượng, nghĩa là vừa có phần nhìn bắt mắt, vừa có nội dung phong phú, hấp dẫn.
Trong thời gian vừa qua doanh thu từ việc quảng cáo trên báo điện tử tăng khá nhanh, tuy chưa thể bằng được với số tiền mà báo in mang lại nhưng ước đoán trong tương lai nó sẽ còn tiến xa, sau đây là một vài số liệu thu nhận được từ thị trường báo điện tử của Mỹ để làm ví dụ: năm 2009, doanh thu quảng cáo trên mạng mới chỉ bằng 10% so với báo in nhưng chỉ 2 năm sau đã đạt tới con số đáng kể, mỗi ngày một tăng mạnh. Những dự đoán sáng sủa hơn thậm chí còn cho rằng khoảng năm 2011-2012 doanh thu quảng cáo trên mạng ngang bằng với doanh thu quảng cáo từ báo in. Các mảng như quảng cáo banner, tài trợ và video số chiếm mức tăng 35% đạt 8 tỷ USD. Quảng cáo qua các đoạn video năm 2009 tăng 39% so với năm 2008. Hình thức quảng cáo qua các tin nhắn nhỏ (rao vặt) chiếm 10% trong tổng doanh thu đạt 2,2 tỷ USD, so với 3,2 tỷ USD năm 2008.Không chỉ có quảng cáo về sản phẩm mà thêm vào đó, quảng cáo còn để phục vụ cho các cuộc bầu cử chính trị. Borrell Associates nhận định “các chính trị gia sẽ chịu chi khoản tiền 20 triệu USD trong năm 2008 phục vụ cho mục đích quảng cáo trên mạng internet”. Hãng nghiên cứu thị trường eMarketer thì chỉ ra số tiền đó mới là một phần nhỏ trong kế hoạch quảng cáo trọn gói trị giá 5 tỉ USD.
Sau đây là bảng số liệu khoảng chi cho quảng cáo trên thế giới. Qua đó, ta thấy rằng thu nhập của các trang điện tử từ quảng cáo là rất lớn.
Vì lợi ích của báo điện tử mang lại cho nhà cung cấp ngày càng lớn nên việc quan trọng là phải làm sao để giữ chân lượng độc giả trung thành và thu hút thêm nhiều độc giả tiềm năng khác. Vậy nếu mất số lượng người đọc, thì đồng nghĩa với việc từ từ mất dần thu nhập.
Chưa dừng lại ở đó, việc một tờ báo vô tình đăng tin sai rồi phải lên tiếng xin lỗi hay đính chính thì việc này cũng dần bị quên lãng nhưng một số người, một số phóng viên của những tờ báo khác đã lợi dụng những sơ hở về việc đưa tin sai mà có các bài viết “chọc ngoáy”, thậm chí còn cho rằng, việc xin lỗi và sẵn sàng nhận trách nhiệm là sự thách thức công luận và sau đó là hàng loạt góp ý mang tính chỉ trích, bới móc rất nặng nề. Vậy nếu xảy ra những trường hợp tương tự như trên thì không những tờ báo ấy bị hạ uy tín một lần mà là hai lần, thậm chí nhiều lần hơn nữa khi vừa bị mang tiếng đăng thông tin sai, vừa bị gán thêm những tội lỗi mà không ai ngờ tới. Vấn đề này xảy ra chủ yếu cũng là do sự cạnh tranh, nếu có thể giảm đi hình ảnh trang báo của anh, giảm đi lòng tin từ phía người đọc của anh và giảm đi doanh thu của anh thì độc giả của tôi sẽ nhiều hơn, thương hiệu của tôi sẽ mạnh hơn và doanh thu của tôi cũng sẽ cao hơn.
2.2.3Ảnh hưởng đến đối tượng mà báo đề cập đến
Không thể phủ nhận một sự thật rằng tin càng giật gân thì lại càng thu hút sự quan tâm của khán giả, và thế là các tin nhanh, tin lạ với tựa đề kích thích trí tò mò của khán giả luôn được cập nhật với mục đích là làm tăng Page view. Đặc biệt giới nghệ sĩ, những người nổi tiếng, việc thông tin sai lệch, xuất hiện tin đồn, đời sống bị xoi mói đã ảnh hưởng khá nhiều đến đời sống của họ, đến danh tiếng và thành quả mà họ gây dựng. Còn đối với một tổ chức, một doanh nghiệp thì chỉ một tin sai sự thật có thể sẽ khiến doanh thu giảm sút, uy tín ảnh hưởng, tình hình kinh doanh bất ổn.
Vừa qua, báo điện tử VietnamNet đã đưa tin phản ánh tình trạng một số cơ sở trên địa bàn xã Đông Hội, huyện Đông Anh, TP. Hà Nội, sử dụng hóa chất để tẩy trắng trứng gà nhập lậu từ Trung Quốc, tiêu thụ trên thị trường Việt Nam. Thông tin trên đã khiến dư luận đặc biệt quan tâm và các cơ quan chức năng phải vào cuộc xác minh. Kết quả kiểm tra của các cơ quan liên ngành an toàn vệ sinh thực phẩm TP. Hà Nội cho thấy, chưa phát hiện được cơ sở nào sử dụng hóa chất để tẩy trắng trứng gà cũng như tiêu thụ trứng gà được tẩy trắng ngoài thị trường như báo đã nêu. Sở Y tế Hà Nội cho biết, việc thông tin không chính xác không chỉ ảnh hưởng đến thị trường tiêu thụ, gây hoang mang cho người dân mà thậm chí còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống an sinh xã hội của hàng triệu người nông dân đang chăn nuôi, kinh doanh sản phẩm trứng gà. Tính riêng trên địa bàn TP. Hà Nội hiện có khoảng 13 triệu con gia cầm và tính trên cả nước có mấy trăm triệu gia cầm.
Còn nhiều, rất nhiều những bài báo đã đưa những thông tin thiếu chính xác, chưa có đầy đủ chứng cứ xác thực. Rất may là trong trường hợp kể trên đều đã có phản hồi để có thể ngăn chặn, không để cho thông tin lan xa hơn nữa.
2.2.4 Ảnh hưởng đối với các đơn vị quảng cáo
Nghiên cứu của Nielsen năm 2007 cho thấy ở thị trường Việt Nam, các kênh quảng cáo truyền thống như quảng cáo truyền miệng, tivi và báo lần lượt chiếm vị trí số 1, 2 và 3, tương ứng với 79%, 73% và 72%. Trong khi các kênh quảng cáo hiện đại như: ý kiến khách hàng trên mạng chiếm 58%, email quảng cáo 38%, công cụ tìm kiếm trên mạng 52% chiếm niềm tin của người tiêu dùng.Theo ước lượng của Hiệp hội báo chí Hoa Kỳ (NAA), so với cùng kỳ năm trước, quảng cáo trên các trang báo điện tử đã tăng thêm 21%, lên 773 triệu USD trong quý 3. Đây là quý thứ 14 liên tiếp chứng kiến mức tăng trưởng hai con số của ngành quảng cáo trên báo điện tử kể từ khi NAA bắt đầu theo dõi chi tiêu quảng cáo trực tuyến vào năm 2004. . Còn gần đây công ty nghiên cứu thị trường Cimigo vừa thực hiện khảo sát về quảng cáo trực tuyến ở VN trong năm 2009 cho thấy thị trường này đạt tăng trưởng 71% so với năm trước và còn rất nhiều tiềm năng trong năm 2010.Theo công ty này, quy mô thị trường quảng cáo trực tuyến ở Việt Nam ước đạt 278 tỉ VNĐ (tương đương 15,5 triệu USD). Ông Lukas Mira, giám đốc trực tuyến của Cimigo, cho biết dù vẫn còn non trẻ nhưng thị trường quảng cáo Việt Nam đã tăng trưởng 71% so với năm 2008. Khảo sát cũng cho thấy quảng cáo qua mạng chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong tổng đầu tư quảng cáo, và con số này thấp hơn so với các nước cùng khu vực Đông Nam Á.
Một vài số liệu trên đã cho thấy lợi ích của việc quảng cáo trên mạng Internet và những trang báo điện tử chính là nơi mà các nhà quảng cáo có thể khai thác tốt. Một trang báo có uy tín, có những nội dung phong phú, hình ảnh bắt mắt, số lượng truy cập cao thì vô cùng thích hợp khi đặt những banner ở đó, nhà quảng cáo có thể giới thiệu rộng rãi hình ảnh về sản phẩm với chi phí tiết kiệm còn trang báo đó cũng thu được lợi nhuận. Nhưng nếu trang báo đó không còn được sự tin cậy của người đọc vì đã đưa ra những thông tin sai lệch nữa thì sao? Rõ ràng là các nhà quảng cáo sẽ phải suy nghĩ xem có nên tiếp tục để sản phẩm của mình ở nơi đã bị mọi người quay lưng đi hay không, mất đi một trung gian giới thiệu sản phẩm, mất thêm những khoản cho việc tìm kiếm những trang khác tuy không phải là vấn đề nghiêm trọng nhưng cũng đã gây ảnh hưởng cho doanh nghiệp.
Tổn thất xã hội gây ra bởi bất đối xứng thông tin
Trong trường hợp có thông tin đầy đủ thì đường cung là S, đường cầu là D0, điểm cân bằng trên thị trường là E với mức giá P0, sản lượng Q0.
Trong trường hợp có bất đối xứng thông tin thì sẽ có thể xảy ra tình huống lựa chọn ngược. Người tiêu dùng có thể lựa chọn giảm cầu đối với hàng hóa có chất lượng cao hoặc tăng cầu đối với hàng hóa có chất lượng thấp.
Bất đối xứng thông tin làm giảm cầu:
C
B
A
E
Q1
Q0
S
Q
P
D0
D1
P0
P1
P2
Cầu giảm từ D0 xuống D1. Điểm cân bằng mới trên thị trường là điểm A với mức giá P1< P0, sản lượng Q1< Q0.
Đối với nhà sản xuất: Do mức giá và sản lượng thấp hơn nên làm giảm lợi nhuận của nhà sản xuất, thặng dư sản xuất giảm:
ΔCS = - SP0EAP1 = - (SP0CAP1 + SCEA)
SCEA là phần thặng dư mất đi của những nhà sản xuất rút lui ra khỏi thị trường do mức lợi nhuận quá thấp. SP0CAP1 là phần thặng dư mất đi của những nhà sản xuất còn cầm cự được trên thị trường do giá và sản lượng bị sụt giảm.
Đối với người tiêu dùng:
ΔPS = SP0CAP1 - SBEC
SP0CAP1 là phần thặng dư tiêu dùng tăng lên do giá giảm. SBEC là phần thặng dư tiêu dùng giảm xuống do một số người tiêu dùng thiếu thông tin nên rút khỏi thị trường.
Thay đổi trong tổng thặng dư toàn xã hội:
ΔNW = ΔCS +ΔPS = - (SP0CAP1 + SCEA) + SP0CAP1 - SBEC = - (SCEA + SBEC) = - SBEA
Vậy bất đối xứng thông tin làm thặng dư xã hội giảm SBEA
Bất đối xứng thông tin làm tăng cầu:
Q’
H
B
C
E
A
Q0
Q1
S
Q
P
D1
D0
P1
P0
Cầu tăng từ D0 đến D1. Điểm cân bằng mới trên thị trường là điểm A với mức giá P1>P0. Với mức giá P1 quá cao sẽ làm sản lượng giảm ở mức Q’.
Đối với nhà sản xuất: thặng dư sản xuất thay đổi:
ΔCS = SP1CHP0 - SHEB
SP1CHP0 là phần thặng dư tăng thêm của những nhà sản xuất do mức giá tăng. SHEB là phần thặng dư mất đi của những nhà sản xuất do sản lượng bị sụt giảm.
Đối với người tiêu dùng:
ΔPS = - SP1CHP0 - SCEH
SP1CHP0 là phần thặng dư tiêu dùng giảm đi do giá tăng. SCEH là phần thặng dư tiêu dùng mất đi do giá cao nên một số người tiêu dùng không có khả năng mua sản phẩm và rút khỏi thị trường.
Thay đổi trong tổng thặng dư toàn xã hội:
ΔNW = ΔCS +ΔPS = SP1CHP0 - SHEB - SP1CHP0 - SCEH = - (SHEB + SCEH) = - SCEB
Vậy bất đối xứng thông tin làm thặng dư xã hội giảm SCEB
Kết luận :
Như ta đã thấy dẫu bất đối xứng thông tin làm tăng hay giảm nhu cầu người tiêu dùng thì tổn thất xã hội vẫn xảy ra. Cả người tiếp nhận thông tin lẫn nhà cung cấp thông tin đều bị giảm thặng dư. Đây là vấn đề cần được giải quyết để giảm đi những tổn thất vô ích.
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ
3.1 Giải pháp tư nhân
3.1.1. Đối với người đọc báo
Như ta cũng biết ngày nay công nghệ thông tin phát triển khá mạnh mẽ, việc xuất hiện nhiều trang thông tin cũng như báo điện tử góp phần rất lớn vào việc cung cấp thông tin đến mọi người. Thomas L.Friedman đã nói “Sân chơi cạnh tranh toàn cầu đang trở nên công bằng. Thế giới đang được san phẳng”. Điều này có nghĩa mọi thông tin con người cần thiết có thể nhanh chóng tiếp cận chỉ qua một hành động nhấp chuột, thế giới thông tin mở rộng hơn, gần gũi hơn. Với một lượng lớn thông tin như vậy thật khó mà kiểm định chất lượng cũng như nguồn gốc của chúng. Thế nên đối với người đọc, việc tìm kiếm thông tin mình mong muốn một cách xác thực cũng là một việc khó khăn.
Sàng lọc thông tin:
Khi tiếp nhận một thông tin thì người đọc cần phải kiểm chứng thông tin ở nhiều nguồn khác nhau như các phương tiện truyền thông, truyền hình, phát thanh…Bạn phải có chính kiến của riêng mình, đọc thật kỹ để hiểu để biết được đâu là thông tin mà mình cần tìm kiếm. Bởi trên internet chứa một nguồn thông tin khổng lồ, người đọc không thể biết được tất cả những thông tin đó nên cần đọc thông tin một cách có sàng lọc. Việc này có thể tốn của bạn nhiều thời gian và công sức nhưng đổi lại bạn có một thông tin xác thực và chắc chắn. Đôi khi việc thiếu cẩn thận trong thông tin cũng có thể gây một tác động xấu hoặc là ảnh hưởng đến bạn hoặc người khác mà bạn không lường trước được.
Phát tín hiệu thị trường :
Khái niệm phát tín hiệu thị trường của Micheal Spence chỉ ra rằng trong một số thị trường người bán chuyển đến cho người mua những tín hiệu chuyển tải thông tin về chất lượng sản phẩm.
Để việc sàng lọc thông tin một cách dễ dàng, người đọc nên tìm thông tin ở những trang báo điện tử có uy tín. Chất lượng của trang báo thể hiện một phần ở số lượng người truy cập thường xuyên hoặc trang báo đã được đăng ký tên tuổi. Đối với những trang báo này không thể chắc chắn hoàn toàn là không xảy ra tình trang bất đối xứng thông tin, bởi người viết báo đôi khi cũng có những ý kiến chủ quan của riêng mình hoặc không có kiến thức đủ sâu để phân tích vấn đề, nhiều khi dẫn đến lệch lạc trong cách nhận thức vấn đề. Nhưng một phần nào đó ta cũng có sự an tâm bởi những trang này thường được kiểm duyệt nên qua đó cũng hạn chế bớt việc bất đối xứng thông tin.
3.1.2 Đối với nhà cung cấp
Vấn đề đặt ra ra là làm sao có thể giảm bớt vấn đề bất đối xứng thông tin nhưng vẫn tạo ra sự hấp dẫn lôi cuốn người đọc. Đây được cho rằng là một điều nan giải. Việc cải thiện chất lượng của các trang báo điện tử đang là mối quan tâm hàng đầu đối với những nhà cung cấp có uy tín. Nhưng việc cung cấp một trang báo tốt với giao diện đẹp, nội dung phong phú đáp ứng được nhu cầu của người đọc không phải là một điều dể dàng. Nhà cung cấp thông tin không biết được nhu cầu thật sự của người đọc, một chủ đề trong thời điểm này thu hút được nhiều lượt người truy cập nhưng làm sao để cải tiến chủ đề đó trong tương lai là một vấn đề khó khăn.
Muốn thu hút người đọc thì điều quan trọng nhất là không ngừng phải nâng cao chất lượng các trang báo.Sự liên quan, hữu ích và gây được quan tâm là những định hướng khái quát để thẩm định giá trị thông tin của bất kỳ sự kiện, vấn đề hay nhân vật nào. Cùng với những tiêu chí rõ ràng đó, nhà báo còn tìm kiếm những yếu tố đặc trưng hơn tiềm tàng trong mỗi câu chuyện. Quan trọng nhất là những yếu tố sau:
Tác động – Đây là một cách khác để đo mức độ liên quan và hữu ích. Có bao nhiêu người bị ảnh hưởng bởi một sự kiện hay một ý tưởng? Nó ảnh hưởng đến họ nghiêm trọng như thế nào?
Xung đột – Đây là một đề tài muôn thuở trong mọi câu chuyện, dù được thuật lại bởi báo chí, văn chương hay kịch nghệ. Những cuộc đấu tranh giữa người với người, giữa các quốc gia hay với sức mạnh thiên nhiên đều lôi cuốn người ta đọc. Xung đột chính là một yếu tố cơ bản của đời sống, các nhà báo phải tỉnh táo trước cám dỗ muốn làm cho câu chuyện tăng thêm kịch tính hoặc đơn giản hóa thái quá.
Mới lạ – Đây là một yếu tố khác phổ biến cả trong báo chí lẫn các loại hình khác. Con người hay sự kiện có thể gây được hấp dẫn và do đó có giá trị thông tin chỉ vì yếu tố đặc biệt hay mới lạ.
Danh tiếng – Tên tuổi tạo nên tin tức. Tên tuổi càng lớn chừng nào thì bài báo càng quan trọng chừng đó. Những người dân thường luôn bị kích thích tò mò bởi việc làm của những người giàu có và nổi tiếng.
Gần gũi – Thông thường, người ta thích thú và quan tâm đến những gì diễn ra gần nơi họ ở. Khi họ đọc hay nghe một tin trong nước hay tin thế giới, họ thường muốn biết nó có liên can gì đến cộng đồng của chính họ.
Cấp thời – Tin đòi hỏi phải mới. Nếu tin thích đáng và hữu ích, nó hẳn phải đúng lúc. Những bài báo kịp thời cho người ta cơ hội được tham dự vào các vụ việc chung hơn là chỉ làm một khán giả.
Điều quan trọng muốn đề cập tới là vấn đề bất đối xứng thông tin. Chúng tôi thiết nghĩ trước hết bản thân chính các nhà báo khi viết một sự kiện, một tin tức nào đó, họ phải để “cái tâm” của mình vào. Đó là đạo đức nhà báo. Đó là một môn học được đào tạo chính quy nhưng không phải nhà báo nào cũng thấm nhuần hết ý nghĩa ấy. Dẫu có sự chế tài mạnh tay nhưng nếu ta không đi từ gốc rễ của vấn đề thì việc xử phạt đó cũng chỉ mang tính tạm thời, chỉ giải quyết được phần ngọn của vấn đề. Việc nâng cao ý thức cũng như đạo đức nhà báo cần được quan tâm hơn hết từ khi họ vẫn còn ngối trên ghế nhà trường.
Thứ hai, chúng tôi cho rằng nên có sự phân hóa trong công việc. Trong một trang báo điện tử có rất nhiều mục tin nhằm đáp ứng đầy đủ nhu cầu cùa người đọc. Thế nên cần có sự phân công rõ ràng nhà báo nào chuyên viết về mục nào. Đôi khi để có một sự phân tích chuyên sâu, trang báo điện tử có thể tiếp nhận những người ngoài ngành am hiểu về chuyên mục ấy. Họ sẽ có cái nhìn góc cạnh hơn, phân tích vấn đề chặt chẽ và dễ hiểu hơn. Ví dụ chuyên mục kinh tế, chủ biên có thể thuê một giảng viên chuyên ngành kinh tế hoặc một cử nhân hoặc thạc sĩ chuyên nghiên cứu về kinh tế…
3.2 Vai trò của nhà nước
Đa số các nhà kinh tế đều đồng ý rằng một trong những điều kiện tiên quyết để một nền kinh tế thị trường có thể đạt được hiệu quả tối ưu cho xã hội là không tồn tại bất đối xứng về mặt thông tin giữa các chủ thể trong nền kinh tế. Tuy nhiên, trên thực tế có rất nhiều rào cản ngăn cản sự phân bổ bình đẳng thông tin trong xã hội. Bởi vậy, Nhà nước, trong vai trò kiến tạo và duy trì một nền kinh tế thị trường, thường tìm cách giảm thiểu sự bất đối xứng thông tin qua hai hình thức: (i) đưa ra các quy định và luật pháp đảm bảo sự minh bạch hóa thông tin tối thiểu của các đối tác liên quan đến các hoạt động kinh tế, và (ii) đứng ra cung cấp thông tin như một dạng dịch vụ công để đảm bảo sự bình đẳng thông tin cho mọi công dân và chủ thể kinh tế.
3.2.1 Khuyến khích, khen thưởng cũng như xử lý vi phạm
Khuyến khích phát triển và sử dụng trang thông tin điện tử cá nhân giúp cá nhân mở rộng khả năng tương tác trên môi trường Internet để trao đổi, chia sẻ các thông tin phù hợp với thuần phong mỹ tục và các quy định của pháp luật Việt Nam, làm phong phú thêm đời sống xã hội và tinh thần gắn kết cộng đồng.
Khuyến khích sử dụng tiếng Việt trong sáng, lành mạnh trên các trang thông tin điện tử cá nhân.
Khuyến khích việc sử dụng trang thông tin điện tử cá nhân trên các mạng xã hội trực tuyến đã đăng ký hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Nghiêm cấm tạo trang thông tin điện tử cá nhân giả mạo cá nhân, tổ chức khác; sử dụng trái phép tài khoản trang thông tin điện tử cá nhân của cá nhân khác; thông tin sai sự thật xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Nghiêm cấm truyền bá các tác phẩm báo chí, tác phẩm văn học, nghệ thuật, các xuất bản phẩm vi phạm các quy định của pháp luật về báo chí, xuất bản.
Nghiêm cấm cung cấp thông tin trên trang thông tin điện tử cá nhân mà vi phạm các quy định về sở hữu trí tuệ, về giao dịch thương mại điện tử và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
Theo Điều 27 luật báo chí về khen thưởng
Cơ quan báo chí, nhà báo, tổ chức và công dân có thành tích và cống hiến vào hoạt động báo chí thì được khen thưởng theo quy định của Nhà nước. Nhà báo có thành tích xuất sắc thì được tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước.
Theo Điều 28 luật báo chí về xử lý vi phạm
1- Cơ quan báo chí, tổ chức khác vi phạm quy định về giấy phép hoạt động báo chí, về nội dung thông tin trên báo chí, về cải chính do thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống và các quy định khác của Luật này thì tuỳ theo mức độ nhẹ hoặc nặng mà bị cảnh cáo, phạt tiền, thu hồi, tịch thu ấn phẩm, băng, đĩa ghi âm, ghi hình, đình bản tạm thời hoặc thu hồi giấy phép theo quy định của pháp luật xử phạt vi phạm hành chính.
Cơ quan báo chí, công dân thông tin gây thiệt hại cho tổ chức, công dân khác thì phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật dân sự.
2- Người chịu trách nhiệm chính về những hành vi quy định tại khoản 1 Điều này thì tuỳ theo mức độ nhẹ hoặc nặng mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
3- Người vi phạm các quy định về cung cấp thông tin, trả lời trên báo chí, thành lập cơ quan báo chí, phát hành, quảng cáo, họp báo, cản trở hoạt động báo chí, xúc phạm danh dự, nhân phẩm nhà báo và các quy định khác của Luật này thì tuỳ theo mức độ nhẹ hoặc nặng mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Trách nhiệm của người sử dụng dịch vụ Internet quy định tại điểm c, d khoản 2 Điều 12 Nghị định số 97 được hướng dẫn như sau:
Chủ thể trang thông tin điện tử cá nhân chịu trách nhiệm về nội dung thông tin được cung cấp, lưu trữ, truyền đi trên trang thông tin điện tử cá nhân của mình, bảo đảm không vi phạm quy định của pháp luật và các quy định tại mục 3 Thông tư này.
Chủ thể trang thông tin điện tử cá nhân có trách nhiệm bảo vệ mật khẩu, khóa mật mã, thông tin cá nhân.
Trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng xã hội trực tuyến quy định tại khoản 2 Điều 11 Nghị định số 97 trong hoạt động cung cấp thông tin trên trang thông tin điện tử cá nhân được hướng dẫn như sau:
Xây dựng và công khai quy chế cung cấp, trao đổi thông tin trên trang thông tin điện tử cá nhân tại trang thông tin điện tử cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp, bảo đảm không vi phạm các quy định của pháp luật và quy định tại mục 3 Thông tư này.
Có biện pháp xử lý thích hợp đối với các trang thông tin điện tử cá nhân vi phạm quy chế hoạt động cung cấp thông tin của doanh nghiệp.
Xây dựng quy trình quản lý thông tin phù hợp với quy mô cung cấp dịch vụ do doanh nghiệp quản lý.
Xây dựng cơ sở dữ liệu về trang thông tin điện tử cá nhân do doanh nghiệp quản lý và có trách nhiệm cung cấp thông tin với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền khi được yêu cầu.
Ngăn chặn và loại bỏ những nội dung thông tin vi phạm các quy định của pháp luật và các quy định tại mục 3 Thông tư này ngay khi phát hiện hoặc khi có yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.
Chịu sự thanh tra, kiểm tra của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định.
Thực hiện chế độ báo cáo về hoạt động cung cấp dịch vụ tạo trang thông tin điện tử cá nhân của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng xã hội trực tuyến theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 11 Nghị định số 97 như sau:
Thực hiện chế độ báo cáo định kỳ 6 tháng một lần và báo cáo đột xuất theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.
Nội dung báo cáo định kỳ bao gồm:
a) Ngày, tháng, năm và ký hiệu văn bản xác nhận đăng ký cung cấp dịch vụ mạng xã hội trực tuyến của Bộ Thông tin và Truyền thông;
b) Ngày, tháng, năm chính thức cung cấp dịch vụ tạo trang thông tin điện tử cá nhân;
c) Địa chỉ trụ sở giao dịch;
d) Tên, số điện thoại và email của người đại diện có thẩm quyền;
đ) Số lượng các trang thông tin điện tử cá nhân mà doanh nghiệp đang quản lý và dữ liệu thống kê theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền;
e) Số liệu về các trang thông tin điện tử cá nhân vi phạm quy chế hoạt động cung cấp, trao đổi thông tin của doanh nghiệp.
3.2.2 Cung cấp dịch vụ công
Ta cũng biết lợi ích mà hàng hóa công mang lại. Khi có thêm một người sử dụng hàng hóa công sẽ không làm giảm lợi ích tiêu dùng của những người tiêu dùng hiện có. Hay nói cách khác, đồng thời cùng một lúc cho phép nhiều người sử dụng hàng hóa này và chi phí tối đa việc cung cấp này cho người tiêu dùng là bằng không.
Nếu nhà nước vừa là nhà cung cấp tin tức vừa là người quản lý thì vấn đề bất đối xứng thông tin có thể xử lý một cách triệt để. Nhưng liệu đóng hai vai có phải là hiệu quả? Việc này chỉ hiệu quả một phần vì nó sẽ gây áp lực lên ngân sách nhà nước. Nhà nước sẽ không đủ nguồn lực để có thể phân phối công việc một cách hợp lý, nhiều khi việc ôm quá nhiều nhiệm vụ sẽ làm giảm đi hiệu quả đáng được tạo ra. Vì vậy nhà nước cần giao nhiệm vụ cung cấp thông tin ấy cho các tổ chức tư nhân, mặt khác tạo ra sự quản lý một cách phù hợp, kiểm duyệt thông tin chặt chẽ. Cũng có thể nhà nước sẽ cung cấp thông tin ở một khía cạnh nào đó quan trọng, có mức độ ành hưởng lớn đến tình hình chính trị cùa đất nước. Ở đây việc phát phát huy lợi thế mà mỗi bên cho rằng mình làm tốt nhất sẽ tốt hơn là một bên nắm giữ quá nhiều nhiệm vụ.
Kết luận
Thời đại ngày nay mạng internet dường như đã quá phổ biến. Thế giới là phẳng với tin tức dược cập nhật toàn cầu. Cũng dễ hiểu khi mà mọi thông tin cần thiết có thể tiếp cận một cách dễ dàng. Nhưng chính vì với khối lượng thông tin quá nhiều nên vấn đề bất đối xứng thông tin khó mà tránh khỏi. Tuy nhiên tình trạng bất đối xứng thông tin trên báo điện tử ít nhiều ảnh hưởng đến con người như nhóm chúng tôi đã phân tích ở các phần trên. Việc nghiên cứu vấn đề này cũng nhằm mục đích hiểu rõ hơn nguyên nhân và đưa ra một vài kiến nghị cũng như vai trò nhà nước đối với vấn đề này. Đây có thể được xem là một đề tài rộng với nhiều khía cạnh cần được bàn luận, phân tích để làm sáng tỏ hơn. Vì vậy trong quá trình tìm hiểu nhóm chúng tôi biết rằng mình vẫn chưa đi hết ngọn nguồn của vấn đề. Việc khắc phục được bất đối xứng thông tin trên hàng hóa báo điện không phải nêu ra là có thể thực hiện trong một sớm một chiều nhưng nhóm vẫn muốn đưa ra một vài kiến nghị của riêng nhóm với mong muốn có thể giảm bớt được tình trạng này.
Bên cạnh đó nhóm xin chân tành cảm ơn những nguồn tài liệu mà nhóm đã sử dụng để có thể hoàn thành bài viết này.
Mục lục
Tài liệu tham khảo
Lý Thuyết Trò Chơi - P6 - Phân tích các thị trường với thông tin không cân xứng
Thông tin bất cân xứng
Thông tin bất cân xứng – rủi ro tiềm ẩn
Chưa bao giờ kiểm nghiệm cháo dinh dưỡng:
Giật mình với cháo dinh dưỡng
Thành viên diễn đàn chứng khoán bị phạt vì tung tin đồn www.baomoi.com/Tag/VNDirect/p/23.epi
"41% người dân kỳ thị đồng tính".Nguồn 4sex.vn - NLD - [Lượt xem: 734] - Ngày cập nhật: 2009-02-18 11:02:18
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Bất đối xứng thông tin trên báo điện tử.doc