Đề tài Các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế xuất nhập khẩu

Lời Mở Đầu Thuế là một ngành có vai trò rất quan trọng đối với một quốc gia, đặc biết thuế đóng góp rất lớn vào tổng thu ngân sách nhà nước của quốc gia đó. Thực tế ở Việt Nam cho thấy, nguồn thu ngân sách từ thuế có thể nói là nguồn thu chính (chiếm 90%) trong tổng ngân sách của nhà nước. Vì vậy, việc nghiên cứu và nắm rõ về thuế là một điều tất yếu, từ đó giúp chúng ta có ý thức hơn về lợi ích và nghĩa vụ nộp thuế. Trong thời kì kinh tế hiện nay, với sự kiện trọng đại “ Việt Nam chính thức trở thành thành viên thứ 150 của tổ chức thương mại thế giới WTO” thì hoạt động thu thuế của nước ta gặp phải nhiều khó khăn. Song, việc gia nhập này cũng mang lại nhiều lợi ích to lớn cho hoạt động xuất nhập khẩu của nước ta. Song song với vấn đề thu thuế xuất nhập khẩu sau khi gia nhập WTO, nhà nước ta còn nhiều vấn đề liên quan đến việc thu thuế xuất nhập khẩu cần giải quyết như: kê khai gian để trốn thuế Xuất Nhập Khẩu, kê khai giá mặt hàng thấp hơn để nộp thuế thấp hơn, khó khăn trong thu thuế xuất nhập từ các vụ kiện quốc tế… Đó là lý do mà nhóm chọn đề tài “Nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế Xuất Nhập Khẩu ở nước ta”. Nhóm mong rằng với những kiến thức mà nhóm đã nghiên cứu cùng với sự hổ trợ của cô và các bạn. Nhóm đã tổng hợp được một số kiến thức về thực trạng thu thuế Xuất Nhập Khẩu và đề ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế ở nước ta. Nhóm đã nhận được sự đóng góp ý kiến của cô cùng các bạn và cố gắng hoàn thiện kiến thức hơn để hoàn thành đề tài này. Nhóm mong rằng nhóm đã cung cấp được cho các bạn một lượng kiến thức khà bổ ích về hoạt động và hiệu quả quản lý thu thuế ờ nước ta. Trong quá trình nghien cứu nhóm không thể tránh được những thiếu xót, mong cô cùng các bạn thông cảm. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài Trong giai đoạn hiện nay, nền kinh tế Việt Nam đang ngày càng hội nhập với nền kinh tế thế giới. Do vậy sẽ có nhiều biến chuyển sâu sắc về các luật thuế từ đó tác động mạnh mẽ đến nguồn thu ngân sách nhà nước đặc biệt là thuế xuất nhập khẩu. Chính vì vậy, công tác quản lý thuế xuất nhập khẩu hiện nay đóng một vai trò quan trọng giúp cải thiện ngân sách nhà nước, thu hút đầu tư nước ngoài, phân phối thu nhập thực hiện công bằng xã hội. Do đó, tìm hiểu về công tác quản lý thuế xuất nhập khẩu và đề ra biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế là một vấn đề cấp bách và quan trọng hiện nay. 1.2. Mục đích, yêu cầu 1.2.1 Mục đích Trang bị những kiến thức cơ bản về tình hình quản lý thuế xuất nhập khẩu ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Từ đó đề ra giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế xuất nhập khẩu. 1.2.2. Yêu cầu Tập hợp sức mạnh tập thể của các thành viên trong nhóm, có sự phân công, giao việc cụ thể rõ ràng giữa các thành viên. Nắm vững nội dung cơ bản về các luật thuế xuất nhập khẩu và thực trạng quản lý thuế xuất nhập khẩu hiện nay . Tham gia khảo sát, xử lí thông tin, tham khảo tư liệu qua sách vở, phương tiện thông tin đại chúng. 1.3. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế xuất nhập khẩu ở Việt Nam hiện nay. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Vận dụng phương pháp phân tích tổng hợp dựa trên cơ sở các tài liệu. Phân tích tổng hợp tái hiện chúng thành một bức tranh thống nhất và toàn vẹn. 1.5. Phạm vi nghiên cứu Trong khuôn khổ quy định của tiểu luận, với thời gian nghiên cứu có hạn, đề tài “Các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế xuất nhập khẩu”, chỉ đi vào phân tích tổng quan các tình hình, thực trạng quản lý thuế xuất nhập khẩu giai đoạn trước WTO và sau WTO từ đó đề ra giải pháp. 1.6. Kết quả nghiên cứu Sau khi nghiên cứu tiểu luận “ Các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế xuất nhập khẩu ” giúp cho sinh viên hiểu khái quát về tình hình quản lý thuế xuất nhập khẩu hiện nay tại Việt Nam từ đó có những giải pháp hiệu quả góp phần nâng cao hiệu quả quản lý thuế. PHẦN NỘI DUNG Chương 1 Cơ sở lý luận 1. Khái niệm thuế xuất nhập khẩu Thuế xuất khẩu, nhập khẩu còn được gọi chung là thuế quan (tariff) là một loại thuế gián thu đánh vào các hàng hóa được giao thương qua biên giới các quốc gia hoặc một nhóm các quốc gia. 2. Đối tượng chịu thuế của thuế xuất nhập khẩu (1). Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam, bao gồm: Hàng hóa xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu đường sông, đường bộ, cảng biển, cảng hàng không, đường sắt, liên vận quốc tế, bưu điện quốc tế và địa điểm làm thủ tục hải quan khác được thành lập theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. (2). Hàng hóa được đưa từ thị trường trong nước vào khu phi thuế quan và từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước. Khu phi thuế quan bao gồm: khu chế xuất, doanh nghiệp chế xuất, khu bảo thuế, kho ngoại quan, khu kinh tế thương mại đặc biệt, khu thương mại – công nghiệp và các khu kinh tế khác được thành lập theo quyết định của thủ tướng Chính phủ, có quan hệ mua bán, trao đổi hàng hóa giữa khu vực này với bên ngoài là quan hệ xuất khẩu, nhập khẩu. (3). Hàng hóa mua bán, trao đổi khác được coi là hàng hóa, xuất khẩu, nhập khẩu. 3. Đối tượng không thuộc diện chịu thuế. Hàng hoá trong các trường hợp sau đây là đối tượng không chịu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu: (1). Hàng hoá vận chuyển quá cảnh hoặc mượn đường qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam, hàng hoá chuyển khẩu theo quy định của pháp luật; (2). Hàng hoá viện trợ nhân đạo, hàng hoá viện trợ không hoàn lại của Chính phủ, các tổ chức Liên Hợp Quốc, các tổ chức liên Chính phủ, các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ nước ngoài, các tổ chức và cá nhân người nước ngoài và ngược lại, nhằm phát triển kinh tế - xã hội, hoặc các mục đích nhân đạo khác được thực hiện thông qua các văn kiện chính thức của hai bên, được ccấp có thẩm quyền phê duyệt; các khoản trợ giúp nhân đạo, cứu trợ khẩn cấp nhằm khắc phục hậu quả chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh; (3). Hàng hóa từ khu phi thuế quan xuất khẩu ra nước ngoài, hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan, hàng hóa đưa từ khu phi thuế quan này sang khu phi thuế quan khác; (4). Hàng hoá là phần dầu khí thuộc thuế tài nguyên của Nhà nước khi xuất khẩu. 4. Người nộp thuế (1). Người nộp thuế theo quy định của Luật thuế xuất khẩu, nhập khẩu bao gồm: a. Chủ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; b. Tổ chức nhận ủy thác xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa; c. Cá nhân có hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu khi xuất cảnh, nhập cảnh; gửi hoặc nhập hàng hóa qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam. (2). Đối tượng được ủy quyền, bảo lãnh và được nộp thay thuế, bao gồm: a. Đại lý làm thủ tục hải quan trong trường hợp được đối tưỡng nộp thuế ủy quyền nộp thuế xuất khẩu, nhập khẩu; b. Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ bưu chính, dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế trong trường hợp nộp thay thuế cho đối tượng nộp thuế; c. Tổ chức tín dụng hoặc tổ chức khai thác hoạt động theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng trong trường hợp bảo lãnh, nộp thay thuế cho đối tượng nộp thuế; 5. Cách tính thuế xuất khẩu, nhập khẩu. 5.1. Căn cứ tính thuế, phương pháp tính thuế và đồng tiền nộp thuế. 5.1.1. Căn cứ các yếu tố sau Căn cứ tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là số lượng đơn vị từng mặt hàng thực tế xuất khẩu, nhập khẩu ghi trong tờ khai hải quan, giá tính thuế, thuế suất theo tỷ lệ phần trăm (%) Đối với mặt hàng áp dụng thuế tuyệt đối thì căn cứ tính thuế là số lượng đơn vị từng mặt hàng thực tế xuất khẩu, nhập khẩu ghi trong tờ khai hải quan và mức thuế tuyệt đối quy định trên một đơn vị hàng hóa. 5.1.2. Phương pháp tính thuế được quy định như sau: a) Số thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu phải nộp bằng số lượng đơn vị từng mặt hàng thực tế xuất khẩu, nhập khẩu ghi trong tờ khai hải quan nhân với giá tính thuế và thuế suất của từng mặt hàng ghi trong Biểu thuế tại thời điểm tính thuế; b) Trong trường hợp mặt hàng áp dụng thuế tuyệt đối thì số thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu phải nộp bằng số lượng đơn vị từng mặt hàng thực tế xuất khẩu, nhập khẩu ghi trong tờ khai hải quan nhân với mức thuế tuyệt đối quy định trên một đơn vị hàng hoá tại thời điểm tính thuế. 5.1.3. Đồng tiền nộp thuế là đồng Việt Nam; trong trường hợp được phép nộp thuế bằng ngoại tệ thì phải nộp bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi. 5.2. Giá tính thuế. 1. Giá tính thuế đối với hàng hoá xuất khẩu là giá bán tại cửa khẩu xuất theo hợp đồng. 2. Giá tính thuế đối với hàng hóa nhập khẩu là giá thực tế phải trả tính đến cửa khẩu nhập đầu tiên theo hợp đồng, phù hợp với cam kết quốc tế. 3. Tỷ giá giữa đồng Việt Nam với đồng tiền nước ngoài dùng để xác định giá tính thuế là tỷ giá hối đoái do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm tính thuế. 6. Thuế suất. 1. Thuế suất đối với hàng hoá xuất khẩu được quy định cụ thể cho từng mặt hàng tại Biểu thuế xuất khẩu. 2. Thuế suất đối với hàng hóa nhập khẩu gồm thuế suất ưu đãi, thuế suất ưu đãi đặc biệt và thuế suất thông thường: a) Thuế suất ưu đãi áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu có xuất xứ từ nước, nhóm nước hoặc vùng lãnh thổ thực hiện đối xử tối huệ quốc trong quan hệ thương mại với Việt Nam; b) Thuế suất ưu đãi đặc biệt áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu có xuất xứ từ nước, nhóm nước hoặc vùng lãnh thổ thực hiện đối xử tối huệ quốc trong quan hệ thương mại với Việt Nam, theo thể chế khu vực thương mại tự do, liên minh thuế quan hoặc để tạo thuận lợi cho giao lưu thương mại biên giới và trường hợp ưu đãi đặc biệt khác; Điều kiện áp dụng thuế suất ưu đãi đặc biệt: - Phải là những mặt hàng được quy định cụ thể trong thỏa thuận đã ký giữa Việt Nam và các nước, nhóm nước hoặc vùng lãnh thổ thực hiện ưu đãi đặc biệt về thuế và phải đáp ứng đủ các điều kiện đó ghi trong thỏa thuận. - Phải là hàng hóa có xuất xứ tại các nước, nhóm nước hoặc vùng lãnh thổ mà Việt Nam tham gia thỏa thuận ưu đãi đặc biệt về thuế. c) Thuế suất thông thường áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu có xuất xứ từ nước, nhóm nước hoặc vùng lãnh thổ không thực hiện đối xử tối huệ quốc và không thực hiện ưu đãi đặc biệt về thuế nhập khẩu với Việt Nam. Thuế suất thông thường được áp dụng thống nhất bằng 150% mức thuế ưu đãi của từng mặt hàng tương ứng quy định tại Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi. 7. Biện pháp về thuế để tự vệ, chống bán phá giá, chống trợ cấp, chống phân biệt đối xử trong nhập khẩu hàng hóa. 1. Tăng mức thuế nhập khẩu đối với hàng hoá nhập khẩu quá mức vào Việt Nam theo quy định của pháp lệnh về tự vệ trong nhập khẩu hàng hóa nước ngoài vào Việt Nam; 2. Thuế chống bán phá giá đối với hàng hóa bán phá giá nhập khẩu vào Việt Nam theo quy định của pháp lệnh về chống bán phá giá hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam; 3. Thuế chống trợ cấp đối với hàng hóa được trợ cấp nhập khẩu vào Việt Nam theo quy định của pháp luật về chống trợ cấp hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam; 4. Thuế chống phân biệt đối xử đối với hàng hóa được nhập khẩu vào Việt Nam có xuất xứ từ nước, nhóm nước hoặc vùng lãnh thổ mà ở đó có sự phân biệt đối xử về thuế nhập khẩu hoặc có biện pháp phân biệt đối xử khác theo quy định của pháp luật về đối xử tối huệ quốc và đối xử quốc gia trong thương mại quốc tế. 8. Hoàn thuế, miễn, giảm thuế, và truy thu thuế xuất khẩu, nhập khẩu. 8.1 Hoàn thuế Đối tượng nộp thuế được hoàn thuế trong các trường hợp sau đây: - Hàng hoá nhập khẩu đã nộp thuế nhập khẩu nhưng còn lưu kho, lưu bãi tại cửa khẩu đang chịu sự giám sát của cơ quan hải quan, được tái xuất; - Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đã nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu nhưng không xuất khẩu, nhập khẩu; - Hàng hóa đã nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu nhưng thực tế xuất khẩu, nhập khẩu ít hơn; - Hàng hóa là nguyên liệu, vật tư nhập khẩu đã nộp thuế nhập khẩu để sản xuất hàng hoá xuất khẩu; - Hàng hoá tạm nhập, tái xuất hoặc tạm xuất, tái nhập đã nộp thuế nhập khẩu, thuế xuất khẩu, trừ trường hợp được miễn thuế quy định của Luật thuế Thu nhập doanh nghiệp; - Hàng hoá xuất khẩu đã nộp thuế xuất khẩu nhưng phải tái nhập; - Hàng hoá nhập khẩu đã nộp thuế nhập khẩu nhưng phải tái xuất; - Hàng hoá nhập khẩu là máy móc, thiết bị, dụng cụ, phương tiện vận chuyển của tổ chức, cá nhân được phép tạm nhập, tái xuất để thực hiện dự án đầu tư, thi công xây dựng, lắp đặt công trình, phục vụ sản xuất hoặc mục đích khác đã nộp thuế nhập khẩu. 8.2. Miễn thuế. Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu trong các trường hợp sau đây được miễn thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu: 1. Hàng hoá tạm nhập, tái xuất hoặc tạm xuất, tái nhập để tham dự hội chợ, triển lãm, giới thiệu sản phẩm; máy móc, thiết bị, dụng cụ nghề nghiệp tạm nhập, tái xuất hoặc tạm xuất, tái nhập để phục vụ công việc trong thời hạn nhất định; 2. Hàng hoá là tài sản di chuyển theo quy định của Chính phủ; 3. Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu của tổ chức, cá nhân nước ngoài được hưởng quyền ưu đãi, miễn trừ ngoại giao tại Việt Nam theo quy định tại Pháp lệnh về quyền ưu đãi, miễn trừ dành cho cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự và cơ quan đại diện của tổ chức quốc tế, và các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Pháp lệnh này. 4. Hàng hóa nhập khẩu để gia công cho nước ngoài rồi xuất khẩu hoặc hàng hóa xuất khẩu cho nước ngoài để gia công cho Việt Nam rồi tái nhập khẩu theo hợp đồng gia công; 5. Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong tiêu chuẩn hành lý miễn thuế của người xuất cảnh, nhập cảnh do Chính phủ quy định; 6. Hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định của dự án khuyến khích đầu tư, dự án đầu tư bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA); 7. Giống cây trồng, vật nuôi được phép nhập khẩu để thực hiện dự án đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp. 8. Hàng hóa nhập khẩu của Doanh nghiệp BOT và nhà thầu phụ để thực hiện dự án BOT, BTO, BT. 9. Việc miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hoá nhập khẩu quy định tại các điểm a, b, c, d và đ khoản này được áp dụng cho cả trường hợp mở rộng quy mô dự án, thay thế, đổi mới công nghệ; 10. Miễn thuế lần đầu đối với hàng hóa là trang thiết bị nhập khẩu để tạo tài sản cố định của dự án khuyến khích đầu tư, dự án đầu tư bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA)theo danh mục do Chính phủ quy định của dự án đầu tư về khách sạn, văn phòng, căn hộ cho thuê, nhà ở, trung tâm thương mại, dịch vụ kỹ thuật, siêu thị, sân golf, khu du lịch, khu thể thao, khu vui chơi giải trí, cơ sở khám chữa bệnh, đào tạo, văn hoá, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, kiểm toán, dịch vụ tư vấn. 11. Miễn thuế đối với hàng háo nhập khẩu để phục vụ hoạt động dầu khí. 12. Đối với cơ sở đóng tàu được miễn thuế xuất khẩu đối với các sản phẩm tàu biển xuất khẩu và miễn thuế nhập khẩu đối với các loại máy móc, trang thiết bị để tạo tài sản cố định; nguyên liệu, vật tư, bán thành phẩm phục vụ cho việc đóng tàu mà trong nước chưa sản xuất được. 13. Miễn thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu, vật tư phục vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất sản phẩm phần mềm mà trong nước chưa sản xuất được. 14. Miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa nhập khẩu để sử dụng trực tiếp vào hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, bao gồm máy móc, thiết bị, phụ tùng, vật tư, phương tiện vận tải trong nước chưa sản xuất được, công nghệ trong nước chưa tạo ra được; tài liệu, sách báo khoa học; 15. Nguyên liệu, vật tư, linh kiện nhập khẩu để sản xuất của dự án thuộc Danh mục lĩnh vực đặc biệt khuyến khích đầu tư hoặc thuộc lĩnh vực sản xuất linh kiện, phụ tùng cơ khí, điện, điện tử được miễn thuế nhập khẩu trong thời hạn năm năm, kể từ khi bắt đầu sản xuất; 16. Nguyên liệu, vật tư, bán thành phẩm trong nước chưa sản xuất được nhập khẩu để phục vụ sản xuất của dự án được miễn thuế nhập khẩu trong thời hạn 5 năm, kể từ khi bắt đầu sản xuất; 17. Hàng hoá sản xuất, gia công, tái chế, lắp ráp tại khu phi thuế quan không sử dụng nguyên liệu, linh kiện nhập khẩu từ nước ngoài khi nhập khẩu vào thị trường trong nước; trường hợp có sử dụng nguyên liệu, linh kiện nhập khẩu từ nước ngoài thì khi nhập khẩu vào thị trường trong nước chỉ phải nộp thuế nhập khẩu trên phần nguyên liệu, linh kiện nhập khẩu cấu thành trong hàng hóa đó; 18. Máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải do các nhà thầu nước ngoài nhập khẩu vào Việt Nam theo phương thức tạm nhập, tái xuất để phục vụ thi công công trình, dự án sử dụng nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) được miễn thuế nhập khẩu và thuế xuất khẩu khi tái xuất. Điều 17. Xét miễn thuế Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu trong các trường hợp sau đây được xét miễn thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu: 1. Hàng hoá nhập khẩu chuyên dùng trực tiếp phục vụ quốc phòng, an ninh, giáo dục và đào tạo; hàng hóa nhập khẩu chuyên dùng trực tiếp phục vụ nghiên cứu khoa học, trừ trường hợp quy định tại khoản 8 Điều 16 của Luật này; 2. Hàng hoá là quà biếu, quà tặng, hàng mẫu của tổ chức, cá nhân nước ngoài cho tổ chức, cá nhân Việt Nam hoặc ngược lại trong định mức do Chính phủ quy định. Điều 18. Giảm thuế Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu đang trong quá trình giám sát của cơ quan hải quan nếu bị hư hỏng, mất mát được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giám định chứng nhận thì được xét giảm thuế. Mức giảm thuế tương ứng với tỷ lệ tổn thất thực tế của hàng hoá. 9. Thể thức khai báo và thu nộp thuế. 9.1. Trách nhiệm của đối tượng nộp thuế Đối tượng nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu có trách nhiệm kê khai thuế đầy đủ, chính xác, minh bạch và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung kê khai; nộp tờ khai hải quan cho cơ quan hải quan, tính thuế và nộp thuế vào ngân sách nhà nước. 9.2. Thời điểm tính thuế. Thời điểm tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là thời điểm đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai hải quan với cơ quan hải quan. Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu được tính theo thuế suất, giá tính thuế và tỷ giá dùng để tính thuế theo tỷ giá hối đoái do Ngân hàng Nhà nước Việt nam công bố tại thời điểm tính thuế. 9.3. Thời hạn nộp thuế 1. Thời hạn nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu được quy định như sau: a) Đối với hàng hóa xuất khẩu là ba mươi ngày, kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai hải quan; b) Đối với hàng hoá nhập khẩu là hàng tiêu dùng thì phải nộp xong thuế trước khi nhận hàng; trường hợp có bảo lãnh về số tiền thuế phải nộp thì thời hạn nộp thuế là thời hạn bảo lãnh, nhưng không quá ba mươi ngày kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai hải quan. Trách nhiệm của tổ chức bảo lãnh được thực hiện theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này; c) Đối với hàng hóa nhập khẩu là vật tư, nguyên liệu để sản xuất hàng hóa xuất khẩu thì thời hạn nộp thuế là hai trăm bảy mươi lăm ngày, kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai hải quan; trường hợp đặc biệt thì thời hạn nộp thuế có thể dài hơn hai trăm bảy mươi lăm ngày phù hợp với chu kỳ sản xuất, dự trữ vật tư, nguyên liệu của doanh nghiệp theo quy định của Chính phủ; d) Đối với hàng hóa kinh doanh theo phương thức tạm nhập, tái xuất hoặc tạm xuất, tái nhập là mười lăm ngày, kể từ ngày hết thời hạn tạm nhập, tái xuất hoặc tạm xuất, tái nhập theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; đ) Ngoài các trường hợp quy định tại điểm c và điểm d khoản 1 Điều này thì thời hạn nộp thuế đối với hàng hoá nhập khẩu là ba mươi ngày, kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai hải quan. 2. Đối tượng nộp thuế có một trong hai điều kiện sau đây được áp dụng thời hạn nộp thuế quy định tại các điểm c, d và đ khoản 1 Điều này: a) Có hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu trong thời gian ít nhất là ba trăm sáu mươi lăm ngày tính đến ngày đăng ký tờ khai hải quan được cơ quan hải quan xác nhận không có hành vi gian lận thương mại, trốn thuế, không còn nợ thuế quá hạn, không còn nợ tiền phạt, chấp hành tốt chế độ báo cáo tài chính theo quy định của pháp luật; b) Được tổ chức tín dụng hoặc tổ chức khác hoạt động theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng bảo lãnh về số tiền thuế phải nộp. Trong trường hợp được bảo lãnh thì thời hạn nộp thuế thực hiện theo thời hạn bảo lãnh, nhưng không quá thời hạn quy định tại các điểm c, d và đ khoản 1 Điều này. Hết thời hạn bảo lãnh hoặc thời hạn nộp thuế mà đối tượng nộp thuế chưa nộp thuế thì tổ chức bảo lãnh có trách nhiệm nộp số tiền thuế và tiền phạt chậm nộp thay cho đối tượng nộp thuế. Trường hợp đối tượng nộp thuế không có đủ điều kiện quy định tại khoản này thì phải nộp xong thuế trước khi nhận hàng Chương 2:Thực trạng quản lý thuế xuất nhập khẩu Việt Nam trong thời kì hội nhập kinh tế quốc tế 2.1 Bối cảnh kinh tế thời kì hội nhập và những ảnh hưởng của nó tới thuế xuất nhập khẩu Việt Nam Trong xu thế quốc tế hóa đời sống kinh tế thế giới và khu vực, nước ta đã và đang từng bước hòa mình để phát triển kinh tế và mở rộng quan hệ đối ngoại. Việc buôn bán, trao đổi hàng hóa giữa nước ta và các nước trong khu vực cũng như với các nước trên thế giới ngày càng đa dạng phong phú. Để quản lý được các hoạt động mua bán với các nước, nhà nước đã có nhiều biện pháp, trong đó thuế xuất nhập khẩu là một trong những công cụ chủ yếu. Với Việt Nam, các yêu cầu về thuế khi đàm phán là hết sức rõ ràng, sức ép cắt giảm, thay đổi mạnh thể hiện ở cả 3 mặt: chính sách thuế xuất - nhập khẩu, chính sách thuế trong nước và việc bổ sung, thay đổi các loại thuế đặc biệt, trong đó, thuế xuất nhập khẩu chịu sự tác động trực tiếp nhất. Sau vòng đàm phán đa phương cuối cùng, Việt Nam đã cam kết cắt giảm mức thuế quan trung bình đối với thương mại hàng hóa xuống còn 20%, được coi là không quá cao so với mức thuế quan trung bình các nước tham gia WTO (15% đối với hàng công nghiệp và 20% đối với hàng nông nghiệp). 2.2 Thực trạng quản lý thuế xuất nhập khẩu Việt Nam trong thời kỳ hội nhập Công tác quản lý thuế còn nhiều bất cập, chẳng hạn: thủ tục rườm rà, mất nhiều thời gian của người dân, nhân viên còn quan liêu, công tác tư vấn hành chính không được chú trọng… Thời gian này đa số các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác hải quan còn nhiều bất cập, không đồng nhất dẫn đến công tác quản lý thuế gặp nhiều khó khăn. Một số văn bản liên quan đến lĩnh vực quản lý thuế ban hành không rõ ràng dẫn đến việc thực hiện chồng chéo và không minh bạch, không có sự thống nhất giữa các ngành, diến ra tình trạng mạnh ai nấy thực hiện theo cách hiểu của mình. Luật hiện hành chưa có sự phân loại doanh nghiệp theo mức độ chấp hành pháp luật để quy định các điều kiện ràng buộc kèm theo nên nhiều doanh nghiệp đã lợi dụng ân hạn thuế để chây ỳ chậm nộp thuế chiếm đoạt ngân sách của Nhà nước. Để đảm bảo thuận lợi cho các doanh nghiệp chấp hành tốt nghĩa vụ thuế, mặt khác vẫn đảm bảo chặt chẽ công tác quản lý, cần quy định thêm các điều kiện ràng buộc như phải đảm bảo mức độ tín nhiệm hoặc có bảo lãnh, tín chấp, quy định tại các Phụ lục ban hành kèm theo NĐ số 164 cũng bó hẹp và chỉ tương đương so với mức độ mở của Phụ lục ban hành kèm theo NĐ số 35, chứ không khuyến khích rộng như quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo NĐ 24 và NĐ 27. Việc áp giá tối thiểu trong luật hiện hành có khả năng hạn chế được gian lận thương mại, nhưng xét về lâu dài thì đây là trở ngại lớn cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước vì không cạnh tranh nổi với hàng ngoại nhập. Hàng hóa xuất khẩu trong nước phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Nếu chúng ta vẫn áp dụng mức giá cố định trong khi giá thế biến động thì các doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn. Bên cạnh đó, thời gian cung ứng các dịch vụ hành chính công còn quá dài, thời gian cấp mã số thuế từ 08 ngày đối với các doanh nghiệp, 12 ngày đối với các trường hợp người nộp thuế chuyển địa điểm kinh doanh từ tỉnh này sang tỉnh khác. Như vậy chính sách thuế này vẫn còn gây nhiều khó khăn cho người dân, thời gian chờ đợi quá lâu gây lãng phí nhân lực và tài lực. Tình trạng cán bộ hải quan không tuân thủ nghiêm chỉnh các quy trình thủ tục của luật còn rất nhiều. Cán bộ hải quan cưỡng chế làm thủ tục không chính xác. Ví dụ, doanh nghiệp đã nộp thuế nhưng trong dữ liệu của hải quan lại thể hiện vẫn còn nợ, dẫn đến không được làm thủ tục. Hằng năm, việc quyết toán thuế giữa cơ quan thuế và doanh nghiệp là rất chậm, kéo dài từ 6 đến 12 tháng, nên sau khi được quyết toán việc nộp thừa thuế trong năm (nếu có) của doanh nghiệp, lại không được khấu trừ kịp thời cho năm sau. Nhưng nếu doanh nghiệp nộp chậm số thuế cho năm sau sẽ bị phạt. Tiêu cực trong việc thu nhập chịu thuế, thuế được khấu trừ, cán bộ thuế không chịu công khai cho doanh nghiệp. Nên doanh nghiệp bị hạch sách, gây khó khăn. Tiêu cực ở cán bộ hải quan nhiều nhất là khâu nộp hồ sơ, kiểm hóa và áp thuế. Theo nhiều doanh nghiệp, tiền "bôi trơn" cho cán bộ áp thuế của hải quan khoảng 100.000-500.000 đồng, hoặc nhiều hơn tùy từng mặt hàng. Khâu áp thuế là khâu dễ phát sinh tiêu cực nhất nên vô hình đã tạo điều kiện cho cán bộ hải quan quyền hành xử rất tùy tiện, nếu không nắm vững luật và không "bôi trơn" thì sẽ "bị hành". Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin chưa đáp ứng được theo yêu cầu đòi hỏi của Luật. Chẳng hạn như việc kết nối thông tin giữa cơ quan Thuế, Hải quan và Kho bạc chưa được thực hiện dẫn đến việc quản  lý thông tin doanh nghiệp phiến diện, không đánh giá được đầy đủ quá trình chấp hành pháp luật của doanh nghiệp  trong hoạt động xuất nhập khẩu cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh trong nội địa; Các biện pháp cưỡng chế dừng làm thủ tục hải quan, thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, mã số thuế,… chỉ hiệu quả đối với doanh nghiệp đang hoạt động. Biện pháp trích tài khoản tiền gửi của đối tượng nợ thuế chỉ có hiệu quả đối với những trường hợp đối tượng nợ thuế có khoản tiền gửi tại ngân hàng, tổ chức tín dụng… Vậy công tác quản lý thuế vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn hạn chế cần được khắc phục như: - Thủ tục hồ sơ thuế rườm rà. - Công tác quản lý thuế ban hành không rõ ràng dẫn đến việc thực hiện chồng chéo và không minh bạch. - Biểu thuế nhập khẩu nay còn quá nhiều mức. - Tình trạng cán bộ hải quan không tuân thủ nghiêm chỉnh các quy trình thủ tục của luật còn rất nhiều. - Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin chưa đáp ứng được theo yêu cầu. - Tiêu cực ở bộ phận cán bộ thuế. Chương 3: ÔTÔ NHẬP KHẨU VÀ CÁC “CHIÊU” TRỐN THUẾ CỦA DOANH NGHIỆP NHẬP KHẨU 3.1. Thực trạng gian lận thuế của các doanh nghiệp nhập khẩu ôtô Trong thời gian qua lợi dụng sự thông thoáng trong quá trình thực hiện Hiệp định trị giá GATT/WTO cho phép doanh nghiệp tự khai báo, tự xác định trị giá tính thuế. Không ít doanh nghiệp đã khai báo giá trị hàng hoá không đúng thực tế, không trung thực về thuế suất, chủng loại và giá trị đối với hàng hoá nhập khẩu nhằm trốn thuế nhất là những loại mặt hàng có thuế suất cao như ô tô, rượu… Theo VAMA, ngày càng có nhiều ôtô mới, nguyên chiếc nhập khẩu về dưới dạng là xe đã qua sử dụng. Đồng thời, các nhà nhập khẩu thường sử dụng “chiêu" lách luật là khai báo giá trị xe thấp hơn giá thực tế để gian lận thuế. Doanh nghiệp thường có 2 cách để khai thấp giá xe. Thứ nhất là doanh nghiệp thỏa thuận với đối tác nước ngoài ghi giá trong hợp đồng thấp hơn nhiều so với trên thực tế. Các công ty "lách" phần chênh lệch bằng cách thanh toán trực tiếp với nhau bằng tiền mặt hoặc thông qua nhiều hình thức khác như chuyển tiền qua bưu điện khiến hải quan khó kiểm soát so với chuyển khoản qua ngân hàng. Cách thứ hai là doanh nghiệp làm hồ sơ giả rất tinh vi, hải quan ít kinh nghiệm khó có thể phát hiện. Ví dụ, một mẫu xe ôtô nhập về có thể được khai thấp đi tới 7.800USD so với giá thị trường, giá trên hóa đơn có thể giảm tới 12.500 USD/xe so với giá bán thực tế. Trong tháng 6 vừa qua, VAMA đã có cuộc khảo sát về thị trường xe ôtô nguyên chiếc nhập khẩu tại Việt Nam. Qua đó, Hiệp hội này đã phát hiện những sự chênh lệch bất thường về giữa giá xe được nhà nhập khẩu khai báo tại cảng Việt Nam và giá thực tế trên thị trường nước sản xuất, đặc biệt là sự chênh lệch lớn giữa giá xe bán ra thực tế cho khách hàng và giá xe bán ra ghi trên hoá đơn. Kết quả khảo sát ngày 19/6 của VAMA cho thấy,  mẫu xe GM Daewoo Matiz, 796cc, AT mới 100% sản xuất năm 2009 có giá trên thị trường nước sản xuất là từ 6.065 - 7.072 USD/xe. Tuy nhiên, giá nhập khẩu được khai báo tại cảng Việt Nam chỉ là 2.700 - 3.000USD/xe. Tại thị trường Việt Nam, giá bán thực tế cho khách hàng Việt Nam của loại xe này từ 11.800 - 14.900 USD/xe trong khi, giá xe ghi trên hoá đơn chỉ là 10.400USD/xe.  Tương tự, với xe Kia Morning 999cc, loại mới 100% sản xuất năm 2009, giá xe tại nước sản xuất là 5.883 - 7.374 USD/xe nhưng khi về cảng Việt Nam, chỉ được khai báo ở mức giá là 3.000USD. Khi bán cho khách hàng Việt Nam, giá bán thực tế của loại xe này lên đến 15.500 - 17.050 USD/xe, còn trên hoá đơn chỉ ghi 9.300 - 10.230 USD/xe, giảm tới 6.200 - 6.820USD.  Nhãn hiệu xe thứ 3 được VAMA khảo sát là xe Hyundai. Mẫu I30 1600cc nguyên chiếc mới 100% có giá thị trường tại nước sản xuất là 13.366 - 15.394 USD/xe, về đến cảng Việt Nam, mẫu này được khai báo giảm đi trông thấy, ở mức giá từ 7.000 - 7.500 USD/xe.  Để mua xe này, khách hàng Việt Nam đã trả tới mức giá là 29.900 - 31.500 USD/xe, nhưng trong hoá đơn, giá chỉ còn là 17.400 - 18.900 USD/xe, giảm đi 12.500 - 12.600 USD/xe. Bảng 3.1: Một số dòng xe bị gian lận thuế nhập khẩu (ĐVT: USD/Xe) Loại xe Gía bán của DN sản xuất Gía nhập khẩu được khai báo Gía chênh lệch trốn thuế GM Deawoo Matiz 796cc 6.065 – 7.027 2.700 – 3000 3.365 - 4.027 Kia Morning 999cc 5.883 – 7.374 3000 2.883 -  4.374 Hyundai I30 1600cc 13.366 – 15.394 7.000 – 7.500 6.366 - 7.894 Có thể thấy qua bảng so sánh này của VAMA, một mẫu xe luôn có 2 mức giá khác nhau, giữa giá thực tế và giá trên giấy tờ để tính thuế. Nghiễm nhiên, phần giá trị này của xe nhập về sẽ không phải nộp thuế nhập khẩu và thuế tiêu thụ đặc biệt. Các doanh nghiệp bán xe cũng đã được lợi khổng lồ khi trung bình mỗi xe, có ít nhất từ 1.400USD lên tới 12.500USD. Nhà nước sẽ bị thất thu nguồn thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và cả thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng này. Theo đánh giá của Ban Chỉ Đạo 127 TƯ: Thất thu thuế hàng năm do buôn lậu và gian lận thương mại gây ra bằng khoảng 25%/tổng số thuế xuất nhập khẩu. 3.2. Giải pháp hạn chế thất thu thuế nhập khẩu ô tô Theo Hiệp hội VAMA cho rằng, nếu buông lỏng khâu trốn, gian lận thuế, ôtô nhập khẩu nguyên chiếc sẽ gia tăng. Các nhà sản xuất ôtô trong nước sẽ đứng trước mối nguy bị ôtô nhập lấn át thị phần của mình tại thị trường nội địa. Bên cạnh đó, theo cam kết WTO, đến năm 2018, thuế nhập khẩu ôtô sẽ trở về mức 0%. Với đà này, nếu không có những biện pháp kiểm soát gắt gao, kịp thời thì ngành công nghiệp ôtô trong nước sẽ không thể phát triển được khi khó lòng cạnh tranh nổi với ôtô nhập khẩu trong tương lai. Để tăng cường công tác quản lý nhằm hạn chế gian lận thương thuế qua giá nhưng vẫn đảm bảo tạo thuận lợi trong thông quan hàng hoá, cần: Nhà nước cần hoàn thiện môi trường pháp lý, bổ sung thêm chế tài xử phạt nghiêm, siết chặt những hành vi gian lận thuế qua giá. Bên cạnh đó cần phải xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng trong công tác chống gian lận thương mại. Xây dựng bộ tiêu chí nòng cốt để phân loại, đánh giá mức độ rủi ro và tổ chức chức tham vẫn đối với các lô hàng nghi ngờ trị giá khai báo sai so với thực tế. Chương 4 Giải Pháp Phải kiểm tra, hướng dẫn doanh nghiệp kê khai hàng hóa XNK, xác định tên hàng, mô tả hàng hóa đầy đủ, rõ ràng để áp dụng đúng mức thuế suất phải nộp. Thực hiện tốt công tác trị giá tính thuế, chú trọng việc tham vấn xác định giá nhằm ngăn chặn hành vi gian lận qua giá hàng hóa XNK. Tập trung chống thất thu thuế trong trường hợp doanh nghiệp lợi dụng những ưu đãi của các cam kết trong khuôn khổ WTO. Hoàn thiện và tiếp tục đẩy mạnh công tác kiểm tra sau thông quan cùng với hoạt động chống buôn lậu và gian lận thương mại. Kiên quyết xử lý nợ đọng thuế XNK, không để phát sinh nợ xấu, áp dụng những biện pháp cưỡng chế thu hồi nợ đọng. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ pháp luật thuế, quản lý thu nộp thuế, nhắc nhở doanh nghiệp các khoản thuế đến hạn phải nộp. Phối hợp với các cơ quan liên quan trong việc xử lý doanh nghiệp nợ đọng thuế nhưng cố tình chây ỳ, trốn tránh nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Đẩy mạnh cải cách hành chính, gắn liền với hiện đại hóa công tác quản lý hải quan; định kỳ tổ chức hội nghị đối thoại với doanh nghiệp để kịp thời nắm bắt những khó khăn, vướng mắc trong quá trình làm thủ tục hải quan, từ đó giải đáp và giải quyết kịp thời những đề nghị chính đáng của doanh nghiệp; đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền, giải đáp chế độ chính sách trong lĩnh vực hải quan, lĩnh vực thuế bằng nhiều cách, nhiều phương tiện. Tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu thực hiện nghĩa vụ của mình ở tất cả các khâu nghiệp vụ hải quan, góp phần thu hút vốn đầu tư Chỉ thực hiện thu thuế xuất khẩu đối với các mặt hàng xuất khẩu mà VN đã có thị trường ổn định hoặc là nguyên liệu thô cần cho sản xuất trong nước như quặng thô, phế liệu kimloại... Cần điều chỉnh theo hướng giảm và tiến tới bỏ thuế xuất khẩu đối với mộtsố mặt hàng như may mặc, da giày, nông sản chế biến để khuyến khích xuất khẩu. Giảm bớt số mức thuế nhập khẩu và mức thuế cao nhất: hiện nay nước ta có18 mức thuế nhập khẩu, mức thuế cao nhất là 60%. Để phù hợp với yêu cầu hội nhập ta phải giảm dần mức thuế cao nhất và giảm số lượng mức thuế. Về lâu dài, mức thuế phù hợp với yêu cầu AFTA là 0 - 5%, nhưng trước mắt ta phải giảm dần, song đối với các mặt hàng mà nước ta không có tiềm năng lợi thế và chưa có khả năng sản xuất trong những năm sắp tới, những mặt hàng là nguyênliệu vật tư quan trọng và chủ yếu cho sản xuất các ngành có thế mạnh cạnh tranh và xuất khẩu... thì cần xây dựng mức thuế nhập khẩu thấp hơn mức bảo hộ cấp I. Trong tương lai, biểu thuế nhập khẩu hoàn thiện là 8 mức 0%, 3%, 5%,10%, 20%, 30%, 40% và 50%. Đồng thời mức thuế cao nhất là 60% cũng được giảm xuống còn 50%. Tăng cường bồi dưỡng đào tạo nâng cao trình độ nhận thức, khả năng vận dụng và tổ chức thực hiện luật pháp của các cán bộ ngành thuế và ngành hải quan. Bên cạnh các biện pháp giáo dục, kỷ luật hành chính, cần chú ý tới việc gắn trách nhiệm với lợi ích vật chất đối với các cán bộ này. PHẦN KẾT LUẬN Thông qua việc nghiên cứu đề tài, nhóm đã tự bổ sung kiến thức về hoạt động thu thuế của nhà nước cũng như cũng đưa ra được một số giải pháp cho hoạt động này. Với lượng kiến thức này mong rằng các bạn cũng như nhóm gặt hái được lượng kiến thức bổ ích cho bản thân mình. Việc thu thuế xuất nhập còn khá nhiều vấn đề bất cập, đó cũng là lý do khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn khi nộp thuế. Vì vậy, nhóm hy vọng rằng sẽ sớm có một hướng đi mới tích cực hơn cho hoạt động thu thuế của cơ quan nhà nước, cũng như những chính sách cải cách thu thuế hiện đại hơn, nhanh gọn và thuận tiện hơn, đặc biệt là quản lý chặt chẽ hơn vấn đề trốn thuế,gian lan trong kê khai thuế,… để đảm bảo ngân sách nhà nước được ổn định. Nhóm đã kết thúc đề tài “ Nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế Xuất Nhập Khẩu” hi vọng cô cùng các bạn đóng góp ý kiến để đề tài được hoàn chỉnh hơn. Nhóm thành thật biết ơn!