Đề tài Các giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng và nâng cao chất lượng tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu
MỤC LỤC Trang CHƯƠNG I LÝ LUẬN CHUNG VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Khái quát về hoạt động của ngân hàng thương mại 1 1.1.1 Khái niệm về ngân hàng thương mại 1 1.1.2 Các nghiệp vụ của NHTM 1 1.1.2.1.Nghiệp vụ nguồn vốn 1 1.1.2.2.Nghiệp vụ sử dụng vốn 2 1.1.2.3.Nghiệp vụ trung gian (cung cấp các dịch vụ NHTM) .3 1.2 Khái quát về tín dụng Ngân hàng thương mại 4 1.2.1 Khái niệm và bản chất của tín dụng .4 1.2.2 Tín dụng NH 5 1.2.2.1 Đặc điểm của tín dụng NH 5 1.2.2.2 Công cụ hoạt động của tín dụng NH .5 1.3 Rủi ro trong hoạt động NHTM .5 1.3.1 Các loại rủi ro trong hoạt động Ngân hàng thương mại liên quan đến rủi ro tín dụng .6 1.3.1.1 Rủi ro lãi suất 6 1.3.1.2 Rủi ro tỷ giá hối đoái 8 1.3.1.3 Rủi ro nguồn vốn 9 1.3.2 Rủi do tín dụng 11 1.3.2.1 Khái niệm về rủi ro tín dụng 11 1.3.2.2 Các đặc điểm của rủi ro tín dụng .12 1.3.2.3 Phân loại rủi ro tín dụng .12 1.3.2.4 Nguyên nhân của rủi ro tín dụng 15 1.3.2.5 Hậu quả của rủi ro tín dụng 15 1.3.3 Các biện pháp phòng ngừa, hạn chế rủi ro và nâng cao chất lượng tín dụng 16 1.3.3.1. Các biện pháp cơ bản .16 1.3.3.2 Áp dụng các chuẩn mực quốc tế về phòng ngừa, hạn chế rủi ro và nâng cao chất lượng tín dụng 21 CHƯƠNG II THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG CỦA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU 2.1 Khái quát điều kiện kinh tế của địa bàn hoạt động tín dụng 25 2.1.1 Sơ lược tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Bà rịa –Vũng tàu .25 2.1.2 Đặc điểm hoạt động hệ thống Ngân hàng trên địa bàn Tỉnh Bà rịa –Vũng tàu giai đoạn 2001-2005 27 2.2 Thực trạng hoạt động của NHTM trên địa bàn .29 2.2.1 Thực trạng nguồn vốn huy động .30 2.2.1.1 Tình hình huy động vốn các NHTM trên địa bàn .30 2.2.1.2 Cơ cấu vốn huy động 31 2.2.2 Thực trạng về tín dụng 33 2.2.2.1 Tình hình cho vay của các NHTM trên địa bàn . 33 2.2.2.2 Cơ cấu tín dụng các NHTM trên địa bàn . .35 2.2.2.3 Hiệu quả của hoạt động tín dụng các NHTM trên địa bàn . 38 2.2.3 Các sản phẩm, dịch vụ khác 40 2.3 Thực trạng rủi ro tín dụng .40 2.3.1 Tình hình nợ xấu của các NHTM trên địa bàn 40 2.3.2 Nguyên nhân và hậu quả rủi ro tín dụng của các NHTM trên địa bàn 2.3.2.1 Các nguyên nhân rủi ro tín dụng của các NHTM trên địa bàn .42 2.3.2.2 Hậu quả rủi ro tín dụng của các NHTM trên địa bàn 49 2.3.3 Tình hình quản trị rủi ro tín dụng và xử lý rủi ro của các NHTM trên địa bàn 50 2.3.3.1 Quản trị rủi ro tín dụng trên địa bàn 50 2.3.3.2 Xử lý rủi ro tín dụng và các hạn chế trong xử lý rủi ro tín dụng của các NHTM trên địa bàn .50 PHẦN MỞ ĐẦU 1.-Sự cần thiết của đề tài Đối với nền kinh tế thị trường, rủi ro kinh doanh của các doanh nghiệp là không thể tránh khỏi. Ngân hàng Thương mại là một loại hình doanh nghiệp đặc biệt kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ – tín dụng nên càng tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn. Trong các hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Thương mại Việt Nam hoạt động tín dụng mang lại nguồn lợi nhuận lớn nhất và cũng là hoạt động có nhiều rủi ro nhất. Cho đến nay rủi ro tín dụng vẫn là rủi ro chính yếu, nó chiếm đến 80% tổng số những rủi ro mà các ngân hàng phải gánh chịu. Lịch sử đã cho thấy nhiều NHTM thất bại, sụp đổ là do rủi ro tín dụng. Do đó, hoạt động tín dụng xứng đáng nhận được sự chú ý đặc biệt trong quản trị NH cũng như trong công tác giám sát, điều chỉnh hoạt động NH của NH Trung ương (ở nước ta là Ngân hàng Nhà nước). Chất lượng tín dụng có hiệu quả hay không? Rủi ro tín dụng ở mức độ như thế nào? Là những câu hỏi mà câu trả lời có thể đánh giá sự thành công hay thất bại của một NHTM. Cùng với sự chuyển đổi của nền kinh tế trong quá trình hội nhập, quan điểm về rủi ro tín dụng của hệ thống NH Việt Nam trong thời gian qua có nhiều thay đổi đáng kể: ã Từ không chấp nhận rủi ro tín dụng – (trong nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung - mọi thiệt hại (nếu có) của tín dụng theo kế hoạch sẽ được nhà nước xem xét cấp bù) đến chấp nhận có rủi ro tín dụng - (trong nền kinh tế chuyển đổi). ã Từ việc chỉ trích dự phòng rủi ro các khoản tín dụng đã quá hạn đến trích dự phòng rủi ro trên tổng dư nợ .v.v Các thay đổi này càng thể hiện rõ nét qua việc trong quý II/2005 NHNN Việt Nam đã ban hành hàng loạt các quyết định về quản lý chất lượng tín dụng, phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng. Vì vậy, vấn đề rủi ro tín dụng và chất lượng tín dụng đang là một đề tài mang tính thời sự rất cao. Với lý do trên tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài “ Các giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng và nâng cao chất lượng tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu” 2.-Mục tiêu của đề tài Đề tài nghiên cứu nhằm đạt được ba mục tiêu -Thứ nhất: Nhận thức các vấn đề lý luận về tín dụng, rủi ro tín dụng, nguyên nhân, biện pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng. -Thứ hai: Phân tích thực trạng rủi ro tín dụng, chất lượng tín dụng của các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Bà Rịa –Vũng Tàu. -Thứ ba: Đề xuất những giải pháp hạn chế rủi ro để nâng cao chất lượng tín dụng trong hoạt động hệ thống Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh BR -VT. 3.- Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là rủi ro tín dụng, các biện pháp phòng ngừa hạn chế rủi ro và nâng cao chất lượng tín dụng. Phạm vi nghiên cứu của đề tài là hoạt động tín dụng của các chi nhánh Ngân hàng Thương mại trên địa bàn tỉnh BR-VT từ năm 2001 đến tháng 6 năm 2005. 4.- Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu được sử dụng chủ yếu trong luận văn là phương pháp duy vật biện chứng. Ngoài ra, luận văn còn kết hợp và vận dụng các phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp thống kê . 5.- Cấu trúc nội dung nghiên cứu Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài nghiên cứu được trình bày gồm ba phần lớn : Chương I: Lý luận chung về Ngân hàng thương mại và rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại Chương II: Thực trạng rủi ro tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Bà Rịa –Vũng Tàu. Chương III: Các giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng và nâng cao chất lượng tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Bà Rịa–Vũng Tàu.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Các giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng và nâng cao chất lượng tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
aén lieàn vôùi ñaát trong tröôøng hôïp ngöôøi vay laø hoä gia ñình, caù nhaân cuûa
UBND xaõ, phöôøng, thò traán ñaõ xuaát hieän moät soá tröôøng hôïp khoâng chính xaùc.
- Xaùc nhaän khoâng ñuùng tö caùch ngöôøi vay, taäp trung laø UBND xaõ, phöôøng
: Ngöôøi vay tö caùch ñaïo ñöùc khoâng toát, chaáp haønh cheá ñoä chính saùch cuûa nhaø
nöôùc khoâng nghieâm, khoâng coù taøi saûn theá chaáp thöïc vaãn ñöôïc xaùc nhaän ñeå vay
voán NH Coù tröôøng hôïp cô quan chöùc naêng xaùc nhaän maát baûn chính giaáy chöùng
nhaän quyeàn sôû höõu nhaø ñaát, sau ñoù caáp phoù baûn, ngöôøi vay duøng baûn chính theá
chaáp ngaân haøng naøy vay sau ñoù duøng phoù baûn theá chaáp vay ngaân haøng khaùc.
Ñieån hình ñaõ xaûy ra taïi moät soá NHTM treân ñòa baøn.
- Cô quan thi haønh aùn keùo daøi thôøi haïn thi haønh aùn, laøm cho ngöôøi vay coá
tình chaây yø. Thöïc teá maëc duø baûn aùn theo quyeát ñònh cuûa toaø aùn ñaõ coù hieäu löïc
phaùp luaät vaø coù ñôn yeâu caàu thi haønh aùn cuûa ngaân haøng, nhöng moät soá cô quan
thi haønh aùn laãn traùnh traùch nhieäm, trì hoaõn thi haønh vôùi lyù do baûn aùn, quyeát ñònh
cuûa Toaø aùn tuyeân chöa roõ raøng, hoaëc lyù do khaùc.
* Lieân quan ñeán caùc taùc ñoäng khaùc
Trang 53
+ Taùc ñoäng laõi suaát taêng
Trong thôøi gian gaàn ñaây laõi suaát cho vay treân ñòa baøn thöôøng xuyeân bieán
ñoäng taêng. Trong ñieàu kieän naøy, caùc doanh nghieäp döïa vaøo nguoàn voán tín duïng
NH gaëp raát nhieàu khoù khaên. laõi suaát taêng laøm cho chi phí ñaàu vaøo cuûa caùc doanh
nghieäp taêng, keùo theo giaù thaønh saûn phaåm taêng, laøm giaûm söùc caïnh tranh cuûa
doanh nghieäp, lôïi nhuaän giaûm,... coù khaû naêng daãn ñeán vieäc khoâng traû ñöôïc nôï cuõ
ñuùng haïn hoaëc maát khaû naêng thanh toaùn moät phaàn hay toaøn boä. Ngoaøi ra, do quaù
trình caïnh tranh giöõa caùc NHTM, moät soá NH giaûm laõi suaát ñeå thu huùt khaùch
haøng, caùc NH khoâng coù ñieàu kieän giaûm laõi suaát, seõ phaûi löïa choïn cho vay ñoái vôùi
nhöõng khaùch haøng chaáp nhaän laõi suaát cao, ñoù laø nhöõng khaùch haøng khoâng vay
ñöôïc ôû caùc NHTM khaùc. Do ñoù, ruûi ro tín duïng thöôøng raát cao. Ñieàu naøy theå
hieän roõ neùt ôû NHNo, laø NH coù laõi suaát cho vay bình quaân cao nhaát
+ Taùc ñoäng veà nguoàn voán khoâng caân ñoái
Nguoàn voán heä thoáng NHTM tænh thöøa so vôùi nhu caàu vay voán treân ñòa
baøn. Tuy nhieân, ngoaøi NHNT thöøa voán caùc NH coøn laïi ñeàu thieáu voán cho vay vaø
buoäc phaûi nhaän nguoàn voán ñieàu hoøa töø truï sôû chính vôùi laõi suaát cao. Do ñoù, daãn
ñeán ruûi ro laõi suaát cao nhö ñaõ phaân tích phaàn treân. Ngoaøi ra, vieäc söû duïng voán
ngaén haïn ñeå cho vay trung, daøi haïn cuõng mang ñeán tieàm aån ruûi ro thanh khoaûn,
ruûi ro tín duïng.
2.3.2.2 Haäu quaû ruûi ro tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn.
+Thöù nhaát: Tyû leä nôï xaáu trong toång dö nôï cuûa caùc NHTM taêng cao, soá lieäu
thoáng keâ phaân loaïi nôï (cuõ) laø 5%, theo thoâng leä quoác teá laø chöa vöôït, tuy nhieân
theo phaân loaïi nôï môùi öôùc khoaûng 8% bao goàm caùc khoaûn nôï chöa quaù haïn
nhöng tính chaát laø nôï xaáu. Soá nôï xaáu phaân loaïi nôï nhoùm 5 (toån thaát) raát cao
Trang 54
khoaûng treân 35% toång nôï xaáu ( nhieàu nhaát laø nôï cho vay theo chæ ñònh) baùo hieäu
moät khoaûn toån thaát khaù lôùn cuûa heä thoáng NH treân ñòa baøn
+ Thöù hai: Vieäc xöû lyù thu hoài nôï xaáu trong ñoù bao goàm nôï toàn ñoïng vaø nôï
cho vay khaéc phuïc haäu quaû côn baûo soá 5 (1997) raát khoù khaên. Caùc NHTM toán
thôøi gian coâng söùc raát nhieàu cho vieäc xöû lyù nôï xaáu, laøm maát caùc thôøi cô cho hoaït
ñoäng kinh doanh vaø laøm haïn cheá hieäu quaû kinh doanh cuûa mình.
+ Thöù ba: Maëc duø caùc chi nhaùnh NHTM treân ñòa baøn khoâng phaûi laø ñôn vò
haïch toaùn ñoäc laäp, lôïi nhuaän haïch toaùn toaøn ngaønh taïi truï sôû chính, nhöng ruûi ro
tín duïng ñaõ laøm taêng chi phí, giaûm thu nhaäp ñoái vôùi töøng chi nhaùnh, aûnh höôûng
ñeán tieàn löông, laøm cho ñôøi soáng cuûa caùn boä nhaân vieân NH gaëp khoù khaên, naêng
suaát vaø chaát löôïng coâng vieäc giaûm thaáp daãn ñeán vieäc quaûn trò ñieàu haønh trong
coâng taùc tín duïng khoâng ñaït yeâu caàu. Ngoaøi ra, vieäc phaân loaïi tyû leä nôï xaáu cao
daãn ñeán trích döï phoøng ruûi ro nhieàu laøm gia taêng chi phí vaø hoaït ñoäng NH ñaõ khoù
khaên caøng khoù khaên hôn.
+ Thöù tö: Moät vaøi vuï vieäc ruûi ro tín duïng gaàn ñaây treân ñòa baøn ñaõ laøm cho
uy tín cuûa NHTM cho vay bò suy giaûm naëng neà, nhö caùc tröôøng hôïp giaùm ñoác caùc
doanh nghieäp coù vay voán NH bò baét do vi phaïm phaùp luaät hoaëc boû troán.
2.3.3 Tình hình quaûn trò ruûi ro tín duïng vaø xöû lyù ruûi ro cuûa caùc NHTM
treân ñòa baøn.
2.3.3.1 Quaûn trò ruûi ro tín duïng treân ñòa baøn
Hieän nay, caùc NHTMNN treân ñòa baøn ñeàu coù quy trình cho vay tröïc tieáp,
töùc caùn boä tín duïng laø ngöôøi tieáp xuùc KH, thaåm ñònh moùn vay, thöông löôïng ñieàu
kieän vay voán, trình hoà sô vay voán ñeán caáp quyeát ñònh cho vay, kieåm tra, giaùm saùt
moùn vay, tính laõi vaø thu hoài nôï, xöû lyù moùn nôï khi noù bò phaân loaïi vaøo loaïi nôï
xaáu. Naêm 2003 moät soá NHTM coù thay ñoåi moâ hình quaûn trò chung sang thí ñieåm
Trang 55
hình thöùc NH baùn leû. Tuy nhieân, caùc chi nhaùnh treân ñòa baøn chöa trieån khai
nghieäp vuï baùn leû ñoái vôùi coâng taùc tín duïng. Töø naêm 2004 moät soá NHTM thaønh
laäp phoøng thaåm ñònh ñoäc laäp vôùi phoøng tín duïng ñeå thaåm ñònh cho vay caùc moùn
vay lôùn hoaëc vöôït quyeàn phaùn quyeát cuûa chi nhaùnh tröïc thuoäc.
Vieäc quaûn trò tín duïng ôû caùc NH coù 3 caáp: Caùn boä tín duïng trình duyeät,
Tröôûng, phoù phoøng tín duïng kieåm soaùt, Ban giaùm ñoác ra quyeát ñònh. Chæ nhöõng
moùn vay coù giaù trò lôùn, vöôït quyeàn phaùn quyeát cuûa chi nhaùnh tröïc thuoäc, caùc döï
aùn ñaàu tö trung, daøi haïn coù tính phöùc taïp môùi ñöôïc chuyeån phoøng thaåm ñònh sau
ñoù ñöa ra xem xeùt ôû Hoäi ñoàng tín duïng cô sôû. Hoäi ñoàng naøy bao goàm Ban giaùm
ñoác, Tröôûng Phoøng keá toaùn, Tröôûng Phoøng tín duïng vaø Tröôûng Phoøng thaåm ñònh.
Thöïc hieän moâ hình quaûn trò nhö treân chöa coù söï phaân bieät giöõa quaù trình
quaûn trò cho vay vaø quaûn trò ruûi ro tín duïng.
2.3.3.2 Xöû lyù ruûi ro tín duïng vaø caùc haïn cheá trong xöû lyù ruûi ro tín duïng
cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn
* Xöû lyù ruûi ro tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn:
Hieän nay caùc NHTM xöû lyù ruûi ro tín duïng theo trình töï sau:
+ Thöù nhaát: söû duïng caùc bieän phaùp giaùm saùt moùn vay coù ruûi ro, thöôøng
xuyeân ñoân ñoác ngöôøi vay ñeå thu hoài nôï. Neáu khoâng coù keát quaû, NH vaø ngöôøi vay
thoaû thuaän xöû lyù taøi saûn ñaûm baûo ñeå thu hoài nôï baèng caùch ngöôøi vay töï xöû lyù
hoaëc keát hôïp vôùi NH thoâng qua trung taâm ñaáu giaù ñeå thanh lyù taøi saûn thanh toaùn
nôï cho NH. Neáu NH vaø ngöôøi vay khoâng thoaû thuaän ñöôïc, NH cho vay seõ khôûi
kieän ra toaø aùn ñeå ñoøi nôï.
+ Thöù hai: Caùc NHTM ñöôïc söû duïng quyõ döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng
moät quyù moät laàn trong caùc tröôøng hôïp sau :
Trang 56
- Khaùch haøng laø toå chöùc, doanh nghieäp bò giaûi theå, phaù saûn theo qui ñònh
cuûa phaùp luaät caù nhaân bò cheát hoaëc maát tích.
- Caùc khoaûn nôï thuoäc nhoùm 5 (nôï coù khaû naêng maát voán) theo qui ñònh 493.
Rieâng caùc khoaûn nôï khoanh chôø chính phuû xöû lyù, caùc NHTM ñöôïc söû duïng döï
phoøng neáu coù ñeå xöû lyù.
+ Vieäc söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng theo nhöõng nguyeân taéc
sau:
- Söû duïng döï phoøng cuï theå ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng ñoái vôùi khoaûn nôï ñoù.
- Phaùt maïi taøi saûn baûo ñaûm ñeå thu hoài nôï.
- Tröôøng hôïp phaùt maïi taøi saûn khoâng ñuû buø ñaép cho ruûi ro tín duïng cuûa
khoaûn nôï thì ñöôïc söû duïng döï phoøng chung ñeå xöû lyù ñuû.
Vieäc NHTM söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng khoâng phaûi laø xoùa
nôï cho khaùch haøng. Ngaân haøng vaø caùc caù nhaân coù lieân quan khoâng ñöôïc pheùp
thoâng baùo döôùi moïi hình thöùc cho khaùch haøng bieát veà vieäc xöû lyù ruûi ro tín duïng.
Sau khi ñaõ söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng, phaûi chuyeån caùc khoaûn nôï
ñaõ ñöôïc xöû lyù töø haïch toaùn noäi baûng ra haïch toaùn ngoaïi baûng ñeå tieáp tuïc theo doõi
vaø coù bieän phaùp thu hoài nôï trieät ñeå.
Vieäc trích laäp döï phoøng ruûi ro tröôùc khi coù QÑ 493, chæ döïa treân soá lieäu
NQH maø khoâng döïa treân möùc ñoä ruûi ro cuûa caùc khoaûn vay hay giao dòch maø NH
tham gia. Maëc khaùc phöông phaùp trích döï phoøng ruûi ro tín duïng cuûa töøng chi
nhaùnh cuõng khaùc nhau, coù chi nhaùnh caên cöù soá lieäu haïch toaùn taïi ñòa baøn ñeå
trích, coù chi nhaùnh trích theo chæ tieâu phaân boå cuûa truï sôû chính. Soá trích trong 4
naêm 2001-2004 cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn (baûng soá 8).
Tình hình söû duïng quyõ döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng cuûa caùc NHTM
treân ñòa baøn (baûng soá 8) cho thaáy caùc naêm 2002, 2003 caùc NHTM treân ñòa baøn
ñöôïc söï hoã trôï cuûa caùc truï sôû chính veà nguoàn döï phoøng ñeå xöû lyù caùc khoaûn nôï
Trang 57
khoanh, nôï toàn ñoïng khaù lôùn laøm giaûm thaáp tyû leä nôï xaáu treân ñòa baøn moät caùch
ñaùng keå.
Baûng soá 8 Tình hình trích vaø söû duïng döï phoøng ruûi ro tín duïng caùc
NHTM qua caùc naêm
ñôn vò tyû ñoàng
Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 öôùc 2005
Trích döï phoøng ruûi ro tín duïng
13 28 39 43 85
Söû duïng döï phoøng xöû lyù ruûi ro
tín duïng
6 70 95 12 65
Nguoàn: NHNN chi nhaùnh BR-VT
*Haïn cheá cuûa vieäc xöû lyù ruûi ro tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn
Nhö treân ñaõ phaân tích, ngoaøi bieän phaùp söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín
duïng, bieän phaùp cô baûn maø caùc NHTM söû duïng tieáp theo laø xöû lyù taøi saûn ñaûm
baûo ñeå thu hoài nôï. Tuy nhieân, vieäc xöû lyù ruûi ro tín duïng baèng caùch phaùt maïi taøi
saûn ñaûm baûo gaëp raát nhieàu khoù khaên, caùc vöôùng maéc veà yeáu toá phaùp lyù, vieäc
giaûm suùt giaù trò quaù lôùn cuûa taøi saûn ñaûm baûo laø caùc vaán ñeà nan giaûi ñoái vôùi heä
thoáng NHTM treân ñòa baøn. Moät soá tình huoáng thöïc teá ñieån hình cuûa vaán ñeà treân
nhö sau:
* Tình huoáng thöù nhaát: Ngöôøi vay coá tình löøa ñaûo NH
Thaùng 5/2003 Chi nhaùnh NH N cho OÂng Tröông vaên K vay soá tieàn 200 trieäu
ñoàng, muïc ñích söûa nhaø, nguoàn traû nôï töø löông cuûa hai vôï choàng, thu nhaäp cho
thueâ nhaø cuûa oâng K. Taøi saûn theá chaáp laø caên nhaø vaø ñaát cuûa OÂng K taïi TP Vuõng
taøu giaù trò theo thaåm ñònh cuûa NH N trò giaù 500 trieäu ñoàng. Chöùng nhaän quyeàn sôû
höõu ñaát vaø nhaø ñöôïc UBND Tænh caáp thaùng 9/2002. Hôïp ñoàng theá chaáp taøi saûn
ñöôïc UBND phöôøng xaùc nhaän, Coâng chöùng nhaø nöôùc chöùng thöïc thaùng 5/2003.
Ñeán thaùng 2/2004, NH nhaän ñöôïc 01 coâng vaên cuûa Vieän kieåm saùt Tænh Traø Vinh
thoâng baùo OÂng K ñaõ phaïm toäi löøa ñaûo vaø bò khôûi toá ôû Traø Vinh, caên nhaø cuûa OÂng
K ñaõ bò keâ bieân ñaûm baûo thi haønh aùn töø thaùng 10/2001. Cô quan thi haønh aùn Traø
Vinh ñaõ chæ thoâng baùo vieäc keâ bieân cho Coâng an Phöôøng thay vì caû Uyû ban
Phöôøng theo quy ñònh, vì vaäy caên nhaø ñaõ ñöôïc caáp chuû quyeàn vaø theá chaáp vay
NH. Khoaûn vay 200 trieäu ñoàng ñaõ quaù haïn cuøng vôùi laõi vay öôùc tính toång coäng
ñeán ngaøy xöû lyù nôï laø 132 trieäu ñoàng. Qua ñieàu tra hoä oâng K khoâng chæ vay moät
NH maø coøn vay taïi 1 phoøng giao dòch cuûa NH khaùc.
Trang 58
Chi nhaùnh NH N ñaõ khôûi kieän hoä vay ra toøa aùn thaønh phoá Vuõng Taøu. Tuy
nhieân, vieäc xöû lyù thu hoài moùn nôï treân laø raát khoù khaên, do vöôùng maéc veà phaùp
luaät giöõa toøa aùn Vuõng taøu vaø cô quan thi haønh aùn Traø Vinh.
* Tình huoáng thöù hai: Ngöôøi vay coá tình chaây yø keùo daøi vieäc xöû lyù taøi saûn
ñaûm baûo, khoâng thanh toaùn nôï cho NH.
Chi nhaùnh NH B cho hoä baø Nguyeãn thò Ph vay 80 trieäu ñoàng vaøo thôøi ñieåm
thaùng 12 naêm 1999. Hoä baø Ph vay voán NH muïc ñích kinh doanh vaän taûi ñöôøng
daøi, taøi saûn theá chaáp laø nhaø vaø ñaát theo thaåm ñònh cuûa NH B trò giaù 150 trieäu
ñoàng, taøi saûn coù ñaày ñuû giaáy tôø vaø ñöôïc UBND phöôøng 11 xaùc nhaän, coâng chöùng
nhaø nöôùc chöùng thöïc hôïp ñoàng theá chaáp. Baø Ph söû duïng ñuùng muïc ñích vay voán,
tuy nhieân quaù trình kinh doanh gaëp thua loã, khoâng thanh toaùn ñöôïc nôï NH khi
ñeán haïn, NH nhieàu laàn cho gia haïn nôï nhöng hoä vay vaãn khoâng traû do ñoù buoäc
phaûi xöû lyù taøi saûn ñaûm baûo ñeå thanh toaùn nôï. Hoä vay khoâng ñoàng yù xöû lyù taøi saûn
vaø tranh chaáp vôùi NH. NH khôûi kieän ra toaø aùn thaønh phoá Vuõng Taøu, trong phieân
sô thaåm baø Ph thöøa nhaän vieäc nôï NH nhöng khi baûn aùn saép coù hieäu löïc phaùp lyù
baø Ph choáng aùn leân caáp phuùc thaåm taïi toaø aùn tænh BR-VT. Caáp phuùc thaåm xöû NH
thaéng kieän nhöng khi baûn aùn coù hieäu löïc phaùp lyù, baø Ph coá tình khoâng thi haønh
aùn vaø kieán nghò giaùm ñoác thaåm. Cuoái cuøng ñeán thaùng 3 naêm 2002 NH cuõng ñöôïc
thi haønh aùn vaø thu ñöôïc nôï, vieäc thu hoài ñöôïc moùn nôï treân toán raát nhieàu thôøi
gian, coâng söùc cuûa NH B.
* Tình huoáng thöù ba: Giaù trò taøi saûn ñaûm baûo giaûm suùt nghieâm troïng.
Naêm 1997 NH N cho hoä baø Nguyeãn thò X vay ñoùng môùi moät chieác taøu ñaùnh
caù 450 CV, trò giaù chieác taøu laø 2 tyû ñoàng, theo chöông trình cho vay khaéc phuïc
haäu quaû côn baõo soá 5/1997 cuûa Chính phuû, taøi saûn ñaûm baûo chính laø taøi saûn hình
thaønh töø voán vay (chính laø giaù trò con taøu). Sau 8 naêm hoaït ñoäng lieân tuïc thua loã,
hoä vay ñoàng yù phaùt maïi taøu caù ñeå traû nôï cho NH, giaù trò thu ñöôïc qua baùn ñaáu
giaù con taøu vaøo thaùng 4 naêm 2005 laø180 trieäu ñoàng, soá tieàn nôï coøn laïi hoä vay
khoâng coù baát kyø moät nguoàn naøo ñeå thanh toaùn. Do ñoù, NH N phaûi chòu toån thaát
soá tieàn goác vaø laõi khaù lôùn ñoái vôùi khoaûn cho baø X vay.
Trang 59
CHÖÔNG III
CAÙC GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG
VAØ NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG
CUÛA HEÄ THOÁNG NHTM TREÂN ÑÒA BAØN
TÆNH BAØRÒA-VUÕNG TAØU
3.1. Ñònh höôùng phaùt trieån cuûa ngaønh NH treân ñòa baøn tænh BR-VT
3.1.1 Caùc muïc tieâu KT-XH cuûa tænh
Muïc tieâu toång quaùt:“Phaán ñaáu ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020,
Baø Ròa-Vuõng Taøu trôû thaønh tænh maïnh veà kinh teá bieån, moät trong nhöõng trung taâm
coâng nghieäp, dòch vuï, du lòch, haûi saûn cuûa khu vöïc vaø caû nöôùc, moät heä thoáng
thöông caûng quoác gia vaø quoác teá.” Theå hieän ôû caùc chæ tieâu ñònh höôùng phaùt trieån
kinh teá-xaõ hoäi giai ñoaïn 2006-2010 nhö sau.
* Toác ñoä taêng tröôûng GDP (theo giaù so saùnh) treân ñòa baøn bình quaân haøng
naêm taêng treân 11%. GDP bình quaân ñaàu ngöôøi (theo giaù hieän haønh) ñeán naêm
2010, ñaït 8.970 USD
* Cô caáu kinh teá: coâng nghieäp 76,01% (giaûm 6,34% so vôùi naêm 2005) –
dòch vuï 21,19% (taêng 7,31%) - noâng nghieäp 2,80% (giaûm 0,97%) Coâng nghieäp
taêng bình quaân 12,47%/naêm Giaù trò xuaát khaåu ñaït 27.973 trieäu USD, toác ñoä taêng
bình quaân 0.89%/naêm.
* Toång thu ngaân saùch ñaït 247.255 tyû ñoàng, toác ñoä taêng thu bình quaân
4,95%/naêm trong ñoù thu töø daàu vaø khí 175.300 tyû ñoàng, taêng bình quaân
3,4%/naêm thu thueá XNK 24.655 tyû ñoàng, taêng bình quaân 9,65%/naêm.
Trang 60
Baûng soá 9 Caùc chæ tieâu kinh teá ñeán naêm 2010
Chæ tieâu 2005 2010
1-GDP (bình quaân ñaàu ngöôøi) 5.932 USD 8.970 USD
-Toác ñoä taêng bình quaân naêm 12,82% 11%
2-Toång thu ngaân saùch 184.473 tyû ñoàng 247.255 tyû ñoàng
-Toác ñoä taêng bình quaân naêm 3,78 % 4,95%
3-Cô caáu kinh teá 100% 100%
3.1 Coâng nghieäp 82,35% 76,01%
3.2 Thöông maïi, dòch vuï 13,88% 21,19%
3.3 Noâng nghieäp 3,77% 2,80 %
4-Toång voán ñaàu tö 55.294 tyû ñoàng 72.582 tyû ñoàng
Nguoàn: Sôû keá hoaïch-ñaàu tö
* Neáu khoâng tính ngaønh daàu khí thì caùc chæ tieâu kinh teá phaûi ñaït laø :
-Toác ñoä taêng tröôûng GDP bình quaân haøng naêm taêng 17,5%. GDP bình quaân
ñaàu ngöôøi (theo giaù hieän haønh) ñeán naêm 2010 ñaït 3.766 USD.
-Cô caáu kinh teá :coâng nghieäp 62,94% (giaûm 1,34%) – dòch vuï 32,74% (taêng
4,64%) – noâng nghieäp 4,33% (giaûm 3,29%). Coâng nghieäp: taêng bình quaân
20,38%/naêm. Caùc ngaønh dòch vuï taêng bình quaân 19,26%/naêm, trong ñoù, doanh
thu thöông maïi taêng 18%/naêm, doanh thu dòch vuï taêng 21,65%/naêm, rieâng dòch
vuï du lòch taêng 14,64%/naêm. Giaù trò xuaát khaåu tröø daàu khí ñaït 2.035 trieäu USD,
toác ñoä taêng 11,98%/naêm, haûi saûn xuaát khaåu ñaït 980 trieäu USD, toác ñoä taêng bình
quaân 10,51%/naêm.
Trang 61
- Giaù trò saûn xuaát noâng nghieäp taêng 5,09%/naêm, trong ñoù troàng troït taêng
4,07%/naêm chaên nuoâi taêng 8,91%/naêm. Giaù trò saûn xuaát laâm nghieäp taêng bình
quaân 4,18%/naêm. Giaù trò saûn xuaát ngö nghieäp taêng bình quaân 6,76%/naêm.
- Huy ñoäng voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi ñaït 72.582 tyû ñoàng, ñaït 41% GDP toác ñoä
taêng tröôûng bình quaân 24,11% trong ñoù voán do Trung öông ñaàu tö 21.000 tyû
ñoàng, chieám 28,93% voán ñòa phöông 19.300 tyû ñoàng, chieám 26,59% voán ñaàu tö
nöôùc ngoaøi 32.282 tyû ñoàng, chieám 44,48%.
-Thu ngaân saùch Nhaø nöôùc tröø daàu vaø thueá xuaát nhaäp khaåu 47.300 tyû ñoàng,
taêng bình quaân 8,61%/naêm. Tyû leä huy ñoäng GDP vaøo ngaân saùch Nhaø nöôùc ñaït
26,73%. Toång chi ngaân saùch laø 15.629 tyû ñoàng, trong ñoù chi ñaàu tö phaùt trieån
9.025 tyû ñoàng, chi thöôøng xuyeân 6.540 tyû ñoàng.
3.1.2 Ñònh höôùng phaùt trieån cuûa ngaønh NH
3.1.2.1 Ñònh höôùng phaùt trieån chung cuûa ngaønh NH ñeán naêm 2010
* Muïc tieâu toång quaùt cuûa chieán löôïc toång theå phaùt trieån ngaønh NH Vieät
Nam giai ñoaïn 2006-2010: laø oån ñònh giaù trò ñoàng tieàn, duy trì toác ñoä taêng
tröôûng toång phöông tieän thanh toaùn bình quaân ôû möùc 12-15%/naêm. Ñaûm baûo möùc
gia taêng huy ñoäng voán luoân luoân ñaùp öùng möùc gia taêng cung öùng tín duïng cho
neàn kinh teá – trong ñoù öu tieân tín duïng cho vuøng noâng thoân vaø caùc chöông trình
kinh teá troïng ñieåm cuûa Nhaø nöôùc ñoàng thôøi naâng tyû troïng tín duïng trung vaø daøi
haïn töø 41% trong toång dö nôï nhö hieän nay leân möùc oån ñònh 45%. Nôï xaáu tính
theo tieâu chuaån quoác teá khoâng quaù 4% toång dö nôï.
* Muïc tieâu cuûa heä thoáng NHTM trong tieán trình hoäi nhaäp quoác teá: Thöïc
hieän caùc cam keát hoäi nhaäp, töøng böôùc naâng cao söùc caïnh tranh cuûa heä thoáng
ngaân haøng Vieät Nam caû veà nguoàn voán, haï taàng, thò phaàn, quy moâ vaø chaát löôïng
hoaït ñoäng.
Trang 62
Heä thoáng NHTM caàn thöïc hieän:
-Môû cöûa thò tröôøng trong nöôùc treân cô sôû xoaù boû daàn caùc giôùi haïn veà soá
löôïng ñôn vò, loaïi hình toå chöùc, phaïm vi hoaït ñoäng, tyû leä goùp voán cuûa beân nöôùc
ngoaøi, möùc huy ñoäng voán VND, caùc loaïi hình tín duïng vaø toång giao dòch nghieäp
vuï ngaân haøng.
- Cô caáu laïi heä thoáng ngaân haøng, giaûm daàn baûo hoä caùc NHTM Vieät Nam ñaëc
bieät laø cô cheá taùi caáp voán, taêng cöôøng quyeàn töï chuû vaø töï chòu traùch nhieäm cuûa
NHTM, aùp duïng ñaày ñuû hôn caùc thieát cheá vaø chuaån möïc quoác teá an toaøn trong
lónh vöïc taøi chính ngaân haøng.
- Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån coâng ngheä ngaân haøng, nhaát laø heä thoáng
thoâng tin quaûn lyù (MIS), heä thoáng thanh toaùn lieân ngaân haøng, heä thoáng giao dòch
ñieän töû vaø giaùm saùt töø xa.
- Tieâu chuaån hoaù ñoäi nguõ caùn boä, nhaát laø caùn boä laøm coâng taùc tín duïng, caùn
boä tröïc tieáp tham gia quaù trình ñaøm phaùn, kyù keát hôïp ñoàng quoác teá, caùn boä thanh
tra, giaùm saùt, caùn boä laøm coâng taùc phaùp luaät quoác teá, caùn boä söû duïng vaø vaän
haønh coâng ngheä môùi.
- Saép xeáp vaø cô caáu laïi caùc NHTM nhaèm taïo ra caùc ngaân haøng coù quy moâ
ñuû lôùn, hoaït ñoäng theo loaïi hình toå chöùc ñaõ ñöôïc quy ñònh trong Luaät caùc TCTD,
taùch cho vay chính saùch khoûi hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng naøy.
- Caùc NHTM caàn phaûi : Giaûm chi phí nghieäp vuï; Taêng cöôøng ñaøo taïo vaø söû
duïng caùn boä naêng löïc; Naâng cao hôn nöõa quyeàn töï chuû taøi chính; Xaây döïng vaø
hoaøn thieän chieán löôïc kinh doanh; Xaây döïng ñònh cheá vaø quy trình nghieäp vuï veà
quaûn trò ruûi ro; Xaây döïng quy trình quaûn lyù tín duïng hieän ñaïi; Öu tieân naâng caáp
heä thoáng thoâng tin quaûn lyù vaø ñieàu haønh; Xaây döïng heä thoáng keá toaùn theo chuaån
möïc quoác teá...
Trang 63
3.1.2.2 Ñònh höôùng phaùt trieån heä thoáng NHTM tænh BR-VT
Caên cöù vaøo ñònh höôùng cuûa tænh vaø muïc tieâu cuûa ngaønh NH, chieán löôïc phaùt
trieån heä thoáng NHTM treân ñòa baøn nhö sau :
Tieáp tuïc cuûng coá, hoaøn thieän veà cô caáu toå chöùc cuûa caùc hoaït ñoäng NH treân
ñòa baøn, nhaèm taïo ra moät maïng löôùi NH ña daïng, phong phuù taïo ñieàu kieän thuaän
lôïi, deã daøng cho vieäc cung öùng voán tín duïng vaø caùc dòch vuï NH cho caùc thaønh
phaàn kinh teá. Phaùt trieån vaø ña daïng hoaù caùc saûn phaåm, dòch vuï ngaân haøng nhaát laø
huy ñoäng voán nhaèm cung öùng ñaày ñuû voán cho taêng tröôûng tín duïng trong thôøi kyø
ñaåy maïnh coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoùa.
Chaán chænh caùc hoaït ñoäng NH treân ñòa baøn ñaûm baûo an toaøn, hieäu quaû vöõng
chaéc döïa treân cô sôû coâng ngheä vaø trình ñoä tieân tieán, aùp duïng thoâng leä, chuaån
möïc quoác teá nhaèm thöïc hieän coù hieäu quaû chuû tröông, chính saùch cuûa nhaø nöôùc vaø
cuûa ngaønh, taäp trung vaøo caùc muïc tieâu vaø chöông trình phaùt trieån kinh teá cuûa ñòa
phöông.
* Caùc chæ tieâu chuû yeáu cuûa heä thoáng Ngaân haøng Tænh BR-VT ñeán 2010.
- Toác ñoä taêng nguoàn voán huy ñoäng taïi choã bình quaân haøng naêm laø 25%.
Ñaûm baûo voán huy ñoäng taïi choã ñaùp öùng nhu caàu taêng tröôûng tín duïng treân ñòa
baøn.
- Toång Dö nôï cho vay ñoái vôùi neàn kinh teá taêng bình quaân haøng naêm 17%.
- Tyû leä Nôï xaáu (theo QÑ 493) chieám trong Toång dö nôï bình quaân haøng naêm
khoâng quaù 3% (Khoâng tính Nôï khoanh, Nôï chôø xöû lyù vaø Nôï lieân quan ñeán vuï
aùn). -Naâng tyû leä doanh thu töø dòch vuï Ngaân haøng vaø töø caùc hoaït ñoäng khaùc
ngoaøi hoaït ñoäng Tín duïng haøng naêm töø 10% naêm 2005 leân 30% vaøo naêm 2010.
Trang 64
3.2. Giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng
3.2.1 Hoaøn thieän heä thoáng vaên baûn phaùp luaät, caùc qui ñònh coù lieân quan
ñeán hoaït ñoäng NH.
Hoaøn thieän heä thoáng vaên baûn phaùp luaät laø moät nhieäm vuï caáp baùch ñeå thöïc
hieän coâng cuoäc ñoåi môùi hoaït ñoäng NH. Caùc vaên baûn phaùp luaät coù lieân quan ñeán
hoaït ñoäng ngaân haøng caàn phaûi ñöôïc ban haønh moät caùch ñoàng boä, ñaày ñuû, höôùng
daãn cuï theå ñeå phaùp luaät thöïc söï ñi vaøo thöïc tieãn hoaït ñoäng ngaân haøng.
Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn khaån tröông xaây döïng vaø ban haønh quy ñònh veà
heä thoáng caûnh baùo sôùm ruûi ro ñoái vôùi töøng toå chöùc tín duïng vaø toaøn boä heä thoáng
ngaân haøng nhaèm kòp thôøi phaùt hieän vaø xöû lyù caùc tröôøng hôïp coù nguy cô maát khaû
naêng thanh toaùn, ñaûm baûo an toaøn heä thoáng. Ñoàng thôøi, hoaøn thaønh ñeà aùn toång
theå veà thanh tra, giaùm saùt ruûi ro vaø an toaøn cuûa heä thoáng tín duïng, phuø hôïp vôùi
chuaån möïc quoác teá vaø ñieàu kieän hoaït ñoäng cuûa heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam.
Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn sôùm ban haønh quy ñònh veà yeâu caàu toái thieåu ñoái
vôùi heä thoáng quaûn trò ruûi ro noäi boä cuûa caùc toå chöùc tín duïng vaø quy ñònh veà xeáp
haïng caùc toå chöùc tín duïng theo tieâu chuaån CAMEL.
3.2.2 Ñoåi môùi vaø naâng cao hieäu löïc quaûn lyù vó moâ treân ñòa baøn
3.2.2.1 Ñoái vôùi chính quyeàn ñòa phöông tænh BR- VT
UBND tænh treân cô sôû phaùt trieån kinh teá caàn thöïc hieän caùc vaán ñeà sau:
* Caùc qui hoaïch ngaønh, vuøng kinh teá caàn oån ñònh vaø nhanh choùng coâng khai
treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, taïo ñieàu kieän cho caùc NHTM tieáp caän
ñeå cung öùng voán tín duïng kòp thôøi ñuùng ñònh höôùng.
* Trong vieäc xöû lyù nôï toàn ñoïng, ñaëc bieät laø nôï cho vay khaéc phuïc haäu quaû
côn baûo soá 5 naêm 1997, nôï cho vay chöông trình ñaùnh baét xa bôø … Raát caàn söï chæ
Trang 65
ñaïo cuûa UBND tænh ñoái vôùi caùc ngaønh, caùc caáp phoái keát hôïp vôùi NH cho vay ñeå
xöû lyù, phaùt maïi taøi saûn thu hoài nôï.
* Saép xeáp laïi doanh nghieäp nhaø nöôùc theo ñònh höôùng cuûa chính phuû, kieân
quyeát thanh lyù, baùn , giaûi theå caùc doanh nghieäp laøm aên thua loã, nhanh choùng coå
phaàn hoùa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc theo ñuùng tieán ñoä chung.
* UBND tænh caàn chæ ñaïo UBND caùc huyeän, thò, thaønh phoá ñaëc bieät laø
UBND caùc xaõ, phöôøng naâng cao hôn nöõa traùch nhieäm trong vieäc xaùc nhaän hoà sô
vay voán NH. Trong ñoù löu yù coâng taùc chöùng thöïc caùc hôïp ñoàng theá chaáp quyeàn
söû duïng ñaát vaø taøi saûn gaén lieàn vôùi ñaát ñoái vôùi khaùch haøng vay voán laø hoä caù
nhaân, gia ñình.
3.2.2.2 Ñoái vôùi chi nhaùnh NHNN tænh BR-VT
Chi nhaùnh NHNN tænh BR-VT caàn thöïc hieän toát hai chöùc naêng cô baûn :
*Thöù nhaát: Tham möu ñeà xuaát vôùi chính quyeàn ñòa phöông veà ñònh höôùng
phaùt trieån kinh teá, tín duïng treân ñòa baøn, chuû ñoäng phoái hôïp, thoâng tin cho caùc chi
nhaùnh ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc treân ñòa baøn trong vieäc xaây döïng vaø thöïc
hieän caùc phöông aùn saép xeáp laïi doanh nghieäp nhaø nöôùc coù vay voán ngaân haøng,
phuø hôïp vôùi chuû tröông cuûa Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù chín Ban chaáp haønh
trung öông Ñaûng khoaù IX vaø phaùp luaät veà doanh nghieäp nhaø nöôùc.
*Thöù hai: Thöïc hieän toát vai troø giaùm saùt an toaøn vaø caûnh baùo ruûi ro cho caùc
NHTM treân ñòa baøn. Thöôøng xuyeân theo doõi, kieåm tra, giaùm saùt tình hình thöïc
hieän quy ñònh cuûa phaùp luaät veà cho vay, baûo laõnh, cho thueâ taøi chính, chieát khaáu,
bao thanh toaùn, baûo ñaûm tieàn vay vaø caùc hình thöùc caáp tín duïng khaùc chuû ñoäng
phoái hôïp vôùi caùc toå chöùc tín duïng treân ñòa baøn xöû lyù kòp thôøi caùc vi phaïm, ngaên
chaën söï caïnh tranh khoâng laønh maïnh giöõa caùc toå chöùc tín duïng.
Trang 66
Caàn xaùc ñònh vieäc cuûng coá vaø naâng cao hieäu löïc cuûa hoaït ñoäng giaùm saùt vaø
caûnh baùo ruûi ro cuûa Chi nhaùnh NHNN tænh BR-VT laø moät yeâu caàu caáp thieát
nhaèm naâng cao naêng löïc quaûn lyù vaø ñaûm baûo an toaøn cho heä thoáng NHTM treân
ñòa baøn. Treân cô sôû taêng cöôøng hoaït ñoäng thanh tra taïi choã vaø hoaït ñoäng giaùm
saùt töø xa ñoái vôùi caùc NHTM seõ taïo böôùc chuyeån caên baûn trong vieäc xöû lyù nhöõng
toàn taïi hieän coù.
3.2.3 Giaûi phaùp nghieäp vuï cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn
3.2.3.1 Thöïc hieän toát coâng taùc caân ñoái nguoàn voán.
Caân ñoái ñöôïc nguoàn voán seõ haïn cheá khaû naêng thöøa vaø thieáu voán khaû duïng
moät caùch giaû taïo gaây aûnh höôûng baát lôïi ñoái nhöõng NHTM coù naêng löïc taøi chính
yeáu keùm, giuùp cho DN tieáp caän voán NH thuaän lôïi hôn (trong ñieàu kieän chi phí
söû duïng voán vay khaù cao so vôùi tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân cuûa DN hieän nay) .
Ñieàu naøy seõ aûnh höôûng ñeán vieäc môû roäng tín duïng cuõng nhö chaát löôïng tín duïng.
Caùc giaûi phaùp cuï theå nhö sau :
- NHTM caàn tính toaùn cuï theå caân ñoái tín duïng vöøa ñaûm baûo nguoàn voán cho
vay vöøa ñaûm baûo kinh doanh coù laõi vaø an toaøn, thoâng qua vieäc tìm nguoàn voán
treân thò tröôøng lieân NH.
- Toå chöùc toát coâng taùc ñieàu hoøa voán trong noäi boä heä thoáng NHTM ñeå ñaûm
baûo nguoàn voán khoâng bò öù ñoïng, ñaùp öùng muïc tieâu taêng tröôûng tín duïng ñaõ ñeà ra.
3.2.3.2 Hoaøn thieän coâng taùc quaûn trò ruûi ro laõi suaát taïo ñieàu kieän naâng cao
chaát löôïng tín duïng vaø môû roäng tín duïng.
* NHTM caàn traùnh tình traïng caïnh tranh laõi suaát thieáu laønh maïnh, taêng laõi
suaát huy ñoäng gaây söùc eùp ñoái vôùi laõi suaát cho vay. Caàn öùng duïng caùc kyõ thuaät
quaûn trò ruûi ro laõi suaát, taùi caáu truùc laïi taøi saûn vaø nguoàn voán nhaïy caûm ñoái vôùi laõi
suaát thoâng qua taùi chieát khaáu NHNN, giao dòch treân thò tröôøng tieàn teä, thò tröôøng
môû …
Trang 67
* NHTM caàn kieåm soaùt cheânh leäch laõi suaát bình quaân giöõa ñaàu vaøo, ñaàu ra.
Trong ñieàu kieän caïnh tranh gay gaét vaø cheânh leäch laõi suaát coù xu höôùng ngaøy
caøng giaûm caàn thaän troïng ñònh giaù laõi suaát cho vay, ñaûm baûo buø ñaép chi phí traû
laõi tieàn gôûi, caùc chi phí khaùc trong hoaït ñoäng cuûa NH, nhöng ñoàng thôøi phaûi taïo
ñieàu kieän cho DN coù theå tieáp caän ñöôïc voán cuûa NHTM, taïo ñoäng löïc thuùc ñaåy
neàn kinh teá phaùt trieån laønh maïnh. Vì vaäy, laõi suaát cho vay caàn phaûi ña daïng
töông öùng vôùi nhieàu loaïi hình tín duïng, vôùi nhieàu loaïi khaùch haøng ñoàng thôøi keát
hôïp vôùi nhöõng tieâu thöùc, ngaønh ngheà, theo tyû suaát lôïi nhuaän cuûa khaùch haøng… ñeå
khaùch haøng deã daøng löïa choïn.
3.2.3.3 Xaây döïng chieán löôïc vaø trieån khai moät caùch coù heä thoáng vieäc quaûn
lyù ruûi ro.
NHTM caàn xaây döïng chieán löôïc phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro vaø naâng cao
chaát löôïng tín duïng moät caùch toång theå cho toaøn boä hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng.
Caàn thieát hình thaønh moät heä thoáng toå chöùc thöïc hieän phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi
ro.
* Chieán löôïc naøy caàn phaûi phuø hôïp vôùi chieán löôïc kinh doanh cuûa ngaân
haøng trong töøng thôøi kyø vaø coù theå ñöôïc ñieàu chænh moät caùch linh hoaït tuyø theo
dieãn bieán thò tröôøng tín duïng. Chieán löôïc phoøng ngöøa haïn cheá ruûi ro phaûi ñaët bieät
chuù troïng ñeán vieäc ña daïng hoaù danh muïc tín duïng treân cô sôû phaân boå hôïp lyù caùc
nguoàn voán cuõng nhö chi phí quaûn lyù trong hoaït ñoäng tín duïng.
* Caàn coù boä phaän chuyeân traùch ñaûm nhieäm vieäc thöïc hieän trieån khai chieán
löôïc taïi caáp ñieàu haønh, boä phaän naøy caàn coù söï ñoäc laäp vôùi boä phaän tröïc tieáp taùc
nghieäp tín duïng. Boä phaän quaûn lyù ruûi ro seõ cuï theå hoaù caùc muïc tieâu vaø caùch thöïc
hieän caùc muïc tieâu ñöôïc ñeà ra trong chieán löôïc quaûn lyù ruûi ro. Thoâng qua heä
thoáng caùc giaûi phaùp kyõ thuaät trong quy trình ra quyeát ñònh tín duïng, boä phaän
Trang 68
chuyeân traùch phaân tích, ñaùnh giaù vaø ñieàu chænh haïn möùc hoaït ñoäng cuûa caùn boä
tham gia vaøo vieäc ra quyeát ñònh tín duïng, hình thaønh heä thoáng caùc tieâu chí ñaùnh
giaù ruûi ro tín duïng ñaëc thuø cuûa ngaân haøng...
3.2.3.4. Naâng cao kyõ thuaät quaûn trò ruûi ro tín duïng.
* Hieän nay, chuùng ta chöa coù toå chöùc xeáp haïng tín nhieäm khaùch haøng vay
voán, baûn thaân caùc NHTM phaûi ñaûm nhaän coâng vieäc naøy. Do ñoù NHTM caàn thaáy
raèng coâng taùc ñaùnh giaù xeáp haïng caøng chính xaùc thì chaát löôïng thaåm ñònh tín
duïng caøng cao, cho pheùp NH coù theå saøn loïc, löïa choïn khaùch haøng ñeå cho vay.
* Caûi tieán quy trình tín duïng ñaûm baûo tính chaët cheõ nhöng goïn nheï, nhaèm
giaûm bôùt caùc thuû tuïc giaáy tôø khoâng caàn thieát, giaûm thôøi gian vaø chi phí trong vieäc
laøm thuû tuïc vay (giaûm thôøi gian giao dòch cho khaùch haøng coøn taïo ñieàu kieän cho
khaùch haøng naém baét ñöôïc cô hoäi kinh doanh).
* Naâng cao chaát löôïng thoâng tin: caàn phaûi coù phöông phaùp, phöông tieän, con
ngöôøi ñuû khaû naêng naém baét, phaân tích vaø söû duïng thoâng tin ñeå löïa choïn khaùch
haøng, thaåm ñònh döï aùn, phöông aùn vay voán. Keát hôïp söû duïng hieäu quaû thoâng tin
phoøng ngöøa ruûi ro cuûa noäi boä caùc NHTM vôùi thoâng tin phoøng ngöøa ruûi ro cuûa
NHNN ñeå thaåm ñònh tín duïng.
* AÙp duïng phöông phaùp ñònh löôïng ruûi ro baèng coâng ngheä xöû lyù thoâng tin
hieän ñaïi vaøo hoaït ñoäng phaân tích vaø ñaùnh giaù tín duïng.
Treân cô sôû hoaït ñoäng thoâng tin khaùch haøng maø ngaân haøng thu thaäp vaø löu
tröõ, baèng coâng ngheä xöû lyù thoâng tin hieän ñaïi caùc NHTM neân trieån khai phöông
phaùp ñaùnh giaù vaø phaân tích thoâng qua vieäc söû duïng caùc moâ hình ñònh löôïng (Moâ
hình tuyeán tính hoaëc moâ hình xaùc suaát coù ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi thoâng tin
thu thaäp ñöôïc vaø thöïc traïng cuûa ngaân haøng), khaû naêng ruûi ro seõ ñöôïc löôïng hoùa
moät caùch hôïp lyù, phaûn aùnh roõ raøng hôn möùc ñoä ruûi ro cuûa caùc khoaûn cho vay döï
Trang 69
kieán, taïo cô sôû ñeå caùc ngaân haøng coù nhöõng bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi
ro, ngay töø khi kyù keát hôïp ñoàng tín duïng.
Caùc coâng cuï phaân tích ñònh löôïng thoâng qua caùc phöông phaùp öôùc löôïng
vaø moâ phoûng cuõng caàn ñöôïc ñaåy maïnh aùp duïng. Ñaây cuõng laø cô sôû quan troïng vaø
laø coâng cuï hoã trôï ñaéc löïc ñeå ngaân haøng tieáp tuïc theo doõi khoaûn cho vay sau khi
cung caáp tín duïng, phaân loaïi theo möùc ruûi ro vaø coù caùc bieän phaùp trích laäp döï
phoøng phuø hôïp.
3.2.3.5 Chaáp haønh ñaày ñuû caùc quy ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay
- Thöù nhaát : NHTM phaûi chaáp haønh ñaày ñuû, nghieâm chænh nhöõng quy ñònh
cuûa phaùp luaät veà baûo ñaûm tieàn vay, loaïi boû ngay töø ñaàu nhöõng taøi saûn ñaûm baûo
khoâng thoûa maõn caùc ñieàu kieän theo quy ñònh hieän haønh.
- Thöù hai : NHTM caàn khaéc phuïc quan ñieåm coi troïng quaù möùc taøi saûn ñaûm
baûo, maø caàn quan taâm ñuùng möùc ñeán phöông aùn, döï aùn vay voán. Caàn coù nhaän
thöùc ñaày ñuû veà nhöõng bieän phaùp baûo ñaûm thöïc hieän hôïp ñoàng tín duïng baèng taøi
saûn, thöïc chaát chæ laø moät bieän phaùp döï phoøng trong tröôøng hôïp khaùch haøng vay
khoâng thöïc hieän nghóa vuï traû nôï do döï aùn vay voán keùm hieäu quaû naèm ngoaøi khaû
naêng döï ñoaùn cuûa NH vaø khaùch haøng.
- Thöù ba : Thaønh laäp boä phaän ñònh giaù taøi saûn ôû moãi NHTM, boä phaän naøy
ñoäc laäp vôùi boä phaän xeùt duyeät cho vay. Caùn boä chuyeân traùch boä phaän ñònh giaù taøi
saûn baûo ñaûm phaûi coù chuyeân moân nghieäp vuï gioûi, naém baét ñöôïc giaù caû thò tröôøng
vaø chòu traùch nhieäm veà keát quaû ñònh giaù.
- Thöù tö : Khi thieát laäp caùc bieän phaùp baûo ñaûm, NHTM caàn phaûi xaùc ñònh
roõ caùc quyeàn vaø vieäc chuyeån giao caùc quyeàn veà taøi saûn baûo ñaûm , giuùp cho
NHTM deã daøng xöû lyù taøi saûn sau naøy neáu khaùch haøng khoâng coøn khaû naêng traû
nôï.
Trang 70
- Thöù naêm : Taêng cöôøng giaùm saùt cuï theå caùc taøi saûn baûo ñaûm trong thôøi gian
khaùch haøng vay nôï. NHTM caàn phaûi naém chaéc moïi dieãn bieán veà hoaït ñoäng kinh
doanh cuûa ngöôøi vay cuõng nhö veà traïng thaùi cuûa caùc taøi saûn baûo ñaûm nôï vay, ñeå
baát cöù trong tröôøng hôïp naøo, NHTM cuõng laø ngöôøi chuû ñoäng ñöa ra nhöõng bieän
phaùp öùng xöû thích hôïp.
3.2.3.6 Ña daïng hoùa nghieäp vuï Ngaân haøng
* Vôùi moâ hình toå chöùc theo qui ñònh môùi cuûa caáp chi nhaùnh (theo QÑ 888)
caùc NHTM coù ñieàu kieän toå chöùc maïng löôùi NH baùn leû treân ñòa baøn. Khi trieån
khai moâ hình naøy seõ goùp phaàn taêng tröôûng tín duïng do khaùch haøng quan heä vay
voán vôùi NH theo nguyeân taéc moät cöûa, ñoàng thôøi vieäc giaùm saùt vaø quaûn lyù tín
duïng seõ taäp trung hôn, coù ñieàu kieän ñeå thöïc hieän caùc bieän phaùp quaûn trò ruûi ro
toaøn ngaønh.
* Caùc NHTM nhanh choùng ña daïng hoùa caùc saûn phaåm cho vay, neân nghieân
cöùu môû roäng cho vay theo haïn möùc tín duïng, cho vay thaáu chi ñoái vôùi khaùch
haøng coù nhu caàu vay thöôøng xuyeân vaø coù uy tín trong thanh toaùn. Môû roäng cho
vay chieát khaáu thöông phieáu vaø caùc giaáy tôø coù giaù khaùc. Ñaåy maïnh hình thöùc cho
vay ñoàng taøi trôï, cho thueâ taøi chính, … ñeå taïo ñieàu kieän taêng tyû troïng cho vay
trung, daøi haïn höôùng vaøo nhöõng döï aùn, ngaønh ngheà quan troïng coù taùc duïng
chuyeån dòch cô caáu kinh teá.
* Thöïc hieän caùc nghieäp vuï môùi nhö
+Nghieäp vuï Hôïp ñoàng hoaùn ñoåi laõi suaát ñeå giaûm thaáp ruûi ro laõi suaát.
+Caùc nghieäp vuï phaùi sinh nhö giao dòch kyø haïn (Forward), giao dòch quyeàn
choïn (Options), giao dòch hoaùn ñoåi (Swap) nhaèm giaûm thaáp ruûi ro hoái ñoaùi.
+Nghieäp vuï Factoring “ Factoring laø moät söï daøn xeáp taøi chính, qua ñoù moät
coâng ty taøi chính chuyeân nghieäp (coâng ty mua nôï – factor) mua laïi caùc khoaûn nôï
cuûa moät doanh nghieäp vôùi soá tieàn ít hôn giaù trò cuûa khoaûn nôï ñoù. Lôïi mhuaän phaùt
Trang 71
sinh töø söï cheânh leäch giöõa tieàn thu ñöôïc cuûa soá nôï ñaõ mua vaø giaù mua thöïc teá
cuûa moùn nôï ñoù. Lôïi ích cuûa doanh nghieäp baùn nôï laø nhaän ñöôïc tieàn ngay thay vì
phaûi chôø ñeán luùc con nôï traû nôï vaø hôn nöõa laø traùnh ñöôïc nhöõng phieàn toaùi vaø caùc
chi phí trong vieäc theo ñuoåi caùc con nôï chaäm traû.”
3.2.3.7 Chuù troïng coâng taùc quaûn trò nhaân söï tín duïng
Vieäc quaûn lyù thieáu chaët cheõ cuûa ngaân haøng vaø söï yeáu keùm cuûa caùn boä tín
duïng trong thôøi gian qua ñaõ laøm gia taêng caùc khoaûn nôï khoù ñoøi cuûa caùc ngaân
haøng ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng. Vì vaäy ñeå naâng cao chaát löôïng tín duïng NHTM
caàn phaûi:
- Thöù nhaát: Chuù troïng coâng taùc tuyeån choïn caùn boä tín duïng coù phaåm chaát
ñaïo ñöùc toát vaø trình ñoä nghieäp vuï cao. Ñaây laø tieâu chuaån löïa choïn ngöôøi taøi-ñöùc
ñeå quaûn lyù taøi saûn cuûa ngaân haøng. Beân caïnh ñoù caàn phaûi taïo ra ñöôïc moät cô cheá
kieåm tra, giaùm saùt chaët cheõ, qui ñònh cheá ñoä thöôûng phaït nghieâm minh, moãi caùn
boä tín duïng neáu sai phaïm seõ chòu traùch nhieäm cuï theå.
- Thöù hai: Thöôøng xuyeân ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi nhaân vieân ñeå naâng cao trình
ñoä chuyeân moân, trình ñoä thaåm ñònh, ñaùnh giaù caùc döï aùn vay voán cuûa khaùch haøng
vaø kieán thöùc phaùp luaät, kieán thöùc veà kinh teá thò tröôøng v.v… baûo ñaûm moãi ngöôøi,
ngoaøi vieäc thöïc hieän toát caùc nhieäm vuï chuyeân moân, coøn phaûi coù khaû naêng thöïc
hieän vai troø tö vaán, giuùp ñôõ khaùch haøng trong vieäc thöïc hieän caùc döï aùn, phöông
aùn saûn xuaát kinh doanh. Khi boá trí caùn boä neân coù söï boå sung, xen keõ nhöõng nhaân
vieân coù nhieàu kinh nghieäm vôùi nhöõng nhaân vieân tín duïng môùi ñöôïc ñaøo taïo.
3.2.3.8 Hoaøn thieän heä thoáng kieåm tra-kieåm toaùn noäi boä
Vôùi maïng löôùi ngaøy caøng môû roäng cuûa caùc ngaân haøng, vieäc naém chính xaùc
tình hình taøi chính vaø tín duïng cuûa caùc chi nhaùnh coù vai troø quan troïng trong hoaït
ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro. Do ñoù, caàn thieát phaûi naâng cao naêng löïc vaø
Trang 72
kieän toaøn heä thoáng kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä, ñoàng thôøi aùp duïng phoái hôïp kieåm
toaùn ñoäc laäp vôùi kieåm soaùt noäi boä.
Veà cô baûn coù hai phöông phaùp chính laø kieåm tra tröïc tieáp vaø giaùm saùt giaùn
tieáp. Hai phöông phaùp naøy coù quan heä moät caùch höõu cô vôùi nhau thoâng qua caùc
ñoái töôïng thöïc hieän. Do maïng löôùi NHTM khaù roäng lôùn, hoaït ñoäng kieåm tra tröïc
tieáp khoù coù theå bao quaùt heát ñöôïc caùc yeâu caàu ñeà ra. Vì vaäy, vieäc söû duïng
phöông phaùp kieåm tra tröïc tieáp neân gaén vôùi hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc kieåm toaùn
ñoäc laäp coù chuyeân moân saâu. Vôùi nhöõng keát quaû kieåm tra tröïc tieáp döïa treân neàn
taûng tuaân thuû caùc chuaån möïc kieåm toaùn, phöông phaùp ñaùnh giaù giaùn tieáp thoâng
qua phaân tích heä thoáng caùc chæ tieâu hoaït ñoäâng cuûa caùc chi nhaùnh seõ trôû neân chính
xaùc vaø tin caäy hôn, qua ñoù taïo neân moät keânh giaùm saùt höõu hieäu hoaït ñoäng cuûa
toaøn boä heä thoáng trong moät ngaân haøng.
Kieåm toaùn ñoäc laäp neáu phaùt huy ñuùng chöùc naêng cuûa noù seõ goùp phaàn
quan troïng ñeå caùc NHTM phaùt hieän ra caùc ruûi ro trong hoaït ñoäng taïi caùc chi
nhaùnh. Phoái hôïp kieåm soaùt beân trong vôùi kieåm toaùn töø beân ngoaøi seõ laøm haïn cheá
vieäc che daáu nhöõng ruûi ro tín duïng.
3.2.3.9. AÙp duïng vieäc phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng xöû lyù ruûi
ro tín duïng theo caùc chuaån möïc quoác teá.
Ñeå ñaûm baûo taêng tröôûng tín duïng an toaøn, hieäu quaû vaø beàn vöõng, goùp phaàn
taêng tröôûng kinh teá, phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá, ñaùp öùng yeâu caàu cuûa Uyû ban
Basel (Basel II) veà quaûn trò ruûi ro trong hoaït ñoäng Ngaân haøng, Ñeán thaùng 5 naêm
2005 NHNN Vieät Nam ñaõ ban haønh caùc vaên baûn quan troïng veà cô cheá tín duïng
- Quyeát ñònh 127 /2005/NHNN-QÑ ngaøy 3/2/2005 ( goïi taét laø QÑ 127 ):
Söûa ñoåi, boå sung moät soá ñieàu Quyeát ñònh 1627/2001/QÑ-NHNN ngaøy 31/12/2001.
- Coâng vaên 251/2005/NHNN-CV ngaøy 28/3/2005:V/v thi haønh quyeát ñònh 127.
Trang 73
- Quyeát ñònh 457/2005/NHNN-QÑ ngaøy 19/4/2005 : Quy ñònh veà tyû leä an toaøn
trong hoaït ñoäng cuûa TCTD.
- Chæ thò 02/2005/NHNN–CT ngaøy 20/04/2005: Veà naâng cao chaát löôïng TD.
- Quyeát ñònh 493 /2005/NHNN-QÑ ngaøy 22/4/2005 ( goïi taét laø QÑ 493 ) thay
theá QÑ 488/200/QÑ-NHNN5 ngaøy 27/11/2000 : Quy ñònh phaân loaïi nôï, trích laäp
vaø söû duïng döï phoøng ruûi ro ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng.
- Quyeát ñònh 783/2005/NHNN-QÑ ngaøy 31/5/2005 cuûa Thoáng ñoác NHNN söûa
ñoåi boå sung Quy cheá cho vay cuûa NHTM ñoái vôùi khaùch haøng. Caùc noäi dung ñöôïc
söûa ñoåi quy ñònh theo höôùng trao nhieàu quyeàn phaùn quyeát, hoaëc taïo cô sôû Phaùp lyù
cho TCTD chuû ñoäng thöïc hieän theo ñaëc thuø kinh doanh.
Caùc ñieåm môùi cô baûn trong vieäc ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng vaø trích
laäp döï phoøng ruûi ro :
* Veà chuyeån nôï quaù haïn vaø cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï : Ñaây laø thay ñoåi
caên baûn cuûa QÑ 127 so vôùi QÑ 1627 veà ñieàu chænh kyø haïn traû nôï, gia haïn nôï
vaø laø ñieåm thay ñoåi gaàn vôùi thoâng leä quoác teá hôn :
- QÑ 1627: phaân bieät rieâng ñieàu chænh kyø haïn nôï vaø gia haïn nôï, coù qui
ñònh thôøi gian toái ña
- QÑ 127 : goïi chung laø cô caáu laïi thôøi haïn nôï, trong ñoù bao goàm ñieàu
chænh kyø haïn traû nôï vaø gia haïn (khoâng neâu thôøi gian khoáng cheá). Giao quyeàn
cho TCTD töï quyeát ñònh treân cô sôû khaû naêng taøi chính cuûa mình vaø keát quaû ñaùnh
giaù khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng vay.
* Veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng
theo Quyeát ñònh 493.
Moät soá khaùi nieäm môùi
Trang 74
- “Nôï quaù haïn” laø khoaûn nôï maø moät phaàn hoaëc toaøn boä nôï goác vaø/hoaëc laõi
ñaõ quaù haïn.
- “Nôï xaáu” laø caùc khoaûn nôï thuoäc caùc nhoùm 3, 4 vaø 5 quy ñònh taïi Ñieàu 6
hoaëc Ñieàu 7 Quy ñònh 493. Tyû leä nôï xaáu treân toång dö nôï laø tyû leä ñeå ñaùnh giaù
chaát löôïng tín duïng cuûa toå chöùc tín duïng.
- “Nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï” laø khoaûn nôï maø toå chöùc tín duïng chaáp
thuaän ñieàu chænh kyø haïn traû nôï hoaëc gia haïn nôï cho khaùch haøng do toå chöùc tín
duïng ñaùnh giaù khaùch haøng suy giaûm khaû naêng traû nôï goác hoaëc laõi ñuùng thôøi haïn
ghi trong hôïp ñoàng tín duïng nhöng toå chöùc tín duïng coù ñuû cô sôû ñeå ñaùnh giaù
khaùch haøng coù khaû naêng traû ñaày ñuû nôï goác vaø laõi theo thôøi haïn traû nôï ñaõ cô caáu
laïi.
Ñieåm thay ñoåi cô baûn cuûa QÑ 493
Thöù nhaát: Phaân loaïi nôï thaønh 5 nhoùm Tyû leä trích laäp döï phoøng cuï theå ñoái
vôùi 5 nhoùm nôï nhö sau:
a) Nhoùm 1: Nôï ñuû tieâu chuaån - 0%
b) Nhoùm 2: Nôï caàn chuù yù - 5%
c) Nhoùm 3: Nôï döôùi tieâu chuaån - 20%
d) Nhoùm 4: Nôï nghi ngôø - 50%
ñ) Nhoùm 5: Nôï coù khaû naêng maát voán - 100%.
Tröôùc ñaây phaân loaïi taøi saûn coù ñoái vôùi hoaït ñoäng caáp tín duïng laøm 4 nhoùm.
Nhö vaäy, so vôùi QÑ 488, QÑ 493 gaàn vôùi thoâng leä quoác teá hôn.
Caùc khaùi nieäm nôï quaù haïn vaø nôï xaáu coù thay ñoåi, tröôùc ñaây, tyû leä nôï quaù
haïn ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng cuûa hoaït ñoäng NH, do ñoù moät soá
NH ñoái phoù baèng caùch thöôøng xuyeân gia haïn nôï vaø tyû leä nôï quaù haïn thaáp. QÑ
493 qui ñònh nôï xaáu bao goàm keå caû nôï trong haïn (caùc khoaûn nôï ñöôïc cô caáu laïi
Trang 75
thôøi haïn nôï). Ngöôïc laïi, nôï quaù haïn coù theå khoâng ôû vaøo tình traïng nôï xaáu nôï
nhoùm 2- quaù haïn döôùi 90 ngaøy).
Thöù hai: Hai loaïi döï phoøng
Tröôùc QÑ 493 vieäc trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng chæ trích treân nôï quaù
haïn, nôï trong haïn khoâng phaûi trích ruûi ro.
QÑ 493 qui ñònh hai loaïi döï phoøng laø :
* Döï phoøng cuï theå : ñöôïc trích töø Nhoùm 2 – Nhoùm 5
Soá tieàn döï phoøng cuï theå phaûi trích ñöôïc tính theo coâng thöùc sau:
R = max {0, (A - C)} x r
Trong ñoù: R: soá tieàn döï phoøng cuï theå phaûi trích
A: giaù trò cuûa khoaûn nôï
C: giaù trò cuûa taøi saûn baûo ñaûm
r: tyû leä trích laäp döï phoøng cuï theå
Giaù trò cuûa taøi saûn baûo ñaûm (C) ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû phaân loaïi taøi saûn.
* Döï phoøng chung: trích 0,75% nôï Nhoùm 1 – Nhoùm 4 trong voøng 5 naêm
ñaàu.
+ Tröôøng hôïp moät khaùch haøng coù nhieàu hôn moät (01) khoaûn nôï vôùi toå chöùc
tín duïng maø coù baát kyø khoaûn nôï bò chuyeån sang nhoùm nôï ruûi ro cao hôn thì toå
chöùc tín duïng baét buoäc phaûi phaân loaïi caùc khoaûn nôï coøn laïi cuûa khaùch haøng ñoù
vaøo caùc nhoùm nôï ruûi ro cao hôn töông öùng vôùi möùc ñoä ruûi ro.
Thöù ba: QÑ 493 qui ñònh söû duïng döï phoøng cuï theå ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng
ñoái moùn nôï ñoù, qui ñònh tröôùc ñaây söû duïng toång soá döï phoøng ñaõ trích ñeå xöû lyù
chung cho caùc moùn nôï.
Trang 76
AÙp duïng vieäc phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín
duïng theo quyeát ñònh 493 laø phuø hôïp vôùi chuaån möïc quoác teá, ñaùp öùng yeâu caàu
quaûn trò ruûi ro tín duïng. Ñaây laø moät böôùc tieán ban ñaàu trong tieáp caän an toaøn voán,
khoâng chæ nhaèm muïc ñích phaân loaïi nôï, maø coøn nhaèm ñaùnh giaù ruûi ro khoaûn vay,
quaûn lyù chaát löôïng tín duïng, giuùp NHTM ñaùnh giaù ñuùng chaát löôïng tín duïng cuûa
mình, xaùc ñònh kòp thôøi ruûi ro tieàm aån ñeå haïn cheá thaáp nhaát thieät haïi, maët khaùc
NHTM coù nguoàn vaø cô sôû phaùp lyù ñeå xöû lyù caùc khoaûn nôï ruûi ro, laøm trong saïch
baûng caân ñoái cuûa mình .
Tuy nhieân, ñeå aùp duïng coù hieäu quaû quyeát ñònh 493 vaøo coâng taùc quaûn trò ruûi
ro tín duïng, caùc NHTM caàn nhanh choùng hoaøn thieän vieäc phaân loaïi nôï theo
phöông phaùp ñònh tính, vieäc keát hôïp ñoàng thôøi hai phöông phaùp ñònh tính vaø ñònh
löôïng giuùp cho NHTM thöïc hieän vieäc phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï
phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng moät caùch chuû ñoäng vaø hieäu quaû hôn.
Trang 77
KEÁT LUAÄN
Treân cô sôû trình baøy caùc noäi dung lyù luaän cô baûn veà nguyeân nhaân ruûi ro tín
duïng, caùc bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng noùi chung cuûa
NHTM, trong phaïm vi nghieân cöùu, ñeà taøi luaän vaên ñaõ theå hieän moät soá noäi dung
chính goàm: phaân tích thöïc traïng ruûi ro cuûa heä thoáng NHTM tænh BR-VT döôùi
toaøn boä caùc goùc ñoä aûnh höôûng khaùc nhau; laøm noåi baät thöïc traïng caùc bieän phaùp
phoøng ngöøa ruûi ro ñang ñöôïc thöïc hieän cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn; neâu leân haäu
quaû cuûa ruûi ro tín duïng maø caùc NHTM phaûi gaùnh chòu trong giai ñoaïn hieän nay;
tìm ra caùc nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa thöïc traïng ruûi ro tín duïng caùc NHTM treân
ñòa baøn. Thoâng qua ñoù, ñeà taøi ñaõ ñi saâu khai thaùc vaø laøm toaùt leân ñöôïc toaøn boä
noäi dung veà ruûi ro tín duïng cuûa heä thoáng NHTM tænh BR-VT.
Ñeà taøi ñaõ khaùi quaùt moät soá chuaån möïc veà quaûn lyù chaát löôïng tín duïng, caùc
bieän phaùp haïn cheá ruûi ro tín duïng theo thoâng leä quoác teá, ñoàng thôøi coù so saùnh vôùi
caùc qui ñònh môùi ban haønh veà quaûn lyù chaát löôïng tín duïng vaø phoøng ngöøa ruûi ro
tín duïng cuûa NHNN Vieät Nam trong quí II naêm 2005. Ñeà taøi cuõng neâu ñöôïc caùc
thay ñoåi cô baûn, coù phaân tích söï khaùc nhau trong caùc qui ñònh veà quaûn lyù chaát
löôïng tín duïng vaø phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng môùi ban haønh so vôùi caùc qui ñònh
tröôùc ñaây cuûa NHNN. Töø ñoù, taïo cô sôû ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp nhaèm naâng cao
vaø hoaøn thieän hoaït ñoäng phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro tín duïng vaø naâng cao chaát
löôïng tín duïng cho heä thoáng NHTM tænh BR-VT.
Ñeà taøi môùi chæ döøng laïi ôû vieäc phaân tích ñònh tính caùc ñoái töôïng nghieân cöùu.
Ñeå coù theå ñònh löôïng caùc moâ hình ruûi ro tín duïng vaø naâng cao chaát löôïng tín
duïng cho hoaït ñoäng cuûa heä thoáng NHTM tænh BR-VT noùi rieâng vaø hoaït ñoäng cuûa
heä thoáng NHTM Vieät Nam noùi chung, caàn phaûi coù caùc nghieân cöùu coù qui moâ lôùn
hôn, trong thôøi gian daøi hôn.
Trang 78
Maëc duø ñaõ coá gaéng raát nhieàu trong vieäc nghieân cöùu ñeà taøi, nhöng chaéc
chaén raèng luaän vaên naøy coøn nhieàu ñieàu thieáu soùt. Raát mong ñöôïc söï ñoùng goùp
theâm.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Giaùo trình Tieàn teä – Ngaân haøng NXB TP HCM. Chuû bieân: PGS.TS
Nguyeãn Ñaêng Dôøn
2. T.S Nguyeãn Minh Kieàu (23/9/2002), Lôïi nhuaän vaø ruûi ro, Baøi giaûng
Fulbright
3. Thöïc traïng ruûi ro tín duïng cuûa caùc NHTM VN vaø caùc giaûi phaùp phoøng
ngöøa haïn cheá (2003). Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc, chuû nhieäm TS. Nguyeãn
Ñöùc Thaûo.
4. Taøi lieäu hoäi nghò chieán löôïc kinh doanh cuûa NHTM giai ñoaïn 2003-2010
cô caáu laïi taøi chính vaø hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM Vieät Nam (11/2003). NH
Nhaø nöôùc TP. HCM.
5. Th.s Nguyeãn Taán Bình (2001), Phaân tích hoaït ñoäng doanh nghieäp, NXB
Ñaïi hoïc quoác gia TP.Hoà Chí Minh
6. Lyù thuyeát taøi chính tieàn teä. NXB Giaùo duïc 1998, Taäp theå taùc giaû chuû bieân
PGS.TS Döông Thò Bình Minh
7. Peter S. Rose (2001), Quaûn trò ngaân haøng thöông maïi, Ñaïi hoïc Kinh teá
quoác daân dòch, NXB Taøi chính, Haø noäi.
8. TS Traàn Ngoïc Thô vaø nhoùm taùc giaû (2003), Taøi chính doanh nghieäp hieän
ñaïi, NXB Thoáng keâ.
9. Taïp chí Ngaân haøng 2003-2004
10. Taïp chí khoa hoïc ngaân haøng naêm 2003-2004.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Các giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng và nâng cao chất lượng tín dụng của hệ thống Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu.pdf
