Đề tài Các liên kết giữa trường đại học và viện nghiên cứu với các doanh nghiệp nhỏ và vừa

nghÖ nh»m t¹o c¬ së khoa häc cho viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, t¹o ra kÕt qu¶ khoa häc vµ c«ng nghÖ míi cã tÇm quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ b¶o ®¶m an ninh, quèc phßng vµ ®µo t¹o c¸c c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ. C¸c tæ chøc R&D cÊp bé vµ cÊp tØnh chñ yÕu thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng vµ ®µo t¹o c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ. C¸c tæ chøc R&D cÊp c¬ së chñ yÕu thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ theo môc tiªu vµ nhiÖm vô ®−îc x¸c ®Þnh bëi tæ chøc hoÆc c¸ nh©n thµnh lËp. C¸c tr−êng ®¹i häc cã nhiÖm vô thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ, kÕt hîp ®µo t¹o víi nghiªn cøu khoa häc, s¶n xuÊt còng nh− c¸c dÞch vô khoa häc vµ c«ng nghÖ. C¸c tr−êng ®¹i häc còng thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô nghiªn cøu c¬ b¶n còng nh− c¸c nhiÖm vô khoa häc vµ c«ng nghÖ träng t©m cña nhµ n−íc vµ thùc hiÖn c¸c nghiªn cøu gi¶ng d¹y. C¸c tæ chøc dÞch vô khoa häc vµ c«ng nghÖ cã chøc n¨ng thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ; c¸c ho¹t ®éng liªn quan tíi së h÷u trÝ tuÖ vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ; vµ cung cÊp dÞch vô th«ng tin, t− vÊn vµ ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nh©n lùc, qu¶ng b¸ vµ vËn dông kiÕn thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ. §Õn nay, cã kho¶ng 1.100 tæ chøc nghiªn cøu khoa häc ®· ®−îc thµnh lËp, trong ®ã 600 tæ chøc thuéc së h÷u nhµ n−íc vµ gÇn 200 tr−êng cao ®¼ng vµ ®¹i häc. Cã thÓ thÊy tõ B¶ng 12 r»ng tû lÖ lín (28,6%) c¸c tæ chøc nghiªn cøu tiÕn hµnh c¸c nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò x· héi vµ nh©n v¨n. NhiÖm vô cña c¸c tæ chøc nµy lµ tiÕn hµnh c¸c nghiªn cøu c¬ b¶n nh»m t¹o luËn cøu khoa häc ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch c«ng hoÆc c¸c nghiªn cøu chÝnh s¸ch nh»m trùc tiÕp x©y dùng c¸c chiÕn l−îc vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngµnh vµ quèc gia. Ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy h−íng tíi khu vùc nhµ n−íc h¬n lµ khu vùc t− nh©n. Nhãm tiÕp theo (25%) lµ c¸c viÖn nghiªn cøu thùc hiÖn c¸c nghiªn cøu c¬ b¶n vÒ khoa häc tù nhiªn. NhiÒu viÖn nghiªn cøu trong sè ®ã chØ thùc hiÖn c¸c dù ¸n nghiªn cøu mang tÝnh chÊt lý thuiyÕt vµ kh«ng cã quan hÖ chÆt chÏ tíi ho¹t ®éng cña c¸c doanh C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 26 nghiÖp. Cã thÓ nãi r»ng ho¹t ®éng cña cÊc viÖn nghiªn cøu nµy h−íng tíi céng ®ång nghiªn cøu hoÆc khu vùc nhµ n−íc h¬n lµ khu vùc doanh nghiÖp. Nh− vËy, cã Ýt nhÊt 53,6% viÖn nghiªn cøu cã nhiÖm vô chñ yÕu h−íng tíi khu vùc nhµ n−íc hoÆc céng ®ång nghiªn cøu. B¶ng 12. Ph©n bæ c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ c¸c viÖn nghiªn cøu, 2002 LÜnh vùc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn C¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ C¸c viÖn nghiªn cøu Khoa häc tù nhiªn 18,1 25,0 Y d−îc 5,0 8,9 N«ng nghiÖp 16,4 14,3 Quy ho¹ch 5,6 0,0 B¶o vÖ m«I tr−êng 4,1 1,8 C¸c khoa häc tù nhiªn kh¸c 28,9 8,0 X· héi vµ nh©n v¨n 8,0 28,6 C«ng nghÖ 13,9 13,4 Nguån: TÝnh tãan cña chóng t«I dùa trªn Tæng ®iÒu tra c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, hμnh chÝnh, sù nghiÖp, 2002 C¸c tÝnh tãan dùa trªn cuéc Tæng ®iÒu tra c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, hµnh chÝnh vµ sù nghiÖp n¨m 2002 cho thÊy c¸c viÖn nghiªn cøu ®· ®−îc nhµ n−íc cÊp 1.343 tû ®ång ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng, trong ®ã 49,4% tõ ng©n s¸ch nhµ n−íc, 37,7% tõ dÞch vô vµ 11,9% tõ nguån nuíc ngoµi. Cã thÓ thÊy tõ B¶ng 13 r»ng c¸c viÖn nghiªn cøu tronh lÜnh vùc quy ho¹ch c¬ b¶n, x· héi vµ nh©n v¨n, n«ng nghiÖp phô thuéc nhiÒu vµo ng©n s¸ch nhµ n−íc, trong khi ®ã c¸c viÖn nghiªn cøu c«ng nghÖ th× dÞch vô lµ nguån cung cÊp tµi chÝnh C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 27 chñ yÕu. §¸ng chó ý lµ 65,6% c¸c viÖn nghiªn cøu x· héi vµ nh©n v¨n cho biÕt nguån tµi chÝnh cho ho¹t ®éng chñ yÕu lµ hoµn toµn tõ ng©n s¸ch nhµ n−íc. §iÒu râ rµng lµ c¸c tæ chøc nµy cã c¸c nguån thu nhËp kh¸c nh−ng kh«ng ®−îc thÓ hiÖn trong c©n ®èi ng©n s¸ch chÝnh thøc cña c¬ quan. §iÒu nµy thÓ hiÖn thùc tÕ lµ nhiÒu quan hÖ t¹o thu nhËp lµ c¸c quan hÖ c¸ nh©n. GÇn 60% c¸c viÖn nghiªn cøu cã nguån tµi chÝnh tõ nhµ n−íc chiÕm 70% ng©n s¸ch cña tæ chøc. C¸c sè liÖu nµy cho thÊy ho¹t ®éng cña c¸c viÖn nghiªn cøu ®−îc trî cÊp m¹nh bëi ng©n s¸ch nhµ n−íc. Nãi c¸ch kh¸c, mèi liªn kÕt víi khu vùc doanh nghiÖp ch−a ph¶i lµ nguån tµi chÝnh lín ®èi víi c¸c viÖn nghiªn cøu. B¶ng 13. Ph©n phèi doanh thu cña c¸c tæ chøc nghiªn cøu theo nguån, 2002 LÜnh vùc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn C¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ C¸c viÖn nghiªn cøu LÜnh vùc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn Khoa häc tù nhiªn 50,0 44,4 5,5 Y d−îc 43,8 13,6 42,5 N«ng nghiÖp 64,1 31,5 4,4 Quy ho¹ch 88,0 0,0 12,0 C¸c khoa häc tù nhiªn kh¸c 58,6 35,6 5,9 X· héi vµ nh©n v¨n 82,5 8,1 9,3 C«ng nghÖ 20,4 74,4 0,2 TÝnh chung 49,4 37,7 11,9 Nguån: TÝnh tãan cña chóng t«I dùa trªn Tæng ®iÒu tra c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, hμnh chÝnh, sù nghiÖp, 2002 Mét sè tr−êng ®¹i häc lín ®· thµnh lËp c¸c viÖn nghiªn cøu trùc thuéc víi môc ®Ých g¾n nghiªn cøu khoa häc víi gi¶ng d¹y vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ n©ng cao chÊt l−îng gi¶ng d¹y. HiÖn t¹i cã kháang 30 viÖn nghiªn cøu thuéc sù qu¶n lý cña c¸c tr−êng. Trong sè ®ã, bèn viÖn ®−îc thµnh lËp bëi chÝnh phñ, 23 tæ chøc ®−îc thµnh lËp bëi c¸c bé vµ 3 viÖn do tr−êng thµnh lËp. Trong sè 22 viÖn cã b¸o c¸o, cã kháang 36% cã thÓ tù C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 28 trang tr¶I ho¹t ®éng, 45,4% trang tr¶I ®−îc 30-80% chi phÝ ho¹t ®éng vµ 18,2% dùa hßan tßan vµo ng©n s¸ch nhµ n−íc ®Ó chi tr¶ chi phÝ ho¹t ®éng. C¸c viÖn nµy cã h¬n 1.200 c¸n bé víi trªn 50% cã b»ng sau ®¹i häc. Sè l−îng c¸c céng t¸c viªn nhiÒu gÊp 3 lÇn sè c¸n bé th−êng xuyªn. Trªn thùc tÕ, c¸c viÖn thuéc tr−êng lµ tæ chøc chñ yÕu cña tr−êng ®¹i häc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nghiªn cøu vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ. Trong thêi kú 2001-05 c¸c viÖn nµy ®· thùc hiÖn 460 ®Ò tµi nghiªn cøu víi tæng nguån kinh phÝ lµ 60 tû ®ång. C¸c viÖn nµy còng thùc hiÖn 960 hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ víi tæng trÞ gi¸ 46 tû ®ång. Còng trong giai ®o¹n nµy, c¸c viÖn ®· ®µo t¹o 6.200 sinh viªn trong ®ã h¬n 500 th¹c sü vµ 50 tiÕn sü. ‰ C¸c h¹n chÕ ®èi víi c¸c viÖn, tr−êng trong UREL Cã nhiÒu nguyªn nh©n vÒ phÝa c¸c tr−êng, viÖn ®· h¹n chÕ nç lùc t¨ng c−êng sù hîp t¸c gi÷a c¸c tr−êng, viÖn vµ doanh nghiÖp. C¸c tr−êng ®¹i häc ch−a chó ý ®óng møc tíi c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu. Cho ®Õn nay cã sù ph©n ®Þnh phæ biÕn lµ viÖc gi¶ng d¹y vµ ®µo t¹o lµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c tr−êng ®¹i häc, trong khi ®ã viÖc nghiªn cøu lµ c«ng viÖc cña c¸c viÖn nghiªn cøu. NhiÒu tr−êng ®¹i häc coi nghiªn cøu khoa häc lµ nhiÖm vô thø yÕu vµ chØ ®−îc sö dông cho môc ®Ých gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. HËu qu¶ lµ ng©n s¸ch dµnh cho c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu rÊt h¹n chÕ, chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc nghiªn cøu chËm ®−îc ®æi míi vµ hÇu hÕt c¸c chÝnh s¸ch nh©n sù lµ −u tiªn gi¶ng d¹y h¬n nghiªn cøu. C¸c khuyÕn khÝch nghiªn cøu t¹i tr−êng ®¹i häc cßn yÕu. C¬ cÊu kÝch thÝch hiÖn t¹i d−êng nh− khuyÕn khÝch c¸c gi¶ng viªn gi¶ng d¹y h¬n lµ nghiªn cøu. Thu nhËp tõ ho¹t ®éng gi¶ng d¹y th−êng cao h¬n nhiÒu so víi ho¹t ®éng nghiªn cøu ®· khuyÕn khÝch c¸c gi¶ng viªn −u tiªn gi¶ng d¹y vµ giµnh nhiÒu thêi gian cho gi¶ng d¹y h¬n lµ nghiªn cøu. Hëu qu¶ lµ hÇu hÕt c¸c gi¶ng viªn kh«ng tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ hä ®−îc gäi lµ “m¸y d¹y”. H¬n n÷a, chÝnh s¸ch kh«ng râ rµng ®èi víi ho¹t ®éng nghiªn cøu cña gi¶ng viªn ®· C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 29 dÉn tíi thùc tÕ lµ nh÷ng ng−êi tËp trung vµo nghiªn cøu th× kh«ng ®−îc mêi gi¶ng d¹y trong khi nh÷ng ng−êi gi¶ng d¹y th× l¹i kh«ng ®−îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó nghiªn cøu. MÊt c©n ®èi gi÷a nhiÖm vô gi¶ng d¹y vμ nghiªn cøu t¹i c¸c tr−êng ®¹i häc. C¸c tr−êng ®¹i häc nhËn thÊy r»ng kh«ng thÓ n©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc mµ kh«ng tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu. Tuy nhiªn, ®¸p øng nhu cÇu ngµy mét t¨ng vÒ gi¸o dôc ®¹i häc, c¸c tr−êng ®¹i häc ®· t¨ng quy m« vµ lo¹i h×nh ®µo t¹o. KÕt qu¶ lµ, c¸c gi¶ng viªn th−êng bÞ qu¸ t¶i trong gi¶ng d¹y. So víi thêi gian gi¶ng d¹y quy ®Þnh, c¸c gi¶ng viªn th−êng cã thêi gian gi¶ng d¹y cao gÊp 3-5 lÇn. HÖ sè ph©n bæ thêi gian gi¶ng d¹y – nghiªn cøu – dÞch vô cña c¸c tr−êng ®¹i häc ViÖt Nam lµ 7 – 2 – 1, trong khi hÖ sè nµy ë c¸c n−íc ph¸t triÓn ladf 5-4-1 vµ c¸c tr−êng ®¹i häc nghiªn cøu lµ 2-6-2. Nh− vËy râ rµng lµ viÖc më réng c¸c ngµnh gi¸o dôc nh− hiÖn nay ®ang lµm gi¶m n¨ng lùc nghiªn cøu cña c¸c tr−êng ®¹i häc. Sù hîp t¸c gi÷a c¸c tr−êng vμ c¸c viÖn ®¹i häc cßn yÕu. Do viÖc qu¸ t¶i trong gi¶ng d¹y, sù hîp t¸c gi÷a c¸c tr−êng ®¹i häc vµ c¸c viÖn nghiªn cøu lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó gi¶m sù qu¸ t¶i cña c¸c gi¶ng viªn vµ khai th¸c kiÕn thøc hiÖn ®¹i vµ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ mèi quan hÖ nµy vÉn cßn yÕu. Lý do chÝnh lµ tiÒn thï lao gi¶ng d¹y cña c¸c tr−êng ®¹i häc qu¸ thÊp. ThiÕu tinh thÇn kinh doanh. §Ó th−¬ng m¹i hãa kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc, yªu cÇu c¸c nhµ khoa häc ph¶i hiÓu ®−îc nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ mµ c¸c doanh nghiÖp gÆp ph¶i. ChØ cã thÓ lµm nh− vËy, c¸c nhµ khoa häc míi hy väng c¸c nghiªn cøu cña hä sÏ ®−îc chÊp thuËn vµ ®−îc c¸c doanh nghiÖp mua. H¬n n÷a, c¸c nhµ khoa häc cÇn tiÕp thÞ c¸c ý t−ëng cña m×nh tíi c¸c doanh nghiÖp cã quan t©m. Tuy nhiªn, hÇu hÕt c¸c nhµ khoa häc kh«ng cã kü n¨ng kinh doanh vµ kh¶ n¨ng tiÕp thÞ. §iÒu nµy t¸c ®éng tíi kh¶ n¨ng cña c¸c tr−êng ®¹i häc trong viÖc xóc tݪn c¸c ý t−ëng tíi nh÷ng ®èi t−îng sö dông tiÒm n¨ng hoÆc c¸c nhµ ®Çu t− vµ lµm cho c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cã thÓ øng dông ®−îc. C¸c nhµ khoa häc th−êng kh«ng biÕt nh÷ng diÔn biÕn trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt cã thÓ liªn quan tíi lÜnh vùc nghiªn cøu cña m×nh. NhiÒu doanh nghiÖp ®· ®Çu t− nhiÒu tiÒn cho c«ng nghÖ nhËp khÈu mµ c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ trong n−íc cã thÓ cung C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 30 øng ®−îc. ViÖc thiÕu tinh thÇn kinh doanh t¹i c¸c tr−êng ®¹i häc vµ kiÕn thøc qu¶n lý nhÊt lµ ®èi víi c¸c nhµ nghiªn cøu khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ, lµ rµo c¶n lín ®èi víi viÖc th−¬ng m¹i hãa s¶n phÈm khoa häc. Nguån lùc tμi chÝnh h¹n chÕ. Mét h¹n chÕ lín ®ã lµ thiÕu nguån tµi chÝnh tõ chÝnh phñ. C«ng viÖc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ®ßi hái ®Çu t− ®¸ng kÓ cho ph−¬ng tiÖn nghiªn cøu, chi phÝ ®i l¹i,... Kh«ng cã c¸c kháan kinh phÝ trªn, c¸c nhµ khoa häc khã cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu. Trªn thùc tÕ, c¸c ph−¬ng tiÖn vµ c¬ së nghiªn cøu cña c¸c tr−êng vµ viÖn lµ rÊt thiÕu vµ l¹c hËu. ThiÕu c¸c v−ên −¬m doanh nghiÖp trong c¸c tr−êng ®¹i häc vµ c¸c viÖn nghiªn cøu còng lµ mét trë ng¹i. Nh÷ng v−ên −¬m doanh nghiÖp nh− vËy nÕu tån t¹i sÏ t¹o thuËn lîi cho viÖc th−¬ng m¹i hãa c«ng nghÖ vµ chuyÓn giao cho c¸c doanh nghiÖp. ThiÕu chÝnh s¸ch ®Ó thóc ®Èy hîp t¸c gi÷a c¸c tr−êng, viÖn vμ doanh nghiÖp còng lµ mét trë ng¹i lín ®èi víi sù ph¸t triÓn quan hÖ tr−êng vµ doanh nghiÖp. HÇu hÕt c¸c tr−êng vµ viÖn kh«ng cã chÝnh s¸ch thóc ®Èy hîp t¸c víi c¸c doanh nghiÖp. KÕt qu¶ lµ kh«ng cã c¸c thÓ chÕ (vÝ dô nh− v¨n phßng liªn l¹c) ®Ó thóc ®Èy sù ®èi tho¹i gi÷a tr−êng vµ viÖn. §iÒu nµy t¸c ®éng tíi n¨ng lùc cña c¸c nhµ khoa häc trong viÖc tiÕp thÞ ý t−ëng cña m×nh. Nhµ khoa häc ph¶i tù ho¹t ®éng mµ kh«ng cã søc m¹nh tõ c¸c hç trî thÓ chÕ. C¸c tr−êng, viÖn cung cÊp c¸c dÞch vô kh«ng phï hîp. C¸c nghiªn cøu ®−îc thùc hiÖn t¹i c¸c tr−êng ®¹i häc ®−îc thùc hiÖn chñ yÕu dùa trªn së thÝch, kü n¨ng vµ kiÕn thøc cña b¶n th©n gi¶ng viªn. H¬n n÷a, c¸c ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸c khoa th−êng bÞ t¸c ®éng rÊt lín bëi ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y vµ lÞch d¹y. C¸c khoa th−êng coi xuÊt b¶n Ên phÈm lµ s¶n phÈm nghiªn cøu quan träng nhÊt. ViÖc t¹o ra vµ truyÒn ®¹t c¸c kiÕn thøc lµ ®Ých tíi cña c¸c häc gi¶, trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp l¹i quan t©m tíi viÖc sö dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò tøc th× nh»m tèi ®a hãa lîi nhuËn. Sù kh¸c nhau vÒ träng t©m nµy gi÷a c¸c tr−êng vµ doanh nghiÖp ®· c¶n trë viÖc x©y dùng UREL. C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 31 ThiÕu quyÒn tù chñ. C¸c tr−êng th−êng kh«ng ph©n cÊp víi ®Çy ®ñ quyÒn tù chñ vÒ lËp kÕ ho¹ch, nguån nh©n lùc vµ hîp t¸c quèc tÕ ®Ó thóc ®Èy sù n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ c¸c liªn kÕt giø nghiªn cøu, ®µo t¹o, s¶n xuÊt vµ kinh doanh. 2.2.3. §iÒu kiÖn m«i tr−êng ®èi víi UREL ‰ Khung khæ ph¸p lý Khoa häc vµ c«ng nghÖ ®−îc xem lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa cña ViÖt Nam. Ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ ®−îc Nhµ n−íc kh¼ng ®Þnh lµ chÝnh s¸ch hµng ®Çu cña quèc gia . LuËt Khoa häc vμ c«ng nghÖ 2000: Trong sè c¸c néi dung kh¸c, LuËt nµy quy ®Þnh quyÒn cña c¸c tr−êng ®¹i häc vµ viÖn nghiªn cøu vµ mét sè biÖn ph¸p thóc ®Èy ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ ë ViÖt Nam. C¸c viÖn vµ tr−êng cã quyÒn tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· ®¨ng ký; thùc hiÖn c¸c hîp ®ång khoa häc vµ c«ng nghÖ; ®µo t¹o c¸n bé vµ nu«i d−ìng c¸c tµi n¨ng khoa häc vµ c«ng nghÖ; vµ ®¨ng ký tham gia tuyÓn chän thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô khoa häc vµ c«ng nghÖ. C¸c tr−êng vµ viÖn ®−îc phÐp thµnh lËp c¸c tæ chøc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ®éc lËp, c¸c tæ chøc vµ doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô khoa häc vµ c«ng nghÖ. C¸c tr−êng vµ viÖn còng ®−îc phÐp tham gia hîp t¸c quèc tÕ hoÆc liªn doanh víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n th«ng qua ®ãng gãp b»ng tiÒn, tµi s¶n s¶n hoÆc gi¸ trÞ quyÒn së h÷u trÝ tuyÖ nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ còng nh− c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh. QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ cña c¸c tr−êng vµ viÖn ®−îc ph¸p luËt b¶o hé. LuËt chuyÓn giao c«ng nghÖ 2006: LuËt chuyÓn giao c«ng nghÖ quy ®Þnh mét sè biÖn ph¸p ®ét ph¸ nh»m t¹o c¬ chÕ tµi chÝnh vµ ®éng c¬ ®Ó ®èi víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong c¸c ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ. LuËt cho phÐp thµnh lËp Quü hç trî ®æi míi c«ng nghÖ quèc gia nh»m hç trî c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ, c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ ®Çu t− trong chuyÓn giao c«ng nghÖ, ®æi míi kü thuËt vµ sö dông c¸c kü C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 32 thuËt tiªn tiÕn. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông 10% lîi nhuËn t¨ng lªn tõ viÖc sö dông vµ ®æi míi c«ng nghÖ ®−îc t¹o ra trong n−íc trong vßng 3 n¨m ®Ó th−ëng cho nh÷ng ng−êi ®ãng gãp trùc tiÕp vµo sö dông vµ ®æi míi c«ng nghÖ. C¸c t¸c gi¶ t¹o ra c«ng nghÖ ®−îc h−ëng tõ 20% - 30% thu nhËp tõ chuyÓn giao c«ng nghÖ. LuËt còng quy ®Þnh mét sè chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p hç trî chuyÓn giao c«ng nghÖ nh− t¹o m«i tr−êng thuËn lîi cho c¸c chuyªn gia cÊp cao lµ ng−êi n−íc ngoµi hoÆc ViÖt Nam ®ang sinh sèng t¹i n−íc ngoµi lµm viÖc trong c¸c dù ¸n ¸p dông vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµo ViÖt Nam, cö c¸c chuyªn gia kü thuËt ViÖt Nam ra n−íc ngoµi ®Ó thu nhËp chuyÓn giao c«ng nghªk; cã chÝnh s¸ch −u ®·i vÒ thuÕ, tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp sö dông vµ ®æi míi c«ng nghÖ. NhiÒu chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ ph¸t triÓn c¸c tiÒm n¨ng vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· ®−îc ban hµnh. C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr−êng khoa häc vμ c«ng nghÖ. Nh»m g¾n kÕt h¬n n÷a gi÷a c¸c tr−êng, viÖn víi c¸c doanh nghiÖp, Thñ t−íng chÝnh phñ ®· th«ng qua ®Ò ¸n ph¸t triÓn thÞ tr−êng khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Õn n¨m 2010. §Ò ¸n nµy h−íng tíi thiÕt lËp vµ hßan thiÖn c¸c thÓ chÕ c¬ b¶n cña thÞ tr−êng khoa häc vµ c«ng nghÖ, t¹o m«i tr−êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng, ®ång thêi thóc ®Èy vµ hç trî c¸c doanh nghiÖp vÒ ®æi míi c«ng nghÖ, t¨ng sè l−îng vµ chÊt l−îng c¸c giao dÞch víi tèc ®é hµng n¨m lµ 10% cho giai ®o¹n 2006-2010. ‰ §Çu t− trùc tiÕp cña ChÝnh phñ trong ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ Chi cña ng©n s¸ch nhμ n−íc cho ho¹t ®éng khoa häc vμ c«ng nghÖ. C¸c n−íc tµi trî cho viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô khoa häc vµ c«ng nghÖ −u tiªn vµ träng ®iÓm, nhiÖm vô khoa häc vµ c«ng nghÖ v× lîi Ých céng ®ång, vµ c¸c nghiªn cøu c¬ b¶n; duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c tiÒm n¨ng khoa häc vµ c«ng nghÖ; x©y dùng nÒn t¶ng vËt chÊt vµ kü thuËt cho C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 33 c¸c tæ ch−c khoa häc vµ c«ng nghÖ nhµ n−íc; vµ hç trî c¸c doanh nghiªp thùc hiÖn c¸c nghiªn cøu øng dông vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ trong c¸c lÜnh vùc then chèt vµ −u tiªn. ChÝnh phñ cam kÕt duy tr× chi ng©n s¸ch ë møc 2% tæng chi ng©n s¸ch. Do vËy, chi ng©n s¸ch cho khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· t¨ng nhanh qua thêi gian cïng víi tèc ®é t¨ng chi ng©n s¸ch vµ ®¹t 4.270 tû ®ång vµo n¨m 2005 (xem B¶ng 14). Chi khoa häc vµ c«ng nghÖ bao gåm chi ®Çu t− ph¸t triÓn (chi cho h¹ tÇng) vµ chi th−êng xuyªn (chi vÒ l−¬ng vµ chi phÝ ho¹t ®éng. Cã thÓ thÊy tõ B¶ng 14, mÆc dï c¶ chi ®Çu t− vµ chi th−êng cuyªn t¨ng, nh−ng tû träng cña chi th−êng xuyªn ®· liªn tôc gi¶m trong m−êi n¨m qua tõ 86,7% n¨m 1996 xuèng 59% n¨m 2005. Sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu nµy ph¶n ¸nh sù thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña chÝnh phñ vÒ ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ: Nhµ n−íc khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ nhµ n−íc tù chñ vÒ tµi chÝnh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm tµi chÝnh; tõng b−íc gi¶m trî cÊp cho c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ, tr−íc hÕt th«ng qua gi¶m chi ng©n s¸ch nhµ n−íc cho c¸c kháan l−¬ng; ph©n bæ l¹i chi khoa häc vµ c«ng nghÖ cho c¸c nhiÖm vô khoa häc träng ®iÓm cÊp bé vµ cÊp nhµ n−íc. B¶ng 14. Chi ng©n s¸ch nhµ nuíc cho ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Tæng 876 1885 2322 2814 3126 3727 4270 Chi ®Çu t− 154 535 722 1004 1114 1431 1750 Chi th−êng xuyªn 722 1350 1600 1810 2012 2296 2520 % tæng chi ng©n s¸ch 1,13 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 % GDP 0,43 0,48 0,53 0,51 0,52 0,51 Nguån: Bé Khoa häc vμ C«ng nghÖ vμ tÝnh tãan cña chóng t«i MÆc dï chi ng©n s¸ch cho ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ t¨ng, nh−ng t¸c ®éng cña viÖc chi nµy tíi UREL ch−a m¹nh. HÇu hÕt c¸c kho¶n chi khoa häc vµ c«ng nghÖ ®−îc C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 34 ph©n bæ vµo khu vùc nhµ n−íc hay nãi c¸ch kh¸c lµ bªn cung øng cña UREL. T¸c ®éng cña chi ng©n s¸ch tíi c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ ch−a ®−îc nh− mong muèn. B¶ng 6 cho thÊy mÆc dï chi khoa häc vµ c«ng nghÖ cña nhµ n−íc t¨ng trong nh÷ng n¨m qua, nh−ng tû träng trong GDP vÉn thÊp vµ t¨ng chËm. ChØ cã kho¶ng 25% chi ®Çu t− cho khoa häc vµ c«ng nghÖ ®−îc sö dông cho c¸c ph−¬ng tiÖn nghiªn cøu. VÝ dô, n¨m 2003 chØ cã kháang 300 tû ®ång chi ®Çu t− trong tæng sè 1.114 tû ®ång ®−îc chi vµo n©ng cÊp c¸c ph−¬ng tiÖn nghiªn cøu, vµ kho¶n chi cßn l¹i ®−îc ph©n bæ cho c¸c ho¹t ®éng quy ho¹ch. KÕt qu¶ lµ mÆc dï chi ®Çu t− t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m qua, nh−ng c¸c ®iÒu kiÖn vÒ ph−¬ng tiÖn nghiªn cøu vÉn nghÌo nµn vµ ch−a ®¸p øng ®−îc c¸c nhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc. Cuéc kh¶o s¸t 50 tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¸t hiÖn ra r»ng chi cho ph−¬ng tiÖn nghiªn cøu trªn mét nhµ khoa häc kh«ng cao: trung binh lµ 121 triÖu ®ång ë c¸c tr−êng ®¹i häc vµ 139 triÖu ®ång ®èi víi c¸c viÖn nghiªn cøu vµ 492 triÖu ®ång t¹i doanh nghiÖp. H¬n n÷a, chi cho c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ còng ch−a ®¸p øng ®−îc nhu cÇu. Chi tiªu hµng n¨m cho ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ trªn mét nhµ khoa häc lµ rÊt thÊp: trung b×nh lµ 48,57 triÖu ®ång ®èi víi c¸c tr−êng ®¹i häc, 110,02 triÖu ®ång ®èi víi c¸c viÖn nghiªn cøu vµ 11,25 triÖu ®ång ®èi víi c¸c doanh nghiÖp (xem B¶ng 15). B¶ng 15. Chi cho c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ Mét nhµ khoa häc (triÖu ®ång/ng−êi/n¨m) C¸c tæ chøc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn Trung b×nh 1 tæ chøc (triÖu ®ång/n¨m) Trung b×nh Tèi ®a Tèi thiÓu C¸c tr−êng ®¹i häc 874 48,57 50,44 3,54 C¸c viÖn nghiªn cøu 3.171 110,02 92,40 11,66 C¸c doanh nghiÖp 1.223 11,25 18,00 0,42 Nguån: Bé Khoa häc vμ C«ng nghÖ C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 35 C¸c ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu träng ®iÓm quèc gia. Mét trong c¸c kªnh qua ®ã c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tiÕp cËn tíi hç trî tµi chÝnh tõ ng©n s¸ch nhµ n−íc lµ c¸c ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu träng ®iÓm cÊp quèc gia ®−îc x¸c ®Þnh cho tõng thêi kú n¨m n¨m. C¸c ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu träng ®iÓm quèc gia thêi kú 2000-2005 cung cÊp vèn cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt thö nghiÖm còng nh− c¸c dù ¸n nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ víi quan ®iÓm ®Èy nhanh viÖc ®−a c¸c kÕt qu¶ vµo s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Trong sè 342 c¸c dù ¸n khoa häc vµ c«ng nghiÖp thuéc ch−¬ng tr×nh, c¸c doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn 65 dù ¸n, trong ®ã c¸c viÖn nghiªn cøu cña nhµ n−íc thùc hiÖn 227 dù ¸n vµ c¸c tr−êng ®¹i häc 50 dù ¸n. C¸c ch−¬ng tr×nh ®· t¹o ra 1.064 c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ 325 kÕt qu¶ trong ®ã ®· ®−îc øng dông vµo s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh, gÇn 90 ng−êi ®· ®−îc ®µo t¹o bËc tiÕn sü vµ 285 th¹c sü. MÆc dï c¸c ch−¬ng tr×nh ®· t¹o ra nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cùc, nh−ng t¸c ®éng tíi UREL cßn h¹n chÕ v× c¸c nguyªn nh©n sau ®©y: - HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c dù ¸n khoa häc vµ c«ng nghÖ thuéc c¸c ch−¬ng tr×nh lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc quy m« lín, th−êng lµ c¸c tæng c«ng ty, do vËy kh«ng t¹o ra lîi Ých trùc tiÕp cho c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa; - ViÖc ®−a c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vµo s¶n xuÊt ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu. Ngo¹i trõ c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c dù ¸n nghiªn cøu, nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c kh«ng chÊp nhËn hoÆc kh«ng vËn dông nghiªm tóc c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn tíi thùc tÕ nµy. Thø nhÊt, mét sè doanh nghiÖp, hÇu hÕt lµ doanh nghiÖp nhµ n−íc, vÉn cßn ®−îc nhµ n−íc b¶o hé vµ do vËy ch−a ®èi diÖn víi c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp kh«ng thùc sù chó ý tíi ®æi míi c«ng nghÖ v× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh. Thø hai, nhiÒu doanh nghiÖp cè g¾ng t×m kiÕm c¸c hç trî chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc ®Ó duy tr× s¶n xuÊt cña m×nh thay v× ®Çu t− ®æi míi c«ng nghÖ. Thø ba, nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng cã th«ng tin vÒ c¸c kÕt qu¶ cña ®Ò tµi. KÕt qu¶ lµ nhiÒu doanh nghiÖp vÉn ®Çu t− mét sè l−îng lín tiÒn vµo nhËp C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 36 khÈu c«ng nghÖ n−íc ngßai mµ trªn thùc tÕ c¸c nhµ khoa häc trong n−íc cã thÓ cung cÊp ®−îc. - C¸c c¬ quan qu¶n lý ch−a cã c¬ chÕ h÷u hiÖu ®Ó b¶o ®¶m lùa chän ®óng c¸c øng cö viªn thùc hiÖn c¸c dù ¸n nghiªn cøu vµ chÊt l−îng nghiªn cøu. C¸c doanh nghiÖp kh«ng muèn vËn dông c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cøu cã chÊt l−îng thÊp hoÆc ch−a ®¹t yªu cÇu. Ch−a cã c¬ chÕ hç trî c¸c doanh nghiÖp lµ nh÷ng tæ chøc ®Çu tiªn ¸p dông c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu. Ch−a cã c¬ chÕ phï hîp ®Ó th−¬ng m¹i hãa c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu. Quü ph¸t triÓn khoa häc vμ c«ng nghÖ quèc gia. Quü ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ do chÝnh phñ thµnh lËp nh»m hç trî tµi chÝnh cho c¸c nghiªn cøu c¬ b¶n, c¸c nhiÖm vô khoa häc khÈn cÊp hoÆc ph¸t sinh vµ c¸c nhiÖm vô khoa häc vµ c«ng nghÖ cã triÓn väng nh−ng còng rÊt rñi ro vµ tÝn dông l·I suÊt thÊp hoÆc kh«ng l·I suÊt cho viÖc ¸p dông c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c«ng nghª vµo s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. CÇn chó ý r»ng Quü cung cÊp tµi chÝnh hoÆc tÝn dông −u ®·i cho c¸c dù ¸n nghiªn cøu do c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trùc tiÕp tr×nh. Quü sÏ cung cÊp 200 triÖu ®ång tõ ng©n s¸ch trong n¨m ®Çu vµ 200 n¨m cho c¸c n¨m tiÕp theo. Ngoµi ®ãng gãp cña ng©n s¸ch nhµ n−íc, Quü còng dù ®Þnh huy ®éng vèn tõ c¸c nguån kh¸c. C¸c bé vµ c¸c tØnh còng ®−îc yªu cÇu thµnh lËp c¸c quü ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ nh»m ®¸p øng c¸c yªu cÇu c¸c yªu cÇu vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ cña m×nh. C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ®−îc khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c quü khoa häc vµ c«ng nghÖ. C¸c quü khoa häc vµ c«ng nghÖ nµy lµ c¸c tæ chøc phi lîi nhuËn cung cÊp vèn kh«ng hoµn l¹i hoÆc c¸c kho¶n vay cã l·I suÊt thÊp hoÆc kh«ng cã l·I suÊt nh»m hç trî c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n liªn quan ®Õn ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ. C¸c quü ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ sÏ cung cÊp vèn cho c¸c dù ¸n nghiªn cøu trªn c¬ së c¹nh tranh. Trë ng¹i hiÖn nay lµ thùc thi trªn thùc tÕ. Quü ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ quèc gia ®−îc thµnh lËp n¨m 2003 theo NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ; tuy nhiªn cho ®Õn nay quü vÊn ch−a ho¹t ®éng chñ yÕu lµ do thiÕu c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn, C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 37 c¸ thñ tôc vµ c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ ®Ó nhËn ®−îc sù hç trî vÒ tµi chÝnh. Do vËy, c¸c quü ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ vÉn ch−a cã t¸c ®éng tíi c¸c doanh nghiÖp, kÓ c¶ DNNVV. C¸c khuyÕn khÝch cña ChÝnh phñ ®èi víi ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghª ChÝnh phñ ®· ®−a ra nhiÒu khuyÕn khÝch cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ d−íi c¸c h×nh thøc thuÕ, tÝn dông vµ c¸c khuyÕn khÝch kh¸c. LuËt Khoa häc vµ C«ng nghÖ quy ®Þnh c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch d−íi c¸c h×nh thøc thuÕ, tÝn dông, c¬ së h¹ tÇng vµ th«ng tin ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ. C¸c hîp ®ång nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ®−îc miÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, m¸y mãc thiÕt bÞ, c¸c bé phËn rêi, ph−¬ng tiÖn vËn t¶I ch−a s¶n xuÊt ®−îc trong n−íc hoÆc sö dông c¸c c«ng nghÖ míi ®−îc miÔn thuÕ nhËp khÈu vµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. C¸c −u ®·I vÒ thuÕ còng ¸p dông ®èi víi c¸c s¶n phÈm ®ang trong giai ®o¹n s¶n xuÊt thö nghiÖm, c¸c dÞch vô t− vÊn khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ c¸c doanh nghiÖp ®æi míi c«ng nghÖ hoÆc t¨ng c¸c tiªu chuÈn c«ng nghÖ. VÒ tÝn dông, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n vay vèn trung h¹n vµ dµi h¹n ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ sÏ ®−îc h−ëng c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn vµ l·I suÊt −u ®·i. C¸c ch−¬ng tr×nh, ®Ò tµi hoÆc dù ¸n khoa häc vµ c«ng nghÖ cã nhu cÇu lín vÒ vèn sÏ ®−îc −u tiªn xem xÐt trong viÖc sö dông viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc. ChÝnh phñ ®ãng vai trß x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ. Cô thÓ, ChÝnh phñ ®Çu t− vµo x©y dùng c¬ së vËt chÊt vµ kü thuËt cña c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ quan träng; x©y dùng c¸c phßng thÝ nghiÖm quan träng ®¹t tiªu chuÈn khu vùc vµ quèc tÕ; x©y dùng hÖ thèng th«ng tin khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®¶m b¶o th«ng tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi vÒ nh÷ng kÕt qu¶ khoa häc vµ c«ng nghÖ quan träng. C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 38 C¸c doanh nghiÖp ®Çu t− vµo ph¸t triÓn khoa häc vµ coong nghÖ ®−îc phÐp gi÷ mét phÇn vèn ®Çu t− cña m×nh cho ®Çu t− ph¸t triÓn khoa hÞc vµ c«ng nghÖ nh»m ®æi míi c«ng nghÖ vµ t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. C¸c kho¶n ®Çu t− nµy ®−îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ thµnh lËp c¸c quü ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Ó ®−a c¸c s¸ng kiÕn vµo ®Çu t− ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ. C¸c doanh nghiÖp ®Çu t− nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ trong c¸c lÜnh vùc träng ®iÓm cña nhµ n−íc sÏ ®−îc xem xÐt hç trî mét phÇn tµi chÝnh cho nghiªn cøu. C¸c trë ng¹i lín cña c¸c khuyÕn khÝch chÝnh s¸ch hiÖn hµnh lµ quy ®Þnh cßn thiÕu vµ thùc thi ch−a hiÖu qu¶. NhiÒu doanh nghiÖp cho r»ng c¸c chÝnh s¸ch hiÖn hµnh ch−a ®ñ m¹nh ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp cßn nhËn thÊy viÖc tiÕp cËn tíi c¸c khuyÕn khÝch chÝnh s¸ch cßn khã kh¨n. Trªn thùc tÕ, c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n khoa häc vµ c«ng nghÖ trong nghiªn cøu c¬ b¶n hoÆc c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn thay thÕ nhËp khÈu khã tiÕp cËn tíi c¸c nguån tÝn dông ng©n hµng. ‰ C¸c thÓ chÕ trung gian Bªn c¹nh c¸c tr−êng ®¹i häc, c¸c viÖn nghiªn cøu bªn phÝa cung vµ c¸c doanh nghiÖp bªn phÝa cÇu, cßn cã c¸c trung gian khoa häc vµ c«ng nghÖ. C¸c trung gian khoa häc vµ c«ng nghÖ cã thÓ lµ tæ chøc hoÆc c¸ nh©n cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, së h÷u trÝ tuÖ, t− vÊn ph¸p lý, chøng thùc c«ng nghÖ, tµi chÝnh, qu¶ng c¸o, héi trî th−¬ng m¹i vµ c¸c dÞch vô kh¸c. C¸c trung gian nµy ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thµnh lËp, tæ chøc ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn thÞ tr−êng khoa häc vµ c«ng nghÖ, kÝch thÝch quan hÖ cung vµ cÇu vµ truyÒn b¸ c«ng nghÖ. C¸c trung gian nµy ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c DNNVV ë ViÖt Nam trong UREL v× c¸c DNNVV th−êng thiÕu n¨ng lùc t×m kiÕm c¸c nhµ cung øng c«ng nghÖ. T¹i ViÖt Nam, c¸c trung gian khoa häc vµ c«ng nghÖ vÉn ë giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn. C¸c dÞch vô trung gian khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ c¸c dÞch vô m«I giíi th−êng lµ thiÕu hoÆc yÕu. N¨ng lùc cña c¸c tæ chøc dÞch vô khoa häc vµ c«ng nghÖ ®¸p øng nhu cÇu vÒ s¶n phÈm c«ng nghÖ cßn h¹n chÕ. C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 39 DÞch vô t− vÊn, chøng nhËn vµ ®¸nh gi¸ c¸c giao dÞch c«ng nghÖ vÉn ch−a ph¸t triÓn. C¸c dÞch vô v−êm −¬m doanh nghiÖp ®ang ë giai ®o¹n nghiªn cøu vµ thö nghiÖm. DÞch vô tµi chÝnh hç trî v−ên −¬m c«ng nghÖ vµ th−¬ng m¹i hãa c¸c kÕt qu¶ khoa häc vµ c«ng nghÖ nh− ®Çu t− m¹o hiÓm, quü ®Çu t− ®æi míi vµ c¸c qòy hç trî khoa häc vµ c«ng nghÖ trªn thùc tÕ ch−a thùc sù ho¹t ®éng. C¸c dÞch vô vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vÉn cßn h¹n chÕ. HiÖn nay cã h¬n 20 tæ chøc ®−îc cÊp phÐp ®¹i diÖn quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ®ang cung cÊp c¸c dÞch vô cho kh¸ch hµng n−íc ngoµi. H¬n n÷a, hÇu nh− ch−a cã sù hîp t¸c gi÷a c¸c trung gian khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ ®iÒu nµy dÉn tíi c¸c dÞch vô khoa häc c«ng nghÖ ch−a hÊp dÉn vµ cã gi¸ trÞ thÊp. ThÞ tr−êng khoa häc vµ c«ng nghª (Techmart). Techmart lµ thÞ tr−êng c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ. ThÞ tr−êng nµy ®−îc tæ chøc trªn c¬ së thu thËp th«ng tin vÒ nhu cÇu vµ cung øng c«ng nghÖ tõ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n tham gia c¸c giao dÞch c«ng nghÖ. Teachmart ®−îc xem lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó t¹o dùng c¸c mçi liªn kÕt gi÷a c¸c tr−êng ®¹i häc, viÖn nghiªn cøu, doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc. Techmart ®−îc tæ chøc lÇn ®Çu tiªn n¨m 1999. kÓ tõ ®ã 30 Techmart ®· ®−îc tæ chøc t¹i nhiÒu tØnh vµ thµnh phè. Quy m« cña Techmart ngµy cµng më réng. Hµng ngµn c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ, c¸c gi¶I ph¸p phÇn mÒm, dÞch vô c«ng nghÖ ®· ®−îc b¸n víi gi¸ trÞ ngµn ngh×n tû ®ång. Online Techmart gÇn ®©y ®· ®−îc më cöa. §−îc hç trî bëi c¸c kü thuËt th«ng tin vµ viÔn th«ng, thÞ tr−êng nµy më réng nhanh chãng vÒ ®Þa ®iÓm vµ thêi gian. Online Techmart còng lµ c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó c¸c tr−êng ®¹i häc vµ viÖn nghiªn cøu thóc ®Èy chuyÓn giao c«ng nghÖ, c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu tíi c¸c doanh nghiÖp vµ qu¶ng b¸ c¸c kÕt qu¶ khoa häc vµ c«ng nghÖ. Online Techmart còng gi¶m ®¸ng kÓ chi phÝ qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ vµ c¸c giao dÞch c«ng nghÖ. C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n cã thÓ tiÕp cËn c¸c th«ng tin míi nhÊt, nhanh chãng t×m ®−îc c¸c ®èi t¸c; t¨ng kh¶ n¨ng chän c¸c c«ng nghÖ thÝch hîp vµ hoµn thiÖn c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu. N¨m 2005, cã kháang trªn 1,8 triÖu l−ît ng−êi tiÕp cËn tíi Online Techmart, trong sè ®ã 2500 ng−êi ®· cã nhu cÇu thùc sù vµ 1500 ®· hoµn tÊt giao dÞch. C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 40 Tuy vËy, vÉn cßn nh÷ng khã kh¨n vÒ chuyªn gia, c¬ së h¹ tÇng (®Þa ®iÓm tæ chøc Techmart, h¹ tÇng th«ng tin vµ c¸c thiªt bÞ kh¸c ), vµ tµi chÝnh ®ang h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña Techmart vµ Online Techmart. H¹n chÕ chñ yÕu cña Techmart lµ Techmart kh«ng ®−îc tæ chøc th−êng xuyªn vµ réng kh¾p vµ chØ tån t¹i trong kho¶ng thêi gian ng¾n tõ 3 ®Õn 4 ngµy. Online Techmart cã thÓ gi¶I quyÕt c¸c vÊn ®Ò nµy nh−ng l¹i cã nh÷ng h¹n chÕ kh¸c ®ã lµ kh«ng ph¶I tÊt c¶ mäi ng−êi ®Òu cã thÓ tiÕp cËn internet. Trung t©m mua b¸n c«ng nghÖ còng míi ®−îc thµnh lËp gÇn ®©y. Trung t©m ®−îc kú väng cung cÊp ®Þa ®iÓm cè ®Þnh vµ th−êng xuyªn cho c¸c giao dÞch c«ng nghÖ vµ cã tÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm cña Techmart nh−ng kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. Trung t©m cã ba chøc n¨ng: giíi thiÖu c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ, tiÕp cËn Online Techmart, cung cÊp c¸c dÞch vô t− vÊn vµ hç trî c¸c doanh nghiÖp trong ®µm ph¸n, ký kÕt c¸c hîp ®ång c«ng nghÖ. Sau mét th¸ng ho¹t ®éng, ®· cã 50 liªn kÕt cung cÇu vµ 100 truy cËp Online Techmart. C¸c trung t©m mua b¸n c«ng nghÖ kh¸c sÏ ®−îc thµnh lËp t¹i Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng, vµ H¶I Phßng trong thêi gian tíi. C¸c khu c«ng nghÖ cao C¸c doanh nghiÖp cã dù ¸n ®Çu t− trong c¸c khu c«ng nghÖ cao sÏ nhËn ®−îc c¸c −u ®·i vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, miÔn tiÒn thuª ®Êt, b¶o l·nh tÝn dông, −u ®·I l·I suÊt sau ®Çu t−, tÝn dông −u ®·i ®èi víi xuÊt khÈu trùc tiÕp vµ th−ëng xuÊt khÈu. Khu c«ng nghÖ cao ®−îc xem lµ c«ng cô h÷u dông ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− vµo khoa häc vµ c«ng nghÖ. Tuy nhiªn, hiÖn nay hai khu c«ng nghÖ cao ë Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh vÉn ch−a ®I vµo ho¹t ®éng. Do vËy, ch−a thÓ ®¸nhgi¸ ®−îc t¸c ®éng thùc tÕ cña c¸c khu c«ng nghÖ cao nµy. Quü ®Çu t− m¹o hiÓm C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 41 Trªn thÕ giíi, c¸c quü ®Çu t− m¹o hiÓm ®ãng vai trß tÝch cùc trong viÖc nu«I d−ìng c¸c s¸ng kiÕn, nhÊt lµ vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ. HiÖn nay, ®· cã mét sè quü ®Çu t− m¹o hiÖn ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. IDGVF ®−îc thµnh lËp n¨m 2004 cã môc tiªu ®Çu t− vµo c«ng nghÖ th«ng tin víi sè vèn ban ®Çu 100 triÖu ®« la Mü. Tuy nhiªn, cho tíi nay chØ cã 4 doanh nghiÖp ViÖt Nam ®−îc quü nµy ®Çu t− víi sè vèn nhá bÐ. Quü Mekong ®Çu t− trong lÜnh vùc xuÊt khÈu vµ trªn thùc tÕ quü nµy ®· cung cÊp vèn cho 3 doanh nghiÖp. Nh×n chung, c¸c DNNVV ViÖt Nam ch−a ®¸p øng ®−îc tiªu chuÈn ®Ó nhËn ®Çu t− trung h¹n vµ dµi h¹n tõ quü ®Çu t− m¹o hiÓm v× kh«ng cã chiÕn l−îc dµi h¹n vÒ ®æi míi c«ng nghÖ, ngo¹i trõ mét sè doanh nghiÖp trong lÜnh vùc xuÊt khÈu vµ c«ng nghÖ th«ng tin. Thùc tÕ cã qua Ýt quü ®Çu t− m¹o hiÓm t¹i ViÖt Nam ph¶n ¸nh nh÷ng yÕu kÐm cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam: thiÕu c¸c doanh nghiÖp c«ng nghÖ cao, thiÕu c¸c v−ên −¬m, khung khæ ph¸p luËt ch−a ®Çy ®ñ, thÞ tr−êng chøng khãan h¹n chÕ vµ c¸c chÝnh s¸ch hç trî c¸c quü ®Çu t− cßn thiÕu. Do vËy, trong thêi gian ng¾n khã cã thÓ cã nhiÒu quü ®Çu t− thùc sù t¹i ViÖt Nam. 3. C¸c kiÕn nghÞ thóc ®Èy UREL t¹i ViÖt Nam 3.1. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi c¸c tr−êng ®¹i häc vµ viÖn nghiªn cøu ‰ Xem xÐt l¹i nhiÖm vô vμ chiÕn l−îc ph¸t triÓn ¾ T¹o c©n ®èi hîp lý gi÷a c¸c chøc n¨ng truyÒn thèng lµ ®µo t¹o vµ nghiªn cøu c¬ b¶n víi c¸c chøc n¨ng hiÖn ®¹i lµ øng dông thùc tÕ . ‰ Hîp lý hãa c¬ cÊu tæ chøc nh»m t¹o thuËn lîi cho UREL C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 42 ¾ Thµnh lËp c¸c ®¬n vÞ ph¸t triÓn kinh doanh ®éc lËp n»m trong tr−êng ®¹i häc ®Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc th−¬ng m¹i hãa c«ng nghÖ. C¸c ®¬n vÞ nµy cã thÓ tån t¹i d−íi c¸c h×nh thøc ph¸p lý kh¸c nhau tõ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc khoa cho tíi lµ mét doanh nghiÖp hoµn toµn hoÆc së h÷u mét phÇn bëi tr−êng ®¹i häc. C¸c ®¬n vÞ nµy bao gåm: V¨n phßng liªn l¹c doanh nghiÖp cã nhiÖm vô liªn kÕt c¸c doanh nghiÖp víi c¸c c«ng nghÖ chÝnh cña tr−¬ng ®¹i häc ; C¸c v−ên −¬m khoa häc lµ cÇu nèi gi÷a tr−êng ®¹i häc vµ doanh nghiÖp . Thµnh lËp c¸c c¬ quan s¸ng chÕ cã tr¸ch nhiÖm ¸p dông c¸c s¸ng chÕ, chuyÓn giao c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu, x¸c ®Þnh tiÒm n¨ng th−¬ng m¹i cña c¸c s¸ng chÕ vµ ®µm ph¸p s¸ng chÕ. C¬ quan nµy t¹o thuËn lîi cho viÖc ®µm ph¸n cña doanh nghiÖp vÒ hîp ®ång vµ c¸c quyÒn së h÷u trÝ tuÖ víi tr−êng ®¹i häc vµ gi¶i phãng c¸c nhµ khoa häc khái c¸c c«ng viÖc hµnh chÝnh. ‰ Thay ®æi c¸ch thøc gi¶ng d¹y vμ nghiªn cøu ¾ §Þnh h−íng gi¸o dôc tíi ®µo t¹o kü s−, ®Æc biÖt nhÊn m¹nh tíi ®µo t¹o ng¾n h¹n vµ ¸p dông thùc tiÔn vµ t¹o ra c¸c sinh viªn ®−îc ®µo t¹o mang tÝnh thùc hµnh cao. ¾ §æi míi néi dung gi¶ng d¹y theo h−íng: nghiªn cøu c¬ b¶n vµ øng dông. Lùa chän vµ sö dông mét sè ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y hiÖn ®¹i vµ gi¸o tr×nh khoa häc tù nhiªn, c«ng nghÖ vµ kinh tÕ. Mêi c¸c gi¸o s− n−íc ngoµi vµ ng−êi ViÖt Nam ë n−íc ngoµi tham gia ho¹t ®éng gi¶ng d¹y hoÆc qu¶n lý gi¸o dôc. ¾ X©y dùng c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o chÝnh quy míi víi sù tham gia cña nh÷ng ng−êi tõ khu vùc doanh nghiÖp. C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 43 ¾ T¹o c¸c kÝch thÝch m¹nh mÏ ®Ó khuyÕn khÝch c¸c gi¶ng viªn thay ®æi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ kÕt hîp c«ng viÖc nghiªn cøu víi c«ng viÖc gi¶ng d¹y; vÝ dô c¸c gi¶ng viªn kh«ng thùc hiÖn nghiªn cøu sÏ kh«ng ®−îc phÐp gi¶ng d¹y. ¾ ChuyÓn tõ gi¸o dôc nhÊn m¹nh tíi tµi n¨ng sang gi¸o dôc nhÊn m¹nh tíi céng ®ång, ®ång thêi vÉn duy tr× ®µo t¹o c¸c sinh viªn cã tr×nh ®é cao cho c¸c ngµnh kinh tÕ. Thay ®æi c¸ch søc tuyÓn sinh. ¾ T¨ng c−êng gi¸o dôc th−êng xuyªn nh»m cËp nhËp nh÷ng thay ®æi vÒ c«ng nghÖ. ¾ §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vµ chÝnh s¸ch khoa häc vµ c«ng nghÖ t¹i c¸c tr−êng ®¹i häc, nhÊt lµ trong viÖc ®¸nh gi¸ c¸c dù ¸n nghiªn cøu; dµnh −u tiªn cao cho ho¹t ®éng nghiªn cøu cã kh¶ n¨ng øng dông cao trong cuéc sèng hoÆc gi¶ng d¹y. ¾ C¸c nhµ khoa häc cÇn thùc hiÖn c¸c nghiªn cøu theo nhu cÇu. Nghiªn cøu nµy ®−îc thùc hiÖn theo yªu cÇu cña ng−êi sö dông tiÒm n¨ng hoÆc ®−îc x¸c ®Þnh th«ng qua tham kh¶o c¸c kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. ‰ T¹o lËp tinh thÇn kinh doanh ¾ T×m c¸c c¸ch t¨ng c−êng tiÕp xóc víi c¸c doanh nghiÖp: héi chî c«ng nghª, trung t©m liªn l¹c gi÷a tr−êng, viÖn vµ c¸c doanh nghiÖp, ¾ Mêi ®¹i diÖn doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t− m¹o hiÓm tham gia c¸c héi ®ång quan träng x©y dùng ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ nghiªn cøu. §iÒu nµy sÏ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp vµ nh÷ng ng−êi sö dông c«ng nghÖ kh¸c tham gia vµo viÖc x©y dùng ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu. ¾ T¹o t¸c phong cã tÝnh kû luËt h¬n ®èi víi c¸c nhµ khoa häc vµ gi¶ng viªn trong viÖc tu©n thñ thêi h¹n nghiªn cøu. C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 44 ‰ T¹o c¸c khuyÕn khÝch thóc ®Èy UREL ¾ §−a ra c¸c kÝch thÝch ®èi víi c¸c nhµ khoa häc liªn quan ®Õn UREL: thµnh c«ng trong chuyÓn giao c«ng nghÖ còng nh− cung cÊp dÞch vù t− vÊn ®−îc xem xÐt khi ®¸nh gi¸ gi¶ng viªn. ¾ Thay ®æi v¨n hãa cña tr−êng ®¹i häc th«ng qua viÖc tuyªn truyÒn lîi Ých cña viÖc thiÕt lËp c¸c quan hÖ víi c¸c doanh nghiÖp nh− cã thªm nguån tµi chÝnh, t¹o c¬ héi míi cho sinh viªn vµ ph−¬ng h−íng míi cho nghiªn cøu. ‰ T¹o m«i tr−êng v¨n hãa hç trî UREL ¾ T¹o sù linh ho¹t ®èi víi c¸c gi¶ng viªn hoÆc nhµ khoa häc trong viÖc lùa chän thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng khoa häc c«ng nghÖ mang tÝnh th−¬ng m¹i hay kh«ng, ®ång thêi ®−a ra c¸c kÝch thÝch ®èi víi nh÷ng nguêi t¨ng c−êng quan hÖ víi c¸c doanh nghiÖp . ‰ Thμnh lËp c¸c doanh nghiÖp c«ng nghÖ 3.2. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi doanh nghiÖp ¾ NhËn thøc vÒ tÇm quan träng vµ tÝnh h÷u dông cña c¸c c«ng nghÖ ®Þa ph−¬ng. ¾ T¨ng c−êng hç trî tµi chÝnh cho c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ; xem xÐt ký kÕt c¸c hîp ®ång víi c¸c tæ chøc nghiªn cøu trong n−íc, hç trî tµi chÝnh cho c¸c héi trî c«ng nghÖ do c¸c tæ chøc khoa häc tæ chøc. C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 45 ¾ KhuyÕn khÝch c¸c nhãm nghiªn cøu cña doanh nghiÖp tÝch cùc t¹o lËp c¸c mèi quan hÖ tr−êng, viÖn vµ doanh nghiÖp . ¾ Cung cÊp c¬ héi thùc tËp cho c¸c sinh viªn vµ x©y dùng c¸c ch−¬ng tr×nh hîp t¸c theo ®ã c¸c sinh viªn cã thÓ lµm viÖc mét n¨m hoÆc l©u h¬n trong c¸c c«ng ty trong thêi gian häc tËp t¹i tr−êng ®¹i häc. C¸c tr−êng ®¹i häc nªn cho phÐp chÝnh viªn tham gia vµo c¸c ch−¬ng tr×nh hîp t¸c nµy. 3.3 C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi ChÝnh phñ ChÝnh phñ cÇn t¹o lËp m«i tr−êng thuËn lîi cho UREL th«ng qua: (1) kÝch thÝch bªn cÇu cña UREL; (2) thóc ®Èy bªn cung cña UREL; vµ (3) t¨ng c−êng c¸c ®iÒu kiÖn thuéc vÒ m«i tr−êng ho¹t ®éng cña UREL. ‰ KhuyÕn khÝch bªn cÇu ¾ T¹o hÖ thèng kÝch thÝch ®óng ®¾n ®èi víi doanh nghiÖp ®Ó c¸c doanh nghiÖp chó ý tíi c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ: xãa bá sù b¶o hé cña nhµ n−íc ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n−íc, t¹o lËp m«i tr−êng kinh doanh c¹nh tranh vµ ®¬n gi¶n hãa thñ tôc hµnh chÝnh. C¸c biÖn ph¸p nµy sÏ gi¶m ®éng c¬ cña doanh nghiÖp t×m kiÕm c¸c lîi Ých tõ −u ®·i chÝnh s¸ch h¬n lµ tõ ®æi míi c«ng nghÖ. ¾ C¶I thiÖn n¨ng lùc tiÕp thu c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp . ¾ Thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vÒ thuÕ, tÝn dông vµ ®Çu t− ®èi víi c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, ®æi míi c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm míi cña c¸c doanh nghiÖp. ¾ T¨ng c−êng nhËn thøc cña doanh nghiÖp vÒ lîi Ých cña UREL. C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 46 ¾ T¹o c¬ chÕ nh»m t¨ng c−êng sù tham gia cña doanh nghiÖp vµo c¸c dù ¸n khoa häc vµ c«ng nghÖ ®−îc nhµ n−íc tµi trî: t¨ng c−êng nguyªn t¾c c¹nh tranh b×nh ®¼ng trong viÖc ®Êu thÇu c¸c dù ¸n khoa häc vµ c«ng nghÖ do nhµ n−íc tµi trî. ¾ T¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn tíi c¸c thiÕt vÞ cña phßng thó nghiÖm quèc gia, c¸c c¬ quan th«ng tin c«ng nghÖ vµ c¸c quü cho ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ,... ‰ KhuyÕn khÝch bªn cung ¾ Thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¬ chÕ tù qu¶n lý vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ nhµ n−íc thùc hiÖn c¸c nghiªn cøu c¬ b¶n, c¸c nghiªn cøu chÝnh s¸ch vµ chiÕn l−îc vµ c¸c nghiªn cøu trong c¸c lÜnh vùc khoa häc vµ c«ng nghÖ then chèt vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c do nhµ n−íc x¸c ®Þnh. ¾ §¶m b¶o tÝnh tù chñ cña c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ nhµ n−íc vÒ tæ chøc, tµi chÝnh, nguån nh©n lùc vµ hîp t¸c quèc tÕ. ¾ ChuyÓn c¸c tæ chøc nghiªn cøu ph¸t triÓn vµ ¸p dông c«ng nghÖ theo c¬ chÕ doanh nghiÖp. ChuyÓn c¸c tæ chøc nghiªn cøu ph¸t triÓn vµ sö dông c«ng nghÖ cã s¶n phÈm g¾n víi thÞ tr−êng theo c¸c h×nh sau: doanh nghiÖp khoa häc vµ c«ng nghÖ, doanh nghiÖp, tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chi phÝ. ¾ T¨ng c−êng thiÕt lËp vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp khoa häc vµ c«ng nghÖ. ¾ T¨ng ®Çu t− trong nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ ®èi víi c¸c tr−êng ®¹i häc: ®Çu t− x©y dùng h¹ tÇng khoa häc vµ c«ng nghÖ, t¨ng ng©n s¸ch nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, nhÊt lµ c¸c nghiªn cøu c¬ b¶n cã kh¶ n¨ng øng dông. C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 47 ¾ KhuyÕn khÝch c¸c mèi liªn kÕt gi÷a c¸c tr−êng ®¹i häc vµ c¸c tæ chøc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn: x©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ chøc danh qu¶n lý vµ khoa häc ®èi víi c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ c¸c tr−êng ®¹i häc, khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn tham gia gi¶ng d¹y vµ chia sÎ c¬ së c¸c phßng thÝ nghiÖm ®Ó phôc vô môc ®Ých nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y. ¾ X©y dùng c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch hç trî c¸c tr−êng ®¹i häc kü thuËt ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp khoa häc vµ c«ng nghÖ nh»m x©y dùng c¸c DNNVV ¸pp dông c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc vµo s¶n xuÊt vµ kinh doanh. ¾ Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ c¸c tr−êng ®¹i häc theo c¸c ®Æc ®iÓm. Do c¸c môc ®Ých ph¸t triÓn cña c¸c tr−êng ®¹i häc lµ kh¸c nhau, do vËy cÇn ¸p dông c¸c chØ sè kh¸c nhau ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c lo¹i tr−êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng. §èi víi nh÷ng tr−êng cã môc tiªu ph¸t triÓn c¸c kü n¨ng liªn quan tíi s¶n xuÊt, kinh doanh cho sinh viªn th× viÖc thóc ®Èy quan hÖ gi÷a tr−êng vµ doanh nghiÖp vµ t¹o sù la táa c«ng nghÖ ph¶i lµ méth phÇn trong ®¸nh gi¸ c«ng t¸c cña gi¶ng viªn. ¾ Cung cÊp tµi chÝnh cho c¸c tr−êng ®¹i häc thµnh lËp c¸c v−ên −¬m. C¸c v−ên −¬m ®−îc x©y dùng nh»m gióp c¸c doanh nh©n cã tr×nh ®é phï hîp cã thÓ tiÕp cËn c¸c nguån nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cña tr−êng ®¹i häc vµ b¾t ®Çu thµnh lËp doanh nghiÖp míi trªn c¬ së c¸c c«ng nghÖ míi. ¾ Xem xÐt viÖc c¸c gi¶ng viÖn hoÆc tr−êng ®¹i häc tù thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp c«ng nghÖ. ¾ Thµnh lËp c¸c trung t©m nghiªn cøu ®Þnh h−íng c«ng nghÖ. ChÝnh phñ hç trî cho trung t©m nghiªn cøu trong giai ®o¹n ®Çu. Trong khi ®ã, trung t©m sÏ t×m kiÕm ®èi t¸c tõ khu vùc doanh nghiÖp ®Ó hîp t¸c. C¸c trung t©m nghiªn cøu nh− vËy sÏ ®−îc thµnh lËp trong c¬ cÊu cña tr−êng ®¹i häc hoÆc viÖn nghiªn cøu. C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 48 ¾ Chia sÎ së h÷u vµ quyÒn ®èi víi c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu hîp t¸c ®−îc nhµ n−íc tµi trî cho tr−êng, viÖn hoÆc thËm chÝ lµ cho doanh nghiÖp vµ nhê ®ã c¸c ®èi t¸c trªn cã thÓ th−¬ng m¹i hãa c¸c kÕt qu¶ nµy. ¾ T¹o c¬ héi cho c¸c nhµ khoa häc tiÕp cËn c¸c nguån tµi chÝnh theo nguyªn t¾c c¹nh tranh: khuyÕn khÝch c¸c nhµ khoa häc ®Êu thÇu c¸c dù ¸n nghiªn cøu thuéc c¸c ch−¬ng tr×nh träng ®iÓm quèc gia hoÆc xin cÊp vèn tõ c¸c quü ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ. ¾ §−a ra c¸c kÝch thÝch ®Ó thu hót c¸c tµi n¨ng trÎ tham gia vµo ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ: trî gióp tµi chÝnh trong viÖc n©ng cao tri thøc vµ kü n¨ng, t¹o c¬ së lµm viÖc tèt ®Ó ph¸t triÓn c¸c tµi n¨ng. t¹o c¬ chÕ më trong c¸c hîp t¸c quèc tÕ vµ trong n−íc, t¹o c¬ héi cã ®−îc thu nhËp cao,... ‰ T¨ng c−êng, ®a d¹ng hãa tµi chÝnh cho ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ t¨ng c−êng tiÕp cËn c¸c nguån tµi chÝnh ¾ T¨ng chi cña nhµ n−íc cho ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ; ¾ §a d¹ng hãa tµi chÝnh cho c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ; ¾ Ph©n bæ l¹i chi cña nhµ n−íc cho c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ: gi¶m trî cÊp, tËp trung ®Çu t− vµo c¸c dù ¸n nghiªn cøu träng ®iÓm; ¾ C¶I thiÖn kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®Çu t− cña nhµ n−íc vµo khoa häc vµ c«ng nghÖ: t¨ng tÝnh minh b¹ch vµ c¸c kªnh lùa chän c¸c øng cö viªn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô khoa häc vµ c«ng nghÖ do nhµ n−íc tµi trî (vÝ dô nh− c¸c nhiÖm vô khoa häc vµ c«ng nghÖ träng yÕu quèc gia, c¸c nhiÖm vô khoa häc vµ c«ng nghÖ cña c¸c ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng) nh»m cho phÐp nhiÒu ng−êi cã thÓ tiÕp cËn tíi nguån vèn khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ lùa chän ng−êi phï hîp thùc hiÖn c¸c nhiÖm cô khoa C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 49 häc vµ c«ng nghÖ; më réng ®Êu thÇu trong c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ nh»m t¨ng c¬ chÕ c¹nh tranh trong c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ; ¾ C¶i tiÕn ph−¬ng ph¸p ph©n bæ ng©n s¸ch nhµ n−íc cho khoa häc vµ c«ng nghÖ: ng©n s¸ch cña nhµ n−íc cho khoa häc vµ c«ng nghÖ cÇn ®−¬c ph©n bæ trªn c¬ së ph©n lo¹i c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy; x©y dùng c¸c tiªu chuÈn hîp lý vµ kh¸ch quan ®Ó ®¸nh gi¸ vµ ph©n lo¹i c¸c ®Ò xuÊt nghiªn cøu. ¾ C¶I tiÕn viÖc tÝnh tãan thï lao cho c¸c nhµ khoa häc: tµi chÝnh dµnh cho c¸c dù ¸n khoa häc vµ c«ng nghÖ nªn chi c¶ gãi vµ ®−îc x¸c ®inh dùa trªn gi¸ c¶ thÞ tr−êng ®èi víi tõng ho¹t ®éng nghiªn cøu. Chñ dù ¸n nghiªncøu cã quyÒn tù chñ trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c kho¶n thï lao tr¶ cho nh÷ng ng−êi tham gia dù ¸n nghiªn cøu. ‰ T¨ng c−êng c¸c tæ chøc trung gian PhÇn lín c¸c DNNVV cã n¨ng lùc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn rÊt thÊp vµ kh«ng cã ®ñ kiÕn thøc ®Ó hîp t¸c cã hiÖu qu¶ ®èi víi c¸c tr−êng vµ viÖn nghiªn cøu. Do vËy, c¸c tæ chøc trung gian cã thÓ ®ãng vai trß nhÊt ®Þnh trong viÖc hç trî c¸c DNNVV sö dông kiÕn thøc cña c¸c tr−êng ®¹i häc vµ viÖn nghiªn cøu vµ ®−a c¸c kiÕn thøc nµy vµo chiÕn l−îc kinh doanh cña m×nh. ¾ Ph¸t triÓn c¸c tæ chøc trung gian c«ng nghÖ ®Ó lµm trung gian vÒ c«ng nghÖ vµ t− vÊn chuyÓn giao c«ng nghÖ; cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr−êng c«ng nghÖ; thóc ®Èy thÞ tr−êng khoa häc vµ c«ng nghÖ; vµ tæ chøc c¸c thÞ tr−êng c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ. Trong c¸c nÒn kinh tÕ tiªn tiÕn, c¸c tæ chøc dÞch vô khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ c¸c tæ chøc t− nh©n. Tuy nhiªn, hiÖn t¹i khu vùc t− nh©n cña ViÖt Nam ch−a ®ñ n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh nµy. H¬n n÷a, lÜnh vùc kinh doanh nµy kh«ng ®ñ hÊp dÉn ®èi víi hä. Do vËy, chÝnh phñ cÇn cã sù can thiÖp C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 50 th«ng qua viÖc thµnh lËp c¸c tæ chøc trung gian vµ tµi trî cho ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy. ¾ KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia cung cÊp c¸c dÞch vô trung gian trªn thÞ tr−êng c«ng nghÖ. ¾ Thóc ®Èy vµ hç trî c¸c héi ®ång ®éc lËp vµ chuyªn tr¸ch ®¸nh gi¸ vµ theo dâi chÊt l−îng vµ gi¸ c¶ c¸c c«ng nghÖ tr−íc khi chuyÓn giao hoÆc b¸n cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. ¾ T¨ng c−êng nhËn thøc cña c«ng chóng vµ nhu cÇu sö dông c¸c dÞch vô t− vÊn c«ng nghÖ trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. ¾ C¶I thiÖn vµ t¨ng c−êng thùc thi luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ. C¸c tæ chøc qu¶n lý khoa häc vµ c«ng nghÖ hç trî c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ViÖt Nam trong vÒ thñ tôc ®¨ng ký vµ phÝ ph¸t minh s¸ng chÕ vµ c¸c gi¶I ph¸p h÷u dông ®èi víi c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ ®−îc b¶o hé trong n−íc hoÆc n−íc ngoµi; c¸c v¨n phßng t− vÊn ®−îc thµnh lËp nh»m hç trî ®¨ng ký vµ thùc thi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ trong c¸c tæ chøc khoa häc vµ coong nghÖ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ nghiªn cøu khoa häc. ¾ Ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i hãa c¬ së h¹ tÇng dÞch vô th«ng tin khoa häc vµ c«ng nghÖ c«ng céng. CÇn cã sù ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a th«ng tin khoa häc vµ c«ng nghÖ c«ng céng (cã phÝ thÊp hoÆc rÊt thÊp) vµ th«ng tin th−¬ng m¹i theo yªu cÇu cô thÓ cña tæ chøc vµ c¸ nh©n. ¾ Ph¸t triÓn, cËp nhËt, khai th¸c vµ c«ng bè c¸c c¬ së d÷ liÖu, c¸c th− viÖn ®iÖn tö liªn quan tíi ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ. ¾ KhuyÕn khÝch tæ chøc c¸c chî c«ng nghÖ. §Þnh kú tæ chøc c¸c héi trî c«ng nghÖ (héi trî c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ) cÊp vïng vµ cÊp quèc gia ®Ó thóc ®Èy, hç trî c¸c C¸c liªn kÕt gi÷a tr−êng ®¹i häc vμ viÖn nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp nhá vμ võa 51 giao dÞch c«ng nghÖ vµ th−¬ng m¹i hãa c¸c kÕt qu¶ kho häc vµ c«ng nghÖ. ViÖc tæ chøc c¸c héi chî c«ng nghÖ cÇn tiÕn hµnh t¹i nhiÒu khu vùc. C¸c ho¹t ®éng sau héi chî cÇn ®−îc khuyÕn khÝch ®Ó thóc ®Èy h¬n n÷a c¸c giao dÞch c«ng nghÖ. ViÖc tæ chøc héi chî c«ng nghÖ nªn tõng b−íc chuyªn nghiÖp hãa vµ x· héi hãa. ¾ Ph¸t triÓn c¸c trung t©m giao dÞch c«ng nghÖ t¹i c¸c khu vùc cô thÓ hoÆc qua m¹ng internet. ¾ Thóc ®Èy ho¹t ®éng cña c¸c quü ®Çu t− m¹o hiÓm. ¾ Ph¸t triÓn ®éi ngò chuyªn gia trong lÜnh vùc trung gian c«ng nghÖ: thu hót c¸c chuyªn gia giái, c¸c tæ chøc cã n¨ng lùc tham gia vµo c¸c trung gian c«ng nghÖ; thµnh lËp c¸c ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cho c¸c chuyªn gia trong lÜnh vùc trung gian c«ng nghÖ vµ t¹o lËp v¨n hãa trung gian c«ng nghÖ (t«n träng hîp ®ång, trung thùc vµ cã ch÷ tÝn). ¾ T¨ng c−êng n¨ng lùc hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc trung gian c«ng nghÖ.