Đề tài Cải cách hệ thống ngân hàng một số nước châu Á sau khủng hoảng tài chính tiền tệ khu vực
Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Cuộc khủng hoảng tài chính- tiền tệ khu vực Châu á xảy ra đầu tiên ở Thái Lan vào đầu tháng 7- 1997, sau đó lan rộng sang một loạt quốc gia khác trong khu vực. Các nước Châu á sau khủng hoảng đã áp dụng nhiều giải pháp ở các cấp độ khác nhau, cả quốc tế và khu vực, cả vi mô lẫn vĩ mô trong đó tập trung chủ yếu vào củng cố hệ thống ngân hàng, tích cực thực hiện cải cách trên nhiều lĩnh vực nhằm lấy lại niềm tin của giới đầu tư. Hệ thống tài chính - ngân hàng là một trong những điểm yếu của các nền kinh tế Châu á. Do vậy, việc cải cách hệ thống tài chính - ngân hàng, xây dựng một thể chế tài chính - ngân hàng lành mạnh là giải pháp trọng tâm của các nước Châu á nhằm khắc phục khủng hoảng, phục hồi kinh tế. Các chính sách nhằm cơ cấu lại các tổ chức tài chính đã đổ vỡ như sáp nhập hoặc chuyển giao các cơ sở tài chính yếu kém vào các cơ sở làm ăn hiệu quả hơn. Các ngân hàng mới này phải được sắp xếp và cải cách phù hợp với các chuẩn mực quốc tế; thực hiện công khai, minh bạch tài chính và để cho kiểm toán quốc tế đánh giá hiệu quả của các ngân hàng. Điều này buộc các ngân hàng phải xoá bỏ hoàn toàn các khoản cho vay không sinh lời (NPLs), hạn chế cho vay tới các doanh nghiệp, dự án không hiệu quả. Các khoản nợ khó đòi sẽ được cơ cấu lại dưới dạng phát hành trái phiếu ngân hàng hoặc chuyển giao cho công ty quản lý và mua bán nợ ở mức độ nào đó, các chính sách và giải pháp này đã thành công trong việc ngăn chặn khủng hoảng, khắc phục những tổn thất do nó gây ra và phát triển hệ thống ngân hàng theo hướng lành mạnh và minh bạch hơn. Tuy nhiên, quy mô, mức độ trầm trọng, tính thường xuyên và đặc biệt là tính lây lan của khủng hoảng tài chính - tiền tệ trong những năm gần đây đã khiến cho các nhà kinh tế học nghi ngờ về hiệu quả hoạt động của hệ thống và đưa ra các giải pháp khác nhau nhằm cải tổ nó. Năm 2001, Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt Chương trình cải cách ngân hàng tổng thể kết hợp với triển khai Cải cách doanh nghiệp Nhà nước. Do đó, việc nghiên cứu và vận dụng linh hoạt các bài học từ thực tiễn cải cách ngân hàng của một số nước Châu á là hết sức cần thiết, nhằm xây dựng, điều chỉnh chính sách và biện pháp trong quá trình tái cơ cấu và tiếp tục đổi mới hệ thống Ngân hàng Việt Nam. Cho đến nay chưa có đề tài hay công trình nghiên cứu nào đề cập có tính hệ thống và toàn diện về vấn đề trên. Với lí do đó, tôi chọn đề tài: “Cải cách hệ thống ngân hàng một số nước Châu á sau khủng hoảng tài chính - tiền tệ khu vực: trường hợp Thái Lan, Hàn Quốc và Malaysia”. 2. Tình hình nghiên cứu Các nước Châu á đã vượt qua khủng hoảng, phục hồi với tốc độ nhanh và đang từng bước phát triển. Cải cách hệ thống ngân hàng là một trong những giải pháp đẩy nhanh quá trình phục hồi đã và đang được thực hiện ở các nước này. Đây là vấn đề thu hút sự quan tâm của các học giả, các nhà nghiên cứu và các nhà kinh tế trong và ngoài nước. Đã có một số cuốn sách, công trình nghiên cứu, bài báo, tham luận hội thảo khoa học bàn tới những vấn đề tổng thể hoặc từng khía cạnh riêng biệt về quá trình cải cách hệ thống ngân hàng ở các nước Châu á, từ đó đề xuất những giải pháp đẩy mạnh cải cách hệ thống ngân hàng Việt Nam trong xu thế hội nhập hiện nay. Đặc biệt là một số cuốn sách như: “Chủ nghĩa tư bản hiện đại - Khủng hoảng kinh tế và điều chỉnh” chủ biên: PGS.TS Lê Bộ Lĩnh; “ Khủng hoảng tài chính tiền tệ: Đặc trưng và các chỉ số báo động” của PGS. TSKH Võ Đại Lược, “Cải cách hệ thống tài chính Nhật Bản những năm cuối thập kỷ 90 và bài học cho Việt Nam” của Nguyễn Minh Phong, Luận án tiến sỹ “Đánh giá sự tăng trưởng kinh tế của các nước ASEAN dưới góc độ ngân hàng và áp dụng kinh nghiệm Việt Nam” của TS. Nguyễn Phương Thảo. Một số cuốn sách tiêu biểu của phương Tây đã lý giải và đưa các giải pháp khắc phục và ngăn ngừa khủng hoảng như: Tính bất ổn của hệ thống tài chính quốc tế (Oliver Davanne, 2000); Kinh tế chính trị của cuộc khủng hoảng tài chính Châu á (Stephan Haggard, 2000). Tuy nhiên, việc khảo cứu vấn đề này một cách có hệ thống vẫn đòi hỏi nhiều công sức của các nhà nghiên cứu. Còn nhiều thách thức đang đặt ra cho quá trình cải cách kinh tế nói chung và hệ thống ngân hàng nói riêng ở các nước Châu á. Trước tình hình đó, tác giả muốn tiếp tục nghiên cứu quá trình cải cách hệ thống ngân hàng ở một số nước Châu á sau khủng hoảng tài chính tiền tệ khu vực, trên cơ sở kế thừa và phát triển các công trình nghiên cứu đã có.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đề tài Cải cách hệ thống ngân hàng một số nước châu Á sau khủng hoảng tài chính tiền tệ khu vực, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
07), tr. 41 - 43.
1
Më §ÇU
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu
Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ khu vùc Ch©u ¸ x¶y ra ®Çu tiªn ë Th¸i Lan vµo ®Çu th¸ng 7- 1997, sau
®ã lan réng sang mét lo¹t quèc gia kh¸c trong khu vùc. C¸c n−íc Ch©u ¸ sau khñng ho¶ng ®· ¸p dông nhiÒu gi¶i
ph¸p ë c¸c cÊp ®é kh¸c nhau, c¶ quèc tÕ vµ khu vùc, c¶ vi m« lÉn vÜ m« trong ®ã tËp trung chñ yÕu vµo cñng cè hÖ
thèng ng©n hµng, tÝch cùc thùc hiÖn c¶i c¸ch trªn nhiÒu lÜnh vùc nh»m lÊy l¹i niÒm tin cña giíi ®Çu t−. HÖ thèng tµi
chÝnh - ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng ®iÓm yÕu cña c¸c nÒn kinh tÕ Ch©u ¸. Do vËy, viÖc c¶i c¸ch hÖ thèng tµi
chÝnh - ng©n hµng, x©y dùng mét thÓ chÕ tµi chÝnh - ng©n hµng lµnh m¹nh lµ gi¶i ph¸p träng t©m cña c¸c n−íc Ch©u
¸ nh»m kh¾c phôc khñng ho¶ng, phôc håi kinh tÕ. C¸c chÝnh s¸ch nh»m c¬ cÊu l¹i c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®· ®æ vì
nh− s¸p nhËp hoÆc chuyÓn giao c¸c c¬ së tµi chÝnh yÕu kÐm vµo c¸c c¬ së lµm ¨n hiÖu qu¶ h¬n. C¸c ng©n hµng míi
nµy ph¶i ®−îc s¾p xÕp vµ c¶i c¸ch phï hîp víi c¸c chuÈn mùc quèc tÕ; thùc hiÖn c«ng khai, minh b¹ch tµi chÝnh vµ
®Ó cho kiÓm to¸n quèc tÕ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c ng©n hµng. §iÒu nµy buéc c¸c ng©n hµng ph¶i xo¸ bá hoµn toµn
c¸c kho¶n cho vay kh«ng sinh lêi (NPLs), h¹n chÕ cho vay tíi c¸c doanh nghiÖp, dù ¸n kh«ng hiÖu qu¶. C¸c kho¶n
nî khã ®ßi sÏ ®−îc c¬ cÊu l¹i d−íi d¹ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ng©n hµng hoÆc chuyÓn giao cho c«ng ty qu¶n lý vµ
mua b¸n nî… ë møc ®é nµo ®ã, c¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p nµy ®· thµnh c«ng trong viÖc ng¨n chÆn khñng ho¶ng,
kh¾c phôc nh÷ng tæn thÊt do nã g©y ra vµ ph¸t triÓn hÖ thèng ng©n hµng theo h−íng lµnh m¹nh vµ minh b¹ch h¬n.
Tuy nhiªn, quy m«, møc ®é trÇm träng, tÝnh th−êng xuyªn vµ ®Æc biÖt lµ tÝnh l©y lan cña khñng ho¶ng tµi chÝnh -
tiÒn tÖ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· khiÕn cho c¸c nhµ kinh tÕ häc nghi ngê vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng vµ
®−a ra c¸c gi¶i ph¸p kh¸c nhau nh»m c¶i tæ nã.
N¨m 2001, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· phª duyÖt Ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch ng©n hµng tæng thÓ kÕt hîp víi triÓn
khai C¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ n−íc. Do ®ã, viÖc nghiªn cøu vµ vËn dông linh ho¹t c¸c bµi häc tõ thùc tiÔn c¶i
c¸ch ng©n hµng cña mét sè n−íc Ch©u ¸ lµ hÕt søc cÇn thiÕt, nh»m x©y dùng, ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p
trong qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu vµ tiÕp tôc ®æi míi hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt Nam. Cho ®Õn nay ch−a cã ®Ò tµi hay c«ng
tr×nh nghiªn cøu nµo ®Ò cËp cã tÝnh hÖ thèng vµ toµn diÖn vÒ vÊn ®Ò trªn. Víi lÝ do ®ã, t«i chän ®Ò tµi: “C¶i c¸ch hÖ
thèng ng©n hµng mét sè n−íc Ch©u ¸ sau khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc: tr−êng hîp Th¸i Lan, Hµn
Quèc vµ Malaysia”.
2. T×nh h×nh nghiªn cøu
C¸c n−íc Ch©u ¸ ®· v−ît qua khñng ho¶ng, phôc håi víi tèc ®é nhanh vµ ®ang tõng b−íc ph¸t triÓn. C¶i
c¸ch hÖ thèng ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®Èy nhanh qu¸ tr×nh phôc håi ®· vµ ®ang ®−îc thùc hiÖn ë
c¸c n−íc nµy. §©y lµ vÊn ®Ò thu hót sù quan t©m cña c¸c häc gi¶, c¸c nhµ nghiªn cøu vµ c¸c nhµ kinh tÕ trong vµ
ngoµi n−íc. §· cã mét sè cuèn s¸ch, c«ng tr×nh nghiªn cøu, bµi b¸o, tham luËn héi th¶o khoa häc bµn tíi nh÷ng
vÊn ®Ò tæng thÓ hoÆc tõng khÝa c¹nh riªng biÖt vÒ qu¸ tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng ë c¸c n−íc Ch©u ¸, tõ ®ã
®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam trong xu thÕ héi nhËp hiÖn nay. §Æc biÖt
lµ mét sè cuèn s¸ch nh−: “Chñ nghÜa t− b¶n hiÖn ®¹i - Khñng ho¶ng kinh tÕ vµ ®iÒu chØnh” chñ biªn: PGS.TS Lª Bé
LÜnh; “ Khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ: §Æc tr−ng vµ c¸c chØ sè b¸o ®éng” cña PGS. TSKH Vâ §¹i L−îc, “C¶i c¸ch
hÖ thèng tµi chÝnh NhËt B¶n nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 90 vµ bµi häc cho ViÖt Nam” cña NguyÔn Minh Phong, LuËn
¸n tiÕn sü “§¸nh gi¸ sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña c¸c n−íc ASEAN d−íi gãc ®é ng©n hµng vµ ¸p dông kinh nghiÖm
ViÖt Nam” cña TS. NguyÔn Ph−¬ng Th¶o. Mét sè cuèn s¸ch tiªu biÓu cña ph−¬ng T©y ®· lý gi¶i vµ ®−a c¸c gi¶i
ph¸p kh¾c phôc vµ ng¨n ngõa khñng ho¶ng nh−: TÝnh bÊt æn cña hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ (Oliver Davanne, 2000);
Kinh tÕ chÝnh trÞ cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ (Stephan Haggard, 2000).
Tuy nhiªn, viÖc kh¶o cøu vÊn ®Ò nµy mét c¸ch cã hÖ thèng vÉn ®ßi hái nhiÒu c«ng søc cña c¸c nhµ nghiªn
cøu. Cßn nhiÒu th¸ch thøc ®ang ®Æt ra cho qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ nãi chung vµ hÖ thèng ng©n hµng nãi riªng ë
c¸c n−íc Ch©u ¸. Tr−íc t×nh h×nh ®ã, t¸c gi¶ muèn tiÕp tôc nghiªn cøu qu¸ tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng ë mét
sè n−íc Ch©u ¸ sau khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, trªn c¬ së kÕ thõa vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ®·
cã.
3. §èi t−îng vµ môc ®Ých nghiªn cøu
2
§èi t−îng vµ môc ®Ých bao trïm lµ ph©n tÝch qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ng©n hµng t¹i mét sè n−íc Ch©u ¸ tõ sau
khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc 1997 - 1998 ®Õn nay. LuËn ¸n tËp trung nghiªn cøu c¶i c¸ch ng©n hµng t¹i
mét sè n−íc Ch©u ¸ ®Ó rót ra c¸c bµi häc kinh nghiÖm cho qu¸ tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n ViÖt Nam. Do ®ã môc
®Ých cô thÓ lµ: Thø nhÊt, kh¶o s¸t khung khæ lý thuyÕt vµ thùc tiÔn cña c¶i c¸ch ng©n hµng ë c¸c n−íc Ch©u ¸. Thø
hai, ph©n tÝch thùc tiÔn c¶i c¸ch ng©n hµng t¹i mét sè n−íc Ch©u ¸, tËp trung ph©n tÝch 3 tr−êng hîp: Th¸i Lan,
Hµn Quèc vµ Malaysia. Thø ba, kh¸i qu¸t, ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ng©n hµng ViÖt Nam vµ tõ nh÷ng bµi häc
cña Ch©u ¸, tr×nh bµy nh÷ng hµm ý chÝnh s¸ch ®èi víi ViÖt Nam trong thêi gian tíi.
4. Ph¹m vi nghiªn cøu
Ph¹m vi cña ®Ò tµi chØ giíi h¹n ë viÖc nghiªn cøu c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng ë mét sè n−íc Ch©u ¸ tõ sau
khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc 1997 - 1998 ®Õn nay, trong ®ã tËp trung ph©n tÝch ng©n hµng Th−¬ng m¹i lµ chñ
yÕu, sù ph©n tÝch ng©n hµng Trung −¬ng chØ cã ý nghÜa lµm râ vai trß ®èi víi sù ph¸t triÓn an toµn cña hÖ thèng. Mét sè
n−íc Ch©u ¸ ë ®©y chØ giíi h¹n ph©n tÝch 3 tr−êng hîp: Th¸i Lan, Hµn Quèc vµ Malaysia. §©y lµ nh÷ng n−íc n»m ë
trung t©m cña khñng ho¶ng, tuy nhiªn nguyªn nh©n dÉn ®Õn khñng ho¶ng, møc ®é ¶nh h−ëng kh¸c nhau, do ®ã bªn c¹nh
nh÷ng biÖn ph¸p chung, mçi n−íc ®· ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc khñng ho¶ng riªng. V× vËy, sù ph©n tÝch tËp
trung vµo 3 n−íc nµy ®Ó cã so s¸nh, ®¸nh gi¸ vµ rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong phßng ngõa còng nh− kh¾c phôc
v−ît qua khñng ho¶ng.
5. NhiÖm vô nghiªn cøu
LuËn ¸n tËp trung vµo ba c©u hái chÝnh: (1) V× sao ph¶i c¶i c¸ch ng©n hµng xÐt ë gi¸c ®é lý luËn? (2) Thùc
tiÔn c¶i c¸ch ng©n hµng ë c¸c n−íc Ch©u ¸ cã ®Æc ®iÓm g× vµ chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p cña mçi quèc gia nh− thÕ nµo?
(3) TriÓn väng vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm ®Ó rót ra nh÷ng gîi ý chÝnh s¸ch cho ViÖt Nam trong c¶i c¸ch ng©n
hµng lµ g×?
6. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu lµ duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö. Xem xÐt cuéc khñng ho¶ng tµi
chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸ diÔn ra ë møc ®é nghiªm träng kh¸c nhau ë tõng n−íc, víi nh÷ng nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p
kh¾c phôc kh¸c nhau; tuy nhiªn, ®Òu cã nh÷ng biÓu hiÖn chung cña khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ, ng©n hµng. Ph©n
tÝch c¶i c¸ch ng©n hµng trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch c¸c lÜnh vùc kh¸c cña nÒn kinh tÕ. Nghiªn cøu c¶i c¸ch ng©n hµng
ë Ch©u ¸ nh»m vµo nh÷ng ®ßi hái thùc tiÔn cña ®Êt n−íc hiÖn nay. Tõ ®ã thÊy ®−îc t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng
vµ nh÷ng c¶i c¸ch ®èi víi c¸c n−íc, vµ chóng ta cã thÓ häc ®−îc nh÷ng g× tõ kinh nghiÖm v−ît qua khñng ho¶ng ®ã.
Ngoµi ra, luËn ¸n cßn sö dông mét sè ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu cô thÓ kh¸c nh−: tæng hîp, ph©n tÝch, so s¸nh ®Ó lµm
næi bËt kÕt qu¶ nghiªn cøu.
7. §ãng gãp cña luËn ¸n
LuËn ¸n cã thÓ cã ®−îc mét sè ®ãng gãp nh− sau: Thø nhÊt, LuËn ¸n cho r»ng, viÖc t¸i c¬ cÊu hÖ thèng
ng©n hµng ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c b¶o vÖ lîi Ých ng−êi göi tiÒn vµ tr¸ch nhiÖm vÒ thiÖt h¹i tr−íc hÕt ph¶i do cæ
®«ng g¸nh chÞu. Thø hai, viÖc t¸i c¬ cÊu ph¶i ph¶i g¾n víi viÖc duy tr× c¸c chuÈn mùc tÝn dông vµ khuyÕn khÝch
hoÆc b¾t buéc t¨ng vèn tõ khu vùc t− nh©n. Thø ba, qu¸ tr×nh t¸i cÊu tróc hÖ thèng ng©n hµng cÇn c©n nh¾c thËn
träng c¸c yÕu tè nh− chi phÝ tµi chÝnh, thêi gian, uy tÝn cña hÖ thèng ng©n hµng ®èi víi ng−êi göi tiÒn, trong ®ã uy
tÝn vµ lßng tin cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh. Thø t−, LuËn ¸n ®−a ra ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn nh»m x©y dùng mét hÖ thèng
ng©n hµng ho¹t ®éng an toµn, minh b¹ch vµ tu©n thñ luËt ph¸p sau nh÷ng ph©n tÝch l«gÝc vÒ tiÕn tr×nh tæng thÓ t¸i
cÊu tróc hÖ thèng ng©n hµng ë Th¸i Lan, Hµn Quèc vµ Malaysia. Ph−¬ng ph¸p luËn chiÕn l−îc nµy bao gåm c¸c gi¶i
ph¸p c¬ b¶n vµ thùc thi mét c¸ch ®ång bé nh»m x©y dùng mét hÖ thèng tµi chÝnh - ng©n hµng lµnh m¹nh - huyÕt
m¹ch cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Cuèi cïng, LuËn ¸n tËp trung vµo tÝnh kh¶ dông cña 3 gi¶i ph¸p ®èi víi ViÖt Nam
gåm: i) C¶i c¸ch thÓ chÕ, theo ®ã c¶i c¸ch ng©n hµng ph¶i ®−îc tiÕn hµnh triÖt ®Ó vµ ®ång bé víi c¸c lÜnh vùc kh¸c
cña nÒn kinh tÕ, chó träng ®Æc biÖt ®Õn tÝnh ®éc lËp cña ng©n hµng trung −¬ng. ii) N©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh cña
c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i. iii) ¸p dông nguyªn t¾c qu¶n lý rñi ro còng nh− c¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu nî xÊu. LuËn
¸n cho r»ng qu¶n lý nhµ n−íc ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng th−¬ng m¹i cÇn dùa trªn nguyªn t¾c kh¸ch quan, ®iÒu
3
hoµ lîi Ých cña c¸c bªn cã liªn quan vµ ®¶m b¶o c©n ®èi vÜ m«. Chèng l¹i c¸c ho¹t ®éng ngÇm tay 3: nhµ n−íc -
ng©n hµng - doanh nghiÖp lµ chñ ®Ò cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn trong t−¬ng lai.
8. KÕt cÊu cña luËn ¸n
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, phô lôc vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, luËn ¸n ®−îc kÕt cÊu thµnh 3
ch−¬ng:
Ch−¬ng 1: Bèi c¶nh cña c«ng cuéc c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng ë c¸c n−íc Ch©u ¸.
Ch−¬ng 2: C¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng ë c¸c n−íc Ch©u ¸ sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc.
Ch−¬ng 3: Bµi häc kinh nghiÖm vµ nh÷ng gîi ý chÝnh s¸ch cho ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ®æi míi ho¹t ®éng ng©n
hµng.
4
Ch−¬ng 1
Bèi c¶nh cña c«ng cuéc c¶i c¸ch hÖ thèng
Ng©n hμng ë c¸c n−íc Ch©u ¸
1.1. LÞch sö ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng
1.1.1. Sù ra ®êi cña hÖ thèng ng©n hµng - kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr−êng
TiÒn tÖ mét khi ra ®êi, ®ãng vai trß lµ hiÖn th©n cña gi¸ trÞ, ®¹i biÓu cña cña c¶i phæ biÕn trong ®êi sèng kinh tÕ -
x· héi, dÇn dÇn trë thµnh ®èi t−îng cho mét lo¹i h×nh kinh doanh míi, ®ã lµ kinh doanh tiÒn tÖ. ThÓ chÕ ng©n hµng chÝnh
lµ tæ chøc kinh tÕ thùc hiÖn chøc n¨ng ®ã, lóc ®Çu d−íi h×nh thøc s¬ khai.
Ngµy nay, hÖ thèng ng©n hµng trong mçi n−íc ®−îc tæ chøc thµnh hai cÊp: Ng©n hµng Trung −¬ng vµ c¸c ng©n
hµng trung gian. Mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng Trung −¬ng vµ c¸c ng©n hµng trung gian lµ mèi quan hÖ gi÷a ng−êi lµm
chøc n¨ng qu¶n lÝ nhµ n−íc vÒ tiÒn tÖ - tÝn dông - ng©n hµng víi ng−êi bÞ qu¶n lÝ. Ng©n hµng Trung −¬ng kh«ng quan hÖ
trùc tiÕp víi kh¸ch hµng lµ c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n kinh doanh trªn thÞ tr−êng. Ng©n hµng trung gian ho¹t ®éng
chÝnh lµ kinh doanh tiÒn tÖ b»ng viÖc nhËn c¸c kho¶n tiÒn göi cã tr¶ l·i ®Ó thu hót vèn nhµn rçi, råi dïng chÝnh nh÷ng
kho¶n ®ã ®Ó cho vay l¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ víi môc ®Ých t×m kiÕm lîi nhuËn.
1.1.2. Vai trß cña hÖ thèng ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ.
1.1.2.1. Vai trß cña ng©n hµng Trung −¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng
a) Ng©n hµng Trung −¬ng cã nhiÖm vô x©y dùng vµ thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia
ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia lµ chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« mµ trong ®ã ng©n hµng Trung −¬ng sö dông c¸c
c«ng cô cña m×nh ®Ó ®iÒu tiÕt vµ kiÓm so¸t khèi l−îng tiÒn cung øng, nh»m ®¶m b¶o sù æn ®Þnh gi¸ trÞ cña ®ång
tiÒn, ®ång thêi, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ, ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm. Nh− vËy, ®Ó thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ,
Ng©n hµng Trung −¬ng sö dông c¸c c«ng cô sau: (1) C«ng cô dù tr÷ b¾t buéc; (2) ChÝnh s¸ch chiÕt khÊu; (3)
NghiÖp vô thÞ tr−êng më; (4) Tû gi¸ hèi ®o¸i; (5) C¸c c«ng cô kh¸c cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ: h¹n møc tÝn dông, c«ng
cô l·i suÊt.
b) Chøc n¨ng gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng
Ng©n hµng Trung −¬ng thùc hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt, gi¸m s¸t th−êng xuyªn ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng kinh
doanh nh»m ®¶m b¶o sù æn ®Þnh cña hÖ thèng ng©n hµng vµ b¶o vÖ kh¸ch hµng - b¶o vÖ lîi Ých hîp ph¸p cña kh¸ch
hµng víi t− c¸ch lµ ng−êi ®i vay vµ thóc ®Èy c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ th«ng qua quy ®Þnh vÒ chÊt l−îng vµ sù cËp
nhËt cña th«ng tin.
1.1.2.2. Vai trß cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng
Vai trß ®iÒu tiÕt kinh tÕ cña c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i thÓ hiÖn qua c¸c chøc n¨ng c¨n b¶n cña nã lµ dÉn vèn tõ ng−êi
tiÕt kiÖm ®Õn ng−êi chi tiªu, nh»m n©ng cao n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ cña toµn bé nÒn kinh tÕ. V× vËy, ho¹t ®éng ®iÒu tiÕt kinh tÕ
cña c¸c ng©n hµng sÏ ®−îc xem xÐt chñ yÕu d−íi gãc ®é huy ®éng vµ ph©n phèi vèn, gãp phÇn t¹o lËp m«i tr−êng tµi chÝnh vµ
tiÒn tÖ mang tÝnh phæ qu¸t.
1.2. T¸c ®éng cña toµn cÇu ho¸ vµ tù do hãa tµi chÝnh
1.2.1. Tù do ho¸ tµi chÝnh lµ xu thÕ tÊt yÕu
HÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ ®ang tr¶i qua nh÷ng thay ®æi m¹nh mÏ theo xu h−íng ®Èy m¹nh toµn cÇu ho¸ vµ
tù do ho¸ tµi chÝnh do sù thay ®æi mang tÝnh c¸ch m¹ng trong c«ng nghÖ th«ng tin vµ viÔn th«ng. M¸y tÝnh ®· gióp
nh÷ng ng−êi ®Çu t− tiÒm n¨ng tiÕp cËn ®−îc víi th«ng tin vÒ gi¸ tµi s¶n víi chi phÝ Ýt nhÊt vµ trong thêi gian ng¾n
nhÊt. §ång thêi, lµm cho c¸c chÝnh phñ gÆp khã kh¨n h¬n trong viÖc kiÓm so¸t c¸c dßng vèn quèc tÕ.
Tù do ho¸ tµi chÝnh khiÕn sù c¹nh tranh thu hót vèn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi gi÷a c¸c quèc gia ngµy
cµng gay g¾t. Mét mÆt, nã t¹o c¬ héi ph¸t triÓn cho c¸c n−íc th«ng qua viÖc tiÕp cËn dÔ dµng ®Õn c¸c luång vèn
quèc tÕ. MÆt kh¸c, ®Æt c¸c n−íc tr−íc nguy c¬ cña nh÷ng biÕn ®éng tµi chÝnh. V× thÕ, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ héi nhËp nh−
thÕ nµo, theo lé tr×nh nµo ®Ó lîi Ých thu ®−îc tõ ®ã lµ lín nhÊt vµ hËu qu¶, rñi ro ph¶i g¸nh chÞu lµ nhá nhÊt.
1.2.2. Toµn cÇu hãa ®ßi hái ph¶i c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng
Tù do ho¸ tµi chÝnh sÏ khiÕn cho hÖ thèng tµi chÝnh néi ®Þa dÔ bÞ t¸c ®éng cña hiÖu øng l©y lan tõ bªn ngoµi.
Sù t¨ng lªn vÒ qui m« còng nh− thay ®æi c¬ cÊu cña c¸c nguån vèn vµo c¸c n−íc Ch©u ¸ lµm t¨ng møc ®é dÔ bÞ tæn
5
th−¬ng cña khu vùc tµi chÝnh tr−íc nguy c¬ biÕn ®éng vµ ®¶o ng−îc cña c¸c luång vèn nµy, cïng víi sù yÕu kÐm
cña hÖ thèng tµi chÝnh- ng©n hµng ®· t¹o ra mét nÒn kinh tÕ bong bãng. Trong bèi c¶nh nh− vËy, ph¶i ®¶m b¶o c¸c
quy luËt thÞ tr−êng trong sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng tµi chÝnh - ng©n hµng, mét hÖ thèng tµi chÝnh - ng©n hµng
“chuÈn ho¸” ®ang lµ mét ®ßi hái cÊp thiÕt, v× vËy ph¶i chñ ®éng c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng.
1.3. Khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ khu vùc vµ sù cÇn thiÕt ph¶i c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng
1.3.1. Lý luËn vÒ khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ, ng©n hµng
1.3.1.1. Kh¸i niÖm vÒ khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ
Khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ lµ t×nh tr¹ng rèi lo¹n vÒ tµi chÝnh, tiÒn tÖ (mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn) vµ bao gåm
c¶ sù ®æ vì hµng lo¹t cña c¸c ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp, do nguyªn nh©n tõ néi t¹i bªn trong hay do sù l©y
nhiÔm tõ bªn ngoµi ®èi víi mét nÒn kinh tÕ. Trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸, khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ, ng©n hµng
cã thÓ l©y lan v−ît ra ngoµi ph¹m vi mét quèc gia vµ nã trë thµnh khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ. Khñng
ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ, ng©n hµng ph¶n ¸nh nh÷ng m©u thuÉn, bÊt æn bªn trong cña nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸
tr×nh vËn ®éng.
1.3.1.2. Mét sè m« h×nh gi¶i thÝch khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ, ng©n hµng
a) M« h×nh khñng ho¶ng thÕ hÖ thø nhÊt
Theo m« h×nh nµy, khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ ®−îc gi¶i thÝch lµ sù xa hoa, l·ng phÝ cña c¸c chÝnh phñ.
§iÒu ®ã cã nghÜa, chÝnh phñ duy tr× béi chi ng©n s¸ch qu¸ møc trong thêi gian dµi vµ in tiÒn ®Ó bï ®¾p sù th©m hôt
nµy, ®ång thêi ph¶i dïng l−îng dù tr÷ ngo¹i hèi h¹n hÑp ®Ó duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i ë møc cè ®Þnh. ChÝnh s¸ch nµy
kh«ng thÓ duy tr× ®−îc l©u vµ c¸c nhµ ®Çu t− cã khuynh h−íng n¾m gi÷ ®ång ngo¹i tÖ cã møc l¹m ph¸t thÊp h¬n,
mÆt kh¸c chÝnh c¸c nhµ ®Çu t− còng cho r»ng, mét quèc gia duy tr× chÝnh s¸ch ®Þnh gi¸ cao ®ång néi tÖ th× khã cã
kh¶ n¨ng b¶o vÖ tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh l©u dµi vµ hä sÏ tÊn c«ng ®ång néi tÖ.
b) M« h×nh khñng ho¶ng thÕ hÖ thø hai
Theo m« h×nh nµy, chÝnh phñ muèn hay kh«ng muèn b¶o vÖ tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh cña m×nh lµ tuú thuéc
vµo sù ®¸nh ®æi gi÷a biÕn ®éng kinh tÕ vÜ m« hiÖn t¹i vµ lßng tin trong t−¬ng lai. §Ó cè ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i, ®ßi hái
chÝnh phñ ph¶i sö dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Ó duy tr× sù æn ®Þnh cña ®ång b¶n tÖ. Khi n©ng l·i suÊt ®ång b¶n tÖ, ®ång
thêi còng dÉn ®Õn sù gi¶m sót t¨ng tr−ëng kinh tÕ. ChÝnh phñ khi ®ã cho r»ng viÖc duy tr× tû gi¸ lµ kh«ng ®¸ng gi¸.
Nguyªn nh©n cña khñng ho¶ng lµ b¶o vÖ sù ngang gi¸ gi÷a ®ång b¶n tÖ vµ ngo¹i tÖ lµ ph¶i tr¶ gi¸ nµo ®ã nh− ®ßi
hái ph¶i duy tr× l·i suÊt cao vµ hy sinh t¨ng tr−ëng kinh tÕ...NÕu thÞ tr−êng nghi ngê vµo kh¶ n¨ng cña chÝnh phñ vµ
hä cho r»ng viÖc duy tr× ®ã sím hay muén råi còng thÊt b¹i th× giíi ®Çu c¬ sÏ tÊn c«ng vµo ®ång b¶n tÖ, v× hä dù
®o¸n nÒn kinh tÕ sÏ suy yÕu trong t−¬ng lai hoÆc chØ ®¬n thuÇn lµ dù ®o¸n.
c) M« h×nh khñng ho¶ng thÕ hÖ thø ba
C¸c nhµ kinh tÕ häc ®· kh¼ng ®Þnh, cÇn cã mét m« h×nh thÕ hÖ thø ba gi¶i thÝch khñng ho¶ng, v× cho r»ng, c¶ m«
h×nh thÕ hÖ thø nhÊt lÉn m« h×nh thÕ hÖ thø hai ®Òu kh«ng cã yÕu tè “bïng næ chu kú kinh tÕ” trªn thÞ tr−êng tµi s¶n. C¸c
®Þnh chÕ tµi chÝnh chÞu ¶nh h−ëng rÊt lín cña nh÷ng chÝnh s¸ch b¶o l·nh ngÇm cña chÝnh phñ. Ng−êi ta cho r»ng, nguyªn
nh©n næ ra khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸ lµ sù ®Çu t− qu¸ møc vµ t×nh tr¹ng bong bãng gi¸ tµi s¶n, mµ c¨n nguyªn
cña nã chÝnh lµ tõ sù b¶o l·nh ngÇm vµ b¶o l·nh chÝnh thøc cña ChÝnh phñ ®· dÉn ®Õn rñi ro ®¹o ®øc. M« h×nh nµy ®· m«
t¶ ®−îc nguyªn nh©n c¬ b¶n cña khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸.
1.3.2. Khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸ (1997 -1998)
1.3.2.1. §Æc ®iÓm cña hÖ thèng ng©n hµng Ch©u ¸ tr−íc khñng ho¶ng
MÆc dï hÖ thèng tµi chÝnh ë c¸c n−íc Ch©u ¸ ®· ®¹t ®−îc nh÷ng tiÕn bé nhÊt ®Þnh, song vÉn ho¹t ®éng
theo ph−¬ng thøc kh«ng cã thÞ tr−êng tr¸i phiÕu, thiÕu sù gi¸m s¸t an toµn vµ ë mét sè n−íc, vai trß can thiÖp cña
ChÝnh phñ cßn lín. Nh÷ng yÕu kÐm nµy biÓu hiÖn: HÖ thèng tµi chÝnh ph¸t triÓn khËp khiÔng chñ yÕu dùa vµo ng©n
hµng; hÖ thèng ng©n hµng yÕu kÐm, hÖ thèng thÓ chÕ kÐm ph¸t triÓn, kh«ng ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ.
1.3.2.2. Nguyªn nh©n cña khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ Ch©u ¸ - yªu cÇu ph¶i c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n
hµng
Nguyªn nh©n cña khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ theo chóng t«i lµ b¾t ®Çu tõ sù yÕu kÐm cña hÖ thèng ng©n
hµng nãi chung vµ ng©n hµng th−¬ng m¹i nãi riªng, ®ã lµ: (a) Vay nî n−íc ngoµi ngµy cµng gia t¨ng; (b) Rñi ro
trong ho¹t ®éng tÝn dông ngµy cµng t¨ng; (c) Sù bÊt hîp lý vÒ thêi h¹n thanh to¸n, vµ (d)Ng©n hµng Trung −¬ng
trong vai trß gi¸m s¸t tÝnh an toµn cña hÖ thèng ®· níi láng trong c¸c chÝnh s¸ch, quyÕt ®Þnh trong khi hÖ thèng c¸c
ng©n hµng th−¬ng m¹i cång kÒnh, chÊt l−îng yÕu. Ngoµi ra, nguyªn nh©n cña cuéc khñng ho¶ng kh«ng chØ lµ sù yÕu
kÐm cña lÜnh vùc tµi chÝnh, mµ quan träng h¬n, cßn phô thuéc vµo møc ®é dÔ bÞ tæn th−¬ng cña c¬ cÊu tµi chÝnh.
7
Ch−¬ng 2
c¶i c¸ch hÖ thèng Ng©n hμng ë c¸c n−íc Ch©u ¸ sau cuéc khñng ho¶ng tμi
chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc
2.1. Môc tiªu c¶i c¸ch
2.1.1. CÊu tróc l¹i l¹i hÖ thèng nh»m x©y dùng mét thÓ chÕ tµi chÝnh - ng©n hµng lµnh m¹nh, minh b¹ch
C¸c n−íc trong khu vùc ®· thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p c¬ cÊu l¹i khu vùc tµi chÝnh: ®ãng cöa hoÆc ®Æt n»m
d−íi sù kiÓm so¸t cña c¬ quan c¬ cÊu l¹i c¸c ng©n hµng, hÇu hÕt c¸c ChÝnh phñ ®· ra c¸c b¶n b¸o c¸o vÒ kh¶ n¨ng
thanh to¸n cña hÖ thèng tµi chÝnh n−íc m×nh vµ ph¸t hµnh c¸c b¶o l·nh chÝnh thøc. ChÝnh phñ trªn thùc tÕ ®· trë
thµnh chñ së h÷u cña rÊt nhiÒu tæ chøc tµi chÝnh bÞ mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ ®iÒu nµy cã nghÜa lµ trë thµnh mét
nh©n tè quan träng trong viÖc quyÕt ®Þnh quy m« cña c¸c lùa chän t¸i c¬ cÊu khu vùc tµi chÝnh.
2.1.2. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hÖ thèng ng©n hµng
2.1.2.1. T¨ng c−êng n¨ng lùc vÒ tµi chÝnh cña hÖ thèng ng©n hµng
Môc tiªu ®Æt ra cña c¶i c¸ch ng©n hµng ë c¸c n−íc Ch©u ¸ vÒ n©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh, ®ã lµ: Thø
nhÊt, tËp trung gi¶i quyÕt c¸c kho¶n nî xÊu, gi¶i to¶ c¸c kho¶n nî ®ãng b¨ng, c¸c kho¶n tµi s¶n thÕ chÊp,... lµm
trong s¹ch t×nh h×nh tµi chÝnh, trong s¹ch b¶ng b¸o c¸o tµi chÝnh cña ng©n hµng. Thø hai, ChÝnh phñ cÊp vèn cho
c¸c ng©n hµng b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau ®Ó ®¶m b¶o tû lÖ an toµn vèn tèi thiÓu. Gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn môc
tiªu ®ã lµ: (1) Thµnh lËp C«ng ty mua b¸n nî vµ gi¶i quyÕt tµi s¶n thÕ chÊp; (2) ChÝnh phñ cho vay t¸i cÊp vèn, hoÆc
mua cæ phÇn trong c¸c ng©n hµng ®Ó th«ng qua ®ã cÊp vèn cho ng©n hµng; (3) S¸p nhËp, b¸n l¹i, quèc h÷u ho¸,...
c¸c ng©n hµng yÕu kÐm;(4) Kh«i phôc nguån tÝn dông.
2.1.2.2. N©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ vµ ®iÒu hµnh theo th«ng lÖ vµ chuÈn mùc quèc tÕ
C¸c quèc gia trong khu vùc ®· khuyÕn khÝch ph¸t triÓn thÞ tr−êng vèn b»ng c¸ch xo¸ bá nh÷ng c¶n trë vÒ
thuÕ, ®ång thêi x©y dùng mét c¬ chÕ thÓ chÕ cho c¸c thÞ tr−êng s¬ cÊp vµ thø cÊp. T¨ng c¹nh tranh b»ng c¸ch gi¶m
bít c¸c c¶n trë gia nhËp thÞ tr−êng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, ®Æc biÖt cÇn cã sù tham gia cña c¸c ng©n
hµng n−íc ngoµi. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®Çu t− vèn cho c¸c c«ng ty gia ®×nh, ®iÒu hµnh ng©n hµng theo kiÓu truyÒn
thèng gia ®×nh Ch©u ¸, cã tÝnh chÊt ®éc ®o¸n, chuyªn quyÒn.
H×nh thµnh c¸c bé phËn qu¶n lý rñi ro cã tÝnh chÊt ®éc lËp víi c¸c bé phËn quyÕt ®Þnh cho vay vµ b¶o l·nh
trªn c¬ së HiÖp −íc Basel II, rµ so¸t l¹i hÖ thèng luËt lÖ qu¶n lý tµi chÝnh - tiÒn tÖ, c¸c thiÕt chÕ an toµn ho¹t ®éng
ng©n hµng nh»m t¨ng c−êng hiÖu lùc qu¶n lý ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông, ®Çu t−, b¶o l·nh, ngo¹i hèi ...
2.2. Néi dung c¶i c¸ch
2.2.1. ChiÕn l−îc c¶i c¸ch ng©n hµng Ch©u ¸
2.2.1.1. S¸p nhËp vµ gi¶i thÓ ng©n hµng
Tr−íc tiªn, ®¸nh gi¸ kÞp thêi vµ mang tÝnh hÖ thèng nh»m ph©n lo¹i c¸c ng©n hµng; gi¶i thÓ c¸c ng©n hµng yÕu
kÐm,; c¬ cÊu l¹i hoÆc s¸p nhËp, cho ph¸ s¶n v.v...hay nãi c¸ch kh¸c, chØ nh÷ng ng©n hµng cã thÓ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ míi
®−îc tiÕp tôc ho¹t ®éng. HiÖn nay, ë c¸c n−íc Ch©u ¸, c¸c ng©n hµng ®−îc ph©n ra thµnh 3 lo¹i: (a) Nh÷ng ng©n hµng
ho¹t ®éng tèt l lµ nh÷ng ng©n hµng cã tû lÖ vèn tèi thiÓu so víi tæng tµi s¶n cã cao h¬n 8%µ nh÷ng ; (b) Nh÷ng ng©n hµng
cÇn ®−îc t¨ng vèn lµ nh÷ng ng©n hµng cã chØ sè trªn n»m gi÷a 8% vµ 2%, (c) Nh÷ng ng©n hµng cÇn ph¶i ngõng ho¹t
®éng vµ cÇn ®−îc chÝnh phñ mua l¹i hoÆc s¸p nhËp lµ nh÷ng ng©n hµng cã chØ sè trªn nhá h¬n 2%.
2.2.1.2. Minh b¹ch vµ c«ng khai ho¸ ho¹t ®éng ng©n hµng
Xem xÐt vµ ®iÒu chØnh l¹i thÓ chÕ luËt ph¸p, nh»m kh¾c phôc nh÷ng khe hë trong chÕ ®é kÕ to¸n, qu¶n lý vµ
gi¸m s¸t nh»m t¨ng c−êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ tÝnh minh b¹ch. Sù cÇn thiÕt ph¶i kh¾c phôc ®iÓm yÕu
trong viÖc kiÓm so¸t, ®iÒu tiÕt, h¹ch to¸n, kiÓm to¸n vµ c¸c tiªu chuÈn ph¸p lý ®· ®−îc nhÊn m¹nh sau khñng ho¶ng.
2.2.1.3. Thµnh lËp c«ng ty qu¶n lÝ nî vµ khai th¸c tµi s¶n
ChuyÓn c¸c kho¶n nî khã ®ßi sang cho mét c«ng ty qu¶n lý vµ mua b¸n nî nh»m gi¶m bít g¸nh nÆng nî
cho c¸c ng©n hµng; cã thÓ cÊp vèn cho c¸c ng©n hµng cã kh¶ n¨ng tån t¹i trong khi c¬ cÊu l¹i. Sau khñng ho¶ng, c¸c
n−íc trong khu vùc ®· lÇn l−ît thiÕt lËp c¸c tæ chøc míi cã chøc n¨ng theo dâi tµi chÝnh ®éc lËp vµ qu¶n lý tµi
s¶n/nî. C¸c tæ chøc nµy, mét mÆt chØ ra c¸c mãn nî xÊu vµ x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng. MÆt
8
kh¸c, ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c mãn nî xÊu b»ng c¸ch mua l¹i c¸c mãn nî xÊu ®ã vµ tæ chøc b¸n hoÆc
chuyÓn ®æi chóng th«ng qua ®Êu gi¸, t− nh©n ho¸.
2.2.1.4. T¨ng c−êng chÊt l−îng cho vay vµ c¬ cÊu l¹i nguån vèn
Sau khi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tµi s¶n kÐm cña ng©n hµng, t¸i cÊp vèn lµ mét hµnh ®éng tiÕp theo nh»m t¨ng
c−êng l¹i kh¶ n¨ng tµi chÝnh cho c¸c ng©n hµng, lµm cho c¸c ng©n hµng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu vÒ lµnh m¹nh vèn.
2.2.2. Néi dung c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng ë: Th¸i lan, Malaysia vµ Hµn quèc
2.2.2.1. C¶i c¸ch ng©n hµng ë Th¸i Lan
ë Th¸i Lan, viÖc chÊn chØnh vµ c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng trë thµnh mèi quan t©m hµng ®Çu cña chÝnh phñ.
Ngoµi viÖc hç trî c¸c gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh c¬ cÊu nî nh»m gióp hÖ thèng ng©n hµng th−¬ng m¹i æn ®Þnh kinh doanh,
phôc håi uy tÝn trong ho¹t ®éng tÝn dông, ChÝnh phñ ®· ®ãng cöa, gi¶i thÓ, chuyÓn nh−îng hoÆc s¸p nhËp 58 tæ chøc tµi
chÝnh yÕu kÐm. C¸c kho¶n cho vay kh«ng sinh lêi cña c¸c ng©n hµng ®· gi¶m dÇn th«ng qua viÖc chuyÓn c¸c mãn nî
khã ®ßi sang c¸c c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n, ¸p dông c¸c m« h×nh xö lý nî xÊu phï hîp. B−íc tiÕp theo, thùc hiÖn c¬ cÊu l¹i
c¸c doanh nghiÖp th«ng qua s¸p nhËp, gi¶i thÓ, cho phÐp c¸c chñ nî, c¸c c«ng ty n−íc ngoµi mua l¹i vµ kiÓm so¸t doanh
nghiÖp còng nh− ng©n hµng. Thùc hiÖn c¶i c¸ch chøc n¨ng cña Ng©n hµng Trung −¬ng, n©ng cao kh¶ n¨ng gi¸m s¸t vµ
thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh, nh»m h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt kh¶ n¨ng t¸i diÔn mét cuéc khñng ho¶ng míi. Ngoµi ra cßn lËp
Quü ph¸t triÓn c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh (FIDF) ®Ó cÊp vèn vµ t¸i cÊp vèn cho c¸c ng©n hµng thiÕu vèn, lËp ra c¬ quan t¸i
thiÕt khu vùc tµi chÝnh (FRA) nh»m thanh lý sè tµi s¶n cña 58 c«ng ty tµi chÝnh ®· bÞ ®ãng cöa. Cïng víi Hµn Quèc,
nh÷ng nç lùc c¶i c¸ch cña chÝnh phñ Th¸i Lan ®−îc céng ®ång ®Çu t− quèc tÕ ®¸nh gi¸ cao.
2.2.2.2. C¶i c¸ch ë Malaysia
Malaysia ®· ®−a ra nh÷ng chÝnh s¸ch riªng, t−¬ng ®èi ®éc lËp ®Ó kh¾c phôc khñng ho¶ng so víi Th¸i Lan vµ
Hµn Quèc, kh«ng chÞu lÖ thuéc vµo nguån vèn vµ c¸c gi¶i ph¸p do IMF ®Ò ra. Ch−¬ng tr×nh c¬ cÊu l¹i hÖ thèng ng©n
hµng ®· ®−îc chÝnh phñ s¾p ®Æt mét c¸ch chÆt chÏ, chó ý tíi s¸p nhËp vµ tr¸nh ®ãng cöa c¸c tæ chøc tµi chÝnh hoÆc b¸n
cho c¸c tæ chøc n−íc ngoµi. Thµnh lËp c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n mang tªn Danaharta nh»m mua l¹i, qu¶n lý vµ sau ®ã b¸n
l¹i c¸c kho¶n nî khã ®ßi; thµnh lËp c«ng ty cÊp vèn Danamodal - b¬m vèn cho c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh ®Ó t¨ng hÖ sè an
toµn vèn (CAR), ®ång thêi hç trî qu¸ tr×nh s¸p nhËp vµ hîp nhÊt c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh theo chØ ®¹o cña ChÝnh phñ.
Thµnh c«ng cña Malaysia trong viÖc xö lý nî xÊu ®−îc ®¸nh gi¸ lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng quyÕt s¸ch hîp lý cña ChÝnh phñ.
Tõ viÖc lùa chän xö lý NPLs theo m« h×nh tËp trung th«ng qua Danaharta, cã môc tiªu ho¹t ®éng râ rµng lµ xö lý nh»m
lµm gi¶m tû lÖ NPLs vµ tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ thu håi, tíi viÖc h¹n ®Þnh Danaharta ph¶i hoµn thµnh nhiÖm vô trong 7 n¨m.
2.2.2.3. C¶i c¸ch ë Hµn Quèc
So víi c¸c n−íc kh¸c trong khu vùc, c¸c biÖn ph¸p t¸i cÊu tróc khu vùc tµi chÝnh cña Hµn Quèc ®−îc tiÕn hµnh
t−¬ng ®èi nhanh chãng vµ thu ®−îc kÕt qu¶ kh¶ quan nhÊt. Hµn Quèc ®· ¸p dông ®ång bé mét sè biÖn ph¸p theo nguyªn t¾c
sau: Thø nhÊt, chØ nh÷ng tæ chøc tµi chÝnh ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ míi ®−îc tiÕp tôc ho¹t ®éng vµ khi c¬ cÊu l¹i th× thiÖt h¹i
ph¶i ®−îc ph©n bæ minh b¹ch; Thø hai, ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p duy tr× nguyªn t¾c tÝn dông ®èi víi ng−êi vay vèn tõ ng©n
hµng vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch t¨ng vèn tõ nguån t− nh©n míi; Thø ba, tèc ®é c¬ cÊu l¹i ph¶i nhanh ®Ó kh«i
phôc l¹i tÝn dông, ®ång thêi duy tr× ®−îc lßng tin cña d©n chóng ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng.
Víi nh÷ng nguyªn t¾c nµy, chÝnh phñ Hµn Quèc ®· lùa chän mét ch−¬ng tr×nh hçn hîp, phi tËp trung vµ tËp
trung th«ng qua c¸c biÖn ph¸p sau: (a) Mua vµ xö lý nî xÊu th«ng qua h×nh thµnh c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n; (b)T¹o
lËp hÖ thèng gi¸m s¸t vµ ®iÒu tiÕt tµi chÝnh thèng nhÊt; (c)Quèc h÷u ho¸, ®ång thêi khuyÕn khÝch së h÷u n−íc ngoµi
®èi víi khu vùc tµi chÝnh; (d) ¸p dông c¸c tiªu chuÈn, th«ng lÖ quèc tÕ vµ m« h×nh c«ng ty tµi chÝnh míi; (e) §ãng
cöa, mua l¹i vµ th«n tÝnh hoÆc s¸p nhËp (M&A) c¸c tæ chøc tµi chÝnh; (g) T¸i cÊp vèn cho khu vùc tµi chÝnh.
CÊu tróc l¹i khu vùc tµi chÝnh ë Hµn Quèc ®ù¬c ®¸nh gi¸ lµ ®ång bé, g¾n víi c¶i c¸ch doanh nghiÖp. Sau 4
n¨m c¶i c¸ch quyÕt liÖt, khu vùc ng©n hµng hiÖn nay ®· trë thµnh hÖ thèng lµnh m¹nh nhÊt khu vùc Ch©u .¸
2.3. §¸nh gi¸ c«ng cuéc c¶i c¸ch
2.3.1. Thµnh c«ng
Do thùc hiÖn mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p ®ång bé, linh ho¹t nªn c¸c n−íc Ch©u Á ®· ®¹t ®−îc nh÷ng
thµnh tùu nhÊt ®Þnh trong t¸i c¬ cÊu ng©n hµng. HÖ thèng ng©n hµng ®· chuyÓn biÕn theo h−íng tÝch cùc víi c¬ cÊu vèn huy
9
®éng vµ cho vay an toµn, hîp lý h¬n, tû lÖ nî khã ®ßi trong tæng nî ®· gi¶m xuèng. NiÒm tin ®èi víi khu vùc ng©n hµng ®·
t¨ng lªn, c¸c kho¶n cho vay míi ®· t¨ng m¹nh. Tuy vËy, c¬ cÊu cña hÖ thèng ng©n hµng vÉn cßn nhiÒu yÕu kÐm ®ßi hái ph¶i
tiÕp tôc ®Èy m¹nh c¶i c¸ch toµn diÖn.
2.3.1.1. Nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc ¸p dông
C¬ cÊu l¹i khu vùc tµi chÝnh ®ßi hái tr−íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh ng©n hµng nµo hoÆc c«ng ty nµo cÇn c¬ cÊu l¹i.
NhiÖm vô trung h¹n cña khu vùc ng©n hµng vµ khu vùc c«ng ty tµi chÝnh lµ c¶i thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý c¸c tæ chøc
tµi chÝnh vµ phi tµi chÝnh; ph¸t triÓn thÞ tr−êng vèn; thóc ®Èy c¬ chÕ khuyÕn khÝch ho¹t ®éng chung cho c¸c tæ chøc
tµi chÝnh vµ x©y dùng c¸c hÖ thèng tµi chÝnh c©n b»ng h¬n th«ng qua viÖc khuyÕn khÝch thÞ tr−êng vèn. Nh÷ng khã
kh¨n cña c¸c n−íc Ch©u Á cã liªn quan ®Õn nh÷ng khã kh¨n cña c¸c c«ng ty. Do vËy, cÇn ph¶i hiÓu râ ®−îc nh÷ng
khã kh¨n cña c¸c c«ng ty.
2.3.1.2. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n cña hÖ thèng ng©n hµng vµ cña khu vùc c«ng ty
Kinh tÕ suy tho¸i ®· buéc c¸c tËp ®oµn ph¶i tr× ho·n hoÆc kh«ng thÓ tr¶ nî ng©n hµng, c¸c kho¶n cho vay
kh«ng sinh lêi t¨ng lªn, vèn tiÒn mÆt cña c¸c ng©n hµng c¹n dÇn, buéc c¸c ng©n hµng ph¶i h¹n chÕ cho vay yÕu kÐm
vµ t×m c¸ch ®i vay víi l·i suÊt thÊp ®Ó t¨ng vèn tiÒn mÆt, v× vËy cµng lµm hä lón s©u thªm vµo sù suy tho¸i. Thªm
vµo ®ã, c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ tÝn dông th¾t chÆt ®· lµm gi¶m khèi l−îng tÝn dông thùc, cµng lµm c¶n trë sù håi
phôc cña c¸c tËp ®oµn s¶n xuÊt.
Trong ng¾n h¹n, hai biÖn ph¸p sau cã thÓ gióp c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®èi mÆt víi qu¸ tr×nh c¬ cÊu l¹i
tµi chÝnh. Thø nh¸t, dµnh mét sè −u tiªn (t¹m thêi) vÒ thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sÏ c¶i thiÖn sù chu chuyÓn
tiÒn tÖ vµ vÞ thÕ tÝn dông cña hä. §ång thêi, viÖc b¶o ®¶m cã giíi h¹n tÝn dông ®èi víi c¸c giao dÞch ®−îc b¶o l·nh
cã thÓ lµm gi¶m c¸c tr−êng hîp khan hiÕm tÝn dông.
2.3.2. H¹n chÕ
Nh×n chung, t¹i c¸c n−íc x¶y ra khñng ho¶ng, th¸i ®é c¶i c¸ch nöa vêi, l¹i chÞu sù can thiÖp cña ChÝnh phñ
(trong nhiÒu tr−êng hîp ®· ®i ng−îc l¹i víi nh÷ng nguyªn t¾c kÕ to¸n vµ kinh doanh ng©n hµng), ch−a ¸p dông c¸c
biÖn ph¸p nghiÖp vô kinh doanh tÝn dông hiÖn ®¹i trong viÖc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro tÝn dông ®Ó cã thÓ cho
vay trªn c¬ së dù b¸o kinh doanh, chø kh«ng chØ trªn tµi s¶n thÕ chÊp. MÆc dï ®· më cöa cho c¸c ng©n hµng n−íc
ngoµi, song tû lÖ së h÷u n−íc ngoµi trong lÜnh vùc ng©n hµng cßn thÊp. Xö lý tµi s¶n kÐm vµ t¸i cÊp vèn nhiÒu
nh−ng vÉn ch−a ®ñ ®Ó lo¹i bá nh÷ng tµi s¶n kÐm, ng©n hµng vÉn trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn; t×nh tr¹ng ®éc quyÒn Ýt
ng−êi b¸n vµ tÝnh tËp trung cao trong hÖ thèng ng©n hµng Ýt ®−îc nhÊn m¹nh trong ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch cña c¸c
n−íc.
2.3.3. NhiÖm vô khã kh¨n vµ tèn kÐm cña c«ng cuéc c¬ cÊu l¹i c¸c ng©n hµng
Nh÷ng khã kh¨n mang tÝnh hÖ thèng cña ng©n hµng ®· xuÊt hiÖn ë c¸c n−íc Ch©u ¸. Qu¸ tr×nh ®ãng cöa
c¸c ng©n hµng vµ tæ chøc tµi chÝnh kh¸c vµ c¬ cÊu l¹i hÖ thèng ng©n hµng rÊt khã kh¨n vµ tèn kÐm, dù tÝnh r»ng c¸c
chi phÝ mµ chÝnh phñ ph¶i g¸nh chÞu chiÕm tíi 30% GDP. Theo kinh nghiÖm quèc tÕ th× ®©y lµ con sè qu¸ cao.
Ngoµi ra, qu¸ tr×nh c¶i c¸ch bÞ tr× ho·n hoÆc gÆp ph¶i trë ng¹i kh«ng thÓ v−ît qua tõ phÝa nh÷ng ng−êi mµ lîi Ých cña
hä g¾n chÆt víi hÖ thèng cò. CÊu tróc tµi chÝnh toµn cÇu vÉn cßn nhiÒu yÕu kÐm, dÔ ®æ vì v× nh÷ng có sèc tõ bªn ngoµi
hoÆc ®Çu c¬ tÊn c«ng.
10
Ch−¬ng 3
BμI HäC kinh nghiÖm vμ MéT Sè gîi ý CHÝNH S¸CH cho
ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ®æi míi hÖ thèng Ng©n hμng
3.1. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tõ c¶i c¸ch hÖ thèng Ng©n hµng Ch©u ¸.
3.1.1. Bµi häc vÒ c¶i c¸ch thÓ chÕ, chÝnh s¸ch
Thø nhÊt, c¸c chÝnh s¸ch ®ãng vai trß quan träng nhÊt gióp ng¨n chÆn khñng ho¶ng, ®Æc biÖt c¸c qui ®Þnh
®iÒu tiÕt thËn träng vµ gi¸m s¸t cã hiÖu qu¶. Thø hai, Kh¾c phôc c¸c ®iÓm yÕu trong viÖc kiÓm so¸t, ®iÒu tiÕt, h¹ch
to¸n, kiÓm to¸n vµ c¸c tiªu chuÈn ph¸p lý, tiÕn tíi phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ.
3.1.2. Bµi häc vÒ c¶i c¸ch ho¹t ®éng ng©n hµng
Kinh nghiÖm quèc tÕ cho thÊy mét sè nguyªn t¾c c¬ cÊu l¹i ng©n hµng nh− sau: Thø nhÊt, cÇn gi¶i tho¸t
khu vùc nµy ra khái nh÷ng ¸p chÕ vµ can thiÖp s©u tõ phÝa nhµ n−íc vµ chÝnh trÞ. Thø hai, t¨ng c¹nh tranh b»ng c¸ch
gi¶m bít nh÷ng c¶n trë gia nhËp thÞ tr−êng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, ®Æc biÖt cÇn cã sù tham gia cña
c¸c ng©n hµng n−íc ngoµi. Thø ba, cÇn ph¶i h¹n chÕ vµ gi¶m thiÓu sù che ®ì cña chÝnh phñ d−íi mäi h×nh thøc ®èi
víi c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh. Thø t−, hÖ thèng ph¸p lý, thèng kª, kÕ to¸n cÇn ph¶i ®−îc n©ng cao.
3.1.3. Bµi häc vÒ xö lý nî xÊu
Thø nhÊt, ®Ó gi¶i quyÕt triÖt ®Ó nî xÊu, cÇn x¸c ®Þnh vµ ®−a viÖc xö lý NPL thµnh mét ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng cô
thÓ cña ChÝnh phñ, t¹o lËp khu«n khæ ph¸p lý cho c¸c C«ng ty qu¶n lý tµi s¶n vµ c¸c tæ chøc cã nî xÊu thùc hiÖn. Thø hai,
sù lùa chän vµ ¸p dông m« h×nh xö lý thÝch hîp còng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng trong viÖc xö lý nî xÊu. Ngoµi ra,
trong qu¸ tr×nh xö lý nî xÊu, cÇn vËn dông s¸ng t¹o c¸c biÖn ph¸p xö lý hiÖn ®¹i nh−: ®Êu thÇu quèc tÕ, chøng kho¸n ho¸,
liªn doanh qu¶n lý…, tuú thuéc vµo b¶n chÊt nî xÊu.
3.2. Thùc tÕ ®æi míi hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam vµ nh÷ng th¸ch thøc ®Æt ra trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch.
3.2.1. Nh÷ng yÕu kÐm cña hÖ thèng ng©n hµng vµ sù cÇn thiÕt ph¶i c¶i c¸ch
3.2.1.1. §èi víi Ng©n hµng Nhµ n−íc
MÆc dï ®· ®−îc t¸ch khái ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ gi¸m s¸t hÖ
thèng, ho¹t ®éng cña ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam vÉn cßn nh÷ng tån t¹i lín, ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ph¸t
triÓn ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng. Ng©n hµng Nhµ n−íc ch−a thùc sù ®éc lËp trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn
tÖ vµ nghiÖp vô ng©n hµng trung −¬ng, vai trß cña Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam trong viÖc thùc hiÖn thanh tra,
gi¸m s¸t, ®¶m b¶o an toµn ®èi víi ho¹t ®éng cña hÖ thèng cßn nhiÒu yÕu kÐm.
3.2.1.2. §èi víi Ng©n hµng Th−¬ng m¹i
Giai ®o¹n tr−íc khi thùc hiÖn ®Ò ¸n c¶i c¸ch, hệ thống Ng©n hµng Th−¬ng m¹i Nhµ n−íc (NHTMNN) có
qui mô nhỏ, năng lực tài chính yếu; mức độ rủi ro cao, chất lượng tín dụng thấp; khả năng sinh lời thấp. Bªn c¹nh
®ã, ¶nh h−ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, nhiÒu NHTM NNvµ Tæ chøc tÝn dông (TCTD) r¬i
vµo t×nh tr¹ng yÕu kÐm, thua lç, cã NHTM NN ®· ®øng tr−íc nguy c¬ ph¸ s¶n, ®ßi hái ph¶i c¬ cÊu l¹i hÖ thèng NHTM
n−íc ta.
Ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch ng©n hµng tæng thÓ ®· ®−îc ChÝnh phñ phª duyÖt vµo n¨m 2001, víi néi dung: gi¶i
thÓ, s¸p nhËp, thanh lý, b¸n l¹i c¸c tæ chøc yÕu kÐm; t¨ng vèn ®iÒu lÖ vµ vèn chñ së h÷u; gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nî
®äng vµ lµm lµnh m¹nh t×nh h×nh tµi chÝnh; hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ; c¬ cÊu l¹i tæ chøc vµ qu¶n trÞ ®iÒu hµnh,...
3.2.2. §¸nh gi¸ qu¸ tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam
3.2.2.1. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®−îc cña qu¸ tr×nh c¶i c¸ch
a) §èi víi Ng©n hµng Nhµ n−íc vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ
HÖ thèng ng©n hµng ®· c¶i tæ c¨n b¶n theo h−íng hiÖu qu¶, ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu quan träng, ®ãng gãp
vµo sù nghiÖp ®æi míi cña ®Êt n−íc, ®Èy lïi t×nh tr¹ng l¹m ph¸t vµ khñng ho¶ng. Ng©n hµng Nhµ n−íc tiÕp tôc ®æi
míi theo h−íng: Hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc, kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý Nhµ n−íc, ®Æc biÖt lµ x©y
dùng vµ hoµn thiÖn m«i tr−êng ph¸p lý vÒ ho¹t ®éng ng©n hµng; ®æi míi m¹nh mÏ vµ kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu
lùc, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm so¸t, kiÓm to¸n ho¹t ®éng ng©n hµng; n©ng cao n¨ng lùc x©y dùng vµ ®iÒu
hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo nguyªn t¾c thÞ tr−êng.
11
b) §èi víi hÖ thèng Ng©n hµng Th−¬ng m¹i
C¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn ®ang thay ®æi c¶ vÒ l−îng vµ chÊt: (1) Quy m« vèn ®iÒu lÖ, quy m« tµi
s¶n nî vµ tµi s¶n cã t¨ng nhanh, tû lÖ nî qu¸ h¹n thÊp; (2) ChÊt l−îng nguån nh©n lùc ®−îc n©ng lªn, tr×nh ®é qu¶n
trÞ ®iÒu vµ c¸c quy chÕ qu¶n lý néi bé ®−îc hoµn thiÖn theo th«ng lÖ quèc tÕ; (3) C«ng nghÖ ng©n hµng hiÖn ®¹i, sè
®«ng NHTM cæ phÇn ®« thÞ ®· vµ ®ang triÓn khai ch−¬ng tr×nh phÇn mÒm c«ng nghÖ ng©n hµng cña c¸c h·ng næi
tiÕng trªn thÕ giíi; (4) Uy tÝn ngµy cµng t¨ng, th−¬ng hiÖu ngµy cµng ®−îc biÕt ®Õn, chiÕn l−îc Marketing bµi b¶n.
C¸c NHTMNN ®· vµ ®ang n¾m gi÷ nh÷ng vÞ trÝ then chèt, lµ lùc l−îng gi÷ vai trß chñ ®¹o, ®¹t tèc ®é t¨ng
tr−ëng cao trong huy ®éng vµ sö dông vèn, chiÕm thÞ phÇn lín nhÊt c¶ vÒ huy ®éng vèn vµ cho vay (70%), cã nhiÒu
chuyÓn biÕn tÝch cùc trong viÖc xö lý nî xÊu, n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông. Ngoµi ra, c¸c ng©n hµng cã nhiÒu cè
g¾ng ®a d¹ng ho¸ vµ n©ng cao chÊt l−îng dÞch vô ng©n hµng, n©ng cao chÊt l−îng nguån nh©n lùc, ®i ®Çu trong lÜnh
vùc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ.
3.2.2.2. Th¸ch thøc ®Æt ra trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch
a) §èi víi hÖ thèng Ng©n hµng Nhµ n−íc vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ
Cïng víi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®−îc trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch, ho¹t ®éng cña ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam vÉn
cßn nh÷ng tån t¹i: Mét lµ, m« h×nh tæ chøc ch−a phï hîp, bé m¸y cång kÒnh, n¨ng lùc vµ tr×nh ®é c¸n bé h¹n chÕ. Hai lµ,
Ng©n hµng Nhµ n−íc ch−a thùc sù ®éc lËp trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ nghiÖp vô NHTW. Ba lµ, vai trß cña Ng©n
hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam trong viÖc thùc hiÖn thanh tra, gi¸m s¸t, ®¶m b¶o an toµn ®èi víi ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n
hµng cßn yÕu kÐm, nhiÒu bÊt cËp ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng,
®ßi hái ph¶i tiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn ®Ó ®¶m b¶o an toµn hÖ thèng, b¶o vÖ ng−êi göi tiÒn, gãp phÇn æn ®Þnh kinh tÕ vÜ
m«, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng.
b) §èi víi c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i vµ tæ chøc tÝn dông
i/ VÒ n¨ng lùc tµi chÝnh
N©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh trong héi nhËp quèc tÕ. Trong h¬n 5 n¨m qua,
thùc hiÖn ®Ò ¸n c¬ cÊu l¹i, khèi c¸c NHTM NN ®· ®¹t ®−îc nh÷ng b−íc tiÕn quan träng, song thêi gian gÇn ®©y tiÕn
®é d−êng nh− ch÷ng l¹i, thÓ hiÖn: (1) Vèn tù cã cña c¸c NHTM ViÖt Nam qu¸ thÊp, hiÖn nay ch−a cã gi¶i ph¸p nµo
kh¶ thi h¬n ®Ó t¨ng vèn ®iÒu lÖ cho c¸c NHTM NN do cæ phÇn ho¸ diÔn ra qu¸ chËm; (2) Kh¶ n¨ng sinh lêi cña hÖ
thèng ng©n hµng ViÖt Nam nh×n chung cßn kh¸ thÊp so víi c¸c n−íc Ch©u ¸. Tû lÖ nî xÊu cña khèi NHTMNN cao,
cã thÓ lªn tíi 30%.
ii/ VÒ ®a d¹ng ho¸ dÞch vô
Cho ®Õn nay, c¸c dÞch vô mµ NHTM NN ®ang khai th¸c chñ yÕu vÉn lµ c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng, s¶n
phÈm dÞch vô cßn nghÌo nµn, chÊt l−îng dÞch vô ch−a cao. Sù hîp t¸c, tÝnh liªn kÕt trong ph¸t triÓn dÞch vô, nhÊt lµ
dÞch vô thÎ cßn h¹n chÕ vµ triÓn khai rÊt chËm, kh«ng cã sù ®ång bé, thèng nhÊt vÒ h¹ t©ng kü thuËt, c«ng nghÖ,
phÇn mÒm vi tÝnh,… trong lÜnh vùc dÞch vô gi÷a c¸c NHTM.
3.2.2.3. Nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ vµ bÊt cËp cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam hiÖn nay
a) Nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan tõ phÝa ng©n hµng:
Tr−íc hÕt lµ do nh÷ng yÕu kÐm vÒ tæ chøc, qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, trong chiÕn l−îc ph¸t triÓn ng©n hµng.
Ho¹t ®éng marketing cña c¸c ng©n hµng ch−a ®−îc chó träng ®Ó cã thÓ thu hót kh¸ch hµng, ®−a dÞch vô míi ®Õn víi
kh¸ch hµng. Vên ®Ò ®µo t¹o vµ sö dông c¸n bé, nh©n viªn cßn nhiÒu bÊt cËp, viÖc sö dông, khai th¸c nh÷ng ch−¬ng
tr×nh phÇn mÒm øng dông cßn h¹n chÕ.
b) Nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan
i/ Nguyªn nh©n tõ thÓ chÕ:
NhiÒu v¨n b¶n ph¸p quy vÒ ho¹t ®éng ng©n hµng ch−a cËp nhËt víi sù ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô míi.
Khu«n khæ luËt ph¸p ®iÒu chØnh ho¹t ®éng ng©n hµng nãi chung cßn mang nhiÒu dÊu Ên cña c¬ chÕ cò. Nh÷ng thiÕt chÕ
thÞ tr−êng tiÒn tÖ cßn rÊt s¬ khai, nhiÒu chØ tiªu ho¹t ®éng theo th«ng lÖ quèc tÕ ch−a ®−îc ¸p dông; ®Æc biÖt lµ nh÷ng chØ
tiªu vÒ an toµn, nh÷ng quy ®Þnh vÒ nî qu¸ h¹n, vÒ vèn tù cã, ch−a phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ.
ii/ VÒ phÝa kh¸ch hµng:
12
ViÖc chÊp hµnh chÕ ®é thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cña c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n ch−a nghiªm. Thãi
quen sö dông tiÒn mÆt cña nh©n d©n cßn phæ biÕn, thu nhËp cña ng−êi d©n cßn thÊp, Ýt ng−êi më tµi kho¶n ®Ó thùc
hiÖn thanh to¸n qua ng©n hµng...
3.3. Gi¶i ph¸p tiÕp tôc c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam
3.3.1. Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi Ng©n hµng Nhµ n−íc
3.3.1.1. VÊn ®Ò thÓ chÕ
§Ó n©ng cao vai trß cña Ng©n hµng Nhµ n−íc, tr−íc hÕt, ®ßi hái ph¶i n©ng cao tÝnh ®éc lËp t−¬ng ®èi cña
Ng©n hµng Nhµ n−íc. Cô thÓ lµ: N©ng cao vÞ thÕ t−¬ng ®èi ®éc lËp cña Ng©n hµng Nhµ n−íc trong viÖc thùc thi
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, n©ng cao vÞ thÕ ®éc lËp vÒ tæ chøc cña ng©n hµng Nhµ n−íc vµ ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp t−¬ng ®èi vÒ
nh©n sù. Thø hai , hoµn thiÖn c¬ chÕ vµ bé m¸y vËn hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ; Thø ba , hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt
vµ c¸c v¨n b¶n d−íi LuËt.
3.3.1.2. T¨ng c−êng chøc n¨ng gi¸m s¸t cña ng©n hµng Nhµ n−íc víi hÖ thèng tµi chÝnh - tiÒn tÖ
Tr−íc hÕt cÇn t¨ng c−êng kû luËt tµi chÝnh, trong ®ã næi lªn lµ vÊn ®Ò lËp quü dù phßng rñi ro vµ vÊn ®Ò
duy tr× ®ñ vèn. Ng©n hµng Nhµ n−íc cÇn x©y dùng quy chÕ, hÖ thèng chØ tiªu vµ ph−¬ng ph¸p ph©n lo¹i tÝn dông lµ
c¬ së cho viÖc thanh tra t¹i chç. C¸c c¬ quan gi¸m s¸t ng©n hµng cÇn ph¶i ®−a ra nh÷ng quy ®Þnh phï hîp vÒ møc
vèn tèi thiÓu cÇn thiÕt cho tÊt c¶ c¸c ng©n hµng. X©y dùng hÖ thèng thanh tra ng©n hµng cã hiÖu qu¶, gi¶m tèi thiÓu
viÖc t¨ng sè nî khª ®äng, xö lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c vÊn ®Ò cña ng©n hµng ®óng lóc, buéc c¸c ng©n hµng
kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n ph¶i ra khái hÖ thèng ng©n hµng theo h−íng Ýt g©y t¸c h¹i vµ Ýt tèn kÐm nhÊt.
3.3.1.3. VÒ chÝnh s¸ch tû gÝa
ChÝnh s¸ch tû gi¸ ph¶i ®−îc x©y dùng trªn quan ®iÓm: ChÝnh s¸ch tû gi¸ ph¶i h−íng vµo xö lý vµ ®iÒu hµnh tû
gi¸ theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, thùc hiÖn nguyªn t¾c x¸c ®Þnh tû gi¸ theo ræ tiÒn tÖ nh»m ®¶m b¶o n¨ng lùc c¹nh tranh, gi¶m
thiÓu nh÷ng thiÖt h¹i do tû gi¸ g©y ra trong bu«n b¸n vµ thanh to¸n quèc tÕ. CÇn ph¶i cñng cè, ph¸t triÓn thÞ tr−êng ngo¹i
tÖ liªn ng©n hµng, mét c¬ së quan träng ®Ó Ng©n hµng Nhµ n−íc can thiÖp vµ ®iÒu chØnh tû gi¸.
3.3.2. Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i
3.3.2.1. T¨ng c−êng n¨ng lùc tµi chÝnh
- T¨ng vèn ®iÒu lÖ. ViÖc tu©n thñ yªu cÇu an toµn vèn tèi thiÓu lµ b−íc kh¼ng ®Þnh ®Çu tiªn kh¶ n¨ng cã thÓ
v−¬n tíi c¸c chuÈn mùc quèc tÕ trong ho¹t ®éng ng©n hµng cña hÖ thèng NHTMVN. V× vËy chóng t«i kiÕn nghÞ:
(1) Ng©n s¸ch Nhµ n−íc cÊp ®ñ vèn ®iÒu lÖ b»ng nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau, ®¶m b¶o tû lÖ an toµn vèn tèi
thiÓu lµ 8%. BiÖn ph¸p lµ, cho ®Ó l¹i toµn bé c¸c kho¶n ph¶i nép ng©n s¸ch n¨m 2007 cña c¸c NHTM NN ®Ó t¨ng
vèn, thËm chÝ sè nép ng©n s¸ch cña toµn bé c¸c Tæ chøc tÝn dông ®Ó t¨ng vèn ®iÒu lÖ cho c¸c NHTM NN;(2) Cho
phÐp c¸c NHTM NN ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chuyÓn ®æi ®Ó t¨ng vèn; (3) Lùa chän nhµ ®Çu t− chiÕn l−îc n−íc ngoµi
®Ó b¸n cæ phÇn trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ NHTM NN, (5) §Æt ra lÞch tr×nh chÆt chÏ cho tÊt c¶ c¸c NHTM CP ph¶i
th−êng xuyªn t¨ng vèn ®iÒu lÖ hµng n¨m, nÕu kh«ng yªu cÇu ph¶i s¸p nhËp.
- VÒ xö lý nî xÊu:
Thùc tÕ nî xÊu cña mét sè NHTM NN theo tiªu chuÈn kÕ to¸n quèc tÕ cã thÓ lªn tíi 30%, trong ®ã nh÷ng
kho¶n vay lín l¹i th−êng cã tû lÖ nî xÊu cao, tËp trung vµo c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc. V× vËy, tr−íc hÕt cÇn lµm râ
thùc chÊt nî xÊu, trªn c¬ së ®ã cã ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch hîp lý xö lý nî xÊu mét c¸ch kÞp thêi vµ triÖt ®Ó; Thø hai,
trªn c¬ së ph©n tÝch vµ ph©n lo¹i nî xÊu, cÇn cã biÖn ph¸p thÝch hîp víi tõng kho¶n nî xÊu; Thø ba, ph¶i coi viÖc
gi¶i quyÕt nî xÊu lµ qu¸ tr×nh l©u dµi vµ ®ång bé, tiÕn hµnh ®ång thêi víi c¶i c¸ch doang nghiÖp nhµ n−íc. Cuèi
cïng, phßng ngõa ph¸t sinh nî xÊu míi, bao gåm x©y dùng chiÕn l−îc, chÝnh s¸ch vµ quy tr×nh cÇn thiÕt.
3.3.2.2. Gi¶i ph¸p vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ trÝch lËp dù phßng rñi ro
CÇn ph¸t triÓn mét c¬ së kÕ to¸n theo tiªu chuÈn quèc tÕ ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vµ minh b¹ch h¬n vÒ hÖ
thèng th«ng tin ng©n hµng ®Ó cã thÓ dù b¸o nh÷ng rñi ro tiÒm tµng. §Æt ra lé tr×nh cô thÓ ®Ó chuyÓn ®æi sang hÖ
thèng tµi kho¶n kÕ to¸n quèc tÕ trong c¸c NHTM, trÝch lËp dù phßng rñi ro theo th«ng lÖ quèc tÕ. Quy ®Þnh thêi h¹n
chuyÓn nî qu¸ h¹n cÇn s¸t thùc tÕ h¬n. Tăng cường thanh tra, kiểm soát nhằm nâng cao chất lượng tín dụng, nhất là
đối với các khoản cho vay kinh doanh bất động sản, cho vay tiêu dùng, đầu tư chứng khoán.
3.3.2.3. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ n¨ng lùc qu¶n trÞ ®iÒu hµnh
13
TiÕp tôc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng, n©ng cao chÊt l−îng nguån nh©n lùc, ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu
qu¶ c«ng t¸c qu¶n trÞ ®iÒu hµnh kÕt hîp víi t¨ng c−êng c«ng t¸c gi¸m s¸t néi bé, tiÕp tôc hoµn thiÖn viÖc thùc hiÖn
h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n,… vµ hoµn thiÖn m«i tr−êng ph¸p lý b¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng tõ chÝnh vÊn ®Ò nµy. Bªn
c¹nh ®ã, cßn ph¶i ®Èy m¹nh c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ n−íc vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp, t¹o m«i
tr−êng kinh doanh lµnh m¹nh cho c¸c ng©n hµng. C¸c NHTM nªn tiÕp tôc ®iÒu chØnh ho¹t ®éng tÝn dông, h¹n chÕ
cho vay ®Çu t− vµo nhµ ®Êt, t¨ng tû träng thu nhËp tõ dÞch vô trong c¬ cÊu tæng thu nhËp cña mçi TCTD.
3.4. Mét sè kiÕn nghÞ
3.4.1. Mét sè kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ
Tr−íc hÕt, cÇn x©y dùng chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« ®óng ®¾n, ®Æc biÖt chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ tû gi¸. Thø hai, hç
trî vÒ tµi chÝnh cho c¸c NHTM xö lý nî xÊu, m¹nh d¹n ®ãng cöa c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ c¸c c«ng ty tµi
chÝnh lµm ¨n thua lç, quy tr×nh xö lý cÇn ph¶i minh b¹ch vµ dùa trªn nguyªn t¾c thÞ tr−êng. Thø ba, chØ ®¹o ®Èy
nhanh tiÕn ®é ®æi míi vµ s¾p xÕp doanh nghiÖp nhµ n−íc. §Æc biÖt cã kÕ ho¹ch xö lý c¬ b¶n nî tån ®äng cña c¸c tæ
chøc kinh tÕ. Thø t−, bæ sung vèn cho NHTMNN nh»m ®¹t tû lÖ an toµn víi tèi thiÓu lµ 8% theo tiªu chuÈn quèc tÕ
b»ng c¸c biÖn ph¸p: gi¶m thuÕ thu nhËp trong vßng tõ 2- 5 n¨m ®èi víi NHTMNN; cÊp bæ sung t¨ng vèn ®iÒu lÖ
b»ng nguån tr¸i phiÕu cña ChÝnh Phñ, vay WB, IMF, cho phÐp ph¸t hµnh tr¸i phiÕu dµi h¹n...
3.4.2. Mét sè kiÕn nghÞ víi Ng©n hµng Nhµ n−íc
Tr−íc hÕt, cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ng©n hµng, phï hîp th«ng lÖ vµ chuÈn mùc quèc tÕ. Thø
hai, hÖ thèng luËt ng©n hµng ph¶i kh¼ng ®Þnh ®−îc tÝnh ®éc lËp t−¬ng ®èi cña ng©n hµng Nhµ n−íc. Thø ba, më cöa
thÞ tr−êng trong n−íc, xo¸ bá dÇn c¸c giíi h¹n vÒ sè l−îng, lo¹i h×nh tæ chøc, ph¹m vi ho¹t ®éng, tØ lÖ gãp vèn, c¸c
lo¹i h×nh dÞch vô... Thø t−, tõng b−íc ®æi míi c¬ cÊu tæ chøc, nhiÖm vô, chøc n¨ng cña hÖ thèng Ng©n hµng Nhµ
n−íc. Thø n¨m, x©y dùng c¸c quy chÕ qu¶n lý vµ ho¹t ®éng phï hîp víi chuÈn mùc quèc tÕ thùc tiÔn ViÖt Nam.
Thø s¸u, x©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn c«ng nghÖ ng©n hµng, nhÊt lµ hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý. Cuèi cïng, Ng©n
hµng Nhµ n−íc nªn linh ho¹t h¬n n÷a trong sö dông c¸c c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc
cÇn ®−îc xem xÐt ®iÒu chØnh gi¶m.
14
KÕt luËn
C¶i c¸ch c¬ cÊu, hay c¬ cÊu l¹i hÖ thèng ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c¶i c¸ch hÖ
thèng ng©n hµng. ViÖc cÊu tróc l¹i hÖ thèng ng©n hµng lµ nh»m lo¹i bá khái hÖ thèng nh÷ng tæ chøc èm yÕu, lo¹i
bá nh÷ng tµi s¶n kÐm, t¸i cÊp vèn trë l¹i cho nh÷ng tæ chøc cã kh¶ n¨ng v−ît qua khñng ho¶ng, ®a d¹ng ho¸ thµnh
phÇn nh»m t¨ng tÝnh c¹nh tranh còng nh− häc hái kinh nghiÖm tõ c¸c ng©n hµng n−íc ngoµi. Kinh nghiÖm c¸c quèc
gia Ch©u ¸ cho thÊy mét sè nguyªn t¾c c¬ cÊu l¹i ng©n hµng nh− sau:
Thø nhÊt, chØ nh÷ng tæ chøc cã thÓ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ míi ®−îc tiÕp tôc ho¹t ®éng, vµ khi c¬ cÊu l¹i th×
thiÖt h¹i ph¶i ®−îc ph©n bæ mét c¸ch minh b¹ch vµ h¹n chÕ tèi ®a chi phÝ cho nh÷ng ng−êi ®ãng thuÕ.
Thø hai, viÖc c¬ cÊu l¹i ph¶i cñng cè c¸c nguyªn t¾c tµi chÝnh b»ng viÖc chia sÎ thiÖt h¹i tr−íc hÕt cho c¸c
cæ ®«ng, sau ®ã míi ®Õn c¸c chñ nî vµ cã thÓ, mét sè ng−êi göi tiÒn nhiÒu.
Thø ba, ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p duy tr× nguyªn t¾c tÝn dông ®èi víi ng−êi vay vèn cña ng©n hµng vµ cã nh÷ng biÖn
ph¸p khuyÕn khÝch t¨ng vèn tõ nguån t− nh©n míi.
Thø t−, tèc ®é c¬ cÊu l¹i ph¶i nhanh ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o kh«i phôc ®−îc tÝn dông, ®ång thêi duy tr× ®−îc
lßng tin cña quÇn chóng ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng.
Víi nh÷ng nguyªn t¾c nµy, chÝnh phñ cã thÓ ®¸nh gi¸ nh÷ng lùa chän chÝnh s¸ch cã s½n. ViÖc lùa chän bÊt
kú mét ph−¬ng ¸n nµo còng ®Òu cã c¸i ®−îc, c¸i mÊt. VÝ dô, nÕu chÝnh phñ cã ý ®Þnh "cøu gióp" ng©n hµng ®ang
gÆp khã kh¨n b»ng c¸ch lÊy tiÒn cña chÝnh phñ ®Ó t¨ng nguån vèn cña ng©n hµng ®ã, ph−¬ng ¸n nµy sÏ cã −u ®iÓm
lµ nhanh, nh−ng chi phÝ cho viÖc bï lç ®ã còng sÏ cao vµ kh«ng khuyÕn khÝch ®−îc c¸c nhµ qu¶n lý cña ng©n hµng
t×m c¸ch c¶i tiÕn ho¹t ®éng cña ng©n hµng m×nh. MÆt kh¸c, nÕu chÝnh phñ ®Þnh tiÕn hµnh t¸i cÊp vèn cho ng©n hµng
®ang gÆp khã kh¨n vµ sau ®ã b¸n ®i, chi phÝ tµi chÝnh sÏ thÊp, khuyÕn khÝch ng©n hµng ®ã n©ng cao chÊt l−îng ho¹t
®éng vµ t¨ng ®−îc lßng tin cña x· héi ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng ®ã, song l¹i mÊt nhiÒu thêi gian h¬n. BiÖn ph¸p
thanh lý vµ tr¶ hÕt nî cho chñ nî vµ ng−êi göi tiÒn lµ c¸ch lµm nhanh, khuyÕn khÝch ®−îc ho¹t ®éng cña ng©n hµng
vµ ®ßi hái chi phÝ tµi chÝnh t−¬ng ®èi thÊp, nh−ng l¹i lµm ¶nh h−ëng nghiªm träng ®Õn uy tÝn cña x· héi ®èi víi hÖ
thèng ng©n hµng. C¸c n−íc kh¸c nhau ph¶i t×m ra gi¶i ph¸p c©n ®èi nh÷ng lùa chän ®¸nh ®æi nµy cho n−íc m×nh, vµ
ph¶i c¨n cø vµo nguån gèc g©y ra khã kh¨n mang tÝnh hÖ thèng nµy.
Qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®ang më ra nhiÒu c¬ héi cho hÖ thèng ng©n hµng
th−¬ng m¹i ViÖt Nam, song còng ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc kh«ng nhá, ®ßi hái c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i ViÖt Nam
ph¶i cã nh÷ng c¶i c¸ch phï hîp. HiÖn nay, thùc hiÖn chØ ®¹o cña ChÝnh Phñ, Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam cïng
víi c¸c NHTM ®ang thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh t¸i c¬ cÊu toµn bé hÖ thèng ng©n hµng th−¬ng m¹i. §©y lµ viÖc lµm cÊp
b¸ch, nh−ng cÇn ®−îc thùc hiÖn khoa häc vµ thËn träng ®Ó tõng b−íc n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cña toµn hÖ
thèng, ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Êt n−íc, héi nhËp ®Çy ®ñ víi khu vùc vµ quèc tÕ. §iÒu ®ã ®ßi hái
ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é vµ hoµn thiÖn ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng, coi ®ã lµ mét trong nh÷ng
nhiÖm vô cÊp b¸ch nhÊt trong giai ®o¹n hiÖn nay. Tr−íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh ®óng hÖ môc tiªu cña ho¹t ®éng ng©n
hµng trong giai ®o¹n míi, thÝch øng víi nh÷ng nhiÖm vô míi cña nÒn kinh tÕ, trªn c¬ së ®ã t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p
nh»m ®Èy nhanh tèc ®é cña c¶i c¸ch. Qu¸ tr×nh nµy ®ßi hái ph¶i cã sù nç lùc cña kh«ng nh÷ng hÖ thèng ng©n hµng,
mµ cÇn cã sù kÕt hîp víi c¸c ngµnh, lÜnh vùc kh¸c cã liªn quan. Ngoµi ra, qu¸ tr×nh ®ã cßn ®ßi hái ph¶i cã sù quan
t©m, ®Þnh h−íng cña §¶ng vµ ChÝnh phñ.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Cải cách hệ thống ngân hàng một số nước châu Á sau khủng hoảng tài chính tiền tệ khu vực.pdf
