Đề tài Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá và vai trò của nó trong sự nghiệp xây dựng XHCN ở nước ta

, CNH-H§H ®Êt n­íc ph¶i chøa ®ùng ®­îc môc tiªu, chiÕn l­îc, néi dung, h×nh thøc, ph­¬ng h­íng c¸ch m¹ng cña ®¶ng ta trong thêi kú ®æi míi. §Ó ®¹t môc tiªu nhÊt qu¸n vµ xuyªn suèt ®ã lµ d©n giÇu n­íc m¹nh, x· héi d©n chñ, c«ng b»ng vµ v¨n minh th× §¶ng ta ph¶i trung thµnh víi chñ nghÜa M¸c-Lª Nin, t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, kÕ thõa 15 n¨m ®æi míi ®Êt n­íc. CNH-H§H lµ mét môc tiªu chiÕn l­îc bëi lÏ ngµy nay nã ®ang ®­îc thõa nhËn lµ xu h­íng ph¸t triÓn chung cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi xu h­íng ®ã. Còng chÝnh xuÊt ph¸t tõ vai trß cña nã trong qu¸ tr×nh ®­a kinh tÕ ph¸t triÓn qua thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi mµ em chän ®Ò tµi "CNH-H§H vµ vai trß cña nã trong sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta". Néi dung 1Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh CNH-H§H trong sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam 1.1Kh¸i niÖm CNH-H§H Cho ®Õn nay, cã nhiÒu c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau vÒ CNH-H§H. N¨m 1963, tæ chøc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña liªn hîp quèc (UNID) ®· ®­a ra ®Þnh nghÜa sau ®©y: CNH lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, trong qu¸ tr×nh nµy mét bé phËn ngµy cµng t¨ng c¸c nguån cña c¶i quèc d©n ®­îc ®éng viªn ®Ó ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu ngµnh ë trong n­íc víi kü thuËt hiÖn ®¹i. §Æc ®iÓm cña c¬ cÊu kinh tÕ nµy lµ mét bé phËn chÕ biÕn lu«n thay ®æi ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt vµ hµng tiªu dïng, cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o cho toµn bé nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi nhÞp ®é cao, b¶o ®¶m ®¹t tíi sù tiÕn bé vÒ kinh tÕ vµ x· héi. HiÖn ®¹i ho¸ l¸ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi tõ chç theo nh÷ng qui tr×nh c«ng nghÖ ph­¬ng tiÖn ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, dùa trªn sù ph¸t triÓn cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt t¹o ra n¨ng xuÊt lao ®éng hiÖu qu¶ vµ tr×nh ®é v¨n minh kinh tÕ x· héi cao. ë n­íc ta, theo v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø III cña §¶ng lao ®éng ViÖt Nam th× CNH x· héi chñ nghÜa lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi kú qu¸ ®é. §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh thùc chÊt cña CNH x· héi chñ nghÜa lµ “ qu¸ tr×nh thùc tiÔn c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, thùc sù ph©n c«ng míi vÒ lao ®éng x· héi vµ qu¸ tr×nh tÝch luü x· héi chñ nghÜa ®Ó kh«ng ngõng thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng “ Theo v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø t¸m ban chÊp hµnh trung ­¬ng kho¸ VIII th× CNH,H§H lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi tõ sö dông lao ®éng thö c«ng lµ chÝnh sang sö dông phæ biÕn søc lao ®éng víi c«ng nghÖ, ph­¬ng tiÖn, ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ, t¹o ra n¨ng xuÊt lao ®éng cao. 1.2 TÇm quan träng cña CNH-H§H víi sù nghiÖp x©y dùng CNXH ë n­íc ta a.Bèi c¶nh trong vµ ngoµi n­íc NÒn kinh tÕ cña n­íc ta trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n: chÞu sù tµn ph¸ nÆng nÒ cña chiÕn tranh, sù chñ quan û l¹i cña l·nh ®¹o trong kh«i phôc kinh tÕ sau chiÕn tranh b»ng m¸y mãc dËp khu«n m« h×nh kinh tÕ Liªn X« cò. Bëi vËy, trong mét thêi gian nÒn kinh tÕ n­íc ta l©m vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ vµ l¹c hËu.Sù nghiÖp CNH-H§H l¹i ®­îc tiÕn hµnh sau mét lo¹t n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi .§ã lµ mét khã kh¨n vµ thiÖt thßi lín nh­ng ®ång thêi nã còng t¹o ra cho chóng ta nh÷ng thuËn lîi nhÊt ®Þnh. Khã kh¨n lµ trang thiÕt bÞ cña chóng ta ®· bÞ l¹c hËu ®Õn 40,50 n¨m so víi c¸c n­íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. Cßn thuËn lîi ®­îc thÓ hiÖn tr­íc hÕt ë chç th«ng qua nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng vµ kh«ng thµnh c«ng cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, chóng ta cã thÓ rót ra nh÷ng bµi häc bæ Ých cho sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc. b.CNH-H§H lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan Thùc tiÔn lÞch sö ®· chØ râ, ®Ó thñ tiªu t×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ kinh tÕ x· héi khai th¸c tèi ­u c¸c nguån lùc vµ lîi thÕ, b¶o ®¶m nhÞp ®é t¨ng tr­ëng æn ®Þnh, n­íc ta ph¶i x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, trang thiÕt bÞ ngµy cµng hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh kinh tÕ, qu¸ tr×nh Êy g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh CNH. §Ó rót ng¾n kho¶ng c¸ch tôt hËu, ViÖt Nam ph¶i t×m cho m×nh mét con ®­êng ®Æc thï, võa phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh kinh tÕ x· héi trong n­íc võa b¶o ®¶m xu thÕ ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi. Theo dù th¶o b¸o c¸o chÝnh trÞ cña ®¹i héi VII tr×nh lªn ®¹i héi VIII cña §¶ng dù kiÕn tõ nay ®Õn n¨m 2020 phÊn ®Êu ®­a n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp. §©y lµ lèi tho¸t duy nhÊt cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam song còng lµ mét th¸ch thøc míi. Tuy nhiªn ®iÓm xuÊt ph¸t CNH-H§H ë n­íc ta hiÖn nay lµ tiÒn c«ng nghiÖp víi nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu lµ nÒn kinh tÕ dùa vµo c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i khai th¸c tµi nguyªn lao ®éng, qu¶n lý cßn nÆng vÒ kinh nghiÖm. MÆt kh¸c n­íc ta lµ mét n­íc n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ bé phËn cña kinh tÕ n«ng th«n. Kinh tÕ n«ng th«n n­íc ta chñ yÕu lµ kinh tÕ thuÇn n«ng. Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t, nÕu xÐt vÒ chØ tiªu kinh tÕ nh­ tû träng gi÷a c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (LLSX) ®Æc biÖt lµ khoa häc kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ, møc sèng cña nh©n d©n ... th× ViÖt Nam vÉn lµ mét n­íc nghÌo nµn, khã kh¨n vµ l¹c hËu, ®ang ë tr×nh ®é v¨n minh n«ng nghiÖp. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt lín, hiÖn ®¹i, n­íc ta ph¶i thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. §©y lµ mét qu¸ tr×nh nh¶y vät cña LLSX vµ cña khoa häc kÜ thuËt. Trong thêi kú CNH,H§H LLSX ph¸t triÓn mét c¸ch m¹nh mÏ c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng, chñng lo¹i vµ quy m«. LLSX ®­îc t¹o ra trong thêi kú nµy lµ c¸i “cèt“ vËt chÊt kÜ thuËt rÊt quan träng vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Nã lµm thay ®æi c¸ch thøc s¶n xuÊt chuyÓn ng­êi lao ®éng tõ sö dông c«ng cô thñ c«ng sang sö dông c«ng cô c¬ giíi vµ nhê ®ã lµm mµ søc lao ®éng cña con ng­êi ®­îc gi¶i phãng, n¨ng xuÊt lao ®éng x· héi ngµy cµng t¨ng, s¶n phÈm x· héi ®­îc s¶n xuÊt ra ngµy cµng nhiÒu, cµng ®a d¹ng vµ phong phó, ®¸p øng ®­îc ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n. ë n­íc ta CNH XHCN ®­îc coi lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi kú qu¸ ®é. §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh ®­îc thùc chÊt cña CNH XHCN lµ “qu¸ tr×nh thùc hiÖn sù ph©n c«ng míi vÒ lao ®éng vµ lµ qu¸ tr×nh tÝch luü x· héi chñ nghÜa ®Ó kh«ng ngõng t¸i s¶n xuÊt më réng, CNH XHCN lµ qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt cña chñ nghÜa x· héi, do giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n lao ®éng d­íi sù chØ ®¹o cña §¶ng céng s¶n ... CNH XHCN cã nhiÖm vô ®­a nÒn kinh tÕ n­íc ta tõ nÒn s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín XHCN. Qua ®ã, ®Ó x©y dùng n­íc ta trë thµnh n­íc XHCN cã nÒn c«ng n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, kÜ thuËt tiªn tiÕn, quèc phßng v÷ng m¹nh, cuéc sèng v¨n minh vµ h¹nh phóc, chóng ta ph¶i tiÕn hµnh CNH-H§H ®Êt n­íc. c. Vai trß cña CNH-H§H trong qu¸ tr×nh x©y dùng CNXH ë ViÖt Nam C«ng nghiÖp ho¸ lµ mét giai ®o¹n ph¸t triÓn tÊt yÕu cña mçi quèc gia. N­íc ta tõ mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp kÐm ph¸t triÓn, muèn v­¬n tíi tr×nh ®é ph¸t triÓn cao, nhÊt thiÕt ph¶i tr¶i qua CNH. Thùc hiÖn tèt CNH-H§H cã ý nghÜa ®Æc biÖt to lín vµ cã t¸c dông trªn nhiÒu mÆt: - CNH-H§H lµm ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng søc chÕ ngù cña con ng­êi ®èi víi tù nhiªn, t¨ng tr­ëng kinh tÕ, do ®ã gãp phÇn æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, gãp phÇn quyÕt ®Þnh sù th¾ng lîi cña CNXH. Së dÜ nã cã t¸c dông nh­ vËy v× CNH-H§H lµ mét c¸ch chung nhÊt, lµ cuéc c¸ch m¹ng vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt lµm thay ®æi c¨n b¶n kü thuËt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. - T¹o tiÒn ®Ò vÒ vËt chÊt ®Ó kh«ng ngõng cñng cè vµ t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ nhµ n­íc, n©ng cao n¨ng lùc tÝch luü, t¨ng c«ng ¨n viÖc lµm, nhê ®ã lµm t¨ng sù ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn trong mäi ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ng­êi-nh©n tè trung t©m cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. Tõ ®ã, con ng­êi cã thÓ ph¸t huy vai trß cña m×nh ®èi víi nÒn s¶n xuÊt x· héi. "§Ó ®µo t¹o ra nh÷ng ng­êi ph¸t triÓn toµn diÖn, cÇn ph¶i cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao, mét nÒn khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i, mét nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, mét nÒn gi¸o dôc ph¸t triÓn". B»ng sù ph¸t triÓn toµn diÖn, con ng­êi sÏ thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Muèn ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã, ph¶i thùc hiÖn tèt CNH-H§H míi cã kh¶ n¨ng thùc tÕ ®Ó quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn sù ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn nh©n tè con ng­êi. - CNH-H§H gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. Kinh tÕ cã ph¸t triÓn th× míi cã ®ñ ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho t¨ng c­êng cñng cè an ninh quèc phßng, ®ñ søc chèng thï trong giÆc ngoµi. CNH-H§H cßn t¸c ®éng ®Õn viÖc ®¶m b¶o kü thuËt, gi÷ g×n b¶o qu¶n vµ tõng b­íc c¶i tiÕn vò khÝ, trang thiÕt bÞ hiÖn cã cho lùc l­îng vò trang. - CNH-H§H gãp phÇn t¨ng nhanh quy m« thÞ tr­êng. Bªn c¹nh thÞ tr­êng hµng ho¸, cßn xuÊt hiÖn c¸c thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng c«ng nghÖ... V× vËy, viÖc sö dông tÝn dông, ng©n hµng vµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh kh¸c t¨ng m¹nh. CNH-H§H còng t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, ®ñ søc tham gia mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµo sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ. 2. Thùc tr¹ng CNH-H§H trong sù nghiÖp x©y dùng CNXH ë ViÖt Nam 2.1 Néi dung cña CNH-H§H 2.1.1 Trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ theo h­íng hiÖn ®¹i trong c¸c ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n a. TiÕn hµnh c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Ó tù trang bÞ ThÕ giíi ®· tr¶i qua hai cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt. Cuéc c¸ch m¹ng lÇn thø nhÊt næ ra vµo nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XVIII víi néi dung chñ yÕu lµ chuyÓn tõ lao ®éng thñ c«ng sang c¬ khÝ ho¸. Cuéc c¸ch m¹ng lÇn thø XX víi tªn gäi lµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i . Trong mÊy chôc n¨m gÇn ®©y, thÕ giíi ®· diÔn ra nh÷ng biÕn ®æi cùc kü to lín trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi. Néi dung cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt lÇn thø II nµy kh«ng chØ dõng l¹i ë tÝnh chÊt hiÖn ®¹i cña c¸c yÕu tè t­ liÖu s¶n xuÊt mµ cßn ë kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt tiªn tiÕn. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n sau: VÒ c¬ khÝ ho¸: ChuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, ngµnh c¬ khÝ ®· kh¾c phôc ®­îc nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu vµ tõng b­íc æn ®Þnh s¶n xuÊt, caØ tiÕn c«ng nghÖ , c¶i tiÕn mÉu m·, më réng mÆt hµng, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm.... HiÖn nay, ngµnh c¬ khÝ ®· s¶n xuÊt ®­îc mét sè mÆt hµng b¶o ®¶m chÊt l­îng, kh«ng thua kÐm hµng nhËp ngo¹i nªn tiªu thu nhanh, ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu nh­ng sè l­îng cßn h¹n chÕ, chØ giíi h¹n trong mét sè lo¹i s¶n phÈm. Ngµnh c¬ khÝ ®· s¶n xuÊt ®­îc nhiÒu thiÕt bÞ phô tông thay thÕ hµng nhËp ngo¹i, chÊt l­îng kh«ng kÐm hµng nhËp ngo¹i. Tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ cña mét sè ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt: + Trong n«ng nghiÖp: Néi dung s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chñ yÕu lµ lao ®éng thñ c«ng, sö dông søc lao ®éng d­ thõa ë n«ng th«n, tû lÖ c¬ khÝ ho¸ thÊp, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vÉn lµ thñ c«ng trong hÇu hÕt c¸c kh©u: lµm ®Êt, gieo gièng, ch¨m bãn vµ thu hoach. MÊy n¨m gÇn ®©y, do c¬ chÕ më nhiÒu vïng n«ng th«n ®· ph¸t triÓn m¹nh nhiÒu ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp nhá b¸n c¬ khÝ, song sè lao ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp b×nh qu©n toµn quèc kh«ng qu¸ 5% tæng sè lao ®éng n«ng th«n. + Trong c«ng nghiÖp: C«ng nghiÖp c¬ khÝ ®­îc ¸p dông réng r·i trong c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp quèc doanh. Tuy nhiªn, lao ®éng thñ c«ng vÉn cÇn nhiÒu trong kh©u vËn chuyÓn néi bé, bao gãi, cung øng dÞch vô c«ng céng vµ s¶n xuÊt phô cã tÝnh chÊt gia c«ng. Lao ®éng trong c¸c kh©u nµy th­êng chiÕm 40-50% trong tæng sè lao ®éng c«ng nghiÖp quèc doanh. Khu vùc c«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh chñ yÕu vÉn sö dông lao ®éng thñ c«ng vµ tay nghÒ truyÒn thoãng víi c«ng cô c¬ khÝ nhá, b¸n c¬ khÝ (trõ mét sè doanh nghiÖp t­ nh©n quy m« t­¬ng ®èi lín míi ®­îc ®Çu t­ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y) + Trong x©y dùng c¬ b¶n, tû lÖ c¬ giíi ho¸ trªn c¸c c«ng tr­êng x©y dùng lín th­êng cao h¬n c¸c c«ng tr­êng x©y dùng nhá. Nãi tãm l¹i, c¬ khÝ ho¸ trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt x· héi cßn thÊp, ph­¬ng tiÖn c¬ khÝ ho¸ cò kü, l¹c hËu, n¨ng suÊt lao ®éng ch­a cao, chi phÝ vËt chÊt cßn lín, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao, chÊt l­îng nhiÒu mÆt hµng ch­a b¶o ®¶m. Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, do ®æi míi c¬ chÕ vµ cã bæ sung nhiÒu thiÕt bÞ míi, c«ng nghÖ míi nªn ®· cã t¸c ®«ng ®ªn sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt x· héi, s¶n phÈm, mÉu m· hµng ho¸ ®a d¹ng, chÊt l­îng s¶n phÈm cã tèt h¬n tr­íc. Nh­ng vÒ c¬ b¶n, tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ s¶n xuÊt ch­a ®­îc cao. VÒ tù ®éng ho¸: + Trong c«ng nghiÖp, viÖc tù ®éng ho¸ th­êng ®­îc ¸p dông ë møc cao trong c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ cã tÝnh liªn hîp quy m« lín. Trõ nh÷ng nhµ m¸y míi ®­îc ®Çu t­ cña c¸c n­íc kinh tÕ ph¸t triÓn, hÇu hÕt d©y chuyÒn tù ®éng cña Liªn X« (cò), Trung Quèc vµ c¸c n­íc §«ng ¢u ®Òu l¹c hËu, nhiÒu bé phËn bÞ h­ háng ph¶i thay thÕ b»ng c¸c thiÕt bÞ nhËp ngo¹i ë c¸c n­íc kinh tÕ ph¸t triÓn. + Trong x©y dùng c¬ b¶n, tû lÖ tù ®éng ho¸ kh«ng cao, kho¶ng 1,5-2% trong c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n. + Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, tù ®éng ho¸ ch­a ®­îc ¸p dông, kÓ c¶ c¸c xÝ nghiÖp trung ­¬ng vµ xÝ nghiÖp ®Þa ph­¬ng. Tãm l¹i, tr×nh ®é tù ®éng ho¸ cßn rÊt thÊp lµ ®Æc tr­ng næi bËt cña nÒn s¶n xuÊt n­íc ta. §iÒu ®ã còng phï hîp víi thùc tÕ vµ cã nguyªn nh©n: lao ®éng trong n­íc cßn d­ th­a, cÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm ®ang lµ nhu cÇu cÊp b¸ch hiÖn nay vµ nhiÒu n¨m sau. VÒ ho¸ häc ho¸: Nh×n chung, c«ng nghiÖp ho¸ häc cña ViÖt Nam ®· ®­îc ph¸t triÓn trong nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm cung cÊp cho c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, cho tiªu cïng x· héi vµ cã sù t¨ng tr­¬ng kh¸ trong c¸c n¨m gÇn ®©y: ph©n bãn ho¸ häc, quÆng apatÝt, thuèc trõ s©u, s¬n ho¸ häc, s¨m lèp c¸c lo¹i....S¶n phÈm cña ho¸ häc ho¸ cßn ®­îc øng dông trong nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp chÊt dÎo, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt phô gia, c¸c chÊt ho¸ häc, xóc t¸c...Ho¸ häc ho¸ ngµy cµng gi÷ vai trß quan träng t¸c ®éng ®Õn n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy vËy, viÖc ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn cho ngµnh ho¸ chÊt cßn Ýt. Ho¸ häc ch­a thµnh nh©n tè mòi nhän cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. §©y lµ nh­îc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn thiÕu ®ång bé trong thêi gian qua. - VÒ sinh häc ho¸: Cã mét sè ngµnh ®ang ¸p dông c«ng nghÖ sinh häc nh­ s¶n xuÊt r­îu bia, n­ícgi¶i kh¸t, ph©n bãn, ch¨n nu«i, lai t¹o gièng, vi sinh häc, tuy cã kÕt qu¶ ®¸ng kÓ, t¹o ra nhiÒu lo¹i gièng míi cho c©y trång vµ vËt nu«i, cã kh¶ n¨ng chèng ®­îc bÖnh tËt, phï hîp víi thêi tiÕt khÝ hËu ViÖt Nam vµ cã n¨ng suÊt cao, nh­ng tû lÖ ¸p dông ch­a cao. §©y lµ ngµnh s¶n xuÊt non trÎ míi ®­îc ¸p dông vµo ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®ay vµ ®ang cã nhiÒu tiÒm n¨ng trong t­¬ng lai. -VÒ tin häc ho¸: Ngµnh tin häc ®· ®­îc ph¸t triÓn kh¸ nhanh trong thêi kú tõ ®æi míi kinh tÕ ®ªn nay. Tin häc ®ang trë thµnh mét ngµnh mòi nhän, ph¸t triÓn m¹nh mÏ, g¾n kÕt th«ng tin thÞ tr­êng trong n­íc víi thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi mét c¸ch nhanh nh¹y. §ång thêi, s¶n xuÊt kinh doanh, nghiªn cøu khoa häc, gi¶ng d¹y, thiÕt kÕ, phôc vô c«ng t¸c l·nh ®¹o c¸c cÊp, an ninh vµ quèc phßng... Tãm l¹i, qua ph©n tÝch thùc tr¹ng tr×nh ®é c«ng cô, c«ng nghÖ cña c«ng nghiÖp ho¸ trong thêi gian qua, chóng ta thÊy r»ng: tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸, tù ®éng ho¸ cßn thÊp, ho¸ häc ho¸ ch­a thùc sù ®­îc ®Èy m¹nh; sinh häc ho¸ míi du nhËp vµo ViÖt nam, ch­a ®­îc øng dông nhiÒu; tin häc ho¸ tuy cã ph¸t triÓn nh­ng ch­a c¬ b¶n; lao ®éng thñ c«ng vÉn cßn chiÕm tû träng chñ yÕu; c«ng cô, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ cò kü, l¹c hËu, thiÕu ®ång bé vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp. b. Trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cßn ®­îc thùc hiÖn th«ng qua nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ míi tõ c¸c n­íc tiªn tiÕn 2.1.2 ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ a. ViÖc x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý bao giê còng ph¶i dùa trªn tiÒn ®Ò lµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi §èi víi n­íc ta, ®i tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín x· héi chñ nghÜa kh«ng qua giai ®o¹n t­ b¶n chñ nghÜa th× tÊt yªó ph¶i cã ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ sù chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt gi÷a c¸c ngµnh trong néi bé tõng ngµnh vµ gi÷a c¸c vïng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. ViÖc ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi cã t¸c dông rÊt to lín. Nã lµ ®ßn bÈy cña sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ n¨ng suÊt lao ®éng, cïng víi c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, nã gãp phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý. Sù ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ë n­íc ta hiÖn nay cÇn ph¶i tu©n theo c¸c qóa tr×nh cã tÝnh quy luËt sau: Thø nhÊt, tû träng vµ sè tuyÖt ®èi lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m dÇn; tû träng vµ sè tuyÖt ®èi lao ®éng c«ng nghiÖp ngµy mét t¨ng lªn. Thø hai, tû träng lao ®éng trÝ tuÖ ngµy mét t¨ng vµ chiÕm ­u thÕ so víi lao ®éng gi¶n ®¬n trong tæng lao ®éng x· héi. Thø ba, tèc ®é t¨ng lao ®éng trong c¸c ngµnh phi s¶n xuÊt vËt chÊt t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng lao ®éng trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt. §èi víi n­íc ta, ph­¬ng h­íng ph©n c«ng lao ®«ng x· héi hiÖn nay cÇn triÓn khai c¶ hai ®Þa bµn: t¹i chç vµ n¬i kh¸c ®Ó ph¸t triÓn vÒ chiÒu réng kÕt hîp ph¸t triÓn theo chiÒu s©u. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i ­u tiªn ®Þa bµn t¹i chç, nªn cÇn chuyÓn sang ®Þa bµn kh¸c ph¶i cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o. §i ®«i ví qu¸ tr×nh ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi, mét c¬ cÊu kinh tÕ míi còng dÇn dÇn ®­îc h×nh thµnh. b. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. §¹i héi §¶ng lÇn thø VI ®· x¸c ®Þnh nhiÖm vô " b­íc ®Çu t¹o ra mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt, phï hîp víi tÝnh quy luËt vÒ sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt, phï hîp víi kh¶ n¨ng cña ®Êt n­íc vµ phï hîp víi sù ph©n c«ng lao ®éng, hîp t¸c quèc tÕ ". Nh÷ng kÕt qu¶ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m ®æi míi ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c khÝa c¹nh c¬ cÊu kh¸c nhau, trong ®ã râ nÐt nhÊt vµ ®Æc tr­ng nhÊt lµ tõ gãc ®é c¬ cÊu ngµnh. * C«ng nghiÖp ho¸ cho phÐp c«ng nghiÖp n«ng th«n tån t¹i vµ ph¸t triÓn víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cao N«ng th«n ViÖt Nam chiÕm 80% d©n sè, 72 % nguån lao ®éng x· héi, nh­ng míi t¹o ra kháang 1/3 tæng s¶n phÈm quèc d©n (1996). Do vËy, CNH-H§H n«ng th«n kh«ng nh÷ng lµ quan träng, mµ cßn cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi quy m« vµ tèc ®é CNH-H§H ®Êt n­íc. VÊn ®Ò nªu trªn kh«ng ph¶i lµ ®Æc thï cña ViÖt Nam mµ ®­îc rót ra tõ thùc tÕ vµ kinh nghiÖm c¸c n­íc trong khu vùc ch©u ¸. Kinh nghiÖm nhiÒu n­íc cho thÊy H§H kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®­îc khëi ®Çu hoÆc ®­îc duy tr× bëi sù ph¸t triÓn nhanh cña c«ng nghiÖp nÆng ë mét sè Ýt trung t©m c«ng nghiÖp, t¹i c¸c ®« thÞ lín mµ cã thÓ ®­îc khëi ®Çu ë n«ng th«n vµ phô thuéc vµo khu vùc vµy. ë ViÖt Nam , §¶ng vµ Nhµ n­íc rÊt coi träng vai trß cña n«ng th«n, n«ng nghiÖp trong sù nghiÖp CNH-H§H. NghÞ quyÕt §¹i héi lÇn thø VIII cña §¶ng chØ râ: "§Æc biÖt coi träng CNH-H§H n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n; ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng, l©m, ng­ nghiÖp g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n; ph¸t triÎn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ hµng xuÊt khÈu". Nhê qu¸n triÖt nh÷ng chñ, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc nh×n chung, sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp n«ng th«n trong thêi gian qua ®­¬c ®¸nh gi¸ tæng qu¸t nh­ sau: -VÒ c¬ b¶n, c«ng nghiÖp kÓ c¶ dÞch vô n«ng th«n, chØ ®­îc xem nh­ nh÷ng ngµnh phô ®Ó gi¶i quyÕt thêi gian n«ng nhµn vµ lao ®éng d­ thõa ë n«ng th«n. Tuy vËy, trong mÊy n¨m gÇn ®©y, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô n«ng th«n ®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn . -C«ng nghiÖp n«ng th«n ®· cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc thùc sù. Sù qu¶n lý cøng, gß bã tr­íc ®©y ®· ®­îc xo¸ bá vÒ c¬ b¶n. Nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch vÒ ®êi sèng kinh tÕ ®· dÇn dÇn thÊm vµo mçi ng­êi d©n; c¬ cÊu vèn ®Çu t­ ë n«ng th«n ®· chuyÓn theo h­íng g×anh cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp nhiÒu h¬n. -C¬ cÊu c«ng nghiÖp n«ng th«n ®· thay ®æi theo h­íng thÝch øng víi c¬ chÕ kinh tÕ míi trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi. Sù thay ®æi râ nhÊt lµ trong c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ. Kinh tÕ hé vµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n t¨ng lªn mét c¸ch nhanh chãng, trong khi c¸c hîp t¸c x· vµ kinh tÕ Nhµ n­íc gi¶m ®i râ rÖt . -NhiÒu ngµnh nghÒ, s¶n phÈm truyÒn thèng tõng bÞ mai mét ®· dÇn dÇn ®­îc kh«i phôc l¹i do yªu cÇu kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ, cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. Sù phôc håi nµy th­êng g¾n liÒn víi sù ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c s¶n phÈm vµ c«ng nghÖ truyÒn thèng. MÆt kh¸c, nhiÒu lµng truyÒn thèng ®­îc kh«i phôc l¹i cã søc lan to¶ kh¸ m¹nh sang c¸c khu vùc l©n cËn. -Tuy nhiªn ®Õn nay c«ng nghiÖp n«ng th«n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Tr­íc hÕt lµ t×nh tr¹ng kinh tÕ thuÇn n«ng, c©y lóa chiÕm tû lÖ tuyÖt ®èi, søc mua cßn rÊt nhá. Tr×nh ®é kü thuËt cña c«ng nghiÖp n«ng th«n cßn thÊp c¶ vÒ s¶n phÈm, thiÕt bÞ lÉn c«ng nghÖ. Trõ mét sè mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ, s¶n phÈm, cña c«ng nghiÖp n«ng th«n cã chÊt l­îng thÊp, mÉu m·, kiªñ d¸ng chËm thay ®æi, tèn nhiÒu nguyªn vËt liÖu, n¨ng l­¬ng. PhÇn lín thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ s¶n vuÊt cña c«ng nghiÖp n«ng th«n lµ c«ng cô thñ c«ng c¶i tiÕn hoÆc thiÕt bÞ th¶i lo¹i cña c¸c c¬ së c«ng nghiÖp ®« thÞ. C«ng nghiÖp n«ng th«n n­íc ta ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu, míi chØ tËp trung ë nh÷ng ®Þa ph­¬ng cã ngµnh nghÒ truyÒn th«ng, ë ven ®« thÞ, ®Çu mèi giao th«ng quan träng. -Cho ®Õn nay, kinh nghiÖm kinh doanh cña ng­êi d©n n«ng th«n trªn c¸c lÜnh vùc phi n«ng nghiÖp cßn h¹n chÕ, do ®ã hä ch­a d¸m chÊp nhËn rñi ro vµ m¹nh d¹n kinh doanh. H¬n n÷a, hä còng thiÕu nh÷ng kiÕn thøc vÒ kinh doanh (kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc vÒ nghiªn cøu thÞ tr­êng, marketing...). §iÒu nµy cã thÓ thÊy kh¸ râ khi quan s¸t sù khã kh¨n, chËm chËp cña viÖc triÓn khai c¸c ngµnh nghÒ vµo vïng chØ quen s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, tr­íc hÕt lµ trång trät thuÇn tuý. Nh÷ng yÕu kÐm trªn lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho sau nhiÒu thËp niªn c«ng nghiÖp ho¸, vÒ c¬ b¶n, ViÖt Nam hiÖn nay vÉn lµ mét quèc gia n«ng nghiÖp víi mét n«ng th«n réng lín thuÇn n«ng, mang nÆng tÝnh tù cÊp, tù tóc. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i cã mét chÝnh s¸ch hîp lý, thèng nhÊt cña nhµ n­íc tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ®Ó cã thÓ nhanh chãng c«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n-mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cña viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho nÒn kinh tÕ n­íc ta. *T¨ng tØ träng c«ng nghiÖp, dÞch vô, trong c¬ cÊu kinh tÕ n­íc ta C¬ cÊu kinh tÕ theo 3 nhãm ngµnh lín: n«ng th«n (bao gåm n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp), c«ng nghiÖp (bao gåm c«ng nghiÖp vµ x©y dùng ) vµ dÞch vô (bao gåm c¸c ngµnh kinh tÕ cßn l¹i ) ®· cã sù chuyÓn dÞch tÝch cùc. Tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô trong GDP t¨ng dÇn, tû träng n«ng nghiÖp gi¶m dÇn Nh×n vaß kÕt qu¶ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ thêi gian qua ta cã thÓ nhËn thÊy 3 vÊn ®Ò : Thø nhÊt: Trong khi tû träng ngµnh n«ng nghiÖp gi¶m dÇn qua c¸c n¨m, th× n­íc ta vÉn v­¬n lªn tõ mét quèc gia thiÕu l­¬ng thùc ph¶i nhËp khÈu, thµnh mét n­íc ®ñ ¨n, cã l­¬ng thùc xuÊt khÈu kh¸ vµ ®ang v÷ng b­íc thµnh mét n­íc b¶o ®¶m an ninh l­¬ng thùc vµ xuÊt khÈu l­¬ng thùc lín trªn thÕ giíi. ChÝnh sù ph¸t triÓn v÷ng ch¾c cña ngµnh n«ng nghiÖp ®· t¹o ®iÒu kiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo h­íng tÝch cùc - t¨ng tû träng ngµnh c«ng nghiÖp, dÞch vô, gi¶m tû träng ngµnh n«ng nghiÖp trong c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh n­íc ta Thø hai: tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña c¸c nhãm ngµnh lín cña nÒn kinh tÕ còng kh¸c nhau, t¨ng tr­ëng nhanh nhÊt thuéc vÒ nhãm ngµnh c«ng nghiÖp, sau ®Õn dÞch vô vµ thÊp nhÊt lµ nhßm ngµnh n«ng nghiÖp Thø ba: C«ng nghiÖp tuy ®­îc coi lµ ngµnh quan träng hµng ®Çu nh­ng trong thêi gian ®Çu cña CNH, ë n­íc ta c«ng nghiÖp nhá bÐ míi chØ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ khai th¸c s¶n phÈm th« tõ tµi nguyªn thiªn nhiªn. Nh­ng do nh÷ng ®­¬ng lèi ®æi míi cña §¶ng trong ngµnh c«ng nghiÖp ®· xuÊt hiÖn nhiÒu nh©n tè míi, t¹o tiÒn ®Ò cho s¶n xuÊt tiÕp tôc ph¸t triÓn. Cïng víi t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp sÏ chiÕm vÞ trÝ hµng ®Çu trong c¬ cÊu nÒn kinh tÕ n­íc ta. Còng kh«ng thÓ cã qu¸ tr×nh CNH b»ng hÖ thèng dÞch vô ®Æc biÖt lµ hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ thÊp kÐm. V× vËy ngay trong giai ®o¹n ®Çu cña CNH-H§H, §¶ng ta ®· quan t©m tho¶ ®¸ng cho ph¸t triÓn hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi c, ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ l·nh thæ Chóng ta ®Òu biÕt r»ng, c¬ cÊu kinh tÕ l·nh thæ ph¶n ¸nh t×nh h×nh ph©n c«ng lao ®éng theo l·nh thæ. NÒn kinh tÕ-x· héi cña n­íc ta mang ®Ëm nÐt cña mét trong nh÷ng lo¹i h×nh cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ch©u ¸. Chñ nghÜa t­ b¶n ®· ®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi ë mét bé phËn l·nh thæ cña ®Êt n­íc (c¸c thµnh thÞ, c¸c vïng má, c¸c ®ån ®iÒn,..) nh­ng ®¹i bé phËn l·nh thæ cña ®Êt n­íc vÉn bÞ ng­ng ®äng, tr× trÖ, trong khu«n khæ cña mét nÒn tiÓu n«ng l¹c hËu; qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n chØ giíi h¹n trong c¸c c«ng x· n«ng th«n quy m« lµng, x·. Qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta (ë miÒn B¾c tõ sau n¨m 1954 vµ trong c¶ n­íc tõ sau n¨m 1975) chÞu ¶nh h­ëng nÆng nÒ cña t­ duy m¸y mãc, cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu, do ®ã, ph©n c«ng lao ®éng theo l·nh thæ kinh tÕ quèc d©n ch­a cã nh÷ng chuyÓn dÞch ®¸ng kÓ vµ ®óng h­íng. So víi c¬ cÊu ngµnh vµ c¬ cÊu lÜnh vùc, c¬ cÊu l·nh thæ cã tÝnh tr× trÖ h¬n, cã søc ú lín h¬n. V× thÕ, nh÷ng sai lÇm trong qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ cÊu l·nh thæ cã ¶nh h­ëng l©u dµi ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, vµ rÊt khã kh¾c phôc, nÕu cã kh¾c phôc ®­îc còng hÕt søc tèn kÐm. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, ®iÒu hoµn toµn cã tÝnh quy luËt nµy ch­a ®­îc tÝnh ®Õn trong tæng s¬ ®å ph¸t triÓn vµ ph©n bè lùc l­îng s¶n xuÊt cña n­íc ta giai ®o¹n 1986-2000; trong c¸c ph­¬ng ¸n ph©n vïng kinh tÕ vµ quy ho¹ch l·nh thæ; trong c¸c kÕ ho¹ch vµ dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cho c¸c vïng; trong c¸c luËn chøng kinh tÕ - kü thuËt cho tõng ®èi t­îng ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, c¸c c«ng tr×nh cô thÓ...C¸c vïng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp h×nh thµnh ch­a phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®Þa ph­¬ng, kh«ng æn ®Þnh vÒ ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt vµ quy m«, do ®ã, h¹n chÕ n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt x· héi. C¸c trung t©m c«ng nghiÖp vµ ®« thÞ, ®Æc biÖt lµ c¸c ®« thÞ lín, ch­a ph¸t triÓn ®ång bé vµ ®óng h­íng, c¬ cÊu kinh tÕ vµ x· héi cña chóng chËm ®æi míi, kÐm hiÖu qu¶, do ®ã, ch­a t¹o ra ®­îc søc m¹nh ®Ó l«i kÐo toµn bé lùc l­îng s¶n xuÊt c¸c vïng l©n cËn ph¸t triÓn . §iÒu ®¸ng chó ý ë ®©y lµ t¸c ®éng qu¶n lý vÜ m« th«ng qua ®Çu t­ x©y dùng cßn rÊt yÕu, thiÕu ®Þnh h­íng. Trong nhiÒu tr­êng hîp cßn ¸p dông quy m« vµ c¬ cÊu ngµnh s¶n xuÊt cho c¸c vïng kh¸c nhau, ch­a ph¸t triÓn ®ång bé, theo mét tr×nh tù hîp lý c¸c phÇn tö c¬ cÊu l·nh thæ, ®Æc biÖt lµ c¸c yÕu tè kÕt cÊu h¹ tÇng s¶n xuÊt, x· héi vµ m«i tr­êng. 2.2 Yªu cÇu cña CNH-H§H 2.2.1CNH-H§H - phÊn ®Êu ®­a n­íc ta trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp -Yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ cña n­íc ta ®­îc §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh t¹i §¹i héi lÇn thø VIII lµ "X©y dùng n­íc ta trë thµnh mét n­íc c«ng n«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt -kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cao, quèc phßng, an ninh v÷ng ch¾c, d©n giÇu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh". Theo tinh thÇn cña V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, chóng ta ph¶i ra søc phÊn ®Êu ®Ó ®Õn n¨m 2020, vÒ c¬ b¶n, n­íc ta trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp. ë ®©y, n­íc c«ng nghiÖp cÇn ®­îc hiÓu lµ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ mµ trong ®ã lao ®éng c«ng nghiÖp trë thµnh phæ biÕn trong c¸c ngµnh vµ c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ. Tû träng c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ c¶ vÒ GDP c¶ vÒ lùc l­îng lao ®éng ®Òu v­ît tréi h¬n so víi n«ng nghiÖp. 2.2.2 CNH-H§H gãp phÇn t¨ng c­êng, cñng cè khèi liªn minh c«ng-n«ng -§Ó thùc hiÖn yªu cÇu tæng qu¸t trªn, trong mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c«ng nghiÖp ho¸ cÇn ph¶i thùc hiÖn ®­îc nh÷ng yªu cÇu cô thÓ nhÊt ®Þnh. Trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t, trong ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng vÒ vèn vÉn h¹n hÑp, nhu cÇu vÒ c«ng ¨n, viÖc lµm, rÊt bøc b¸ch, ®êi sèng nh©n d©n cßn nhiÒu khã kh¨n; t×nh h×nh kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn, t¨ng tr­ëng ch­a thËt æn ®Þnh, chóng ta cÇn tËp trung nç lùc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n, ra søc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng-l©m-thuû s¶n. -CNH-H§H cßn ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn æn ®Þnh, bÒn v÷ng vÒ kinh tÕ vµ x· héi trªn ®Þa bµn n«ng th«n. VÒ kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a n«ng nghiÖp hµng ho¸ víi c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n, néi bé n«ng-l©m nghiÖp vµ thuû s¶n, gi÷a trång trät vµ ch¨n nu«i, gi÷a nhãm c©y l­¬ng thùc víi c¸c nhãm c©y trång kh¸c, gi÷a c¸c ®µn gia sóc vµ gia cÇm...theo h­íng tÝch cøc, ­u tiªn xuÊt khÈu. Kinh tÕ t¨ng tr­ëng cao nh­ng vÉn b¶o ®¶m æn ®Þnh x· héi n«ng th«n, tr­íc hÕt t¨ng viÖc lµm, gi¶m thÊt nghiÖp, gi¶m sù ph©n ho¸ giµu nghÌo trong néi bé n«ng d©n, t¨ng phóc lîi x· héi, t¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng n«ng th«n, rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ, tõ ®ã ng¨n chÆn dßng ng­êi tõ n«ng th«n dån vÒ thµnh thÞ kiÕm sèng nh­ hiÖn nay. VÊn ®Ò kÕt hîp ®óng ®¾n sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp víi c«ng nghÖ, x¸c ®Þnh ®­îc c¸c ngµnh kinh tÕ vµ khoa häc mòi nhän, triÓn khai kÞp thêi c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, sÏ gióp cñng cè vµ t¨ng c­êng liªn minh c«ng - n«ng - trÝ thøc trªn con ®­êng ®i lªn CNXH 2.3 §¸nh gi¸ qu¸ tr×nh thùc hiÖn CNH-H§H n­íc ta 2.3.1 Thµnh tÝch vµ th¾ng lîi a.T¨ng s¶n phÈm thu nhËp quèc d©n Kh¸c h¼n víi t×nh h×nh kinh tÕ x· héi cña thêi kú kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, d­íi ¸nh s¸ng ®æi míi toµn diÖn nÒn kinh tÕ cña §¶ng, c«ng cuéc CNH,H§H ®Êt n­íc trong thêi gian h¬n 10 n¨m qua n­íc ta ®· thu ®­îc mét sè thµnh tùu cã ý nghÜa b­íc ngoÆt Trong lÜnh vùc kinh tÕ, møc t¨ng tr­ëng GDP b×nh qu©n h¬n 8% /n¨m. Trong tÊt c¶ c¸c khu vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®Òu t¨ng tr­ëng cao, l­¬ng thùc kh«ng chØ ®ñ ¨n mµ cßn ®ñ g¹o xuÊt khÈu, ®øng thø 2 thÕ giíi. Ngo¹i th­¬ng t¨ng tr­ëng m¹nh, l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ .... b.§êi sèng kinh tÕ x· héi ®­îc c¶i thiÖn, uy tÝn quèc tÕ t¨ng lªn -Sù kÕt hîp gi÷a nguån lùc bªn trong vµ nguån lùc bªn ngoµi trong qu¸ tr×nh CNH-H§H trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ vµ khu vùc cã nhiÒu biÕn ®æi. Cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng, CNH-H§H cßn g¾n liÒn víi viÖc më cöa, héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc. Sù hiÖn diÖn cña c¸c nguån vèn n­íc ngoµi, bao gåm c¸c nguån vèn ®Çu t­ ( vèn ODA, FDI ), c«ng nghÖ kÜ thuËt, kÜ n¨ng qu¶n lý vµ kinh doanh, thÞ tr­êng tiªu thô hµng ho¸ s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô... ®· ch¼ng nh÷ng gãp phÇn quan träng vµo møc t¨ng tr­ëng GDP mµ cßn t¹o ra sù n¨ng ®éng trong ®êi sèng x· héi vèn tr­íc ®©y rÊt tr× trÖ. -Trªn c¬ së t¨ng tr­ëng kinh tÕ, ®êi sèng x· héi cßn nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc, møc sèng cña nh©n d©n t¨ng lªn râ rÖt. T×nh h×nh an ninh chÝnh trÞ æn ®Þnh, quan hÖ ®èi ngo¹i ®­îc më réng, uy tÝn cña ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ tõng b­íc ®­îc n©ng lªn. NiÒm tin cña nh©n d©n vµo sù l·ng ®¹o cña §¶ng vµ qu¶n lý cña nhµ n­íc ngµy cµng ®­îc cñng cè. MÆt kh¸c, sù thay ®æi c¬ chÕ kinh tÕ ®¸nh dÊu sù ®æi míi t­ duy lý luËn cña §¶ng ta vÒ con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi ®· ®­îc thùc tiÔn cuéc sèng vµ kÕt qu¶ nªu trªn kiÓm chøng lµ ®óng ®¾n, c«ng cuéc ®æi míi lµ hîp lßng d©n, lµ ®óng xu thÕ ph¸t triÓn kh¸ch quan cña thêi ®¹i vµ hoµ nhËp vµo céng ®ång quèc tÕ. -Sù ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng tÝch cùc: Tæng s¶n phÈm, tøc gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña s¶n phÈm n«ng nghiÖp kh«ng ngõng ®­îc t¨ng lªn, nh­ng tû träng GDP gi¶m dÇn. N«ng th«n cña n­íc ta sÏ dÇn chuyÓn biÕn thµnh n«ng th«n cña mét n­íc c«ng nghiÖp. §êi sèng cña nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn vµ n©ng cao, rót ng¾n kho¶ng c¸ch tãi ®a víi ®« thÞ. 2.3.2 Nh÷ng tån t¹i chñ yÕu Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu vµ th¾ng lîi ®¹t ®­îc, sù nghiÖp CNH-H§H ë n­íc ta cßn cã nh÷ng h¹n chÕ. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt chñ yÕu: - CNH ch­a t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi nhanh, bÒn v÷ng vµ cã hiÖu qu¶. §¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi tr­íc n¨m 1986 phÇn quan träng lµ nhê vµo sù gióp ®ì, viÖn trî tõ Liªn X« vµ c¸c n­íc XHCN §«ng ¢u. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m nµy nÆng vÒ qui m«, h×nh thøc, thiªn vÒ c«ng nghiÖp nÆng, xem nhÑ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp nhÑ, kÕt cÊu h¹ tÇng, ®i vµo h­íng néi, ph¸t triÓn theo chiÒu réng lµ chÝnh vµ qu¶n lý theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. §iÒu ®ã tÊt yÕu dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ mÆc dï nÒn kinh tÕ cã t¨ng tr­ëng nh­ng víi tû lÖ thÊp vµ bÊp bªnh, cã t¨ng tr­ëng nh­ng hiÖu qu¶ thÊp. Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m cña thu nhËp quèc d©n thêi kú (1976-1980): 0,4% vµ thêi kú 1981-1985 : 6,4%, trong khi ®ã tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cña vèn ®Çu t­ cña Nhµ n­íc ë 2 thêi kú ®ã lµ:5,6% vµ 9,2%. Sau khi v­ît qua c¬n suy tho¸i (1988-1990), tõ n¨m 1991, 1992.1993 nÒn kinh tÕ ®i vµo tr¹ng th¸i ph¸t triÓn víi nh÷ng thµnh tùu ®¸ng ghi nhËn. Nh­ng nh÷ng thµnh tùu ®ã ®­îc t¹o nªn nhê cã t¸c ®éng cña c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch m¹nh h¬n, lín h¬n, nhanh h¬n, nh¹y h¬n so víi t¸c ®éng cña c«ng nghiÖp ho¸. Ph¸t triÓn nh­ vËy lµ thµnh tÝch lín, nh­ng ch­a bÒn v÷ng. C«ng nghiÖp ho¸ t¸c ®éng rÊt yÕu ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng tiÕn bé vµ cã hiÖu qu¶. Tr¶i qua h¬n 30 n¨m tiÕn hµnh CNH, c¬ cÊu nÒn kinh tÕ n­íc ta chuyÓn dÞch rÊt chËm vµ ®Õn nay vÒ c¬ b¶n vÉn lµ c¬ cÊu l¹c hËu, kh«ng n¨ng ®éng, hiÖu qu¶ kÐm, chøa ®ùng nhiÒu bÊt hîp lý vµ mÊt c©n ®èi ch­a t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng vµ cã hiÖu qu¶. Trong c¬ cÊu kinh tÕ: N«ng nghiÖp vÉn lµ ngµnh t¹o ra phÇn lín thu nhËp quèc d©n vµ chiÕm ®¹i bé phËn lao ®éng x· héi. N«ng nghiÖp ch­a tho¸t khái t×nh tr¹ng ®éc canh, s¶n xuÊt nhá tù cung, tù cÊp, tû suÊt hµng ho¸ thÊp vµ Ýt hiÖu qu¶, kü thuËt canh t¸c l¹c hËu, n¨ng suÊt thÊp. C«ng nghiÖp vµ dÞch vô cßn nhá bÐ, rêi r¹c, l¹c hËu. C«ng nghiÖp chÕ biÕn cßn nhá bÐ, ë tr×nh ®é thÊp, hiÖu qu¶ kÐm. XuÊt khÈu s¶n phÈm th« (dÇu th«, than, thiÕc, gç trßn, g¹o, thuû s¶n...) chiÕm tû träng ¸p ®¶o trong c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu. Trong kho¶ng thêi gian trªn, c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ë §«ng ¸ vµ khu vùc cã sù chuyÓn dÞch nhanh h¬n. C«ng nghiÖp t¸c ®éng tíi n«ng nghiÖp võa ch­a ®ñ lùc (chØ ®¸p øng 10% nhu cÇu ph©n bãn...) vµ còng ch­a ®óng h­íng (ch­a chó ý ®Õn chÕ biÕn, b¶o qu¶n n«ng, l©m, h¶i s¶n). KÕt cÊu h¹ tÇng thÊp kÐm vµ xuèng cÊp. Víi c¬ cÊu vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu nh­ vËy th× nÒn kinh tÕ kh«ng thÓ t¨ng tr­ëng nhanh, ®Êt n­íc kh«ng thÓ nhanh chãng v­ît ra khái t×nh tr¹ng mét n­íc: nghÌo, chËm ph¸t triÓn. - C«ng nghiÖp ho¸ ch­a ®Èy nhanh vµ cã hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt vµ ®æi míi c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt-kinh doanh, ®êi sèng. Trong nhËn thøc vµ chñ tr­¬ng, §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· coi "C¸ch m¹ng kü thuËt lµ thùc chÊt cña c«ng nghiÖp ho¸", "C¸ch m¹ng khoa häc-kü thuËt lµ then chèt", "Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ ®éng lùc cña ®æi míi". Nh­ng do thiÕu c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch tÝch øng vÒ kinh tÕ vµ khuyÕn khÝch nghiªn cøu, øng dông tiÕn bé khoa häc-c«ng nghÖ nªn trong nhiÒu n¨m, viÖc ®æi míi c«ng nghÖ vµ n©ng cao tr×nh ®é, kü thuËt diÔn ra rÊt chËm vµ hiÖu qu¶ kÐm. ChuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, tèc ®é ®æi míi cã nhanh h¬n, c¸ch thøc ®æi míi tiÕn bé h¬n, hîp lý h¬n vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ h¬n. ViÖc ®æi míi c«ng nghÖ chñ yÕu do doanh nghiÖp tù lo liÖu vµ ®¶m nhËn-tù chän môc tiªu, møc ®é, c¸ch thøc ®æi míi, tù c©n ®èi tµi chÝnh cho ®æi míi. Do vËy, ®æi míi s«i ®éng h¬n, thiÕt thùc h¬n, cã ®Þa chØ cô thÓ vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. Tuy nhiªn, sù ®æi míi cßn lÎ tÎ, côc bé, tõng phÇn ch­a t¹o ra sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ chÊt, sù thay ®æi ®ång bé vµ mang tÝnh phæ biÕn. Tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ cña nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt dÞch vô cßn rÊt l¹c hËu. T×nh tr¹ng kü thuËt, c«ng nghÖ nh­ vËy tÊt yÕu dÉn ®Õn: ChÊt l­îng s¶n phÈm thÊp, gi¸ thµnh cao, Ýt cã kh¶ n¨ng ®æi míi s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm kÐm vµ kÐo theo ®ã lµ gÆp khã kh¨n vÒ thÞ tr­êng, vèn vµ t¨ng tr­ëng. 3 .Ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p thóc ®Èy CNH-H§H tiÕn lªn CNXH 3.1 Ph­¬ng h­íng 3.1.1 Ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n dùa trªn c¬ së kinh tÕ vµ c«ng nghÖ ngµy cµng hiÖn ®¹i -C«ng nghiÖp ho¸ lµ ph¹m trï lÞch sö. NhiÖm vô c«ng nghiÖp ho¸ chØ ®­îc hoµn thµnh khi nµo ®Êt n­íc ta ®ñ søc v­ît ra khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn, l¹c hËu, kÐm ph¸t triÓn ®Ó trë thµnh mét n­íc giµu, hiÖn ®¹i, ph¸t triÓn. HiÖn nay ®Êt n­íc ta ®ang ë thêi kú ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. Môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ ë thêi kú nµy lµ ®­a nÒn kinh tÕ "ra khái khñng ho¶ng, æn ®Þnh t×nh tr¹ng n­íc nghÌo vµ kÐm ph¸t triÓn, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, cñng cè quèc phßng vµ an ninh, t¹o ®iÒu kiÖn cho ®Êt n­íc ph¸t triÓn nhanh h¬n vµo ®Çu thÕ kû XXI" N©ng cao tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt vµ ®æi míi c«ng nghÖ trong tÊt c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô nh»m t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm vµ dÞch vô víi chÊt l­îng tèt h¬n, chi phÝ thÊp h¬n, lîi nhuËn cao h¬n, t¹o ra nhiÒu viÖc lµm h¬n. Chó träng ¸p dông c«ng nghÖn võa cã hiÖu qu¶ vÒ mÆt kü thuËt, võa cã hiÖu qu¶ cao vÒ kinh tÕ x· héi vµ b¶o vÖ ®­îc m«i tr­êng. Thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc lao ®éng khoa häc trong tæ chøc qu¶n lý qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Néi dung cña qu¸ tr×nh øng dông tiÕn bé khoa häc- c«ng nghÞi vµo c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n ë n­íc ta lµ: Thùc hiÖn c¬ khÝ ho¸, ®iÖn khÝ ho¸, ho¸ häc vµ sinh häc ho¸ lµ chö yÕu.§ång thêi tranh thñ ®i vµo kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®èi víi mét dè ngµnh, mét sè d©y chuyÒn, mét sè mÆt hµng cã nhu cÇu, cã ®iÒu kiÖn vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ quèc d©n cao. 3.1.2 Ph¸t triÓn ®ång thêi c¶ 3 lÜnh vùc c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô trong mét hÖ thèng më víi c¬ cÊu n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶ vµ chuyÓn dÞch theo h­íng CNH-H§H - N«ng nghiÖp lµ kh©u ®ét ph¸ cÇn ®­îc ph¶ttiÓn theo h­íng ®a d¹ng ho¸, cã n¨ng suÊt chÊt l­îng hiÖu qu¶ ngµy cµng cao, cã ®é bÒn v÷ng vÒ kinh tÕ vµ sinh th¸i nh»m thùc hiÖn môc tiªu dïng trong n­íc, nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn, s¶nphÈm cho xuÊt khÈu vµ t¹o ra thÞ tr­êng réng lín cho tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô . - §Ó ph¸t huy vai trß c«ng nghiÖp ®èi víi n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh KTQD trong chÆng ®­êng ®Çu cña qu¸ trinh CNH, h­íng ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp lµ : +Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn g¾n bã víi n«ng-l©m-ng­ nghiÖp ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, ph¸t huy lîi thÕ sinh th¸i , b¶i vÖ m«i tr­êng vµ tµi nguyªn. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn theo h­íng chiÕn l­îc lµ: §i tõ s¬ chÕ lµ chñ yÕu, tiÕn toi­ tinh chÕ lµ chñ yÒu vµ thùc hiÖn chÕ biÕn sö dông tæng hîp nguyªn liÖu. Gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi chÊm døt xuÊt khÈu s¶n phÈm d­íi d¹ng nguyªn liÖu th«. +Ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu c¸c lo¹i hµng th«ng th­êng, t¨ng møc ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cö nh©n d©n vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu t¹o nhiÒu viÖc lµm, t¹o nguån tÝch luü ban ®Çu cho CNH - ¦u tiªn ph¸t triÓn ®i tr­íc c¸c ngµnh x©y dùng kÕt cÊu hä tÇng kü thuËt ( ®­êng, cÇu cèng, ®iÖn, n­íc) phôc vô cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. V× trong c«ng nghiÖp x©y dùng CNXH cña n­íc ta ®Ó kiÖn toµn c¸c bé phËn cña kiÕn tróc th­îng tÇng x· héi suy ®Õn cïng còng phô th­îc vµo viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cña x· héi . - C¸c ngµnh vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cÇn ®­îc ph¸t triÎn m¹nh mÏ cíi mét c¬ cÊu ®a d¹ng, chÊt l­îng ngµy cµng cao, tr×nh ®é cgµy cµng c¨n minh hiÖn ®¹i ®Ó khai th¸c tèt nhÊt mäi nguån lùc. Ph¸t triÓn nhanh vµ ®i th¼ng vµo hiÖn ®¹i víi mét sè l¹i ho¹t ®éng dÞch vô cÇn ph¶i ­u tiªn vµ cã ddiÒu kiÖn ph¸t triÓn mang l¹i hiÖu qu¶ KTQD nh­ c¸c dÞch vô : Ng©n hµng, du lÞch quèc tÕ, xuÊt khÈu, vËn t¶i hµng kh«ng, b­u chÝnh viÔn th«ng... - ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n­íc ta theo h­íng CNH kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ thay ®æi tèc ®ä vµ uû träng cña c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô trong c¬ cÊu chung cña nÒn KTQD, trong ®ã cÇn t¨ng tû träng vµ tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, dÞch vô mµ lµ ph¶i t¹o ra sù thay ®æi vÒ chÊt l­îng c¬ cÊu vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña mçi ngµnh. N«ng nghiÖp ph¶i chuyÓn tõ ®éc canh lóa lµ chñ yÕu sang ®a s¹ng ho¸ theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ lín, cã n¨ng suÊt, chÊt l­îng,hiÖu qu¶ ngµy cang cao, C«ng nghiÖp chuyÓn tõ khai th¸c vµ s¬ chÕ lµ chñ yÕu víi hiÖu qu¶ thÊp sang mét nÒn c«ng nghiÖp ®a ngµnh vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi cao, trong ®ã c«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ chñ yÕu víi hiÖu qu¶ thÊp sang mét nÌn c«ng nghiÖp ®a ngµnh vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cao, trong ®ã c«ng nghiÖp chÕ biÕn cÇn ®­îc ph¸t triÓn nhanh h­n c¸c ngµnh kh¸c. DÞch vô:Ph¸t triÓn cã hÖ th«ng, theo h­íng v¨n minh, hiÖn ®¹i. 3.2 BiÖn ph¸p : 3.2.1 BiÖn ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn c«ng nghÖ theo h­íng CNH-H§H - æn ®Þnh vµ më réng quy m« thÞ tr­êng c«ng nghÖ +Trong ®iÒu kiÖn " n¨ng lùc nghiªn cøu triÓn khai, ®¸nh gi¸, lùa chän c«ng nghÖ cßn nhiÒu h¹n chÕ "(nghÞ quyÕt trung ­¬ng 7) vµ phï hîp víi quy luËt chung cña nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn, trong m«i tr­êng thuËn lîi nhÊt cho viÖc nhËp khÈu c«ng nghÖ. Trong bèi c¶nh hiÖn nay ë n­íc ta, cÇn chó ý vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi, vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. +G¾n liÒn víi c¸c biÖn ph¸p kÝch thÝch ®«id víi c«ng nghÖ nhËp còng xÇn t¹o sù kÝch thÝch cÇn thiªts ®èi víi c¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong n­íc. NÕu nhËp khÈt nhiÒu, sù phô thuéc nÆng nÒ vµo nguån cung c«ng nghÖ n­íc ngoµi mµ kh«ng cã n¨ng lùc néi sinh ë trong nuøc lµm c¬ së ®Ó tiÕp thu, øng dông. NhËp khÈu kü thuËt sÏ ch¼ng ®em l¹i kÕt qu¶ bao nhiªu nÕi kh«ng cã ®­îc kh¶ n¨ng söa ®æi, c¶i tiÕn kü thuËt ®ã ®Ó ¸p dông trong n­íc. §iÒu quan träng ®¸ng l­u ý trong c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý ®èi víi sù ph¸t triÒn c«ng nghÖ hiÖn nay lµ sù thiÒu phèi hîp vµ ®ång bé gi÷a c¸c biÖn ph¸p kÝch thÝch nhËp c«ng nghÖ vµ s¶n xuÊt c«ng nghÖ ë trong n­íc. +Nh­ vËy khuyÕn khÝch nhËp vµ b¶o hé n©ng ®ì c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong n­íc lµ 2 mÆt kh«ng thÓ t¸ch rêi cña cïng mét vÊn ®Ò. §©y còng ph¶i lµ mét quan ®iÓm c¬ b¶n trong thiÕt kÕ ®ång bé chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p kÝch thÝch cung vÒ c«ng nghÖ. - §æi míi chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ khuyÕn khÝch ®éi ngò c¸n bé khoa häc c«ng nghÖ ho¹t ®éng phôc vô trùc tiÕp cho s¶n xuÊt ë tÊt c¶ mäi kh©t, mäi lÜnh vùc, vµ ®Þa bµn. Theo sè liÖu thèng kª n¨m 1992th× 94,4% sè c¸n bä khoa häc c«ng nghÖ ë n­íc ta lµm viÑc t¹i c¸c c¬ quan trung ­¬ng, 5,4%ë c¬ quan tØnh vµ 0,4%lµm viÖc t¹i huyÖn. Trong ®ã 89,3%c¸n bé khoa häc c«ng nghÖ lµm viÖc ë c¸c c¬ quan trung ­íng ë thµnh phè, ®« thÞ. Nguyªn nh©n chÝnh lµ c¬ chÕ hiÖn t¹i hÇu nh­ kh«ng khuyÕn khÝch c¸n bé khoa häc c«ng nghÖ lµm vÑc ë nh÷ng kh©u, ®Þa bµn trùc tiÕp c¾n víi s¶n xuÊt. Theo tónh to¸n th× ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu CNH-H§H ph¶i xóc tiÕn tæ chøc l¹i lùc l­îng khoa häc c«ng nghÖcña ®Êt n­ín ®Õn n¨m 2000 cã tíi 50% cµn bé khoa häc c«ng nghÖ trùc tiÕp t¹i khu vùc doanh nghiÖp. - Nhµ n­íc tËp trung x©y dùng mét sè khu c«ng nghÖ cao vµ c¸c trung t©m øng dông c«ng nghÖ míi. §ã chÝnh lµ h¹t nh©n c¬ së nghiªn cøu thö nghiÖm thÝch nghi vµ øng dông c«ng nghÖ phï hîp víi kiÒu kiÖn cô thÓ cña ®Êt n­íc, cña ®Þa ph­¬ng vµ lµ mét nguån ph¸t triÓn cung cÊp c«ng nghÖ cao cho c¸c h­íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt ­u tiªn cña nÒn kinh tÕ. 3.2.2. Gi¶i ph¸p huy ®éng vèn phôc vô sù nghiÖp CNH-H§H vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ : a. Gi¶i ph¸p huy ®éng vèn -Huy ®éng vèn trong n­íc: Vèn trong n­íc cã thÓ huy ®éng qua nhiÒu kªnh nh­: ng©n s¸ch nhµ n­íc, doanh nghiÖp, ng©n hµng, d©n c­...Trong ®ã nguån vèn trong d©n c­ vµ doanh nghiÖp vµ quan träng nhÊt bëi v× khu vùc nµy lµ n¬i t¹o ra vµ tÝch luü vån lµ nguån nguyªn thuû ®Ó t¹o ra vèn cho ng©n s¸ch vµ cho hÖ thèng tÝnh dông . §Ó huy ®éng vèn trong n­íc phôc vô cho nhu cÇu CNH-H§H th× ngoµi viÖc t¹o ra c¸c diÒu kiÖn c¬ b¶n nh­ hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý, b¶o vÖn quyÒn lîi cña ng­êi ®Çu t­, khèng chÐ l¹m ph¸t vµ gi÷ møc th©m hôt ng©n s¸ch thÊp, khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iªï ®ã cÇn cÇn thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p sau: +Coi tiÕt kiÖm lµ quèc s¸ch, chÝnh s¸ch tiÕt kiÖm ph¶i ®­îcqu¸n triÖt trong c¶ lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt vµ tiªu dïng trong c¶ khu vùc nhµ n­íc c¸c doanh nghÖp vµ c¸c tÇng líp d©n c­. ChÝnh phñ cÇn ¸p dông mét lo¹u c¸c biÖn ph¸p vÒ ng©n s¸ch thuÕ kho¸, kiÓm so¸t nhËp khÈu, dµnh ngu«ng vèn lín cho CNH-H§H cô thÓ t¨ng thuÕ ®¸nh vµo hµng xa xØ kh«ng cÇn thiÕt, kh«ng phï hîp víi hoµn c¶nh kinh tÕ nhiÖn nay. +Thùc hiÑn t¾t chÆt trong chi tiªu tiÒn cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, thùc hiÖn nguyªn t¾c tèc ®é t¨ng chi tiªu dïng th­êng xuyªn cña ng©n s¸ch nhµ n­íc ph¶i nhá h¬n tèc ®é t¨ng GDP vµ nhá h¬n tèc ®é t¨ng chi cho ®Çu t­. - Huy ®éng vèn ngoµi n­íc: Tranh thñ vèn n­íc ngoµi cã vÞ trÝ rÊt quan träng ®èi víi qua tr×nh CNH-H§H cña n­íc ta. §Ó ®¶m b¶o th¾ng lîi trong c¹nh tranh vèn vµ c«ng nghÖ, vÊn ®Ò c¬ b¶n ®Æt ra lµ ph¶i t¨ng søc hÊp dÉn cña m«i tr­¬ng ®Çu t­ ë ViÖt Nam so víi c¸c n­íc trong khu vùc, c¸c gi¶i ph¸p tËp trung lµ: +Hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý liªn quan ®Õn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµm cho luËt lÖn cña ta cã néi dung th«ng nhÊt, dÔ hiÓu, dÔ ¸p dông vµ gµn gòi víi th«ng lÖ quèc tÕ. +C¶i thiÖn t×nh h×nh phæ biÕn th«ng tin cho c¸c nhµ ®Çu t­, c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ cho phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, ®ång thêi víi viÖc më réng ký hiÖp ®Þnh tr¸nh ®¸nh thuÕ trïng víi c¸c n­íc. +C¶i thiÖn hä tÇng c¬ së:giao th«ng, b­u chÝnh viÓn th«ng, ®iÖn lùc...®Ó ®¸p øng cho c¸c nhu cÇu cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Xãa bá c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®ang g©y phiÒn hµ cho viÖc ®¨ng ký ®Çu t­, thùc hiÖn c¬ chÕ "mét cöa"tiÕp nhËn vµ xÐt duyÖt c¸c dù ¸n ®Çu t­. +C¸c dù ¸n vay nî ph¶ ®­îc thÈm ®Þnh vµ cã sù ®¸nh gi¸ chÆt chÏ vÒ mäi mÆt nhÊt lµ kh¶ n¨ng sinh lêi, ®Ó ®¶m b¶o tr¶ gèc vµ l·i ®óng thêi h¹n. Lùa chän ®­ng lo¹i tµi trî thÝch hîp, tranh thñ nhiÒu lo¹i tµi trî kh¸c nhau. Cã ®Þnh h­íng ®óng vµ cô thÓ cho tõng kho¶n tµi trî, ph¶i cã ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm ®Õn cïng ®èi víi tõng kho¶n tµi trî. b. Sö dông vèn cã hiÖu qu¶: Bªn c¹nh viÖc t¹o vèn ®ßi hái ph¶i sö dông vèn cã hiÖu qu¶. Muèn lµm ®­îc ®iÒu nµy, chóng ta cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau: - Nh÷ng n¨m tr­íc m¾t, n­íc ta cÇn h­íng ­u tiªn ®Çu t­ cho viÖc c¶i t¹o, n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ, tr­íc hÕt lµ ®iÖn n¨ng, giao th«ng vËn t¶i, b­u chÝnh viÔn th«ng. ViÖc ®Çu t­ nµy cã ý nghÜa sèng cßn bëi v× c¬ së h¹ tÇng nghÌo nµn, yÕu kÐm sÏ g©y trë ng¹i lín cho sù ngiÖp CNH-H§H nÒn kinh tÕ. - CÇn sím x¸c ®Þnh vµ lùa chän c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cã ­u nghÜa quan träng vµ tËp trung ®Çu t­ vèn cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nµy nh»m khai th¸c mäi tiÒm n¨ng vÒ nguyªn vËt liÖu, tµi nguyªn thiªn nhiªn, nguån lao ®éng...®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, cã lîi thÕ so s¸nh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. - Chó träng ®Çu t­ cho CNH-H§H n«ng nghiÖp nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH-H§H. HiÖn nay, 80% d©n sè n­íc ta sèng trªn c¸c ®Þa bµn n«ng th«n, n¬i mµ c¸c tµi nguyªn trÝ tuÖ, nh©n lùc, vËt lùc, vèn vµ m«i tr­êng sèng ®ang høa hÑn cã søc céng sinh hÕt søc to lín. 3.2.3 §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vµ n©ng cao vai trß cña Nhµ n­íc ®èi víi sù nghiÖp CNH-H§H nhanh vµ cã hiÖu qu¶ Ph¸t huy vai trß cña qu¶n lý nhµ n­íc trong: §Þnh h­íng, ®iÒu tiÕt, t¹o m«i tr­êng, ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt-kinh doanh, kiÓm tra, kiÓm so¸t th«ng qua sö dông cã hiÖu qu¶ vµ hiÖu lùc c¸c c«ng cô vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý nhµ n­íc. Trªn c¬ së kiªn tr× thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña CNH, cÇn x©y dùng, thùc hiÖn, hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch theo h­íng ®¶m b¶o ®ång bé, cã hiÖu lùc, võa cô thÓ, võa mÒm dÎo. Chó ý c¸c chÝnh s¸ch nh­: chÝnh s¸ch c¬ cÊu, chÝnh s¸ch më cöa vµ b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc ë møc cÇn thiÕt, ®¶m b¶o nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt, b¶o vÖ m«i tr­êng vµ tµi nguyªn, lao ®éng, viÖc lµm , tiÒn c«ng vµ b¶o hiÓm; thuÕ, tiÒn tÖ, tÝn dông; chuyÓn giao c«ng nghÖ, khuyÕn khÝch nghiªn cøu, øng dông tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt; duy tr×, ph¸t triÓn c¸c tinh hoa, b¶n s¾c tèt ®Ñp cña d©n téc vµ ®Êt n­íc trªn c¸c lÜnh vùc: V¨n ho¸, nghÖ thuËt, lèi sèng, kinh tÕ. §æi míi mét c¸ch c¨n b¶n hÖ thèng bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ. Xo¸ bá sù ph©n chia nÒn kinh tÕ thµnh kinh tÕ trung ­¬ng vµ kinh tÕ ®Þa ph­¬ng. T¸ch quyÒn qu¶n lý víi quyÒn sö dông vµ quyÒn kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Nhµ n­íc trung ­¬ng x©y dùng chiÕn l­îc vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c ngµnh. §Þa ph­¬ng cïng víi nhµ n­íc qu¶n lý vµ ®¶m b¶o vÊn ®Ò x· héi, m«i tr­êng vµ kÕt cÊu h¹ tÇng cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. KÕt luËn vµ mét sè kiÕn nghÞ b¶n th©n 1.KÕt luËn Qu¸ tr×nh CNH-H§H ë n­íc ta d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, diÔn ra trong xu thÕ hoµ b×nh æn ®Þnh hîp t¸c vµ ph¸t triÓn. VÒ nguyªn t¾c thay thÕ mét tr¹ng th¸i æn ®Þnh ph¶i ®¹t tíi sù æn ®Þnh cao h¬n phï hîp h¬n víi yªu cÇu CNH-H§H. Ng­îc l¹i, CNH-H§H gãp phÇn trùc tiÕp gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi cßn tån ®äng, gãp phÇn thóc ®Èy LLSX tõ ®ã t¹o ra QHSX míi víi nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ n¨ng ®éng vµ tiÕp thu nh÷ng thµnh qu¶ tiªn tiÕn cña c¸c n­íc kh¸c nh»m rót ng¾n kho¶ng c¸ch tôt hËu cña chóng ta. Chóng ta cÇn kh¼ng ®Þnh r»ng “CNH,H§H lµ nh»m ®¹t môc tiªu biÕn ®æi n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, QHSX tiÕn bé phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, nguån lùc con ng­êi ®­îc ph¸t huy, møc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn ®­îc n©ng cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh“(th«ng b¸o héi nghÞ trung ­¬ng lÇn thø 9 ban chÊp hµnh trung ­¬ng §¶ng kho¸ III) Thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®­îc sö dông ngµy mét nhiÒu trong c¸c doanh nghiÖp nhÊt lµ doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi, hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng hiÖn ®¹i ®ang ®­îc ph¸t triÓn... chØ trong mét thêi gian ng¾n, khi ®Êt n­íc chuyÓn sang thêi kú ®Èy m¹nh CNH-H§H thùc thi chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ më cöa, LLSX ë n­íc ta cã b­íc ®ét ph¸ víi nhiÒu tr×nh ®é thñ c«ng - c¬ khÝ - ®iÖn tö vµ c¬ khÝ ho¸ víi mét ®éi ngò lao ®éng ¸o tr¾ng ®¹i biÓu cho c«ng nghÖ míi, cho lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. Nh­ vËy, vÒ thùc chÊt CNH-H§H lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi ®Ó t¹o ra sù chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ, sö dông lao ®éng víi c«ng nghÖ lµ ph­¬ng tiÖn vµ ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, dùa trªn sù tiÕn bé cña khoa häc c«ng nghÖ t¹o ra n¨ng xuÊt lao ®éng cao h¬n cho x· héi. Ph¸t triÓn CNH-H§H ®Êt n­íc ph¶i phï hîp víi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc, ®ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ph¸t triÓn b¾t kÞp víi xu thÕ cña thêi ®¹i. 2.Mét sè kiÕn nghÞ b¶n th©n Theo em sù biÕn ®æi c¨n b¶n, toµn diÖn c¬ cÊu kinh tÕ x· héi tõ n­íc n«ng nghiÖp chuyÓn sang mét n­íc c«ng nghiÖp do CNH-H§H ®em l¹i ph¶i diÔn ra theo mét trËt tù vµ theo ®Þnh h­íng XHCN. Kinh tÕ x· héi kh«ng ph¶i lµ hai mÆt t¸ch rêi cña qu¸ tr×nhCNH-H§H mµ ph¶i ®­îc coi lµ hai mÆt cña mét qu¸ tr×nh. CNH-H§H chØ ®­îc triÓn khai khi cã sù æn ®Þnh ë møc ®é cÇn thiÕt. Chóng ta ph¶i quan t©m nhiÒu h¬n n÷a tíi c«ng t¸c gi¸o dôc ®Ó t¹o ra nguån lùc dåi dµo cho ®Êt n­íc.