Đề tài Định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh cho các ngân hàng thương mại Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế

haùnh, caùc phoøng giao dòch coù moät yù nghóa heát söùc quan troïng trong vieäc thu huùt khaùch haøng, naâng cao khaû naêng caïnh tranh. Heä thoáng chi nhaùnh, phoøng giao dòch, ngoaøi vieäc mang nhöõng tieän ích cuûa ngaân haøng ñeán cho khaùch haøng coøn ñöôïc xem laø “tai maét” cuûa ngaân haøng taïi thò tröôøng vaø caùc vuøng - 63 - phuï caän nôi noù ñang hoaït ñoäng, giuùp phaûn aûnh nhöõng tín hieäu cuûa thò tröôøng, giuùp xaùc ñònh ñaâu laø khaùch haøng muïc tieâu, ñaâu laø khaùch haøng tieàm naêng, ñaâu laø nhöõng saûn phaåm, dòch vuï maø khaùch haøng coù nhu caàu. Trong thôøi gian qua, vôùi ñònh höôùng khai thaùc thò tröôøng baùn leû giaøu tieàm naêng ñang laø löïa choïn cuûa haàu heát caùc NHTMVN. Cuøng vôùi ñònh höôùng ñoù, caùc ngaân haøng lieân tuïc khaûo saùt thò tröôøng, ñaàu tö phaùt trieån heä thoáng chi nhaùnh roäng khaép treân caû nöôùc, nhaèm chieám laáy thò tröôøng naøy tröôùc khi Vieät Nam thöïc hieän ñaày ñuû caùc cam keát hoäi nhaäp quoác teá trong lónh vöïc taøi chính – ngaân haøng. Trong gaàn hai naêm trôû laïi ñaây, chuùng ta ñaõ chöùng kieán söï phaùt trieån nhanh choùng maïng löôùi chi nhaùnh caáp hai, chi nhaùnh caáp ba, phoøng giao dòch, baøn tieát kieäm, baøn thu ñoåi ngoaïi teä cuûa caùc NHTM ôû caùc tænh thaønh, khu coâng nghieäp, khu ñoâ thò, khu daân cö taäp trung. Ñi ñaàu trong vieäc phaùt trieån maïng löôùi chi nhaùnh phaûi keå ñeán Agribank vôùi hôn 2000 chi nhaùnh vaø caùc ñieåm giao dòch, coù maët ôû haàu heát caùc huyeän, caùc vuøng ñoàng baèng vaø mieàn nuùi treân caû nöôùc. Khaû naêng tieáp caän vôùi hoä noâng daân vaø caùc doanh nghieäp vöøa nhoû raát toát. Caùc NHTMNN khaùc nhö Vietcombank, Incombank, BIDV cuõng ñang noã löïc môû roäng maïng löôùi. Caùc NHTMCP cuõng ñang chaïy ñua trong vieäc phaùt trieån chi nhaùnh, vieäc phaùt trieån chi nhaùnh chuû yeáu ñöôïc taäp trung ôû nhöõng trung taâm kinh teá lôùn nhö Haø Noäi, TP.HCM, Ñaø Naüng, Haûi Phoøng, Caàn Thô, Ñoàng Nai, Bình Döông. Do quy moâ thò tröôøng ôû caùc khu vöïc noâng thoân, ôû caùc thaønh phoá tænh leû coøn nhoû chöa phaùt trieån, heä thoáng caùc chi nhaùnh ôû nhöõng khu vöïc naøy cuõng döøng laïi ôû nhöõng giôùi haïn nhaát ñònh. Duø vaäy, vôùi maïng löôùi chi nhaùnh nhö hieän nay laø moät lôïi ñieåm raát lôùn cuûa caùc NHTMVN so vôùi caùc NHNNg khi tham gia thò tröôøng Vieät Nam. Moät vaán ñeà caàn phaûi khaúng ñònh, caïnh tranh vaø hoäi nhaäp quoác teá khoâng coù nghóa laø cöù maõi loay hoay treân saân nhaø, chæ ñaët ra muïc tieâu “phaûi thaéng treân saân nhaø” nhö moät soá nhaän ñònh treân caùc phöông tieän thoâng tin gaàn ñaây maø caàn - 64 - höôùng muïc tieâu phaùt trieån ra thò tröôøng theá giôùi. Tuy nhieân, do nhöõng haïn cheá veà quy moâ, trình ñoä quaûn lyù, khaû naêng tieáp caän thò tröôøng thì haàu nhö chöa coù NHTMVN naøo môû ñöôïc chi nhaùnh ôû nöôùc ngoaøi. Ngay caû Vietcombank, moät ngaân haøng ñöôïc ñaùnh giaù laø haøng ñaàu ôû Vieät Nam, ñi ñaàu trong lónh vöïc thanh toaùn quoác teá thì vieäc môû chi nhaùnh ôû nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät laø vieäc môû chi nhaùnh ôû caùc trung taâm taøi chính lôùn cuûa khu vöïc vaø theá giôùi nhö Sigapore, Hoàng Koâng, Hoa Kyø vaãn coøn laø khaû naêng ôû thì töông lai. Heä thoáng chi nhaùnh trong nöôùc ñaõ phaàn naøo taïo ñöôïc söï an taâm thì vieäc phaùt trieån maïng löôùi chi nhaùnh ôû nöôùc ngoaøi ñang laø moät khoù khaên lôùn cho caùc NHTMVN. Haïn cheá naøy ñaõ khoâng cho pheùp caùc NHTMVN naém baét kòp thôøi caùc thoâng tin vaø dieãn bieán cuûa thò tröôøng taøi chính theá giôùi, khoâng giuùp cho ngaân haøng coù khaû naêng ña daïng hoùa ruûi ro theo yeáu toá thò tröôøng maø coøn ñöa ngaân haøng ñoái maët vôùi caùc nguy cô trong vieäc giaûm thò phaàn thanh toaùn quoác teá, khoù khaên trong vieäc tìm kieám vaø thu thaäp thoâng tin thò tröôøng, thoâng tin lieân quan ñeán uy tín vaø hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty ña quoác gia, haïn cheá khaû naêng ñaùnh giaù ruûi ro trong caùc khoaûn caáp tín duïng cho khaùch haøng. Caùc NHTMVN caàn phaûi noã löïc nhieàu hôn trong vieäc môû roäng vaø phaùt trieån hieäu quaû maïng löôùi kinh doanh, phaùt trieån heä thoáng chi nhaùnh caû trong vaø ngoaøi nöôùc. - 65 - CHÖÔNG 4 : ÑÒNH HÖÔÙNG NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CHO CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM 4.1 Nhieäm vuï cuûa caùc NHTMVN trong thôøi gian tôùi : Trong quaù trình hoäi nhaäp cuûa neàn kinh teá Vieät Nam, heä thoáng caùc NHTM coù moät vai troø heát söùc quan troïng trong vieäc thöïc hieän caùc muïc tieâu ñeà ra. Söùc maïnh cuûa heä thoáng laø tieâu chí ñeå ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh quoác gia, theå hieän khaû naêng thu huùt ñaàu tö vaø naêng löïc caïnh tranh cuûa toaøn boä neàn kinh teá. Heä thoáng caùc NHTMVN phaûi laø löïc löôïng tieân phong vaø laø ñoäng thuùc ñaåy quaù trình hoäi nhaäp cuûa caùc ngaønh kinh teá khaùc. Ñeå thöïc hieän ñieàu ñoù, ngaønh ngaân haøng caàn phaûi cuï theå chöông trình haønh ñoäng trong caùc lónh vöïc nhö, tieáp tuïc xaây döïng vaø hoaøn thieän cô cheá chính saùch veà hoaït ñoäng ngaân haøng; tieáp tuïc ñoåi môùi ñieàu haønh chính saùch tieàn teä, ñoåi môùi chính saùch quaûn lyù hoaït ñoäng ngoaïi hoái, ñoåi môùi cô cheá ñieàu haønh tyû giaù nhaèm töøng böôùc aùp duïng caùc thoâng leä quoác teá; hieän ñaïi hoùa coâng ngheä ngaân haøng, naâng cao trình ñoä quaûn lyù, cuûng coá quy moâ, môû roäng maïng löôùi hoaït ñoäng ñeå taêng söùc caïnh tranh; tieáp tuïc ñoåi môùi vaø daàn hoaøn thieän moâ hình toå chöùc, naâng cao coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc vaø hieäu quaû cuûa heä thoáng haønh chính; goùp phaàn vaøo vieäc naâng tyû troïng ngaønh dòch vuï trong cô caáu GDP theo keá hoaïch kinh teá 5 naêm 2006-2010. Giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình hoäi nhaäp kinh teá chaéc chaén seõ gaëp phaûi nhöõng khoù khaên nhaát ñònh. Moät heä thoáng NHTM hieäu quaû seõ giuùp nhaø nöôùc thöïc hieän toát vai troø quaûn lyù vó moâ, ñaåy nhanh quaù trình CNH-HÑH, naâng cao söùc chòu ñöïng cuûa neàn kinh teá tröôùc caùc bieán coá vaø söï kieän gaây soác treân thò tröôøng theá giôùi. Maëc duø naêm 1997, Vieät Nam “nheï nhaøng” vöôït qua khuûng hoaûng taøi chính khu vöïc, song “thaéng lôïi” ñoù ñöôïc mang laïi töø nhöõng ñieàu kieän khaùch quan, luùc - 66 - ñoù Vieät Nam chöa coù thò tröôøng chöùng khoaùn, vieäc luaân chuyeån caùc doøng voán ñaàu tö coøn raát nhieàu haïn cheá. Ngaøy nay chuùng ta ñaõ coù thò tröôøng chöùng khoaùn, vieäc ñieàu haønh chính saùch tieàn teä buoäc phaûi tuaân thuû caùc cam keát quoác teá, chuùng ta caàn phaûi heát söùc caån troïng vaø tænh taùo tröôùc caùc bieán coá töông töï, nhöõng bieán coá coù theå mang ñeán söùc taøn phaù lôùn hôn so vôùi cuoäc khuûng hoaûng taøi chính Chaâu AÙ naêm 1997. Vaø trong nhöõng noã löïc ñoù, ngaønh ngaân haøng noùi chung vaø heä thoáng NHTM noùi rieâng naém giöõ vai troø ñieàu tieát quan troïng, quyeát ñònh söùc maïnh vaø vöõng chaûi cuûa heä thoáng taøi chính – tieàn teä. 4.2 Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa NHTMVN trong tieán trình hoäi nhaäp quoác teá : Tieán trình hoäi nhaäp quoác teá ñang ñaët neàn kinh teá Vieät Nam noùi chung vaø heä thoáng caùc NHTMVN noùi rieâng tröôùc nhöõng thaùch thöùc vaø vaän hoäi môùi, rieâng ngaønh ngaân haøng coøn nhieàu non treû, quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån chöa laâu, kinh nghieäm chöa nhieàu. Tuy nhieân, vôùi vai troø laø ñoäng löïc cho söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh kinh teá khaùc, caùc NHTMVN caàn phaûi coù nhöõng böôùc ñi mang tính tieân phong. YÙ thöùc ñöôïc vai troø vaø nhieäm vuï ñoù, heä thoáng caùc NHTMVN trong thôøi gian qua ñaõ coù nhöõng ñieàu chænh tích cöïc, ñoùng goùp hieäu quaû trong quaù trình phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Song cuõng nhö bao ngaønh kinh teá khaùc, quaù trình hoäi nhaäp cuûa heä thoáng caùc NHTMVN cuõng coù nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên nhaát ñònh. 4.2.1 Ñoái vôùi thò tröôøng trong nöôùc : Thuaän lôïi : Caùc NHTMVN coù khaû naêng chieám ñöôïc öu theá treân nhöõng phöông dieän nhö, thaáu hieåu ñöôïc ñöôïc ñaëc ñieåm vaên hoùa, phong tuïc taäp quaùn, thoùi quen trong hoaït ñoäng kinh teá cuûa ngöôøi Vieät Nam; coù ñöôïc ñoâng ñaûo soá löôïng khaùch haøng truyeàn thoáng vôùi quy moâ kinh teá vaø nhu caàu söû duïng caùc dòch vuï ngaân haøng ngaøy caøng cao; coù ñöôïc ñieàu kieän trong vieäc thaâm nhaäp thò tröôøng - 67 - noâng thoân roäng lôùn vôùi hôn 50 trieäu daân; coù khaû naêng phaùt trieån vaø quaûn lyù ñöôïc heä thoáng chi nhaùnh, phoøng giao dòch treân khaép caùc vuøng ñaát nöôùc, ñem caùc dòch vuï ngaân haøng ñeán gaàn vôùi coâng chuùng hôn; moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi hôn so vôùi caùc ngaân haøng coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Khoù khaên : Moät haïn cheá coá höõu cuûa heä thoáng caùc NHTMVN laø, nhìn chung caùc NHTMVN coù xuaát phaùt ñieåm töông ñoái thaáp, quy moâ nguoàn voán nhoû, khaû naêng quaûn lyù vaø söùc chòu ñöïng tröôùc nhöõng bieán coá khoâng cao, trình ñoä nguoàn nhaân löïc, khaû naêng öùng duïng coâng ngheä coøn nhieàu haïn cheá; saûn phaåm, dòch vuï cung caáp coøn ngheøo naøn, chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa khaùch haøng; tính ña daïng trong danh muïc ñaàu tö, ñaëc bieät laø ñaàu tö quoác teá chöa nhieàu, thaäm chí laø khoâng coù, daãn ñeán khaû naêng phaân taùn vaø ña daïng hoùa ruûi ro coøn nhöõng haïn cheá nhaát ñònh. 4.2.2 Ñoái vôùi thò tröôøng quoác teá : Thuaän lôïi : Coù theå noùi raèng thuaän lôïi duy nhaát cuûa caùc NHTMVN laø khaû naêng chieám lónh thò tröôøng noäi ñòa, laáy ñoù laøm neàn taûng cho vieäc phaùt trieån môû roäng ra ngoaøi phaïm vi quoác gia. Khoù khaên : Treân bình dieän thò tröôøng naøy, nhöõng khoù khaên khi xem xeùt thò tröôøng trong nöôùc caøng trôû neân khoù khaên hôn, ñaëc bieät laø caùc yeáu toá quy moâ nguoàn voán, trình ñoä coâng ngheä, trình ñoä quaûn lyù, khaû naêng xaây döïng vaø quaûng baù thöông hieäu. Theâm vaøo ñoù, vieäc ñaàu tö ra thò tröôøng quoác teá seõ gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc tieáp caän nhöõng nguyeân taéc vaø thoâng leä quoác teá, nhöõng haïn cheá trong khaû naêng quaûn trò ña quoác gia, khaû naêng quaûn lyù töø xa, yeáu keùm trong giaûi phaùp coâng ngheä, saûn phaåm dòch vuï cung caáp coøn ngheøo naøn, chöa baét kòp nhu caàu thò tröôøng quoác teá, ñaëc bieät laø ôû caùc nöôùc coù thò tröôøng taøi chính – ngaân haøng phaùt trieån. Khoâng phaûi laø bi quan nhöng vôùi nhöõng ñieàu kieän nhö hieän nay, chöa - 68 - cho pheùp chuùng ta coù ñöôïc nhaän ñònh toát hôn veà khaû naêng phaùt trieån môû roäng, khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc NHTMVN treân thò tröôøng quoác teá . 4.3 Ñònh höôùng naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc NHTMVN : 4.3.1 Caùc giaûi phaùp veà phía Nhaø nöôùc : Naâng cao chöùc naêng quaûn lyù vó moâ cuûa NHNN : Caàn phaûi xaây döïng moät Ngaân haøng Trung öông ñuû maïnh, coù khaû naêng hoaïch ñònh vaø xaây döïng chính saùch, söû duïng toát caùc coâng cuï quaûn lyù vó moâ, ñaûm baûo ñuû söùc ñieàu tieát thò tröôøng tieàn teä vaø thò tröôøng hoái ñoaùi. Phoái hôïp toát vôùi caùc boä ngaønh lieân quan nhaèm oån ñònh löu thoâng tieàn teä, kieåm soaùt laïm phaùt, oån ñònh caùn caân thöông maïi vaø caùn caân thanh toaùn, xaây döïng heä thoáng tyû giaù coù lôïi cho neàn kinh teá höôùng ñeán xuaát khaåu, coù khaû naêng kieåm soaùt caùc doøng löu chuyeån tieàn teä. Cuï theå vaø phoå bieán roäng raõi tieán trình hoäi nhaäp quoác teá cuûa ngaønh ngaân haøng : Caàn phaûi xaây döïng moät loä trình hoäi nhaäp cuï theå, tieán trình thöïc hieän ñieàu öôùc theo caùc cam keát song phöông, ña phöông maø Vieät Nam ñaõ tham gia kyù keát cuõng nhö döï kieán ñònh höôùng thöïc hieän caùc lónh vöïc, phaïm vi maø Vieät Nam chöa coù cam keát chính thöùc. Phoå bieán caùc tieán trình, ñònh höôùng ñoù ñeán caùc NHTM ñeå thaáy ñöôïc nhöõng böôùc ñi cuï theå maø Vieät Nam phaûi thöïc hieän. Song song vôùi quaù trình ñoù, Chính phuû, NHNN caàn coù nhöõng baùo caùo thöôøng nieân, ñaùnh giaù veà tieán trình thöïc hieän caùc cam keát trong hoäi nhaäp cuûa ngaønh ngaân haøng Vieät Nam, ñaùnh giaù dieãn bieán, xu höôùng phaùt trieån cuûa ngaønh ngaân haøng theá giôùi. Treân cô sôû ñoù, xaây döïng chieán löôïc toång theå veà caïnh tranh vaø phaùt trieån cho ngaønh ngaân haøng Vieät Nam, chæ ra nhöõng vaän hoäi vaø caûnh baùo nhöõng nguy cô maø caùc NHTM trong nöôùc caàn quan taâm. Hoaøn thieän caùc vaên baûn phaùp luaät : Chính phuû, NHNN caàn ra soaùt, xem xeùt söûa ñoåi, boå sung vaø hoaøn thieän cô cheá chính saùch, coâng cuï ñieàu haønh chính - 69 - saùch tieàn teä, quaûn lyù ngoaïi hoái, keá toaùn, thanh toaùn, quaûn lyù hoaït ñoäng tín duïng phuø hôïp vôùi yeâu caàu hoäi nhaäp. Ñoàng thôøi coù nhöõng kieán nghò söûa ñoåi, boå sung caùc vaên baûn phaùp luaät khaùc lieân quan ñeán caùc lónh vöïc hôïp ñoàng kinh teá, thöông maïi, baûo laõnh, caàm coá, theá chaáp, caùc thuû tuïc coâng chöùng vaø ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm, xöû lyù taøi saûn ñaûm baûo tieàn vay… nhaèm taïo neân moät haønh lang phaùp lyù ñoàng boä, minh baïch, oån ñònh. Noäi dung söûa ñoåi, ñieàu chænh höôùng ñeán vieäc taän duïng caùc lôïi ích cuûa quaù trình hoäi nhaäp vaø ngaên chaën toái ña caùc taùc ñoäng tieâu cöïc töø quaù trình ñoùù. Thuùc ñaåy phaùt trieån thò tröôøng taøi chính – tieàn teä : Nhanh choùng hoaøn thieän cô cheá vaø naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng thò tröôøng taøi chính noùi chuùng, thò tröôøng tieàn teä noùi rieâng, trong ñoù chuù troïng thò tröôøng lieân ngaân haøng, thò tröôøng môû, thaùo gôõ nhöõng vöôùng maéc cuûa caùc NHTM trong caùc quy ñònh veà giao dòch, nieâm yeát, huy ñoäng voán thoâng qua phaùt haønh coå phieáu, traùi phieáu treân thò tröôøng chöùng khoaùn. Coù chính saùch khuyeán khích caùc NHTM tham gia nieâm yeát treân caùc thò tröôøng taøi chính lôùn cuûa khu vöïc vaø theá giôùi, nhaèm xaây döïng thöông hieäu, quaûng baù hình aûnh, naâng cao uy tín cuûa heä thoáng NHTMVN treân tröôøng quoác teá. Taêng cöôøng coâng taùc giaùm saùt, kieåm tra : NHNN caàn naâng cao vai troø, chaát löôïng thanh tra, giaùm saùt. Hoaøn thieän heä thoáng thanh tra, giaùm saùt cuûa NHNN. Xaây döïng moâ hình toå chöùc vaø caùc tieâu chí nhaát quaùn trong vieäc kieåm tra, kieåm soaùt. Naâng cao trình ñoä vaø ñaïo ñöùc cuûa nhaân vieân laøm coâng taùc thanh tra, höôùng muïc tieâu thanh tra tôùi ñaûm baûo an toaøn vaø hieäu quaû trong hoaït ñoäng ngaân haøng. Coâng taùc thanh tra traùnh gaây xaùo troän vaø laøm aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh thöôøng nhaät cuûa caùc NHTM, ñaây laø vaán ñeà laâu nay ñöôïc caùc NHTM phaûn aûnh raát nhieàu. NHNN caàn coù cô cheá giaùm saùt chaët cheõ caùc caùn boä thanh tra, phaûi coù nhöõng ñaùnh giaù cuï theå veà chaát löôïng vaø hieäu quaû cuûa coâng taùc thanh tra. Xöû lyù nghieâm nhöõng caùn boä thanh tra gaây phieàn haø, saùch nhieãu, coù ñoäng cô vuï lôïi. - 70 - Naâng cao vai troø cuûa coâng taùc thoáng keâ, baùo caùo : Chæ coù NHNN laø nôi coù ñaày ñuû caùc soá lieäu veà möùc döï tröõ ngoaïi hoái, caùn caân thanh toaùn quoác teá, thò phaàn vaø keát quaû hoaït ñoäng cuûa toaøn boä heä thoáng NHTMVN, caùc soá lieäu veà quy moâ nguoàn voán, thò phaàn huy ñoäng, thò phaàn cho vay, thò phaàn thanh toaùn quoác teá, tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân cuûa töøng khoái vaø cuûa caû heä thoáng ngaân haøng. NHNN caàn coù nhöõng thoáng keâ, baùo caùo chính xaùc, kòp thôøi vaø coâng boá roäng raõi nhöõng baùo caùo ñoù ñeå caùc NHTM coù theå naém baét, ñoái chieáu, so saùnh, xaùc ñònh ñöôïc vò theá, töø ñoù coù nhöõng ñieàu chænh thích hôïp ñeå naâng cao khaû naêng caïnh tranh. Vieäc tieáp caän vôùi nguoàn soá lieäu thoáng keâ neâu treân, laâu nay luoân laø vaán ñeà khoù khaên ñoái vôùi caùc nhaø quaûn lyù ngaân haøng, nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc nghieân cöùu. Ñieàu ñoù taïo ra söï baát caân xöùng thoâng tin khoâng caàn thieát, coù theå laøm phaùt sinh tieâu cöïc. Caùc NHTM khoâng coù ñöôïc cô sôû ñeå ñònh vò vaø ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaân haøng mình. Ñaõ ñeán luùc xoùa boû söï baát caân xöùng ñeán möùc voâ lyù ñoù. Tieáp tuïc naâng cao vai troø vaø chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa trung taâm thoâng tin tín duïng (CIC) : Thôøi gian qua, CIC ñaõ hoã trôï caùc NHTM raát nhieàu trong vieäc haïn cheá caùc ruûi ro lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng kinh doanh, ñaëc bieät laø ruûi ro lieân quan ñeán hoaït ñoäng tín duïng, hoaït ñoäng mang laïi lôïi nhuaän chuû yeáu cho caùc NHTMVN trong giai ñoaïn hieän nay. Duø ñaõ coù nhieàu noã löïc nhöng caùc thoâng tin maø CIC cung caáp chæ döøng laïi ôû tình hình quan heä tín duïng cuûa doanh nghieäp taïi caùc NHTM maø chöa coù caùc thoâng tin veà tình hình hoaït ñoäng kinh doanh, thoâng tin veà caùc ñôn vò thaønh vieân cuûa doanh nghieäp, caùc thoâng tin lieân quan ñeán caùc tranh chaáp, uy tín cuûa cuûa doanh nghieäp vôùi caùc ñoái taùc kinh doanh, caùc thoâng tin lieân quan ñeán caùc ruûi ro coù theå aûnh höôûng ñeán khaû naêng taøi chính cuûa doanh nghieäp. Caàn phaûi taêng cöôøng coâng taùc thu thaäp vaø löu tröõ thoâng tin, phaûi baûo maät tuyeät ñoái moïi thoâng tin tieáp nhaän töø caùc NHTM vaø ñoái taùc khaùc. Haõy xaây döïng CIC thaønh choã döïa tin caäy cho caùc NHTM, ñaûm baûo cho vieäc cung caáp thoâng tin - 71 - ñöôïc thoâng suoát trong caû nöôùc, thoâng tin cung caáp phaûi chính xaùc, kòp thôøi, giuùp caùc NHTM coù ñöôïc nhaän ñònh saâu saùt khi ra caùc quyeát ñònh kinh doanh. Dôû boû nhöõng raøo caûn trong ñieàu haønh kinh doanh cuûa caùc NHTMNN : Caàn phaûi nhanh choùng thaùo gôõ nhöõng haïn cheá, taêng quyeàn chuû ñoäng cho caùc NHTMNN veà caùc vaán ñeà chi phí quaûn lyù, chi phí löông, thöôûng. Tieàn löông phaûn aûnh ñuùng hieäu quaû coâng vieäc cuûa ngöôøi lao ñoäng seõ coù taùc duïng khuyeán khích nhaân vieân taêng cöôøng khaû naêng laøm vieäc, naâng cao trình ñoä nghieäp vuï vaø yù thöùc traùch nhieäm hôn vôùi coâng vieäc. Roõ raøng ñaây laø vaán ñeà raát quan troïng, quyeát ñònh chaát löôïng ñoäi nguõ lao ñoäng, aûnh höôûng raát lôùn ñeán naêng suaát vaø hieäu quaû kinh doanh. Song song vôùi quaù trình ñoù, tieáp tuïc quan taâm ñeå thaùo gôõ nhöõng khoù khaên khaùc cuûa caùc NHTMNN do cô cheá gaây ra, ñaëc bieät laø trong vaán ñeà taùi cô caáu toå chöùc, nhöõng luùng tuùng trong quaù trình coå phaàn hoùa. 4.3.2 Caùc giaûi phaùp veà phía caùc NHTM : 4.3.2.1 Nhanh choùng cuûng coá vaø naâng cao naêng löïc taøi chính : Thöïc teá hieän nay laø khaû naêng taøi chính, quy moâ nguoàn voán cuûa heä thoáng NHTMVN laø töông ñoái moûng. Do ñoù, vieäc nhanh choùng taêng voán töï coù, taêng voán ñieàu leä coù moät yù nghóa heát söùc quan troïng ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng, töøng böôùc naâng tyû troïng voán töï coù so vôùi toång nguoàn voán leân treân möùc toái thieåu 8% theo thoâng leä quoác teá. Trong ñieàu kieän thöïc teá hieän nay coù theå aùp duïng moät soá giaûi phaùp sau : Ñoái vôùi caùc NHTMNN, coù theå kieán nghò vôùi chính phuû duøng nguoàn voán ngaân saùch ñeå boå sung voán ñieàu leä, taêng voán kinh doanh. Tuy nhieân, trong ñieàu kieän nguoàn voán ngaân saùch coøn haïn heïp, coù theå thöïc hieän taêng voán baèng caùch giöõ laïi lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh haøng naêm. Beân caïnh ñoù, coù theå ñeà xuaát, kieán nghò caùc giaûi phaùp xöû lyù nôï toàn ñoïng, xöû lyù caùc taøi saûn khoâng sinh lôïi, caùc - 72 - taøi saûn thuoäc quyeàn quaûn lyù cuûa ngaân haøng nhöng khaû naêng sinh lôïi khoâng cao ñeå boå sung voán kinh doanh. Moät giaûi phaùp nöõa ñeå taêng voán cho caùc NHTMNN laø thoâng qua phaùt haønh traùi phieáu chính phuû, taøi trôï töø nguoàn vay nôï nöôùc ngoaøi. Neáu nhö coâng cuï traùi phieáu chính phuû chöa coù taùc duïng laøm taêng söùc maïnh taøi chính töùc thôøi cho caùc ngaân haøng maø phaûi ñôïi ñeán khi caùc traùi phieáu naøy ñaùo haïn (thöôøng laø sau 5-7 naêm) thì giaûi phaùp vay nôï nöôùc ngoaøi laïi maïnh meõ vaø mang tính ñoät phaù. Tuy nhieân, vieäc söû duïng caùc coâng cuï naøy caàn phaûi coù nhöõng caân nhaéc, ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu caân ñoái vó moâ cuûa neàn kinh teá nhö khaû naêng caân ñoái ngaân saùch, caân ñoái caùn caân thanh toaùn, caùn caân voán, nguoàn ngoaïi teä vaø nhöõng thay ñoåi veà tyû giaù. Theâm moät giaûi phaùp raát coù yù nghóa ñoái vôùi caùc NHTMNN trong vieäc ñaåy nhanh quaù trình taêng voán laø laønh maïnh hoùa taøi chính ngaân haøng, xin chuû tröông vaø nhanh choùng xuùc tieán caùc thuû tuïc coå phaàn hoùa. Baùn bôùt coå phaàn theo tyû leä cho pheùp ñeå taêng voán, môû ra khaû naêng huy ñoäng voán baèng vieäc phaùt haønh traùi phieáu, coå phieáu thoâng qua thò tröôøng chöùng khoaùn. Ñaây laø giaûi phaùp coù theå ñöôïc söû duïng thöôøng xuyeân vaø laâu daøi trong chieán löôïc phaùt trieån quy moâ voán chuû sôû höõu ñoái vôùi caùc ngaân haøng hoaït ñoäng theo hình thöùc coâng ty coå phaàn. Giaûi phaùp naøy cuõng ñaõ ñöôïc caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn haøng ñaàu Vieät Nam thöïc hieän nhö Sacombank, ACB, vaø saép tôùi seõ coù moät soá ngaân haøng khaùc. Tuy nhieân, moät ñieàu caàn löu yù khi baùn coå phaàn cho caùc nhaø ñaàu tö laø neân choïn nhöõng nhaø ñaàu tö coù uy tín vaø kinh nghieäm trong lónh vöïc ngaân haøng, qua ñoù coù theå giuùp chuùng ta hoïc hoûi ñöôïc caùc kinh nghieäm quaûn lyù ngaân haøng hieän ñaïi. Ví duï, Sacombank ñaõ raát thaønh coâng vôùi vieäc baùn coå phaàn cho ANZ, IFC vaø Dragon Capital; ACB cuõng coù nhöõng thaønh coâng töông töï khi baùn coå phaàn cho IFC, Dragon Capital vaø Connaught Investor… - 73 - Moät trong nhöõng giaûi phaùp coù tính khaû thi trong vieäc taêng voán chuû sôû höõu cho caùc NHTMVN laø saùp nhaäp caùc NHTM coù quy moâ nhoû laïi vôùi nhau, saùp nhaäp caùc NHTM nhoû vaøo caùc NHTM coù quy moâ lôùn hôn. Xu höôùng naøy ñang dieãn ra maïnh meõ treân theá giôùi vaø hình thaønh neân nhöõng taäp ñoaøn taøi chính ngaân haøng khoång loà nhö vuï saùp nhaäp giöõa Chase Mahattan Bank vaø Chemical Bank, Bank of America vaø National Bank ôû Myõ, Vereinsbank vaø Hypobank ôû Ñöùc, Bank of Tokyo vaø Misubishi Bank ôû Nhaät Baûn. Xu höôùng naøy cuõng ñaõ dieãn ra maïnh meõ ôû khu vöïc Ñoâng Nam AÙ, ñaëc bieät laø sau cuoäc khuûng hoaûng taøi chính Chaâu AÙ naêm 1997, cuï theå NHTW Malaysia ñaõ cho pheùp vuï saùp nhaäp 54 ñònh cheá taøi chính thaønh 10 toå chöùc taøi chính maïnh hôn, coù quy moâ nguoàn voán lôùn hôn. Vieät Nam cuõng ñaõ traûi qua moät quaù trình taùi cô caáu, saép xeáp laïi heä thoáng NHTM ñeå naâng cao naêng löïc taøi chính, nhö vuï saùp nhaäp NHTMCP Noâng thoân Taây Ñoâ vaøo NHTMCP Phöông Ñoâng, saùp nhaäp NHTMCP Noâng thoân Caùi Saén (Caàn Thô) vaøo NHTMCP Phöông Nam, saùp nhaäp NHTMCP Noâng thoân Taân Hieäp (Kieân Giang) vaøo NHTMCP Ñoâng AÙ… Caùc NHTMCP coù quy moâ nguoàn voán nhoû, khaû naêng taêng voán vaø phaùt trieån môû roäng khoù khaên neân xem xeùt vaø tính ñeán giaûi phaùp naøy vì lôïi ích laâu daøi. Caùc NHTMNN ñöôïc coå phaàn hoùa cuõng nhö caùc NHTMCP hieän taïi coù hoaït ñoäng kinh doanh hieäu quaû, töøng böôùc aùp duïng caùc chuaån möïc quoác teá vaøo trong caùc hoaït ñoäng ngaân haøng. Tham gia nieâm yeát ôû thò tröôøng chöùng khoaùn trong nöôùc vaø ôû moät soá thò tröôøng taøi chính lôùn cuûa khu vöïc vaø theá giôùi nhö Singapore, New York nhaèm taêng cöôøng quaûng baù thöông hieäu, thu huùt söï quan taâm cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, chuaån bò cho khaû naêng huy ñoäng voán töø nhöõng thò tröôøng naøy, ñaëc bieät khi caùc quy ñònh veà tyû leä coå phaàn cuûa caùc NHTM Vieät Nam maø caùc caù nhaân, toå chöùc nöôùc ngoaøi ñöôïc pheùp naém giöõ bò dôû boû, luùc ñoù caùc thò tröôøng naøy seõ laø nôi höùa heïn cho vieäc “taêng löïc” cuûa caùc NHTM trong nöôùc. - 74 - 4.3.2.2 Caûi tieán coâng ngheä, ña daïng hoùa dòch vuï ngaân haøng : Caùc NHTMVN caàn phaûi xaùc ñònh raèng moät trong nhöõng tieâu chí raát cô baûn trong vieäc naâng cao khaû naêng caïnh tranh, ñaùp öùng moät caùch toát nhaát nhöõng chuyeån ñoåi vaø phaùt trieån cuûa neàn kinh teá laø tích cöïc ñoåi môùi, öùng duïng hieäu quaû coâng ngheä thoâng tin vaøo trong hoaït ñoäng ngaân haøng. Thoáng ñoác NHNN ñaõ chæ roõ : “Trong böôùc ñöôøng phaùt trieån cuûa heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam, hieän ñaïi hoùa hoaït ñoäng ngaân haøng laø moät trong nhöõng noäi dung chuû yeáu vaø xuyeân suoát cuûa böôùc ñi”. Vaø ñieàu naøy caøng coù yù nghóa hôn khi chuùng ta ñang trong giai ñoaïn môû roäng kinh doanh, phaùt trieån maïng löôùi chi nhaùnh, noã löïc taêng cöôøng caùc tieän ích trong töøng saûn phaåm dòch vuï cung caáp cho khaùch haøng. Coâng ngheä laø yeáu toá khoâng theå thieáu trong caùc noã löïc phaùt trieån, laø cô sôû ñeå ña daïng hoùa vaø hieän ñaïi hoùa caùc dòch vuï ngaân haøng, laø coâng cuï quaûn lyù raát höõu hieäu vôùi tính kòp thôøi vaø ñoä chính xaùc cao. Neáu chuùng ta lao theo caùc muïc tieâu phaùt trieån môû roäng maø khoâng ñaàu tö cho coâng ngheä thoâng tin moät caùch töông xöùng, khoâng nhöõng laøm giaûm toác ñoä chu chuyeån voán, haïn cheá khaû naêng môû roäng caùc nghieäp vuï môùi maø coøn laøm cho ñoäi nguõ nhaân vieân tieáp tuïc phình ra. Vaø khi thöïc hieän taùi cô caáu ñeå naâng söùc caïnh tranh, giaûi quyeát ñoäi nguõ lao ñoäng doâi dö luoân laø vaán ñeà “ñau ñaàu” ñoái vôùi taát caû caùc toå chöùc kinh teá. Bieát raèng vieäc ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä laø raát toán keùm trong ñieàu kieän quy moâ nguoàn voán kinh doanh coøn nhieàu haïn heïp, nhöng ñoù laø höôùng ñi taát yeáu vaø ñieàu baét buoäc phaûi laøm ñeå ñaûm baûo thaønh coâng treân con ñöôøng phaùt trieån. Quaù trình phaùt trieån vaø öùng duïng coâng ngheä phaûi coù söï chuaån bò tröôùc veà nhaân löïc, ñaûm baûo khaû naêng tieáp thu vaø quaûn lyù toát coâng ngheä, ñaëc bieät laø phaûi kieåm soaùt ñöôïc coâng ngheä, ñaûm baûo toát coâng taùc an ninh maïng, coù ñuû khaû naêng ngaên chaëng caùc xaâm nhaäp töø beân ngoaøi, traùnh tình traïng rôùt maïng, hieän töôïng teâ - 75 - lieät thoáng maïng, heä thoáng maùy ATM ôû moät soá ngaân haøng nhö thôøi gian vöøa qua. Phaûi taïo vaø giöõ ñöôïc loøng tin cuûa khaùch haøng khi tham gia söû duïng caùc dòch vuï cuûa ngaân haøng. Vieäc xaây döïng caùc chieán löôïc taêng tröôûng döïa treân cô sôû hieän ñaïi hoùa, ña daïng hoùa caùc nghieäp vuï vaø dòch vuï ngaân haøng. Do ñoù, caùc NHTM caàn phaûi tích cöïc vaø chuû ñoäng trong vieäc ñaàu tö phaùt trieån coâng ngheä, phuø hôïp vôùi ñònh höôùng chung cuûa NHNN trong chieán löôïc hieän ñaïi hoaù ngaønh ngaân haøng. Vieäc ñoåi môùi coâng ngheä neân taäp trung vaøo dòch vuï ngaân haøng baùn leû, caùc dòch vuï öùng duïng coâng ngheä thoâng tin, nhö heä thoáng maùy ruùt tieàn töï ñoäng (ATM), Internet banking, Home banking, Mobile banking, heä thoáng taøi khoaûn vaø keá toaùn khaùch haøng, ñaåy nhanh toác ñoä phaùt trieån cuûa heä thoáng thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët, ñaûm baûo tính an toaøn vaø chính xaùc trong caùc giao dòch. Taäp trung vaøo öùng duïng caùc dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi, caûi tieán vaø naâng cao chaát löôïng dòch vuï ngaân haøng truyeàn thoáng. Tích cöïc xuùc tieán caùc thuû tuïc, nhanh choùng tham gia vaøo heä thoáng thanh toaùn lieân ngaân haøng, heä thoáng chuyeån tieàn ñieän töû cuûa NHNN ñeå taêng cöôøng caùc tieän ích vaø nhanh choùng trong caùc hoaït ñoäng thanh toaùn. Tích cöïc môû roäng vaø hieän ñaïi hoùa heä thoáng thanh toaùn quoác teá (SWIFT), heä thoáng thanh toaùn noäi boä, töøng böôùc tieán tôùi töï ñoäng hoùa caùc giao dòch ngaân haøng treân cô sôû caùc trang thieát bò hieän ñaïi vaø coâng ngheä tieân tieán. Ñaåy nhanh quaù trình öùng duïng coâng ngheä ñeå cuøng vôùi NHNN taïo ra nhöõng tieàn ñeà, hình thaønh thò tröôøng tieàn teä sô caáp vaø tieán tôùi phaùt trieån thò tröôøng tieàn teä thöù caáp. Phaùt trieån maïnh caùc coâng cuï phaùi sinh, coâng cuï phoøng ngöøa ruûi ro thò tröôøng, phaùt trieån theâm nhieàu dòch vuï môùi nhö bao thanh toaùn (factoring), theû tín duïng, sec du lòch, quaûn lyù voán ñaàu tö, moâi giôùi tieàn teä, löu tröõ - 76 - vaø uûy thaùc… Tuyeân truyeàn giôùi thieäu nhöõng öùng duïng vaø tieän ích cuûa caùc saûn phaåm naøy, thu huùt ngaøy caøng nhieàu khaùch haøng tham gia thò tröôøng. Tìm giaûi phaùp phoái hôïp giöõa caùc NHTM ñeå taïo neân caùc lieân minh trong quaù trình hieän ñaïi hoùa caùc hoaït ñoäng ngaân haøng, tieát kieäm chi phí ñaàu tö nhö lieân minh theû do Vietcombank ñöùng ñaàu thu huùt haøng chuïc ngaân haøng tham gia, lieân minh theû giöõa Sacombank vaø ANZ. Vieäc taïo ra caùc lieân minh nhö vaäy khoâng nhöõng giuùp caùc ngaân haøng tieát kieäm chi phí ñaàu tö, taäp trung nguoàn löïc cho caùc hoaït ñoäng khaùc maø coøn taïo ra nhöõng tieän ích cho khaùch haøng, traùnh tình traïng ñaàu tö manh muùn, nhoû leû vaø thieáu ñoàng boä nhö hieän nay. 4.3.2.3 Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc coù chaát löôïng, naâng cao trình ñoä quaûn lyù : Xu theá phaùt trieån vaø caïnh tranh ngaân haøng ngaøy nay, neáu coâng ngheä ñöôïc xem laø yeáu toá taïo ra söï ñoät phaù thì nguoàn nhaân löïc ñöôïc xem laø yeáu toá neàn taûng, luoân coù vai troø quan troïng vaø gaén lieàn vôùi caùc chieán löôïc phaùt trieån cuûa ngaân haøng. Hay noùi cuï theå hôn, yeáu toá nguoàn nhaân löïc luoân gaén lieàn vôùi nhöõng thaønh coâng, thaát baïi cuûa ngaân haøng. Muoán thaønh coâng, caùc NHTM phaûi coù nhöõng chuù troïng vaø quan taâm thöïc söï ñeán yeáu toá con ngöôøi, xem ñoù laø thöù “vuõ khí” khoâng theå thieáu trong “cuoäc chieán” caïnh tranh quoác teá. Haõy höôùng lôïi ích cuûa ngöôøi lao ñoäng theo lôïi ích cuûa toå chöùc, gaén lieàn vôùi lôïi ích cuûa toå chöùc, taïo neàn taûng ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà tieáp theo. Phaûi xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc thöïc söï hieäu quaû. Chaát löôïng nguoàn nhaân löïc phaûi laø yeáu toá tieân phong hay ít ra cuõng phaûi ñaït chuaån “phuø hôïp” vôùi yeâu caàu cuûa töøng giai ñoaïn phaùt trieån. Phaûi coù söï chuaån bò tích cöïc veà con ngöôøi trong caùc giai ñoaïn phaùt trieån môû roäng, khaû naêng tieáp thu vaø kieåm soaùt caùc coâng ngheä hieän ñaïi. Phaûi xaây döïng cho ñöôïc löïc löôïng quaûn lyù noøng coát, moãi vò trí noøng coát coù ít nhaát moät vò trí saün saøng keá thöøa trong tröôøng - 77 - hôïp caàn thieát. Söï chuaån bò naøy moät maët cho pheùp chuùng ta luoân coù söï chuû ñoäng veà nguoàn nhaân löïc, maët khaùc duy trì ñöôïc moâi tröôøng, ñoäng löïc caïnh tranh, tinh thaàn khoâng ngöøng hoïc hoûi, khaû naêng ñaøo taïo vaø phaùt trieån nhaân vieân môùi. Ñaây laø moät vaán ñeà caàn ñöôïc quan taâm thöôøng xuyeân, ñieàu naøy ñaëc bieät coù yù nghóa vôùi caùc NHTMNN ñang trong tình traïng chaûy maùu chaát xaùm nhö hieän nay. Chuù troïng vieäc tuyeån duïng caùc chuyeân gia giaøu kinh nghieäm trong caùc lónh vöïc taøi chính, ngaân haøng, coâng ngheä thoâng tin. Nhöõng ngöôøi ñöôïc tuyeån duïng phaûi coù trình ñoä chuyeân moân, trình ñoä nghieäp vuï cao, phaûi naêng ñoäng vaø nhieät tình vôùi coâng vieäc. Quan taâm ñeán coâng taùc tuyeån duïng vaø ñaøo taïo caùc caùn boä treû, töøng böôùc boå sung caùn boä gioûi. Phaûi thanh loïc vaø thay theá nhöõng nhaân vieân, nhöõng nhaø quaûn lyù yeáu keùm, khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu coâng vieäc vaø caùc muïc tieâu ñeà ra. Ñoái vôùi nhöõng nhaân vieân treû, chöa coù nhieàu kinh nghieäm thì ñoøi hoûi phaûi coù khaû naêng phaùt trieån trong töông lai, ham hoïc hoûi, coù tinh thaàn caàu tieán, phaåm chaát ñaïo ñöùc toát, haïn cheá ñöôïc nhöõng ruûi ro trong coâng vieäc, ñaëc bieät laø caùc nhaân vieân coâng taùc ôû nhöõng vò trí nhieàu caùm doã nhö nhaân vieân tín duïng, nhaân vieân ngaân quyõ. Xaây döïng cheá ñoä ñaõi ngoä hôïp lyù thoâng qua thu nhaäp, cô hoäi thaêng tieán ngheà nghieäp, moâi tröôøng laøm vieäc vaên minh hieän ñaïi. Haõy thöïc hieän traû löông theo vò trí coâng vieäc, haõy ñeå cho hieäu quaû coâng vieäc quyeát ñònh tieàn löông cuûa ngöôøi lao ñoäng. Xoùa boû ngay cô cheá caøo baèng, traû löông theo thaâm nieân, traû löông theo baèng caáp. Xaây döïng cô cheá tieàn löông töông xöùng vôùi ñieàu kieän ñôøi soáng xaõ hoäi, ñuû haáp daãn ñeå thu huùt nguoàn nhaân löïc töø caùc ñoái thuû caïnh tranh, thu huùt söï löïa choïn ngheà nghieäp cuûa caùc baïn treû coù naêng löïc, hay ít ra cuõng phaûi haïn cheá ñeán möùc toái thieåu doøng chaûy chaát xaùm baát lôïi cho ngaân haøng mình. Phaûi nhìn nhaän moät thöïc teá “coù thöïc môùi vöïc ñöôïc ñaïo”, xem ñoù laø moät trong nhöõng giaûi phaùp ñeå haïn cheá ruûi ro veà ñaïo ñöùc, xaây döïng loøng tin vôùi coâng chuùng. Beân - 78 - caïnh ñoù, caùc cô hoäi ñeà baït, thaêng tieán phaûi ñöôïc “chia ñeàu” cho taát caû caùc nhaân vieân, xaây döïng treân cô sôû caïnh tranh coâng baèng. Vieäc ñeà baït thaêng tieán phaûi döïa treân trình ñoä naêng löïc, tö chaát ñaïo ñöùc, kyõ naêng laøm vieäc, khaû naêng phaùt trieån trong töông lai vaø nhöõng thaønh tích coâng taùc ôû quaù khöù. Vieäc ñeà baït phaûi thöïc söï vì hieäu quaû coâng vieäc, chaám döùt tình traïng ñeà baït döïa treân caùc “moái quan heä”, döïa treân caùc “eâ kíp beø phaùi”. Caùc NHTMNN neân kieán nghò maïnh meõ vôùi Chính phuû, NHNN vaø caùc boä ngaønh lieân quan dôû boû nhöõng haïn cheá trong vaán ñeà tieàn löông. Xaây döïng cô cheá tieàn löông caïnh tranh so vôùi caùc NHTMCP, caùc ngaân haøng coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, ñeå “laøm theo naêng löïc, höôûng theo lao ñoäng” khoâng coøn laø khaåu hieäu suoâng, ñaõ laøm trì treä khoái NHTMNN trong moät thôøi gian daøi. Cô cheá tieàn löông ñaûm baûo gaén lieàn quyeàn lôïi cuûa ngöôøi lao ñoäng vôùi toå chöùc, haïn cheá nhöõng “xung ñoät veà quyeàn lôïi” giöõa ngaân haøng vôùi ngöôøi lao ñoäng, giöõa ngaân haøng vaø nhöõng nhaø quaûn lyù, ngaên chaën tình traïng hy sinh quyeàn lôïi toå chöùc ñeå tö lôïi caù nhaân. Ñaây laø vaán ñeà caàn quan taâm trong chieán löôïc phaùt trieån, ñaëc bieät trong coâng taùc quaûn trò ruûi ro ngaân haøng. Ñaàu tö nhieàu cho coâng taùc ñaøo taïo vaø taùi ñaøo taïo. Trình ñoä neàn taøi chính – ngaân haøng nöôùc ta coøn thaáp, laøm toát coâng taùc ñaøo taïo vaø taùi ñaøo taïo giuùp chuùng ta phaùt trieån ñöôïc trình ñoä nghieäp vuï, tieáp caän ñöôïc vôùi caùc saûn phaåm dòch vuï vaø coâng ngheä cuûa ngaân haøng hieän ñaïi, khoâng ngöøng naâng cao trình ñoä quaûn lyù. Chuù troïng vieäc ñaøo taïo vaø taùi ñaøo taïo cho caùn boä laøm coâng taùc tín duïng, naâng cao chaát löôïng thaåm ñònh vaø xeùt duyeät caùc khoaûn tín duïng. Taêng cöôøng coâng taùc hoïc taäp vaø naâng cao trình ñoä ngoaïi ngöõ, giuùp haïn cheá nhöõng raøo caûn trong quaù trình tieáp nhaän caùc nguoàn thoâng tin, caùc taøi lieäu hieän ñaïi veà lónh vöïc ngaân haøng, mang laïi nhöõng hieäu quaû vaø söï töï tin caàn thieát khi tham gia caùc quaù trình thu thaäp thoâng tin, thöông löôïng, ñaøm phaùn. Coù nhö vaäy, chuùng ta môùi mong coù ñuû khaû - 79 - naêng phaùt trieån maïng löôùi kinh doanh ra thò tröôøng theá giôùi, hoøa nhaäp ñöôïc vôùi caùc thoâng leä vaø xu theá caïnh tranh quoác teá, khaéc phuïc ñöôïc nhöõng yeáu keùm coá höõu cuûa caùc NHTMVN. Laøm toát coâng taùc quaûn trò nguoàn nhaân löïc, tuyeån duïng nguoàn nhaân löïc coù chaát löôïng, söû duïng nguoàn nhaân löïc moät caùch hieäu quaû, coù chính saùch ñaõi ngoä töông xöùng cuøng vôùi moâi tröôøng laøm vieäc hieän ñaïi, töï noù seõ naâng cao tính caïnh tranh trong coâng vieäc vaø hình thaønh neân cô cheá “töï giaùm saùt” raát hieäu quaû, giuùp naâng cao coâng taùc quaûn trò ruûi ro trong caùc hoaït ñoäng ngaân haøng. 4.3.2.4 Phaùt trieån maïng löôùi chi nhaùnh, taêng cöôøng coâng taùc marketing : Moät trong nhöõng yeáu keùm cuûa heä thoâng NHTMVN laø maïng löôùi chi nhaùnh, phoøng giao dòch coøn khaù moûng. Ví duï nhö Vietcombank, moät ngaân haøng ñöôïc ñaùnh giaù laø haøng ñaàu Vieät Nam thì soá löôïng chi nhanh caáp moät cuõng xaáp xæ ôû möùc 28 chi nhaùnh, thaáp xa so vôùi soá löôïng tænh thaønh treân caû nöôùc hieän nay. Trong chieán löôïc höôùng ñeán phaùt trieån kinh doanh baùn leû, caùc NHTM phaûi chuù troïng nhieàu hôn ñeán vieäc phaùt trieån maïng löôùi chi nhaùnh, caùc phoøng giao dòch, caùc ñieåm tieát kieäm vaø thu ñoåi ngoaïi teä, taêng cöôøng coâng taùc marketing, quaûng baù caùc saûn phaåm, caùc tieän ích cuûa dòch vuï ngaân haøng ñeán roäng raõi caùc taàng lôùp daân cö, caùc toå chöùc kinh teá. Vieäc phaùt trieån môû roäng maïng löôùi chi nhaùnh, phoøng giao dòch seõ giuùp caùc NHTMVN nhanh choùng chieám ñöôïc thò tröôøng trong nöôùc, chuaån bò tích cöïc cho quaù trình hoäi nhaäp. Vôùi maïng löôùi chi nhaùnh roäng khaép caùc tænh thaønh seõ giuùp caùc ngaân haøng taêng cöôøng khaû naêng huy ñoäng caùc nguoàn voán coøn nhaøn roãi, phaùt trieån caùc saûn phaåm dòch vuï caù nhaân, moät trong nhöõng lónh vöïc giaøu tieàm naêng nhöng laïi boû ngoõ trong moät thôøi gian daøi. Khi kinh teá caøng phaùt trieån, thu nhaäp - 80 - bình quaân ñaàu ngöôøi caøng taêng leân thì nhu caàu caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng phuïc vuï ñoái töôïng khaùch haøng naøy seõ caøng taêng cao. Moät ñaëc ñieåm nöõa laø trong thôøi gian qua, caùc NHTMVN chöa quan taâm nhieàu ñeán coâng taùc marketing. Caàn phaûi ñöa marketing leân tuyeán ñaàu trong nhaän thöùc vaø haønh ñoäng, xem marketing laø chöùc naêng kinh doanh muõi nhoïn, chieán löôïc marketing ñuùng ñaén laø tieàn ñeà cho söï thaønh coâng cuûa chieán löôïc kinh doanh. Caùc NHTMVN caàn thieát phaûi xaây döïng cho mình boä phaän marketing chuyeân nghieäp, tuyeån choïn vaø ñaøo taïo nhaân vieân coù ñuû tö duy vaø kyõ naêng trong lónh vöïc marketing. Nhieäm vuï cuûa boä phaän naøy laø nghieân cöùu, döï baùo thò tröôøng; ñònh höôùng phaùt trieån saûn phaåm, kyõ naêng chaêm soùc khaùch haøng; xaùc ñònh khaùch haøng muïc tieâu, khaùch haøng tieàm naêng treân cô sôû ñònh hình caùc phaân khuùc thò tröôøng; xaây döïng cuï theå quy trình tieáp caän – khôûi xöôùng – phaùt trieån – duy trì – keát thuùc quan heä vôùi khaùch haøng. Hoaït ñoäng marketing phaûi ñöôïc cuï theå baèng vieäc xaây döïng muïc tieâu, chieán löôïc haønh ñoäng vaø ñaùnh giaù thöïc hieän muïc tieâu. Moät trong nhöõng hoaït ñoäng marketing hieäu quaû cuûa caùc NHTM laø xaây döïng naêng löïc taøi chính vöõng maïnh, xeáp haïng veà uy tín cao treân thò tröôøng taøi chính quoác teá. Hoaït ñoäng marketing phaûi ñem nhöõng tieän ích cuûa dòch vuï ngaân haøng ñeán gaàn vôùi coâng chuùng hôn. Marketing coù theå ñöôïc tieán haønh döôùi nhieàu hình thöùc nhö thoâng qua caùc chöông trình quaûng caùo, khuyeán maõi, thoâng qua nhöõng tieän ích cuûa saûn phaåm mang ñeán cho khaùch haøng, thoâng qua cung caùch vaø thaùi ñoä phuïc vuï khaùch haøng, laáy khaùch haøng laøm trung taâm cuûa caùc hoaït ñoäng kinh doanh. Vieäc naâng cao chaát löôïng phuïc vuï khaùch haøng, thaùi ñoä cuûa nhaân vieân trong giao tieáp vôùi khaùch haøng coù moät yù nghóa cöïc kyø quan troïng, quyeát ñònh raát lôùn ñeán khaû naêng thu huùt vaø xaây döïng loøng tin vôùi khaùch haøng. Beân caïnh ñoù caùc yeáu toá veà ngoaïi hình, trang phuïc cuûa nhaân vieân cuõng coù vai troø - 81 - töông töï trong noã löïc thu huùt khaùch haøng, ñaëc bieät laø caùc nhaân vieân giao dòch tröïc tieáp vôùi khaùch haøng. Coâng taùc marketing khoâng chæ thöïc hieän vôùi thò tröôøng trong nöôùc maø coøn phaûi thöïc hieän ôû nöôùc ngoaøi thoâng qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng, caùc vaên phoøng ñaïi dieän, heä thoáng ngaân haøng ñaïi lyù, nhaèm cuûng coá vaø khaúng ñònh hôn nöõa nieàm tin ñoái vôùi khaùch haøng. Moät soá NHTMVN ñang döï kieán seõ môû chi nhaùnh taïi caùc trung taâm taøi chính lôùn cuûa khu vöïc vaø theá giôùi trong thôøi gian tôùi cuõng khoâng naèm ngoaøi muïc ñích mang hình aûnh cuûa ngaân haøng ra thò tröôøng theá giôùi, chuaån bò cho vieäc phaùt trieån quy moâ vaø maïng löôi hoaït ñoäng, xaây döïng neàn taûng cho vieäc thu huùt nguoàn voán, coâng ngheä, trình ñoä quaûn lyù ôû nhöõng thò tröôøng naøy trong nhöõng giai ñoaïn tieáp theo. 4.3.2.5 Caùc giaûi phaùp khaùc : Trong hoaït ñoäng kinh doanh haøng ngaøy, caùc NHTM phaûi ñoái dieän vôùi raát nhieàu loaïi ruûi ro nhö ruûi ro tín duïng, ruûi ro thanh khoaûn, ruûi ro tyû giaù, ruûi ro laõi suaát. Trong caùc loaïi ruûi ro ñoù, ñaùng quan taâm nhaát laø ruûi ro tín duïng, vì haàu heát caùc NHTMVN vaãn coøn naëng caùc hoaït ñoäng kinh doanh truyeàn thoáng, ñang töøng böôùc xoùa boû tình traïng “ñoäc canh” tín duïng. Hôn 70% lôïi nhuaän cuûa caùc NHTM ñöôïc mang laïi töø hoaït ñoäng tín duïng, do ñoù an toaøn vaø hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng tín duïng coù aûnh höôûng quyeát ñònh ñeán hieäu quaû chung cuûa ngaân haøng. Caàn thieát phaûi taêng cöôøng coâng taùc giaùm saùt, kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä, xaây döïng quy trình xeùt duyeät tín duïng höôùng tôùi muïc tieâu toái thieåu ruûi ro, caû veà ruûi ro naêng löïc thaåm ñònh vaø ruûi ro ñaïo ñöùc, ñaûm baûo ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu kinh doanh ñaët ra. Phaûi thöïc söï quan taâm ñeán coâng taùc ñaøo taïo, boài döôõng nghieäp vuï cho caùn boä laøm coâng taùc tín duïng. Cheá ñoä löông boång, thu nhaäp phaûi ñöôïc xem xeùt thoûa ñaùng vaø coù tính caïnh tranh. Ngaân haøng phaûi thöïc söï laø ngöôøi “traû löông” cho nhaân vieân mình, ñöøng ñeå khaùch haøng laøm thay vieäc naøy cho chuùng ta. - 82 - Caûi tieán moâ hình toå chöùc theo höôùng gia taêng caùc tieän ích cho khaùch haøng, naâng cao coâng taùc quaûn trò ruûi ro, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng. Trong thôøi kyø chuyeån ñoåi hieän nay, moät soá NHTM lôùn ñaõ chuù troïng nhieàu hôn ñeán thò tröôøng baùn leû. Duø vaäy, trong moâ hình toå chöùc, quy trình xeùt duyeät cuûa phaàn lôùn caùc ngaân haøng trong nöôùc vaãn ñoàng nhaát giöõa baùn leû vôùi baùn buoân, daãn ñeán khaû naêng haïn cheá ruûi ro cho hoaït ñoäng baùn buoân chöa ñöôïc caûi thieän ñaùng keå, trong khi ñoù hoaït ñoäng baùn leû vaãn chöa ñaûm baûo tính kòp thôøi, khaùch haøng söû duïng dòch vuï baùn leû vaãn caûm thaáy ngaân haøng chöa thöïc söï thoâng thoaùng. Do ñoù, caùc ngaân haøng caàn phaûi coù söï phaân bieät vaø xaây döïng quy trình thích hôïp cho hoaït ñoäng baùn leû vaø baùn buoân, ñaûm baûo vöøa ñaït ñöôïc muïc tieâu naâng cao chaát löôïng quaûn trò ruûi ro, vöøa ñaûm baûo tính kòp thôøi, hieäu quaû trong kinh doanh. Toùm laïi, nhöõng giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc NHTMVN neâu treân chæ laø nhöõng giaûi phaùp neàn taûng, mang tính chaát ñònh höôùng. Ñieàu caàn thieát laø töï thaân caùc NHTM phaûi ñaùnh giaù ñuùng thöïc löïc cuûa ngaân haøng mình, nhìn nhaän thaáu ñaùo caùc vaän hoäi vaø thaùch thöùc, ñònh cho mình moät chieán löôïc phaùt trieån cuï theå döïa treân caùc lôïi theá so saùnh, khaû naêng khôi daäy caùc tieàm löïc trong töông lai. Vaø chuùng ta bieát raèng “Khoâng coù baát kyø moät lyù thuyeát hay baát kyø moät moâ hình kinh teá naøo laø khuoân maãu, laø möïc thöôùc cho söï thaønh coâng chaéc chaén trong kinh doanh… Kieán thöùc kinh teá laø haønh trang chia ñeàu cho taát caû moïi ngöôøi. Ñieàu coøn laïi thuoäc veà baûn lónh, naêng löïc, loøng duõng caûm, ñoâi khi laø moät chuùt may maén nöõa”. - 83 - KEÁT LUAÄN Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø con ñöôøng taát yeáu vaø baét buoäc ñoái vôùi Vieät Nam treân böôùc ñöôøng phaùt trieån. Chuùng ta ñang tham gia vaøo caùc toå chöùc, hieäp hoäi kinh teá treân theá giôùi nhö ASEAN, ASEM, APEC, kyù Hieäp ñònh thöông maïi song phöông vôùi Hoa Kyø, vaø saép tôùi laø tham gia vaøo moät heä thoáng thöông maïi lôùn nhaát toaøn caàu – WTO. Hoäi nhaäp seõ môû ra cho chuùng ta khoâng ít cô hoäi nhöng cuõng ñaày raãy nhöõng cam go, thaùch thöùc. Ngaønh ngaân haøng Vieät Nam cuõng ñöôïc ñaët trong boái caûnh chung nhö vaäy. Chuùng ta coù xuaát phaùt ñieåm thaáp, vöøa traûi qua moät quaù trình cô caáu vaø saép xeáp laïi, duø ñaõ coù nhöõng thaønh coâng nhaát ñònh, nhöng nhìn chung nhöõng yeáu toá mang tính neàn taûng cuûa caïnh tranh vaãn coøn nhieàn haïn cheá, chöa theo kòp yeâu caàu cuûa ngaân haøng hieän ñaïi. Trong tieán trình môû cöûa ngaønh ngaân haøng, caùc NHTMVN coù nhieàu lôïi theá caïnh tranh ôû thò tröôøng trong nöôùc, song hoäi nhaäp quoác teá khoâng chæ laø giaønh thaéng lôïi treân saân nhaø maø phaûi vöôn ra thò tröôøng theá giôùi, phaûi yù thöùc töï hoaøn thieän vaø naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng. Döï baùo sau naêm 2010, khi taát caû caùc ngaân haøng coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät laø caùc ngaân haøng Hoa Kyø, ñöôïc ñoái xöû bình ñaúng vôùi caùc NHTM trong nöôùc thì möùc ñoä caïnh tranh taïi thò tröôøng trong nöôùc seõ trôû neân maïnh meõ hôn. Cuoäc caïnh tranh giöõa caùc NHTM trong nöôùc chuû yeáu ôû phaân khuùc thò tröôøng dòch vuï cho khoái doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, caùc thaønh phaàn kinh teá do khu vöïc tö nhaân quaûn lyù. Caïnh tranh giöõa NHTM trong nöôùc vôùi caùc ngaân haøng coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi chuû yeáu ôû phaân khuùc thò tröôøng caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caùc dòch vuï thanh toaùn quoác teá, caùc ngaønh kinh doanh coù thöông quyeàn maïnh, nhu caàu voán lôùn nhö haøng khoâng, haøng haûi, böu chính vieãn thoâng. - 84 - Ñeå coù theå caïnh tranh toát ôû thò tröôøng trong nöôùc, taïo neàn taûng vaø cô sôû vöõng chaéc ñeå vöôn ra thò tröôøng nöôùc ngoaøi, ñoøi hoûi heä thoáng NHTMVN phaûi thöïc söï coù nhieàu noã löïc trong vieäc cuûng coá, naâng cao naêng löïc taøi chính, naâng cao trình ñoä quaûn lyù vaø chaát löôïng nguoàn nhaân löïc, öùng duïng caùc coâng ngheä hieän ñaïi, phaùt trieån hôn nöõa maïng löôùi kinh doanh. Ñeå nhöõng noã löïc naøy ñaït ñöôïc keát quaû toát ñoøi hoûi phaûi coù söï phoái hôïp ñoàng boä töø nhieàu phía, ñaëc bieät laø söï phoái hôïp, hoã trôï töø caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc trong vieäc söõa ñoåi, boå sung nhöõng quy ñònh lieân quan ñeán vaán ñeà chính saùch, ñieàu haønh vó moâ. Chính phuû, NHNN caàn phaûi coù nhöõng quan taâm, thaùo gôõ kòp thôøi nhöõng khoù khaên lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM, ñaëc bieät laø nhöõng vöôùng maéc trong cô cheá, chính saùch ñoái vôùi caùc NHTMNN. Chuùng ta ñang trong noã löïc CNH-HÑH ñaát nöôùc, ngaønh ngaân haøng coù vai troø raát quan troïng trong quaù trình ñoù. Hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaønh ngaân haøng seõ quyeát ñònh raát lôùn ñeán tieán trình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Caûi thieän söùc caïnh tranh, phaùt trieån vaø naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cho ngaønh ngaân haøng laø nhieäm vuï toái quan troïng cuûa cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc, laø muïc tieâu chuû ñaïo cuûa caùc nhaø quaûn trò, caùc nhaø ñieàu haønh tröïc tieáp NHTM. Bieát raèng, ñeå thaønh coâng caàn phaûi coù nhöõng taùc ñoäng tích cöïc cuûa nhieàu yeáu toá, song phaûi khaúng ñònh raèng quyeát taâm cuûa ban laõnh ñaïo ngaân haøng laø vaán ñeà then choát. Moät ban laõnh ñaïo naêng ñoäng, luoân tìm kieám caùi môùi, ñuû baûn lónh ñeå khoâng phieâu löu nhöng ñaày quaû caûm laø coát loõi cho söï thaønh coâng. Vaø chieán thaéng cuoái cuøng seõ thuoäc veà ngöôøi quyeát taâm chieán thaéng. - 85 - TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Paul H. Allen (2003), Taùi laäp ngaân haøng, Nxb Thanh nieân, Haø Noäi. 2. Nguyeãn Baù Chieán, Hoaøng Ngoïc Giao (chuû bieân) (2002), Vieäc thöïc thi Hieäp ñònh thöông maïi Vieät Nam – Hoa Kyø, Nxb Chính trò Quoác gia, Haø Noäi. 3. Phaïm Lan Anh (2000), Quaûn lyù chieán löôïc, Nxb Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, TP.HCM. 4. Baïch Thuï Cöôøng (2002), Baøn veà caïnh tranh toaøn caàu, Nxb Thoâng taán, Haø Noäi. 5. Nguyeãn Ñaêng Dôøn (2004), Tieàn teä ngaân haøng, Nxb Thoáng keâ, TP.HCM. 6. Traàn Huy Hoaøng (2003), Quaûn trò ngaân haøng thöông maïi, Nxb Thoáng keâ, TP.HCM. 7. Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam, Baùo caùo tình hình thöïc hieän nhieäm vuï ngaân haøng caùc naêm 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, Haø Noäi. 8. Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam – Chi nhaùnh TP.HCM, Baùo caùo tình hình thöïc hieän nhieäm vuï ngaân haøng caùc naêm 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, TP.HCM. 9. Phan Thanh Phoá (2005), Vieät Nam vôùi tieán trình gia nhaäp toå chöùc thöông maïi theá giôùi, Nxb Chính trò Quoác gia, Haø Noäi. 10. Quoác hoäi Nöôùc CHXHCN Vieät Nam, Toaøn vaên Hieäp ñònh thöông maïi Vieät Nam – Hoa Kyø, ñòa chæ Website : www.na.gov.vn. 11. Peter S. Rose (2004), Quaûn trò ngaân haøng thöông maïi, Nxb Taøi chính, Haø Noäi. - 86 - 12. Vieän Nghieân cöùu Khoa hoïc Ngaân haøng (2003), Cô cheá ñieàu haønh laõi suaát thò tröôøng tieàn teä cuûa ngaân haøng trung öông, Nxb Thoáng keâ, Haø Noäi. 13. Vieän Nghieân cöùu Khoa hoïc Ngaân haøng (2003), Hoaøn thieän cô cheá chính saùch nhaèm ñoåi môùi hoaït ñoäng ngaân haøng trong ñieàu kieän hoäi nhaäp quoác teá, Nxb Thoáng keâ, Haø Noäi. 14. Vieän Nghieân cöùu Khoa hoïc Ngaân haøng (2003), Nhöõng thaùch thöùc cuûa ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam trong caïnh tranh vaø hoäi nhaäp quoác teá, Nxb Thoáng keâ, Haø Noäi. 15. Vieän Nghieân cöùu Khoa hoïc Ngaân haøng (2002), Hoaøn thieän moâi tröôøng phaùp lyù cho hoaït ñoäng ngaân haøng ôû Vieät Nam trong ñieàu kieän thöïc hieän Hieäp ñònh thöông maïi Vieät – Myõ vaø hoäi nhaäp quoác teá, Nxb Thoáng keâ, Haø Noäi. 16. Vieän Nghieân cöùu Khoa hoïc Ngaân haøng (2003), Giaûi phaùp xöû lyù nôï xaáu trong tieán trình taùi cô caáu NHTM Vieät Nam, Nxb Thoáng keâ, Haø Noäi. 17. Vieän Nghieân cöùu Quaûn lyù Kinh teá Trung öông, Chöông trình Phaùt trieån Lieân hôïp quoác (2003), Naâng cao naêng löïc caïnh tranh quoác gia, Nxb Giao thoâng Vaän taûi, Haø Noäi. 18. Ngoaøi nhöõng taøi lieäu tham khaûo neâu treân coøn coù moät soá keânh tham khaûo khaùc nhö, nhöõng nhaän ñònh cuûa caùc chuyeân gia trong lónh vöïc taøi chính – ngaân haøng, caùc baøi vieát cuûa moät soá taùc giaû treân caùc taïp chí, baùo ñieän töû, baùo phaùt haønh haèng ngaøy… ---------Z›Y---------