Đề tài Đưa “cảng” vào nhà

Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 ĐƯA “ CẢNG” VÀO NHÀ Tác giả: Phạm Phú Song Hưng – K07A1 Lý Phong Phạm Xuân Lộc Lại Kim Tú Lê Thị Nhã Miên GVHD: Ths.KTS. Nguyễn Thị Kim Tú Đề tài đạt giải: - Ba NCKH cấp trường 2010 -KK NCKH cấp Bộ 2010 -Ba Eureka 2010 PHẦN MỞ ĐẦU Xuất hiện lần đầu tiên vào thập niên 50 của thế kỷ 20, qua nhiều gia đoạn định hình và biến đổi tại nhiều quốc gia trên thế giới, những năm gần đây, kiến trúc kiểu container đã có mặt tại Việt nam. Do đặc điểm địa lý thuận lợi với đường bờ biển trải dài suốt dọc bờ Đông-Nam đất nước, Việt Nam đã trở thành một cửa ngõ hàng hải quan trọng với một hệ thống các cảng biển lớn và hoạt động giao thương tấp nập. Tuy nhiên, mặt trái của điều này lại là sự tồn đọng một lượng lớn các loại rác thải gây nguy hiểm đến môi trường mà phần lớn trong số đó lại là các container cũ, đã quá hạn sử dụng. Việt Nam ngày nay đang ngày càng phát triển, phấn đấu đạt được mục tiêu công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước; vì lẽ đó mà số lượng công nhân tập trung tại các thành phố lớn và các khu công nghiệp đang ngày càng gia tăng trong cả nước. Điều này tạo nên một áp lực lớn với xã hội trong vấn đề ăn ở, sinh hoạt cho người lao động, đặc biệt là đối tượng dân nhập cư, tạm trú. Phần lớn những nguời công nhân này hiện đang phải sống tạm bợ trong các khu ở với điều kiện sống và sinh hoạt thiết yếu không đảm bảo. Với thực trạng trên, nhóm thực hiện đề tài đã bắt tay vào tìm hiểu, nghiên cứu trên cơ sở một số vấn đề được đề cập trên đây trong điều kiện ở Việt Nam tại TPHCM với mục tiêu vừa đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về không gian ở, sinh hoạt cho người công nhân xa nhà – thành phần lao động chủ yếu trong các khu công nghiệp tập trung vừa đáp ứng tiêu chí tạo ra một môi trường nhân văn, một môi trường “xanh” đáp ứng tiêu chí xây dựng bền vững vì cộng đồng hiện nay A. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHÍNH CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ĐT: 0904758447 17 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 1. Thực trạng đời sống công nhân: Hoàn cảnh xã hội: công nhân đa số là những người nhập cư, sống ở tỉnh, lên thành phố mưu sinh. Điều kiện kinh tế, gia đình: khó khăn, gửi tiền về để nuôi cha mẹ, nuôi em ăn học, Cơ cấu gia đình: thường là độc thân, các mối quan hệ bạn bè ở chung với nhau, một số ít là các cặp vợ chồng trẻ chưa có con. 1.1. Đời sống vật chất: Từ 5 giờ sáng, công nhân đã đi làm, khi 10-11 giờ đêm mới về. Nhà trọ thực ra chỉ là chỗ ngủ qua đêm, hoàn toàn không có sinh hoạt, đời sống tinh thần. Chính vì lý do này mà hầu hết công nhân đều ở gộp. Tư tưởng ăn ở tạm nên sinh hoạt đời thường của các công nhân đều nhếch nhác, tạm bợ. Các công nhân phải sống trong những phòng trọ chật hẹp (bình quân 2-3m2/người), kém vệ sinh, thiếu thốn tiện nghi; giá thuê khoảng 50.000 - 70.000 đồng. 1.2. Đời sống tinh thần: Đã gọi là các khu nhà trọ giá rẻ thì nó hầu như không thể tạo ra các hoạt động văn hóa cho người lao động. Với những hoạt động giải trí tương đối lành mạnh, công nhân phụ thuộc hoàn toàn vào các hình thức được cung cấp sẵn, rẻ tiền hoặc miễn phí như: 89.4% (người được hỏi) giải trí bằng ti vi, 82.4% nghe đài, sử dụng Internet 1.2%. Nhưng có đến 71.8% (số người được hỏi) không đến rạp chiếu phim (trong vòng một năm), tương tự 88.2% không đến nhà hát, 77.6% không đến bảo tàng, 74.1% không đến các di tích lịch sử văn hóa, 76.5% không đến danh lam thắng cảnh, 84.7% không đến nhà thi đấu thể thao, 95.3% không đến câu lạc bộ, 91.8% không đến cung văn hóa, 89.4% không đến thư viện, 62.4% không đến các khu vui chơi giải trí 2. Thực trạng nhà ở cho công nhân. Theo Ban Quản lý các khu công nghiệp – khu chế xuất TPHCM, hiện thành phố có 15 khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động thu hút khoảng 250.000 lao động, trong đó, có đến 70% người lao động có nhu cầu bức thiết về nhà ở. Theo báo cáo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, hiện mới có khoảng 2% trong tổng số công nhân tại các khu công nghiệp cả nước có nhu cầu được thuê nhà do doanh nghiệp và các địa phương xây dựng, còn hơn 90% phải sống trong các khu nhà trọ tạm bợ, nhếch nhác, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, năng suất và chất lượng lao động, còn nảy sinh nhiều vấn đề xã hội phức tạp. Mặt khác, các doanh nghiệp cũng không mặn mà với việc xây ĐT: 0904758447 18 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 dựng nhà cho công nhân thuê. Khó khăn của doanh nghiệp với việc xây dựng nhà ở cho công nhân: o Khó khăn thứ nhất là theo đề án “Đầu tư xây dựng thí điểm nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2007-2010” và quy định của thành phố giá thuê nhà ở công nhân là 120.000 đồng/tháng, tuy nhiên khi xuất hóa đơn lại phải tính thêm 10% thuế VAT do đó gây khó khăn cho chủ doanh nghiệp về kinh phí thuê nhà cho công nhân của doanh nghiệp. o Thứ hai là về nguồn vốn khi các nhà đầu tư tham gia xây dựng nhà ở cho công nhân KCN là nguồn vốn của doanh nghiệp bỏ ra đầu tư xây dựng, hoặc vay qua Quỹ đầu tư phát triển của thành phố, trong khi đó, thời gian thu hồi vốn lại kéo dài tới 20 năm, do vậy doanh nghiệp cũng gặp phải khó khăn về nguồn vốn. o Thứ ba là ngoài việc xây dựng nơi ở, cần phải tổ chức các cơ sở dịch vụ, phục vụ sinh hoạt công nhân như các công trình thể thao, văn hóa, quản lý đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân các KCN... đòi hỏi nguồn kinh phí rất lớn. CHƯƠNG II: CÁC CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên khí hậu TP.HCM TPHCM nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa. 2. Nhu cầu ở và sinh hoạt của người công nhân trong các khu công nghiệp: 2.1. Nhu cầu ở Theo tiêu chuẩn diện tích ở đối với nhà ở công nhân khu công nghiệp được thiết kế tối thiểu là 5m2 sàn/người (Nghị quyết 18/NQ-CP). ĐT: 0904758447 19 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 Theo tiêu chuẩn về nhà ở xã hội có quy định bếp nấu ăn cho một nhóm người hoặc một số nhóm phòng ở với diện tích tối thiểu 0.4 m2/ người, tiêu chuẩn phòng ăn 1.2 – 1.5 m2/ người. Tuy nhiên qua thực tế khảo sát hầu hết đều không đạt được các chỉ tiêu này (hầu hết các khu ở tập trung tự phát của công nhân đều có chỉ tiêu chung là từ 2 – 3 m2/ 1 công nhân cho tất cả những nhu cầu trên). 2.2. Nhu cầu sinh hoạt tinh thần Đối với người công nhân: ngoài thời gian làm việc – có khi tăng ca và nghỉ ngơi thì hầu như họ không được quan tâm chăm sóc thõa đáng nhu cầu sinh hoạt giải trí. Việc tổ chức những khu ở tập trung cho công nhân xa nhà vì vậy ngoài mục đích giúp cho công nhân xa nhà lưu trú không chỉ là ở giá rẻ không thôi mà còn là nơi sống đúng nghĩa của họ sau những giờ làm việc cực nhọc. Có thể tổ chức nhu cầu sinh hoạt trong đời sống vật chất và tinh thần cho công nhân cũng qua một số giải pháp như: - Tạo ra các khu công viên, cây xanh thể dục thể thao để thư giản mọi người gặp nhau giao lưu và chia sẻ những nhọc nhằn của cuộc sống mưu sinh xa nhà. - Một số nhà giữ trẻ trong nhóm ở để công nhân yên tâm làm việc. - Các phòng y tế trong khu ở để công nhân được chăm sóc sức khoẻ. - Một số dịch vụ thương mại, bếp ăn tập thể là những nhu cầu thiết yếu của công nhân. 3. Đặc điểm Container Hiện nay, hoạt động xuất nhập khẩu của chúng ta ngày càng phát triển, container nhập về vẫn nhiều hơn xuất đi, vỏ container cũ tồn đọng khá lớn. Đây chính là nguồn cung cấp nguyên liệu dồi dào để làm nhà ở. Việc xây nhà bằng container cũ còn mở ra hướng phát triển nhanh quỹ nhà ở xã hội; nhà ở cho đối tượng thu nhập thấp. Theo ISO - Container là một dụng cụ vận tải có các đặc điểm: o Có hình dáng cố định, bền chắc, để được sử dựng nhiều lần. o Có cấu tạo đặc biệt để thuận tiện cho việc chuyên chở bằng một hoặc nhiều phương tiện vận tải, hàng hóa không phải xếp dỡ ở cảng dọc đường. o Có thiết bị riêng để thuận tiện cho việc xếp dỡ và thay đổi từ công cụ vận tải này sang công cụ vận tải khác. o Có cấu tạo đặc biệt để thuận tiện cho việc xếp hàng vào và dỡ hàng ra. ĐT: 0904758447 20 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 oCó dung tích không ít hơn 1m3. Dựa vào sự phân loại các container, có thể chọn lựa kiểu có cấu trúc, kích thước, vật liệu phù hợp với nhu cầu làm nhà ở cho công nhân. 4. Kiến trúc kiểu Container 4.1. Ưu điểm : o Bảo vệ môi trường Vật liệu chế tạo container bằng thép, đó là loại vật liệu có thể được tái sinh, thêm nữa vì kết cấu của chúng rất chắc chắn nên có thể được tái sử dụng nhiều lần. o Kiểu kiến trúc riêng biệt Những chiếc container được coi như những chiếc Lego khổng lồ – chúng có tính module cao, dẫn đến sự tổ hợp không gian không bị hạn chế và dễ dàng thích ứng ở mọi địa hình. o Thời gian thi công nhanh Container khi được đưa vào sử dụng trong các công trình kiến trúc đều được chuẩn bị trước tại các xưởng chế tạo. Tại đây, chúng được ốp thêm một lớp cách nhiệt và các ô cửa được mở theo yêu cầu sử dụng. Ngay cả phần nội thất cũng được thiết kế chính xác đến từng centimet. Điều đó giúp rút ngắn thời gian thi công. o Giá thành thấp 4.2. Khuyết điểm của kiến trúc container Lo ngại đầu tiên đối với “căn nhà sắt” là sự nóng bức (giải quyết: cách nhiệt, cách âm, chống thấm, chống ồn như phủ sơn, phủ lớp bảo ôn, dùng mút, vách cách nhiệt, vách gỗ... Ngoài ra do các container đều là những khối hộp đơn giản nên cũng sẽ có trở ngại trong việc thiết kế hình khối. 4.3. Thực trạng ứng dụng container  Trên thế giới Khách sạn được xây bằng container cũ: Được xây dựng ở vùng ngoại ô London, khách sạn Travelodge 307 phòng có thể coi là công trình xây dựng bằng container đầu tiên của châu Âu, có và nội thất sang trọng không thua kém bất cứ khách sạn cao cấp thông thường nào. ĐT: 0904758447 21 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 Shipping container living Đối với người Việt Nam, công trình “Shipping container living” tại Bỉ gợi lại cho chúng ta những ngôi nhà hình ống quen thuộc. Bốn chiếc container dài 12m được đặt chồng lên nhau lọt giữa hai nhà bên. Mỗi tầng có chức năng riêng biệt. Điểm đặc biệt của ngôi nhà này là ánh sáng tự nhiên được lấy từ hai mặt tiền của những cửa kính lớn từ sàn tới trần nhà. Ánh sáng màu ĐT: 0904758447 22 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 nhân tạo trên những cửa kính này được sử dụng để thể hiện những chức năng riêng biệt của từng tầng và tạo cho mặt tiền vẻ quyến rũ. Tại Việt Nam Biệt khu thự container độc nhất Sài Gòn : Căn biệt thự thự Mỹ Thanh (khu phố 5, phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức, TP.HCM) được làm bằng những thùng contaiter. CHƯƠNG III: ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH NHÀ Ở BẰNG CONTAINER 1. Nguyên lý thiết kế ĐT: 0904758447 23 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 DÂY CHUYỀN CÔNG NĂNG ĐƠN NGUYÊN Ở 2.Giải pháp đề xuất hình khối ĐT: 0904758447 24 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 Ưu điểm: - Hình khối đơn giản, gọn nhẹ không chiếm nhiều diện tích=> kinh tế cao - Lõi giao thông nửa kín nửa hở tạo tính chất riêng tư, đồng thời cũng dễ tiếp cận khi cứu hộ và sửa chữa. - Tạo nhiều khoảng xanh riêng cho từng tầng, đường ống vệ sinh thoát nước dễ thu gom về 1 hướng. - Tạo được không gian sinh hoạt tập trung. - Thống nhất hoá module container, dễ sản xuất hàng loạt ĐT: 0904758447 25 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 Khuyết điểm: Hình khối khá đơn giản, chưa tạo điểm nhấn riêng cho công trình. 3. Triển khai chi tiết: Giữa 2 khu ngủ và khu sinh hoạt là không gian xanh đáp ứng nhu cầu thư giãn của công nhân Giao thông đứng được bố trí ở giữa công trình tạo sự thuận lợi trong đi lại. - 1container dùng làm không gian sinh hoạt chung cho công nhân bao gồm phòng sinh hoạt chung có bố trí bếp ăn nhỏ và khu vệ sinh và khu giặt giũ. - 2 container dùng làm phòng ngủ với sức chứa 10 công nhân / cont. -Các khối vệ sinh thẳng hàng, thuận tiện đường ống Tầng 1 dùng làm nơi bố trí bếp ăn tập thể cho công nhân. ĐT: 0904758447 26 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 ĐT: 0904758447 27 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 4. Giải pháp đề xuất vật liệu PU cách nhiệt : Lớp PU cách nhiệt dày 16 mm bên dưới tấm tôn 5 sóng, cao 30 mm để cách nhiệt mang lại hiệu quả rõ ĐT: 0904758447 28 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 Tôn chống nóng : Tôn chống nóng sẽ tiết giảm được điện năng tiêu thụ so với sử dụng tôn thông thường. Ngoài ra, tôn còn có khả năng cách âm, ngăn được tiếng mưa rơi, tiếng ồn từ bên ngoài, đặc biệt là khả năng chống cháy. Tấm lợp Onduline: Tấm lợp sinh thái Onduline với những đặc tính nổi trội sóng tròn, chế tạo từ sợi hữu cơ tổng hợp và nhựa được xử lý dưới nhiệt độ, áp suất cao nên tính năng cách âm, cách nhiệt rất tốt. Loại tôn nhựa sợi thủy tinh: Loại tôn nhựa sợi thủy tinh được gia cố thêm những sợi thủy tinh bền chắc nên chậm lão hoá, bền với thời tiết, cách điện khi trời giông sét, không giữ ẩm ướt, không gỉ sét... Ngoài khả năng cách âm, cách nhiệt vừa tạo môi trường trong lành vừa làm sáng sủa ngôi nhà, tôn nhựa sợi thủy tinh còn có trọng lượng nhẹ, nên dễ dàng trong vận chuyển và thi công. Xốp chống nóng: Xốp chống nóng cũng là loại vật liệu thích hợp sử dụng trong những ngôi nhà cấp 4 hay những căn hộ chung cư, nhà đang sửa chữa, nâng cấp bởi loại vật liệu này có giá thành rẻ, từ 50.000 - 80.000 đồng/m2. ĐT: 0904758447 29 Email: songhungsong@yahoo.com Kỷ yếu Hội nghị sinh viên NCKH 2011 B. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Đề tài đã tìm hiểu, khảo sát, tập hợp các số liệu thực tế về đời sống sinh hoạt của người công nhân, từ đó xác định những nhu cầu thiết yếu của họ làm cơ sở đề xuất các phương án thiết kế kiến trúc nhà ở bằng container. Tại Việt Nam, kiểu kiến trúc container bước đầu xuất hiện và có tiềm năng phát triển trong tương lai. Việc lựa chọn module điển hình 40 feet đem lại những chỉ tiêu kỹ thuật thích ứng với việc khai thác làm nhà ở. Bên cạnh đó, để khắc phục những nhược điểm của các container cần có sự sử dụng phù hợp các loại vật liệu bao che (mái, tường, tổ chức cửa sổ) bên cạnh giải pháp tổng thể (quy hoach, lắp ghép các container) đảm bảo yêu cầu vi khí hậu bên trong các “ngôi nhà này” . Hiệu quả hướng tới của đề tài nghiên cứu sẽ là: Bảo vệ môi trường- Xây dưng bền vững, phát triển cộng đồng, lợi ích kinh tế. TÀI LIỆU THAM KHẢO • Kiến trúc container (Vũ Hoàng Sơn - Giảng viên khoa Kiến trúc Nội thất, GENEVA UNIVERSITY OF ART AND DESIGN -Thụy Sĩ ) • Thiết kế điển hình nhà ở cho công nhân khu công nghiệp (Bộ Xây dựng – Viện kiến trúc, quy hoạch đô thị và nông thôn) • Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về số liệu điều kiện tự nhiên dùng trong xây dựng, mã số QCVN 02:2009/BXD (Bộ Xây dựng - Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng) • Kiến trúc hướng dòng thông gió tự nhiên (Nguyễn Tăng Nguyệt Thu- Việt Hà- Nguyễn Ngọc Giả, Nhà xuất bản xây dựng) • Nhà ở cho công nhân mới đáp ứng được 20% nhu cầu (anninhthudo.vn) • Nhà lưu trú ở TP.HCM: Như muối bỏ biển (baoxaydung.com.vn) • Đời sống công nhân tại KCN, CCN - Những vấn đề đặt ra (baoninhbinh.org.vn) • Vất vả đời sống công nhân (brt.vn) • Đời sống văn hóa nghèo nàn, đơn điệu (nld.com.vn) • Đời sống công nhân ở TPHCM: Chăm lo nhiều, hiệu quả ít! (tintuc.xalo.vn) • Nhà container (tanthanhcontainer.com) • Nhà container (hungdaocontainer.com.vn) • Biệt thự container độc nhất ở Sài Gòn (ashui.com) • Khách sạn xây bằng container cũ (Blogkientruc.com) • Container Architecture contains 6441 Containers by Jure Kotnik (besthousedesign.com) • Building a Container House (bobvila.com) ĐT: 0904758447 30 Email: songhungsong@yahoo.com