Đề tài Giải pháp góp phần gia tăng giá trị kinh tế của doanh nghiệp

ng hoùa sôû höõu. Töø khi Luaät doanh nghieäp naêm 1999 ra ñôøi ñeán nay, soá löôïng caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc ra ñôøi ngaøy caøng nhieàu vaø toác ñoä phaùt trieån raát nhanh. Ñeán nay, nhieàu doanh nghieäp ñaõ coù xu höôùng chuyeån thaønh taäp ñoaøn kinh teá. Söï naêng ñoäng vaø tính hieäu quaû cuûa caùc doanh nghieäp naøy luoân ñöôïc ñaùnh giaù cao hôn doanh nghieäp nhaø nöôùc; vai troø vaø nhöõng ñoùng goùp veà maët kinh teá, xaõ hoäi cuûa caùc doanh nghieäp naøy ngaøy caøng lôùn ñaõ ñöôïc nhaø nöôùc thöøa nhaän vaø ñöôïc xaõ hoäi toân vinh. Trong neàn kinh teá hieän nay, caùc doanh nghieäp noùi chung ñöôïc xaùc ñònh laø ñoäi nguõ tieân phong, laø “haït nhaân “ trong quaù trình phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Do ñoù, cuøng vôùi vieäc ña daïng hoùa sôû höõu caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc, nhaø nöôùc neân taùch baïch chöùc naêng quaûn lyù vó moâ vaø quaûn lyù doanh nghieäp vôùi tö caùch laø chuû sôû höõu. Nhaø nöôùc neân taäp trung vaøo chöùc naêng quaûn lyù kinh teá vó moâ, taïo laäp moâi tröôøng kinh doanh bình ñaúng, caïnh tranh laønh maïnh nhaèm khuyeán khích caùc thaønh phaàn kinh teá cuøng phaùt trieån. 3.1.2 Xaây döïng chính saùch kinh teá höôùng doanh nghieäp ñeán hoäi nhaäp toaøn caàu: Ngaøy nay, xu theá toaøn caàu hoùa ñang dieãn ra maïnh meõ. Quoác gia naøo ñöùng ngoaøi xu theá ñoù seõ bò coâ laäp vaø kieàm haõm phaùt trieån moïi maët. Keå töø ngaøy môû cöûa neàn kinh teá, Vieät Nam ñang coá gaéng hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi. Vôùi vieäc chaám döùt ñaøm phaùn song phöông vôùi taát caû caùc quoác gia coù yeâu caàu töø thaùng 5/2006 vaø phieân ñaøm phaùn ña phöông cuoái cuøng döï kieán trong thaùng 10/2006, ñoàng nghóa vôùi cô hoäi gia nhaäp Toå chöùc Thöông maïi theá giôùi (WTO) caøng gaàn. Tuy nhieân, cuøng vôùi nhöõng thuaän lôïi, cô hoäi phaùt trieån khi gia nhaäp kinh teá theá giôùi, Vieät Nam cuõng phaûi ñöông ñaàu vôùi khoâng ít thöû thaùch, khoù khaên vaø phaûi tuaân thuû caùc cam keát, thoûa thuaän khi gia nhaäp WTO. Nhaân söï kieän naøy, nhieàu chuyeân gia kinh teá trong vaø ngoaøi nöôùc ñaõ ví von raèng: caùc doanh nghieäp Vieät Nam khi ñoù seõ nhö ngöôøi quen bôi trong ao hoà, nhöng nay phaûi bôi ra bieån lôùn. Ñaây thaät söï laø moät söï so saùnh, moät lôøi khuyeán caùo ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Vieät Nam vôùi thoùi quen, taäp quaùn laøm aên nhoû leû, manh muùn vaø khaû naêng caïnh tranh coøn raát thaáp vaø nhaát laø trình ñoä quaûn trò doanh nghieäp cuûa chuùng ta coøn non yeáu. Do ñoù, nhaø nöôùc vôùi vai troø ñònh höôùng neàn kinh teá phaùt trieån caàn coù nhöõng chính saùch kinh teá giuùp doanh nghieäp naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng, taêng khaû naêng caïnh tranh höôùng ñeán hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi. 3.1.3 Xaây döïng moät thò tröôøng chöùng khoaùn ngaøy caøng lôùn veà qui moâ vaø hoaït ñoäng hieäu quaû: Thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam ñaõ qua saùu naêm hoaït ñoäng. Böôùc ñaàu, TTCK ñaõ cho thaáy vai troø laø moät keânh thu huùt voán ñaày tieàm naêng. Hôn nöõa, vôùi söï ra ñôøi cuûa TTCK, giaù trò coâng ty coå phaàn ñöôïc xaùc ñònh thöïc teá bôûi thò tröôøng. Qua TTCK, caùc coâng ty coå phaàn coù theâm söï löïa choïn nguoàn voán huy ñoäng sao cho chi phí söû duïng voán laø toái öu nhaát. Vôùi vai troø quan troïng cuûa TTCK ñoái vôùi quaù trình phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc vaø cuûa doanh nghieäp, vieäc xaây döïng moät TTCK qui moâ vöôït ra khoûi phaïm vi cuûa moät Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn laø heát söùc caàn thieát. 3.1.4 Caùc coâng ty phaûi tieáp caän caùc phöông phaùp quaûn lyù doanh nghieäp hieän ñaïi: Quaûn trò doanh nghieäp laø moät trong nhöõng yeáu toá quyeát ñònh söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa coâng ty. Quaûn trò doanh nghieäp coù theå hieåu goàm ba boä phaän caáu thaønh: quyeàn cuûa coå ñoâng (chuû sôû höõu), quyeàn cuûa ban quaûn trò (hoäi ñoàng quaûn trò vaø ban giam ñoác coâng ty) vaø quyeàn giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa coâng ty nhaèm ñaûm baûo ban quaûn trò haønh ñoäng vì muïc tieâu toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng; trong ñoù, ban quaûn trò laø “ngöôøi ñaïi dieän” cho coå ñoâng ñieàu haønh coâng vieäc coâng ty vaø chòu traùch nhieäm tröôùc ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng veà keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty. Xuaát phaùt ñieåm cuûa neàn kinh teá nöôùc ta thaáp, laïi theo cô cheá keá hoaïch hoùa, bao caáp suoát moät thôøi gian daøi vaø trong neàn kinh teá chuû yeáu chæ coù thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc, coøn caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc chæ thaät söï ra ñôøi vaø phaùt trieån töø khi coù Luaät doanh nghieäp naêm 1999. Do ñoù, kieán thöùc vaø kyõ naêng veà quaûn lyù doanh nghieäp noùi chung coøn raát laïc haäu so vôùi theá giôùi. Vì vaäy, coâng ty caàn phaûi tieáp caän caùc phöông phaùp quaûn lyù doanh nghieäp hieän ñaïi ñeå naâng cao hieäu quaû ñieàu haønh doanh nghieäp. 3.2 Moät soá giaûi phaùp gia taêng giaù trò kinh teá cuûa coâng ty: 3.2.1 Veà phía nhaø nöôùc: 3.2.1.1 Vaán ñeà coå phaàn hoùa DNNN: - Coå phaàn hoùa DNNN trong töông quan vôùi lyù thuyeát: ”Ngöôøi ñaïi dieän” vaø höôùng ñeán muïc tieâu toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng: Vôùi muïc tieâu taùch baïch chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc vaø quaûn lyù doanh nghieäp (trong vai troø chuû sôû höõu DNNN) vaø ñaåy maïnh caûi caùch DNNN do hoaït ñoäng keùm hieäu quaû, töø naêm 1991, Ñaûng vaø nhaø nöôùc ñaõ chuû tröông coå phaàn hoùa DNNN, chuyeån sang hoaït ñoäng theo moâ hình coâng ty coå phaàn, moät loaïi hình doanh nghieäp ñöôïc ñaùnh giaù laø tieân tieán trong vieäc söû duïng hieäu quaû voán vaø caùc nguoàn löïc khaùc cuûa doanh nghieäp bôûi moâ hình toå chöùc giaùm saùt chaët cheõ. Tình hình ña daïng sôû höõu DNNN sau 15 naêm thöïc hieän coå phaàn hoùa nhö sau: + Nhaø nöôùc naém coå phaàn chi phoái ôû 33% doanh nghieäp ñaõ coå phaàn hoùa, voán nhaø nöôùc môùi chuyeån ñoåi sôû höõu khoaûng 12%. Ñaëc bieät, tyû leä coå phaàn nhaø nöôùc trong caùc doanh nghieäp coå phaàn töø naêm 2002 coù xu höôùng taêng leân: naêm 2003, nhaø nöôùc naém giöõ 55,4% toång coå phaàn phaùt haønh; naêm 2004 vaãn duy trì ôû möùc treân 50%, keát hôïp vôùi coå phaàn baùn noäi boä khaù phoå bieán. + Sau coå phaàn hoùa, coù khoaûng 81,5% giaùm ñoác vaø 78% phoù giaùm ñoác vaø keá toaùn tröôûng khoâng thay ñoåi. + Phoå bieán laø baùn coå phaàn noäi boä, löôïng coå phaàn baùn ra beân ngoaøi chæ khoaûng 15% toång soá coå phaàn cuûa caùc DNNN coå phaàn hoùa. Do ñoù, tuy ña daïng hoùa sôû höõu nhöng khoâng taïo ñieàu kieän cho caùc coå ñoâng beân ngoaøi tham gia quaûn trò, ñieàu haønh coâng ty bôûi tyû leä coå phaàn sôû höõu quaù thaáp. Vieäc nhaø nöôùc duy trì tyû leä voán coå phaàn cao, naém giöõ quyeàn chi phoái trong coâng ty coå phaàn daãn ñeán moät vaán ñeà phaùp lyù khaùc: maëc duø ñaõ coå phaàn, nhöng vaãn chöa taùch baïch ñöôïc quyeàn quaûn lyù nhaø nöôùc vaø quyeàn sôû höõu doanh nghieäp. Ngöôøi ñaïi dieän voán nhaø nöôùc taïi coâng ty coå phaàn thöôøng do cô quan chuû quaûn quyeát ñònh; vì vaäy, vaãn coøn söï daét daây, lieân heä “ngaàm” vôùi caùc cô quan chuû quaûn tröôùc Thöïc teá cho thaáy, khi ngöôøi quaûn lyù caøng sôû höõu ít coå phaàn thì chi phí ñaïi dieän caøng coù nguy cô taêng cao. Oû ñaây, ngöôøi ñaïi dieän voán nhaø nöôùc vaø ngöôøi ñieàu haønh coù theå khoâng sôû höõu hoaëc sôû höõu raát ít coå phaàn cuûa coâng ty nhöng hoï laïi coù quyeát ñònh nhöõng vaán ñeà quan troïng nhaát cuûa coâng ty. Do ñoù, khi thay maët coâng ty thöïc hieän caùc quyeát ñònh, hoï seõ coù lyù do baän taâm veà lôïi ích caù nhaân ñaït ñöôïc, thay vì haønh ñoäng vì muïc tieâu toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng. * Do ñoù, ñeå vieäc coå phaån hoùa DNNN ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu cuûa nhaø nöôùc ñaët ra vaø ñaûm baûo hieäu quaû voán nhaø nöôùc taïi caùc coâng ty coå phaàn, nhaø nöôùc neân coù nhöõng giaûi phaùp sau: - Haïn cheá baùn coå phaàn noäi boä ñeå traùnh moâ hình coâng ty coå phaàn mang daùng daáp DNNN tröôùc kia, do coå ñoâng laø ngöôøi lao ñoäng thöôøng khoâng daùm coù yù kieán khaùc vôùi nhaø quaûn lyù. - Naâng tyû leä coå phaàn baùn ñaáu giaù coâng khai töø 20% leân toái thieåu 30% voán ñieàu leä nhaèm thu huùt voán, trình ñoä quaûn lyù vaø ñaëc bieät laø söï giaùm saùt ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa “ngöôøi ñaïi dieän” töø beân ngoaøi. Ñieàu naøy seõ giuùp naâng cao hieäu quaû söû duïng voán coå phaàn, trong ñoù, coù voán nhaø nöôùc. - Khuyeán khích coâng ty coå phaàn thueâ giaùm ñoác coù naêng löïc bao goàm caû thueâ ngöôøi nöôùc ngoaøi, chaáp nhaän traû löông cao vaø saün saøng chi traû tieàn thöôûng theo tyû leä lôïi nhuaän vöôït möùc keá hoaïch ñöôïc ÑHÑCÑ thoâng qua haøng naêm. - Vaán ñeà xaùc ñònh giaù trò voán nhaø nöôùc khi coå phaàn hoùa – nguy cô maát voán nhaø nöôùc: - Tính ñeán thôøi ñieåm thaùng 6/2006, caû nöôùc ñaõ saép xeáp ñöôïc 4.760 doanh nghieäp vaø boä phaän doanh nghieäp. Trong ñoù, coå phaàn hoùa 3.365 doanh nghieäp vaø boä phaän doanh nghieäp; giao, baùn, khoaùn kinh doanh vaø cho thueâ 310 doanh nghieäp, saùp nhaäp hôïp nhaát 450 doanh nghieäp. Coå phaàn hoùa DNNN böôùc ñaàu ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu sau: - Huy ñoäng ñöôïc hôn 22.000 tyû ñoàng töø caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc vaø daân cö, tyû leä coå phaàn baùn ra ngoaøi ngaøy caøng taêng nhaèm thu huùt voán beân ngoaøi. - Heä thoáng vaên baûn nhaø nöôùc veà höôùng daãn coå phaàn hoùa ngaøy caøng hoaøn thieän vaø coù tính khaùch quan, minh baïch cao hôn ñaõ ruùt ngaén thôøi gian coå phaàn hoùa ñaùng keå. Tuy nhieân, lieân quan ñeán vieäc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp coå phaàn hoùa vaø ñònh giaù coå phaàn baùn laàn ñaàu vaãn coøn nhieàu nhöôïc ñieåm caàn khaéc phuïc ñeå vieäc coå phaàn hoùa trong thôøi gian tôùi ñaït hieäu quaû cao hôn vaø haïn cheá maát voán nhaø nöôùc, nhaát laø saép ñeán nhaø nöôùc seõ coå phaàn hoùa nhöõng coâng ty hoaëc toång coâng ty coù qui moâ lôùn: + Vieäc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp vaø ñònh giaù coå phaàn chöa saùt vôùi giaù trò thò tröôøng: Vieäc ñònh giaù doanh nghieäp theo phöông phaùp taøi saûn vaø phöông phaùp chieát khaáu doøng tieàn ñaõ boäc loä nhieàu haïn cheá. • Xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp theo phöông phaùp taøi saûn: vieäc xaùc ñònh giaù caû thò tröôøng ñeå ñaùnh giaù caùc taøi saûn treân soå saùch doanh nghieäp gaëp nhieàu khoù khaên; ñaát ñai aùp theo khung giaù ñaát cuûa töøng ñòa phöông ban haønh trong töøng giai ñoaïn tuy coù cô sôû phaùp lyù, nhöng cheânh leäch lôùn so vôùi giaù thò tröôøng; xaùc ñònh giaù trò ñoái vôùi caùc lôïi theá thöông maïi cuûa doanh nghieäp nhö: thöông hieäu, maãu maõ, kieåu daùng coâng nghieäp, phaùt minh saùng cheá, . . . caøng khoù khaên hôn, thöôøng khoâng ñöôïc ñònh giaù. • Ñònh giaù coå phieáu theo phöông phaùp chieát khaáu doøng tieàn: phuï thuoäc raát lôùn vaøo vieäc öôùc löôïng doøng tieàn thuaàn trong töông lai. Khi ñònh giaù coå phieáu, phöông phaùp chieát khaáu doøng tieàn chuû yeáu döïa treân doøng tieàn cuûa phöông aùn coå phaàn hoùa. Tuy nhieân, thöïc teá, phöông aùn coå phaàn hoùa do caùc doanh nghieäp coå phaàn hoùa xaây döïng mang tính chuû quan raát cao, khoâng döïa treân tín hieäu thò tröôøng, neân doøng tieàn öôùc löôïng khoâng chính xaùc, aûnh höôûng ñeán ñònh giaù baùn ban ñaàu cuûa coå phieáu vaø vieäc ñònh giaù ban ñaàu thöôøng do cô quan chuû quaûn doanh nghieäp thoâng qua Ban chæ ñaïo coå phaàn hoùa quyeát ñònh. Do nhöõng haïn cheá cuûa caùc phöông phaùp ñònh giaù, neân giaù coå phaàn ñöôïc chaøo baùn hoaëc laøm cô sôû ñaáu giaù ban ñaàu khoâng phuø hôïp vôùi giaù trò thöïc cuûa doanh nghieäp. Cuï theå, theo taïp chí Taøi chính doanh nghieäp soá 9/2006 thì trong toång soá 57 doanh nghieäp ñaõ nieâm yeát vaø giao dòch taïi hai trung taâm giao dòch chöùng khoaùn thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø Haø Noäi, coù ñeán 49 doanh nghieäp ñöôïc thaønh laäp töø coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc, nhöng giaù coå phieáu cuûa caùc coâng ty coå phaàn naøy ñöôïc giao dòch vöôït gaáp nhieàu laàn so vôùi meänh giaù coå phaàn vaø giaù chaøo baùn khi coå phaàn hoùa DNNN. Ñieàu naøy cho thaáy vieäc ñònh giaù coå phieáu ban ñaàu khoâng phuø hôïp ñaõ laøm maát voán nhaø nöôùc khi coå phaàn hoùa. * Do ñoù, ñeå haïn cheá vieäc maát voán nhaø nöôùc khi coå phaàn hoùa DNNN, nhaø nöôùc neân coù nhöõng giaûi phaùp sau: + Cho pheùp thueâ caùc toå chöùc tö vaán, ñònh giaù chuyeân nghieäp nöôùc ngoaøi coù nhieàu kinh nghieäm trong vieäc xaùc ñònh giaù trò caùc doanh nghieäp coù qui moâ lôùn vaø thuoäc nhöõng ngaønh maø giaù trò taøi saûn voâ hình coù giaù trò to lôùn nhö: ngaân haøng, baûo hieåm, böu chính vieãn thoâng, than, . . . ñeå vieäc ñònh giaù coå phaàn ban ñaàu chính xaùc hôn, haïn cheá maát voán nhaø nöôùc do coå phaàn hoùa. + Veà phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp: cho pheùp aùp duïng theâm moät soá phöông phaùp khaùc ñeå xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp, nhöng giaù trò doanh nghieäp ñöôïc coâng boá khoâng ñöôïc thaáp hôn giaù trò doanh nghieäp xaùc ñònh theo phöông phaùp taøi saûn. + Cho pheùp caùc doanh nghieäp aùp duïng hình thöùc baûo laõnh phaùt haønh, nhöng khoâng ñöôïc thaáp hôn giaù qui ñònh trong hôïp ñoàng baûo laõnh. 3.2.1.2 Chuû tröông minh baïch hoùa thoâng tin vaø haïn cheá höõu hieäu thoâng tin noäi giaùn: Hieän nay, vaán ñeà minh baïch hoùa thoâng tin töø caáp quaûn lyù nhaø nöôùc ñeán doanh nghieäp ñang ñöôïc toaøn xaõ hoäi raát quan taâm. Trong thôøi gian vöøa qua, nhieàu vuï aùn tham nhuõng, gaây thaát thoaùt taøi saûn naøy nhaø nöôùc ñieån hình nhö: PMU 18, Toång coâng ty daàu khí tham nhuõng, gian laän trong xaây döïng cô baûn vaø mua saém thieát bò, Toång coâng ty haøng khoâng vôùi vuï mua maùy bay vaø ñoäng cô maùy bay, bao caáp cho con em caùc quan chöùc du hoïc baèng tieàn nhaø nöôùc, Ñieän löïc thaønh phoá vôùi vuï ñieän keá ñieän töû, . . . ñaây ñeàu laø nhöõng vuï aùn gaây toån thaát taøi saûn nhaân daân. Nguyeân nhaân laø do cô cheá quaûn lyù loûng leûo, thoaït nhìn thì coù nhieàu boä, ngaønh, cô quan kieåm tra cheùo laãn nhau chaët cheõ, nhöng thöïc chaát laø vöøa daãm chaân, vöøa coù nhieàu keõ hôû. Maëc duø, nhaø nöôùc luoân keâu goïi nhaân daân vaø ngöôøi lao ñoäng taïi doanh nghieäp thöïc hieän chöùc naêng giaùm saùt, phaùt huy quyeàn laøm chuû, nhöng vaán ñeà minh baïch hoùa thoâng tin taïi caùc ñôn vò haønh chính nhaø nöôùc vaø DNNN raát yeáu, neáu khoâng muoán noùi kheùp kín. Cuøng vôùi loä trình gia nhaäp kinh teá theá giôùi, caùc cam keát veà minh baïch hoùa thoâng tin töø caáp ñoä nhaø nöôùc ñeán doanh nghieäp ñeàu phaûi ñöôïc thöïc thi. Ñaây thöïc söï laø vaán ñeà khoù khaên vôùi loái tö duy bao caáp coøn naëng neà vaø thoùi quen kinh doanh nhoû leû, manh muùn cuûa chuùng ta. Do ñoù, ñeå thöïc thi moät cheá ñoä thoâng tin minh baïch, roõ raøng, tröôùc heát nhaø nöôùc phaûi coù nhöõng qui ñònh cuï theå: - Chuaån hoùa nhöõng tieâu chí thoâng tin cuï theå cuûa töøng lónh vöïc, ngaønh ngheà. - Thoâng tin coâng boá phaûi ñaûm baûo tính trung thöïc, chính xaùc vaø kòp thôøi; ñoái vôùi caùc thoâng tin baùo caùo taøi cuûa doanh nghieäp phaûi ñöôïc kieåm toaùn. - ÖÙng duïng coâng ngheä thoâng tin taïo söï keát noái lieân thoâng giöõa caùc cô quan xöû lyù, coâng boá thoâng tin vaø caùc ñôn vò coù nhieäm vuï cung caáp thoâng tin. + Ñoàng thôøi, nhaø nöôùc caàn phaûi ban haønh nhöõng bieän phaùp xöû lyù vi phaïm cheá ñoä minh baïch hoùa thoâng tin ñoái vôùi nhöõng ñoái töôïng baét buoäc phaûi coâng boá thoâng tin nhöng khoâng tuaân thuû hoaëc cung caáp thoâng tin khoâng trung thöïc. + Ñoái vôùi caùc coâng ty cung caáp caùc dòch vuï nhö: keá toaùn, kieåm toaùn, ñònh giaù chöùng khoaùn, . . . neáu coù haønh vi thoâng ñoàng vôùi caùc coâng ty, cung caáp thoâng tin sai leäch veà thöïc traïng cuûa ñôn vò seõ phaûi lieân ñôùi traùch nhieäm vôùi haäu quaû gaây ra. + Haïn cheá höõu hieäu thoâng tin noäi giaùn: Vöøa qua, taïi Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn Haø Noäi ñaõ xaûy ra tình huoáng: coå phieáu cuûa coâng ty coå phaàn nhieät ñieän Phaû Laïi (PPC) chính thöùc giao dòch treân TTGDCK Haø Noäi töø 19/5/2006 vaø luoân daãn ñaàu thò tröôøng veà tyû troïng giao dòch vaø giaù saøn ñöôïc chaøo baùn thaáp nhaát laø 36.300 ñoàng/coå phaàn, hôn ba laàn giaù ñaàu thaàu coâng khai thaønh coâng vaøo thaùng 11/2005. Sau ñoù, coù tin ñoàn toå maùy soá 1 Phaû Laïi bò chaùy, nhieàu laõnh ñaïo coâng ty bò baét ñeå ñieàu tra, thoâng tin naøy taùc ñoäng laøm giaù coå phieáu PPC lieân tuïc rôùt giaù, coù luùc giaù giao dòch xuoáng chæ coøn 24.200 ñoàng/coå phaàn. Ñaây môùi chæ laø moät trong nhöõng bieåu hieän cuûa thoâng tin sai leäch taùc ñoäng xaáu ñeán giaù trò thò tröôøng cuûa coâng ty. Qua ñoù cho thaáy tính chaát quan troïng cuûa thoâng tin ñôùi vôùi coâng ty, nhaát laø nhaát coâng ty nieâm yeát. Vaán ñeà minh baïch thoâng tin vaø giaùm saùt chaát löôïng thoâng tin cuõng chính laø moät trong nhöõng yeáu toá thuùc ñaåy thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån. Vì vaäy, ñeå baûo veä nhaø ñaàu tö vaø baûo veä thò tröôøng, nhaø nöôùc caàn ban haønh nhöõng hình thöùc xöû phaït nghieâm khaéc ñoái vôùi nhöõng haønh ñoäng cung caáp thoâng tin sai leäch vaø mua baùn thoâng tin noäi giaùn, maëc duø, thoâng tin noäi giaùn ôû TTCK Vieät Nam chöa xaûy ra nhieàu. 3.2.1.3 Khuyeán khích thaønh laäp caùc coâng ty ñònh möùc tín nhieäm: Caùc coâng ty ñònh möùc tín nhieäm ñoùng vai troø nhö laø caàu noái giöõa nhaø ñaàu tö vaø thò tröôøng. Khi thò tröôøng taøi chính ngaøy caøng phaùt trieån vaø coù tính toaøn caàu hoùa, ñònh möùc tín nhieäm ñöôïc söû duïng nhö moät coâng cuï giaùm saùt, ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa thò tröôøng taøi chính; ñoàng thôøi, giuùp caùc nhaø ñaàu tö giaûm thieåu ruûi ro, nhaát laø ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö nhoû thieáu kyõ naêng phaân tích. Caùc coâng ty ñònh möùc tín nhieäm chuyeân taäp hôïp, phaân tích döõ lieäu vaø cung caáp heä soá ñònh möùc tín nhieäm caáp quoác gia, ngaân haøng vaø doanh nghieäp. Hieän nay, treân theá giôùi coù raát nhieàu coâng ty ñònh möùc tín nhieäm hoaït ñoäng, nhöng trong ñoù, noåi baät nhaát laø caùc coâng ty nhö: Standard and Poor’s, Moody’s vaø FitchRating. Caùc chæ soá ñònh möùc tín nhieäm veà quoác gia vaø doanh nghieäp do caùc toå chöùc naøy ñaùnh giaù raát coù giaù trò, ñöôïc nhieàu quoác gia vaø caùc coâng ty treân theá giôùi söû duïng, tham khaûo. - Ñoái vôùi moät quoác gia, neáu ñöôïc caùc toå chöùc naøy xeáp haïng tín nhieäm quoác gia cao thì vieäc phaùt haønh traùi phieáu thu huùt voán taïi caùc thò tröôøng chöùng khoaùn lôùn treân theá giôùi deã daøng ñöôïc nhaø ñaàu tö chaáp nhaän. Hôn nöõa, chæ soá naøy coøn ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham khaûo ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä ruûi ro vaø thaønh coâng khi quyeát ñònh ñaàu tö vaøo moät quoác gia. - Ñoái vôùi ngaân haøng, hoã trôï ngaân haøng trong vieäc thaåm ñònh tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp, giaûm thieåu ruûi ro tín duïng. - Ñoái vôùi doanh nghieäp, neáu ñöôïc ñònh möùc tín nhieäm cao, doanh nghieäp seõ deã daøng hôn trong vieäc huy ñoäng voán, giaûm thieåu chi phí söû duïng voán vaø thuaän lôïi hôn khi giao dòch vôùi ñoái taùc kinh doanh. Vì vaäy, nhaø nöôùc neân khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän cho caùc coâng ty ñònh möùc tín nhieäm coù uy tín treân theá giôùi môû chi nhaùnh trong nöôùc; ñoàng thôøi, khuyeán khích caùc coâng ty kinh doanh ñònh möùc tín nhieäm trong nöôùc sôùm thaønh laäp nhö laø moät tín hieäu theå hieän quyeát taâm thöïc thi cheá ñoä minh baïch thoâng tin. 3.2.1.4 Caûi thieän heä soá tính nhieäm quoác gia: Heä soá tín nhieäm quoác gia ñöôïc xem xeùt chuû yeáu treân caùc yeáu toá nhö: - Cô caáu chính trò vaø kinh teá - Chính saùch kinh teá vó moâ - Tính oån ñònh cuûa heä thoáng thanh toaùn noäi ñòa - Vò theá taøi chính vaø caùc khoaûn nôï cuûa chính phuù - Döï tröõ ngoaïi teä - Toång nôï nöôùc ngoaøi - Thu nhaäp ngoaïi teä vaø tieáp caän thò tröôøng voán Trong nhöõng naêm vöøa qua, heä soá tính nhieäm quoác gia cuûa Vieät Nam luoân bò xeáp vaøo nhoùm trung bình – thaáp cuûa theá giôùi do caùc yeáu toá nhö: chöùng nhaéc trong chính saùch kinh teá vó moâ, thieáu söï minh baïch vaø yeáu keùm trong quaûn lyù, raøo caûn phi thueá quan vaø quaûn lyù haønh chính ñoái vôùi nhaø ñaàu tö vaø quaù trình cô caáu laïi DNNN quaù chaäm. Trong xu theá toaøn caàu hoùa ngaøy nay, heä soá tín nhieäm quoác gia khoâng chæ coù yù nghóa ñoái vôùi chính phuû, maø noù coøn coù yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp trong vieäc: thu huùt nhaø ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi, ñaøm phaùn giao dòch vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi vaø xa hôn nöõa laø tham gia thò tröôøng voán quoác teá. Vì vaäy, chính phuû caàn thöïc thi caùc chính saùch nhaèm caûi thieän heä soá tín nhieäm quoác gia treân cô sôû khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm trong quaûn lyù vó moâ ñaõ neâu. 3.2.1.5 Xaây döïng vaø hoaøn thieän heä thoáng tin taøi chính theo höôùng hoäi nhaäp vaø phaùp qui hoùa moät soá chæ tieâu taøi chính doanh nghieäp: Trong xu höôùng “Theá giôùi phaúng” ngaøy nay, cuøng vôùi söï phaùt trieån vöôït baäc cuûa coâng ngheä thoâng tin, caùc neàn kinh teá nhö ñöôïc keùo xích laïi gaàn nhau hôn. Phaïm vi hoaït ñoäng cuûa coâng ty ñaõ vöôït ra khoûi phaïm vi quoác gia. Do ñoù, ñeå coù cô sôû toång hôïp, so saùnh, ñoái chieáu soá lieäu caùc baùo caùo taøi chính vaø thoâng tin veà doanh nghieäp, nhaø nöôùc neân xaây döïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn, taøi chính doanh nghieäp höôùng ñeán nhöõng chuaån möïc chung cuûa theá giôùi laøm ngoân ngöõ trong phaân tích taøi chính doanh nghieäp. Khi ñoù, caùc thoâng tin cuûa doanh nghieäp deã ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö vaø caùc ñoái taùc quan taâm chaáp nhaän. Hôn nöõa, hieän nay, ña soá ban giaùm ñoác cuûa doanh nghieäp trong nöôùc vaãn chæ quan taâm ñeán soá lieäu keá toaùn, chöa nhaän thöùc ñöôïc ñaày ñuû yù nghóa cuûa taøi chính. Ñieàu naøy thaät söï caàn phaûi thay ñoåi, nhaát laø trong khoái DNNN. Vôùi xu theá toaøn caàu hoùa ngaøy nay, quaûn trò taøi chính coù vai troø raát quan troïng, noù tieáp noái quaù trình taïo lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñeå vieäc söû duïng voán sao cho hieäu quaû nhaát; ñoàng thôøi, döï baùo vaø ngaên ngöøa caùc ruûi ro taøi chính. Do ñoù, nhaø nöôùc neân phaùp qui hoùa theâm nhöõng chæ tieâu taøi taøi chính doanh nghieäp môùi. Beân caïnh ñoù, nhaø nöôùc cuõng neân khuyeán khích ban quaûn trò trong doanh nghieäp töøng böôùc tieáp caän vôùi nhöõng kieán thöùc taøi chính hieän ñaïi. 3.2.2 Veà phía coâng ty: Ngaøy nay, caùc doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng trong moâi tröôøng kinh doanh toaøn caàu hoùa vôùi raát nhieàu cô hoäi phaùt trieån vaø cuõng ñaày thöû thaùch. Doanh nghieäp luoân phaûi ñöông ñaàu vôùi söùc eùp thò tröôøng vaø söï caïnh tranh gay gaét cuûa caùc ñoái thuû trong cuøng ngaønh, bao goàm caùc ñoái thuû trong nöôùc vaø taäp ñoaøn nöôùc ngoaøi. Hôn nöõa, cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng taøi chính noùi chung vaø thò tröôøng chöùng khoaùn noùi rieâng, giaù trò doanh nghieäp treân thò tröôøng khoâng chæ do hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh mang laïi maø laø söï keát hôïp hieäu quaû giöõa hieäu quaû kinh doanh vaø quaûn trò taøi chính doanh nghieäp vôùi muïc tieâu cuoái cuøng laø toái ña hoùa giaù trò taøi saûn cuûa coå ñoâng. Trong phaïm nghieân cöùu, ñeà taøi ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû quaûn trò taøi chính doanh nghieäp: 3.2.2.1 Caùc giaûi phaùp toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng thoâng qua coâng thöùc caáu taïo EVA: Toái öu hoùa caáu truùc taøi chính (Nôï vaø voán chuû sôû höõu) ÖÑaàu tö vaøo caùc hoaït ñoäng kinh doanh taïo ra giaù trò Ö Ñoåi môùi TSKD töø vieäc thanh lyù caùc TS khoâng taïo ra giaù trò Ö Quaûn lyù taøi saûn hieäu quaû ÖTaêng cao doanh lôïi taøi saûn (ROI hay ROA) ÖGia taêng naêng suaát ÖTaêng lôïi nhuaän EVA = NOPAT VOÁN HOAÏT ÑOÄNG - WACC * VOÁN HOAÏT ÑOÄNG EVA laø moät chæ tieâu phaân tích taøi chính toång hôïp. Töø coâng thöùc treân, ta thaáy EVA chæ ñöôïc taïo ra khi NOPAT > chi phí söû duïng voán hay doanh lôïi taøi saûn > chi phí söû duïng voán bình quaân (%). Qua ñoù, caùc giaûi phaùp nhaèm caûi thieän EVA xoay quanh ba thaønh phaàn cô baûn: Doanh lôïi taøi saûn, chi phí söû duïng voán vaø voán hoaït ñoäng: - Caûi thieän doanh lôïi taøi saûn: Doanh lôïi taøi saûn ño löôøng khaû naêng taïo lôïi nhuaän töø moät ñoàng voán ñaàu tö cuûa coâng ty, ñöôïc ño löôøng baèng tyû soá lôïi nhuaän roøng sau thueá (NOPAT) treân voán hoaït ñoäng (Toång taøi saûn treân baûng caân ñoái keá toaùn). + Caùc yeáu toá caûi thieän NOPAT: taêng doanh thu vaø giaûm chi phí ¾ Doanh thu hoaït ñoäng gaén lieàn vôùi qui moâ toå chöùc saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty. Taêng doanh thu vöøa laø muïc tieâu tröôùc maét, ñoàng thôøi cuõng laø chieán löôïc phaùt trieån daøi haïn cuûa coâng ty. Veà cô baûn, doanh thu taêng hay giaûm laø keát quaû töø caùc chính saùch: giaù baùn haøng; chaát löôïng saûn phaåm haøng hoùa, dòch vuï; quaûng caùo; thöông hieäu cuûa coâng ty, nhaõn hieäu haøng hoùa; dòch vuï haäu maõi vaø taâm lyù tieâu duøng. Ñaây laø nhöõng yeáu toá coù theå laøm taêng möùc caàu saûn phaåm vaø seõ taùc ñoäng laøm taêng doanh thu hoaït ñoäng. ¾ Chi phí bao goàm: giaù voán haøng hoùa, dòch vuï; chi phí hoaït ñoäng (chi phí baùn haøng + chi phí quaûn lyù). . Ñoái vôùi giaù voán haøng hoùa trong lónh vöïc thöông maïi, caùc yeáu toá nhö: kyõ naêng ñaøm phaùn, khaùch haøng truyeàn thoáng vaø töông quan vò theá giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn. . . laø nhöõng yeáu toá coù theå laøm giaûm giaù voán haøng mua cuûa coâng ty. Trong lónh vöïc thöông maïi, coâng ty caàn phaûi tích cöïc söû duïng caùc coâng cuï phoøng ngöøa ruûi ro (Hedging) ñeå kieåm soaùt giaù voán haøng hoùa, khoâng neân ñeå giaù caû haøng hoùa bieán ñoäng theo thò tröôøng. Trong thôøi gian vöøa qua,söï bieán ñoäng cuûa giaù xaêng daàu nhaäp khaåu vaø caø pheâ xuaát khaåu laø ñieån hình cuï theå veà toån thaát do khoâng söû duïng caùc coâng cuï Hedging. Ñoái vôùi caùc coâng ty hoaït ñoäng trong lónh vöïc kinh doanh xuaát nhaäp khaåu, ngoaøi vieäc hedging cho haøng hoùa, coøn phaûi söû duïng caùc coâng cuï: option, forward, . . . ñeå phoøng ngöøa ruûi ro hoái ñoaùi. . Ñoái vôùi giaù voán haøng hoùa trong lónh vöïc saûn xuaát coâng nghieäp, vieäc kieåm soaùt giaù voán chuû yeáu laø töø: giaù nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo, ñònh möùc tieâu hao nguyeân vaät lieäu trong saûn xuaát, ñaàu tö daây chuyeàn saûn xuaát hieän ñaïi ñeå chuaån hoùa saûn phaåm, giaûm lao ñoäng thuû coâng. . Chi phí hoaït ñoäng (bao goàm chi phí ñaïi dieän): coâng ty caàn phaûi quaûn lyù chi phí hoaït ñoäng baèng vieäc ban haønh caùc ñònh möùc khoáng cheá hôïp lyù, tieát giaûm caùc chi phí khoâng gaén lieàn vôùi vieäc taïo laäp lôïi nhuaän cho coâng ty. + Quaûn lyù hieäu quaû voán hoaït ñoäng/taøi saûn kinh doanh: voán hoaït ñoäng cuûa coâng ty ñöôïc ñaàu vaøo: taøi saûn ngaén haïn vaø taøi saûn daøi haïn. Do ñoù, vieäc quaûn lyù taøi saûn hieäu quaû seõ giaûm chi phí söû duïng voán, taêng giaù trò kinh teá cuûa coâng ty. ¾ Quaûn lyù hieäu quaû taøi saûn ngaén haïn: vieäc quaûn lyù taøi saûn ngaén haïn thöôøng taäp trung vaøo ba khoaûn muïc chieám tyû troïng lôùn nhö: tieàn maët, caùc khoaûn phaûi thu vaø toàn kho . Tieàn maët (tieàn taïi quyõ vaø tieàn trong taøi khoaûn): do tính thanh khoaûn cao nhaát, neân tieàn maët ñöôïc duøng trong hoaït ñoäng thanh toaùn haøng ngaøy cuûa coâng ty vaø taïo söï thoâng suoát caùc giao dòch kinh doanh. Tuy nhieân, tyû suaát sinh lôøi tröïc tieáp treân tieàn maët raát thaáp (thaäm chí tieàn taïi quyõ coøn khoâng sinh lôøi) vaø neáu tyû leä laïm phaùt trong neàn kinh teá cao, söùc mua cuûa tieàn maët seõ giaûm ñi; coù theå noùi khaû sinh lôøi cuûa tieàn maët laø aâm (-). Vì vaäy, ñeå quaûn trò tieàn maët hieäu quaû, coâng ty phaûi döï baùo, xaùc ñònh chính xaùc nhu caàu tieàn maët caên cöù treân keá hoaïch thu – chi cuûa coâng ty; thöïc hieän thanh toaùn qua ngaân haøng ñeå tieát giaûm chi phí vaø ruûi ro lieân quan ñeán söû duïng tieàn maët. . Caùc khoaûn phaûi thu: ñöôïc xem nhö laø chính saùch tín duïng cuûa coâng ty. Ñaây laø moät yeáu toá quan troïng coù lieân quan ñeán doanh thu, lôïi nhuaän vaø ruûi ro cuûa coâng ty. Khi xaây döïng chính saùch tín duïng, coâng ty caàn quan taân ñeán caùc yeáu toá nhö: xaây döïng tieâu chuaån tín duïng ñoái vôùi caùc khaùch haøng mua chòu bao goàm haïn möùc nôï, thôøi gian nôï, taùc ñoäng cuûa chính saùch nôï ñeán möùc taêng doanh thu baùn haøng döïa treân caùc tieâu chí ñaùnh giaù khaùch haøng nhö qui moâ hoaït ñoäng, tình hình taøi chính vaø möùc ñoä tín nhieäm; thöïc hieän chieát khaáu thanh toaùn ñeå khuyeán khích khaùch haøng mua haøng thanh toaùn ngay vaø chính saùch thu tieàn, xöû lyù nôï phaûi traû quaù haïn. Ngöôøi ta thöôøng duøng chæ tieâu kyø thu tieàn bình quaân ñeå ñaùnh giaù tính thanh khoaûn, thôøi gian keùo daøi cuûa nôï phaûi thu. Muïc tieâu cuûa coâng ty laø coá gaéng ruùt ngaén kyø thu tieàn bình quaân seõ goùp phaàn taêng hieäu quaû söû duïng voán. . Toàn kho: toàn kho bao goàm nguyeân vaät lieäu, coâng cuï duïng cuï, saûn phaåm dôû dang, thaønh phaåm, haøng hoùa ñeå döï tröõ ñaûm baûo cho quaù trình saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty dieãn ra bình thöôøng. Tuy nhieân, quaûn trò toàn kho laø söï caân ñoái giöõa ích lôïi do “vuøng ñeäm” toàn kho ñem laïi giuùp coâng ty hoaït ñoäng oån ñònh vaø caùc chi phí baûo quaûn, hao huït döï tröõ vaø keùm maát phaåm chaát phaùt sinh töø toàn kho. Töïu trung, khi hoaïch ñònh haøng toàn kho, caàn tính toaùn chi phí vaø lôïi nhuaän cô hoäi lieân quan ñeán toàn kho ñeå tìm ra phöông aùn quaûn trò toàn kho hieäu quaû nhaát. ¾ Quaûn lyù taøi saûn daøi haïn hieäu quaû: trong taøi saûn daøi haïn thì taøi saûn coá ñònh chieám tyû troïng raát lôùn. So vôùi taøi saûn löu ñoäng thì taøi saûn coá ñoäng coù tính thanh khoaûn khaù thaáp, nhöng voán ñaàu tö laïi raát lôùn, nhaát laø caùc coâng ty hoaït ñoäng trong lónh vöïc saûn xuaát coâng nghieäp vaø do yeáu toá laïm phaùt neân voán ñaàu tö thu hoài qua khaáu hao raát khoù taùi taïo ñöôïc taøi saûn töông töï. Do ñoù, khi quyeát ñònh ñaàu tö vaøo taøi saûn coá ñònh coù giaù trò lôùn, nhaø quaûn trò phaûi tính toaùn cuï theå hieäu quaû phöông aùn ñaàu tö. Ñoái vôùi caùc taøi saûn khoâng caàn duøng, coâng ty neân thanh lyù nhanh ñeå thu hoài voán. * Vì vaäy, ñeå naâng hieäu quaû taøi saûn hoaït ñoäng cuûa coâng ty: coâng ty chæ neân ñaàu tö vaø giöõ laïi nhöõng taøi saûn coù khaû naêng sinh lôïi lôùn hôn chi phí söû duïng voán, coøn nhöõng taøi saûn khoâng caàn duøng hoaëc khaû naêng sinh lôøi thaáp hôn chi phí söû duïng voán thì neân thanh lyù, nhöôïng baùn. - Coâng ty caàn phaûi tích cöïc ñaàu tö vaøo caùc döï aùn kinh doanh taïo ra giaù trò kinh teá gia taêng cho coâng ty: Nhaèm caûi thieän tyû suaát sinh lôøi hieän taïi, ban quaûn trò coâng ty caàn phaûi ña daïng hoùa hoaït ñoäng ñaàu tö, nhaèm tìm kieám lôïi nhuaän ôû nhieãu lónh vöïc khaùc nhau. Tuy nhieân, caùc coâng ty luoân bò haïn cheá bôûi nguoàn voán ñaàu tö, nhaát laø nguoàn voán ñaàu tö daøi haïn. Do ñoù, nhaø quaûn trò seõ phaûi löïa choïn ñaàu tö vaøo caùc döï aùn môùi naøo coù khaû naêng thu ñöôïc doanh lôïi taøi saûn caøng lôùn hôn chi phí söû duïng voán vaø caûi thieän ñöôïc suaát sinh lôøi hieän taïi thì caøng taïo ra giaù trò kinh teá gia taêng cho coâng ty. - Toái öu caáu truùc voán cuûa coâng ty: Coâng ty ñaït ñöôïc caáu truùc voán toái öu nghóa laø vôùi caáu truùc voán ñoù thì chi phí söû duïng voán cuûa coâng ty laø thaáp nhaát. Thöïc teá, khoâng coù moät moâ hình caáu truùc voán toái öu naøo coù theå aùp duïng cho taát caû coâng ty. Ñoù laø moät söï tính toaùn nhu caàu voán thöïc teá, söï keát hôïp giöõa chính saùch taøi trôï vaø chính saùch coå töùc hieäu quaû nhaát maø coâng ty coù theå thöïc hieän. * Treân ñaây laø moät soá giaûi phaùp giuùp caûi thieän EVA caên cöù treân caáu taïo coâng thöùc cuûa chính noù; qua ñoù, gia taêng giaù trò kinh teá cuûa doanh nghieäp. 3.2.2.2 Söï taùc ñoäng cuûa chính saùch coå töùc taùc ñoäng ñeán giaù trò doanh nghieäp: Trong caùc coâng ty coå phaàn, nguoàn lôïi nhuaän roøng tröø ñi coå töùc öu ñaõi (neáu coù) chính laø thu nhaäp roøng thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa caùc coå ñoâng. Thu nhaäp roøng ñöôïc phaân chia cho hai khoaûn: chia coå töùc cho coå ñoâng vaø lôïi nhuaän giöõ laïi boå sung voán coå phaàn. Khi quyeát ñònh tyû leä phaân chia hai khoaûn naøy, ban quaûn trò coâng ty thöôøng phaûi xem xeùt, caân nhaéc nhöõng yeáu toá taùc ñoäng bao goàm: tình hình ñaàu tö cho töông lai, thueá thu nhaäp caù nhaân, thueá lôïi voán vaø taâm lyù cuûa coå ñoâng do noù coù taùc ñoäng ñoáng giaù trò cuûa coâng ty. Chính saùch coå töùc taùc ñoäng ñeán giaù trò doanh nghieäp ñöôïc xem xeùt treân hai khía caïnh: - Taùc ñoäng ñeán chi phí söû duïng voán; qua ñoù, aûnh höôûng ñeán EVA: Caùc coâng ty taêng tröôûng nhanh thöôøng coù moät nhu caàn voán lôùn ñeå taùi ñaàu tö vaøo caùc döï aùn kinh doanh haáp daãn. Do ñoù, coâng ty coù xu höôùng giöõ laïi lôïi nhuaän cao, thay vì chi traû coå töùc roài sau ñoù laïi phaùt haønh coå phaàn boå sung ñeå huy ñoäng voán, ñieån hình nhö Sacom chæ chi traû tyû leä coå töùc treân lôïi giöõa laïi qua caùc naêm nhö sau: naêm 2003 laø 47,7%; naêm 2004 laø 39,4% vaø naêm 2005 laø 33,14%; trong khi, Tribeco laïi löïa choïn chính saùch traû coå töùc baèng coå phaàn theo tyû leä 5:1 (coå ñoâng sôû höõu 5 coå phaàn seõ ñöôïc sôû höõu theâm 1 coå phaàn). So vôùi chi phí laõi vay, lôïi nhuaän giöõ laïi phaûi chòu chi phí cao hôn vaø khi söû duïng laõi vay, coâng ty ñöôïc höôûng laù chaén thueá. Tuy nhieân, khaû naêng vay beân ngoaøi thöôøng bò giôùi haïn bôûi haïn möùc tín duïng vaø chi phí voán vay phuï thuoäc ñònh möùc tín nhieäm cuûa coâng ty; neáu ñoøn caân nôï cao, ruûi ro taøi chính cuûa coâng ty seõ lôùn. Hôn nöõa, caùc nhaø quaûn trò coù xu höôùng khoâng thích söû duïng nôï vay do phaûi giaûi trình muïc ñích vay vaø phaûi chòu söï giaùm saùt cuûa toå chöùc cho vay. * Chi phí söû duïng voán (voán coå phaàn + nôï vay) laø moät boä phaän cuûa coâng thöùc xaùc ñònh EVA. Do ñoù, chính saùch coå töùc taùc ñoäng tröïc tieáp EVA vaø giaù trò doanh nghieäp. - Nhöõng tín hieäu phaùt ra töø chính saùch coå töùc: Chính saùch coå töùc coù theå ñöôïc nhaø ñaàu tö suy ñoaùn veà töông lai phaùt trieån hay khoù khaên cuûa coâng ty: Theo kinh nghieäm ôû moät soá quoác gia, chính saùch coå töùc coù moät soá taùc ñoäng ñeán giaù coå phieáu cuûa coâng ty nhö sau: + Caùc coâng ty hoaït ñoäng trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp ñaõ phaùt trieån ñænh ñieåm nhö ngaønh saét theùp, giaáy, . . . ôû Myõ, coù söï caïnh tranh gay gaét cuûa caùc ñoái thuû trong ngaønh, thöôøng ñaït tyû suaát sinh lôïi raát thaáp, thaäm chí EVA vaø MVA coù theá nhoû hôn 0. Khi ñoù, coâng ty khoâng neân giöõ laïi lôïi nhuaän nhieàu, thaäm chí coù theå söû duïng ñeå mua laïi coå phaàn ñang löu haønh cuûa coâng ty seõ giuùp cho giaù coå phieáu treân thò tröôøng taêng giaù, bôûi noù seõ traùnh ñöôïc söï suy giaûm giaù trò cuûa coå ñoâng neáu tieáp tuïc giöõ laïi lôïi nhuaän ñeå ñaàu tö do khoâng buø ñaép ñöôïc chi phí cô hoäi maát ñi cuûa coå ñoâng. + Ngöôïc laïi, caùc coâng ty ñang coù lôïi nhuaän cao vaø trieån voïng phaùt trieån toát nhö: Microsoft, Nokia, . . . thoâng baùo chia coå töùc cao, khoâng coù nhu caàu söû duïng lôïi nhuaän ñeå lôïi seõ ñöôïc suy ñoaùn ñang trong traïng thaùi thöøa voán vaø khoâng coù chieán löôïc phaùt trieån seõ taùc ñoäng laøm giaûm giaù coå phieáu treân thò tröôøng. Trong khi, ôû caùc quoác gia coù thò tröôøng taøi chính coøn sô khai nhö Vieät Nam, caùc thoâng tin veà coâng ty khoâng minh baïch, khaû naêng phaân tích coøn haïn cheá, nhaø ñaàu tö coøn naëng veà caûm tính. Do ñoù, caùc coâng ty thöôøng thöïc hieän chính saùch coå töùc cao ñeå haáp daãn nhaø ñaàu tö hôn. * Nhìn chung, coâng ty neân theo ñuoåi moät chính saùch coå töùc cao vaø oån ñònh, khoâng neân thay ñoåi chính saùch coå töùc baát thöôøng, ngay caû tröôøng hôïp lôïi nhuaän taïm thôøi giaûm suùt. Neáu coù nhu caàu giöõa laïi lôïi nhuaän ñeå taùi ñaàu tö, daãn ñeán vieäc chia coå töùc thaáp thì phaûi coâng boá thoâng tin minh baïch cho caùc ñaàu tö. 3.2.2.3 Xem xeùt taùc ñoäng cuûa Lyù thuyeát:”Ngöôøi ñaïi dieän” ñeán giaù trò doanh nghieäp: Moät trong nhöõng noäi dung chính cuûa lyù thuyeát: “Ngöôøi ñaïi dieän” cho raèng: - Khi quyeàn sôû höõu taùch rôøi quyeàn quaûn lyù coâng ty seõ phaùt sinh chi phí ngöôøi ñaïi dieän; - Ngöôøi ñaïi dieän caøng sôû höõu ít coå phaàn cuûa coâng ty thì chi phí ñaïi dieän coù nguy cô caøng cao; - Giöõa nhaø ñaàu tö (coå ñoâng) vaø nhaø quaûn trò (ngöôøi ñaïi dieän) luoân coù söï xung ñoät lôïi ích vôùi nhau; Treân côû sôû ñoù, lyù giaûi nhöõng haønh ñoäng cuûa ngöôøi ñaïi dieän (giaùm ñoác) coù theå laøm suy giaûm giaù trò coå ñoâng hoaëc khoâng ñaët muïc tieâu toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng leân haøng ñaàu: + Trong coâng ty coå phaàn, ñaëc bieät laø caùc coâng ty hình thaønh töø coå phaàn hoùa DNNN, caùc coå ñoâng thöôøng nhoû vaø raát phaân taùn, raát khoù thöïc hieän chöùc naêng giaùm saùt vieäc ñieàu haønh coâng ty cuûa giaùm ñoác. + Giaùm ñoác chæ laø ngöôøi ñaïi dieän, khoâng phaûi laø chuû sôû höõu coâng ty neân coù xu höôùng quan taâm ñeán lôïi ích caù nhaân treân lôïi ích coå ñoâng maø mình ñaïi dieän. Vì vaäy, muïc tieâu toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng khoâng phaûi laø quan troïng nhaát. + Giaùm ñoác thích ñaàu tö ngaén haïn, ít ruûi ro, khi xem xeùt hieäu quaû ñaàu tö thöôøng ñi keøm lôïi ích caù nhaân do döï aùn ñem laïi hoaëc hoa hoàng ñöôïc höôûng. Thöïc teá cho thaáy, giaùm ñoác coù theå löïa choïn döï aùn sinh lôïi ích hôn, nhöng lôïi ích caù nhaân ñöôïc ñaûm baûo trong tröôøng hôïp raát khoù chöùng minh thieät thoøi veà phía coâng ty. + Giaùm ñoác thích chi tieâu vaøo caùc khoaûn: vaên phoøng laøm vieäc, quaûng caùo, laøm töø thieän, mua saém oâ toâ ñaét tieàn, . . . vì nhöõng tieän ích caù nhaân vaø theå hieän ñöôïc mình, trong khi chi phí do coå ñoâng gaùnh chòu. + Giaùm ñoác khoâng thích vay nôï do khi vay nôï seõ chòu söï kieåm soaùt cuûa beân ngoaøi (ngaân haøng vaø caùc chuû nôï khaùc) cho muïc ñích vaø hieäu quaû söû duïng voán cuûa mình. Do ñoù, giaùm ñoác coù khuynh höôùng ñeà xuaát chính saùch coå töùc thaáp, thích giöõ laïi lôïi nhuaän cao. Vì vaäy, ñeå dung hoøa giöõa lôïi ích cuûa coå ñoâng vaø giaùm ñoác, buoäc giaùm ñoác haønh ñoäng theo lôïi ích cuûa coå ñoâng, coå ñoâng thöôøng coù nhöõng giaûi phaùp: + Chi traû löông cao ñuùng theo naêng löïc cuûa giaùm ñoác; theâm vaøo ñoù, coù chính saùch thöôûng cho giaùm ñoác theo tyû leä lôïi nhuaän ñaït ñöôïc haèng naêm. Hôn nöõa, ñeå gaén keát lôïi ích cuûa giaùm ñoác vôùi lôïi ích cuûa coâng ty, caùc nhaø ñaàu tö saün saøng chuyeån nhöôïng moät phaàn coå phaàn cho giaùm ñoác; neáu coâng ty coù chuû tröông phaùt haønh theâm coå phaàn seõ daønh cho giaùm ñoác quyeàn mua öu ñaõi; + Caùc coå ñoâng lôùn beân ngoaøi, thöôøng laø toå chöùc, khoâng tham gia Ban ñieàu haønh coâng ty coù taùc duïng giaùm saùt vieäc ñieàu haønh cuûa giaùm ñoác toát hôn coå ñoâng nhoû, phaân taùn, bôûi caùc coå ñoâng laø toå chöùc coù nghieäp vuï vaø kinh nghieäm giaùm saùt. + Löïa choïn moät chính saùch coå töùc hôïp lyù, ñeå trong cô caáu voán hoaït ñoäng luoân coù tyû troïng nôï vay, bôûi chuû nôï luoân giaùm saùt vieäc chi tieâu thieáu hieäu quaû cuûa giaùm ñoác toát hôn coâng ty; + Caùc thaønh vieân hoäi ñoàng quaûn trò khoâng kieâm nhieäm caùc chöùc danh quaûn lyù phaûi taêng cöôøng giaùm saùt caùc quyeát ñònh cuûa giaùm ñoác nhaèm tieát giaûm chi phí ñaïi dieän. Trong coâng ty coå phaàn, xung ñoät lôïi ích giöõa nhaø coå ñoâng vaø ngöôøi ñaïi dieän luoân toàn taïi. Caùc coå ñoâng neân nhìn nhaän söï xung ñoät naøy ñeå coù nhöõng giaûi phaùp thích hôïp höôùng ngöôøi ñaïi dieän haønh ñoäng theo lôïi ích cuûa coå ñoâng. 3.2.2.4 Taùc ñoäng cuûa thoâng tin baát ñoái xöùng ñeán giaù trò doanh nghieäp: Thoâng tin baát ñoái xöùng xaûy ra khi moät beân ñoái taùc naém giöõ thoâng tin, ñoái taùc coøn laïi khoâng bieát tính xaùc thöïc cuûa thoâng tin ôû möùc ñoä naøo. Thoâng tin baát ñoái xöùng thöôøng phoå bieán ôû caùc quoác gia coù kinh teá ñang phaùt trieån vaø thò tröôøng taøi chính coøn non yeáu. ÔÛ Vieät Nam, thò tröôøng taøi chính noùi chung, thò tröôøng chöùng khoaùn noùi rieâng ñeàu trong giai ñoaïn sô khai, môùi hình thaønh, neân vaán ñeà thoâng tin coøn nhieàu khieám khuyeát. Khi tính minh baïch, hieäu quaû cuûa thoâng tin khoâng cao, ngöôøi naém thoâng tin thöôøng söû duïng noù ñeå truïc lôïi. Xeùt ôû goùc ñoä coâng ty, thoâng tin khoâng caân xöùng thöôøng xaûy ra giöõa caùc beân: - Giöõa ngöôøi ñaïi dieän (giaùm ñoác) vôùi caùc coå ñoâng, giaùm ñoác coâng ty laø ngöôøi naém roõ thoâng tin veà hieäu quaû hoaït ñoäng vaø tình hình taøi chính cuûa coâng ty hôn baát kyø coå ñoâng naøo. Khi quyeát ñònh chính saùch coå töùc cao, giaùm ñoác muoán thoâng baùo ñeán coå ñoâng tình hình kinh doanh hieäu quaû vaø töông lai phaùt trieån cuûa coâng ty vaø khi chi traû coå töùc thaáp, giaùm ñoác laïi thuyeát phuïc coå ñoâng raêng giöõ laïi lôïi nhuaän ñeå ñaàu tö vaøo nhöõng döï aùn hieäu quaû cao, töông lai coâng ty seõ taêng tröôûng cao, nhöng coå ñoâng khoâng theå xaùc ñònh ñöôïc tính chính xaùc cuûa thoâng ñieäp naøy. Thoâng tin baát ñoái xöùng coøn ñöôïc söû duïng trong vieäc ñònh giaù coå phaàn phaùt haønh thaáp coù chuû yù cuûa giaùm ñoác vaø nhaø baûo laõnh phaùt haønh nhaèm taïo taâm lyù giaù reû vaø taïo kyø voïng vaøo khaû naêng deã taêng giaù trong töông lai cao ñoái vôùi nhaø ñaàu tö. - Caùc thoâng tin khoâng hieäu quaû coù theå daãn ñeán söï taêng coå phieáu aûo, gaây nguy cô suïp ñoå thò tröôøng. - Giaùm ñoác coâng ty laø ngöôøi bieát roõ tình hình taøi chính cuûa coâng ty hôn baát kyø toå chöùc naøo. Do ñoù, khi ngaân haøng cho vay hoaëc nhaø cung caáp chaáp nhaän baùn chòu, hoï phaûi nhaän phaàn ruûi ro cao veà phaàn mình. * Ñeå haïn cheá nhöõng baát lôïi do thoâng tin khoâng hieäu quaû gaây ra vaø nhaèm baûo veä caùc beân khi tham gia thò tröôøng, yeâu caàu minh baïch hoùa thoâng tin laø tieâu chuaån haøng ñaàu phaûi ñöôïc thöïc thi. Khi thoâng tin minh baïch, nhaø ñaàu tö caûm thaáy an taâm khi tham gia thò tröôøng vaø ñaây laø yeáu toá cô baûn ñeå thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån. 3.2.2.5 Minh baïch hoùa thoâng tin vaø caûi thieän ñònh möùc tín nhieäm coâng ty: Khi moät coâng ty minh baïch hoùa thoâng tin ra coâng chuùng cuõng coù nghóa laø hoï ñang thöïc hieän quaù trình xaây döïng hình aûnh coâng ty, thöông hieäu coâng ty thoâng qua vieäc giôùi thieäu coâng ty vôùi thò tröôøng. Ñaây laø moät hình thöùc PR (Public relationship). Minh baïch hoùa thoâng tin vaø xaây döïng ñònh möùc tín nhieäm coâng ty phaûi ñöôïc xem nhö laø moät chieán löôïc daøi haïn maø coâng ty phaûi kieân trì theo ñuoåi. YÙ nghóa cuûa minh baïch thoâng tin vaø xaây döïng heä soá tín nhieäm coâng ty: - Minh baïch hoùa thoâng tin veà coâng ty giuùp baûo veä caùc ñoái töôïng coù lieân quan ñeán lôïi ích coâng ty nhö: nhaø ñaàu tö, ngaân haøng, nhaø cung caáp. . . - Giuùp nhaø ñaàu tö giaûm chi phí phaân tích, thaåm ñònh veà coâng ty. ôû Vieät Nam, caùc nhaø ñaàu tö coøn raát haïn cheá veà khaû naêng phaân tích taøi chính. - Khi coâng ty coâng khai thoâng tin veà hoaït ñoäng vaø xaây döïng ñònh möùc tín nhieäm cuõng chính laø cô hoäi quaûng caùo mình vôùi caùc ñoái taùc. - Neáu ñònh möùc tín nhieäm coâng ty cao, khaû naêng thoûa thuaän laõi vay vôùi ngaân haøng seõ toát hôn. Coâng ty coù theå thuaän lôïi khi phaùt haønh chöùng khoaùn ñeå huy ñoäng voán treân thò tröôøng chöùng khoaùn. - Ñeán löôït coâng ty, coù theå söû duïng thoâng tin ñònh möùc tín nhieäm cuûa caùc ñoái taùc maø mình môùi quan heä, nhaát laø caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi ñeå yeân taâm khi giao dòch. Do ñoù, caùc coâng ty neân thöïc hieän cô cheá minh baïch thoâng tin cuï theå thoâng qua caùc hoaït ñoäng nhö: - Tuaân thuû caùc qui ñònh veà maãu bieåu baùo caùo taøi chính cuûa nhaø nöôùc cuûa nhaø nöôùc. - Söû duïng caùc dòch vuï tö vaán, kieåm toaùn ñeå soaùt xeùt tính nhaát quaùn, chính xaùc, trung thöïc cuûa soá lieäu baùo caùo. - Thoâng tin ñaày ñuû veà keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty, ñoàng thôøi minh baïch nhöõng thoâng tin veà keá hoaïch, chieán löôïc phaùt trieån cuûa coâng ty cho caùc nhaø ñaàu tö vaø caùc ñoái töôïng coù lieân quan. Ñoái vôùi caùc coâng ty nieâm yeát, phaûi tuaân thuû qui ñònh veà minh baïch thoâng tin cuûa UÛy ban chöùng khoaùn nhaø nöôùc. - Xaây döïng heä soá tín nhieäm coâng ty; maëc duø, heä soá tín nhieäm coâng ty coøn khaù môùi meû ôû Vieät Nam, nhöng ñònh möùc tín nhieäm laø chæ tieâu toång hôïp ño löôøng hieäu quaû hoaït ñoäng, tình hình taøi chính cuûa coâng ty vaø chieán löôïc phaùt trieån coâng ty coù giaù trò ñöôïc tham khaûo raát lôùn vaø taïo laäp ñöôïc nieàm tin cho caùc ñoái taùc cuûa coâng ty, nhaát laø heä soá tín nhieäm ñöôïc cung caáp bôûi caùc coâng ty ñònh möïc tín nhieäm coù uy tín nhö: Moody’s hay Standard & Poor’s. * Neáu caùc coâng ty thöïc hieän toát cheá ñoä minh baïch hoùa thoâng tin vaø caûi thieän ñöôïc heä soá ñònh möùc tín nhieäm cao, coâng ty seõ töøng böôùc caûi thieän hình aûnh toát ñeïp cuûa mình ñoái vôùi nhaø ñaàu tö. Töø ñoù, coâng ty seõ nhaän ñöôïc söï quan taâm cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Do ñoù, coå phieáu cuûa coâng ty seõ coù tính thanh khoaûn cao hôn vaø khaû naêng huy ñoäng voán seõ thuaän lôïi hôn. 3.2.2.6 Tieáp caän vôùi kieán thöùc taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi: Coâng ty phaûi coù chieán löôïc ñaøo taïo, boài döôõng caùc nhaø quaûn lyù höôùng ñeán muïc tieâu hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi. Trong xu theá toaøn caàu hoùa, qui moâ hoaït ñoäng cuûa coâng ty khoâng chæ trong phaïm vi quoác gia, maø phaûi ñaåy maïnh hoaït ñoäng ñaàu tö, tìm kieám lôïi nhuaän ra nöôùc ngoaøi. Khi ñoù, vieäc tìm kieám nguoàn voán taøi trôï cho hoaït ñoäng cuûa coâng ty cuõng seõ môû roäng ra caùc thò tröôøng voán quoác teá. Do ñoù, vieäc trang bò kieán thöùc taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi, nhaèm giuùp nhaø quaûn trò tieáp caän kieán thöùc taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi vaø coù theå vaän duïng caùc coâng cuï quaûn lyù taøi chính phuø hôïp seõ ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc taïo ra lôïi nhuaän, toái ña hoùa giaù trò coâng ty. Keát luaän chöông 3: Giaù trò doanh nghieäp do nhieàu yeáu toá taïo neân. Caùi hay cuûa quaûn trò taøi chính laø lieân keát vaø phoái hôïp heä thoáng caùc giaûi phaùp vöøa mang tính ñònh tính, vöøa mang tính ñònh löôïng ñeå coù moät caùi nhìn toång theå. Treân côû sôû ñoù, chöông 3 ñaõ kieán nghò vaø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp coù khaû naêng thöïc thi nhaèm gia taêng giaù trò kinh teá cuûa doanh nghieäp, toái ña hoùa giaù trò taøi saûn coå ñoâng. KEÁT LUAÄN Trong ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån, moät coâng ty coù theå ñeà ra raát nhieàu muïc tieâu caàn ñaït ñöôïc. Tuy nhieân, trong phaïm vi ñeà taøi chæ ñeà caäp ñeán goùc ñoä quaûn trò taøi chính. Muïc tieâu quan troïng nhaát cuûa quaûn trò taøi chính laø phaûi toái ña hoùa giaù trò taøi saûn cuûa coâng ty, cuûa coå ñoâng. Vì vaäy, taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi luoân phaûi nghieân cöùu, tìm toøi nhöõng coâng cuï taøi chính môùi nhaèm xaùc ñònh ñöôïc giaù trò kinh teá gia taêng cuûa doanh nghieäp chính xaùc vaø hôïp lyù hôn. Qua ñoù, noù cuõng ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ban quaûn trò coâng ty, laø ngöôøi ñaïi dieän cho caùc coå ñoâng ñieàu haønh tröïc tieáp coâng. Treân cô sôû ñoù, chuû sôû höõu coâng ty seõ coù nhöõng giaûi phaùp gaén boù lôïi ích cuûa nhaø quaûn trò vôùi lôïi ích cuûa coå ñoâng. ÔÛ Vieät Nam, keå töø naêm 2000 ñeán nay, cuøng vôùi söï ra ñôøi cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, quaûn trò taøi chính doanh nghieäp ñaõ vaø ñang coù söï phaùt trieån maïnh meõ, töøng böôùc du nhaäp vaø tieáp caän vôùi kieán thöùc taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi ôû caùc nöôùc phaùt trieån ôû caû hai lónh vöïc: quaûn trò taøi chính doanh nghieäp vaø chöùng khoaùn. Vôùi mong muoán goùp phaàn laøm roõ hôn lyù luaän veà giaù trò kinh teá gia taêng cuûa doanh nghieäp; ñoàng thôøi, goùp phaàn vaän duïng theâm moät coâng cuï quaûn lyù taøi chính nhaèm xaùc ñònh ñöôïc giaù trò taøi saûn taêng theâm do nhaø quaûn trò taïo ra cho coå ñoâng qua moät naêm hoaït ñoäng, ñeà taøi ñaõ maïnh daïn nghieân cöùu veà chæ tieâu taøi chính toång hôïp EVA. Ñaây laø moät chæ tieâu phaân tích coøn khaù môùi ñoái vôùi taøi chính doanh nghieäp Vieät Nam. Ñoàng thôøi, ñeà taøi cuõng vaän duïng moät soá lyù thuyeát kinh teá hieän ñaïi nhö: Lyù thuyeát: “Ngöôøi ñaïi dieän”, “Thoâng tin baát ñoái xöùng”, . . .ñeå giaûi thích moät soá vaán ñeà coù tính ñaëc tröng cuûa coâng ty coå phaàn. Trong phaïm vi cuûa moät luaän aùn cao hoïc, chuùng toâi ñaõ coá gaéng ñöa ra moät soá giaûi phaùp vöøa mang tính kyõ thuaät, vöøa mang tính ñònh höôùng treân cô sôû phaân tích thöïc tieãn nhaèm goùp phaàn gia taêng lôïi nhuaän kinh teá cho doanh nghieäp, qua ñoù, toái ña hoùa giaù trò taøi saûn cuûa coå ñoâng. Maëc duø coù nhieàu coá gaéng, nhöng vì trình ñoä vaø thôøi gian coù haïn, trong khi vaán ñeà nghieân cöùu coøn khaù môùi, luaän aùn khoù traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt veà noäi dung vaø hình thöùc. Raát mong ñöôïc söï goùp yù cuùa quyù thaày, coâ, caùc nhaø khoa hoïc vaø quaûn lyù ñeå luaän aùn ñöôïc hoaøn chænh hôn. Xin chaân thaønh caûm ôn!