MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG CHẾ ĐÔ KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HỆ THỐNG CHẾ ĐỘ KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP.
CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỀ NGHỊ HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP.
?CHƯƠNG 1:
TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG CHẾ ĐỘ KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP
1.1/- Tổng quan về kế toán
1.1.1- Định nghĩa kế toán:
Từ khi được phôi thai hình thành cho đến nay đã có rất nhiều định nghĩa về kế
toán tùy theo từng giai đoạn phát triển của lịch sử kinh tế xã hội, tùy theo điều kiện
môi trường pháp lý của từng quốc gia. Tham khảo về kế toán, đã có nhiều tác giả hay
tổ chức đề cập đến định nghĩa về kế toán như sau:
ã Trong thời kỳ còn phôi thai, người ta quan niệm kế toán là một phương tiện tính
toán và phân tích kết quả về những sự giao dịch liên quan đến tiền bạc của tư nhân, tập
thể và các phương pháp theo dõi diễn biến của giao dịch ấy.
ã Một số định nghĩa hiện đại về kế toán được hiểu rộng hơn :
ß Theo định nghĩa của Viện kế toán công chứng Hoa Kỳ (AICPA) năm 1970:
"Kế toán là quá trình nhận diện, đo lường và truyền đạt thông tin kinh tế để cho phép
người sử dụng thông tin đó đánh giá và ra quyết định". Định nghĩa này hướng vào đối
tượng sử dụng thông tin kế toán và chức năng của kế toán.
Nhìn chung, quan điểm hiện đại trên cho rằng không nên nhầm lẫn giữa việc ghi
sổ kế toán với kế toán. Ghi sổ với công việc kỹ thuật đơn thuần là việc ghi chép các
thông tin về quá trình hoạt động kinh doanh của đơn vị. Kế toán ngoài công việc ghi sổ
còn bao gồm các chức năng khác, người làm công việc kế toán còn phải phân tích, diễn
giải các thông tin tài chính, lập các báo cáo tài chính, thực hiện kiểm toán, thiết lập hệ
thống kế toán, lập kế hoạch dự báo và cung cấp các dịch vụ về kế toán- kiểm toán-
thuế.
ß Theo định nghĩa của Việt Nam:
; Theo Điều lệ Tổ chức kế toán nhà nước ban hành theo quyết định số
25/HĐBT ngày 18/03/1989 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) : "Đối với Nhà
nước, kế toán là công cụ quan trọng để tính toán xây dựng và kiểm tra việc chấp hành
ngân sách Nhà nước, để điều hành và quản lý nền kinh tế quốc dân. Đối với các tổ
chức, xí nghiệp, kế toán là công cụ quan trọng để điều hành, quản lý các hoạt động,
tính toán kinh tế và kiểm tra việc bảo vệ, sử dụng tài sản, vật tư tiền vốn nhằm bảo
đảm quyền chủ động trong sản xuất, kinh doanh và tự chủ tài chính của tổ chức, xí
nghiệp"
; Theo Luật Kế toán đã được Chủ tịch nước công bố theo Lệnh số 12/L-
CTN ngày 26/06/2003: "Kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp
thông tin kinh tế, tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động".
Như vậy, qua 15 năm đổi mới kể từ năm 1989 đến nay, Việt Nam đã hoàn thiện
và phát triển nhận thức, quan điểm, tư duy mới về kế toán trong cơ chế mới- cơ chế thị
trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của nhà nước. Kế toán không
đơn thuần là công việc ghi chép các hoạt động kinh tế một cách thụ động, mà thực sự
là việc tổ chức hệ thống thông tin kinh tế, tài chính, thông tin toàn diện, tin cậy cho
việc điều hành và đề ra các quyết định kinh tế. Kế toán không chỉ là công cụ quản lý
kinh tế, tài chính của nhà nước, mà còn là công cụ, phục vụ cho việc đề ra quyết định
kinh doanh của các nhà sở hữu, chủ đầu tư và các bên thứ ba.
1.1.2- Vai trò của hạch toán kế toán:
Kế toán là một công cụ quản lý quan trọng, có vai trò tích cực trong quản lý và
điều hành các hoạt động sản xuất kinh doanh ở từng doanh nghiệp. Thông tin do kế
toán cung cấp là cơ sở tin cậy để Nhà nước điều hành nền kinh tế vĩ mô, kiểm tra, kiểm
soát hoạt động của các doanh nghiệp, của các ngành, các khu vực, thành phần kinh tế.
Vai trò kế toán có thể được tóm gọn trong các nội dung sau:
1.1.2.1- Kế toán là công cụ sắc bén, tin cậy để điều hành và quản lý sản xuất kinh
doanh có hiệu quả.
Để điều hành và chỉ đạo sản xuất, kinh doanh hay hoạt động của một tổ chức
trong điều kiện của cơ chế thị trường đòi hỏi bản thân các doanh nghiệp, các tổ chức
và những đối tượng có lợi ích kinh tế liên quan đến hoạt động của các đơn vị này phải
nắm được các thông tin kinh tế cần thiết về hoạt động của doanh nghiệp (tình hình sản
nghiệp, công nợ, vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh . . . ); các
thông tin kinh tế liên quan chặt chẽ đến lợi ích kinh tế của doanh nghiệp (thông tin thị
trường, giá cả, khả năng cung cấp nguyên vật liệu, vật tư, hàng hóa, sức mua của thị
trường về sản phẩm, hàng hóa mà doanh nghiệp sản xuất kinh doanh . . .); hoặc các
thông tin về hoạt động kinh tế tài chính của một số tổ chức để có những quyết định
kinh tế đúng đắn và có hiệu quả.
Những thông tin nói trên do nhiều nguồn cung cấp, nhưng khả năng cung cấp
những thông tin này một cách đầy đủ nhất, toàn diện, kịp thời, đáng tin cậy đó là thông
tin của kế toán. Đối với doanh nghiệp, thông tin kế toán giúp cho điều hành, chỉ đạo
sản xuất, kinh doanh một cách nhanh nhạy, đạt hiệu quả kinh tế cao nhằm thực hiện tốt
nguyên tắc tự chủ tài chính và tự trang trãi, nâng cao doanh lợi hợp lý, đảm bảo tăng
tích lũy. Đối với người sử dụng thông tin khác nằm ngoài tổ chức, đơn vị, thông tin kinh
tế, tài chính do kế toán cung cấp là những căn cứ quan trọng để đưa ra các quyết định
kinh tế như: Mua hay bán hàng hóa, dịch vụ này của ai? Có nên cho vay vốn đối với
doanh nghiệp này hay không? Có nên đầu tư vốn vào doanh nghiệp này hay không? . . .
1.1.2.2- Kế toán là công cụ có hiệu lực để bảo vệ tài sản, tăng cường và phát triển
90 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2300 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Giải pháp hoàn thiện hệ thống chế độ kế toán doanh nghiệp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ng ñöôïc yeâu caàu cuûa keá toaùn Vieät Nam trong giai ñoaïn hieän nay, thì
phaûi ñaët muïc tieâu hoaøn chænh heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp thoáng nhaát ñaûm
baûo nguyeân taéc nhaát quaùn cao coù tính oån ñònh laâu daøi ñeå aùp duïng thoáng nhaát cho taát caû
caùc doanh nghieäp.
Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát caàn phaûi ñaùp öùng yeâu caàu cuûa vieäc
thu thaäp thoâng tin khi laäp baùo caùo taøi chính theo yeâu caàu saép xeáp cuûa caùc chæ tieâu kinh
teá phuø hôïp vôùi tính thanh khoaûn cuûa töøng ñoái töôïng kinh teá. Heä thoáng taøi khoaûn naøy
phaûi thoáng nhaát caû veà teân goïi, kyù hieäu, noäi dung phaûn aùnh vaø caùch thöùc ghi cheùp vaø
phaûi mang tính khaùi quaùt cao.
Veà cô baûn, traät töï saép xeáp taøi khoaûn trong heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn
hieän haønh laø gaén vôùi vieäc thu thaäp thoâng tin. Tuy nhieân, theo thôøi gian, caùch saép
xeáp naøy ñaõ boäc loä moät soá ñieåm khoâng hôïp lyù, daãn ñeán khoù khaên cho vieäc thu thaäp
thoâng tin keá toaùn cuõng nhö phöông phaùp tö duy. Chaúng haïn, phaàn “Taøi saûn” cuûa
Baûng caân ñoái keá toaùn [maãu soá 01–DN] ñöôïc saép xeáp theo möùc ñoä khaû thanh nhöng
coù moät soá muïc laïi khoâng tuaân theo tieâu thöùc naøy (taøi saûn coá ñònh höõu hình, taøi saûn
coá ñònh voâ hình, taøi saûn coá ñònh thueâ taøi chính xeáp tröôùc caùc khoaûn ñaàu tö chöùng
khoaùn, ñaàu tö tham gia lieân doanh vaø ñaàu tö taøi chính khaùc. . .). Hoaëc trong heä thoáng
taøi khoaûn, haøng toàn kho ñöôïc xeáp sau caùc taøi saûn löu ñoäng khaùc, v.v... Nhö vaäy,
trong ñònh höôùng laâu daøi sau naøy caàn phaûi saép xeáp laïi traät töï cuûa caùc taøi khoaûn keá
toaùn thay ñoåi kyù hieäu töông öùng cho phuø hôïp.
- 65 -
3.2.3.2- Caùc giaûi phaùp cuï theå
Trong khi chôø nhaø nöôùc ban haønh heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát nhö
ñaõ ñeà nghò ôû treân. Taùc giaû xin ñeà nghò moät vaøi giaûi phaùp hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn
keá toaùn doanh nghieäp tröôùc maét sau khi Boä taøi chính ban haønh chuaån möïc keá toaùn ñôït 4
theo Quyeát ñònh soá 12/2005/QÑ-BTC ngaøy 15.02.2005 vaø Thoâng tö soá 23/2005/TT-
BTC ngaøy 30.03.2005 höôùng daãn thöïc hieän (6) chuaån möïc keá toaùn ñôït 3 aùp duïng trong
giai ñoaïn hieän nay. Taùc giaû khoâng ñeà caäp saâu vaøo nhöõng taøi khoaûn maø cheá ñoä keá toaùn
hieän haønh ñang aùp duïng ñöôïc ñaùnh giaù phuø hôïp, thích öùng maø ñi saâu vaøo nhöõng taøi
khoaûn môùi caàn boå sung hay nhöõng taøi khoaûn coù söï thay ñoåi hoaëc veà teân goïi, hoaëc veà kyù
hieäu, hoaëc veà noäi dung phaûn aùnh. . . döïa treân cô sôû heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn ban
haønh theo Quyeát ñònh 1141 TC/QÑ/CÑKT vaø caùc thoâng tö söûa ñoåi boå sung hieän haønh.
3.2.3.2.1- Giaûi phaùp ñeà nghò söûa ñoåi, boå sung vaø boû moät soá taøi khoaûn:
• Thuoäc nhoùm taøi khoaûn loaïi 1:
Phuø hôïp vôùi noäi dung phaûn aùnh cuûa loaïi l treân Baûng caân ñoái taøi khoaûn,
phaûi ñoåi teân cuûa loaïi 1 thaønh “Taøi saûn ngaén haïn”
ß Söûa ñoåi teân goïi taøi khoaûn:
; Taøi khoaûn 112 “Tieàn göûi ngaân haøng” ñoåi thaønh “Tieàn göûi ngaân
haøng vaø caùc toå chöùc tín duïng khaùc”. Taøi khoaûn 112 ñöôïc duøng ñeå phaûn aùnh toaøn boä soá
tieàn lieân quan ñeán voán kinh doanh, caùc quyõ doanh nghieäp vaø voán chuû sôû höõu khaùc maø
ñôn vò göûi ôû ngaân haøng vaø caùc toå chöùc tín duïng khaùc, chi tieát theo töøng loaïi tieàn vaø töøng
nôi göûi.
ß Boå sung taøi khoaûn: Boå sung theâm taøi khoaûn caáp 2:
; Taøi khoaûn 121 “Ñaàu tö chöùng khoaùn ngaén haïn”, ñeà nghò boå sung
theâm taøi khoaûn 1218 “Ñaàu tö chöùng khoaùn ngaén haïn khaùc” ñeå theo doõi giaù trò caùc loaïi
chöùng khoaùn khaùc ngoaøi coå phieáu, traùi phieáu ngaén haïn maø doanh nghieäp ñaàu tö nhö caùc
- 66 -
loaïi chöùng chæ quyõ ñaàu tö; chöùng khoaùn ngaân quyõ ; chöùng khoaùn ñaàu tö ngaén haïn cuûa
ngöôøi uûy thaùc ñaàu tö vaø caùc chöùng khoaùn coù giaù trò khaùc. Ñoàng thôøi, ôû taøi khoaûn caáp 2
cuûa taøi khoaûn 1212 “Traùi phieáu” boå sung theâm noäi dung vaø teân goïi laø “ Traùi phieáu, tín
phieáu, kyø phieáu”
; Taøi khoaûn 131 “Phaûi thu cuûa khaùch haøng”:Boå sung thaønh (2) taøi
khoaûn caáp 2 laø Taøi khoaûn 1311 “Phaûi thu khaùch haøng ngaén haïn” vaø 1312 “Phaûi thu
khaùch haøng daøi haïn” nhaèm ñaùp öùng cho yeâu caàu cuûa vieäc phaân tích caùc chæ tieâu taøi
chính lieân quan ñeán baùo caùo taøi chính.
; Taøi khoaûn 138 “Phaûi thu khaùc”: Boå sung noäi dung phaûn aùnh vaø taøi
khoaûn caáp 2 cuûa taøi khoaûn 138 nhö sau:
Theo Thoâng tö soá 40/2004/TT-BTC ngaøy 13.05.2004 cuûa Boä Taøi chính höôùng
daãn veà keá toaùn khi chuyeån doanh nghieäp nhaø nöôùc thaønh coâng ty coå phaàn, ñaõ khaúng
ñònh quy moâ cuûa coâng ty coå phaàn ñang vaø seõ phaùt trieån maïnh meõ ñoái vôùi neàn kinh teá
cuûa nöôùc ta. Giöõa coâng ty coå phaàn vaø caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc coù ñieåm khaùc
nhau côù baûn laø: Voán ñieàu leä coâng ty coå phaàn ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi
laø coå phaàn - theå hieän thoâng qua coå phieáu; Coâng ty coå phaàn ñöôïc quyeàn phaùt haønh chöùng
khoaùn ra beân ngoaøi theo quy ñònh. . . Xuaát phaùt töø quan ñieåm khaùc bieät naøy, nghieân cöùu
heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp hieän haønh thì coøn thieáu nhöõng taøi khoaûn phaûn
aùnh caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh neâu treân, theo taùc giaû caàn phaûi boå sung nhö sau:
+ Tröôøng hôïp coå ñoâng ñaêng kyù vaø cam keát mua coå phieáu nhöng chöa ñoùng
tieàn ngay, khi ñoù seõ moät khoaûn nôï phaûi thu trong töông lai, ñaët teân laø “Voán goïi chöa
goùp cuûa coå ñoâng”.
+ Tröôøng hôïp doanh nghieäp nhaø nöôùc baùn coå phaàn thuoäc voán nhaø nöôùc cho coå
ñoâng theo hình thöùc traû chaäm thì seõ phaùt sinh moät khoaûn nôï phaûi thu, ñaët teân laø “Phaûi
thu veà coå phaàn hoùa”.
- 67 -
Caùc nghieäp vuï kinh teá treân thuoäc caùc khoaûn nôï phaûi thu theå hieän ôû phaàn taøi saûn
cuûa doanh nghieäp. Theo taùc giaû taøi khoaûn 138 “Phaûi thu khaùc” neân ñaët theâm (02) taøi
khoaûn caáp 2 laø Taøi khoaûn 1382 “Voán goïi chöa goùp” vaø Taøi khoaûn 1385 “Phaûi thu veà coå
phaàn hoùa”:
+ Taøi khoaûn 1382 “Voán goïi chöa goùp” duøng ñeå phaûn aùnh soá löôïng
taøi saûn doanh nghieäp nhaän ñöôïc trong töông lai khi caùc coå ñoâng goùp voán theo thoûa
thuaän veà mua baùn coå phieáu.
Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn TK 1382
- Beân nôï:
à Noäp tieàn thu hoä nôï phaûi thu vaø tieàn baùn taøi saûn giöõ hoä nhaø nöôùc vaøo Quyõ hoã trôï
saép xeáp vaø coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc.
à Soá tieàn phaûi thu veà vieäc thoûa thuaän mua baùn coå phieáu giöõa doanh nghieäp vôùi coå
ñoâng.
- Beân coù: à Phaûn aùnh toång soá tieàn thu töø caùc coå ñoâng noäp tieàn cho doanh nghieäp.
- Soá dö beân nôï: à Phaûn aùnh soá tieàn doanh nghieäp coøn phaûi thu cuûa caùc coå ñoâng ñaõ
ñaêng kyù mua coå phaàn nhöng chöa noäp ñuû tieàn.
+ Taøi khoaûn 1385 “Phaûi thu veà coå phaàn hoùa” duøng ñeå phaûn aùnh soá phaûi thu veà chi
phí coå phaàn hoùa maø doanh nghieäp ñaõ chi ra, phaûi thu veà tieàn coå phaàn baùn traû chaäm cho
ngöôøi ngheøo.
Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn TK 1385
- Beân nôï:
à Phaûn aùnh soá tieàn phaûi thu veà chi phí coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc.
à Phaûi thu veà tieàn coå phaàn baùn traû chaäm cho ngöôøi ngheøo.
- Beân coù:
à Keát chuyeån chi phí coå phaàn hoùa.
- 68 -
à Nhaän tieàn coå ñoâng traû veà tieàn coå phaàn mua traû chaäm.
- Soá dö beân nôïù:
à Phaûn aùnh chi phí coå phaàn hoùa chöa keát chuyeån cuoái kyø.
à Soá coøn phaûi thu veà tieàn coå phaàn baùn traû chaäm cuoái kyø.
ß Boû taøi khoaûn:
; Taøi khoaûn 142 “Chi phí traû tröôùc” söûa laïi teân cho ñuùng vôùi vieäc
phaûn aùnh treân Baûng caân ñoái keá toaùn laø: “Chi phí traû tröôùc ngaén haïn” [maõ soá 151]. Taøi
khoaûn 142 bao goàm (02) taøi khoaûn caáp 2: Taøi khoaûn 1421 “Chi phí traû tröôùc” vaø Taøi
khoaûn 1422 “Chi phí chôø keát chuyeån” chæ neân duøng ñoái vôùi caùc khoaûn chi daøi haïn maø
khoâng duøng cho caùc khoaûn chi tieâu phuïc vuï kinh doanh cho doanh nghieäp trong voøng 1
naêm. Caùch laøm naøy laøm tuaân thuû chaët cheõ nguyeân taéc phuø hôïp cuûa keá toaùn vaø cuõng phuø
hôïp vôùi heä thoáng taøi khoaûn cuûa moät soá nöôùc.
• Thuoäc nhoùm taøi khoaûn loaïi 2:
Veà teân goïi cuûa loaïi 2, ñeå phuø hôïp vôùi noäi dung phaûn aùnh treân Baûng caân
ñoái keá toaùn , caàn phaûi ñoåi teân thaønh “Taøi saûn daøi haïn”.
ß Söûa ñoåi teân goïi taøi khoaûn:
; Taøi khoaûn 214 “Hao moøn taøi saûn coá ñònh” caàn boå sung teân goïi cho
phuø hôïp vôùi noäi dung phaûn aùnh laø “Hao moøn taøi saûn coá ñònh vaø baát ñoäng saûn ñaàu tö”.
; Taøi khoaûn 242 “Chi phí traû tröôùc daøi haïn” ñeà nghò söûa laïi teân goïi laø
“Chi phí traû tröôùc” vì taøi khoaûn 142 “Chi phí traû tröôùc ngaén haïn” ñaõ ñöôïc ñeà nghò boû,
neân ñöông nhieân taøi khoaûn 242 chæ coøn theå hieän laø taøi saûn daøi haïn.
ß Boå sung taøi khoaûn: Boå sung theâm taøi khoaûn caáp 2
; Taøi khoaûn 228 “Ñaàu tö daøi haïn khaùc” caàn boå sung thaønh (03) taøi
khoaûn caáp 2 cho phuø hôïp caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh vaø töông öùng vôùi taøi khoaûn
128 “Ñaàu tö ngaén haïn khaùc”. Ñoù laø:
- 69 -
+ Taøi khoaûn 2281 “Coå phieáu”
+ Taøi khoaûn 2282 “Traùi phieáu”
+ Taøi khoaûn 2288 “Ñaàu tö daøi haïn khaùc”
ß Boå sung taøi khoaûn môùi:
; Taøi khoaûn 245 “Taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi”: boå sung môùi thöïc
hieän theo Chuaån möïc keá toaùn quoác teá IA S12 vaø Chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam môùi ban
haønh ñôït 4 – VAS17 “Keá toaùn thueá thu nhaäp doanh nghieäp”.
Chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam -VAS soá 17 laø chuaån möïc keá toaùn quy ñònh vaø
höôùng daãn moät caùch ñaày ñuû, cuï theå, phuø hôïp vôùi thoâng leä keá toaùn quoác teá, veà caùc
nguyeân taéc vaø phöông phaùp haïch toaùn keá toaùn thueá thu nhaäp doanh nghieäp. Keá toaùn
thueá thu nhaäp doanh nghieäp laø keá toaùn cuûa nhöõng nghieäp vuï do aûnh höôûng cuûa thueá thu
nhaäp doanh nghieäp lieân quan ñeán vieäc thu hoài hoaëc thanh toaùn trong töông lai giaù trò ghi
soå cuûa caùc khoaûn muïc taøi saûn hoaëc nôï phaûi traû ñaõ ñöôïc ghi nhaän trong Baûng caân ñoái keá
toaùn doanh nghieäp hoaëc caùc giao dòch vaø söï kieän khaùc trong naêm hieän taïi ñaõ ñöôïc ghi
nhaän trong Baùo caùo keát quaû kinh doanh.
Vieäc haïch toaùn cheânh leäch veà thueá thu nhaäp doanh nghieäp thöôøng bao goàm caùc
böôùc sau:
Phaân loaïi cheânh leäch: Caùc khoaûn cheânh leäch thöôøng xaûy ra:
Noäi dung Muïc ñích keá toaùn Muïc ñích thueá
Doanh thu ghi
nhaän
Khi haøng ñaõ xaùc ñònh tieâu thuï Khi xuaát hoùa ñôn hoaëc ñaõ tieâu thuï
Chi phí khaáu hao Khaáu hao theo 3 phöông phaùp
Ñöôøng thaúng, soá dö giaûm daàn,
theo saûn löôïng
Theo quyeát ñònh soá 206/2003/QÑ-
BTC
Chi phí löông Theo chi phí tieàn löông thöïc teá Theo thuû tuïc kyù keát hôïp ñoàng lao
- 70 -
ñoäng
Chi veà trang phuïc Theo möùc quy ñònh cuûa doanh
nghieäp
Toái ña 500.000 ñoàng/ngöôøi
Chi phí laõi vay Theo laõi suaát thöïc teá chi traû Khoâng vöôït quaù laõi suaát traàn cuûa caùc
ngaân haøng thöông maïi
Chi phí quaûng
caùo, tieáp thò
Theo möùc chi phí thöïc teá cuûa
doanh nghieäp
Khoáng cheá toái ña 10% toång chi phí
khoâng keå giaù voán haøng baùn
Chi phí tieàn phaït Thuoäc chi phí cuûa doanh nghieäp Khoâng ñöôïc tính laø chi phí
Chi phí khoâng coù
hoùa ñôn hôïp leä
Chi phí thöïc teá coù phaùt sinh cuûa
doanh nghieäp
Khoâng ñöôïc tính laø chi phí
Caùc cheânh leäch ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi:
+ Cheânh leäch thöôøng xuyeân laø cheânh leäch khoâng taïo ra moät khoaûn
coù theå bò ñaùnh thueá hoaëc ñöôïc khaáu tröø laïi trong töông lai. Ví duï cheânh leäch veà tieàn
löông, chi phí quaûng caùo, chi phí khoâng coù chöùng töø hoùa ñôn hôïp leä, caùc khoaûn tieàn
phaït. Noùi roõ hôn thì caùc chi phí naøy seõ bò loaïi ra khoûi chi phí hôïp lyù hôïp leä khi xaùc ñònh
thueá thu nhaäp phaûi noäp cho nhaø nöôùc. Thu nhaäp chòu thueá seõ cao hôn thu nhaäp keá toaùn,
thueá thu nhaäp tính theo lôïi nhuaän keá toaùn vaø khoaûn cheânh leäch naøy seõ khoâng bao giôø
ñöôïc khaáu tröø.
+ Cheânh leäch taïm thôøi taïo ra moät khoaûn coù theå bò ñaùnh thueá hoaëc
ñöôïc khaáu tröø laïi trong töông lai: Ví duï nhö chi phí khaáu hao do löïa choïn phöông phaùp
khaáu hao khaùc nhau, cheânh leäch doanh thu do ñieàu kieän ghi nhaän. . .
Lôïi nhuaän keá toaùn chính laø cô sôû xaùc ñònh chi phí thueá vaø lôïi nhuaän chòu thueá
chính laø cô sôû ñeå xaùc ñònh soá thueá phaûi noäp. Ñeå haïch toaùn caàn nhaän dieän khoaûn cheânh
leäch seõ ñöa ñeán cheânh leäch thueá phaûi traû hay cheânh leäch thueá phaûi thu vaø haïch toaùn keá
toaùn veà nghieäp vuï kinh teá naøy lieân quan ñeán taøi saûn, coâng nôï phaûi traû ñöôïc phaûn aùnh
treân Baûng caân ñoái keá toaùn cuûa doanh nghieäp. Cuï theå laø:
- 71 -
+ Cheânh leäch thueá phaûi traû phaùt sinh khi chi phí thueá thu nhaäp doanh
nghieäp lôùn hôn thueá thu nhaäp phaûi noäp, ñöôïc phaûn aùnh ôû phaàn nôï phaûi traû.
+ Cheânh leäch thueá phaûi thu phaùt sinh khi chi phí thueá thu nhaäp
doanh nghieäp nhoû hôn thueá thu nhaäp phaûi noäp, ñöôïc phaûn aùnh ôû phaàn taøi saûn.
Töø nhöõng phaân tích treân, taùc giaû xin ñeà nghò boå sung theâm:
; Taøi khoaûn 245 “Taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi” duøng ñeå phaûn aùnh
thueá thu nhaäp doanh nghieäp seõ ñöôïc hoaøn laïi trong töông lai.
Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn TK 245
+ Beân nôï: Thueá thu nhaäp hoaõn laïi ñöôïc khaáu tröø phaùt sinh trong kyø
+ Beân coù: Hoaøn nhaäp thueá thu nhaäp hoaõn laïi ñöôïc khaáu tröø
+ Soá dö beân nôï: Thueá thu nhaäp hoaõn laïi ñöôïc khaáu tröø hieän coøn vaøo
cuoái kyø
• Thuoäc nhoùm taøi khoaûn loaïi 3:
Giöõ nguyeân teân goïi: “Nôï phaûi traû”
ß Söûa ñoåi teân goïi taøi khoaûn:
; Taøi khoaûn 3335: “Thu treân voán” : Ñoåi thaønh taøi khoaûn “ Thueá thu
nhaäp caù nhaân” bôûi vì khoaûn thu treân voán hieän nay ñaõ khoâng coøn, thay vaøo ñoù laø vieäc
trieån khai vieäc aùp duïng luaät thueá thu nhaäp caù nhaân, caùc doanh nghieäp seõ chòu traùch
nhieäm vieäc thu hoä, chi hoä khoaûn thueá naøy cuûa ngöôøi lao ñoäng cho cô quan thueá.
Taøi khoaûn 3335 “Thueá thu nhaäp caù nhaân” duøng ñeå phaûn aùnh caùc
khoaûn doanh nghieäp thu hoä vaø noäp hoä thueá thu nhaäp caù nhaân.
Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn TK 3335
+ Beân nôï: - Caùc khoaûn thueá thu nhaäp caù nhaân ñaõ noäp hoä.
+ Beân coù:
- Thueá thu nhaäp caàn phaûi thu hoä cô quan thueá
- 72 -
- Trích thueá thu nhaäp caù nhaân cuûa ñoái töôïng ñöôïc doanh nghieäp
chi traû tieàn coù thu nhaäp phaûi chòu thueá.
+ Soá dö beân coù: - Phaûn aùnh thueá thu nhaäp caù nhaân ñaõ thu hoä coøn
chöa noäp
; Taøi khoaûn 334 “Phaûi traû coâng nhaân vieân” thaønh “Phaûi traû ngöôøi lao
ñoäng” ñeå phuø hôïp vôùi caùc ñoái töôïng lao ñoäng khaùc nhau
ß Boå sung taøi khoaûn: Boå sung taøi khoaûn caáp 2
; Taøi khoaûn 311 “Vay ngaén haïn”, theo taùc giaû neân môû thaønh (02) taøi
khoaûn caáp 2 ñeå phaûn aùnh tình hình vay ngaân haøng vaø ñoái töôïng khaùc, vieäc taùch roõ
nguoàn vay nhö vaäy seõ caàn thieát cho ñoái töôïng caàn söû duïng thoâng tin. Cuï theå laø:
+ Taøi khoaûn 3111 “Vay ngaân haøng” ;
+ Taøi khoaûn 3118 “Vay ngaén haïn khaùc”.
; Taøi khoaûn 331 “Phaûi traû cho ngöôøi baùn”:Boå sung thaønh (2) taøi
khoaûn caáp 2 laø Taøi khoaûn 3311 “Phaûi traû cho ngöôøi baùn ngaén haïn” vaø 3312 “Phaûi traû
cho ngöôøi baùn daøi haïn” nhaèm ñaùp öùng cho yeâu caàu cuûa vieäc phaân tích caùc chæ tieâu taøi
chính lieân quan ñeán baùo caùo taøi chính.
; Taøi khoaûn 338 “Phaûi traû, phaûi noäp khaùc”: Boå sung theâm taøi khoaûn
caáp 2 laø Taøi khoaûn 3385 “Phaûi traû veà coå phaàn hoùa”, vieäc boå sung taøi khoaûn naøy nhaèm
aùp duïng cho caùc coâng ty coå phaàn theo Thoâng tö soá 40/TT-BTC ngaøy 13.05.2004. Taøi
khoaûn 3385 “Phaûi traû veà coå phaàn hoùa” duøng ñeå phaûn aùnh soá phaûi traû veà tieàn thu baùn coå
phaàn thuoäc voán nhaø nöôùc, tieàn thu hoä nôï phaûi thu vaø tieàn thu veà nhöôïng baùn taøi saûn
ñöôïc loaïi tröø khoâng tính vaøo giaù trò doanh nghieäp.
Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn TK 3385
+ Beân nôï:
- 73 -
- Noäp vaøo Quyõ hoã trôï saép xeáp vaø coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø
nöôùc soá tieàn thu hoài coâng nôï phaûi thu ñaõ thu ñöôïc vaø tieàn thu veà nhöôïng baùn, thanh lyù,
taøi saûn ñöôïc loaïi tröø khoâng tính vaøo giaù trò doanh nghieäp.
- Keát chuyeån chi phí coå phaàn hoùa tröø vaøo soá tieàn baùn coå phaàn hoùa
thuoäc voán nhaø nöôùc.
- Noäp soá tieàn cheânh leäch giöõa soá tieàn thu töø baùn coå phaàn thuoäc
phaàn voán nhaø nöôùc lôùn hôn soá chi phí coå phaàn hoùa vaøo Quyõ hoã trôï saép xeáp vaø coå phaàn
hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc.
- Noäp tieàn thu hoä nôï phaûi thu vaø tieàn baùn taøi saûn giöõ hoä nhaø nöôùc
vaøo Quyõ hoã trôï saép xeáp vaø coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc.
- Trích tieàn ñöôïc chi phí buø ñaép töø nôï phaûi thu vaø tieàn baùn taøi saûn
giöõ hoä nhaø nöôùc vaøo Quyõ hoã trôï saép xeáp vaø coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc.
+ Beân coù:
- Doanh nghieäp nhaø nöôùc phaûn aùnh soá tieàn phaûi traû veà toaøn boä soá tieàn
thu hoài nôï phaûi thu vaø tieàn thu veà nhöôïng baùn thanh lyù taøi saûn ñöôïc loaïi tröø khoâng tính
vaøo giaù trò doanh nghieäp.
- Coâng ty coå phaàn phaûn aùnh soá tieàn phaûi traû veà toång soá tieàn thu ñöôïc
veà tieàn thu hoä nôï phaûi thu vaø tieàn thu töø nhöôïng baùn taøi saûn giöõ hoä nhaø nöôùc.
- Phaûn aùnh toång soá tieàn thu töø baùn coå phaàn thuoäc voán nhaø nöôùc.
+ Soá dö beân coù:
- Phaûn aùnh soá tieàn doanh nghieäp nhaø nöôùc coøn phaûi traû veà soá tieàn
thu hoä coâng nôï phaûi thu vaø tieàn thu töø nhöôïng baùn taøi saûn giöõ hoä ñöôïc loaïi tröø khoâng
tính vaøo giaù trò doanh nghieäp ñeán cuoái kyø keá toaùn.
- Phaûn aùnh soá tieàn coâng ty coå phaàn coøn phaûi traû veà tieàn thu hoä coâng
nôï phaûi thu vaø tieàn thu töø nhöôïng baùn taøi saûn giöõ hoä nhaø nöôùc ñeán cuoái kyø keá toaùn.
- 74 -
- Phaûn aùnh soá tieàn thu veà baùn coå phaàn thuoäc voán nhaø nöôùc coøn phaûi
traû ñeán cuoái kyø keá toaùn.
Boå sung taøi khoaûn môùi:
; Taøi khoaûn 348 “Phaûi traû veà tieàn thöôûng vaø phuùc lôïi” vieäc boå sung
taøi khoaûn naøy nhaèm phaûn aùnh ñuùng veà nguoàn voán chuû sôû höõu theå hieän treân Baûng caân
ñoái keá toaùn. Phaàn naøy taùc giaû xin ñöôïc trình baøy chi tieát ôû phaàn giaûi phaùp lieân quan ñeán
baùo caùo taøi chính [3.2.4].
Taøi khoaûn 348 “Phaûi traû veà tieàn thöôûng vaø phuùc lôïi” duøng ñeå phaûn
aùnh quyõ khen thöôûng phuùc lôïi ñaõ ñöôïc trích trong kyø vaø phaûi chi laïi cho ngöôøi lao ñoäng,
hay chi cho nhöõng coâng trình phuùc lôïi trong doanh nghieäp.
Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn TK 348
+ Beân nôï: - Chi traû tieàn thöôûng cho ngöôøi lao ñoäng, chi caùc coâng
trình phuùc lôïi cho taäp theå ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp töø nguoàn quyõ phuùc lôïim
khen thöôûng.
+ Beân coù: - Quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi ñöôïc trích laäp duøng ñeå chi traû
laõi cho ngöôøi lao ñoäng ,chi cho coâng trình phuùc lôïi trong doanh nghieäp.
+ Soá dö beân coù: - Quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi chöa chi heát.
; Taøi khoaûn 351 “Quyõ döï phoøng trôï caáp maát vieäc laøm” thay cho taøi
khoaûn 416 “Quyõ döï phoøng trôï caáp maát vieäc laøm”. Haïch toaùn taøi khoaûn naøy töông töï
nhö taøi khoaûn 416 “Quyõ döï phoøng trôï caáp maát vieäc laøm” tröôùc ñaây.
; Taøi khoaûn 345 “Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû” boå sung môùi,
thöïc hieän theo Chuaån möïc keá toaùn quoác teá IA S12 vaø Chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam
môùi ban haønh ñôït 4 – VAS17 “Keá toaùn thueá thu nhaäp doanh nghieäp”.
Taøi khoaûn 345 “Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû” duøng ñeå phaûn
aùnh thueá thu nhaäp doanh nghieäp phaûi traû trong töông lai.
- 75 -
Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn TK 345
-Beân nôï: - Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû ñaõ traû hoaëc ñaõ khaáu tröø trong kyø
+ Beân coù: - Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû phaùt sinh trong kyø
+ Soá dö beân coù: - Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû hieän coù vaøo ñaàu kyø,
cuoái kyø
• Thuoäc nhoùm taøi khoaûn loaïi 4:
Giöõ nguyeân teân goïi: “Nguoàn voán chuû sôû höõu”
ß Boå sung taøi khoaûn: Boå sung taøi khoaûn caáp 2
; Taøi khoaûn 411 “Nguoàn voán kinh doanh” : boå sung theâm (02) taøi
khoaûn caáp 3 cho phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa nguoàn voán kinh doanh hieän nay taïi caùc
doanh nghieäp Ñoù laø caùc taøi khoaûn sau:
+ Taøi khoaûn 4111: Voán ñaàu tö cuûa chuû sôû huõu
+ Taøi khoaûn 4112: Thaëng dö voán coå phaàn; Thaëng dö voán coå phaàn laø
soá voán goùp taêng leân (hoaëc giaûm xuoáng) trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp
do caùc nghieäp vuï phaùt sinh lieân quan ñeán taøi saûn cuûa doanh nghieäp nhö cheânh leäch giöõa
meänh giaù vôùi giaù phaùt haønh coå phieáu,
; Taøi khoaûn 413 “Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn” cuõng chia thaønh
(03) taøi khoaûn caáp nhaèm phaûn aùnh theo quy ñònh. Ñoù laø:
+ Taøi khoaûn 4131 “Cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi ñaùnh giaù laïi cuoái naêm
taøi chính”
+ Taøi khoaûn 4132 “Cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi trong giai ñoaïn ñaàu tö
xaây döïng cô baûn”
+ Taøi khoaûn 4133 “Cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi töø chuyeån ñoåi baùo
caùo taøi chính”
ß Boå sung taøi khoaûn môùi:
- 76 -
; Taøi khoaûn 418 “Quyõ khaùc thuoäc voán chuû sôû höõu”: phaûn aùnh caùc
nguoàn voán töông ñöông khaùc laøm taêng (hoaëc giaûm) voán goùp cuûa doanh nghieäp chöa keå
ôû treân (neáu coù) nhö quyõ döï tröõ töï nguyeän, quyõ döï tröõ baét buoäc...
; Taøi khoaûn 419 “Coå phieáu quyõ” : duøng ñeå phaûn aùnh giaù trò hieän coù
vaø bieán ñoäng taêng, giaûm cuûa soá coå phieáu maø caùc coâng ty coå phaàn mua laïi chính coå
phieáu do mình phaùt haønh theo luaät ñònh. Soá coå phieáu maø coâng ty mua laïi naøy khoâng bò
huûy boû maø seõ ñöôïc taùi phaùt haønh trong thôøi gian tôùi theo quy ñònh. Soá coå phieáu mua laïi
naøy khoâng ñöôïc nhaän coå töùc, khoâng coù quyeàn baàu cöû hay tham gia chia phaàn taøi saûn khi
coâng ty giaûi theå. Noùi caùch khaùc, soá coå phieáu maø coâng ty mua laïi coù theå coi nhö coå phieáu
chöa baùn. Veà thöïc chaát, taøi khoaûn 419 laø taøi khoaûn ñieàu chænh giaûm cuûa taøi khoaûn 411.
Taøi khoaûn 419 “Coå phieáu mua laïi” phaûn aùnh giaù trò hieän coù vaø bieán
ñoäng taêng, giaûm cuûa soá coå phieáu maø caùc coâng ty coå phaàn mua laïi chính coå phieáu do
mình phaùt haønh theo luaät ñònh thueá thu nhaäp doanh nghieäp phaûi traû trong töông lai.
Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn TK 419
+ Beân nôï: - Taêng coå phieáu quyõ khi coâng ty mua laïi coå phieáu do hoï
phaùt haønh ñeå laøm coå phieáu quyõ.
+ Beân coù: - Giaûm coå phieáu quyõ khi coâng ty phaùt haønh coå phieáu quyõ
ra thò tröôøng hay do taùi phaùt haønh, do söû duïng hay huûy boû.
+ Soá dö beân nôïù: - Giaù trò coå phieáu quyõ hieän coøn.
ß Boû taøi khoaûn:
; Taøi khoaûn 417 “Quyõ hoã trôï saép xeáp vaø coå phaàn hoùa doanh nghieäp
nhaø nöôùc” vì theo Nghò ñònh soá 187/2004/NÑ-CP ngaøy 16.11.2004 cuûa Chính phuû veà
chuyeån doanh nghieäp nhaø nöôùc sang coâng ty coå phaàn vaø Thoâng tö soá 126/2004/TT-BTC
höôùng daãn nghò ñònh naøy: thì ñoái vôùi soá tieàn coøn laïi sau coå phaàn hoùa ñöôïc xöû lyù thaønh 2
phaàn: Phaàn boå sung voán kinh doanh seõ ghi taêng taøi khoaûn 411 “Nguoàn voán kinh
- 77 -
doanh”; Phaàn hoã trôï saép xeáp laïi lao ñoäng cho caùc coâng ty coå phaàn ñaõ coå phaàn hoùa haïch
toaùn vaøo Taøi khoaûn 3388 “Nôï phaûi traû”.
; Taøi khoaûn 451 “Quyõ quaûn lyù cuûa caáp treân” vì Nghò ñònh soá
199/2004/NÑ-CP ngaøy 03.12.2004 cuûa Chính phuû ban haønh quy cheá quaûn lyù taøi chính
coâng ty nhaø nöôùc vaø quaûn lyù voán nhaø nöôùc ñaàu tö ôû doanh nghieäp khaùc vaø Thoâng tö soá
33/2005/TT-BTC höôùng daãn moät soá ñieàu cuûa nghò ñònh naøy quy ñònh: Khi nhaän kinh phí
quaûn lyù caáp döôùi noäp leân, ñôn vò caáp treân tính vaøo doanh thu, ñôn vò caáp döôùi tính vaøo
chi phí.
• Thuoäc nhoùm taøi khoaûn loaïi 5, 6:
Giöõ nguyeân teân goïi: Loaïi 5: “Doanh thu”; Loaïi 6: “Chi phí saûn xuaát, kinh
doanh”.
ß Söûa ñoåi taøi khoaûn:
; Taøi khoaûn 511 “Doanh thu baùn haøng”: söûa teân thaønh”Doanh thu
baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï ra beân ngoaøi”:
; Taøi khoaûn 512 “Doanh thu noäi boä”: söûa teân thaønh”Doanh thu baùn
haøng vaø cung caáp dòch vuï noäi boä”:
; Taøi khoaûn 635 “Chi phí taøi chính”: söûa teân thaønh ”Chi phí hoaït
ñoäng taøi chính” cho phuø hôïp vôùi taøi khoaûn 515 “Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính”
ß Boå sung taøi khoaûn:
; Taøi khoaûn 632 “Giaù voán haøng baùn”: söûa teân thaønh ”Giaù voán haøng
baùn vaø cung caáp dòch vuï” cho phuø hôïp vôùi noäi dung phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn 511
“Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï” vaø chia thaønh (02) taøi khoaûn:
+ Taøi khoaûn 6321 “Giaù voán haøng hoùa”
+ Taøi khoaûn 6322 “Giaù voán cung caáp dòch vuï”
• Thuoäc nhoùm taøi khoaûn loaïi 7, 8:
- 78 -
Giöõ nguyeân teân goïi: Loaïi 7: “Thu nhaäp khaùc”; Loaïi 8: “Chi phí khaùc”.
ß Boå sung taøi khoaûn:
; Taøi khoaûn 833 “Chi phí thueá thu nhaäp doanh nghieäp” vôùi (02) taøi
khoaûn caáp 2 laø:
+ Taøi khoaûn 8331 “Chi phí thueá thu nhaäp doanh nghieäp hieän haønh”
+ Taøi khoaûn 8332 “Chi phí thueá thu nhaäp doanh nghieäp hoaõn laïi”
• Thuoäc nhoùm taøi khoaûn ngoaøi baûng: loaïi 0
Chæ neân ñeå laïi (05) taøi khoaûn, bao goàm:
ß Taøi khoaûn 001 “Taøi saûn thueâ ngoaøi” ;
ß Taøi khoaûn 002 “Vaät tö, haøng hoaù nhaän giöõ hoä, nhaän gia coâng” ;
ß Taøi khoaûn 003 “Haøng hoaù nhaän baùn hoä, kyù göûi” ;
ß Taøi khoaûn 004 “Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù" ;
ß Taøi khoaûn 007 “Ngoaïi teä caùc loaïi” ;
Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát sau khi hoaøn thieän seõ bao goàm caùc taøi
khoaûn sau [Phuï luïc soá 3.3]
3.2.3.2.2- Giaûi phaùp ñeà nghò ñieàu chænh phöông phaùp haïch toaùn moät soá taøi
khoaûn:
• Caùc taøi khoaûn coâng nôï: Taøi khoaûn 131 “Phaûi thu cuûa khaùch haøng”; 331
“Phaûi traû cho ngöôøi baùn”; 136 “Phaûi thu noäi boä”; 336 “Phaûi traû noäi boä” caàn ñöôïc haïch
toaùn chi tieát thaønh nôï daøi haïn, ngaén haïn cho phuø hôïp vôùi vieäc phaân tích ñaùnh giaù tình
hình doanh nghieäp lieân quan ñeán baûng caân ñoái keá toaùn. Cuoái nieân ñoä keá toaùn, caên cöù
vaøo soå theo doõi chi tieát, boä phaän keá toaùn doanh nghieäp seõ phaân loaïi caùc khoaûn muïc treân
thaønh ngaén haïn, daøi haïn nhaèm phuïc vuï cho yeâu caàu cuûa vieäc phaân tích tình hình doanh
nghieäp ñöôïc chính xaùc, ñaûm baûo tính thích hôïp cuûa baùo caùo taøi chính.
- 79 -
• Ñoái vôùi taøi khoaûn 1381 “Taøi saûn thieáu chôø xöû lyù” nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn
chöông 2, ñeå vieäc ñaùnh giaù taøi saûn cuûa doanh nghieäp ñöôïc trung thöïc lieân quan ñeán
vieäc tính toaùn caùc chæ tieâu phaân tích veà cô caáu taøi chính doanh nghieäp. Trong tröôøng
hôïp ñeán cuoái kyø keá toaùn neáu vaãn chöa coù keát luaän veà vieäc xöû lyù lieân quan ñeán taøi saûn
naøy thì neân haïch toaùn vaøo taøi khoaûn 811 “Chi phí khaùc” ñeå ñaûm baûo tính thaän troïng
trong haïch toaùn keá toaùn. Khi coù quyeát ñònh xöû lyù chính thöùc seõ haïch toaùn vaøo caùc taøi
khoaûn lieân quan.
• Taøi khoaûn 153 “Coâng cuï, duïng cuï”: caàn quy ñònh roõ coâng cuï, duïng cuï
xuaát duøng phaûi tính ngay vaøo chi phí saûn xuaát kinh doanh; Chæ nhöõng coâng cuï, duïng cuï
coù giaù trò lôùn, söû duïng nhieàu naêm thì phaân boå nhieàu laàn nhöng toái ña khoâng quaù 2 naêm
(Theo thoâng tö soá 33)
3.2.4- Hoaøn thieän veà cheá ñoä baùo caùo taøi chính
Hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính nhaèm thoûa maõn caùc nhu caàu veà cung caáp
thoâng tin chính xaùc cho ngöôøi söû duïng phuïc vuï cho coâng taùc phaân tích tình hình taøi
chính doanh nghieäp. Ñaây laø moät ñoøi hoûi taát yeáu vaø xuaát phaùt töø nhu caàu thöïc tieãn vaø
cuõng laø chöùc naêng cô baûn cuûa keá toaùn. Nhöõng thoâng tin taøi chính ñöôïc caùc ñoái töôïng söû
duïng thoâng tin caàn ñeán ñeå phaân tích ñaùnh giaù tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp
nhaèm ñöa ra caùc quyeát ñònh ñuùng ñaén trong vieäc baûo veä lôïi ích chính ñaùng, hôïp phaùp
cuûa mình, ñoàng thôøi ñöa ra nhöõng quyeát ñònh phaân boå nguoàn löïc moät caùch toái öu nhaát.
Do vaäy, yeâu caàu ñoøi hoûi phaûi töøng böôùc hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính veà caû
noäi dung vaø hình thöùc laø taát yeáu ñeå ñaûm baûo caùc chæ tieâu döïa treân caùc baùo caùo taøi chính
seõ phaûn aùnh ñaày ñuû tình traïng taøi chính cuûa doanh nghieäp. Neáu khoâng tieán haønh hoaøn
thieän, boå sung cho heä thoáng baùo caùo taøi chính kòp thôøi vôùi nhöõng thay ñoåi cuûa neàn kinh
teá thì ngöôøi söû duïng thoâng tin chæ döïa vaøo caùc baùo caùo taøi chính seõ raát khoù naém baét
- 80 -
ñöôïc tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp, thaäm chí coù theå söû duïng thoâng tin sai leäch ñeå
phaân tích hoaït ñoäng taøi chính vaø ñöa ra caùc quyeát ñònh sai laàm.
3.2.4.1- Quan ñieåm hoaøn thieän:
• Heä thoáng baùo caùo taøi chính caàn phaûi cung caáp thoâng tin keá toaùn höõu ích
ñoái vôùi ngöôøi söû duïng baèng vieäc ñaûm baûo 4 tính chaát ñònh tính cô baûn deã hieåu, phuø hôïp,
ñaùng tin caäy vaø coù theå so saùnh ñöôïc.
• Heä thoáng baùo caùo taøi chính phaûi phuø hôïp vôùi tính ña daïng cuûa caùc loaïi
hình doanh nghieäp: Baùo caùo phaûi linh hoaït, phuø hôïp vôùi tính ña daïng cuûa caùc loaïi hình
doanh nghieäp, nhaèm ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa quaûn lyù kinh teá taøi chính cuûa Nhaø nöôùc
cuõng nhö yeâu caàu chæ ñaïo ñieàu haønh cuûa caùc doanh nghieäp.
• Heä thoáng baùo caùo taøi chính phaûi tuaân thuû phaùp luaät vaø cheá ñoä vaø phaûi
ñöôïc coâng khai. Ñoàng thôøi baùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc trình baøy moät caùch trung thöïc vaø
hôïp lyù tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa doanh
nghieäp, treân cô sôû tuaân thuû caùc chuaån möïc keá toaùn , cheá ñoä keá toaùn vaø caùc quy ñònh
hieän haønh coù lieân quan.
• Heä thoáng baùo caùo taøi chính phaûi döïa treân quan ñieåm ñaûm baûo coù moät ngoân
ngöõ keá toaùn chung. Ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cuûa hoäi nhaäp, neàn kinh teá Vieät Nam ñang tích
cöïc chuû ñoäng ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù kinh teá. Vì theá caùc coâng cuï quaûn lyù kinh teá taøi
chính, trong ñoù coù keá toaùn cuõng ñoøi hoûi phaûi ñoåi môùi sao cho thích hôïp vôùi caùc chuaån
möïc, thoâng leä keá toaùn cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi, nhaèm giuùp thu heïp nhöõng khoaûng
caùch khaùc bieät veà heä thoáng baùo caùo taøi chính giöõa caùc nöôùc vôùi nhau, töø ñoù töøng böôùc
taïo ra moät ngoân ngöõ chung veà keá toaùn.
3.2.4.2.- Hoaøn thieän caùc chæ tieâu treân baùo caùo taøi chính
3.2.4.2.1- Baûng caân ñoái keá toaùn
• Boå sung, ñieàu chænh nhöõng toàn taïi treân Baûng caân ñoái keá toaùn hieän haønh
- 81 -
ß Phaàn Taøi saûn
; Taøi saûn ngaén haïn:
+ Muïc III.3: Chæ tieâu“Phaûi thu noäi boä” boå sung theâm “ngaén haïn”,
teân goïi cuûa chæ tieâu seõ laø “Phaûi thu noäi boä ngaén haïn”
+ Muïc III.5: Chæ tieâu “Caùc khoaûn phaûi thu khaùc” boå sung theâm soá
lieäu ñeå ghi vaøo chæ tieâu naøy ngoaøi soá dö nôï cuûa caùc taøi khoaûn 138, 338, 141, 144; coøn
theâm vaøo soá dö nôï cuûa taøi khoaûn 1382 “Voán goïi chöa goùp” vaø taøi khoaûn 1385 “Phaûi thu
veà coå phaàn hoùa”.
+ Muïc III.6: Chæ tieâu “Döï phoøng caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi” ñaët
teân laïi cho phuø hôïp vôùi chæ tieâu “Phaûi thu “laø “Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi”
+ Muïc V.1: Chæ tieâu “Chi phí traû tröôùc ngaén haïn” Chæ tieâu naøy ñeà
nghò boû nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn {3.3.3.2}.
+ Muïc V.2: Chæ tieâu “Caùc khoaûn thueá phaûi thu”: Chæ tieâu naøy phaûn
aùnh caùc khoaûn thueá GTGT coøn ñöôïc khaåu tröø vaø khoaûn thueá noäp thöøa cho Nhaø nöôùc taïi
thôøi ñieåm baùo caùo.
Soá lieäu ñeå ghi vaøo chæ tieâu “Caùc khoaûn thueá phaûi thu” caên cöù vaøo soá dö nôï Taøi
khoaûn 133 “Thueá giaù trò giaù taêng ñöôïc khaáu tröø” vaø chi tieát soá dö nôï Taøi khoaûn 333
“Thueá vaø caùc khoaûn phaûi noäp Nhaø nöôùc” treân Soå Caùi. Soá dö nôï cuûa taøi khoaûn 333 phaûn
aùnh soá tieàn thueá doanh nghieäp ñaõ noäp Nhaø nöôùc coøn thöøa. Ñeå ñaûm baûo tính deã hieåu khi
ñoïc baùo caùo taøi chính, ñeà nghò chæ tieâu naøy treân Baûng caân ñoái keá toaùn caàn ñöôïc taùch
thaønh (02) chæ tieâu laø: “Thueá giaù trò gia taêng ñöôïc khaáu tröø” vaø “Thueá vaø caùc khoaûn
khaùc phaûi thu nhaø nöôùc”
+ Muïc V.3: Chæ tieâu “Taøi saûn ngaén haïn khaùc”, soá lieäu ñeå ghi vaøo chæ
tieâu naøy caên cöù vaøo soá dö nôï Taøi khoaûn 1381 “Taøi khoaûn thieáu chôø xöû lyù” treân Soå Caùi,
nhö ñaõ trình baøy, vieäc trình baøy chæ tieâu naøy ôû phaàn Taøi saûn treân Baûng caân ñoái keá toaùn
- 82 -
laø chöa phaûn aùnh trung thöïc tình hình taøi saûn cuûa doanh nghieäp, bôûi vì noù seõ laøm taêng
khoáng leân giaù trò taøi saûn cuûa doanh nghieäp. Nhö vaäy, ñeà nghò trong chæ tieâu “Taøi saûn
ngaén haïn khaùc” seõ khoâng tính vaøo ñoù khoaûn muïc “Taøi khoaûn thieáu chôø xöû lyù”.
Nhö vaäy phaàn V cuûa Taøi saûn bao goàm:
TAØI SAÛN Soá cuoái naêm Soá ñaàu naêm
V. Taøi saûn ngaén haïn khaùc
1. Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø
2. Thueá vaø caùc khoaûn khaùc
phaûi thu nhaø nöôùc
3. Taøi saûn ngaén haïn khaùc
; Taøi saûn daøi haïn:
+ Muïc I: Boå sung theâm chæ tieâu I.2: “Voán kinh doanh ôû caùc ñôn vò
tröïc thuoäc” theo höôùng daãn cuûa Thoâng tö 23 vaø heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn hieän haønh.
+ Muïc II: Chæ tieâu “Taøi saûn coá ñònh” [maõ soá 220] bao goàm: II.1:
“Taøi saûn coá ñònh höõu hình”; II.1: “Taøi saûn coá ñònh thueâ taøi chính”; II.1: “Taøi saûn coá
ñònh voâ hình” vaø muïc III “Baát ñoäng saûn ñaàu tö” ñöôïc trình baøy chi tieát caùc khoaûn muïc
theo trình töï: Giaù trò taøi saûn coøn laïi- Nguyeân giaù taøi saûn- Giaù trò hao moøn luõy keá cuûa taøi
saûn. Do Baùo caùo thuyeát minh taøi chính, ñaõ coù trình baøy raát roõ caùc noäi dung naøy, vì vaäy
treân Baùo caùo caân ñoái keá toaùn chæ neân trình baøy giaù trò coøn laïi cuûa moãi loaïi taøi saûn, nhö
vaäy seõ ñaûm baûo nguyeân taéc deã hieåu, deã tính toaùn.
+ Muïc IV.4: Chæ tieâu “Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn ñaàu tö daøi
haïn” ñeà nghò ñaët teân laïi cho phuø hôïp vôùi noäi dung nghieäp vuï kinh teá laø “Döï phoøng
giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn”
+ Muïc V.1: Chæ tieâu “Chi phí traû tröôùc daøi haïn” ñeà nghò ñaët teân laïi
cho phuø hôïp vôùi noäi dung nghieäp vuï kinh teá laø “Chi phí traû tröôùc”.
+ Muïc V: Boå sung chæ tieâu “Taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi” ñaõ trình
baøy [3.2.3.2]
- 83 -
+ ÔÛ phaàn naøy, caùc chæ tieâu taøi saûn caàn ñöôïc trình baøy laïi theo tính
khaû thanh, cuï theå laø khoaûn muïc “Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính daøi haïn”, “Baát ñoäng saûn
ñaàu tö”, “Taøi saûn daøi haïn khaùc” coù tính thanh khoaûn cao hôn neân caàn ñöôïc xeáp leân treân
muïc “Taøi saûn coá ñònh”.
Nhö vaäy, Phaàn B- Taøi saûn daøi haïn treân Baûng caân ñoái keá toaùn nhö sau:
TAØI SAÛN DAØI HAÏN Soá cuoái naêm Soá ñaàu naêm
I- Caùc khoaûn phaûi thu daøi haïn
1. Phaûi thu daøi haïn cuûa khaùch haøng
2. Voán kinh doanh ôû ñôn vò tröïc thuoäc
3. Phaûi thu daøi haïn khaùc . . .
II- Baát ñoäng saûn ñaàu tö
III- Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính daøi haïn
. . . . . .
4. Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn
IV- Taøi saûn daøi haïn khaùc
V- Taøi saûn coá ñònh (Giaù trò coøn laïi)
1. Taøi saûn coá ñònh höõu hình
2. Taøi saûn coá ñònh thueâ taøi chính
3. Taøi saûn coá ñònh voâ hình
4. . . . . . .
ß Phaàn Nguoàn voán:
; Nôï phaûi traû:
+ Muïc I.5: Chæ tieâu “Phaûi traû coâng nhaân vieân” ñeà nghò söûa teân laïi
cho phuø hôïp vôùi noäi dung nghieäp vuï kinh teá laø “Phaûi traû ngöôøi lao ñoäng”
+ Muïc I.6: Chæ tieâu “Chi phí phaûi traû” ñeà nghò taùch ra laøm (02) chæ
tieâu laø “Chi phí phaûi traû ngaén haïn” vaø “Chi phí phaûi traû daøi haïn”. “Chi phí phaûi traû daøi
haïn” ñöôïc xeáp vaøo muïc II.3 “Phaûi traû daøi haïn khaùc”. Ñaây laø khoaûn trích tröôùc vaøo chi
phí saûn xuaát kinh doanh trong kyø nhöng chöa ñöôïc traû chi traû tieàn ñeán thôøi ñieåm laäp baùo
caùo, nhö : Trích tröôùc söûa chöõa lôùn taøi saûn coá ñònh, chi phí söûa chöõa treân 1 naêm . . . Noäi
- 84 -
dung cuûa chæ tieâu naøy bao haøm caû noäi dung mang tính ngaén haïn vaø daøi haïn. Do ñoù, ñeå
vieäc phaân tích taøi chính doanh nghieäp ñöôïc chính xaùc caàn phaân loaïi chæ tieâu nhö treân.
+ Muïc I.7: Chæ tieâu “Phaûi traû noäi boä” ñeà nghò söûa teân laïi cho phuø
hôïp vôùi noäi dung nghieäp vuï kinh teá laø “Phaûi traû noäi boä ngaén haïn”
+ Muïc II.2: Chæ tieâu “Phaûi traû daøi haïn noäi boä” ñeà nghò söûa teân laïi
cho phuø hôïp vôùi noäi dung nghieäp vuï kinh teá laø “Phaûi traû noäi boä daøi haïn”
+ Boå sung muïc II.6: Chæ tieâu “Quyõ döï phoøng trôï caáp maát vieäc laøm”
nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn [3.2.3]
Muïc I. Chæ tieâu “Voán chuû sôû höõu” seõ boå sung caùc thaønh phaàn voán: Voán ñaàu tö cuûa chuû
sôû höõu; Thaëng dö voán coå phaàn; Voán khaùc; Coå phieáu ngaân quyõ; Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi
taøi saûn; Cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi; Nguoàn voán ñaàu tö xaây döïng cô baûn; Quyõ ñaàu tö
phaùt trieån; Quyõ döï phoøng taøi chính; Quyõ khaùc thuoäc voán chuû sôû höõu; Lôïi nhuaän chöa
phaân phoái
+ Muïc II.1: Chæ tieâu “Quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi” ñeà nghò chuyeån
sang theo doõi ôû nôï phaûi traû ngöôøi lao ñoäng ( Ñaõ trình baøy ôû giaûi phaùp hoaøn thieän heä
thoáng taøi khoaûn keá toaùn [3.2.3.2]}
ß Caùc chæ tieâu ngoaøi baûng caân ñoái keá toaùn
(Nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn heä thoáng taøi khoaûn)
• Baûng caân ñoái keá toaùn ñeà nghò hoaøn thieän:
{Phuï luïc soá 4.3a }
• Baûng caân ñoái keá toaùn giöõa nieân ñoä
Caên cöù Chuaån möïc keá toaùn VAS 27 “Baùo caùo taøi chính giöõa nieân ñoä”. Theo
quan ñieåm cuûa taùc giaû thì chæ caàn ban haønh bieåu maãu baùo caùo taøi chính giöõa nieân ñoä vôùi
nhöõng chæ tieâu caàn thieát, toái thieåu doanh nghieäp caàn phaûi neâu trong ñoù. Thöïc teá, caùc
doanh nghieäp nhaø nöôùc, caùc doanh nghieäp coù quy moâ lôùn seõ laäp baùo caùo naøy theo baùo
- 85 -
caùo taøi chính naêm ñeå ñaùp öùng yeâu caàu caàn ñöôïc thoâng tin cuûa caùc nhaø ñaàu tö, ngaân
haøng cho vay voán. . . Maãu bieåu baùo caùo taøi chính giöõa nieân ñoä kieán nghò nhö sau:
{Phuï luïc soá 4.3b}
3.3.4.2.2- Baûng Baùo caùo keát quaû kinh doanh
• Boå sung, ñieàu chænh nhöõng toàn taïi treân Baûng baùo caùo keát quaû kinh doanh
ß Muïc 15 chæ tieâu “Thueá thu nhaäp doanh nghieäp” ñeà nghò ñoåi teân laø “Chi
phí thueá thu nhaäp doanh nghieäp” theo Chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam (VAS17) “Thueá
thu nhaäp doanh nghieäp”. Vaø chi tieát thaønh (02) chæ tieâu laø :
; Chi phí thueá thu nhaäp hieän haønh
; Chi phí thueá thu nhaäp hoaõn laïi
ß Boå sung muïc 17 Chæ tieâu: “Lôïi nhuaän treân noät coå phieáu” vôùi coâng thöùc
tính nhö sau:
Laõi cô baûn treân 1 coå phieáu = Lôïi nhuaän sau thueá thu nhaäp doanh nghieäp / Soá
löôïng coå phieáu bình quaân ñang löu haønh
• Baûng Baùo caùo keát quaû kinh doanh ñeà nghò hoaøn thieän:
{Phuï luïc soá 4.3c}
• Baûng Baùo caùo keát quaû kinh doanh giöõa nieân ñoä
{Phuï luïc soá 4.3d }
3.3.4.2.3- Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä
• Boå sung, ñieàu chænh nhöõng toàn taïi treân Baûng baùo caùo keát quaû kinh doanh
ß Söûa laïi chæ tieâu “Chi traû laõi vay” treân baùo caùo
ß Noäi dung phaûn aûnh khoâng chæ coù tieàn maø coøn coù nhöõng khoaûn töông
ñöông tieàn vaø caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính ngaén haïn nöõa.
Quan nieäm veà tieàn trong caùc BCLCTT caàn ñöôïc môõ roäng hôn nöõa. Caùc khoaûn
muïc ñöôïc coi laø tieàn hieän nay chæ goàm: tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng, tieàn ñang chuyeån,
- 86 -
vaøng baïc, ñaù quyù . . . Nhaèm ñaûm baûo söï phuø hôïp vôùi chuaån möïc keá toaùn quoác teá, ñoâng
thôøi phaûn aùnh ñuùng baûn chaát cuûa tieàn laø khoaûn thanh toaùn nhanh, khaùi nieäm tieàn môû
roäng hôn trong BCLCTT seõ bao goàm: tieàn vaø caùc khoaûn muïc töông ñöông tieàn. Trong
ñoù:
; Tieàn bao goàm: tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng, tieàn ñang chuyeån, vaøng
baïc, ñaù quyù.
; Caùc khoaûn töông ñöông tieàn laø caùc khoaûn ñaàu tö ngaén haïn (thôøi haïn
ñaàu tö nhoû hôn hoaëc baèng 3 thaùng) vaø coù tính thanh khoaûn cao.
3.3.4.2.4- Baûng Thuyeát minh baùo caùo taøi chính
ß Laøm goïn hôn moät soá chæ tieâu khoâng caàn thieát phaûi daøi doøng.
ß Boå sung theâm thoâng tin veà caùc söï kieän sau ngaøy keát thuùc nieân ñoä
ß Caùc chæ tieâu ngoaøi baûng caân ñoái keá toaùn
ß Phaàn II, III cuûa baùo caùo keát quaû kinh doanh cuõ
ß Nhìn chung baùo caùo thuyeát minh taøi chính ñaõ töông ñoái ñaày ñuû, ñeà nghò
tuøy theo loaïi hình doanh nghieäp, yeâu caàu cuûa töøng doanh nghieäp, maø cho pheùp doanh
nghieäp ñöôïc laäp baùo caùo theo ñaëc ñieåm cuûa mình maø phaûi ñaûm baûo nhöõng chæ tieâu
chính theo quy ñònh hieän haønh.
3.4/- Ñieàu kieän caàn thieát ñeå thöïc hieän moät soá giaûi phaùp treân
3.4.1- Quaûn lyù vó moâ:
3.4.1.1- Hoaøn thieän theå cheá quaûn lyù nhaø nöôùc trong lónh vöïc keá toaùn phuø hôïp
vôùi yeâu caàu ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù.
Treân cô sôû quan ñieåm ñònh höôùng phaùt trieån heä thoáng keá toaùn ñaõ neâu {muïc 3.1},
caàn phaûi xuùc tieán thieát laäp heä thoáng boä maùy quaûn lyù trong lónh vöïc keá toaùn phuø hôïp vôùi
yeâu caàu ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù vaø phuø hôïp vôùi boä maùy quaûn lyù Nhaø nöôùc noùi chung.
Neàn kinh teá nöôùc ta khi ñöôïc chuyeån ñoåi sang cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø
- 87 -
nöôùc, heä thoáng boä maùy quaûn lyù veà keá toaùn cuõng phaûi töøng böôùc ñöôïc xaây döïng moät
caùch phuø hôïp. Muïc tieâu cô baûn cuûa tieán trình ñoåi môùi naøy phaûi ñöôïc xaùc ñònh vaø quaùn
trieät moät caùch nhaát quaùn ñeå taêng cöôøng chöùc naêng quaûn lyù, kieåm soaùt cuûa nhaø nöôùc
baèng coâng cuï phaùp luaät, chuyeån giao daàn chöùc naêng höôùng daãn, huaán luyeän, tö vaán,
kieåm tra, kieåm soaùt cho caùc toå chöùc ngheà nghieäp.
Trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng hieän nay, cuõng nhö quaûn lyù caùc lónh vöïc khaùc,
Nhaø nöôùc quaûn lyù hoaït ñoäng keá toaùn, kieåm toaùn baèng coâng cuï luaät phaùp laø chuû yeáu. Töø
quan ñieåm naøy, chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc veà keá toaùn, kieåm toaùn chæ neân bao goàm
chöùc naêng nghieân cöùu, soaïn thaûo ban haønh khuoân khoå phaùp lyù veà keá toaùn, kieåm toaùn;
chöùc naêng kieåm tra, kieåm soaùt quaù trình thöïc hieän keá toaùn, kieåm toaùn, chöùc naêng toå
chöùc thi tuyeån vaø caáp chöùng chæ haønh ngheà keá toaùn, kieåm toaùn vieân.
Chöùc naêng quaûn lyù ngheà nghieäp töùc laø quaûn lyù chaát löôïng haønh ngheà cuûa ñoäi nguõ
caùc kieåm toaùn vieân ñoäc laäp vaø caùc keá toaùn vieân haønh ngheà thì Boä Taøi chính neân chuyeån
giao cho caùc toå chöùc ngheà nghieäp. Ñoàng thôøi cuõng chuyeån giao cho caùc toå chöùc naøy
chöùc naêng soaïn thaûo, ban haønh caùc taøi lieäu höôùng daãn cuï theå thöïc hieän caùc Chuaån möïc
keá toaùn, Chuaån möïc kieåm toaùn. ÔÛ nöôùc ta hieän nay, caàn cuûng coá vaø phaùt trieån toå chöùc
vaø hoaït ñoäng cuûa Hoäi keá toaùn Vieät Nam vaø Hoäi ñoàng quoác gia veà keá toaùn. Hieäp hoäi keá
toaùn phaûi toå chöùc quaûn lyù ñöôïc hoaït ñoäng chuyeân moân vaø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp cuûa hoäi
vieân, caàn thieát phaûi ñöa ra moät boä luaät veà ñaïo ñöùc ngheà nghieäp. Hoäi ngheà nghieäp caàn
khuyeán khích, taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng tö vaán keá toaùn taøi chính ñeå giuùp doanh nghieäp
thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin chính xaùc khi ra quyeát ñònh saûn xuaát kinh doanh.
3.4.1.2- Hoaøn thieän moâi tröôøng phaùp lyù veà keá toaùn:
3.4.1.2.1- Hoaøn thieän Luaät keá toaùn:
Luaät keá toaùn ñaõ ñöôïc soaïn thaûo khaù coâng phu vôùi nhöõng quan ñieåm xöû lyù tieân
tieán. Luaät keá toaùn laø moät Boä Luaät chi tieát vaø ñöôïc höôùng daãn theâm trong Nghò ñònh
- 88 -
129/2004/NÑ-CP ngaøy 31.05.2004. Tuy nhieân, ñeå Luaät keá toaùn thöïc söï hoaøn chænh,
phaùt huy hieäu löïc phaùp lyù cao trong quaûn lyù keá toaùn vaø thuaän tieän cho caùc ñôn vò, toå
chöùc thöïc hieän coâng taùc keá toaùn, Boä Taøi chính caàn coù nhöõng thoâng tö, vaên baûn döôùi luaät
höôùng daãn theâm moät soá noäi dung cuï theå sau:
y Caàn ban haønh caùc thoâng tö höôùng daãn cuï theå veà keá toaùn trong moâi
tröôøng xöû lyù baèng maùy vi tính.
y Quy ñònh cuï theå vieäc söûa chöõa soå theo phöông phaùp ghi aâm khi keá
toaùn baèng maùy vi tính.
y Luaät keá toaùn vaø Nghò ñònh 129 quy ñònh Toång coâng ty nhaø nöôùc phaûi
laäp Baùo caùo taøi chính toång hôïp hoaëc baùo caùo taøi chính hôïp nhaát. Tuy nhieân caùc quy ñònh
coøn neâu chung chung, chöa quy ñònh cuï theå trong nhöõng tröôøng hôïp naøo thì Toång Coâng
ty Nhaø nöôùc phaûi laäp baùo caùo taøi chính toång hôïp hoaëc hôïp nhaát. Chuaån möïc keá toaùn
Vieät Nam soá 25 “Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát vaø keá toaùn khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty con”
quy ñònh veà nguyeân taéc, trình töï, phöông phaùp laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát. Nhöng
ñoái vôùi vieäc laäp baùo caùo taøi chính toång hôïp cuûa caùc Toång coâng ty Nhaø nöôùc thì chöa coù
höôùng daãn cuï theå laøm cho doanh nghieäp thöïc hieän khoâng ñoàng boä.
y Caàn coù höôùng daãn veà caùch tính khaáu hao khaùc nhau giöõa Thoâng tö
128/2003/TT-BTC ngaøy 22.12.2003 cuûa Boä Taøi chính vaø Quyeát ñònh soá 206/2003/QÑ-
BTC ngaøy 12.12.2003; höôùng daãn xöû lyù cheânh leäch tyû giaù coù söï khaùc bieät giöõa Nghò
ñònh 199/2004/CP-NÑ vaø Thoâng tö 33/2005/TT-BTC.
3.4.1.2.2- Hoaøn thieän heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam:
Heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam ñöôïc ban haønh döïa treân nguyeân taéc:
Döïa vaøo chuaån möïc keá toaùn quoác teá, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän neàn kinh teá Vieät Nam hieän
taïi vaø nhöõng naêm töông lai, phuø hôïp vôùi heä thoáng luaät phaùp veà taøi chính hieän haønh,
khoâng ñeå xaûy ra xung ñoät phaùp lyù.
- 89 -
Vôùi möùc ñoä phaùt trieån hieän taïi cuûa neàn kinh teá Vieät Nam caàn phaûi tieáp tuïc soaïn
thaûo vaø coâng boá theâm moät soá chuaån möïc keá toaùn treân cô sôû nghieân cöùu chuaån möïc baùo
caùo taøi chính quoác teá (IFRS) ñeå hoaøn thieän hôn nöõa heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät
Nam nhö: Chuaån möïc veà “Hôïp nhaát kinh doanh”, “Caùc khoaûn döï phoøng, taøi saûn vaø nôï
tieàm taøng”, “Laõi treân coå phieáu”, “Veà giaûm giaù trò taøi saûn”. . .
3.4.1.2.3- Hoaøn thieän heä thoáng luaät phaùp khaùc:
Ñeå taïo ñieàu kieän cho vieäc hoaøn thieän heä thoáng cheá ñoä keá toaùn vaø ñeå cho keá
toaùn phaùt huy cao nhaát vai troø trong caùc doanh nghieäp thì beân caïnh Luaät keá toaùn ñaõ ban
haønh, Nhaø nöôùc caàn coâng boá vaø ban haønh, boå sung moät soá luaät khaùc nhö:
- Luaät Kieåm toaùn nhaø nöôùc: Luaät Keá toaùn vaø Luaät Kieåm toaùn nhaø nöôùc seõ taïo
thaønh heä thoáng vaên baûn phaùp lyù cao nhaát cho hoaït ñoäng keá toaùn, kieåm toaùn cuûa Vieät
Nam trong xu theá hoäi nhaäp.
- Luaät Thueá: Vieäc ban haønh vaø thöïc thi caùc Luaät Thueá caàn phaûi coù söï toân troïng
caùc nguyeân taéc vaø caùc chuaån möïc keá toaùn.
3.4.1- Quaûn lyù vi moâ: Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp caàn:
• Chuû ñoäng xaây döïng, hoaøn thieän caùc heä thoáng bieåu maãu chöùng töø keá toaùn, soå
saùch keá toaùn, heä thoáng taøi khoaûn caáp 2, caáp 3 vaø xaây döïng heä thoáng bieåu maãu thoâng tin
phuïc vuï cho coâng taùc keá toaùn quaûn trò taïi doanh nghieäp.
• Chuù troïng ñeán coâng taùc boài döôõng löïc löôïng nhaân söï laøm coâng taùc keá toaùn.
Vieäc ñaøo taïo boài döôõng cho ñoäi nguõ keá toaùn caàn chuù yù ñeán kieán thöùc veà: tin hoïc, kinh
teá chuyeân ngaønh, kieåm toaùn noäi boä vaø quaûn trò taøi chính.
• Naâng cao vai troø cuûa Ban Kieåm soaùt trong doanh nghieäp, xaây döïng cuûng coá
vaø phaùt trieån boä phaän kieåm soaùt noäi boä.
- 90 -
KEÁT LUAÄN
Trong söï nghieäp xaây döïng vaø phaùt trieån neàn kinh teá ñaát nöôùc, keá toaùn luoân
giöõ vai troø laø moät coâng cuï quaûn lyù kinh teá- taøi chính saéc beùn treân phöông dieän vi moâ laãn
vó moâ. Vôùi neàn kinh teá thò tröôøng, trong giai ñoaïn hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi, toaøn caàu
hoùa vôùi doøng chaûy maïnh meõ hieän nay thì coâng taùc keá toaùn laïi caøng trôû neân caàn thieát
cho moïi hoaït ñoäng, cho moïi loaïi hình doanh nghieäp. Söï ñoåi môùi caên baûn cuûa cô cheá
quaûn lyù kinh teá môùi ñaõ ñoøi hoûi keá toaùn cuõng phaûi ñoåi môùi cho phuø hôïp.
Vieäc thöïc hieän Luaän aùn naøy, nieàm mong muoán cuûa taùc giaû laø coù theå ñoùng
goùp moät phaàn naøo ñoù nhöõng yù kieán cuûa baûn thaân cho vieäc hoaøn thieän heä thoáng cheá ñoä
keá toaùn doanh nghieäp treân cô sôû nhöõng kieán thöùc ñaõ ñöôïc trau doài trong thôøi gian hoïc
vaø kinh nghieäm tích luõy ñöôïc trong thöïc teá coâng taùc. Nhöõng giaûi phaùp hoaøn thieän heä
thoáng cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp cuûa ñeà taøi naøy, laø nhöõng giaûi phaùp döïa treân nhöõng
ñuùc keát, nghieân cöùu töø vieäc vaän duïng luaät leä, cheá ñoä, chuaån möïc keá toaùn ñaõ ban haønh
nhaèm aùp duïng vaøo coâng taùc keá toaùn trong thôøi gian ngaén haïn. Taùc giaû cuõng mong muoán
Luaän aùn naøy seõ coù nhöõng ñoùng goùp höõu ích cho caùc cô quan höõu quan trong vieäc höôùng
tôùi xaây döïng moät heä thoáng keá toaùn doanh nghieäp Vieät Nam thaät hoaøn thieän, mang tính
thoáng nhaát cao trong töông lai khi maø vieäc ban haønh caùc chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam
ñaõ ñaày ñuû vaø phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 44204.pdf