Đề tài Giải pháp nâng cao chất lượng quan hệ tín dụng tại Ngân hàng Công thương Hoàn Kiếm

Öt ®Õn c¬ së ph¸p lý cña chóng vµ c¸n bé tÝn dông ph¶i ®Õn tËn n¬i ®Ó diÓm tra l¹i nh÷ng th«ng tin ®­îc cung cÊp. Ngoµi ra ng©n hµng mµ cô thÓ lµ c¸n bé tÝn dông cßn ph¶i thu thËp tham kh¶o th«ng tin tõ nhiÒu kªnh kh¸c nhau nh­ b¹n hµng, kh¸ch hµng cña ng­êi vay, tõ c¸n bé tÝn dông kh¸c, tõ trung t©m phßng ngõa rñi ro...®Ó cã thÓ n¾m b¾t th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vay vèn mét c¸ch tèt nhÊt. Møc ®é th­êng xuyªn trong viÖc vay vèn ng©n hµng Doanh nghiÖp quèc doanh lµ nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng tõ l©u, vèn tù cã vµ quy m« s¶n SXKD t­¬ng ®èi lín, cã quan hÖ víi ng©n hµng tõ thêi c¬ chÕ kinh tÕ bao cÊp. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã lµm nhu cÇu vay vèn cña doanh nghiÖp quèc doang©n hµng cao h¬n vµ th­êng xuyªn h¬n vµ trong thùc tÕ hä lµ nh÷ng kh¸ch hµng th­êng xuyªn vay víi l­îng vèn lín.Trong khi ®ã th× c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh hÇu nh­ chØ vay rÊt Ýt vµ kh«ng th­êng xuyªn. Sù kh¸c nhau vÒ møc ®é th­êng xuyªn vay vèn nµy sÏ ¶nh h­ëng tr­íc hÕt tíi ph­¬ng ph¸p cho vay mµ ng©n hµng sÏ ¸p dông. C¸c ®¬n vÞ vay vèn thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh æn ®Þnh, nÕu cã nhu cÇu vay vèn th­êng xuyªn cã thÓ lËp kÕ ho¹ch vay vµ tr¶ nî cho c¶ quý hoÆc c¶ mïa vô kÌm theo ®¬n xin vay lÇn ®Çu. Cßn nh÷ng ®¬n vÞ cã nhu cÇu vay vèn kh«ng th­êng xuyªn th× tæ chøc tÝn dông ¸p dông ph­¬ng ph¸p cho vay tõng lÇn. Mçi lÇn vay ®¬n vÞ ph¶i lµm ®¬n xin vay nãi râ nhu cÇu vèn cho SXKD ; sè vèn xin vay, môc ®Ých sö dông, thêi h¹n vay vµ kÕ ho¹ch tr¶ nî göi ®Õn tæ chøc tÝn dông ®Ó ®­îc xem xÐt. Ngoµi ra, sù kh¸c nhau ®ã cßn ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c thu thËp th«ng tin cña ng©n hµng . Nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc vay vèn th­êng xuyªn nªn ng©n hµng s½n cã nh÷ng th«ng tin vÒ hä c¶ vÒ mÆt kinh tÕ tµi chÝnh vµ mÆt ®¹o ®øc. Mèi quan hÖ mËt thiÕt rÊt cã Ých cho c«ng t¸c th«ng tin. Trong khi ®ã víi nh÷ng kh¸ch hµng ngoµi quèc doanh th× mèi quan hÖ l¹i kh«ng th­êng xuyªn. Kh«ng nh÷ng ng©n hµng cã Ýt th«ng tin vÒ hä mµ kÓ c¶ trong tr­êng hîp ng©n hµng cã ®­îc nh÷ng th«ng tin t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i th× còng khã cã thÓ nhËn ®Þnh ®­îc xu h­íng vËn ®éng trong t­¬ng lai cña nh÷ng doanh nghiÖp ®ã. ChÝnh v× vËy mµ trong khi chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng quèc doanh ®­îc xem xÐt trong c¶ mét qu¸ tr×nh vµ ®­îc nh×n nhËn nh­ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, ph¸p lý vµ x· héi th× mèi quan hÖ tÝn dông víi nh÷ng kh¸ch hµng ngoµi quèc doanh – nh÷ng kh¸ch hµng kh«ng th­êng xuyªn rÊt khã cã thÓ ®­îc nh×n nhËn nh­ thÕ. Nh÷ng kh¸ch hµng mµ nhu cÇu vay vèn ng©n hµng trong qu¸ khø vµ hiÖn t¹i kh«ng th­êng xuyªn th× trong t­¬ng lai khã cã thÓ trë nªn th­êng xuyªn nÕu nh­ kh«ng cã nh÷ng biÕn ®éng bÊt ngê cña chÝnh s¸ch kinh tÕ hoÆc nh÷ng chÝnh s¸ch Marketing h÷u hiÖu cña ng©n hµng . Møc ®é th­êng xuyªn ph¶n ¸nh møc ®é cÇn thiÕt cña kh¸ch hµng ®èi víi vèn vay ng©n hµng , v× vËy mét khi kh¸ch hµng kh«ng cÇn thiÕt l¾m nguån vèn vay tõ ng©n hµng th× hä sÏ kh«ng cã nhu cÇu ph¶i gi÷ g×n vµ c¶i thiÖn mèi quan hÖ tÝn dông víi ng©n hµng – Ýt nhÊt lµ trong kho¶ng thêi gian gÇn ®ã. Víi nh÷ng kh¸ch hµng nµy th× ®Ó cho ch¾c ch¾n ng©n hµng ph¶i sö dông nh÷ng biÖn ph¸p chÆt chÏ. Thùc tÕ lµ NHCTHK ®· thùc hiÖn nh­ vËy : TÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn ®­îc tu©n thñ mét c¸ch nghiªm ngÆt : Cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®Çy ®ñ, ho¹t ®«ng SXKD theo ph¸p luËt hiÖn hµnh cña ViÖt Nam. SXKD cã l·i Cã vèn tù cã trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tæ chøc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý tµi chÝnh theo ®óng ph¸p lÖnh kÕ to¸n vµ thèng kª. Ph¶i thÕ chÊp cÇm cè tµi s¶n hoÆc ®­îc b¶o l·nh cña ng­êi thø 3 ®ñ thÈm quyÒn, cßn c¸c tr­êng hîp ¸p dông h×nh thøc tÝn chÊp do ng©n hµng quy ®Þnh cô thÓ. ChÊp hµnh ®Çy ®ñ thÓ lÖ tÝn dông cña NHNN ViÖt Nam vµ c¸c quy ®Þnh cô thÓ t¹i ng©n hµng . C¸c hå s¬ vay vèn ®­îc tËp hîp ®Çy ®ñ vµ ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c vµ nhÊt lµ tÝnh ph¸p lý cña chóng. Thùc ra th× ®©y lµ quy ®Þnh chung ®èi víi tÊt c¶ kh¸ch hµng ®Õn vay vèn , song víi nh÷ng doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh th× ®­îc yªu cÇu tu©n thñ chÆt chÏ h¬n. SÏ kh«ng cã bÊt kú mét sù ch©m tr­íc nµo , vµ ®«i lóc nh÷ng v¨n b¶n chÕ ®é thÓ lÖ tÝn dông ®­îc tr×nh bµy trùc tiÕp víi kh¸ch hµng vay vèn ®Ó hä thÊy râ r»ng m×nh kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn. C¸n bé tÝn dông sÏ kh«ng t×m hiÓu xem xÐt thªm nh÷ng tr­êng hîp nµy tr­¬c khi kh¸ch hµng tù hoµn tÊt hå s¬ cña m×nh vµ ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó vay vèn . ë NHCTHK – còng nh­ c¸c ng©n hµng kh¸c hiÖn nay – kh¸ch hµng quèc doanh th­êng xuyªn vay vèn h¬n, vµ h¬n n÷a ngay c¶ khi mét kh¸ch hµng quèc doanh hoµn toµn míi ®Õn vay vèn lÇn ®Çu th× ng©n hµng còng mong chê ë hä mét mèi quan hÖ tÝn dông l©u dµi. ë ®©y ta thÊy r»ng, sù ph©n biÖt ®èi xö nh­ vËy gi÷a c¸c kh¸ch hµng quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh lµ b×nh th­êng bëi lÏ sù ph©n biÖt ®èi xö cña ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng lín vµ nhá, quan hÖ th­êng xuyªn vµ kh«ng th­êng xuyªn lu«n lu«n tån t¹i. Tuy nhiªn, ®iÒu kh«ng b×nh th­êng lµ ë chç , nã cßn phô thuéc nhiÒu vµo c¸c tiÒn lÖ vµ vµo ®Þnh kiÕn cña ng©n hµng. Ng©n hµng míi chØ thô ®éng chõ kh¸ch hµng ®Õn víi m×nh chø ch­a chñ ®éng t×n kiÕm kh¸ch hµng nh­ nh÷ng ng©n hµng ngoµi quèc doanh. ë nh÷ng ng©n hµng nµy gi¸m ®èc quy ®Þnh cho c¸n bé tÝn dông ph¶i t×m kiÕm ®­îc mét kh¸ch hµng hoÆc thùc hiÖn ®­îc mét kho¶n giao dÞch trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh - ®ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®­îc tiÕp tôc lµm viÖc ë ng©n hµng ®ã. §iÒu nµy rÊt kh¸c víi thùc tÕ t¹i c¸c NHTM Quèc doanh hiÖn nay. Do vËy trong mèi quan hÖ tÝn dông víi kh¸ch hµng cña m×nh, NHCTHK míi chØ thùc sù thiÕt lËp ®­îc nh÷ng mèi quan hÖ mËt thiÕt víi kh¸ch hµng quèc doanh, mµ so víi tæng sè kh¸ch hµng vay vèn cña ng©n hµng th× con sè nµy cßn qu¸ nhá bÐ. ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, bëi lÏ mèi quan hÖ mËt thiÕt rÊt cã Ých cho c«ng t¸c th«ng tin. VÊn ®Ò ®¶m b¶o tÝn dông TÊt c¶ mäi nhµ ng©n hµng ®Òu thèng nhÊt cho r»ng : c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o tÝn dông lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng cña c¬ chÕ tÝn dông míi. Mçi kho¶n tÝn dông cÊp ra ®ßi hái ph¶i cã ®¶m b¶o v× dï ®· thÈm ®Þnh kü cµng hé s¬ tÝn dông nh­ng ng©n hµng kh«ng thÓ l­êng hªt mäi rñi ro sÏ x¶y ra ®èi víi mét ng­êi vay dÉn ®Õn mÊt vèn cña ng©n hµng .Tuy nhiªn, tuú thuéc vµo quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ tõng kh¸ch hµng mµ ng©n hµng cã thÓ thèng nhÊt mét h×nh thøc tÝn dông. Ngay c¶ khi kh«ng dïng mét tµi s¶n lµm ®¶m b¶o th× thùc chÊt lµ ®· cã mét sù ®¶m b¶o lµ sù tin t­ëng ch¾c ch¾n vµo kh¸ch hµng ®ã, nh­ng tr­êng hîp nµy còng chØ x¶y ra víi mét sè Ýt kh¸ch hµng vµ nh÷ng mãn vay cô thÓ. VÊn ®Ò ®¶m b¶o tÝn dông cã môc ®Ých vµ ®èi t­îng rÊt râ rµng : Tµi s¶n vËt t­ hµng hãa dïng ®Ó ®¶m b¶o vµ tµi s¶n vËt t­ hµng ho¸ ®­îc t¹o thµnh bëi tiÒn vay cã sù ®éc lËp trong vËn ®éng. §¶m b¶o tÝn dông nh»m môc ®Ých cuèi cïng lµ tr¸nh vµ gi¶m rñi ro cho ng©n hµng , phï hîp víi môc ®Ých kinh doanh theo yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. §¶m b¶o chÝnh lµ sù ®¶m b¶o tho¶ m·n c¸c yªu cÇu cña ng©n hµng khi ng­êi vay kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. §¶m b¶o g¾n liÒn víi viÖc chuyÓn giao quyÒn cho ng©n hµng ®èi víi c¸c tµi s¶n, vËt t­ hµng hãa thÕ chÊp. Khi ng­êi vay kh«ng tr¶ ®­îc nî míi ph¶i sö dông c¸c tµi s¶n ®¶m b¶o. ViÖc sö dông nµy cã gi¸ trÞ trang tr¶i nî theo yªu cÇu cña ng©n hµng , hoµn toµn kh¸c víi viÖc sö dông ®¶m b¶o cña ng­êi vay mµ ng©n hµng bá qua cho hä. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, mét NHTM kh«ng thÓ cho vay tÝn chÊp thuÇn tuý ®èi víi toµn bé mét thµnh phÇn kinh tÕ bëi lÏ d©y lµ mét kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ mét tÇng líp kinh doanh trong x· héi. Nã bao gåm rÊt nhiÒu doanh nghiÖp nªn kh«ng thÓ kh¼ng ®Þnh tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®ã ®Òu lµm ¨n tèt vµ ®Òu cã tÝn nhiÖm víi ng©n hµng. §©y kh«ng ph¶i do sù tin t­ëng tuyÖt ®èi cña ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng quèc doanh, mµ bëi v× : kh¸ch hµng quèc doanh vµ NHCT ViÖt Nam ®Òu thuéc së h÷u nhµ n­íc, mÆt kh¸c doanh nghiÖp kh«ng cã quyÒn ®em tµi s¶n mµ hä chØ cã quyÒn sö dông lµm vËt ®¶m b¶o. V× vËy ®Æt ra ®¶m b¶o tÝn dông lµ kh«ng cÇn thiÕt, kh«ng hîp lý. Thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh : lµ khu vùc bao gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, cã c¸c h×nh thøc kinh doanh ®a d¹ng, ng©n hµng rÊt khã kh¨n trong viÖc n¾m v÷ng th«ng tin vµ kiÓm so¸t viÖc sö dông tiÒn vay. §iÒu ®ã ®ßi hái mäi kho¶n tÝn dông cÊp ra cho thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®Òu ph¶i cã ®¶m b¶o. Tuy nhiªn, cã mét vÊn ®Ò lµ c¸c NHTMQD ë ViÖt Nam lµ nh÷ng NH ®­îc thµnh lËp = 100 % vèn Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp quèc doanh còng thuéc së h÷u Nhµ n­íc vµ c¸c tµi s¶n ®¶m b¶o trong mèi quan hÖ tÝn dungj gi÷a NHTMQD vµ DNQD còng l¹i thuéc së h÷u Nhµ n­íc. Nh­ vËy, khi ng­êi vay kh«ng tr¶ ®­îc nî ,cã gi¶i quyÕt cho bªn nµo th× trªn thùc tÕ Nhµ n­íc lµ ng­êi ng­êi g¸nh chÞu hËu qu¶ sau cïng. Do ®ã cã thÓ nãi r»ng khi mµ c¶ ng­êi ®ivay vµ ng­êi cho vay ®Òu thuéc cïng mét chñ së h÷u th× yªu cÇu vÒ c¸c ®¶m b¶o tÝn dông chØ mang tÝnh h×nh thøc, quy tr¸ch nhiÖm mét c¸ch triÖt ®Ó còng nh­ c¸c c¬ së ph¸p lý cÇn thiÕt. MÆt kh¸c, tµi s¶n cã thÓ dïng ®¶m b¶o cho kho¶n nî cña doanh nghiÖp th× l¹i kh«ng thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp chØ cã quyÒn sö dông, kh«ng cã quyÒn ®em ra lµm ®¶m b¶o, nªn ng­êi cã quyÒn ph¶i lµ bé chñ qu¶n. Do ®ã, cã thÓ nãi r»ng sù ®ßi hái cña NHTMQD ®èi víi doanh nghiÖp quèc doanh vÒ tµi s¶n ®¶m b¶o lµ ch­a hîp lý trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Song cã mét thùc tÕ kh¸c lµ chÝnh thùc tr¹ng nµy l¹i lµm cho NHTMQD cã mét lîi thÕ h¬n h¼n so víi c¸c NHTM kh¸c bëi lÏ nh÷ng NHTM nµy kh«ng thÓ chÊp nhËn viÖc cho vay tÝn chÊp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh mét c¸ch dÔ dµng nh­ c¸c NHTMQD ®­îc. §iÒu ®ã lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh cña c¸c NH ngoµi quèc doanh, mÆc dï c¸c ng©n hµng nµy cã nhiÒu thÕ m¹nh kh¸c h¬n h¼n. VÒ thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh, lµ khu vùc bao gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, cã c¸c h×nh thøc kinh doanh ®a d¹ng víi nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau. V× thÕ ng©n hµng rÊt khã n¾m b¾t ®­îc c¸c th«ng tin vÒ doanh sè, lîi tøc...cña c¸c doanh nghiÖp nµy. Trong sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, mét sè doanh nghiÖp lµm ¨n th¾ng lîi, nh­ng hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµm ¨n mang tÝnh chÊt thêi vô, lóc ®­îc lóc thua, thËm chÝ cßn bÞ ph¸ s¶n. TiÒn ng©n hµng ph¸t ra ®­îc hä sö dông nh­ thÕ nµo ng©n hµng rÊt khã kiÓm so¸t. TÊt c¶ nh÷ng viÖc trªn ®ßi hái mäi kho¶n tÝn dông cÊp ra ®èi víi kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®Òu ph¶i cã ®¶m b¶o. Thùc tÕ cho thÊy t¹i NHCT Hoµn KiÕm vÊn ®Ò nµy ®· vµ ®ang ngµy cµng ®­îc chó träng, nî qu¸ h¹n cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ngµy cµng gi¶m, n¨m 2001 gi¶m 44.48% so víi n¨m 2000, n¨m 2002 gi¶m 39.55 so víi n¨m 2001. 2.3. Nh÷ng h¹n chÕ ,tån t¹i vµ nguyªn nh©n. 2.3.1. Nh÷ng h¹n chÕ, tån t¹i . L­îng kh¸ch hµng cã quan hÖ vay vèn cßn Ýt, d­ nî tÝn dông chØ tËp trung vµo mét sè kh¸ch hµng nªn kh¶ n¨ng ph©n t¸n rñi ro gÆp nhiÒu khã kh¨n. Tèc ®é t¨ng tr­ëng tÝn dông thÊp h¬n so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng nguån vèn huy ®éng. §Þa ®iÓm giao dÞch chËt hÑp, h¬n n÷a l¹i tËp trung nhiÒu ng©n hµng nªn c¹nh tranh diÔn ra gay g¾t. Tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé tuy ®· ®­îc n©ng cao song còng cßn thiÕu nhiÒu bÊt cËp, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®ßi hái. 2.3.2. Nguyªn nh©n. ChÊt l­îng quan hÖ tÝn dông gi¶m sót lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña nhiÒu nguyªn nh©n. Trong ®ã cã nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ, cña kh¸ch hµng vay vèn vµ chñ quan cña ng©n hµng rÊt ®¸ng l­u ý nh­ sau: Nguyªn nh©n kh¸ch quan: C¬ chÕ thÞ tr­êng cã t¸c dông thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ, song mÆt kh¸c còng ngµy cµng béc lé nh÷ng khuyÕt tËt vèn cã cña nã, nhÊt lµ sù c¹nh tranh quyÕt liÖt ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trªn th­¬ng tr­êng. Qu¸ tr×nh c¹nh tranh tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ nh÷ng doanh nghiÖp n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, cã n¨ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm cao, cã thÞ tr­êng mua b¸n tèt. .. th× kinh doanh cã l·i, thanh to¸n ®­îc tiÒn vay. Ng­îc l¹i, nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng héi tô ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn trªn th× thua lç, thËm chÝ ph¸ s¶n, kh«ng cã kh¶ n¨ng chi tr¶ tiÒn vay ng©n hµng. Nh©n tè ph¸p luËt cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng, liªn quan ®Õn viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông ng©n hµng, tøc lµ t¹o ra m«i tr­êng vµ hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng tÝn dông. Nh©n tè ph¸p luËt ë ®©y bao gåm tÝnh ®ång bé vµ tÝnh hÖ thèng cña ph¸p luËt, tÝnh ®Çy ®ñ cña c¸c v¨n b¶n d­íi luËt, ®ång thêi g¾n liÒn víi viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt vµ tr×nh ®é d©n trÝ cña c¸c thµnh viªn trong céng ®ång. VÒ mÆt nµy cßn kh¸ nhiÒu vÊn ®Ò tån t¹i lµm ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông ng©n hµng : ch­a cã luËt vÒ së h÷u lµi s¶n, nhÊt lµ së h÷u vÒ bÊt ®éng s¶n nªn trong qu¸ tr×nh gi¸m s¸t vµ ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó thu håi vèn cho vay cßn nhiÒu ®iÒu bÊt hîp lý, thiÕu sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan liªn quan trªn ®Þa bµn, thñ tôc ph¸t m¹i r­êm rµ, phøc t¹p. Qu¶n lý nhµ n­íc cßn nhiÒu s¬ hë, nhÊt lµ trong kh©u ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp doanh nghiÖp, cÊp ®¨ng ký kinh doanh víi chøc n¨ng, nhiÖm vô v­ît qu¸ kh¶ n¨ng qu¶n lý, tµi chÝnh vµ kü thuËt cña doanh nghiÖp . C¸c c¬ quan ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp cÊp ®¨ng ký kinh doanh kh«ng kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm g× v¬Ý ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp . NhiÒu doanh nghiÖp , nhÊt lµ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh kh«ng thùc hiÖn h¹ch to¸n thèng kª theo ®óng chÕ ®é cña nhµ n­íc. C«ng t¸c qu¶n lý vµ gi¸m s¸t viÖc chÊp hµnh chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª ®èi víi khu vùc kinh tÕ nµy ch­a ®­îc c¸c c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm chó ý ®óng møc. C¬ quan kiÓm to¸n th× ch­a víi tíi, c¸c ®¬n vÞ chñ qu¶n th× bu«ng láng kiÓm tra, kiÓm so¸t. Do vËy sè liÖu b¸o c¸o cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ch­a ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, g©y khã kh¨n cho ng©n hµng trong viÖc thu nhËp th«ng tin, dÉn ®Õn nh÷ng ®¸nh gi¸ vµ kÕt luËn chÝnh x¸c, tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh sai lÇm, g©y rñi ro cho ho¹t ®éng ng©n hµng. Mét sè doanh nghiÖp cßn nhiÒu yÕu kÐm vÒ n¨ng lùc tèt chøc qu¶n lý vµ s¶n xuÊt kinh doanh do phÇn lín c¸n bé ch­a ®­îc ®µo t¹o cã hÖ thèng, nhÊt lµ vÒ qu¶n lý, kü thuËt vµ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. MÆt kh¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÕ biÕn l¹c hËu, thiÕt bÞ cò kÜ .. . nªn n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng kÐm, gi¸ thµnh cao, n¨ng lùc c¹nh tranh h¹n chÕ, dÔ dÉn ®Õn thua lç vµ rñi ro. Do ng­êi vay sö dông vèn kh«ng ®óng môc ®Ých ®èi t­îng ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. Thay v× ®Çu t­ vèn vµo dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi mµ ng©n hµng ®· thÈm ®Þnh, ng­êi vay ®· dïng tiÒn vay ®Ó hïn vèn, hoÆc thùc hiÖn c¸c phi vô lµm ¨n m¹o hiÓm; nghiªm träng h¬n cã nh÷ng ®¬n vÞ vay ®· vi ph¹m ph¸p luËt, m­u toan lõa ®¶o, chiÕm ®o¹t vèn ng©n hµng vµ b¹n hµng cã quan hÖ. Nguyªn nh©n chñ quan: ThÈm ®Þnh dù ¸n lµ c«ng viÖc hªt søc quan träng khi gi¶i quyÕt cho vay. Qua ®ã ng©n hµng cã thÓ rót ra ®­îc kÕt luËn: Møc vèn cÇn ®Çu t­, hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh¶ n¨ng thu håi vèn, thêi h¹n nî . . . v× vËy muèn thÈm ®Þnh tèt ph¶i n¾m ®­îc t×nh h×nh thÞ tr­êng, gi¸ c¶, n¨ng lùc s¶n xuÊt , kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Trong thôc tÕ, c«ng t¸c thÈm ®Þnh cña c¸n bé tÝn dông ®Ó lùa chän ®­îc dù ¸n ®Çu t­ tèt, cã tÝnh kh¶ thi nãi chung cßn yÕu, nhÊt lµ kh¶ n¨ng nhËn ®Þnh, phµn ®o¸n sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. ThËm chÝ c¸n bé tÝn dông cßn thô ®éng, chÊp nhËn hoµn toµn c¸c dù kiÕm trong dù ¸n cña doanh nghiÖp mµ xu¨ nay lu«n ®­îc x©y dùng trªn c¬ së hiÖu qu¶ kinh tÕ cao ®Ó göi ng©n hµng lµm thñ tôc vay vèn. Do ®ã, t¸c dông cña viÖc thÈm ®Þnh kinh tÕ bÞ h¹n chÕ vµ rÊt dÔ dÉn ®Õn ®Çu t­ kÐm hiÖu qu¶. C«ng t¸c kiÓm tra bao gåm: kiÓm so¸t tr­íc, trong vµ sau khi cho vay ch­a ®­îc chó ý ®óng møc, hiÖn t­îng vi ph¹m quy tr×nh tÝn dông cßn lµ mét vÊn ®Ò tån t¹i: Tr­íc khi cho vay, viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, x¸c ®Þnh t­ c¸ch ph¸p nh©n, thÓ nh©n, kh¶ n¨ng qu¶n lý ®iÒu hµnh, t×nh h×nh tµi chÝnh, kü thuËt, n¨ng lùc c¹nh tranh, tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè… ch­a kiÓm tra chÆt chÏ, ®Çy ®ñ. Trong khi cho vay, do cßn thiÕu quan t©m kiÓm tra, gi¸m s¸t nªn viÖc ph¸t tiÒn vay ch­a g¾n liÒn víi viÖc lu©n chuyÓn vËt t­ hµng ho¸, ch­a theo tiÕn ®é thi c«ng x©y dùng c¬ b¶n…, kh«ng chuyÓn tiÒn vay ®Õn ng­êi cung cÊp, mµ chuyÓn vµo tiÒn göi cña ®¬n vÞ vay sö dông nªn dÔ ph¸t sinh tiªu cùc. Sau khi cho vay, Ýt kiÓm tra t×nh h×nh sö dông vèn ®Ó ph¸t hiÖn kÞp thêi sö dông vèn sai môc ®Ých, kÕ ho¹ch ®Ó tuú møc ®é vi ph¹m hîp ®ång mµ ¸p dông c¸c chÕ tµi tÝn dông nh­: ngõng cho vay, h¹n chÕ cho vay, thu håi nî tr­íc h¹n, hoÆc chuyÓn sang nî qu¸ h¹n. Ho¹t ®éng kiÓm tra, gi¸m s¸t néi bé ng©n hµng nãi chung cßn yÕu, ch­a ph¸t hiÖn c¸c vô vi ph¹m lín mµ ph¸p luËt Nhµ n­íc ®· xÐt xö. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tÝn dông hiÖn nay chÊp hµnh ch­a ®­îc nghiªm tóc, trong ®ã cã nguyªn t¾c “®¬n vÞ vay ph¶i cã vËt t­ t­¬ng ®­¬ng ®¶m b¶o”. Thùc hiÖn ®óng nguyªn t¾c nµy lµ c¬ së ®Ó t¹o ra hiÖu qu¶ kinh tÕ cña vèn ®Çu t­ vµ Ng©n hµng thu håi nî ®óng víi ý nghÜa kinh tÕ cña nã. §iÒu mµ ng­êi ta quan t©m nhiÒu h¬n lµ ®iÒu kiÖn thÕ chÊp tµi s¶n mµ ý nghÜa cña nã lµ biÖn ph¸p phßng ngõa ®Ó thu håi nî khi ng­êi vay kinh doanh kh«ng cã hiÖu qu¶. NhËn thøc ch­a ®Çy ®ñ vÒ nguyªn t¾c tÝn dông ®· lµm h¹n chÕ chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông. Tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña c¸n bé Ng©n hµng tuy ®· ®­îc n©ng cao mét b­íc ®¸ng kÓ so víi thêi bao cÊp, nh­ng so víi yªu cÇu ®ßi hái cña ho¹t ®éng kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Çy biÕn ®éng th× cßn nhiÒu h¹n chÕ, nhÊt lµ n¨ng lùc thÈm ®Þnh dù ¸n cho vay, kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng, thu thËp t×nh h×nh diÔn biÕn cña ®¬n vÞ vay vèn. §i d«i víi sù h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô th× nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, kh«ng s©u s¸t ®¬n vÞ vay vèn, chÊp hµnh kh«ng nghiªm tóc c¸c c¬ chÕ quy chÕ nghiÖp vô … cña c¸n bé tÝn dông ®· lµm cho chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông bÞ gi¶m sót. Ch­¬ng III : Mét sè kiÕn nghÞ nh»m c¶i thiÖn chÊt l­îng quan hª tÝn dông gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng VÊn ®Ò chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông lµ vÊn ®Ò cã liªn quan réng lín ®Õn c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi trong n­íc vµ c¶ n­íc ngoµi. BÊt cø mét biÕn ®éng nµo trong n­íc vµ quèc tÕ còng cã thÓ g©y t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ vµ mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng víi c¸c doanh nghiÖp ®ã. Tr­íc tiªn, ph¶i kÓ ®Õn m«i tr­êng ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng . Nã bao gåm m«ti tr­êng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi..., lµ tÊt c¶ c¸c yÕu tè cã thÓ t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh trong ®ã. NHTM lµ mét ®Çu vµo nh¹y c¶m cña nÒn kinh tÕ, chÊt l­îng ho¹t ®éng cña nã phô thuéc rÊt lín vµo chÊt l­îng ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ bëi lîi nhuËn cña ng©n hµng do nÒn kinh tÕ trùc tiÕp thùc hiÖn. NÕu phï hîp, m«i tr­êng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng©n hµng ho¹t ®éng dÔ dµng vµ gi¶i quyÕt mét c¸ch triÖt ®Ó c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan. Sau n÷a lµ c¸c yÕu tè thuéc vÒ ho¹t ®éng chñ quan cña ng©n hµng . §©y lµ nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt. ChÝnh nh÷ng ho¹t ®éng nµy sÏ cho chóng ta thÊy râ kh¶ n¨ng, søc m¹nh, sù nghiªm tóc trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng víi t­ c¸ch lµ mét chñ thÓ tham gia trªn thÞ tr­êng. C¸c yÕu tè nµy quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng ho¹t ®éng nãi chung còng nh­ chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông bëi lÏ trong c¸ch tiÕp cËn cña minhf bao giê chóng ta còng kh¼ng ®Þnh NHTM ph¶i gi÷ vai trß chñ ®éng trong thiÕt lËp , duy tr× vµ c¶i thiÖn mèi quan hÖ tÝn dông. Cuèi cïng lµ c¸c vÊn ®Ò thuéc vÒ kh¸ch hµng : kh¶ n¨ng ho¹t ®éng SXKD, n¨ng lùc ph¸p lý vµ ý thøc ®¹o ®øc cña hä – lµ nh÷ng yÕu tè chñ yÕu g©y nªn rñi ro cña ho¹t ®éng ng©n hµng nªn ng©n hµng cÇn ph©n tÝch thÈm ®×nh mét c¸ch kü cangf tr­íc, trong vµ sau khi cho vay vèn. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SXKD, víi vai trß chñ ®éng cña m×nh ng©n hµng phh¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kh¸ch hµng, cã nh­ vËy míi thùc hiÖn ®­îc viÖc h¹n chÕ rñi ro, n©ng cao thu nhËp lîi nhuËn ng©n hµng vµ gãp phÇn lµm cho ng©n hµng trë thµnh ng­êi b¹n th©n thiÕt cña mäi doanh nghiÖp, ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ. Do tÇm quan träng cña c¸c ho¹t ®éng chñ quan cña ng©n hµng ®èi víi viÖc qu¶n lý chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông còng nh­ víi lù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng ; c¸c kiÕn nghÞ sau ®©y sÏ tËp trung vµ ho¹t ®éng chñ quan cña NHTM trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, bëi trong mét m«i tr­êng ho¹t ®éng nh­ nhau, c¸c yÕu tè thuéc vÒ ho¹t ®éng chñ quan chÝnh lµ vò khÝ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ cña tõng NHTM. Ngoµi ra lµ mét sè ý kiÕn nh»m t¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho NHTM. §1. VÊn ®Ò tæ chøc ViÖc tèi cÇn thiÕt cho c«ng t¸c triÓn khai nh÷ng ho¹t ®éng vÌ chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông lµ ph¶i thiÕt lËp ®­îc mét bé m¸y tæ chøc trªn c¬ së cã quan ®iÓm ®óng ®¾n vÒ vÊn ®Ò nµy vµ víi nh÷ng ph­¬ng ph¸p thÝch hîp hiÖu qu¶. Víi nghÜa hÑp, chÊt l­îng cã nghÜa lµ chÊt l­îng s¶n phÈm dÞch vô, theo nghÜa réng cã nghÜa lµ chÊt l­îng cña c«ng viÖc, sù phô vô, th«ng tin, c«ng viÖc cña c¸c bé phËn, cña c¸c nh©n viªn (bao gåm c¶ ng­êi l·nh ®¹o, c¸n bé hµnh chÝnh, c¸n bé tÝn dông vµ nh÷ng nh©n viªn kh¸c cã quan hÖ trùc tiÕp víi kh¸ch hµng)... C¸ch tiÕp cËn chÝnh cña chóng ta lµ qu¶n lý chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông trong mäi biÓu hiÖn cña nã. V× vËy khi thiÕt lËp bé m¸y tæ chøc vµ x©y dùng c¬ chÕ ho¹t ®éng, ph¶i chó ý lµm sao cho mäi ng­êi tõ c¸n bé l·nh ®¹o ®Õn nh÷ng nh©n viªn trùc tiÕp t¸c nghiÖp ®Òu ®ãng mét vai trß nhÊt ®Þnh, cô thÓ vµ ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn chÊt l­îng ho¹t ®éng cña riªng m×nh còng nh­ cña toµn hÖ thèng. CÇn ph¶i cã nh÷ng c¸n bé chuyªn tr¸ch theo m« h×nh trùc tuyÕn liªn tôc ®Ó nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn quyÒn h¹n vµ nghÜa vô ph¸t sinh ®­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch tho¶ ®¸ng vµ triÖt ®Ó. Víi quan ®iÓm tr¸nh l·ng phÝ, tËp trung vµo viÖc phßng ngõa nh÷ng sai ph¹m h¬n lµ viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®· ph¸t sinh trong quan hÖ tÝn dông víi ng©n hµng, chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc ph­¬ng ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò phï hîp ®ã lµ ph­¬ng ph¸p lÊy nh÷ng yÕu tè, nguyªn nh©n cÊu thµnh lµm c¬ së chø kh«ng ph¶i lµ nh÷ng kÕt qu¶ cô thÓ ®· cã. Theo ®ã, cuéc c¶i tiÕn vÒ chÊt l­îng tr­íc hÕt lµ mét cuéc c¶i c¸ch ®æi míi trong nhËn thøc vµ t­ duy, sau n÷a lµ mét cuéc c¶i tiÕn toµn diÖn trªn mäi mÆt ho¹t ®éng cña ng©n hµng kh«ng lo¹i trõ mét ph­¬ng diÖn nµo c¶. Víi quan ®iÓm ®ã, ngoµi vÊn ®Ò tæ chøc, nh÷ng kiÕn nghÞ kh¸c cßn tËp trung vµo viÖc gi¶i quyÕt mét sè mÆt cßn tån t¹i trong c¬ chÕ ho¹t ®éng còng nh­ t¸c nghiÖp hµng ngµy mµ ®­îc coi lµ cã t¸c ®éng ®¸ng kÓ tíi chÊt l­îng tÝn dông VÊn ®Ò con ng­êi bao giê còng lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m hµng ®Çu v× nhê cã con ng­êi c¸c ý t­ëng míi biÕn thµnh thùc tÕ. Trong quan hÖ tÝn dông vÊn ®Ò con ng­êi cµng ®Æc biÖt quan träng. C¸c c¸n bé tÝn dông lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp quan hÖ víi kh¸ch hµng, chÞu tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò ph¸t sinh, v× vËy vÊn ®Ò nµy cÇn ®­îc quan t©m ®óng møc. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng c¸n bé tÝn dông ph¶i thùc hiÖn sao cho nh÷ng quan hÖ tÝn dông cña ng©n hµng víi kh¸ch hµng kh«ng chØ an toµn mµ cßn ph¶i cã hiÖu qu¶ ®ång thêi trªn c¶ 3 mÆt : Ng©n hµng cã thu nhËp ®ñ ®Ó bï ®¾p vµ cã l·i Ng­êi vay cã vèn ®Ó hoµn thµnh ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh mét c¸ch th¾ng lîi vµ cã tÝch luü Phï hîp víi yªu cÇu t¨ng tr­ëng nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng X· Héi Chñ NghÜa. H¬n n÷a c¸n bé tÝn dông cßn lµ ng­êi ®¹i diÖn cho ng©n hµng trong quan hÖ víi kh¸ch hµng, lµ ng­êi trùc tiÕp t¸c ®éng lªn kh¸ch hµng b»ng c¸ch : qu¶ng c¸o vÒ ng©n hµng , chØ ra søc m¹nh vµ nh÷ng ®iÒu tiÖn Ých trong quan hÖ víi ng©n hµng , qua ®ã kh«ng nh÷ng ®¸p øng mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng trong ®iÒu kiÖn cã thÓ mµ cßn gîi më nh÷ng nhu cÇu míi vµ lµm cho mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng ngµy cµng trë nªn kh¨ng khÝt h¬n. Sù thµnh c«ng trong t­¬ng lai cña mét mèi quan hÖ tÝn dông phô thuéc chñ yÕu vµo chÝnh c¸n bé tÝn dông, cßn l¹i lµ tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè kh¸c. V× vËy c¸n bé tÝn dông ph¶i : kh«ng chØ n¾m v÷ng nghiÖp vô vµ cã kinh nghiÖm trong cuéc sèng mµ cßn ph¶i cã ®øc ®é vµ tµi n¨ng ®Ó gi¶i quyÕt mét c¸ch cã lý, cã t×nh mäi vÊn ®Ò ph¸t sinh trong quan hÖ tÝn dông.Ban l·nh ®¹o ph¶i chän lùa nh÷ng ng­êi cã n¨ng lùc nhÊt cho phßng tÝn dông, ®ång thêi ph¶i chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, mäi vÊn ®Ò ®Òu rÊt linh ®éng vµ lu«n lu«n ®æi míi tõ thùc tÕ ®Õn nhËn thøc. C¸n bé tÝn dông cña chóng ta ph¶i cã tri thøc, am hiÓu thÞ tr­êng th× míi cã thÓ theo kÞp sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi, trë thµnh ng­êi b¹n ®¸ng tin cËy cña kh¸ch hµng vµ h¬n n÷a : ®Ó cã thÓ giµnh ®­îc thÕ chñ ®éng trong mäi t×nh huèng. §2. VÊn ®Ò th«ng tin Th«ng tin lµ c¬ së cho ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng nhÊt lµ ho¹t ®éng tÝn dông. V× vËy, c«ng t¸c th«ng tin ph¶i ®­îc chó träng ®óng møc nh»m thu thËp ®­îc th«ng tin phong phó, chÝnh x¸c, kÞp thêi vÒ kh¸ch hµng. VÒ vÊn ®Ò nµy, tr­íc hÕt ph¶i thÊy râ tÇm quan träng cña th«ng tin, sau n÷a ph¶i bæ sung c«ng t¸c th«ng tin phßng ngõa rñi ro vµo chøc n¨ng nhiÖm vô cña toµn bé hÖ thèng ng©n hµng. T¹i NHTM : §èi víi NHTM, th«ng tin kh«ng chØ nh»m môc ®Ých phßng chèng rñi ro mµ cßn gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc n©ng cao chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông, bëi v× : sù hiÓu biÕt lÉn nhau lµ nÒn t¶ng cho mäi mèi quan hÖ, lµ c¬ së n¶y sinh c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp cho viÖc c¶i thiÖn mèi quan hÖ ®ã. Theo ®ã, cÇn lËp ra phßng ban chuyªn tr¸ch vÒ vÊn ®Ò th«ng tin, t¨ng c­êng ®éi ngò chuyªn viªn, ®Æc biÖt lµ sím ®µo t¹o tèt nh©n viªn s¨n tin vµ chuyªn gia ph©n tÝch. Trªn c¬ së ®æi míi c¸ch tiÕp cËn kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng : lµ kh¶ n¨ng tæng hîp cña n¨ng lùc ph¸p lý vµ n¨ng lùc kinh tÕ tµi chÝnh cña ng­êi vay, viÖc thu thËp th«ng tin cÇn ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch tÝch cùc vµ toµn diÖn : tõ doanh nghiÖp, tõ trung t©m TPR cña NHNN, tõ thÞ tr­êng, tõ b¹n hµng, chñ nî vµ con nî cña kh¸ch hµng . §Æc biÖt, cÇn chó träng ®Õn m¶ng kh¸ch hµng ngoµi quèc doanh – m¶ng kh¸ch hµng mµ ng©n hµng thiÕu th«ng tin nhÊt. §ång thêi, cÇn ¸p dông h¬n n÷a c«ng nghÖ míi vµo c«ng t¸c l­u tr÷ th«ng tin ®Ó cho viÖc l­u tr÷ ®­îc khoa häc vµ sö dông dÔ dµng. T¹i NHNN NHNN cÇn ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt thÝch ®¸ng ®Ó lµm tèt c«ng t¸c nµy vµ më réng tuyªn truyÒn ®Ó n©ng cao nhËn thøc vÒ lîi Ých cña nã ®Õn c¸c tæ chøc tÝn dông, c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ vµ c¬ quan h÷u quan kh¸c. §ång thêi, cÇn ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ Trung t©m Th«ng tin Phßng ngõa Rñi ro trªn c¬ së häc tËp mét m« h×nh nµo ®ã cã s½n ®­îc coi lµ hîp lý vµ chØnh söa cho phï hîp víi thùc tÕ ViÖt Nam h¬n. T¨ng c­êng h¬n n÷a sù hîp t¸c gi÷a vô TÝn dông NHNN vµ c¸c c¬ quan th«ng tin quèc tÕ ®Ó mét mÆt cã th«ng tin phôc vô cho c«ng t¸c hµng ngµy, mÆt kh¸c cã ®iÒu kiÖn ®Ó häc tËp, n©ng dÇn tr×nh ®é nghiÖp vô trong t­¬ng lai. Phôc vô cho c«ng t¸c phßng ngõa rñi ro, th«ng tin vÒ bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo ph¶i bao gåm c¸c nhãm c¬ b¶n : Th«ng tin vÒ ban l·nh ®¹o cña doanh nghiÖp Th«ng tin vÒ t×nh h×nh phi tµi chÝnh cña doanh nghiÖp Th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp Th«ng tin vÒ t×nh h×nh thanh to¸n cña doanh nghiÖp Néi dung th«ng tin thu thËp ®­îc ph¶i ®­îc quy ®Þnh cô thÓ theo c¸c biÓu cÇn thiÕt, h¬n n÷a ph¶i chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. §Ó cã thÓ lµm ®­îc ®iÒu ®ã, NHNN cÇn cã quy ®Þnh : khi c¸c tæ chøc tÝn dông cho mét doanh nghiÖp vay ®Õn mét møc nµo ®ã ph¶i cho NHNN biÕt. §Æc biÖt khi hiÖn nay kh¸ch hµng cã thÓ ®­îc vay nhiÒu tæ chøc tÝn dông kh¸c nhau th× ®iÒu nµy cµng trë nªn cÇn thiÕt. Ngoµi ra, c¸c c¬ së lµ thµnh viªn cña trung t©mTPR cã thÓ tho¶ thuËn h×nh thøc trao ®æi th«ng tin cho thÝch hîp. Theo ®ã, mét sè luËt cÇn thiÕt cÇn ph¶i ®­îc bæ sung ®Ó NHNN cã thÓ hoµn thµnh tèt nhiÖm vô nµy, nh­ : luËt vÒ cung cÊp th«ng tin, mèi quan hÖ cung cÊp th«ng tin gi÷a c¸c c¬ quan cña chÝnh phñ, cñng cè chÐ ®é kiÓm to¸n, chÕ ®é b¸o c¸o kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. §3. C«ng t¸c thÈm ®Þnh ThÈm ®Þnh lµ qu¸ tr×nh xem xÐt, ph©n tÝch c¸c d÷ kiÖn ®· thu thËp trong bé hå s¬ tÝn dông cña ®¬n vÞ vay víi môc ®Ých lµ x¸c ®Þnh tr­íc khi cho vay giíi h¹n an toµn cho phÐp cña quan hÖ tÝn dông gi÷a ng©n hµng víi doanh nghiÖp vay vèn. Trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh cho vay vµ theo dâi xö lý nî vay, c¸c NHTM cÇn tranh thñ tèi ®a sù gióp ®ì cña trung t©m TPR vµ cña toµn hÖ thèng ng©n hµng. Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh ®ßi hái ph¶i vËn dông c¸c kiÕn thøc ë tr×nh ®é cao vÒ kinh tÕ, luËt ph¸p ( trong n­íc vµ n­íc ngoµi ), vÒ c«ng nghÖ vµ kü thuËt SXKD, th«ng tin thÞ tr­êng ; kiÕn thøc vÒ qu¶n lý tæ chøc, tÝn dông ngo¹i hèi vµ thÞ tr­êng quèc tÕ, b¶o hiÓm, kiÓm ®Þnh gi¸m ®Þnh...cã liªn quan ®Õn tiªu chÝ tæng doanh thu ghi trong ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ vay. Qua b­íc nµy, ng©n hµng ph¶i tù rót ra kÕt luËn cho m×nh vÒ sè tiÒn cã thÓ chÊp nhËn ®­îc cña tæng doanh thu ®ã. TiÕp theo, ng©n hµng ph¶i ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp trªn c¬ së c¸c sè liÖu trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n hîp ph¸p, c¸c sè liÖu thèng kª nî vµ c¸c cam kÕt vay tr¶ chËm, c¸c sè liÖu kÕ ho¹ch thu chi tµi chÝnh chi tiÕt, cã chia theo th¸ng cña ®¬n vÞ vay §4. C¸c biÖn ph¸p an toµn tÝn dông Dï nh×n nhËn d­íi bÊt kú mét gãc ®é nµo th× c¸c biÖn ph¸p an toµn tÝn dông còng cÇn thiÕt, song suy cho cïng nã chØ cã vai trß thø yÕu, bæ trî cho biÖn ph¸p nghiÖp vô lµ thÈm ®Þnh ph­¬ng ¸n SXKD, n¨ng lùc tµi chÝnh vµ t­ c¸ch ®¹o ®øc cña ng­êi vay. Do ®ã, nªn ph©n lo¹i doanh nghiÖp theo chÊt l­îng ho¹t ®éng kinh doanh vµ uy tÝn trªn thÞ tr­êng ®Ó cã quyÕt s¸ch thÝch hîp vÒ tû träng ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p an toµn dù phßng trong kho¶n vay thay v× b¾t buéc mäi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i cã ®ñ tµi s¶n thÕ chÊp. Nh­ vËy, sÏ võa phï hîp víi kh¶ n¨ng ®¸p øng cña c¸c doanh nghiÖp, võa ®ñ ®Ó ng©n hµng cho vay cã thÓ an t©m khi cÊp tÝn dông. §©y ph¶i lµ viÖc cña c¸c NHTM : Hä cã quyÒn lùa chän kh¸ch hµng ®Ó cho vay còng nh­ quy ®Þnh møc ®é ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p an toµn, dù phßng trong nh÷ng tr­êng hîp cÇn thiÕt. Nh÷ng biÖn ph¸p qu¸ cô thÓ sÏ g©y ra sù x¬ cøng trong ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng vµ do ®ã lµm gi¶m tÝnh linh ®éng vµ kh¶ n¨ng thÝch nghi víi thÞ tr­êng. §5. ViÖc ¸p dông c¸c chÕ tµi tÝn dông Theo dâi sö dông tiÒn vay vµ ¸p dông chÕ tµi tÝn dông lµ 2 viÖc lµm g¾n liÒn nhau, trong ®ã theo dâi cã nghÜa lµ quan s¸t, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cßn chÕ tµi lµ th¸i ®é øng phã sau khi ®· ®¸nh gi¸. Trong c¬ chÕ míi, ng©n hµng vµ kh¸ch hµng ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt vµ trªn th­¬ng tr­êng, do ®ã ng©n hµng kh«ng thÓ tuú ý ¸p dông c¸c h×nh thøc chÕ tµi tÝn dông theo chñ quan cña m×nh v× nh­ vËy sÏ bÞ mÊt kh¸ch. Tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ sai ph¹m cña doanh nghiÖp lµ luËt ph¸p cña Nhµ n­íc vµ c¸c môc tiªu kinh tÕ tµi chÝnh trong ph­¬ng ¸n SXKD cña ng©n hµng . Môc ®Ých trùc tiÕp cña viÖc cÊp tÝn dông lµ ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn chØ tiªu doanh thu trong ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh . Tuú theo møc ®é cÇn vèn ®Ó thùc hiÖn dù ¸n mµ ng©n hµng tiÕp tôc cung tÝn dông hoÆc rót vèn vÒ mét c¸ch thÝch øng, ®ã lµ yªu cÇu kh¸ch quan ®èi víi mäi h×nh thøc chÕ tµi tÝn dông. Yªu cÇu nµy ®­îc ®Æt ra trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c an toµn vµ hiÖu qu¶ cña tÝn dông vµ nguyªn t¾c cho vay theo kh¶ n¨ng tr¶ nî cña ®¬n vÞ vay. C¸c chÕ tµi tÝn dông bao gåm : ngõng cho vay míi, chuyÓn nî qu¸ h¹n, xö lý tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh, ®×nh chØ quan hÖ tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng xÊu, khëi kiÖn tr­íc ph¸p luËt... §iÒu quan träng lµ :®Ó gióp ®ì kh¸ch hµng vµ cøu v·n mèi quan hÖ trong ®iÒu kiÖn cã thÓ ®­îc, tr­íc khi quy ®Þnh ¸p dông mét trong c¸c chÕ tµi nµy, c¸n bé tÝn dông ph¶i ph©n tÝch râ nh÷ng tµi liÖu ®Ých thùc vÒ møc ®é sai ph¹m cña doanh nghiÖp, triÓn väng vÒ t×nh h×nh kinh doanh vµ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong thêi gian tíi...Tõ ®ã quyÕt ®Þnh viÖc ¸p dông mét h×nh thøc chÕ tµi thÝch hîp nhÊt, cã lîi nhÊt mµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i theo tuÇn tù tõ thÊp lªn cao. Trong ®ã h×nh thøc tèi ­u nhÊt lµ h×nh thøc võa ®¶m b¶o sù an toµn cña vèn vay, sù nghiªm minh cña luËt ph¸p l¹i võa thÓ hiÖn sù thiÖn chÝ cña ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng. §6. ViÖc gi¶i quyÕt nî qu¸ h¹n Nî qu¸ h¹n lµ vÊn ®Ò lu«n tån t¹i. Dï ng­êi ta cã t×m c¸ch ng¨n ngõa nã th× nã vÉn ph¸t sinh råi l¹i ®­îc thu håi vµ l¹i ph¸t sinh nh÷ng kho¶n míi. Thùc tÕ t¹i NHCTHK còng nh­ c¸c NHTM quèc doanh kh¸c ®· vµ ®ang vËn dông mét sè biÖn ph¸p dÓ gi¶i quyÕt thu håi nî qu¸ h¹n ngay tõ khi míi xuÊt hiÖn dÊu hiÖu khã cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶. Nh÷ng biÖn ph¸p ®ã Ýt nhiÒu còng g©y thªm chi phÝ, tèn kÐm cho ng©n hµng, nh­ng nÕu so víi nh÷ng thiÖt h¹i do kho¶ng cho vay kh«ng ®­îc hoµn tr¶ g©y nªn nh­ chi phÝ gi¸m s¸t, ®ßi nî, bÞ mÊt vµ nh÷ng ¶nh h­ëng kh¸c ®Õn cÊu tróc tµi chÝnh cña ng©n hµng th× nh÷ng chi phÝ ®ã lµ rÊt nhá. V× vËy nh÷ng biÖn ph¸p ®ã ®ang ®­îc quan t©m vµ thùc hiÖn. Tuy nhiªn, so víi nh÷ng rñi ro mµ ng©n hµng ph¶i g¸nh chÞu th× nh÷ng biÖn ph¸t hiÖn ®ã cßn qu¸ nhÑ nhµng, chñ yÕu mang tÝnh chÊt gióp ®ì kh¸ch hµng.¦u ®iÓm cña nã lµ cã thÓ cñng cè duy tr× ®­îc mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng nh­ng l¹i cã nh­îc ®iÓm lµ kh«ng ch¾c ch¾n, kh«ng triÖt ®Ó, vµ nÕu mäi vÊn ®Ò kh«ng ®­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch tho¶ ®¸ng - ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò nî qu¸ h¹n – th× c¬ së v÷ng ch¾c cho sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ sÏ kh«ng cßn n÷a. §Ó cã thÓ h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt nî qu¸ h¹n kh«ng thu håi ®­îc, ng©n hµng cÇn ¸p dông hai biÖn ph¸p xö lý sau : BiÖn ph¸p khai th¸c BiÖn ph¸p nµy rÊt phæ biÕn ë nh÷ng n­íc kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn, trong ®ã ng­êi vay ®­îc phÐp tù kh¸c phôc c¸c khã kh¨n tµi chÝnh vµ hoµn tr¶ c¸c kho¶n nî cho ng©n hµng cµng nhanh cµng tèt. BiÖn ph¸p nµy ®­îc ng©n hµng ¸p dông lªn kh¸ch hµng víi sù tho¶ thuËn vµ céng t¸c cña hä, bao gåm c¸c biÖn ph¸p cô thÓ : Ng©n hµng h­íng dÉn, khuyªn b¶o ng­êi vay trªn nhiÒu khÝa c¹nh nh»m t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng t¹o ra vµ thu ®­îc lîi nhuËn. Ng©n hµng cã thÓ gia h¹n, ®iÒu chØnh ho¹t ®éng tÝn dông ®Ó gi¶m quy m« hoµn tr¶ tr­íc m¾t hoÆc cã thÓ t×m gi¶i ph¸p cho vay tiÕp vèn ®Ó t¨ng søc m¹nh tµi chÝnh cho ng­êi vay, kh«i phôc l¹i SXKD vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ cho ®Õn khi sè nî vay hoµn toµn ®­îc hoµn tr¶. Ng©n hµng ®Ò nghÞ ng­êi vay qu¶n lý chÆt chÏ ng©n quü chi tiªu, khuyªn b¸n bít mét sè tµi s¶n, gi¶m l­îng hµng tån kho hoÆc thanh lý bít tµi s¶n kh«ng sö dông. Ng©n hµng ®Ò nghÞ doanh nghiÖp c¶i tæ l¹i hÖ thèng SXKD, tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, thay ®æi thiÕt bÞ m¸y mãc vµ c«ng nghÖ. NÕu do nguyªn nh©n kh¸ch quan nh­ thiªn tai, trém c¾p... mµ ng­êi vay kh«ng thÓ tr¶ nî còng nh­ tr¶ mét phÇn cho ng©n hµng , ng©n hµng cã thÓ xem xÐt gia h¹n hoÆc ®iÒu chØnh hîp ®ång cho vay t­¬ng øng víi kú h¹n cã thÓ thu ®­îc lîi nhuËn cña ng­êi vay. Ngoµi ra, ng©n hµng cßn cã thÓ tham gia ®iÒu hµnh doanh nghiÖp cho ®Õn khi nî ®­îc thu håi. BiÖn ph¸p thanh lý NÕu ng©n hµng thÊy râ viÖc tæ chøc khai th¸c lµ kh«ng thuËn lîi, kh«ng cã hy väng thu håi ®­îc nî th× ng©n hµng sö dông biÖn ph¸p thanh lý ®Ó xö lý kho¶n cho vay khã ®ßi. Trong nhiÒu tr­êng hîp viÖc thanh lý chØ ®­îc tiÕn hµnh sau khi ®· thùc hiÖn biÖn ph¸p khai th¸c nh­ng kh«ng cã kÕt qu¶. BiÖn ph¸p thanh lý cÇn ®­îc nhanh chãng thùc hiÖn khi ng­êi vay kh«ng s½n lßng chi tr¶, cã hµnh ®éng lõa ®¶o, t×nh tr¹ng tµi chÝnh lµ v« väng. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay biÖn ph¸p nµy Ýt ®­îc ¸p dông v× ®iÒu ®ã sÏ g©y ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn mèi quan hÖ trong t­¬ng lai – nÕu cã - gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng khi kh¸ch hµng nµy v­ît qua ®­îc khã kh¨n vµ tiÕp tôc SXKD, ®ång thêi l¹i th­êng kÐo theo nhiÒu thñ tôc ph¸p lý phiÒn hµ. C¸c ho¹t ®éng chÝnh cña ng©n hµng khi tiÕn hµnh biÖn ph¸p nµy lµ : NÕu lµ kho¶n cho vay cã tµi s¶n ®¶m b¶o, ng©n hµng cïng víi chuyªn gia t­ vÊn ph¸p luËt, nh©n viªn thanh lý chuyªn nghiÖp b¸n ®Êu gi¸ c¸c tµi s¶n theo ph¸p luËt hiÖn hµnh. NÕu lµ kho¶n cho vay kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o th× ng©n hµng ph¶i chê ®îi sù ph¸n quyÕt cña toµ ¸n kinh tÕ míi cã biÖn ph¸p thu håi vèn nh­ : n¾m gi÷ hoÆc b¸n tµi s¶n cña ng­êi vay, trõ l­¬ng vµ c¸c kho¶n thu nhËp cña ng­êi vay...NÕu ng­êi vay kh«ng cã tµi s¶n hoÆc l­¬ng th× kÕt qu¶ ®ßi nî lµ v« hiÖu lùc vµ ng­êi vay ph¶i thô ¸n h×nh sù. NÕu ng©n hµng chØ lµ mét trong sè chñ nî vµ ai còng muèn thu håi nî cña m×nh, ®ång thêi c¸c chñ nî kh¸c còng cã thÕ m¹nh t­¬ng ®­¬ng th× Uû ban chñ nî ph¶i ®­îc thµnh lËp. Uû ban nµy sÏ t×m ra biÖn ph¸p tèi ­u nhÊt nh»m phôc håi ®­îc nî cho c¸c thµnh viªn nh­ : Tæ chøc kh«i phôc l¹i doanh nghiÖp nÕu cßn kh¶ n¨ng. ChuyÓn nh­îng c¸c tµi s¶n cã cña doanh nghiÖp cho tõng chñ nî B¸n c¸c tµi s¶n hoÆc b¸n doanh nghiÖp cho doanh nghiÖp kh¸c theo sù ph¸n quyÕt cña toµ ¸n vÒ viÖc ph¸ s¶n doanh nghiÖp theo luËt ph¸p. §Ó hç trî cho NHTM thùc hiÖn tèt 2 biÖn ph¸p trªn, cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p ë n­íc ta nhÊt lµ hÖ thèng luËt kinh tÕ, ®ång thêi cñng cè, x©y dùng c¸c c¬ quan chøc n¨ng b¶o vÖ vµ thi hµnh ph¸p luËt. §7. Mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chiÕn l­îc kh¸ch hµng 7.1. VÊn ®Ò ph©n lo¹i kh¸ch hµng ViÖc ph©n lo¹i kh¸ch hµng lµ mét viÖc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o hiÖu qña cho c«ng t¸c tÝn dông ng©n hµng. §Ó chÝnh s¸ch kh¸ch hµng ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶, c¸c kh¸ch hµng ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c trªn c¬ së nh÷ng tiªu thøc c¬ b¶n cã tÝnh thèng nhÊt gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông ®ång thêi phï hîp víi ®¨c ®iÓm ho¹t ®éng cña ngµnh ng©n hµng. Theo ®ã, cÇn kÕt hîp mét c¸ch nhuÇn nhuyÔn gi÷a lý luËn vÒ khoa häc ng©n hµng vµ thùc tiÔn ViÖt Nam trong viÖc so¹n th¶o, ban hµnh c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch. C¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch mang tÝnh chÊt lÞch sö, thay ®æi theo thêi gian vµ ®èi t­îng song tÝnh s¸t thùc, phï hîp víi thùc tÕ cÇn ph¶i lu«n lu«n ®­îc coi träng. Cã nh­ vËy nã míi ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶, trë nªn cã Ých. Trªn c¬ së lµm tèt c«ng t¸c th«ng tin, c¸c NHTM cÇn ¸p dông viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng theo nh÷ng chØ tiªu thèng nhÊt c¶ nh÷ng kh¸ch hµng quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh ®Ó dÇn dÇn xo¸ bá sù ph©n biÖt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §ã lµ ®iÒu chóng ta ®ang v­¬n tíi, kh«ng chØ hÖ thèng ng©n hµng nãi riªng mµ lµ c¶ nÒn kinh tÕ vµ hÖ thèng ph¸p luËt cña Nhµ n­íc. Ngoµi nh÷ng chØ tiªu ph©n tÝch kinh tÕ doanh nghiÖp, cÇn quan t©n ®Õn nh÷ng chØ tiªu liªn quan ®Õn rñi ro phi tµi chÝnh ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dông. Lo¹i rñi ro nµy th­êng x¶y ra do c¸c nguyªn nh©n thuéc vÒ møc ®é ho¹t ®éng, tr×nh ®é qu¶n lý, c¬ chÕ chÝnh s¸ch, t×nh h×nh biÕn ®éng chÝnh trÞ trong vµ ngoµi nªn cã ¶nh h­ëng xÊu ®Õn viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp dÉn ®Õn viÖc doanh nghiÖp bÞ mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶. Lo¹i chØ tiªu nµy cÇn ®­îc trë thµnh c¨n cø ®Ó xÐt thø tù ­u tiªn. Thuéc lo¹i nµy cã 2 nhãm : nhãm chØ tiªu ph¶n ¸nh møc ®é quy m« ho¹t ®éng vµ nhãm ph¶n ¸nh uy tÝn cña doanh nghiÖp. Trong ®ã khi ®¸nh gi¸ uy tÝn cña doanh nghiÖp cÇn xem xÐt cô thÓ trªn c¸c mÆt ph¶n ¸nh t­ c¸ch ph¸p nh©n, kh¶ n¨ng qu¶n lý ®iÒu hµnh cña ban l·nh ®¹o vµ t×nh h×nh chÊp hµnh luËt ph¸p. 7.2.VÊn ®Ò chÕ ®é tÝn dông víi kh¸ch hµng thuéc thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh §©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ míi ra ®êi so víi c¸c thµnh phÇn kh¸c, nªn kh«ng chØ trong quan hÖ víi ng©n hµng mµ trong mäi quan hÖ kinh tÕ ®Òu cã nh÷ng quy ®Þnh riªng biÖt ®Ó ®iÒu chØnh. §ã lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta. Tuy nhiªn, nªn ch¨ng khi ng©n hµng ®· n¾m ch¾c ®­îc kh¶ n¨ng thu nî c¶ gèc lÉn l·i cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ngoµi quèc doanh th× cã thÓ cho vay. Tøc lµ nªn cã quan ®iÓm th«ng tho¸ng h¬n trong cho vay kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Ph­¬ng thøc cho vay ph¶i ®a d¹ng vµ phï hîp víi tµi chÝnh, quy m«, ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i h×nh SXKD, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi vay chñ ®éng trong viÖc sö dông vèn vay, tr¶ nî, quay vßng vèn nhanh, tõ ®ã mang l¹i lîi Ých cho c¶ kh¸ch hµng vµ ng©n hµng . Thñ tôc vay ph¶i ®¬n gi¶n, t¹o thuËn lîi ®Õn møc tèi ®a cho kh¸ch hµng . §ång thêi ph¶i tu©n thñ c¸c yÕu tè ph¸p lý ®Ó ®¶m b¶o sù an toµn cao nhÊt cho vèn vay. ë tÇm vÜ m« : ph¶i t¹o ra ®­îc m«i tr­êng ph¸p lý æn ®Þnh ch¾c ch¾n, gióp c¸c tæ chøc tÝn dông trong ®ã cã NHTM yªn t©m ®Çu t­ vèn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Nhµ n­íc cÇn sím ban hµnh chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ viÖc cho thuª ®Êt hoÆc cã thÓ giao ®Êt trong mét thêi gian dµi æn ®Þnh ®èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®Ó c¸c doanh nghiÖp yªn t©m ®Çu t­ vèn kinh doanh . ViÖc ph©n lo¹i kh¸ch hµng lµ mét viÖc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o hiÖu qña cho c«ng t¸c tÝn dông ng©n hµng. Theo chóng t«i, cÇn kÕt hîp mét c¸ch nhuÇn nhuyÔn gi÷a lý luËn vÒ khoa häc ng©n hµng vµ thùc tiÔn ViÖt Nam trong viÖc so¹n th¶o, ban hµnh c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch. 7.3. §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm tÝn dông ng©n hµng. 7.3.1. TÝn dông ng¾n h¹n §©y lµ h×nh thøc tÝn dông bæ sung vèn l­u ®éng cho qýa tr×nh SXKD h¹ng ngµy cña doanh nghiÖp. HiÖn nay ë NHCTHK còng nh­ c¸c NHCT kh¸c hÇu hÕt chØ ¸p dông ph­¬ng thøc cho vay theo mãn. Ph­¬ng thøc nµy cã lîi thÕ lµ ng©n hµng dÔ kiÓm so¸t vèn vay, thu nî døt ®iÓm tõng lÇn song l¹i ch­a t¹o ®­îc sù thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng vay vèn. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh¸ch hµng, ng©n hµng cÇn nghiªn cøu ¸p dông vµ ¸p dông h¬n n÷a cho phï hîp mét sè ph­¬ng thøc cho vay sau : Cho vay theo d¹ng tr¶ gãp hµng ngµy , th¸ng , quý : Theo ®ã c¸c doanh nghiÖp trªn c¬ së ®Æc ®iÓm chu kú s¶n xuÊt cña m×nh sÏ chñ ®éng trong viÖc sö dông vèn vay, lµm cho nguån vèn tÝn dông ng©n hµng ®ñ søc hÊp dÉn víi tÝnh n¨ng ®éng cña nã. Cho vay theo tµi kho¶n ®Æc biÖt víi c¸c doanh nghiÖp, hé SXKD cã thu nhËp th­êng xuyªn : Kh¸ch hµng cã thÓ chñ ®éng rót tiÒn vay vµ nép tiÒn vµo tr¶ nî hµng ngµy nh­ng sè d­ kh«ng v­ît qu¸ møc tho¶ thuËn gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng, do ®ã ®ßi hái ng©n hµng ph¶i n¾m ®­îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ ¸p dông h×nh thøc thÊu chi : cho phÐp kh¸ch hµng sö dông qu¸ sè d­ tµi kho¶n tiÒn göi víi mét h¹n møc tho¶ thuËn. Gièng nh­ tr­êng hîp trªn, ng©n hµng cÇn ph¶i n¾m v÷ng thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp vµ cã nh÷ng c«ng cô biÖn ph¸p h÷u hiÖu trong quan hÖ víi kh¸ch hµng. NÕu thùc hiÖn tèt ®iÒu nµy th× ®©y lµ mét h×nh thøc tÝn dông n¨ng ®éng gãp phÇn thu hót kh¸ch hµng. 7.3.2. TÝn dông trung , dµi h¹n H×nh thøc tÝn dông nµy g¾n liÒn víi viÖc ®Çu t­ chiÒu s©u cña ng­êi vay vèn. Nã rÊt thÝch hîp vµ phæ biÕn trong qu¸ tr×nh ®æi míi bëi nã ®¸p øng ®­îc yªu cÇu kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn ®ång thêi còng cÇn thiÕt ®èi víi b¶n th©n ng©n hµng. Trong t­¬ng lai kh«ng xa nghiÖp vô tÝn dông cña ng©n hµng cÇn ph¶i ®­îc ®a d¹ng ho¸ h¬n n÷a ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, ng©n hµng cÇn ph¶i chÊp nhËn thua thiÖt ban ®Çu ®Ó t¹o thÕ t¹o ®µ cho viÖc ph¸t triÓn vèn l­u ®éng sau nµy. Tuy nhiªn, thêi h¹n ®Çu t­ cµng dµi th× rñi ro cho ng©n hµng cµng lín, vµ ®iÒu ®ã cµng ®ßi hái ng©n hµng ph¶i hoµn thiÖn nghiÖp vô cña m×nh, lµm tèt c«ng t¸c th«ng tin vµ dù ®o¸n sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. ViÖc ®Çu t­ vèn cè ®Þnh lµ vÊn ®Ò cÇn lµm ngay nh­ng thùc tÕ ë ®©y gÆp khã kh¨n lµ : NHCTVN ®­îc cÊp vèn ban ®Çu rÊt Ýt so víi NH§T&PT, do ®ã b¶n th©n ng©n hµng l¹i thiÕu vèn trung vµ dµi h¹n, lµm cho viÖc ®Çu t­ chiÒu s©u bÞ h¹n chÕ.nh­ng NHTM vµ c¸c c¬ quan ph¸p lý cã liªn quan cÇn tËp trung gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nguån vèn trung h¹n cho NHTM 7. 4. ¸p dông l·i suÊt thÝch hîp. ë n­íc ta, trong sù nghiÖp ®æi míi, NHNN ®· tõng b­íc kh¾c phôc chÝnh s¸ch bao cÊp, chuyÓn tõ c¬ chÕ l·i suÊt ©m sang l·i suÊt thùc d­¬ng, níi láng dÇn viÖc chØ ®¹o l·i suÊt vµ gÇn ®©y ®· cho phÐp c¸c NHTM tù quyÕt ®Þnh l·i suÊt huy ®éng vµ cho vay trªn c¬ së l·i suÊt c¬ b¶n. §iÒu nµy tuy lµm NHNN khã kh¨n h¬n trong viÖc t¸c ®éng ®Õn c¸c NHTM, nh­ng theo ®¸nh gi¸ cña nhiÒu chuyªn gia l¹i cã c¸c ­u ®iÓm sau : T¹o ra kh¶ n¨ng c¹nh tranh gi÷a c¸c NHTM trong kinh doanh lµm lîi cho c¶ ng­êi tiÕt kiÖm vµ ng­¬× vay vèn. Sù c¹nh tranh sÏ buéc c¸c ng©n hµng ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ Tuy nhiªn còng cÇn ph¶i ®Ò nghÞ Bé Tµi chÝnh thùc hiÖn chÝnh s¸ch miÔn thuÕ doanh thu cho ngµnh ng©n hµng trong khi ch­a ban hµnh luËt Ng©n s¸ch, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c NHTM ®iÒu chØnh l·i suÊt tiÒn göi, tiÒn vay, tiÕn s¸t tíi l·i suÊt thÞ tr­êng, tr¸nh ®¸nh thuÕ 2 lÇn ®èi víi doanh nghiÖp. KÕt luËn chung ChÊt l­îng quan hÖ tÝn dông lµ mét vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt thêi sù vµ l©u dµi. ë n­íc ta, vÊn ®Ò nµy tuy cßn míi mÎ, song ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh lµ cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña NHTM. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ®æi míi theo h­íng thÞ tr­êng vµ ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam hiÖn nay, vÊn ®Ò nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa víi tõng NHTM mµ cßn cã ý nghÜa víi toµn bé nÒn kinh tÕ. Gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông lµ mét c«ng viÖc cã ý nghÜa l©u dµi vµ cÇn ®­îc sím triÓn khai thùc hiÖn. §ã tr­íc hÕt lµ mét cuéc c¶i c¸ch trong nhËn thøc, sau n÷a lµ sù ®æi míi vÒ c¨n b¶n mét c¸ch toµn diÖn trªn mäi mÆt ho¹t ®éng cña ng©n hµng h­íng tíi t­¬ng lai. Sù nh×n nhËn vÒ chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông lµ mét ph¹m trï cã tÝnh chÊt lÞch sö, ®­îc thay ®æi theo thêi gian vµ phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña thùc tÕ thÞ tr­êng còng nh­ cña nhËn thøc vÒ vÊn ®Ò ®ã. Mét ®iÒu rÊt quan träng lµ ph¶i cã ®­îc quan ®iÓm tiÕn bé trong nhËn thøc vµ tiÕp cËn vÊn ®Ò nh»m lµm cho vÊn ®Ò trë nªn phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, vµ tõ ®ã cã nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ gãp phÇn vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Nh÷ng ý kiÕn ®· ®­a ra cã thÓ cã Ýt nhiÒu khiÕm khuyÕt hoÆc cã thÓ vÊn ®Ò ®­a ra ch­a ®­îc gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng. RÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó bµi viÕt hoµn thiÖn h¬n vµ ®¹t kÕt qu¶ tèt h¬n. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy Hoµng Xu©n QuÕ vµ c¸c c« chó , anh chÞ t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm ®· gióp em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Môc lôc Lêinãi ®Çu_____________________________________________________1 Ch­¬ng I : VÊn ®Ò chÊt l­îng tÝn dông ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i _____________________________3 §1.ChÊt l­îng tÝn dông ng©n hµng – Sù ®ßi hái kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng____________________________3 ChÊt l­îng ho¹t ®éng vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng______________________________3 Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ mèi quan hÖ cña nã víi nÒn kinh tÕ________________________________3 TÝn dông ng©n hµng vµ sù cÇn thiÕt cña chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông________________________ 5 1.3.1.Kh¸i niÖm tÝn dông ng©n hµng_______________________5 1.3.2.C¸c h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng____________________5 1.3.3. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng______________________7 §2. TiÕp cËn vÊn ®Ò chÊt l­îng tÝn dông cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i___________________________________10 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ chÊt l­îng tÝn dông_________________________11 2.2. Nh×n nhËn chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông d­íi mét sè gãc ®é____11 2.2.1. Nh×n nhËn chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông nh­ chÊt l­îng mét mèi quan hÖ kinh tÕ__________________________________11 2.2.1.1. Quan ®iÓm cña NHTM____________________13 2.2.1.2. Néi dung xem xÐt________________________15 2.2.2. Nh×n nhËn chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông nh­ chÊt l­îng mét mèi quan hÖ ph¸p lý_______________________________________24 2.2.2.1. Quan ®iÓm cña NHTM____________________24 2.2.2.2. Néi dung ®¸nh gi¸________________________26 2.2.3. Nh×n nhËn chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông nh­ chÊt l­îng mét mèi quan hÖ kinh tÕ – x· héi_________________________________31 2.2.3.1. Quan ®iÓm cña NHTM____________________31 2.2.3.2. Néi dung ®¸nh gi¸________________________34 2.3. ý nghÜa cña viÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông______________39 2.3.1. §èi víi ng©n hµng. ______________________________39 2.3.2. §èi víi kh¸ch hµng. _____________________________40 2.3.3. §èi víi nÒn kinh tÕ. _____________________________40 2.4. TÇm quan träng vµ môc tiªu cña viÖc thiÕt lËp, duy tr× vµ c¶i thiÖn chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông_________________________________40 2.4.1. TÇm quan träng_________________________________40 2.4.2. Môc tiªu cña NHTM_____________________________43 2.4.2.1. Kh¶ n¨ng sinh lêi_________________________44 2.4.2.2. ThÕ lùc trªn thÞ tr­êng_____________________44 2.4.2.3. An toµn trong kinh doanh__________________45 2.5. Mét sè nh©n tè c¬ b¶n ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng tÝn dông_____46 2.5.1. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia. ______________46 2.5.2. Nh©n tè ph¸p luËt_ ______________________________47 2.5.3. Nh©n tè thuéc vÒ kh¸ch hµng ______________________47 2.3.4. Nhãm nh©n tè vÒ phÝa ng©n hµng___________________48 2.6. Nh÷ng rñi ro trong tÝn dông ng©n hµng____________________49 2.6.1. Rñi ro do thiÕu vèn kh¶ dông______________________50 2.6.2. Rñi ro do mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n__________________50 2.6.3. Rñi ro chÝnh s¸ch_______________________________50 2.6.4. Rñi ro hèi ®o¸i_________________________________50 2.6.5. Rñi ro l·i suÊt__________________________________51 2.6.6. Rñi ro trong thanh to¸n___________________________51 2.6.7. Rñi ro tÝn dông _________________________________52 2.7. Tæ chøc qu¶n lý chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông_______________53 Ch­¬ng II : Thùc tr¹ng chÊt l­îng quan hÖ tÝn dông t¹i NHCT khu vùc Hoµn KiÕm____________________________________56 §1.Nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm ________56 1.1. Sù ra ®êi cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam___________56 1.2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm_________________________59 1.2.1. S¬ l­îc vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh____________________59 1.2.2. §Æc ®iÓm vÒ m«i tr­êng ho¹t ®éng vµ kh¸ch hµng______61 1.2.3. C¬ cÊu tæ chøc_________________________________61 1.2.4. C¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô__________________________65 1.2.5. T×nh h×nh tµi chÝnh______________________________67 §2. Thùc tr¹ng vÊn ®Ò chÊt l­îng tÝn dông t¹i NHCT khu vùc Hoµn KiÕm________________________________69 2.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn_______________________________69 2.2. Ho¹t ®éng tÝn dông___________________________________70 2.2.1. Quy m« tÝn dông________________________________72 2.2.2. ChÊt l­îng quan hÖ tÝn dông_______________________76 2.2.3. VÒ quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng____________82 2.3. Nh÷ng h¹n chÕ ,tån t¹i vµ nguyªn nh©n. __________________92 2.3.1. Nh÷ng h¹n chÕ, tån t¹i . __________________________92 2.3.2. Nguyªn nh©n___________________________________92 Ch­¬ng III : Mét sè kiÕn nghÞ nh»m c¶i thiÖn chÊt l­îng quan hª tÝn dông gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng_____________97 §1. VÊn ®Ò tæ chøc___________________________________________98 §.2. VÊn ®Ò th«ng tin_______________________________________100 §3. C«ng t¸c thÈm ®Þnh______________________________________102 §4. C¸c biÖn ph¸p an toµn tÝn dông_____________________________103 §5. ViÖc ¸p dông c¸c chÕ tµi tÝn dông___________________________103 §6. ViÖc gi¶i quyÕt nî qu¸ h¹n________________________________104 §7. Mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chiÕn l­îc kh¸ch hµng_____________108 7.1. VÊn ®Ò ph©n lo¹i kh¸ch hµng__________________________108 7.2. VÊn ®Ò chÕ ®é tÝn dông víi kh¸ch hµng thuéc thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh____________________109 7.3. §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm tÝn dông ng©n hµng____________110 7.3.1. TÝn dông ng¾n h¹n________________________110 7.3.2. TÝn dông trung , dµi h¹n____________________111 7.4. ¸p dông l·i suÊt thÝch hîp_________________________111 KÕt luËn chung_______________________________________________115