Đề tài Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng (hoặc hiệu quả sử dụng vốn) của ngân hàng thương mại Việt Nam

¬ng m¹i vÉn cßn nhiÒu v­íng m¾c, lo¹i h×nh ho¹t ®éng ch­a ®a vµ phong phó, chÊt l­îng ch­a cao. V× vËy ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông(hoÆc hiÖu qu¶ sö dông vèn) cña ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam ” ®­îc lùa chän. Môc tiªu cña ®Ò tµi lµ lµm râ c¸c kh¸i niÖm vÒ Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ tÝn dông Ng©n hµng. Trªn c¬ së ®ã xem xÐt thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng nµy vµ ®¸nh gi¸ nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm ®Ó ®­a ra nh÷ng kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ tÝn dông Ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam hiÖn nay. Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn ®Ò tµi gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: c¸c lo¹i tÝn dông – Vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng. Ch­¬ng II: Ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam. Ch­¬ng III: gi¶i ph¸p n©ng cao vµ më réng ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam. Ch­¬ng i: c¸c lo¹i h×nh tÝn dông – vai trß tÝn dông Ng©n hµng. i. kh¸i niÖm 1. Kh¸i niÖm vÒ tÝn dông TÝn dông xuÊt hiÖn tõ khi x· héi cã sù ph©n c«ng lao ®éng s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. TÝn dông xuÊt hiÖn trªn c¬ së sù mÊt c©n ®èi vÒ nguån nh©n lùc vµ nhu cÇu sö dông nguån nh©n lùc vµo ®êi sèng vµ s¶n xuÊt. Khu vùc cÇn nguån lùc ®Ó sö dông trong ®êi sèng vµ s¶n xuÊt sÏ thu hót b»ng c¸ch vay m­în, thuª quyÒn sö dông nguån lùc cña khu vùc d­ thõa. Nh­ vËy tÝn dông lµ quan hÖ vay m­în, lµ qu¸ tr×nh chuyÓn nh­îng t¹m thêi vÒ quyÒn sö dông vèn gi÷a ng­êi cho vay vµ ng­êi ®i vay. Quan hÖ nµy ®­îc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng hoµn tr¶ c¶ vèn lÉn l·i sau mét thêi gian tho¶ thuËn. L·i vay lµ chi phÝ cho viÖc sö dông l­îng vèn vay. §Æc ®iÓm cña tÝn dông lµ trong qu¸ tr×nh tÝn dông kh«ng cã sù vËn ®éng cña quyÒn së h÷u. Ng­êi ®i vay chØ ®­îc quyÒn sö dông l­îng vèn vay vµ còng chØ ph¶i tr¶ chi phÝ cho viÖc sö dông l­îng vèn nµy. Chøc n¨ng cña tÝn dông lµ cung cÊp, ®iÒu phèi vµ qu¶n lý vèn trong nÒn kinh tÕ. Cô thÓ lµ: - Huy ®éng vµ tËp trung vèn ®Ó cho vay: c¸c bªn cña qu¶n lý vay vµ ®i vay ®Òu cã thÓ lµ c¸c doanh nghiÖp, d©n c­ hay ChÝnh phñ (t¹i tõng thêi ®iÓm) thiÕu hay thõa vèn. Ngoµi ra cung hoÆc cÇu cho vay cßn cã thÓ lµ sù gia t¨ng hay gi¶m thÊp møc cung tiÒn tÖ. - KiÓm so¸t vµ gi¸m ®èc b»ng ®ång tiÒn lµ viÖc ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ vµ hîp ph¸p cña viÖc sö dông vèn. Ng­êi ®i vay sÏ ph¶i chÞu sù kiÓm tra, kiÓm so¸t cña ng­êi cho vay nh»m ®¶m b¶o vèn vay sÏ ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶ vµ ®óng víi môc ®Ých ban ®Çu. Vai trß cña tÝn dông rÊt quan träng, ho¹t ®éng tÝn dông t¸c ®éng tíi c¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®êi sèng x· héi. §ã lµ: - Lµm qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra mét c¸ch th­êng xuyªn vµ æn ®Þnh. - TÝch tô vµ tËp trung vèn t¹o ra sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ h×nh thµnh nguån vèn. - VÒ mÆt x· héi, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. - §­îc sö dông nh­ mét c«ng cô vÜ m« ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, ®iÒu chØnh c¬ cÊu th«ng qua ®iÒu chØnh vèn, chèng l¹m ph¸t æn ®Þnh tiÒn tÖ (chÝnh s¸ch l·i suÊt, cöa sæ chiÕt khÊu). - H­íng dÉn cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. -KiÓm so¸t vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. 2. Mét sè h×nh thøc tÝn dông chñ yÕu. TÝn dông th­¬ng m¹i: lµ sù vay m­în b»ng hµng ho¸ )®­îc quy ra tiÒn) ®­îc bªn mua b¸n tho¶ thuËn kú h¹n tr¶ nî còng nh­ c¸ch thøc xö lý ph¸t sinh khi rñi ro cã thÓ x¶y ra tr­íc kú h¹n tr¶ nî. Nãi c¸ch kh¸c tÝn dông th­¬ng m¹i lµ h×nh thøc vËn dông gi÷a nh÷ng ng­êi mau b¸n chÞu hµng ho¸ cña nhau, hai bªn mua b¸n tho¶ thuËn ®Þnh kú thanh to¸n cho nhau. TÝn dông th­¬ng m¹i cã ­u ®iÓm lµ lµm cho ng­êi s¶n xuÊt chó ý ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm vµ thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng, t×m c¸ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó tiªu thô nhanh chãng, kh¾c phôc t×nh tr¹ng g¨m hµng chê gi¸ cao, mua b¸n lßng vßng, vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¶ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. Tuy nhiªn h×nh thøc nµy còng cã mét sè nh­îc ®iÓm nh­: Thø nhÊt cã sù h¹n chÕ vÒ kh«ng gian ®Þa lý vµ nÕu ®Õn kú thanh to¸n mµ v× mét lý do nµo ®ã ®èi t¸c kh«ng thanh to¸n hoÆc kh«ng cã ®ñ tiÒn thanh to¸n th× tÝn dông sÏ gÆp bÕ t¾c. Thø hai: tæng sè tÝn dông th­¬ng m¹i sÏ bÞ giíi h¹n bëi quy m« cña vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi hiÖu cã trong tay c¸c ®¬n vÞ cã quan hÖ mua b¸n chÞu hµng ho¸ cña nhau. Thø ba, tÝn dông th­¬ng m¹i bÞ giíi h¹n vÒ môc ®Ých sö dông, nã chØ diÔn ra víi c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan trùc tiÕp víi nhau trong mua b¸n hµng ho¸. - TÝn dông Ng©n hµng lµ quan hÖ vay m­în trªn c¬ së hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i gi÷a Ng©n hµng vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi. TÝn dông Ng©n hµng h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c nghiÖp vô Ng©n hµng. H×nh thøc tÝn dông nµy kh¾c phôc ®­îc hÇu hÕt c¸c nhu cÇu cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Do ®ã cã thÓ nãi ®©y lµ h×nh thøc tÝn dông chñ yÕu vµ quan träng nhÊt ë mçi quèc gia trong giai ®o¹n hiÖn nay. - TÝn dông Nhµ n­íc: lµ quan hÖ tÝn dông mµ Nhµ n­íc ®ãng vai trß lµ ng­êi ®i vay, ng­êi cho vay lµ d©n chóng, c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ Ng©n hµng. Nhµ n­íc ë ®©y lµ mét chñ thÓ cã ng©n s¸ch riªng vµ kho b¹c Nhµ n­íc lµ ng­êi ®¹i diÖn cho viÖc thùc hiÖn c¸c kho¶n thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc. - TÝn dông quèc tÕ: lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a hai bªn (ë hai hay nhiÒu quèc gia) cã nhu cÇu ®i vay vµ cho vay. Mèi quan hÖ nµy ®­îc thùc hiÖn th«ng qua Ng©n hµng theo tho¶ thuËn. §©y lµ mèi quan hÖ quèc tÕ dùa trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, hai bªn cïng cã lîi. Qua c¸c h×nh thøc tÝn dông ë trªn, chóng ta cã thÓ thÊy tÝn dông Ng©n hµng lµ h×nh thøc tÝn dông bao trïm vµ chñ chèt cña mçi quèc gia trªn thÕ giíi. Víi chuyªn m«n vµ nghiÖp vô tÝn dông ngµy cµng cao, Ng©n hµng lu«n ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu vèn cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. ii. vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng 1. TÝn dông Ng©n hµng gãp phÇn lµm gi¶m hÖ sè tiÒn nhµn rçi trong l­u th«ng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. Trong mçi nÒn kinh tÕ th­êng xuyªn cã nh÷ng khu vùc kinh tÕ thõa vèn vµ thiÕu vèn. Vai trß cña ng­êi dÉn vèn kµ huy ®éng ®Ó cho vay, do ®ã tÝn dông Ng©n hµng ®­îc coi nh­ lµ mét c«ng cô ®Ó gi¶i quyÕt cung cÇu vèn tiÒn tÖ thÞ tr­êng. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng víi môc tiªu hµng ®Çu lµ lîi nhuËn, mËt ®é c¹nh tranh rÊt cao ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc Ng©n hµng, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c Ng©n hµng ph¶i nç lùc thùc hiÖn thËt tèt vai trß trung gian tµi chÝnh cña m×nh. C¸c Ng©n hµng ph¶i dïng nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®Ó thu hót nguån vèn nhµn rçi tõ d©n c­ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, ®ång thêi tËp trung cho vay cã hiÖu qu¶ hÖ th× míi thu ®­îc lîi nhuËn vµ míi cã thÓ tån t¹i ®­îc. V« h×nh chung tÝn dông Ng©n hµng ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh vËn ®éng liªn tôc cña nguån vèn. §iÒu nµy võa lµm t¨ng kh¶ n¨ng tÝch luü c¬ b¶n cña Ng©n hµng võa thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t¨ng tr­ëng kinh tÕ. 2. TÝn dông Ng©n hµng t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ ®Õn nhÞp ®é ph¸t triÓn s«i ®éng, thóc ®Èy c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. C¸c nhµ doanh nghiÖp lu«n cã kh¸t väng tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, muèn ®¹t ®­îc ®iÒu nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi, khoa häc c«ng nghÖ vµ muèn ®æi míi th× ph¶i cã vèn. TÝn dông Ng©n hµng sÏ tµi trî cho nhu cÇu ®ã Song ®æi míi lµ c¶ qu¸ tr×nh liªn tôc, ®Ó ®­îc Ng©n hµng cho vay vµ ®­îc vay vèn nhiÒu lÇn, c¸c chñ thÓ kinh doanh ph¶i t×m biÖn ph¸p ®Ó kinh doanh cã l·i, t¨ng vßng quay vèn, thu håi vèn ®Ó tr¶ nî vµ l·i vay ®óng h¹n. Trong cuéc ch¹y ®ua gay go quyÕt liÖt. C¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi cã liªn quan tÊt nhiªn sÏ trë lªn s«i ®éng h¬n. 3. TÝn dông Ng©n hµng gãp phÇn tÝch cùc vµo sù ph¸t triÓn c«ng ty cæ phÇn, mét m« h×nh tæ chøc “h÷u hiÖu” trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Cæ phÇn ho¸ hiÖn nay ®ang lµ xu thÕ ph¸t triÓn chung cña c¸c c«ng ty trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. C¸c tËp ®oµn lín nhÊt trªn thÕ giíi nh­ Deawoo, Toyota… ®Òu lµ nh÷ng c«ng ty cæ phÇn vµ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn lµ kh«ng thÓ t¸ch rêi vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng do: TÝn dông Ng©n hµng sÏ cung cÊp nh÷ng cæ ®«ng s½n sµng bá vèn mua cæ phiÕu cña c«ng ty v­ît qu¸ kh¶ n¨ng vèn liÕng s½n cã cña c«ng ty. TÝn dông Ng©n hµng t¹o ra m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c c«ng ty ph¸t hµnh, chuyÓn nh­îng vµ mua b¸n cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty. §Çu t­ vµo cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty còng lµ mét h×nh thøc tÝn dông míi cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. 4. TÝn dông Ng©n hµng lµ ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng mèi giao l­u kinh tÕ quèc tÕ . Xu thÕ kinh tÕ thÕ giíi ngµy nay lµ hîp t¸c b×nh ®¼ng ®«i bªn cïng cã lîi, nguån ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ lµ hai lÜnh vùc hîp t¸c quèc tÕ quan träng vµ th«ng dông. Vèn lµ nh©n tè ®Çu tiªn quan träng cho viÖc thùc hiÖn qu¸ tr×nh nµy vµ do ®ã Ng©n hµng sÏ lµ trî thñ ®¾c lùc vÒ vèn cho c¸c nhµ ®Çu t­ vµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. 5. TiÕt kiÖm tiÒn mÆt trong l­u th«ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¶n lý l­u th«ng tiÒn tÖ. B»ng nghiÖp vô tÝn dông cña m×nh, Ng©n hµng huy ®éng l­îng tiÒn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn cho vay ®èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ – kinh doanh mµ kh«ng cÇn ph¸t hµnh thªm tiÒn mÆt. Ho¹t ®éng tÝn dông ngµy cµng më réng th× cµng h¹n chÕ ®­îc sè l­îng tiÒn trong thanh to¸n do Ng©n hµng dïng biÖn ph¸p chuyÓn kho¶n hay thÎ tÝn dông… theo ®ã, phÝ cho l­u th«ng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ gi¶m theo. H¬n n÷a th«ng qua ho¹t ®éng huy ®éng vèn vµ cho vay, Ng©n hµng ®· thùc hiÖn biÖn ph¸p nghiÖp vô ®iÒu hoµ vèn gi÷a c¸c vïng, ngµnh, thµnh phÇn kinh tÕ, gãp phÇn qu¶n lý l­u th«ng tiÒn tÖ. 6. TÝn dông Ng©n hµng ®ãng vai trß kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh doanh s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp. Qua viÖc cho vay vµ thu håi vèn, Ng©n hµng cã thÓ kiÓm tra, kiÓm so¸t b»ng ®ång tiÒn th«ng qua trung t©m tÝn dông ®­îc tiÕn hµnh qua c¸c giai ®o¹n. KiÓm tra tr­íc khi cho vay. KiÓm tra viÖc thùc hiÖn vay vèn trong qu¸ tr×nh sö dông vèn. KiÓm tra sau khi vay nh»m môc ®Ých kiÓm tra viÖc sö dông vèn cã ®óng víi môc ®Ých cho vay vèn. Ch­¬ng ii: ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam. i. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam – nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng tÝn dông. 1. Kh¸i niÖm vµ chøc n¨ng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. a. Kh¸i niÖm Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®­îc quan niÖm lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tªh mµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña nã lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ho¹t ®éng ®a d¹ng vµ phong phó nh­ nhËn tiÒn göi tiÕt kiÖm cho vay øng tr­íc, dÞch vô chuyÓn tiÒn, c¸c dÞch vô tµi chÝnh vµ t­ vÊn dÞch vô ngo¹i hèi. Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã vÞ trÝ kinh tÕ rÊt quan träng bëi v× chóng ho¹t ®éng nh­ c¸c trung gian tµi chÝnh gi÷a ng­êi nh­ c¸c trung gian tµi chÝnh gi÷a ng­êi göi vµ ng­êi vay. Chóng khuyÕn khÝch tiÕt kiÖn b»ng c¸c biÖn ph¸p thu hót vµ huy ®éng vèn th«ng qua c¸c d¹ng tµi kho¶n kh¸c nhau trªn mét m¹ng l­íi réng kh¾p, ®ång thêi ®­a vèn vµo sö dông cã hiÖu qu¶. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c¸c ngµnh kh¸c, ®Õn hÇu hÕt mäi ng­êi trong x· héi; dï cho hä lµ kh¸ch göi tiÒn, mét ng­êi cho vay hay ®¬n gi¶n lµ ng­êi ®ang lµm viÖc cho mét doanh nghiÖp cã vay vèn vµ sö dông c¸c dÞch vô Ng©n hµng. Do vËy ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i lu«n ph¶i theo mét khu«n khæ chÆt chÏ vµ th­êng xuyªn bÞ c¸c nhµ chøc tr¸ch kiÓm tra, xem xÐt ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng Ng©n hµng vµ æn ®Þnh cho nÒn kinh tÕ. b. Chøc n¨ng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. - Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®­îc coi lµ tæ chøc tµi chÝnh trung gian. Nã lµ “ng­êi dÉn vèn” cho nÒn kinh tÕ, tõ n¬i thiÕu sang n¬i thõa, gióp ng­êi cã vèn vµ ng­êi cÇu vèn gÆp nhau, thu ®­îc l­îng tiÒn nhµn rçi cho ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn, gióp cho viÖc ®Çu t­ cña nhµ ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ vµ gióp cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn ®­îc. §Æc biÖt lµ trong t×nh h×nh kinh tÕ n­íc ta, l­îng vèn nhµn rçi rÊt lín kh«ng ®­îc ®­a vµo ®Çu t­ x©y dùng, ph¸t triÓn kinh tÕ th× vai trß cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i l¹i ®Æc biÖt quan träng. HiÖn nay tØ träng kÕt cÊu tµi s¶n nî cña doanh nghiÖp th× vèn vay Ng©n hµng th­êng chiÕm tû träng rÊt cao. - Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ thñ quü cña c¸c doanh nghiÖp . Ng©n hµng thùc hiÖn chøc n¨ng nµy th«ng qua nghiÖp vô thanh to¸n nh­ thu hé, chi héi cho doanh nghiÖp chuyÓn kho¶n gi÷a c¸c doanh nghiÖp … gióp c¸c doanh nghiÖp n©ng cao ®­îc vßng quay vèn, tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ trong l­u th«ng. Ngµy nay ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, c¸c kho¶n thu chi cña c¸ nh©n còng ®­îc thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i gióp gi¶m ®­îc chi phÝ vËn chuyÓn, mÉu b¶o qu¶n tiÒn mÆt.. vµ còng gióp Nhµ n­íc qu¶n lý tèt h¬n dßng l­u th«ng, æn ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh tiÒn tÖ cña ®Êt n­íc. - Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã chøc n¨ng t¹o tiÒn, chøc n¨ng nµy ®­îc thùc hiÖn th«ng qua nghiÖp vô tÝn dông cña hÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i trong mèi quan hÖ víi hÖ thèng dù tr÷ quèc gia. HÖ thèng tÝn dông n¨ng ®éng lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho ph¸t triÓn kinh tÕ theo hÖ sè t¨ng tr­ëng v÷ng ch¾c. Môc ®Ých cña chÝnh s¸ch dù tr÷ quèc gia lµ ®­a mét khèi l­îng tiÒn cung øng phï hîp víi chÝnh s¸ch æn ®Þnh gi¸ c¶, t¨ng tr­ëng kinh tÕ æn ®Þnh vµ t¹o ®­îc viÖc lµm. C¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy. 2. C¸c nguyªn t¾c cña tÝn dông Ng©n hµng. Thø nhÊt, cho vay cã kÕ ho¹ch cã môc ®Ých vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. §¬n vÞ xin vay ph¶i cã kÕ ho¹ch vµ ®¬n xin vay göi ®Õn Ng©n hµng, trong ®ã ph¶i nãi râ sè l­îng vèn cÇn vay, thêi h¹n vay vèn vµ môc ®Ých sö dông vèn vay. KÕ ho¹ch vµ ®¬n xin vay cña c¸c ®¬n vÞ ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh tiªu thô s¶n phÈm dùa trªn c¸c ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt lao ®éng tiÒn l­¬ng… Trªn c¬ së kÕ ho¹ch xin vay cña c¸c ®¬n vÞ, Ng©n hµng ph¶i cã kÕ ho¹ch cho vèn cña m×nh. Thø hai, cho vay ph¶i hoµn tr¶ ®óng kú h¹n c¶ vèn lÉn l·i. §¬n vÞ vay vèn ph¶i tr¶ l¹i vèn vay cho Ng©n hµng bëi v× nguån vèn ®ã Ng©n hµng còng ph¶i ®i vay. §¬n vÞ vay còng ph¶i tr¶ lîi tøc cho Ng©n hµng v× ®ã lµ mét trong nh÷ng kho¶n thu nhËp cña Ng©n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn cho Ng©n hµng tæ chøc h¹ch to¸n ks vµ thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Thø ba: cho vay cã gi¸ trÞ hµng ho¸ t­¬ng ®­¬ng b¶o ®¶m. §Ó vay vèn ë Ng©n hµng ®¬n vÞ vay vèn ph¶i xuÊt tr×nh c¸c chøng tõ ho¸ ®¬n vÒ mua, b¸n vËt t­ hµng ho¸ c¸c hîp ®ång kinh tÕ mua, b¸n vËt t­ hµng ho¸ c¸c hîp ®ång kinh tÕ vÒ mua, b¸n vËt t­ hµng ho¸ vµ c«ng t¸c phôc vô. Trªn c¬ së ®ã c¸c Ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh xÐt duyÖt cho vay mét l­îng tiÒn t­¬ng ®­¬ng víi gi¸ trÞ vËt t­ hµng ho¸. Víi mét sè ®¬n vÞ Ng©n hµng yªu cÇu ph¶i cã thÕ chÊp b»ng tµi s¶n hoÆc b»ng c¸c chøng tõ cã gi¸ trÞ. Trong qu¸ tr×nh sö dông vèn vay, c¸c ®¬n vÞ vay vèn còng lu«n lu«n ph¶i cã ®ñ gi¸ trÞ vËt t­ hµng ho¸ b¶o ®¶mvµ nÕu nh­ cac bé tÝn dông kiÓm tra thÊy gi¸ trÞ vËt t­ hµng ho¸ nhá h¬n vèn vay Ng©n hµng th× Ng©n hµng sÏ thu håi vèn tr­íc h¹n ®èi víi phÇn vèn kh«ng cã gi¸ trÞ vËt t­ hµng ho¸ b¶o ®¶m. Tr­êng hîp ng­îc l¹i nÕu gi¸ trÞ vËt t­ hµng ho¸ lín h¬n vèn vay th× Ng©n hµng cã thÓ cho vay thªm nÕu ®¬n vÞ yªu cÇu. Nguyªn t¾c nµy ®­îc ¸p dông tèt c¶ c¸c tæ chøc c¸ nh©n, ®¬n vÞ kinh doanh ngoµi quèc doanh, cßn ®èi víi tæ chøc kinh tÕ quèc doanh khi vay vèn Ng©n hµng kh«ng yªu cÇu ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp. 3. TÝn dông trung vµ dµi h¹n ë c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c hÝnh thøc cña nã. TÝn dông trung vµ dµi h¹n lµ mét h×nh thøc tÝn dông Ng©n hµng nh­ng chóng cã thêi kú ®¸o h¹n thanh to¸n cña kho¶n vay. Nh×n chung c¸c kho¶n vay trung vµ dµi h¹n cã ha ®Æc tr­ng c¬ b¶n sau ®©y. - Chóng cã thêi gian ®¸o h¹n trªn mét n¨m. - Chóng ®­îc tr¶ dÇn b»ng nh÷ng kho¶n tr¶ vay theo thêi gian (cã thÓ theo quý, th¸ng, n¨m…) trong kú h¹n cña kho¶n vay. - Chóng th­êng ®­îc b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n l­u ®éng ®em ra thÕ chÊp hoÆc vËt t­ cÇm cè tµi s¶n cè ®Þnh. Cã nhiÒu mí hå s¬ xung quanh ®Þnh nghÜa vÒ kho¶n vay trung vµ dµi h¹n. Kh«ng ph¶i chuyÖn bÊt th­êng khi thÊy mét kho¶n cho vay cã kú h¹n 10 n¨m l¹i ®­îc xem lµ kho¶n vay trung h¹n, nhiÒu kho¶n vay cho tiªu dïng còng cã thÓ coi lµ chi vay trung h¹n. Th«ng th­êng c¸c kho¶n cho vay cho ®Çu t­ tµi trî c¸c c¬ së th­¬ng m¹i, c«ng nghiÖp, c¸c kho¶n vay ®Ó mua bÊt ®éng s¶n, nhµ ë th­êng lµ nh÷ng kho¶n cho vay trung h¹n vµ dµi h¹n. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c h×nh thøc cho vay trung vµ dµi h¹n ngµy cµng phong phó vµ hÊp dÉn. Cã thÓ kÓ ra mét sè h×nh thøc cho vay trung vµ dµi h¹n sau ®©y: - Cho vay theo dù ¸n: ®©y lµ h×nh thøc cho vay chñ yÕu cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh n­íc ta hiÖn nay. Dù ¸n do doanh nghiÖp ®­a ra sau khi ®· ®­îc c¸c cÊp , Bé chñ qu¶n xÐt duyÖt c¸c tiªu chÝ vÒ kinh tÕ, kü thuËt, x· héi sÏ ®­îc ®­a tíi Ng©n hµng nÕu doanh nghiÖp cã nhu cÇu vay vèn tµi trî cho dù ¸n. C¸n bé tÝn dông cña Ng©n hµng sau khi tiÕn hµnh thÈm ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh, còng nh­ tÝnh chÊt hîp lý cña dù n¸ vÒ khÝa c¹nh tµi chÝnh sÏ quyÕt ®Þnh cho vay hay kh«ng cho vay. - TÝn dông thuª mua: doanh nghiÖp ®­îc ®¸p øng mét phÇn hoÆc tÊt c¶ nhu cÇu tÝn dông trung h¹n cña hä b»ng thuª mua c¸c tµi s¶n cè ®Þnh. Hä “vay tµi s¶n” h¬n lµ vay tiÒn ®Ó mua tµi s¶n. Ng©n hµng sÏ lµ ng­êi gãp phÇn trùc tiÕp cho viÖc tµi trî vµo ho¹t ®éng thuª mua, thùc hiÖn dÞch vô thuª mua ®èi víi doanh nghiÖp. V× vËy cã thÓ xem dÞch vô thuª mua tµi s¶n ®­îc Ng©n hµng thùc hiÖn nh­ mét h×nh thøc tÝn dông trung vµ dµi h¹n. - Cho vay tµi trî vµ uû th¸c: Ng©n hµng nhËn ®­îc nh÷ng nguån tµi trî vµ uû th¸c cña c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc ®Ó tiÕn hµnh cho vay tµi trî vµ uû th¸c cña c¸c dù ¸n ph¸t triÓn theo môc ®Ých cña tæ chøc tµi trî theo ch­¬ng tr×nh tÝn dông b»ng nguån vèn n­íc ngoµi. iii. thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ë së gi¸o dÞch Ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. Së giao dÞch Ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ®­îc thµnh n¨m 1980, cã trô së t¹i sè 47 - 49 Lý Th¸i Tæ thuéc Ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. Së cã chøc n¨ng chØ ®¹o ®iÒu hµnh tæ chøc vµ ho¹t ®éng kinh doanh c¶u toµn hÖ thèng Ng©n hµng ngo¹i th­¬ng. Ngoµi ra Së cßn trùc tiÕp tham gia kinh doanh, lµm ®Çu mèi thanh to¸n trong n­íc vµ quèc tÕ. Quan träng h¬n Së cßn lµ n¬i thö nghiÖm c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch míi ®Ó rót ra kinh nghiÖm chØ ®¹o triÓn khai ra toµn hÖ thèng. 1. T×nh h×nh huy ®éng vèn cña Së giao dÞch Ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. - Víi ph­¬ng ch©m “coi nguån vèn trong n­íc lµ chñ yÕu nguån vèn n­íc ngoµi lµ quan träng” Së giao dÞch ®· chñ ®éng ®a d¹ng ho¸, thay ®æi c¬ cÊu nguån vèn huy ®éng cho phï hîp víi nÒn kinh tÕ. Së ®· dïng nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó thu hót tiÒn göi kh«ng kú h¹n, cã kú h¹n c¶ vÒ néi vµ ngo¹i tÖ tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¶ trong d©n c­ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ. Thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó thu hót l­îng vèn tr«i næi trong c¸c tÇng líp d©n c­, trong c¸c doanh nghiÖp, trong c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi b»ng nhiÒu chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p huy ®éng da d¹ng vµ hÊp dÉn. Nh×n chung, trong nh÷ng n¨m qua, Ng©n hµng ®· thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ mét sè gi¶i ph¸p nh»m æn ®Þnh vµ t¨ng tr­ëng hîp lý nguån vèn huy ®éng, t¨ng tèi ®a hÖ sè sö dông vèn, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n ®èi víi kh¸ch hµng. Nguån vèn huy ®éng qua c¸c n¨m t¨ng ®Òu, n¨m 1997 ®¹t 1064,129 triÖu ®ång t¨ng 50,37% so víi n¨m 1996, n¨m 1998 ®¹t 4042.187 triÖu ®ång t¨ng 27,25% so víi n¨m 1997 vµ n¨m 1999 nguån vèn huy ®éng tiÕp tôc t¨ng 4,21% so víi n¨m 1998. §Ó cã ®­îc kÕt qu¶ huy ®éng nh­ vËy, Së giao dÞch ®· liªn tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kh¸ch hµng linh ho¹t, n©ng cao chÊt l­îng thanh to¸n, më réng m¹ng l­íi phôc vô kh¸ch hµng. Tuy nguån vèn huy ®éng qua c¸c n¨m ®Òu t¨ng tr­ëng theo chiÒu h­íng tèt nh­ng nguån vèn trung vµ dµi h¹n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ch­a ®¹t kÕt qu¶ cao, vèn huy ®éng chñ yÕu lµ ng¾n h¹n. Cã thÓ nãi ®©y lµ bÊt lîi lín cho Së giao dÞch Ng©n hµng Ngo¹i ViÖt Nam v× nguån vèn huy ®éng trung vµ dµi h¹n chiÕm tû träng rÊt nhá so víi l­îng cho vay trung vµ dµi h¹n. 2. T×nh h×nh sö dông vèn cña Së giao dÞch Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam: Së giao dich Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ®­îc coi lµ mét chi nh¸nh thµnh c«ng trong viÖc sö dông vèn, Së giao dÞch ®· sö dông vèn ®óng môc ®Ých, cho vay vèn cã hiÖu qu¶, lu«n ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vay vèn cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, thu håi vèn nhanh, ®¶m b¶o an toµn vÒ vèn, phï hîp víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Ò ra. B»ng nh÷ng biÖn ph¸p cho vay kh¸ phong phó vµ ®a d¹ng nh­ cho vay ng¾n h¹n, cho vay trung vµ dµi h¹n, tÝn dông th­¬ng m¹i vµ liªn doanh, cho vay tµi trî uû th¸c… vµ nh÷ng h×nh thøc b¶o l·nh, t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng vay vèn, mua bÊt ®éng s¶n… trong nh÷ng n¨m qua, xu thÕ chung c¸c kho¶n cho vay vµ ®Çu t­ ë Së giao dÞch Ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ®Òu cã chiÒu h­íng tèt. Qua 3 n¨m 19996, 1997, 1998 t×nh h×nh tÝn dông nh×n chung ®Òu t¨ng, së giao dÞch ®· n©ng cao hÖ sè sö dông vèn víi môc tiªu ®a d¹ng, an toµn, hiÖu qu¶. §Æc biÖt lµ trong n¨m 1999 tæng d­ nî tÝn dông ®¹t 906.013 triÖu ®ång t¨ng 22,09% so víi n¨m 1998 ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, cho vay s¶n xuÊt thu mua hµng xuÊt khÈu, ®ång thêi t¨ng c­êng cho vay trung vµ dµi h¹n ®¸p øng nhu cÇu ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ doanh nghiÖp. Qua b¶ng 2 cho ta thÊy, tæng d­ nî tÝn dông kh«ng ngõnh theo thêi gian. N¨m 1997 tæng d­ nî tÝn dông lµ 699.476 triÖu ®ång, n¨m 1998 ®¹t 742.113 triÖu ®ång vµ trong n¨m 1999 ®¹t 906.013 triÖu ®ång. C¬ cÊu tÝn dông còng tõng b­íc chuyÓn dÞch phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Nh×n chung, d­ nî ng¾n h¹n n¨m 1997 lµ 527.177 triÖu ®ång ®Õn n¨m 1999 ®¹t 618.337 triÖu ®ång t¨ng 19,21% so víi n¨m tr­íc. TÝn dông trung vµ dµi h¹n còng ®¹t kÕt qu¶ kh¶ quan, n¨m 1997 ®¹t 138.293 triÖu ®ång, n¨m 1998 ®¹t 130.318 triÖu ®ång (gi¶m so víi n¨m tr­íc 5,77%) nh­ng ®Õn n¨m 1999 ®¹t møc 244.011 triÖu ®ång (t¨ng 87,24% so víi n¨m 1998). Nh­ vËy c¬ cÊu tÝn dông Së giao dÞch ®· tõng b­íc chuyÓn dÞch theo chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ thñ ®«. Vµ v× môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc Së giao dÞch ®· chñ ®éng vµ khai th¸c, bæ sung c¸c nguån vèn cho nÒn kinh tÕ víi môc tiªu “®Çu t­ theo chiÒu s©u cho doanh nghiÖp còng chÝnh lµ ®Çu t­ cho t­¬ng lai ngµnh Ng©n hµng). Ph©n lo¹i tÝn dông b»ng tiÒn ®ång vµ b»ng ngo¹i tÖ ta thÊy, n¨m 1996, 1997 d­ nî tÝn dông b»ng ngo¹i tÖ quy ®æi ra VND t¨ng (®¹t 278.972 triÖu ®ång vµo n¨m 1997) nh­ng ®Õn n¨m 1998 hÇu nh­ ®· ch÷ng l¹i, gi¶m xuèng cßn 278.591 triÖu ®ång nguyªn nh©n lµ do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë c¸c n­íc §«ng Nam ¸ lµm cho gi¸ USD t¨ng cao so víi c¸c ®ång tiÒn tÖ kh¸c trong khu vùc lµm cho c¸c doanh nghiÖp lo l¾ng nÕu vay b»ng ngo¹i tÖ ë thêi ®iÓm nµy th× trong t­¬ng lai hä sÏ ph¶i tr¶ mét l­îng ngo¹i tÖ lín. Tuy nhiªn, d­ nî tÝn dông b»ng ngo¹i tÖ ë Së giao dÞch chØ bÞ ch÷ng l¹i chø kh«ng gi¶m m¹nh nh­ c¸c chi nh¸nh kh¸c cña NHCT v× Së giao dÞch cã nh÷ng kh¸ch hµng lín quen thuäoc vµ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ Së giao dÞch ®­îc coi lµ mét chi nh¸nh ®Æc biÖt cña NHCT nªn kh«ng chÞu møc ph¸n quyÕt cña héi Së. Mét hiÖn t­îng n÷a cÇn ph¶i ®­îc xem xÐt, ®ã lµ, trong nh÷ng n¨m qua mÆc dï d­ nî tÝn dông cña Së giao dÞch kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao nh­ng c¬ cÊu tÝn dông theo thµnh phÇn kinh tÕ l¹i ®¸ng lo ng¹i. Qua b¶ng ta thÊy tû lÖ cho vay ®èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh tuy ngµy cµng ®­îc n©ng cao nh­ng vÉn cßn ë trong t×nh tr¹ng thÊp. N¨m 1996 lµ 10,93% tæng d­ nî tÝn dông, n¨m 1997 lµ 16,13% vµ ®Õn n¨m 1999 tû lÖ nµy l¹i gi¶m xuèng cßn 11,93% tæng d­ nî tÝn dông. §©y cã lÏc lµ xu thÕ chung cña c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i quèc doanh, bëi v× cho vay khu vùc kinh tÕ nµy cã ®é rñi ro kh¸ lín do c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh hÇu hÕt cã vèn Ýt, quy m« nhá vµ kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó cho vay vèn ®Æc biÖt lµ vèn trung vµ dµi h¹n. Ngoµi ra, Së giao dÞch cßn thùc hiÖn nhiÒu ho¹t ®éng ®Çu t­ kh¸c ch¼ng h¹n: cho vay b»ng nguån vèn ng¾n h¹n ®èi víi c¸c dù ¸n do ChÝnh phñ chØ ®Þnh, thùc hiÖn nh÷ng ch­¬ng tr×nh tÝn dông b»ng ng«n ng÷ n­íc ngoµi nh­ ch­¬ng tr×nh tÝn dông §µi Loan, cho vay b»ng nguån vèn DTA, KFW… 3. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i: Mét lµ, vÊn ®Ò nan gi¶i ®Æt ra cho c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ nguån vèn huy ®éng ®Ó cho vay trung vµ dµi h¹n ë ®©u? nguån vèn huy ®éng ®Ó cho vay chñ yÕu lµ nguån vèn ng¾n h¹n, do ®ã khi Ng©n hµng ph¶i sö dông c¶ mét phÇn vèn ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung vµ dµi h¹n, ®iÒu nµy rÊt nguy hiÓm dÔ t¹o ra rñi ro cho Ng©n hµng. Song thùc tÕ lµ ng­êi d©n n­íc ta rÊt ng¹i khi göi tiÒn tiÕt kiÖm trung vµ dµi h¹n, hä chØ muèn göi víi kú h¹n ng¾n ®Ó dÔ rót vèn khi cÇn thiÕt, v× vËy thu hót nguån vèn nµy lµ mét ®iÒu hÕt søc khã kh¨n chung ch toµn hÖ thèng Ng©n hµng. Hai lµ, mét sè doanh nghiÖp phµn nµn ®èi víi c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh, lµ thêi gian xÐt duyÖt mét c«ng tr×nh cßn qu¸ kÐo dµi, thñ tôc r­êm rµ v× cã qu¸ nhiÒu tê, biÓu mÉu, ®ång thêi cã nhiÒu quy ®Þnh cña c¸c cÊp liªn quan ch­a ®­îc ®ång bé. Nh÷ng quy ®Þnh do Ng©n hµng cÊp trªn ban hµnh, Së vµ c¸c chi nh¸nh buéc ph¶i thùc hiÖn vµ chØ ®­îc gi¶i quyÕt nh÷ng vô viÖc trong thÈm quyÒn cho phÐp do ®ã lµm c¸n bé tÝn dông mÊt nhiÒu thêi gian lµm cho doanh nghiÖp vay vèn ch¸n n¶n. V× vÊn ®Ò nµy mµ nhiÒu doanh nghiÖp ®· bá Ng©n hµng ®Ó ®i t×m sù cøu trî kh¸c kÓ c¶ Ng©n hµng n­íc ngoµi lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh. Ba lµ, sau khi cã NghÞ ®Þnh 49/CP cña ChÝnh phñ quy ®Þnh vÒ viÖc mµ c¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, Ng©n hµng l¹i vÊp vµo mét khã kh¨n míi - ®ã lµ vÊn ®Ò an toµn vèn. Nh×n chung ®©y lµ mét quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n nh¨mf lo¹i bá nh÷ng quy ®Þnh chång chÐo, thñ tôc kh«ng cÇn thiÕt vÒ quy chÕ thÕ chÊp tµi s¶n. Nh­ng thùc hiÖn nghÞ ®Þnh nµy, cã nghÜa lµ Ng©n hµng hoµn toµn ph¶i chÞu tæn thÊt nÕu nh­ dù ¸n ®Çu t­ kh«ng cã hiÖu qu¶ do nguyªn nh©n kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ vµ nguyªn nh©n chñ quan cña doanh nghiÖp. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ, kh«ng ph¶i mäi dù ¸n ®Òu ®­îc thùc hiÖn ®óng dù to¸n, khi dù ¸n thÊt b¹i sÏ cã nhiÒu c©u hái ®Æt ra cho ng­êi vay vèn vµ ng­êi cho vay vèn vµ ng­êi cho vay tõ phÝa ph¸p luËt còng nh­ c«ng chóng vµ gi¶ sö kh«ng cã nghi ngê vÒ “®éng c¬ mê ¸m”; “t­ tói” th× còng dÔ dµng bÞ quy téi “thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm”. Do ®ã ®iÒu nµy g©y t©m lý sî sÖt cho Ng©n hµng khi cho vay vèn. Bèn lµ, hÇu hÕt c¸c dù ¸n vay vèn ®Òu bÞ gß Ðp thêi gian vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ trªn giÊy tê ®Ó ®­îc Ng©n hµng cho vay vèn, nh­ng trªn thùc tÕ th× kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ sÏ kh«ng ®¹t ®­îc nh­ ý muèn, lµm n¶y sinh ra t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n. MÆt kh¸c, mét sè kh¸ch hµng ®· sö dông vèn vay sai môc ®Ých, chiÕm dông vèn l­u ®éng ®Ó x©y dùng c¬ b¶n vµ ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh do ®ã khi hÕt thêi h¹n vèn l­u ®éng, doanh nghiÖp kh«ng tr¶ ®­îc nî vµ sau ®ã Ng©n hµng l¹i ph¶i cho c¸c doanh nghiÖp tiÕp tôc vay vèn trung vµ dµi h¹n. ChÝnh v× vËy mµ chÊt l­îng tÝn dông ngµy cµng thÊp. N¨m lµ, c¬ cÊu tÝn dông nãi chung vµ tÝn dông trung vµ dµi h¹n nãi riªng mÊt c©n ®èi, d­ nî tÝn dông ®èi v íi thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh chiÕm tû träng rÊt lín (tõ 80-90% tæng d­ nî tÝn dông) . Thùc tÕ mét phÇn lµ do c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã qui m«, vèn nhá, kh«ng cã dù ¸n kh¶ thi, qu¶n lý kÐm, kinh doanh rÊt dÔ thua lç; cßn doanh nghiÖp quèc doanh th× th­êng lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn lín, vã nhiÒu dù ¸n kh¶ thi do ®ã cho khu vùc kinh tÕ vay vèn th× ®é an toµn vèn cao. §Ó Ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× tr­íc hÕt Ng©n hµng ®ã ph¶i cã lîi nhuËn ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, Ng©n hµng cÇn ph¶i ®Çu t­ vµo nh÷ng dù ¸n cã hiÖu qu¶, ®é an toµn vèn cao vµ ®­¬ng nhiªn sÏ rót vèn ra khái nh÷ng lÜnh vùc cã rñi ro cao. Tuy nhiªn, khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng vµ cã nhiÒu tiÒm n¨ng nhÊt trong c¬ chÕ thÞ tr­êng do nã cã c¬ cÊu gän nhÑ, dÔ thÝch nghi víi sù thay ®æi cña m«i tr­êng, nªn cÇn ph¶i ®­îc quan t©m vµ ®Çu t­ thÝch ®¸ng. H¬n n÷a, muèn ph¸t triÓn kinh tÕ th× ph¶i ph¸t triÓn mäi thµnh phÇn kinh tÕ . V× vËy Ng©n hµng th­¬ng m¹i cÇn ph¶i t×m gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò nµy. Ch­¬ng III: mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam. i. vÒ phÝa c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá, thiÕu vèn kinh doanh, thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu, trang bÞ ch¾p v¸ kh«ng ®ång bé. Do ®ã ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay cÇn ®Õn sù tµi trî cña ng©n hµng ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt ph¸t triÓn kinh doanh, t¨ng quy m« vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt. Tr­íc t×nh h×nh nh­ vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng cÇn ph¶i cã mét sè gi¶i ph¸p nh­: 1. N©ng cao c«ng t¸c thÈm ®Þnh a. Xem xÐt kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Tr­íc khi thiÕt lËp mèi quan hÖ tÝn dông, kh©u ®Çu tiªn Ng©n hµng ph¶i t×m hiÓu b¹n hµng cña m×nh, trong ®ã viÖc xem xÐt kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp hÕt søc quan träng v× ®©y lµ nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh viÖc Ng©n hµng cã thu ®­îc nî hay kh«ng. Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp biÓu hiÖn qua vèn cè ®Þnh, vèn l­u ®éng, mµ h¬n n÷a, Ng©n hµng cßn ph¶i biÕt ®­îc n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, søc c¹nh tranh hµng ho¸ cña doanh nghiÖp vµ triÓn väng cña doanh nghiÖp trong t­¬ng lai. §èi víi tr­êng hîp doanh nghiÖp vay vèn Ng©n hµng ®Ó quan hÖ bªn th­ ba th× Ng©n hµng ph¶i xem xÐt møc ®é phï hîp, hîp lý còng nh­ tÝnh ®óng ®¾n cña hîp ®ång kinh doanh nµy ®Ò phßng tr­êng hîp bªn ®i vay bÞ bªn thø ba lõa vµ nÕu bªn ®i vay kh«ng tr¶ ®­îc nî do bÞ lõa th× Ng©n hµng lµ ng­êi thiÖt h¹i tr­íc tiªn. ChÝnh v× vËy ®ßi hái Ng©n hµng cÇn ph¶i ph©n tÝch ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp qua tµi liÖu h¹ch to¸n, ®ång thêi còng qua kh¶o s¸t thùc tÕ, qua th¨m dß doanh nghiÖp qua c¸c tæ chøc kinh tÕ mµ doanh nghiÖp cã quan hÖ mua b¸n, hîp t¸c. b. VÒ vÊn ®Ò l­u tr÷ hå s¬ kh¸ch hµng. ViÖc l­u tr÷ hå s¬ kh¸ch hµng trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn kho¶n vay lµ rÊt cÇn thiÕt, ®iÒu nµy sÏ gióp cho c¸n bé tÝn dông dÔ dµng ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî, l·i Ng©n hµng. Song trªn thùc tÕ lµ ®a sè c«ng viÖc nµy ®Òu ®­îc giao cho c¸n bé tÝn dông qu¶n lý vµ ghi chÐp b»ng tay mÆc dï nhiÒu ho¹t ®éng trong c¸c Ng©n hµng ®· ®­îc vi tÝnh ho¸ do ®ã nªn ®­a nh÷ng hå s¬ l­u tr÷ vµo bé nhí m¸y tÝnh vµ cã ch­¬ng tr×nh tÝnh to¸n thÝch hîp ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî, l·i ®ång thêi thuËn lîi cho c«ng viÖc b¶o qu¶n. c. VÒ viÖc n©ng cao chÊt l­îng c¸n bé tÝn dông Ho¹t ®éng tÝn dông lµ c«ng t¸c rÊt quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng, nã quyÕt ®Þnh viÖc Ng©n hµng ®ã ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ hay kh«ng? C«ng t¸c nµy l¹i cµng ®Æc biÖt quan träng ®èi víi nghiÖp vô cho vay trung vµ dµi h¹n (nghiÖp vô cã tÝnh rñi ro cao) do ®ã ®ßi hái c¸n bé tÝn dông ph¶i vËn dông kiÕn thøc tæng hîp vÒ khoa häc tù nhiªn, khoa häc x· héi vµ khoa häc Ng©n hµng ®Ó xem xÐt chÝnh x¸c cña chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt, ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, ph­¬ng thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, nguån cung øng nguyªn liÖu, kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm, ph­¬ng ¸n ®i vay vµ tr¶ nî. Do ®ã viÖc n©ng cao chÊt l­îng c¸n bé tÝn dông lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt, song kh«ng cã nghÜa lµ c¸n bé tÝn dông chØ ¸p dông mét c¸ch cøng nh¾c c¸c quy ®Þnh mµ cßn ph¶i xem xÐt ®Õn xÝ nghiÖp khÝa c¹nh v« h×nh cña vÊn ®Ò, nh÷ng khÝa c¹nh kh«ng thÓ n¾m ®­îc trong b¸o c¸o tµi chÝnh vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng. Sau ®ã kÕt hîp víi nghiªn cøu thÞ tr­êng, ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ dùa vµo nh÷ng c¶m nhËn thu ®­îc tõ sù quan s¸t t×nh thÕ còng nh­ kinh nghiÖm cña b¶n th©n ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ®­a ra quyÕt ®Þnh cho vay hay kh«ng. Muèn c¸n bé tÝn dông cã ®­îc nh÷ng nghÖ thuËt cho vay th× Ng©n hµng cÇn ph¶i tËp trung x©y dùng, ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé v÷ng m¹nh vÒ kü thuËt, nh¹y bÐn vÒ trùc gi¸c ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé tÝn dông kh«ng ngõng n©ng cao, trau dåi, häc hái kinh nghiÖm, nghÖ thuËt cho vay hiÖn ®¹i trong vµ ngoµi n­íc. 2. T¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p thu nî cho Ng©n hµng. Trong nh÷ng n¨m qua, tØ lÖ cho vay cña Së giao dÞch cßn thÊp lµ bëi v× c«ng t¸c thu nî vµ l·i cña Ng©n hµng cßn ch­a ®¹t yªu cÇu, viÖc thu nî cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, sè nî qu¸ h¹n cßn nhiÒu. Mét trong nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do c¸c doanh nghiÖp vay vèn cña Ng©n hµng ®Çu t­ kh«ng hiÖu qu¶ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng chi tr¶ nî vµ l·i. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do c¶ hai phÝa. - VÒ phÝa doanh nghiÖp: do kh«ng t×m hiÓu kü thÞ tr­êng nªn sau khi ®Çu t­ song kh«ng cã thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, chÊt l­îng s¶n phÈm lµm ra l¹i kh«ng c¹nh tranh ®­îc víi hµng ngo¹i nhËp, hµng ho¸ Õ Èm, tån kho nhiÒu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng tr¶ ®­îc nî Ng©n hµng. MÆt kh¸c do tr×nh ®é kü thuËt cña doanh nghiÖp thÊp kÐm nªn khi giao dÞch mua b¸n víi n­íc ngoµi th­êng bÞ lõa, mua ph¶i m¸y mãc, thiÕt bÞ l¹c hËu ®Õn vµi thÕ hÖ do ®ã s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶. -VÒ phÝa Ng©n hµng: C«ng t¸c thÈm ®Þnh ch­a tèt, ch­a thùc hiÖn ®­îc vai trß t­ vÊn cña m×nh ®èi víi doanh nghiÖp dÉn ®Õn c«ng tr×nh, dù ¸n ®Çu t­ kh«ng cã hiÖu qu¶ nªn nî qu¸ h¹n t¨ng. 3. Më réng ®Çu t­ víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Trong nÒn kinh tÕ n­íc ta kinh tÕ quèc doanh vÉn lµ thµnh phÇn kinh tÕ ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ vµ cÇn ®­îc chó träng ®Çu t­ thÝch ®¸ng. Thùc tÕ kinh tÕ quèc doanh ®· ®­îc Nhµ n­íc rÊt ­u ¸i víi hµng lo¹t nh÷ng chÝnh s¸ch ­u tiªn mµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh n»m m¬ còng kh«ng cã ®­îc. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m qua, thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh mÆc dï ch­a ph¸t triÓn nh­ng vÉn ®ãng gãp vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn, c¬ chÕ thÞ tr­êng thùc sù thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh, ngµy nay c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· cã mÆt trªn nhiÒu lÜnh vùc nh­: x©y dùng l­¬ng thùc thùc phÈm, chÕ biÕn m¸y mãc, c¬ khÝ…. Theo thèng kª, khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh n¨m 1997 t¹o ra 57,9% GDP, riªng lÜnh vùc dÞch vô khu vùc ngoµi quèc doanh chiÕm kho¶ng 75% tæng gi¸ trÞ dÞch vô. Nh­ vËy tû träng cho vay thµnh phÇn kinh tÕ nµy cña Ng©n hµng vÉn ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng kinh tÕ cña khu vùc nµy, chÝnh v× vËy, Ng©n hµng cÇn ph¶i tiÕp tôc më réng cho vay trung vµ dµi h¹n ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ nµy v× viÖc nµy kh«ng nh÷ng gãp phÇn vµo sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ mµ cßn n©ng cao hÖ sè sö dông vèn cña Ng©n hµng. 4. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ tÝn dông theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ. Môc tiªu cña Së giao dÞch Ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam trong n¨m tíi lµ tiÕp tôc n©ng cao tû träng cho vay trung vµ dµi h¹n b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc cho vay trung vµ dµi h¹n theo ®Þnh h­íng: - Cho vay kh«ng ph©n biÖt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. - Më réng cho vay ®Çu t­ kh«ng chØ trong ph¹m vi c¶i tiÕn kü thuËt, më réng s¶n xuÊt mµ cßn cho vay ®Çu t­ thiÕt bÞ cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö dông dµi cho c¸c ngµnh then chèt nh­: s¶n xuÊt chÕ biÕn n«ng s¶n xuÊt khÈu, chÕ biÕn kho¸n s¶n, nguyªn vËt liÖu th«, c«ng nghiÖp ho¸ dÇu, vËt liÖu x©y dùng. - Tham gia ®Çu t­ mua cæ phÇn liªn doanh trong mét sè dù ¸n x©y dùng vµ hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së h¹ tÇng nh­ giao th«ng, b­u ®iÖn, viÔn th«ng, ®iÖn lùc, du lÞch vµ th­¬ng m¹i. - Thùc hiÖn tÝn dông thuª mua vÒ m¸y mãc vµ kü thuËt ®Ó cho thuª tµi s¶n ®èi víi kh¸ch hµng kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp vµ kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó cho vay. - Më réng nghiÖp vô b¶o l·nh cho doanh nghiÖp vay vèn trong vµ ngoµi n­íc ®Ó trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ, kü thuËt tiªn tiÕn hiÖn ®¹i. VÊn ®Ò c¬ b¶n lµ Ng©n hµng cÇn thùc hiÖn lµ t×m kiÕm nguån vèn ®Ó cho vay trung vµ dµi h¹n ch¼ng h¹n nh­ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu Ng©n hµng trung vµ dµi h¹n víi møc l·i suÊt hîp lý ®Ó thu hót ®­îc ng­êi mua tr¸i phiÕu võa kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn lîi Ých cña Ng©n hµng; thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh tÝn dông b»ng nguån vèn n­íc ngoµi nh­ ch­¬ng tr×nh tÝn dông §µi Loan, cho vay b»ng nguån vèn cña Ng©n hµng c©n ®èi §øc (DTA), Ng©n hµng t¸i thiÕt §øc (KFW)m nguån vèn RAP… ®Ó tiÕp tôc nhËn nguån vèn tµi trî trung vµ dµi h¹n tõ nh÷ng tæ chøc nµy; ®ång thêi tiÕp tôc dù ¸n vay nî c¸c tæ chøc n­íc ngoµi. 5. Thùc hiÖn chiÕn l­îc kh¸ch hµng. §Ó thu hót ®­îc mét lùc l­îng kh¸ch hµng lín vµ cã uy tÝn, Së giao dÞch Ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam nªn më réng quan hÖ, dïng nhiÒu biÖn ph¸p marketing ®Ó c¸c doanh nghiÖp kh¸c biÕt vÒ Ng©n hµng vµ chÊt l­îng phôc vô kh¸ch hµng. Thùc hiÖn chÕ ®é ­u ®·i ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã quan hÖ tÝn dông l©u dµi víi kh¸ch hµng, ®Æc biÖt Ng©n hµng nªn g¾n quyÒn lîi cña c¸n bé tÝn dông Ng©n hµng víi kÕt qu¶ cho vay trung vµ dµi h¹n. §iÒu nµy cã nghÜa lµ Ng©n hµng th­êng xuyªn theo dâi, kiÓm tra vµ tæ chøc khen th­ëng ®èi víi nh÷ng c¸n bé tÝn dông lµm viÖc tèt, më réng quan hÖ víi kh¸ch hµng, nhiÖt t×nh gióp ®ì kh¸ch hµng. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy Ng©n hµng sÏ biÕn nh÷ng c¸n bé cña m×nh thµnh mét nh©n viªn marketing thu hót kh¸ch hµng cho Ng©n hµng, ®©y lµ gi¶i ph¸p cã tÇm quan träng ®Æc biÖt trong xu thÕ ph¸t triÓn míi cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Do sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i trong n­íc vµ ®Æc biÖt lµ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i n­íc ngoµim do ®ã ®ßi hái Së giao dÞch Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam ph¶i chó träng ®Õn c«ng t¸c nµy. NÕu c«ng t¸c nµy bÞ bá r¬i th× kh«ng nh÷ng Ng©n hµng kh«ng thu hót ®­îc lùc l­îng kh¸ch hµng mµ cßn khã cã thÓ gi÷ ®­îc nh÷ng kh¸ch hµng cò. 6. Cho vay ®Çy ®ñ kÞp thêi ®èi víi c¸c dù ¸n cã hiÖu qu¶ kinh tÕ. Ng©n hµng cÇn tiÕn hµnh ®Çu t­ døt ®iÓm cho tõng dù ¸n, tõng c«ng tr×nh, tr¸nh t×nh tr¹ng cho vay trµn lan, r¶i mµnh mµnh kÐo dµi. C«ng tr×nh sau khi ®­îc duyÖt vay, Ng©n hµng cÇn ph¸t tiÒn vay theo ®óng kÕ ho¹ch, tiÕn ®é thi c«ng ®· ®Ò ra. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra xÐt duyÖt cho vay, Ng©n hµng chó träng ®Õn nh÷ng c«ng tr×nh phôc vô c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, thùc sù cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o ®Çu t­ ®óng môc ®Ých, ®óng kÕ ho¹ch vµ cã kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh. ViÖc ®Çu t­ mét c¸ch ®Çy ®ñ kÞp thêi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh ®­a dù ¸n cña doanh nghiÖp vµo thùc thi ®óng tiÕn ®é, sím ®­a dù ¸n vµo sö dông, ph¸t huy hiÖu qu¶, ®¶m b¶o tr¶ ®ñ nî vµ l·i Ng©n hµng. 7. Ng©n hµng nªn thùc hiÖn tèt vai trß t­ vÊn ®Çu t­ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Cho ®Õn nay, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cña ta ®Òu Ýt hiÓu biÕt vÒ lÜnh vùc ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. ChÝnh v× vËy, ®Çu t­ vµo c«ng tr×nh ch­a thu ®­îc hiÖu qu¶ nh­ mong muèn, rñi ro trong ®Çu t­ cßn nhiÒu. §Ó phæ biÕn réng kh¾p, gi¶i ®¸p c¸c th¾c m¾c, chi nh¸nh nªn cã phßng t­ vÊn vÒ ®Çu t­ vµo c«ng tr×nh, cè vÊn h­íng dÉn c¸c doanh nghiÖp trong ®Çu t­, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ kh«ng m¾c nh÷ng lÇm lÉn trong quan hÖ mua b¸n víi c¸c ®èi t¸c kh¸c. Trong thêi ®iÓm hiÖn nay, khi nÒn kinh tÕ ®· ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin réng kh¾p, m¹ng l­íi tin häc ®· ®i s©u vµo tõng lÜnh vùc, ngµnh nghÒ th× viÖc ®¸p øng c¸c hiÓu biÕt cña con ng­êi trë nªn c©n thiÕt, t­ vÊn Ng©n hµng sÏ lµ mét lÜnh vùc ®¸nh gi¸, ph©n tÝch, dù b¸o c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh kinh tÕ x· héi liªn quan ®Õn ®Çu t­ mét c¸ch ®óng ®¾n nhÊt, nÕu gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ®Çu t­, v« h×nh chung Ng©n hµng ®· t¨ng ®­îc tØ lÖ ®Çu t­ tÝn dông trung vµ dµi h¹n theo ®óng môc tiªu ®· ®Þnh. ii. vÒ phÝa kh¸ch hµng §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vèn vay trung vµ dµi h¹n th× nh÷ng cè g¾ng cña toµn ngµnh Ng©n hµng th«i th× ch­a ®ñ mµ cÇn ph¶i cã sù cè g¾ng vµ lç lùc cña phÝa kh¸ch hµng cña Ng©n hµng. §a sè kh¸ch hµng ®i vay vèn th­êng than phi©nd Ng©n hµng g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho kh¸ch hµng víi nh÷ng thñ tôc phiÒn hµ, nhiÒu khi kh«ng ®¸p øng ®­îc thêi gian cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cho doanh nghiÖp. Song kh¸ch hµng còng ph¶i nhËn thøc mét ®iÒu r»ng nh÷ng khã kh¨n ®ã mét phÇn còng do hä t¹o nªn bëi thùc tÕ hä còng cã mét sè nhËn thøc sai lÇm. Kh¸ch hµng chØ muèn cung cÊp mét sè l­îng th«ng tin tèi thiÓu v× sî nÕu cung cÊp nhiÒu sÏ v« t×nh ph¬i bµy nh÷ng ®iÓm yÕu cña hä. Kh¸ch hµng th­êng cung cÊp nh÷ng th«ng tin kh«ng mÊy chÝnh x¸c v× hä muèn gi÷ kÝn nh÷ng sè liÖu kinh doanh sî Ng©n hµng tiÕt lé ra ngoµi. Hä chØ gß Ðp nh÷ng sè liÖu t×nh h×nh tµi chÝnh, kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh sao cho phï hîp ®Ó Ng©n hµng cho vay vèn mµ kh«ng c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ cña m×nh. Môc ®Ých xin vay cña kh¸ch hµng còng ®­îc tr×nh bµy chung chung kh«ng râ rµng, vÝ dô nh­: “Cho vay ®Ó ph¸t triÓn kinh doanh”. Vµ víi lý do nh­ vËy, th× viÖc c¸n bé tÝn dông yªu cÇu lµm l¹i thñ tôc lµ ®óng ®¾n. Sè tiÒn vµ thêi gian xin vay còng kh«ng ®óng víi nhu cÇu thùc tÕ, v× vay vèn trung vµ dµi h¹n nh­ng doanh nghiÖp ®Ö ®¬n ng¾n h¹n nªn mÆc dï muèn vay vèn trung vµ dµi h¹n nh­ng doanh nghiÖp ®Ö ®¬n xin vay vèn ng¾n h¹n sau ®ã, ®Õn thêi h¹n tr¶ mãn vay ®ãi doanh nghiÖp l¹i xin gia h¹n nî. §iÒu nµy trùc tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c Ng©n hµng. §Æc biÖt lµ quy ®Þnh cho vay ®èi víi DNNN hiÖn nay, thùc hiÖn cho vay kh«ng ®ßi hái tµi s¶n thÕ chÊp, chØ c¨n cø vµo hiÖu qu¶ dù ¸n vµ ba ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, ®ã lµ: kÕt qu¶ kiÓm to¸n hµng n¨m kh¼ng ®Þnh ®¬n vÞ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, tr¶ nî ®óng h¹n; thùc hiÖn ®­îc nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc; vµ ®­îc cÊp vèn ®iÒu lÖ. Nãi c¸ch kh¸c ®i lµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã sè liÖu trung thùc vµ c¸c ®iÒu kiÖn tèi thiÓu ®Ó cã thÓ x©y dùng ®­îc dù ¸n kh¶ thi vµhiÖn thùc ho¸ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n. Quy ®Þnh nµy ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp , ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh cña ®¬n vÞ, thùc sù chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc c¸c sè liÖu b¸o c¸o, x©y dùng vµ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ cña dù ¸n vµ ®iÒu hµnh thùc thi dù ¸n. iii. C¸c vÊn ®Ò ë tÇm vÜ m« vÒ phÝa Ng©n hµng Nhµ n­íc. §Ó ph¸t huy, n©ng cao hiÖu qu¶ cña Së giao dÞch Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam trong viÖc cung cÊp vèn trung vµ dµi h¹n cho sù ph¸t triÓn nªn kinh tÕ, ngoµi sù cè g¾ng nç lùc cña b¶n th©n Së giao dÞch Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam, cña kh¸ch hµng, cßn cã sù gióp ®ì hç trî ë tÇm vÜ m« cña Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng. Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn ph¶i ®Ö tr×nh ChÝnh phñ vµ nhanh chãng gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ë tÇm vÜ m« nh­: 1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p lý, æn ®Þnh t­¬ng ®èi chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng t¸c x©y dùng luËt, ®Æc biÖt lµ LuËt kinh tÕ , LuËt c«ng ty, LuËt ph¸ s¶n, LuËt th­¬ng m¹i… vµ gÇn ®©y nhÊt lµ hai bé luËt vÒ Ng©n hµng. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra lµ: cÇn ph¶i n©ng cao tÝnh ®ång bé cña hÖ thèng ph¸p luËt; ®­a ph¸p luËt vµo ®êi sèng cña ho¹t ®éng kinh tÕ n©ng cao tÝnh ®ång bé vµ æn ®Þnh cña c¸c v¨n b¶n d­íi luËt; vµ n©ng cao hiÖu lùc ph¸p lý cña ph¸p luËt còng nh­ n©ng cao hiÖu n¨ng cña c¸c c¬ quan hµnh ph¸p. Cã thÓ nãi m«i tr­êng ph¸p lý æn ®Þnh, hÖ thèng chÝnh s¸ch phï hîp lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho ho¹t ®éng kinh tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng Ng©n hµng nãi riªng. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay ®ang tõng b­íc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nhiÒu vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ ch­a ®­îc nghiªn cøu kü. Do ®ã cã nhiÒu t¸c ®éng kh¸ch quan vµ chñ quan lµm cho hÖ thèng ph¸o luËt n­íc ta ch­a thùc sù lµ c¸n c©n c«ng lý trong kinh doanh. Ph­¬ng ph¸p tèt nhÊt ®Ó hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ lµ võa ph¶i x©y dùng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy vÒ kinh tÕ, võa nghiªn cøu söa ®æi nh÷ng ®iÒu ch­a chÝnh x¸c trong bé luËt cò. ViÖc ban hµnh c¸c bé luËt ®ång bé, ®¶m b¶o cho quan hÖ tÝn dông dùa trªn nÒn t¶ng v÷ng ch¾c, t¹o niÒn tin cho doanh nghiÖp khi vay vèn, ®ång thêi còng gi¶m bít sù rñi ro, n©ng cao tinh thÇn s½n sµng ®Çu t­ cña Ng©n hµng, gióp Ng©n hµng m¹nh d¹n më réng ®Çu t­ tÝn dông trung vµ dµi h¹n tíi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. 2. T¹o ra nh÷ng c¬ héi vµ m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi. §Ó tËp trung c¶i tæ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, khuyÕn khÝch thóc ®Èy sù ra ®êi vµ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ th«ng tho¸ng vµ n©ng cao kh¶ n¨ng hÊp thô vèn cña nÒn kinh tÕ, hiÖn nay, ChÝnh phñ cÇn thùc hiÖn s¾p xÕp, ph©n lo¹i c¸c doanh nghiÖp, m¹nh d¹n gi¶i thÓ c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç, cÊp thªm vèn cho doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, ®ång thêi tiÕn hµnh nhanh chãng qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN mµ Nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m gi÷ 100% vèn tù cã. §èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n, Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t­ thÝch ®¸ng, cã chÝnh s¸ch thuÕ phï hîp ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho thµnh phÇn kinh tÕ non trÎ nµy ph¸t triÓn, ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. MÆt kh¸c Nhµ n­íc ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh doanh nghiÖp nh­ c¸c chÝnh s¸ch vÒ thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh, sö dông vµ qu¶n lý c¸c quü dù phßng. Nhµ n­íc còng nªn cã nh÷ng chÝnh s¸ch quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm b×nh ®¼ng vËt chÊt c¸c doanh nghiÖp. Tæ chøc, thµnh lËp c¬ quan kiÓm tra, qu¶n lý tµi s¶n vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp khi vay vµ sö dông vèn. TiÕp tôc gi¶m l·i suÊt Ng©n hµng phï hîp víi ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp n­íc ta. Nhµ n­íc cÇn t¹o lËp m«i tr­êng ®Çu t­ kinh doanh thuËn lîi, hÊp dÉn, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch toµn diÖn, trî gióp vµ ­u ®·i h¬n n÷a c¸c nhµ ®Çu t­ thùc hiÖn c¸c dù ¸n kh¶ thi; thùc hiÖn mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng gi÷a c¸c nhµ ®Çu t­ thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc vµ gi÷a c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc víi n­íc ngoµi. Thùc tÕ, khi mét dù ¸n doanh nghiÖp ®Þnh vay vèn Ng©n hµng th× chØ trong kho¶ng thêi gian 3 ngµy, Ng©n hµng cã thÓ ®­a ra quyÕt ®Þnh cho vay hay kh«ng nh­ng thêi gian giµnh cho thñ tôc xÐt duyÖt t¹i c¸c Bé, c¸c cÊp, ngµnh chñ qu¶n cã thÓ kÐo dµi hµng th¸ng lµm mÊt c¬ héi ®Çu t­ cña doanh nghiÖp. Nhµ n­íc cßn nªn khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thµnh lËp nhiÒu quü ®Çu t­ ®Ó trî gióp vèn cho c¸c dù ¸n ®Çu t­, më réng diÖn tÝch cho vay vèn t¹i quü hç trî ®Çu t­ quèc gia, bæ sung thªm cho quü nµy chøc n¨ng b¶o l·nh tÝn dông vµ trî cÊp mét phÇn chªnh lÖch l·i suÊt c¸c kho¶n cho c¸c NHTM ®Ó khuyÕn khÝch cac NHTM cho vay trung vµ dµi h¹n. 3. TiÕp tôc chÊn chØnh c¸c ho¹t ®éng cña hÖ thèng Ng©n hµng – nhiÖm vô träng t©m ®Ó v­¬n lªn tíi ®ñ lùc cung cÊp trung vµ dµi h¹n phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. §èi víi bÊt kú nÒn kinh tÕ nµo, hÖ thèng Ng©n hµng lµnh m¹nh th× nÒn kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn, hÖ thèng Ng©n hµng èm yÕu th× nÒn kinh tÕ sÏ r¬i vµo t×nh tr¹ngsuy tho¸i. HiÖn t¹i, thùc lùc kh¶ n¨ng vèn cña chÝnh c¸c NHTM cßn qu¸ nhá bÐ, vèn Nhµ n­íc cÊp ban ®Çu thÊp nªn tû lÖ huy ®éng vèn, ®Çu t­ cho doanh nghiÖp bÞ khèng chÕ ë møc thÊp. C¸c Ng©n hµng chØ ®¸p øng ®­îc mét phÇn vèn cña doanh nghiÖp bÞ khèng chÕ ë møc thÊp. C¸c Ng©n hµng chØ ®¸p øng ®­îc mét phÇn vèn cña doanh nghiÖp nªn chØ lùa chän cho vay ng¾n h¹n ®Ó ®¶m b¶o an toµn vèn, h¹n chÕ cho vay trung vµ dµi h¹n trong khi nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ n­íc nµy lµ vèn trung vµ dµi h¹n. ChÝnh v× vËy, ChÝnh phñ ph¶i cã gi¶i ph¸p n©ng cao vèn tù cã cho nh÷ng Ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh. Bªn c¹nh viÖc t¨ng vèn, ChÝnh phñ cÇn cã nh÷ng hç trî trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng kho¶n nî cò cßn tån ®äng, c¸c kho¶n nî ®ang cßn bÞ ®ãng b¨ng nh»m lµnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh hÖ thèng Ng©n hµng, gãp phÇn gi¶i phãng vèn ®Ó ®Çu t­ cho nªn kinh tÕ. §ång thêi, x©y dùng mét c¬ chÕ tµi chÝnh phï hîp víi tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, ®¶m b¶o cho Ng©n hµng cã thÓ bï ®¾p ®­îc rñi ro trong kinh doanh, ®ång thêi cã ®iÒu kiÖn tù ®æi míi, v­¬n lªn ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña nÒn kinh tÕ. KÕt luËn HÖ thèng Ng©n hµng vµ ®Æc biÖt lµ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ë n­íc ta ®ang dÇn dÇn thÓ hiÖn tÇm quan träng cña m×nh ®èi víi nÒn kinh tÕ.Trong nh÷ng n¨m qua c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Dï míi chuyÓn sang ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thanh to¸n ch­a l©u nh­ng ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®· lµm tèt chøc n¨ng cña m×nh. HÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· tÝch cùc thóc ®Èy c«ng viÖc l­u chuyÓn c«ng viÖcc l­u chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ. Nh÷ng chÝnh sù non trÎ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng mµ ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ë n­íc ta vÉn cßn nhiÒu v­íng m¾c. nh÷ng v­íng m¾c nµy tån t¹i trong c¶ kinh nghiÖm ho¹t ®éng cña Ng©n hµng lÉn hÖ thèng v¨n b¶n h­íng dÉn. Víi kiÕn thøc ®· häc ®­îc vµ kh¶ n¨ng giíi h¹n cña b¶n th©n, trong ®Ò ¸n m«n häc lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ em xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p s¬ l­îc vÒ vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam. Do sù giíi h¹n cña m«n häc vµ kh¶ n¨ng h¹n hÑp vÒ lý luËn còng nh­ thùc tiÔn cña b¶n th©n, ®Ò ¸n nµy vÉn cßn nhiÒu thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o vµ gióp ®ì cña c« gi¸o vµ c¸c b¹n. Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng I: C¸c lo¹i h×nh tÝn dông – Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng 2 I. C¸c lo¹i h×nh tÝn dông 2 1. Kh¸i niÖm vÒ tÝn dông 2 2. Mét sè h×nh thøc tÝn dông chñ yÕu 3 II. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng 4 1. TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn lµm gi¶m hÖ sè tiÒn nhµn rçi trong l­u th«ng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. 4 2. TÝn dông ng©n hµng t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ ®Õn nhÞp ®é ph¸t triÓn s«i ®éng, thóc ®Èy c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 5 3. TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn tÝch cùc vµo sù ph¸t triÓn c«ng ty cæ phÇn, mét m« h×nh tæ chøc “h÷u hiÖu” trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 5 4. TÝn dông ng©n hµng lµ ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng mèi giao l­u kinh tÕ quèc tÕ 6 5. TiÕt kiÖm tiÒn mÆt trong l­u th«ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¶n lý l­u th«ng tiÒn tÖ 6 6. TÝn dông ng©n hµng ®ãng vai trß kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh doanh s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp. 6 Ch­¬ng II: Ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam 7 I. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam – nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÓ ho¹t ®éng tÝn dông 7 1. Kh¸i niÖm vÒ chøc n¨ng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i 7 2. C¸c nguyªn t¾c cña tÝn dông ng©n hµng 8 3. TÝn dông trung vµ dµi h¹n ë c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c h×nh thøc cña nã 9 III. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ë së giao dÞch ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam 1. T×nh h×nh huy ®éng vèn cña Së giao dÞch ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam 2. T×nh h×nh sö dông vèn cña Së giao dÞch ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam 3. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam I. VÒ phÝa c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i 1. N©ng cao c«ng t¸c thÈm ®Þnh 2. T¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p thu nî cho ng©n hµng 3. Më réng ®Çu t­ víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh 4. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ tÝn dông theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ. 5. Thùc hiÖn chiÕn l­îc kh¸ch hµng 6. Cho vay ®Çy ®ñ kÞp thêi ®èi víi c¸c dù ¸n cã hiÖu qu¶ kinh tÕ 7. Ng©n hµng nªn thùc hiÖn tèt vai trß t­ vÊn ®Çu t­ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp II. VÒ phÝa kh¸ch hµng III. C¸c vÊn ®Ò ë tÇm vÜ m« vÒ phÝa ng©n hµng nhµ n­íc 1. Hoµn thgiÖn hÖ thèng ph¸p lý, æn ®Þnh t­¬ng ®èi chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« 2. T¹o ra nh÷ng c¬ héi vµ m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi 3. TiÕp tôc chÊn chØnh c¸c ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng – nhiÖm vô träng t©m ®Ó v­¬n lªn tíi ®ñ lùc cung cÊp trung vµ dµi h¹n phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ KÕt luËn