Đề tài Giải pháp nâng cao hiệu quả của tín dụng thương mại trung - Dài hạn tại ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam

n cña c¸c ngµnh theo ch•¬ng tr×nh môc tiªu vµ quy ho¹ch ®Õn n¨m 2010 vµ 2020 ®ang t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò, nh÷ng c¬ héi, thêi c¬ thuËn lîi vµ còng lµ nh÷ng th¸ch thøc cho ho¹t ®éng tÝn dông NH. NhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr•êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n•íc theo ®Þnh h•íng XHCN ®ang tõng b•íc më réng vµ ph¸t triÓn dÉn ®Õn c¸c DN vµ NH trong n•íc ®ang chÞu søc Ðp c¹nh tranh lÉn nhau kh«ng chØ trong n•íc mµ ®èi víi c¶ c¸c DN vµ NH n•íc ngoµi ®Ó giµnh giËt kh¸ch hµng, giµnh giËt dù ¸n, giµnh giËt thÞ tr•êng vµ thÞ phÇn ngµy mét quyÕt liÖt. Ho¹t ®éng tÝn dông ®ßi hái ph¶i t¨ng tr•ëng nh•ng l¹i ph¶i an toµn trong ®iÒu kiÖn tiÒm lùc kinh tÕ vµ tµi chÝnh cña c¸c DN vµ NH cßn yÕu, m«i tr•êng Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 62 ho¹t ®éng kinh doanh ®ang thiÕu hµnh lang ph¸p lý ®¶m b¶o cho DN vµ NH cã ®ñ søc c¹nh tranh. Tõ ®ã ®ßi hái ph¶i cã ®Þnh h•íng chÝnh s¸ch tÝn dông ®óng ®¾n vµ phï hîp lµm c¬ së ®Ó toµn ngµnh vµ c¸c chi nh¸nh triÓn khai c«ng t¸c tÝn dông. ChÝnh s¸ch tÝn dông lµ träng t©m kÕ ho¹ch kinh doanh, dÞch vô cña NH vµ còng tõ ®ã ®Ì ra c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi NH nãi riªng vµ ho¹t ®éng NH trong nÒn kinh tÕ thÞ tr•êng nãi chung, bao gåm: - ChÝnh s¸ch huy ®éng vèn. - ChÝnh s¸ch l·i suÊt dÞch vô. - ChÝnh s¸ch kh¸ch hµng. - ChÝnh s¸ch ®èi víi c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm. - ChÝnh s¸ch ®èi víi miÒn nói vµ T©y Nguyªn. - ChÝnh s¸ch ®èi víi ch•¬ng tr×nh kinh tÕ lín cña nhµ n•íc. - ChÝnh s¸ch ®èi víi dù ¸n träng ®iÓm thuéc c¸c ngµnh kinh tÕ, vïng, l·nh thæ, c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm then chèt cña trung •¬ng vµ ®Þa ph•¬ng. - ChÝnh s¸ch ®èi víi s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu. - ChÝnh s¸ch thu mua, dù tr÷ (l•¬ng thùc, cµ phª, cao su, mÝa ®•êng...) - ChÝnh s¸ch phôc vô kh¾c phôc thiªn tai, b·o lò. - ChÝnh s¸ch th¸o gì ®èi víi c¸c DN khã kh¨n tµi chÝnh t¹m thêi v. v. . . ChÝnh v× vËy, ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong th•¬ng tr•êng, tiÕn lªn hay tôt hËu lu«n lu«n lµ th¸ch thøc th•êng xuyªn liªn tôc, ®èi víi mçi ng•êi, mçi bé phËn, mçi c«ng viÖc vµ víi toµn hÖ thèng. Qua ®©y, toµn hÖ thèng NH§T&PTVN, tr•íc hÕt lµ c¸c c¸n bé chñ chèt tõ héi së chÝnh ®Õn c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn nhËn thøc ®Çy ®ñ nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n còng nh• nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc vµ c¬ héi cña ®Êt n•íc, cña ngµnh NH nãi chung vµ cña b¶n th©n NH§T&PTVN nãi riªng. Nghiªm tóc ®¸nh gi¸ nh÷ng th¸ch thøc c¬ b¶n ®èi víi sù ph¸t triÓn cña toµn hÖ thèng: Søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm cßn yÕu, ch•a thùc sù t¹o ®•îc n¨ng lùc ®Ó ®i vµo th•¬ng tr•êng vµ héi nhËp. Tr×nh ®é n¨ng lùc vµ phong c¸ch cña c¸n bé nh©n viªn cßn c¸ch xa so víi yªu cÇu ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ héi nhËp nhÊt lµ n¨ng lùc c«ng nghÖ ®æi míi s¶n phÈm, më réng thÞ tr•êng, qu¶n trÞ NH theo ®ßi hái cña luËt ph¸p vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 63 3. 1. 2. Ph•¬ng h•íng ho¹t ®éng n¨m 2000. Toµn hÖ thèng NH§T&PTVN tiÕp tôc ®æi míi phÊn ®Êu thùc hiÖn tèt c¸c chØ tiªu nhiÖm vô ph¸t triÓn 3 n¨m (1999- 2001); tiÕp tôc thùc hiÖn c¸c ®Þnh h•íng chiÕn l•îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng víi c¸c biÖn ph¸p vµ c¬ cÊu l¹i NH víi c¸c néi dung: Ph¸t huy néi lùc vµ truyÒn thèng, ®Èy m¹nh ®æi míi c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Ó n©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ môc tiªu sèng cßn cña NH§T&PTVN, c¬ cÊu l¹i tæ chøc vµ ho¹t ®éng; ®µo t¹o l¹i ®éi ngò qu¶n lý; t¨ng søc c¹nh tranh s¶n phÈm, më réng thÞ tr•êng n©ng cao chÊt l•îng, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña toµn hÖ thèng. §ång thêi, NH còng ph¶i ®¶m b¶o an toµn hÖ thèng vµ tiÕp tôc t¹o nh÷ng tiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m (2001 - 2005). Kiªn tr× ph¸t triÓn m¹nh mÏ tæng c«ng ty theo h•íng tËp ®oµn. QuyÕt t©m gi÷ ®•îc ngµnh nghÒ truyÒn thèng ®¸p øng yªu cÇu míi ngµy cµng cao h¬n víi ph•¬ng ch©m hµnh ®éng chÊt l•îng tèt h¬n, quy m« cao h¬n. 3. 1. 3. Ph•¬ng ch©m thùc hiÖn. B•íc vµo n¨m 2001 – n¨m ®Çu tiªn cña thiªn niªn kû míi – víi ®Çy khã kh¨n vµ th¸ch thøc cña nÒn kinh tÕ, NH§T&PTVN tiÕp tôc ph¸t huy néi lùc, nh÷ng truyÒn thèng ®· ®¹t ®•îc dùa trªn mét trÝ tuÖ tËp thÓ, mét tinh thÇn ®oµn kÕt ®Ó hoµn thµnh tèt kÕ ho¹ch ®· ®Æt ra, ®Þnh h•íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ héi nhËp 1999 – 2001 ®Ó lu«n lu«n gi÷ v÷ng vai trß chñ ®¹o trong lÜnh vùc ®Çu t• vµ ph¸t triÓn cña ®Êt n•íc. ChÝnh v× vËy, NH ®· ®•a ra ph•¬ng ch©m ho¹t ®éng cña m×nh: - Tranh thñ thêi c¬ thuËn lîi ®Ó gi÷ v÷ng vµ ®Èy nhanh nhÞp ®é t¨ng tr•ëng, ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu vÒ vèn, dÞch vô cña nÒn kinh tÕ, ®ång thêi t¨ng tr•ëng ph¶i ®Æt trªn c¬ së ®¶m b¶o hiÖu qu¶ vµ an toµn hÖ thèng. - TËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cèt yÕu ®Ó n©ng cao mét b•íc c«ng nghÖ NH, tõng b•íc s¾p xÕp l¹i m¹ng l•íi chi nh¸nh c¬ së vµ triÓn khai tæ chøc ®¬n vÞ thµnh viªn míi. T¨ng c•êng ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé, qu¶n trÞ ®iÒu hµnh vµ n©ng cao n¨ng lùc ®èi víi c¸n bé nghiÖp vô thùc hiÖn ®Ó n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr•êng theo luËt ph¸p. §æi Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 64 míi m¹nh mÏ qu¶n trÞ, ®iÒu hµnh ®Ó n©ng cao hiÖu lùc, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vµ kû c•¬ng trong toµn bé hÖ thèng. - TÝch cùc t¹o nh÷ng tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng NH§T&PTVN b•íc vµo thiªn niªn kû míi vµ chñ ®éng héi nhËp. 3. 1. 4 C¸c môc tiªu chñ yÕu: - Tæng tµi s¶n nî (Cã) cña NH t¨ng 23 – 25 % (so víi n¨m 1999) ®¹t trªn 46.000 tû ®ång, trong ®ã t¨ng tr•ëng vèn huy ®éng d©n c• lµ 25%. - D• nî tÝn dông t¨ng 25 – 27%, ®¹t trªn 32.000 tû ®ång, trong ®ã tÝn dông ®Çu t• ph¸t triÓn t¨ng 27% ®¹t 18.000 tû ®ång, d• nî tÝn dông trung – dµi h¹n lµ 55 – 60% trªn tæng d• nî tÝn dông. - D• nî b¶o l·nh t¨ng 30%, tæng møc phÝ thùc thu t¨ng 30% so víi n¨m 2000. Cho vay tµi trî xuÊt nhËp khÈu: Tõng b•íc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng cho vay xuÊt khÈu, lùa chän c¸c ®iÓm ®ét ph¸ lµ c¸c ngµnh hµng, g¾n ngµnh hµng víi tæng c«ng ty cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu. TÝch cùc t×m kiÕm (g¾n xuÊt khÈu víi nhËp khÈu) cã chän läc kü l•ìng nh÷ng dù ¸n ®Çu t• cã hiÖu qu¶ cña c¸c DN lµm ¨n uy tÝn ®Ó tµi trî b»ng nguån vèn hiÖp ®Þnh khung hoÆc nguån vèn trong n•íc. §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng tÝn dông kh¾c phôc cho tµi trî xuÊt khÈu trùc tiÕp nh• hµng xuÊt khÈu ®Ó tr¶ nî cña ChÝnh Phñ, hµng ®æi hµng nghiÖp vô mua b¸n nî. T¨ng tr•ëng lîi nhuËn rßng trªn 15%; thu nhËp tõ dÞch vô vµ kinh doanh tiÒn tÖ trªn thu nhËp rßng t¨ng 20%. - Tû lÖ nî qu¸ h¹n d•íi 25, trong ®ã nî qu¸ h¹n tÝn dông ng¾n h¹n d•íi 1,5%; kh«ng ph¸t sinh thªm nî khã ®ßi tõ c¸c kho¶n cho vay tõ n¨m 1998. - Nguån vèn vµ d• nî tÝn dông trung – dµi h¹n ®Çu t• ph¸t triÓn tõ 55% - 60% trong tæng tµi s¶n. - B¶o ®¶m c¸c giíi h¹n an toµn trong kinh doanh tiÒn tÖ theo quy ®Þnh . - Lîi nhuËn trªn tµi s¶n cã (ROA) 0,55, lîi nhuËn trªn vèn chñ së h÷u (ROE) 10%. - VÒ lao ®éng t¨ng 15%, b¶o ®¶m c¬ cÊu chung cña ngµnh: 70% cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc. Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 65 VÒ n¨ng suÊt lao ®éng ( chØ tiªu lîi nhuËn / ®Çu ng•êi) t¨ng 15 – 17%. 3. 2. Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông t¹i NH§T&PTVN. 3. 2. 1. Gi¶i ph¸p mang tÝnh trùc tiÕp. X©y dùng chiÕn l•îc kinh doanh. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr•êng, trong lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ, ho¹t ®éng cña hÖ thèng NHVN ngµy cµng trë nªn s«i ®éng vµ c¹nh tranh gay g¾t. ChÝnh v× vËy, NH§T&PTVN, cÇn x¸c ®Þnh râ môc tiªu, ®Þnh h•íng ph¸t triÓn l©u dµi c¸c nguån lùc... ®Ó x©y dùng chiÕn l•îc kinh doanh nh»m ph¸t huy thÕ m¹nh s½n cã cña m×nh ®ã lµ lÜnh vùc ®Çu t• vµ ph¸t triÓn ®Æc biÖt trong c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, ®óng nh• tªn gäi cña NH. Gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng, tr•íc hÕt lµ c¸c tæng c«ng ty lín, chñ ®éng lùa chän kh¸ch hµng tèt, dù ¸n tèt ®Ó ®Çu t• ®ång thêi tÝch cùc x¸c ®Þnh nh÷ng lÜnh vùc träng ®iÓm, c¸c khu vùc kinh tÕ träng ®iÓm ®Ó tiÕp tôc më réng kh¸ch hµng, n©ng thÞ phÇn. ThiÕt kÕ chÝnh s¸ch vµ m« h×nh, më réng vµ ®Èy m¹nh c¸c lo¹i h×nh dÞch vô NH, t¹o lËp nh÷ng h×nh thøc dÞch vô míi ®Ó t¨ng thªm thÞ phÇn, doanh lîi vµ t¹o ®•îc sù phong phó, ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm dÞch vô, c¸c h×nh thøc phôc vô theo ®óng chøc n¨ng cña NHTM. §Èy m¹nh tiÕp thÞ më réng thÞ tr•êng b»ng viÖc ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n phÈm truyÒn thèng, ®¸p øng cao nhÊt nhu cÇu vèn, dÞch vô NH cho kh¸ch hµng thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. TiÕp tôc th©m nhËp vµo thÞ tr•êng vèn trong n•íc th«ng qua viÖc ®óc rót vµ ph¸t triÓn c¸c gi¶i ph¸p ®· cã thÓ t¨ng c•êng huy ®éng vèn trung- dµi h¹n ®i ®«i víi viÖc gi÷ vµ ph¸t triÓn ®•îc nguån vèn ng¾n h¹n hiÖn cã. NH cÇn ®Èy m¹nh vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cã gi¶i ph¸p t¨ng c•êng thu hót tiÒn göi cña c¸c kh¸ch hµng ®Æc biÖt lµ c¸c kh¸ch hµng cã sè d• tiÒn göi lín nh•: Tæng c«ng ty ®iÖn lùc, Tæng c«ng ty dÇu khÝ, Tæng c«ng ty b•u Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 66 chÝnh viÔn th«ng, c¸c c«ng ty xæ sè kiÕn thiÕt... N¾m b¾t nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr•êng ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p øng phã thÝch hîp, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®¸p øng nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh, thi c«ng x©y l¾p cña DN. Cã b•íc chuyÓn m¹nh mÏ tÝn dông ®Çu t• ph¸t triÓn theo c¬ chÕ thÞ tr•êng trong khu«n khæ quy ®Þng cña ph¸p luËt, b¶o ®¶m cho vay thu ®•îc nî, kh«ng ®Ó t¨ng nî qu¸ h¹n, ph¸t sinh thªm nî khã ®ßi. - Më réng kinh doanh tiÒn tÖ trªn thÞ tr•êng liªn NH trong n•íc vµ tÝch cùc tham gia thÞ tr•êng vèn trung- dµi h¹n trong n•íc. 3.2.1.2. Më réng ho¹t ®éng tÝn dông  §a d¹ng ho¸ lÜnh vùc ®Çu t• trung- dµi h¹n: §a d¹ng ho¸ lÜnh vùc ®Çu t• trung- dµi h¹n lµ mét ho¹t ®éng rÊt cÇn thiÕt ®èi víi NH, bëi lÏ th«ng qua ho¹t ®éng nµy NH sÏ ph©n t¸n ®•îc rñi ro, n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông. Víi thÕ m¹nh lµ mét NH chñ ®¹o trong lÜnh vùc ®Çu t• vµ ph¸t triÓn, NH§T&PTVN cã rÊt nhiÒu lîi thÕ trong viÖc cho vay c¸c dù ¸n ®Çu t• x©y dùng, s¶n xuÊt kinh doanh. Song NH§T&PT vÉn cïng ph¶i tiÕp tôc ®iÒu chØnh c¬ cÊu cho vay vµ ®Çu t• phï hîp víi c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt víi thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. HiÖn nay, tû träng cho vay trung- dµi h¹n ®èi víi khu kinh tÕ nµy cßn qu¸ nhá bÐ vµ h×nh nh• ngµy mét thu hÑp bëi sù lo l¾ng vÒ rñi ro ®èi víi NH, v× thÕ mµ nã ®¸nh mÊt ®i cña NH mét thÞ tr•êng tiÒm n¨ng ®Çy triÓn väng. MÆc dï cho vay ®èi víi cac thµnh phÇn kinh tÕ nµy cßn ®ßi hái rÊt cao vµ chÆt chÏ nh•ng kh«ng ph¶i v× thÕ mµ NH kh«ng cho vay ra, thê ¬ víi kh¸ch hµng. NH cÇn ph¶i lµm tèt h¬n n÷a trong mèi quan hÖ nµy, ph¸t triÓn nã thµnh mét lÜnh vùc triÓn väng ®Ó NH khai th¸c, ®ång thêi còng t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. ChÝnh v× vËy, viÖc më réng quan hÖ tÝn dông trung- dµi h¹n ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ nµy lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Muèn vËy: Tr•íc hÕt ph¶i xo¸ bá mÆc c¶m ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t• nh©n, ®èi xö thËt b×nh ®¼ng víi hä. Muèn më réng thÞ tr•êng ®Çu ra NH§T&PTVN ph¶i v•¬n tíi thµnh phÇn nµy, ph¶i cã chÝnh s¸ch, thÓ lÖ tÝn dông râ rµng nh»m thu hót kh¸ch hµng, t¨ng søc c¹nh tranh ®èi víi NH kh¸c. Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 67 Thø hai, khi cho vay khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh, NH ph¶i thùc sù linh ho¹t, nh¹y bÐn, biÕt nh×n nhËn ®©u lµ kh¸ch hµng ®¸ng tin cËy, ®ång thêi ph©n tÝch xem kh¸ch hµng nµo cã kh¶ n¨ng tr¶ ®•îc nî, kh¸ch hµng nµo kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ ®•îc nî ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. Ngoµi ra, NH còng cã thÓ ¸p dông mét sè h×nh thøc kh¸c ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c kho¶n cho vay trung- dµi h¹n cña NH nh•: thuª mua, cho vay thÊu chi, cho vay theo h¹n møc tÝn dông. . . . Tuy nhiªn, song song víi viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc cho vay trung- dµi h¹n, NH ph¶i lu«n lu«n chó ý coi träng hiÖu qu¶ c¸c kho¶n vay. Bëi lÏ, nÕu ®a d¹ng ho¸ c¸c kho¶n vay mµ kh«ng n©ng cao ®•îc hiÖu qu¶ c¸c kho¶n vay th× kh«ng nh÷ng NH kh«ng n©ng ®•îc møc doanh lîi lªn mµ cßn g©y nªn nh÷ng thiÖt h¹i cho b¶n th©n NH. Trong ®iÒu kiÖn cña kinh tÕ cña ViÖt Nam hiÖn nay, m«i tr•êng kinh doanh nãi chung vµ tÝn dông NH nãi riªng cßn cã nhiÒu bÊt ch¾c, rñi ro ho¹t ®éng cña c¸c DN cßn thiÕu æn ®Þnh. V× vËy, cho vay trung- dµi h¹n b»ng tiÒn chØ ¸p dông cho DN lµm ¨n hiÖu qu¶, t×nh h×nh tµi chÝnh v÷ng vµng, dù ¸n kh¶ thi, cã tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó ®¶m b¶o an toµn kinh doanh trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NH.  T¨ng c•êng ho¹t ®éng Marketing NH t¹i NH§T&PTVN. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr•êng, ®èi víi bÊt kú ho¹t ®éng kinh doanh nµo, ®Æc biÖt lµ lo¹i h×nh kinh doanh dÞch vô th× viÖc chÝnh s¸ch Marketing lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Th«ng qua chÝnh s¸ch nµy, NH cã nh÷ng c¬ héi ®Çu t• h¬n, ho¹t ®éng tÝn dông ngµy cµng ®•îc më réng h¬n. 00V× vËy trong thêi gian tíi, NH§T&PT nªn ®Èy m¹nh c«ng t¸c Marketing trong hÖ thèng NH, tæ chøc c¸c héi nghÞ kh¸ch hµng, tuyªn truyÒn s©u réng h¬n vÒ NH§T&PTVN vµ lîi Ých cña kh¸ch hµng khi ®Õn vay vèn t¹i NH. Muèn thu hót ®•îc nhiÒu kh¸ch hµng, NH cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch chiÕn l•îc cô thÓ: - §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, th•êng xuyªn t×m kiÕm c¸c dÞch vô míi ®Ó phôc vô kh¸ch hµng tèt h¬n, thùc hiÖn nhanh chãng, chÝnh x¸c c¸c biÖn ph¸p nghiÖp vô ®Ó t¹o h×nh ¶nh tèt vÒ NH. Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 68 - Cã chÝnh s¸ch l·i suÊt hîp lý gióp cho kh¸ch hµng thÊy r»ng viÖc vay tiÒn cña NH lµ cã lîi so víi c¸c NH kh¸c. - Th•êng xuyªn nghiªn cøu, t×m hiÓu nhu cÇu cña kh¸ch hµng, sù biÕn ®éng cña thÞ tr•êng ®Ó n¾m b¾t ®•îc t©m lý, t×m hiÓu vÒ nh÷ng khã kh¨n cña kh¸ch hµng tõ ®ã t×m hiÓu nh÷ng øng xö ®óng ®¾n. - Th•êng xuyªn ph©n lo¹i kh¸c hµng xem ai lµ kh¸c hµng truyÒn thèng, ai lµ kh¸ch hµng míi, ¸p dông nh÷ng nguyªn t¾c øng xö kh¸c ®èi víi tõng lo¹i kh¸ch hµng ®Ó hiÖu qu¶ c«ng viÖc lµ cao nhÊt - Cung ì¥Á G  ¿   ~O Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 69 bjbjŽÙŽÙ  4þ ì³
ì³
ËJ «  ÿ ÿ  ÿ ÿ  ÿ ÿ  ] þ þ þ þ     F F F F 8 ~ 4 ì¥Á G  ¿   ~O Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 70 bjbjŽÙŽÙ  4þ ì³
ì³
ËJ «  ÿ ÿ  ÿ ÿ  ÿ ÿ  ] þ þ þ þ     F F F F 8 ~ 4 më réng quan hÖ víi kh¸ch hµng, nhiÖt t×nh gióp ®ì kh¸ch hµng. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy; NH sÏ biÕn nh÷ng c¸n bé tÝn dông cña m×nh thµnh mét nh©n viªn Marketing, thu hót kh¸ch hµng cho m×nh.     F F F F 8 ~ 4 ì¥Á G  ¿   ~O Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 71 bjbjŽÙŽÙ  4þ ì³
ì³
ËJ «  ÿ ÿ  ÿ ÿ  ÿ ÿ  ] þ þ þ þ     F F F F 8 ~ 4 më réng quan hÖ víi kh¸ch hµng, nhiÖt t×nh gióp ®ì kh¸ch hµng. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy; NH sÏ biÕn nh÷ng c¸n bé tÝn dông cña m×nh thµnh mét nh©n viªn Marketing, thu hót kh¸ch hµng cho m×nh.  4þ ì³
ì³
ËJ «  ÿ ÿ  ÿ ÿ  ÿ ÿ  ] þ þ þ þ     F F F F 8 ~ 4 më réng quan hÖ víi kh¸ch hµng, nhiÖt t×nh gióp ®ì kh¸ch hµng. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy; NH sÏ biÕn nh÷ng c¸n bé tÝn dông cña m×nh thµnh mét nh©n viªn Marketing, thu hót kh¸ch hµng cho m×nh. Gi¶i ph¸p nµy cã tÇm quan träng ®Æc biÖt trong xu thÕ ph¸t triÓn míi cña nÒn kinh tÕ ®Êt n•íc. Do sù c¹nh tranh cña NHTM trong n•íc vµ ®Æc biÖt lµ c¸c NHTM n•íc ngoµi ®ßi hái NH ph¶i chó träng ®Õn chÝnh s¸ch Marketing nµy, nÕu bá qua nã th× NH kh«ng nh÷ng kh«ng thu hót ®•îc lùc l•îng kh¸ch hµng míi mµ cßn khã cã thÓ gi÷ ®•îc kh¸ch hµng cò.  §¬n gi¶n ho¸ nh÷ng thñ tôc cho vay ViÖc thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc ph¸p lý lµ yªu cÇu hÕt søc cÇn thiÕt vµ nã cã thÓ ®¶m b¶o phÇn lín cho hiÖu qu¶ cña c¸c kho¶n tÝn dông. Song kh¸ch hµng ®i vay vèn bao giê còng ng¹i nh÷ng thñ tôc xÐt duyÖt r•êm rµ, phiÒn hµ cho kh¸ch hµng ®i ®Õn giao dÞch, ®©y lµ mét vËt c¶n rÊt lín th•êng g©y t©m lý e ng¹i cho kh¸ch hµng. ChÝnh v× vËy mµ: - §èi víi NH: §¬n gi¶n ho¸ hå s¬ xin vay, thèng nhÊt c¸c mÉu biÓu vµ thùc hiÖn nhanh chãng c¸c thñ tôc nµy. Mét sè thñ tôc NH cã thÓ lµm thay Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 72 cho kh¸ch hµng v× NH sÏ thùc hiÖn nhanh h¬n, ®ì tèn kÐm thêi gian vµ cã thÓ giµnh thêi gian nhiÒu vµo c«ng t¸c thÈm ®Þnh, kiÓm tra, gi¸m s¸t thùc tÕ. §èi víi nh÷ng bé hå nµo s¬ trïng lÆp cã thÓ bá bít ®i nh• Ch¼ng h¹n ®èi víi kh¸ch hµng quen thuéc ®· tõng vay vèn ng¾n h¹n nhiÒu lÇn th× cã thÓ bá bít ®i b¸o c¸o thùc tr¹ng tµi chÝnh DN, b¸o c¸o quyÕt to¸n cña DN kÕ tiÕp hai n¨m tr•íc. NH còng nªn phèi hîp víi phßng c«ng chøng Nhµ n•íc, trë thµnh ®¬n vÞ th•êng xuyªn giao dÞch víi c«ng chøng ®Ó cã thÓ gióp NH chøng thùc c¸c lo¹i c¸c giÊy tê ph¸p lý cã liªn quan nhanh chãng, chi phÝ thÊp , cã ®é chÝnh x¸c cao. - §èi víi kh¸ch hµng: Kh¸ch hµng nªn cung cÊp mét c¸ch trung thùc nh÷ng th«ng tin hay t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña DN khi NH yªu cÇu. Hå s¬ xin vay cña kh¸ch hµng ph¶i râ rµng, ng¾n gän chÝnh x¸c ®Ó NH dÔ dµng ph©n tÝch ®¸nh gi¸. Sö dông biÖn ph¸p huy ®éng nguån vèn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông. Trong chiÕn l•îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÎn kinh tÕ- x· héi ®Õn n¨m 2000. §°ng ta ®± chØ rá: “ ChÝnh s²ch t¯i chÝnh quèc gia h­íng viÖc t³o vèn v¯ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ trong toµn x· héi, t¨ng nhanh s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n, ®iÒu tiÕt quan hÖ tÝch luü, tiªu dïng theo h•íng n©ng dÇn tû lÖ tÝch luü...” NH§T&PTVN phôc vô chñ yÕu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n•íc nªn lu«n coi t¹o vèn lµ kh©u më ®•êng, t¹o mét mÆt b»ng vèn v÷ng ch¾c ngµy cµng t¨ng tr•ëng, viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc, c¸c biÖn ph¸p, c¸c kªnh huy ®éng vèn tõ mäi nguån trong n•íc vµ n•íc ngoµi. Ngoµi ra lîi nhuËn nã mang l¹i chiÕm 50%- 60% tæng lîi nhuËn cña NH. ChÝnh v× vËy, huy ®éng nguån vèn nµo víi chi phÝ thÊp nhÊt lu«n lµ vÊn ®Ò NH quan t©m. Trong ®ã NH lu«n coi nguån vèn trong n•íc lµ quyÕt ®Þnh, nguån vèn n•íc ngoµi lµ quan tränh trªn c¬ së ®Çu ra cã hiÖu qu¶ an toµn. §Ó t¨ng c•êng vèn trong n•íc, NH ph¶i hoµn thiÖn thÞ tr•êng tiÒn tÖ ng¾n h¹n. ThÞ tr•êng tiÒn tÖ ng¾n h¹n cã t¸c dông gi¸n tiÕp hç trî viÖc triÓn khai chiÕn l•îc vèn vµ æn ®Þnh ®•îc nhu cÇu vèn ng¾n h¹n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 73 cho c¸c DN ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch luü, tÝch tô tËp trung vèn tù nhiªn. Nhê ®ã NH còng sÏ cã thªm nhiÒu c¬ héi ®Çu t• vèn trung- dµi h¹n. Muèn vËy NH cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò sau: - TiÕn hµnh nh÷ng ch•¬ng tr×nh thu hót vèn cña d©n c• vµ c¸c DN th«ng qua viÖc më nhiÒu lo¹i tµi kho¶n Sec, tµi kho¶n tiÒn göi h•u trÝ, b¶o hiÓm, tiÒn göi c¸c tæ chøc x· héi vµ ph¸t hµnh c¸c ®ît tr¸i phiÕu. §iÒu nµy NH§T ®· rÊt thµnh c«ng qua ®ît ph¸t hµnh tr¸i phiÕu 1.200 tû ®ång vµo n¨m 1998. - Tõng chi nh¸nh trong hÖ thèng NH cÇn ph¶i cã môc tiªu biÖn ph¸p t¨ng thÞ phÇn huy ®éng vèn cña chi nh¸nh trªn ®Þa bµn, cã nh÷ng h×nh thøc huy ®éng vèn phï hîp, møc l·i suÊt linh ho¹t theo tõng lo¹i huy ®éng vµ kú h¹n c¨n cø diÔn biÕn l·i suÊt trªn tõng ®Þa bµn. Thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch NH trong huy ®éng vèn cã chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng víi NH truyÒn thèng. - NH còng ph¶i t¨ng c•êng t×m kiÕm c¸c nguån tµi trî uû th¸c cña c¸c ChÝnh Phñ, tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc phi ChÝnh Phñ ®èi víi c¸c dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸- x· héi trong n•íc. §ång thêi NH còng cÇn khai th¸c c¸c nguån vèn n•íc ngoµi víi møc l·i suÊt •u ®·i nh• c¸c nguån cu¶ ODA. . . Bªn c¹nh ®ã NH§T&PTVN cÇn khai th¸c triÖt ®Ó vµ lµm tèt chøc n¨ng NH ®¹i lý, NH phôc vô ®Ó tiÕp nhËn ngµy cµng nhiÒu vèn trung- dµi h¹n tõ c¸c quü, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c ChÝnh Phñ vµ phi ChÝnh Phñ cho ®Çu t• vµ ph¸t triÓn, më réng huy ®éng vèn n•íc ngoµi b»ng viÖc ®Èy m¹nh tµi trî xuÊt khÈu, vay hîp vèn... ®Ó ®¶m b¶o 50% vèn cho vay dµi h¹n. ViÖc huy ®éng nguån vèn trung- dµi h¹n gióp NH cã thÓ lùa chän vµ quyÕt ®Þnh cho vay nh÷ng dù ¸n cã hiÖu qu¶ nh•ng thêi h¹n thu håi vèn dµi, tr¸nh t×nh tr¹ng do nguån vèn ng¾n h¹n, NH ph¶i rót ng¾n thêi h¹n cho vay kh«ng phï hîp víi thêi gian hoµn vèn cña dù ¸n dÉn ®Õn ph¶i gia h¹n nî hay nî qu¸ h¹n. 3.2.1.4. Hoµn thiÖn quy chÕ chÝnh s¸ch, tr×nh tÝn dông, tæ chøc hîp lý vµ khoa häc quy tr×nh cho vay: Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 74 C¬ chÕ nghiÖp vô cã ¶nh h•ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng cña NH còng nh• sù ph¸t triÓn kinh tÕ. V× vËy, cÇn söa ®æi kÞp thêi hoÆc b·i bá nh÷ng c¬ chÕ kh«ng cßn phï hîp g©y ¸ch t¾c hay cßn nhiÒu s¬ hë trong qu¶n lý hay ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn th«ng tho¸ng trong ho¹t ®éng tÝn dông cña NH CÇn nghiªn cøu ban hµnh kÞp thêi c¸c v¨n b¶n h•íng dÉn vÒ quy tr×nh , thao t¸c nghiÖp vô tÝn dông phï hîp víi tõng lo¹i cho vay, tõng nhãm kh¸ch hµng. NH cÇn x©y dùng quy tr×nh xÐt duyÖt cho vay theo nguyªn t¾c ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp vµ ph©n ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n tr¸ch nhiÖm liªn ®íi kh©u thÈm ®Þnh, quyÕt ®Þnh cho vay. T¹i c¸c chi nh¸nh nªn thµnh lËp mét phßng thÈm ®Þnh cã nghiÖp vô vÒ kiÓm tra, thÈm ®Þnh vÒ kh¸ch hµng, dù ¸n ph•¬ng ¸n vay vèn ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng, dù ¸n, kho¶n vay míi ®Ó tr×nh Héi ®ång tÝn dông hay ban gi¸m ®èc ra quyÕt ®Þnh cho vay. Sau khi cã quyÕt ®Þnh cho vay míi chuyÓn hå s¬ sang phßng tÝn dông ®Ó thùc hiÖn viÖc gi¶i ng©n, kiÓm tra, thu nî. . . Trong c«ng t¸c cho vay, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c dù ¸n lín, cÇn ph¶i tiÕn hµnh c¸c b•íc sau: - Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh dù ¸n: Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vÒ kh¸ch hµng, dù ¸n, kho¶n vay. - Gi¸m s¸t kh¸ch hµng vay: Thùc hiÖn kiÓm tra tr•íc, trong vµ sau khi cho vay mét c¸ch chÆt chÏ, kÞp thêi. - Thu nî: Thùc hiÖn theo s¸t, n¾m ch¾c kh¸ch hµng, nguån thu ®Ó thùc hiÖn thu håi nî vay ®Çy ®ñ, ®óng h¹n. Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh lµ giai ®o¹n khëi ®Çu cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi sù an toµn cña kho¶n vay, møc ®é an toµn cña kho¶n vèn vay phô thuéc nhiÒu vµo viÖc xem xÐt hå s¬ vay vèn, ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, n¨ng lùc tµi chÝnh lµnh m¹nh; ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n cho vay kÌm theo xem xÐt ®¸nh gi¸ tµi s¶n ®¶m b¶o nî vay ®Ó tõ ®ã ®•a ra quyÕt ®Þnh cho vay hay kh«ng. Qu¸ tr×nh gi¸m s¸t ng•êi vay sö dông ®ång tiÒn cho vay nh• thÕ nµo cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh gióp NH cã thÓ ®Þnh l•îng còng nh• kÞp thêi ph¸t hiÖn Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 75 c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra ®èi víi m×nh. ViÖc gi¸m s¸t cã thÓ thùc hiÖn d•íi nhiÒu h×nh thøc nh• kiÓm tra viÖc sö dông vèn vay, xem xÐt qu¸ tr×nh tiÒn vay ®•îc chuyÓn ®i ®©u, tr¶ cho ai, kiÓm tra vËt t• tµi s¶n ®¶m b¶o nî vay, kiÓm tra tµi chÝnh DN d•íi nhiÒu h×nh thøc nh• kiÓm tra b¸o c¸o tµi chÝnh, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh thùc tÕ, kiÓm tra vÒ kh¶ n¨ng chi tr¶ thanh to¸n cña DN ®Ó tõ ®ã NH cã nh÷ng gi¶i ph¸p kÞp thêi øng phã tr•íc khi cã rñi ro x¶y ra. Qu¸ tr×nh thu nî vµ thanh lý nî lµ mét kh©u rÊt quan träng, cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i cña NH, NH cã thÓ thu håi nî tr•íc thêi h¹n nªn thÊy kho¶n nî cã vÊn ®Ò, cã nh÷ng kh¶ n¨ng dÉn ®Õn sù tæn thÊt cho nhµ NH, hay NH ph¶i ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p xiÕt nî buéc NH ph¶i thanh to¸n nî ®óng h¹n. 3.2.1.5. VÊn ®Ò tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay. Tµi s¶n b¶o ®¶m nî vay lµ mét biÖn ph¸p quan träng trong qu¸ tr×nh cho vay cña NH. Nã t¹o c¬ së ph¸p lý gióp cho NH cã kh¶ n¨ng thu håi nî vay mét khi kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî, gióp gi¶m tèi ®a sù thiÖt h¹i khi cã rñi ro x¶y ra. Chóng ta kh«ng phñ nhËn vai trß gióp Ých tÝch cùc cña NH nh•ng kh«ng v× thÕ mµ chóng ta l¹i tuyÖt ®èi ho¸ vai trß cña nã trong c¬ chÕ tÝn dông hiÖn nay. Môc ®Ých cña cho vay tr•íc tiªn ph¶i lµ gióp kh¸ch hµng cã vèn ®Ó duy tr× hoÆc më réng s¶n xuÊt kinh doanh, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cho kh¸ch hµng, cho x· héi nh•ng ph¶i ®¶m b¶o cho vay thu ®•îc nî c¶ gèc vµ l·i vay chÝnh lµ ®¶m b¶o an toµn vµ hiÖu qu¶ cho chÝnh b¶n th©n NH. §Æc biÖt, ®èi víi NH§T&PTVN – NH chñ yÕu phôc vô trong lÜnh vùc ®Çu t• vµ ph¸t triÓn, gãp phÇn vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n•íc. Khi ph¶i mang tµi s¶n cÇm cè thÕ chÊp ra ph¸t m¹i th× mäi chuyÖn ®· râ rµng: s¶n xuÊt kh¸ch hµng thua lç, vèn ®· mÊtvµ quan hÖ gi÷a kh¸ch hµng víi NH ®· chÊm døt. MÆt kh¸c, kh«ng ph¶i tµi s¶n thÕ chÊp nµo còng cã thÓ b¸n ra mét c¸ch dÔ dµng ®Ó NH thu nî kÞp thêi, ®Æc biÖt ®ã lµ tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp cïa DN Nhµ n•íc, thùc tÕ hiÖn nay viÖc ph¸t m¹i tµi s¶n lµ rÊt khã thùc hiÖn. Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 76 HiÖn nay, theo nghÞ ®Þnh vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay 178/1999/N§ - CP ngµy 29/12/1999 cña ChÝnh Phñ, cã ®•a ra nhiÒu h×nh th•c b¶o ®¶m kh¸c nhau nh•: cÇm cè, thÕ chÊp tµi s¶n cña kh¸ch hµng vay vèn, b¶o l·nh b»ng tµi s¶n cña bªn thø ba, b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay, cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n,b¶o l·nh b»ng tÝn chÊp cña tæ chøc ®oµn thÓ chÝnh trÞ x· héi cho c¸ nh©n vay vèn. ViÖc thu nî b»ng tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp kh«ng ph¶i lµ biÖn ph¸p tèt nhÊt nh•ng nã còng gióp NH phÇn nµo gi¶i quyÕt ®•îc nh÷ng thiÖt h¹i khi cã rñi ro x¶y ra. V× vËy, t«i thiÕt nghÜ: - Tµi s¶n b¶o ®¶m lµ biÖn ph¸p cuèi cïng vµ c¬ së ph¸p lý cña NH trong viÖc thu håi kho¶n nî vay khi gÆp rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng, do ®ã NH cÇn thùc hiÖn nghiªm tóc vÒ thñ tôc thÕ chÊp trong qu¸ tr×nh cho vay. Gi¶i ph¸p nµy g¾n liÒn víi viÖc n©ng cao n¨ng lùc c«ng t¸c vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc cña ng•êi c¸n bé tÝn dông. ViÖc n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé tÝn dông trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n thÕ chÊp... còng lµ mét biÖn ph¸p h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông NH, tr¸nh t×nh tr¹ng ®¸nh gi¸ qu¸ cao hoÆc kh«ng ®óng thùc tÕ gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp khiÕn cho viÖc ph¸t m¹i tµi s¶n khi cã rñi ro xÈy ra sÏ kh«ng thÓ bï ®¾p næi thiÖt h¹i cña NH hoÆc tµi s¶n kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¸t m¹i. - HiÖu qu¶ cña ph•¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc dù ¸n ®Çu t• vµ kh¶ n¨ng vay tr¶ ®•îc nî ®•îc nî cñaNH míi lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó NH quyÕt ®Þnh cho vay vèn, v× vËy kh«ng ph¶i kh¸ch hµng nµo còng ®ßi hái tµi s¶n thÕ chÊp th× NH míi cho vay, v× vËy cÇn ph°i “Tr«ng mÆt m¯ b¾t h×nh dong”. TÊt nhiªn viÖc “tr«ng mÆt” ph°i bao gåm viÖc xem xÐt thÈm ®Þnh kü l­ìng cña NH ®èi víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n, kh¶ n¨ng qu¶n lý, kh¶ n¨ng tµi chÝnh mèi quan hÖ tÝn nhiÖm trong vay tr¶ nî...TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu Êy sÏ cho NH nh×n thÊy bao qu¸t vµ x©y dùng ®•îc mét ch©n dung kh¸ch hµng hoµn chØnh ®Ó ®•a ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n víi møc ®é rñi ro thÊp nhÊt. V× vËy, vÊn ®Ò chÝnh trong viÖc NH quyÕt ®Þnh cho vay ®èi víi mét kh¸ch hµng kh«ng ph¶i ë chç kh¸ch hµng cã tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp hay kh«ng. Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 77 3.2.1.6. Ng¨n ngõa c¸c kho¶n vay dÉn ®Õn nî qu¸ h¹n Trong sè c¸c kho¶n cho vay ®«i khi c¸c NHTM gÆp ph¶i mét sè kho¶n cho vay cã rñi ro thÊt tho¸t lín h¬n dù ®o¸n ban ®Çu, hoÆc rñi ro lín h¬n møc mµ NH chÊp nhËn ®•îc, kho¶n cho vay lo¹i nµy trë thµnh mét kho¶n cho vay cã vÊn ®Ò (mét kho¶n cho vay cã vÊn ®Ò lµ kho¶n cho vay mµ tho¶ thuËn hoµn toµn bÞ ®æ vì lín, g©y ra mét sù chËm trÔ bÊt hîp lý trong viÖc thu håi nî cña NH, trong ®ã d•êng nh• cÇn ph¶i cã hµnh ®éng ph¸p lý ®Ó thùc hiÖn thu håi hoÆc trong mét kho¶n vay ®ã d•êng nh• cã kh¶ n¨ng thÊt tho¸t gÆp nhiÒu khã kh¨n). Muèn tr¸nh nh÷ng tæn thÊt bÊt hîp lý th× c¸n bé tÝn dông ph¶i x¸c ®Þnh ®•îc ngay lËp tøc khi c¸c kho¶n vay cã vÊn ®Ò, nÕu kh«ng t×nh h×nh sÏ trë nªn xÊu h¬n tíi møc kh«ng cßn cã gi¶i ph¸p nµo kh¸c ngoµi viÖc chÊp nhËn lç hoÆc mÊt. NÕu cã thÓ thùc hiÖn ®•îc c¸c biÖn ph¸p söa ch÷a thÝch hîp th× nguyªn nh©n, møc ®é cña vÊn ®Ò còng ph¶i ®•îc x¸c ®Þnh vµ gi¶i quyÕt. §èi víi nh÷ng kho¶n vay dÉn ®Õn nî qu¸ h¹n mµ nguyªn nh©n chÝnh cña nã lµ do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan, n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña DN nh• thêi tiÕt, thiªn tai, bÖnh tËt, chÕt chãc hoÆc nguyªn nh©n chñ quan cã thÓ söa ch÷a ®•îc th× NH cã thÓ ¸p dông mét sè biÖn ph¸p sau: Gia t¨ng khèi l•îng kho¶n cho vay ®èi víi ®èi víi c¸c DN cã ph•¬ng ¸n phôc håi s¶n xuÊt cã tÝnh kh¶ thi cao. Gi¶i ph¸p nµy chØ thùc sù cã hiÖu qu¶ khi mµ c¶ NH vµ DN cïng nç lùc vùc DN ®i lªn nÐu kh«ng sù gia t¨ng c¸c kho¶n cho vay cña NH cµng lµm cho mãn nî cña DN mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ khi ®ã rñi ro cña NH cµng lín cµng lín. - NH cã thÓ kªu gäi ng•êi b¶o l·nh cho DN nh• c¸c cæ ®éng viªn chñ chèt, ng•êi cung øng hay tiªu thô s¶n phÈm hoÆc mét vµi ng•êi cho vay dµi h¹n. - §Ò nghÞ ng•êi vay gi¶m bít kÕ ho¹ch ph¸t triÓn dµi h¹n ®Ó t¨ng c•êng vèn kinh cho doanh. - C¸n bé NH cã thÓ t• vÊn cho DN trong viÖc t×m ra chiÕn l•îc kinh doanh míi. ViÖc lµm nµy kh«ng chØ gióp cho DN cã thÓ tho¸t ra khái cuéc khñng ho¶ng mµ cßn th¾t chÆt sù th©n thiÕt trong quan hÖ NH- kh¸ch hµng. Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 78 - Trong thùc tÕ thêi gian qua, nh÷ng biÖn ph¸p trªn ®©y ®· vµ ®ang ®•îc NH ¸p dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Nh÷ng biÖ ph¸p nµy, cã thÓ g©y thªm chi phÝ cho NH nh•ng thiÕt nghÜ nÕu so chi phÝ nµy víi nh÷ng kho¶n tÝn dông mµ kh«ng câ kh° n¨ng thanh to²n th× nâ còng chØ l¯ “muèi bà bÓ” m¯ th«i. §èi víi nh÷ng kho¶n vay dÉn tíi nî qu¸ h¹n mµ nguyªn nh©n ë ®©y lµ chñ quan kh«ng söa ch÷a ®•îc mang tÝnh chÊt lõa ®¶o nh•: DN cung cÊp sai vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh, môc ®Ých kho¶n vay vµ kh¶ n¨ng hoµn tr¶ cña m×nh nh»m rót vèn cña NH th× NH ph¶i ngay lËp tøc dõng l¹i c¸c kho¶n vay ®ã, tiÕn hµnh thu nî tr•íc thêi h¹n ngay ®Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro x¶y ra ®èi víi NH. 3.2.1.7. C¸c biÖn ph¸p sö lý c¸c kho¶n vay nî qu¸ h¹n. §èi víi c¸c kho¶n vay mµ sau khi ®· ph¸t hiÖn vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa nh•ng kh«ng cã t¸c dông vÉn dÉn ®Õn nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi, khi ®ã NH cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nh•:  BiÖn ph¸p khai th¸c: ¸p dông biÖn ph¸p nµy ®Ó xö lý c¸c kho¶n cho vay cã vÊn ®Ò cã thÓ m« t¶ nh• mét ch•¬ng tr×nh phôc håi ®Ó ¸p ®Æt lªn ng•êi vay víi sù tho¶ thuËn vµ céng t¸c cña hä. §©y kh«ng ph¶i lµ c«ng cô ph¸p lý, mµ cã thÓ NH h•íng dÉn cho ng•êi ®i vay trªn nhiÒu khÝa c¹nh nh»m t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng t¹o ra vµ thu ®•îc lîi nhuËn nh•: ®èi víi DN, NH cã thÓ khuyªn thùc hiÖn l¹i mét ch•¬ng tr×nh më réng s¶n xuÊt, c¶i tiÕn ph•¬ng thøc b¸n, t¨ng thªm s¶n phÈm míi, hoÆc lo¹i bá mét sè ho¹t ®éng kh«ng sinh lîi hay kh«ng cã viÔn c¶nh s¸ng sña...TÊt c¶ ®•îc ho¹ch ®Þnh ®Ó gi¶m bít chi phÝ, t¨ng doanh sè b¸n ra vµ lîi nhuËn, nh• vËy, t¨ng kh¶ n¨ng tr¶ nî cña ng•êi vay, gi¶m bít ®•îc rñi ro cho NH. - NH gióp DN thu håi c¸c kho¶n c«ng nî tõ c¸c DN kh¸c cã quan hÖ víi NH ®Ó t¹o thªm nguån tr¶ nî cho kh¸ch hµng. - NH ®Ò nghÞ ng•êi vay qu¶n lý chÆt chÏ ng©n quü, khuyªn b¸n nèt tµi s¶n cã gi¸ trÞ, gi¶m l•îng hµng tån kho, thanh lý bøt tµi s¶n kh«ng sö dông... - NÕu do nguyªn nh©n vÒ thiªn tai, tai n¹n, trém c¾p... ng•êi vay kh«ng thÓ tr¶ ®•îc nî còng nh• tr¶ ®•îc mét phÇn cho NH th× NH cã thÓ xem xÐt ra Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 79 h¹n hoÆc ®iÒu chØnh hîp ®ång cho vay t•¬ng øng víi c¸c kú h¹n cã thÓ thu ®•îc lîi nhuËn cña kh¸ch hµng. - NH còng cã thÓ ®iÒu chØnh hîp ®ång tÝn dông, gi¶m quy m« hoµn tr¶ tr•íc m¾t hoÆc cho vay tiÕp vèn ®Ó t¨ng søc m¹nh vÒ tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, kh«i phôc s¶n xuÊt kinh doanh. NH cã thÓ gi·n nî cho DN, tøc lµ kÐo dµi thêi h¹n tr¶ nî (tèi ®a kh«ng qu¸ 12 th¸ng), nÕu kh«ng thÓ ra h¹n ®•îc th× ch•a chuyÓn sang nî qu¸ h¹n hoÆc tuú thuéc vµo môc ®Ých sö dông vèn hoÆc kh¸ch hµng bæ sung thªm tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè th× bæ sung thêi h¹n cho vay. Thêi h¹n nµy, chØ ¸p dông cho nh÷ng kh¸ch: + §ang cßn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã nguån thu nhËp vµ cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. + Cã thiÖn chÝ tr¶ nî, trong qu¸ tr×ng sö dông vèn ®· tr¶ ®•îc mét phÇn nî gèc, tr¶ l·i hµng th¸ng ®Òu ®Æn. +Tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè thuéc së h÷u hîp ph¸p cña kh¸ch hµng, dÔ ph¸t m¹i.  BiÖn ph¸p thanh lý tµi s¶n thÕ ch¸p Trong tr•êng hîp NH thÊy râ viÖc tæ chøc khai th¸c lµ kh«ng tiÖn lîi , kh«ng cã hy väng thu håi ®•îc nî th× NH sÏ ¸p dông biÖn ph¸p thanh lý ®Ó sö lý c¸c kho¶n nî cho vay khã ®ßi. BiÖn ph¸p thanh lý ®•îc thùc hiÖn khi ng•êi ®i vay kh«ng s½n lßng chi tr¶, cã hµnh ®éng lÈn trèn, lõa ®¶o, t×nh tr¹ng tµi chÝnh lµ v« väng. ThËt ra, biÖn ph¸p thanh lý lµ kh«ng nh©n ®¹o ®èi víi ng•êi vay hay ng•êi b¶o l·nh nh•ng NH vÉn ph¶i tiÕn hµnh, coi nã nh• cøu c¸nh cho sù tån t¹i cña m×nh. - NÕu lµ c¸c kho¶n cho vay cã thÕ chÊp hoÆc ®¶m b¶o, NH cïng chuyªn gia t• vÊn ph¸p luËt, nh©n viªn thanh lý thùc hiÖn b¸n ®Êu gi¸ c¸c tµi s¶n ®ã theo ph¸p luËt hiÖn hµnh. - NÕu c¸c kho¶n cho vay kh«ng cã thÕ chÊp, ®¶m b¶o th× NH ph¶i chê sù ph¸n quyÕt cña toµ ¸n kinh tÕ míi cã biÖn ph¸p thu håi vèn nh• b¸n ta× s¶n cña ng•êi vay. NÕu ng•êi vay kh«ng cã tµi s¶n th× kÕt qu¶ ®ßi nî v« hiÖu ho¸ hoÆc ng•êi vay ph¶i thô ¸n d©n sù. Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 80 ViÖc ¸p dông ph•¬ng ph¸p nµo lµ phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nh• : kh¶ n¨ng chi tr¶ cña kh¸ch hµng; th¸i ®é cña kh¸ch hµng ®èi v¬i c¸c kho¶n ®i vay; th¸i ®é cña c¸c chñ nî; c¸c chi phÝ cho viÖc thu håi nî. C¸c biÖn ph¸p ph©n t¸n rñi ro Trªn thùc tÕ, cã rÊt nhiÒu c¸c lo¹i rñi ro kh¸c nhau mµ c¸c nhµ qu¶n lý tÝn dông kh«ng thÓ l•êng tr•íc ®•îc. C¸c rñi ro nµy xuÊt ph¸t tõ c¸c nguyªn nh©n kh¸c quan nh•: thiªn tai, ho¶ ho¹n, kinh tÕ, chÝnh trÞ... hay nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan (tõ phÝa kh¸ch hµng) nh•: lõa ®¶o, chiÕm dông vèn, th«ng tin kh«ng trung thùc... V× vËy, NH ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó h¹n chÕ rñi ro ë møc thÊp nhÊt. Cã thÓ ¸p dông mét sè biÖn ph¸p sau:  Tr¸nh dån vèn: NH nªn ®Çu t• vµo nhiÒu c¸c dù ¸n kh¸c nhau. Tr¸nh ®Êu t• tËp chung vµo mét hay mét sè Ýt kh¸ch hµng, nhÊt lµ nh÷ng kh¸ch hµng s¶n xuÊt kinh doanh nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ kh«ng mang tÝnh thiÕt yÕu, s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng Nhµ n•íc kh«ng khuyÕn khÝch, nhu cÇu, n¨ng lùc c¹nh tranh kh«ng æn ®Þnh, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh dÔ gÆp rñi ro. Kh«ng ®Çu t• qu¸ nhiÒu ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh mét lo¹i s¶n ph¶m hµng ho¸.  Liªn kÕt ®Çu t• ( cho vay hîp vèn): Cã thÓ h¹n chÕ, ph©n t¸n rñi ro b»ng c¸ch liªn kÕt c¸c NH víi nhau ®Ó cïng ®Çu t• vµo mét dù ¸n lín nµo ®ã mµ mét NH kh«ng thÓ ®¸p øng ®•îc v× nhu cÇu vay vèn qu¸ lín hoÆc bÞ rµng buéc bëi LuËt NH: “ kh«ng ®­îc cho vay mét DN qu² 15% vèn tù câ cña NH” trong cho vay hîp vèn, c²c NH ph°i cïng nhau ký kÕt hîp ®ång ®Çu t•, tho¶ thuËn râ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña mçi bªn trong hîp ®ång ®Çu t•. Do ®ã, nÕu cã rñi ro x¶y ra th× sÏ kh«ng ¶nh h•ëng lín h¬n ®Õn ho¹t kinh doanh cña mçi NH.  Tham gia b¶o hiÓm tÝn dông: Lµ mét gi¶i ph¸p mang tÝnh nguyªn t¾c cÇn ph¶i cã trong kinh doanh tÝn dông. BiÖn ph¸p nµy ®•îc ¸p dông phæ biÕn ë c¸c n•íc ph¸t triÓn, nh•ng ë ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ho¹t ®éng b¶o hiÓm tÝn dông ch•a ®•îc ¸p dông réng r·i. Tuy nhiªn, chóng ta vÉn ®Ò cËp tíi mét sè h×nh thøc b¶o hiÓm tÝn dông: Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 81 - Kh¸ch hµng vay vèn tÝn dông, tham gia mua b¶o hiÓm ngµnh nghÒ mµ hä kinh doanh hoÆc mua b¶o hiÓm cu¶ tµi s¶n vay. V× vËy, nh÷ng kho¶n tÝn dông trong tr•êng hîp nµy coi nh• cïng ®•îc b¶o hiÓm mét c¸ch gi¸n tiÕp. Ph•¬ng ph¸p nµy kh«ng ph¸t sinh thao t¸c nghiÖp vô cho NH. §Ó sö dông tèt h×nh nµy, vÒ phÝa NH cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch •u tiªn vÒ vèn cho vay, l·i xuÊt ®èi víi c¸c DN, c¸ nh©n mua b¶o hiÓm. - Sö dông biÖn ph¸p b¶o l•u, cã nghÜa lµ NH tù b¶o hiÓm cho m×nh b»ng c¸ch lËp quü dù phßng ®Ó bï ®¾p rñi ro tÝn dông, tõ ®ã h¹n chÕ ®•îc nh÷ng hËu qu¶ xÊu. Khi cã rñi ro x¶y ra, NH chñ ®éng nguån ®Ó bï ®¾p. Quü dù phßng sÏ cµng lín qua c¸c n¨m vµ kh¶ n¨ng bï ®¾p cña nã l¹i cµng lín. - Ngoµi ra, ®Ó ®¶m b¶o khi rñi ro x¶y ra vÉn cã nguån ®Ó bï ®¾p cho nh÷ng kho¶n tiÒn göi huy ®éng, NH trùc tiÕp b¶o hiÓm tiÒn göi cña c¸c tæ chøc b¶o hiÓm chuyªn nghiÖp. ë n•íc ta hiÖn nay, ch•a cã tæ chøc nµo thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o hiÓm tiÒn göi nªn c©u hái ®Æt ra lµ NH sÏ mua b¶o hiÓm ë ®©u. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, gi¶i ph¸p nªu ra lµ thµnh lËp mét tæ chøc b¶o hiÓm tiÒn göi thuéc ChÝnh Phñ. B¶o hiÓm tiÒn göi còng lµ mét biÖn ph¸p tÝch cùc hç trî phßng chèng rñi ro tÝn dông, b¶o ®¶m uy tÝn vµ sù bÒn v÷ng cña NH. 3.2.1.9. N©ng cao chÊt l•îng th«ng tin phßng ngõa rñi ro. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y nªn rñi ro trong c«ng t¸c cho vay cña NH nãi chung lµ sù thiÕu th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c tõ ng•êi vay, tõ thÞ tr•êng vµ tõ dù ¸n. V× vËy, vÊn ®Ò th«ng tin vµ xö lý th«ng tin lµ vÊn ®Ò ®Æc biÖt quan träng trong ho¹t ®éng ®Çu t• ®Ó gi¶m bít rñi ro, ®Ó t×m ®Õn nh÷ng kh¸ch hµng ch¾c ch¾n vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Do vËy, muèn n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông th× NH còng cÇn ph¶i n©ng cao chÊt l•îng cña th«ng tin. NH cÇn thùc hiÖn triÖt ®Ó viÖc khai th¸c th«ng tin tõ nhiÒu nguån kÕt hîp, tõ DN, tõ b¹n hµng cña DN, tõ trung t©m phßng ngõa rñi ro cña NH Nhµ n•íc, tõ c¬ quan ph¸p luËt tõ c¸c NH b¹n, tr¸nh t×nh tr¹ng th«ng tin kh«ng c©n xøng. NH ph¶i cö c¸n bé cã n¨ng lùc chuyªn m«n nghÒ nghiÖp phô tr¸ch theo dâi kiÓm tra tõng kh¸ch hµng, tõng kho¶n vay. Th•êng xuyªn n¾m b¾t th«ng Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 82 tin vÒ mäi mÆt cña DN, tõ tæ chøc c¸n bé, qu¶n lý ®iÒu hµnh,®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh, t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh... ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi víi c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra tõ phÝa DN. NH cÇn hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña phßng th«ng tin phßng ngõa rñi ro. Trang bÞ thªm nhiÒu m¸y mãc th«ng tin, hÖ thèng vi tÝnh nèi m¹ng trong toµn ngµnh vµ nèi m¹ng víi c¸c NH b¹n ®Ó cã thÓ truy cËp t×m kiÕm th«ng tin mét c¸ch nhanh nhÊt. 3.2.1.10. ThiÕt lËp quü dù phßng bï ®¾p rñi ro. Rñi ro trong ho¹t ®éng NH bao gåm nhiÒu lÜnh vùc: rñi ro vÒ tû gi¸, rñi ro trong thanh to¸n, rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông... trong ®ã rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông ®•îc quan t©m ®Æc biÖt. Qu¸ tr×nh ®Çu t• cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®ßi hái nhu cÇu vèn lín, thêi h¹n dµi nªn rñi ro dÔ x¶y ra. ThiÕt lËp quü dù phßng bï ®¾p rñi ro cña NH§T&PTVN lµ rÊt cÇn thiÕt. §©y lµ vÊn ®Ò c¸c NH quan t©m tõ nhiÒu n¨m nay nh•ng do ch•a cã c¸c quy ®Þnh còng nh• c¬ chÕ tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn. HiÖn nay, Thèng ®èc NH Nhµ n•íc ViÖt Nam ®· ban hµnh quy ®Þnh vÒ ph©n lo¹i tµi s¶n cã, trÝch lËp vµ sö dông dù phßng vµ xö lý rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña tæ chøc tÝn dông t¹i quyÕt ®Þnh sè 488/2000/Q§ - NHNN5 ngµy 27/11/2000 do ®ã NH sÏ chñ ®éng h¬n trong viÖc xö lý bï ®¾p rñi ro cña m×nh. §Ó thiÕt lËp quü dù phßng rñi ro mét c¸ch thÝch hîp vµ cã hiÖu qu¶, ng•êi ta th•êng ph©n lo¹i c¸c kho¶n vay theo 4 nhãm: - Nhãm 1: C¸c kho¶n vay b×nh th•êng, ch•a ®Õn kú h¹n tr¶ nî vµ ch•a cã dÊu hiÖu cña nî qu¸ h¹n. Nhãm nµy kh«ng cÇn ph¶i trÝch dù phßng rñi ro. - Nhãm 2: C¸c kho¶n vay cã b¶o ®¶m qu¸ h¹n d•íi 180 ngµy hoÆc kh«ng cã b¶o ®¶m qu¸ h¹n tr¶ nî d•íi 90 ngµy, nh÷ng kho¶n chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu th•¬ng phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n; sè tiÒn tr¶ thay cho ng•êi ®•îc b¶o l·nh ®· qu¸ h¹n thanh to¸n d•íi 30 ngµy, nh÷ng kho¶n cho thuª tµi chÝnh ch•a tr¶ ®•îc tiÒn thuª trong thêi gian 180 ngµy. - Nhãm 3: C¸c kho¶n cã b¶o ®¶m qu¸ h¹n tõ trªn 180 ngµy ®Õn d•íi 360 ngµy, hoÆc kh«ng cã b¶o ®¶m qu¸ h¹n tõ trªn 90 ngµy ®Õn d•íi 180 ngµy, Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 83 nh÷ng kho¶n chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n; sè tiÒn tr¶ thay cho ng•êi ®•îc b¶o l·nh ®· qu¸ h¹n thanh to¸n tõ 30 ®Õn d•íi 90 ngµy. - Nhãm 4: C¸c kho¶n vay cã b¶o ®¶m qu¸ h¹n tõ 360 ngµy trë lªn hoÆc kh«ng cã b¶o ®¶m qu¸ h¹n tõ 180 ngµy trë lªn, nh÷ng kho¶n chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu th•¬ng phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n; sè tiÒn tr¶ thay cho ng•êi ®•îc b¶o l·nh ®· qu¸ h¹n thanh to¸n tõ 90 ngµy trë lªn. C¨n cø vµo ph©n lo¹i c¸c kho¶n vay nh• trªn, NH cã thÓ trÝch lËp quü bï ®¾p rñi ro cho c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n ®ñ ®iÒu kiÖn theo ph¸p luËt quy ®Þnh. HiÖn nay, c¸c chi nh¸nh NH§T&PT cßn ch•a m¹nh d¹n trÝch quü dù phßng bï ®¾p rñi ro hoÆc trÝch kh«ng ®¸ng kÓ v× sî ¶nh h•ëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh dÉn ®Õn vÉn ®Ó t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n kÐo dµi mµ DN ®ã lµ ai vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn nh• thÕ nµo 3. 2. 2. Gi¶i ph¸p mang tÝnh hç trî Tõng b•íc chuÈn ho¸ c¸n bé, ®Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o, cã danh s¸ch ®·i ngé ®èi víi c¸n bé tÝn dông Vai trß con ng•êi trong c«ng cuéc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ- x· héi nãi chung vµ ngµnh NH nãi riªng lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. Thùc tÕ ®· cho thÊy r»ng, nÕu mét NH nµo cã ®éi ngò c¸n bé nhanh nh¹y, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc, cã tr¸ch nhiÖm tinh thÇn tËp thÓ, v× lîi Ých cña NH th× NH ®ã ch¾c ch¾n cã thÓ ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn tr•íc nh÷ng sãng giã cña kinh tÕ thÞ tr•êng kh¾c nghiÖt. §èi víi NH§T&PTVN tuy nh÷ng n¨m qua ®· bæ sung nhiÒu c¸n bé trÎ song víi nhu cÇu ho¹t ®éng cña NH trong nÒn kinh tÕ thÞ tr•êng vµ xu thÕ héi nhËp víi c¸c n•íc trong khu vùc vµ trªn toµn thÕ giíi th× kh¶ n¨ng tiÕp thÞ còng nh• phong c¸ch giao dÞch cßn nhiÒu kh¶ n¨ng béc lé nhiÒu ®iÓm ch•a ®¸p øng nhu cÇu. §«i khi c¸c c¸n bé NH ch•a ®¸p øng ®•îc quyÒn lîi s¸t s•ên cña hä ®èi víi sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng NH. Con ng•êi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trong viÖc qu¶n lý an toµn vèn tÝn dông. Do ®ã, ®Ó h¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh, NH ®ßi hái ph¶i tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé trong vµ nh÷ng ng•êi l·nh ®¹o c«ng t¸c nµy v× tÝn dông lµ mÆt trËn hµng ®Çu trong ho¹t ®éng cña NH. Tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé tÝn dông ®ßi hái ng•êi c¸n bé ph¶i cã tr×nh ®é nghiÖp vô, n¨ng lùc c«ng t¸c, phÈm chÊt ®¹o Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 84 ®øc tèt, nh¹y bÐn, cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t vµ xö lý th«ng tin kÞp thêi, cã ý thøc tr¸ch nhiÖm vµ kiªn ®Þnh. §Ó cã mét ®éi ngò c¸n bé tÝn dông nh• vËy. NH ph¶i quan t©m ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé tÝn dông. Th•êng xuyªn tæ chøc tËp huÊn, ®µo t¹o nghiÖp vô nh»m gãp phÇn n¨ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, ®Æc biÖt chó träng vÒ kh¶ n¨ng ph©n tÝch, thÈm ®Þnh ph©n tÝch kÕt qu¶ kinh doanh vµ t×nh h×nh sö dông vèn vay. NH th•êng xuyªn cö c¸n bé sang tham quan, häc hái kinh nghiÖm cña c¸c NH trong vµ ngoµi n•íc trong c¸c lÜnh vùc liªn quan ®Õn tÝn dông, ngoµi nh÷ng kiÕn thøc vÒ chuyªn m«n, ®ßi hái ng•êi c¸n bé còng ph¶i am hiÓu vÒ ph¸p luËt, ngo¹i ng÷ ®Ó phôc vô tèt cho c«ng viÖc cña m×nh, NH cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé, nh©n viªn ®i häc thªm ®Ó n¨ng cao kiÕn thøc. NH cÇn ®Þnh râ rµng tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña tõng c¸n bé tÝn dông. §ång thêi, ®èi víi c¸n bé tÝn dông ph¶i cã hÖ sè tiÒn l•¬ng kinh doanh cao h¬n ë c¸c bé phËn kh¸c, cã chÕ ®é th•ëng ph¹t riªng v× hä lµ nh÷ng ng•êi ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro ®Ó ®éng viªn khuyÕn khÝch nh÷ng c¸n bé cã thµnh tÝch suÊt s¾c vµ xö ph¹t ®èi víi nh÷ng c¸n bé cè t×nh vi ph¹m quy ®Þnh chÕ ®é cña NH. §a d¹ng ho¸ c¸c lÜnh vùc ®Çu t• trung- dµi h¹n. 3. 3. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m thùc hiÖn tèt nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ò ra 3. 3. 1. KiÕn nghÞ ®èi víi nhµ n•íc Nhµ n•íc cÇn hoµn thiÖn m«i tr•êng ph¸p lý vµ m«i tr•êng ho¹t ®éng cho c¸c NH vµ c¸c DN. Trong quan hÖ tÝn dông NH víi c¸c tæ chøc kinh tÕ ph¶i chÞu sù t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu yÕu tè. Bªn c¹nh LuËt NH, Nhµ n•íc cÇn cã nh÷ng v¨n b¶n luËt râ rµng nh•; LuËt ®Çu t• trong n•íc, LuËt b¶o hiÓm, LuËt thÕ chÊp... viÖc ban hµnh c¸c luËt nãi trªn ®¶m b¶o cho quan hÖ tÝn dông ®•îc dùa trªn mét nÒn t¶ng v÷ng ch¾c, ®¶m b¶o an toµn cho ho¹t ®éng cña NH. Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 85 Nhµ n•íc cÇn x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ æn ®Þnh tr¸nh g©y ra nh÷ng ®ét biÕn trong nÒn kinh tÕ g©y ra nh÷ng rñi ro kinh doanh cña DN vµ cña NH. Nhµ n•íc cÇn t¨ng c•êng biÖn ph¸p qu¶n lý nhµ n•íc ®èi víi c¸c DN, m¹nh d¹n gi¶i thÓ c¸c DN lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶, kh«ng cßn kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n. §Æc biÖt Nhµ n•íc t¨ng c•êng tr¸ch nhiÖm trong viÖc cÊp giÊy phÕp thµnh lËp c¸c c«ng ty t• nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, tr¸nh thµnh lËp trµn lan g©y hËu qu¶ xÊu cho ®èi t¸c còng nh• cho x· héi. Nhµ n•íc còng cÇn buéc c¸c DN ph¶i chÊp hµnh ®óng ph¸p lÖnh kÕ to¸n, cã chÕ ®é kiÓm to¸n hµng n¨m ®èi víi c¸c DN, ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng cung cÊp sai sè liÖu ®èi víi phÝa ®èi t¸c. Nhµ n•íc còng cÇn sím h×nh thµnh thÞ tr•êng chøng kho¸n. NÕu thÞ tr•êng chøng kho¸n ra ®êi, viÖc t¹o vèn qua thÞ tr•êng nµy cña c¸c DN sÏ t¨ng c•êng, t¹o sù ph¸t triÓn chung cho nÒn kinh tÕ. C¸c NH cã thÓ tham gia vµo thÞ tr•êng chøng kho¸n b»ng c¸ch ph¸t hµnh tr¸i phiÕu nh»m huy ®éng vèn trung- dµi h¹n phôc vô nhu cÇu cho vay ®èi víi c¸c DN trong nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra NH cßn cã thÓ t¹o ra nhiÒu nghiÖp vô ®a d¹ng phong phó h¬n nh• ®¹i lý ph¸t hµnh, t• vÊn vÒ c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh NH, l•u tr÷ vµ qu¶n lý chøng kho¸n, thanh to¸n chøng kho¸n. Nhµ n•íc nªn sím thµnh lËp c¬ quan b¶o hiÓm tÝn dông. B¶o hiÓm tÝn dông lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p hÕt søc quan träng nh»m dµn tr¶i rñi ro. Quü b¶o hiÓm tÝn dông cã t¸c dông h¹n chÕ thiÖt h¹i vÒ vèn khi NH cho vay gÆp rñi ro vµ cßn h¹n chÕ rñi ro ph¸ s¶n NH. ë ViÖt Nam, thÞ tr•êng, b¶o hiÓm tÝn dông cßn bá ngá, ch•a cã c«ng ty b¶o hiÓm tÝn dông chÝnh thøc ra ®êi trong khi ®ã t×nh h×nh rñi ro tÝn dông t¹i c¸c NHTM vÉn th•êng xuyªn x¶y ra, víi møc ®é thiÖt h¹i kh¸ lín. V× vËy, mét yªu cÇu cÊp b¸ch ®Æt ra lµ Nhµ n•íc cÇn sím nghiªn cøu vµ thµnh lËp c«ng ty b¶o hiÓm tÝn dông. KiÕn nghÞ ®èi víi NH§T&PTVN Trong lÜnh vùc kinh doanh: NH cÇn ph¶i gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng, tr•íc hÕt lµ c¸c t«ng c«ng ty lín. NH cÇn chñ ®éng c¸c kh¸ch hµng lín, dù ¸n tèt Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 86 ®Ó ®Çu t•, ®ång thêi tÝch cùc nghiªn cøu ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng lÜnh vùc träng ®iÓm ®Ó tiÕp tôc më réng kh¸ch hµng, n©ng thÞ phÇn. NH nªn ®Èy m¹nh c«ng t¸c Maraketing, më réng thÞ tr•êng b»ng ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n phÈm truyÒn thèng, ®¸p øng cao nhÊt nhu cÇu vèn, dÞch vô NH cho kh¸ch hµng thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. NH tiÕp tôc th©m nhËp vµo thÞ tr•êng vèn trong n•íc th«ng qua viÖc ®óc rót vµ ph¸t triÓn c¸c gi¶i ph¸p ®· cã thÓ t¨ng c•êng huy ®éng vèn trung- dµi h¹n ®i ®«i víi viÖc gi÷ vµ ph¸t triÓn ®•îc nguån vèn ng¾n h¹n hiÖn cã. NH nªn më réng ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ trªn thÞ tr•êng liªn NH trong n•íc vµ tÝch cùc tham gia thÞ tr•êng vèn trung- dµi h¹n trong n•íc. 3.3.2.2. Trong lÜnh vùc c«ng nghÖ. NH nªn ®Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ theo h•íng thùc tiÔn vµ chñ ®éng héi nhËp c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®· ®•îc kinh nghiÖm vµ th«ng lÖ quèc tÕ kh¼ng ®Þnh. TËp trung gi¶i quyÕt døt ®iÓm m¹ng truyÒn th«ng, hÖ thèng c¸c ch•¬ng tr×nh øng dông song song víi ®æi míi trang thiÕt bÞ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. ¦u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghÖ t¹o ra mét sè s¶n phÈm míi, cã søc c¹nh tranh ®Ó phôc vô kh¸ch hµng, phôc vô cho lÜnh vùc thanh to¸n trong n•íc vµ quèc tÕ, n©ng cao n¨ng lùc vµ xö lý th«ng tin phôc vô cho thÈm ®Þnh, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vay tr¶, an toµn tÝn dông vµ th«ng tin qu¶n trÞ hÖ thèng. Tranh thñ tèi ®a hç trî, gióp ®ì cña c¸c dù ¸n quèc tÕ tµi trî cho NH ViÖt Nam. Trong lÜnh vùc tµi chÝnh NH tËp trung tÝch luü tho¶ ®¸ng ®Ó n¨ng lùc tµi chÝnh cña b¶n th©n NH ®¶m b¶o yªu cÇu ®æi míi c«ng nghÖ, phßng ngõa rñi ro, æn ®Þnh thu nhËp cña ng•êi lao ®éng, g¾n liÒn thu nhËp víi hiÖu qu¶ cña ng•êi lao ®éng kinh doanh, víi chÊt l•îng s¶n phÈm, dÞch vô cung cÊp (®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin) ®Ó thu hót c¸n bé giái, chuyªn gia giái mµ ngµnh ®ang cÇn. 3.3.2.4. Tæ chøc vµ ph¸t triÓn m¹ng l•íi NH tiÕp tôc ®æi míi m« h×nh, m¹ng l•íi kinh doanh theo h•íng x©y dùng tËp ®oµn kinh doanh ®a n¨ng trªn c¬ së cñng cè ph¸t triÓn n¨ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c c«ng ty hiÖn cã. Tõng b•íc s¾p xÕp l¹i m¹ng l•íi chi Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 87 nh¸nh khu vùc theo yªu cÇu kinh doanh cña tõng vïng lÜnh vùc theo h•íng tËp trung vµo c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm, cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn. §ång thêi trªn c¬ së x©y dùng nh÷ng chØ tiªu chuÈn cÇn thiÕt cho mét chi nh¸nh trùc thuéc vµ phßng giao dÞch, tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, tæ chøc l¹i ®èi víi nh÷ng ®¬n vÞ kinh doanh cã hiÖu qu¶ thÊp. Qu¶n trÞ ®iÒu hµnh NH nªn tiÕp tôc ®æi míi qu¶n trÞ ®iÒu hµnh tõ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kinh doanh, t¹o m«i tr•êng ph¸p luËt, chØ ®¹o ®iÒu hµnh, kiÓm tra, kiÓm so¸t... m« h×nh qu¶n lý nh»m ph¸t huy truyÒn thèng ®oµn kÕt n©ng cao tr¸ch nhiÖm kû c•¬ng ®Ó khai th¸c mäi tiÒm n¨ng bªn trong cña mçi tæ chøc, c¸ nh©n ®i liÒn víi cñng cè vµ hoµn chØnh m¹ng l•íi kinh doanh, ®µo t¹o vµ bè trÝ, s¾p xÕp c¸n bé ®iÒu hµnh vµ c¸c cÊp. T¨ng c•êng kiÓm tra, kiÓm so¸t, thùc hiÖn kiÓm to¸n ®éc lËp toµn hÖ thèng, ®¶m b¶o hÖ thèng kiÓm tra néi bé ph¶i ph¸t hiÖn ®•îc mäi sai sãt t¹i tõng chi nh¸nh vµ trong toµn hÖ thèng. Hîp t¸c ph¸t triÓn Ph¸t triÓn chiÒu s©u quan hÖ hîp t¸c víi c¸c b¹n hµng truyÒn thèng, c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông trong n•íc vµ ngoµi n•íc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña NH. NH nªn chó träng tranh thñ hîp t¸c quan hÖ trong n•íc, hîp t¸c ®èi víi c¸c NH lín cã quan hÖ l©u n¨m thuéc khu vùc §«ng Nam ¸, Mü, Ch©u ¢u ®Ó ®Èy m¹nh kinh doanh trªn thÞ tr•êng quèc tÕ. Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 88 Ngµnh tµi chÝnh Ng©n Hµng 89 KÕt luËn Qua mét thêi gian thùc tËp nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng tÝn dông trung- dµi h¹n t¹i NH§T&PTVN ®· gióp t«i nhËn thøc ®•îc phÇn nµo vai trß quan träng cña tÝn dông trung- dµi h¹n ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ NH nãi riªng, ®ång thêi t«i còng thÊy ®•îc nh÷ng b•íc tiÕn triÓn m¹nh mÏ cña NH§T&PTVN trong ho¹t ®éng tÝn dông. Qua bµi viÕt nµy, em mong muèn ®ãng gãp mét phÇn ý kiÕn nhá bÐ cña m×nh trong vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n t¹i NH§T&PTVN, ®Ó NH ngµy mét ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ®ãng gãp vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n•íc. Trong nh÷ng n¨m võa qua, v•ît lªn trªn tÊt c¶ nh•ng khã kh¨n thö th¸ch cña nÒn kinh tÕ, NH§T&PTVN ®· cã nh÷ng t¨ng tr•ëng ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®•îc NH§T&PTVN cßn mét sè h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. §Ó v÷ng b•íc ph¸t triÓn thµnh mét NH chñ lùc trong lÜnh vùc ®Çu t• ph¸t triÓn cña ®Êt n•íc, NH cÇn kh¾c phôc nh÷ng khiÕm khuyÕt cña m×nh b»ng c¸ch ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh cña m×nh, t×m tßi, s¸ng t¹o nh÷ng ®iÒu míi, §ång thêi NH ph¶i lu«n chó träng ®Õn vÊn ®Ò hiÖu qu¶ tÝn dông, coi ®ã nh• môc tiªu quan träng hµng ®Çu trong chiÕn l•îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña NH. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn cã sù phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp cã liªn quan ®Ó t¹o ra mét hµnh lang v÷ng ch¾c cho NH ph¸t huy chÊt l•îng, hiÖu qu¶. Nh• ®· ®Ò cËp, tÝn dông trung- dµi h¹n cã ¶nh h•ëng ®Õn nhiÒu vÊn ®Ò kinh tÕ- x· héi kh¸c nhau, ®ång thêi b¶n th©n lo¹i tÝn dông nµy còng chÞu ¶nh h•ëng cña rÊt nhiÒu yÕu tè. Tuy vËy víi tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi nh• hiÖn nay, cïng víi sù nç lùc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong NH, ®Æc biÖt lµ víi truyÒn thèng vµ thÕ m¹nh trong phôc vô tÝn dông trung- dµi h¹n em tin ch¾c r»ng trong mét t•¬ng lai kh«ng xa, NH§T&PTVN sÏ ®¹t ®•îc môc tiªu n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông trung- dµi h¹n nh• mong muèn.