Đề tài Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản lưu động tại xí nghiệp kinh doanh các sản phẩm khí Miền Bắc

¸ch rÊt nghiªm tóc vµ ®óng quy ®Þnh. VÒ c¬ cÊu vèn cña xÝ nghiÖp th× chñ yÕu nguån vèn lµ nî ph¶i tr¶, chiÕm h¬n 99% tæng nguån, trong ®ã nî ng¾n h¹n chiÕm phÇn lín, mét phÇn nhá lµ nî kh¸c, kh«ng cã nî dµi h¹n. Trong nî ng¾n h¹n phÇn nî ph¶i tr¶ lín nhÊt lµ ph¶i tr¶ néi bé v× xÝ nghiÖp lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc, ®­îc c«ng ty giao cho phÇn vèn vµ tµi s¶n ®Ó ho¹t ®éng. Theo kú quy ®Þnh xÝ nghiÖp sau khi h¹ch to¸n sÏ ph¶i nép cho c«ng ty sè tiÒn hµng c«ng ty ®· giao, nép lîi nhuËn, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, trÝch nép c¸c quü,… PhÇn vèn mµ xÝ nghiÖp chiÕm dông cña kh¸ch hµng kh«ng lín vµ xÝ nghiÖp kh«ng tiÕn hµnh vay ng©n hµng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh. Nguån vèn chñ së h÷u chØ bao gåm quü khen th­ëng, phóc lîi do c«ng ty quy ®Þnh. PhÇn nguån vèn kinh doanh thuéc chñ së h÷u kh«ng cã v× phÇn nµy xÝ nghiÖp ®­îc c«ng ty cÊp. Lîi nhuËn sau thuÕ còng nép cho c«ng ty vµ do c«ng ty quyÕt ®Þnh ph©n phèi. XÐt vÒ gi¸ trÞ tµi s¶n cña xÝ nghiÖp, qua ba n¨m, tæng gi¸ trÞ tµi s¶n ®Òu t¨ng cao ®Æc biÖt lµ n¨m 2001 t¨ng 183,1% t­¬ng øng víi trªn 50 tû ®ång so víi n¨m 2000 trong ®ã chñ yÕu lµ do t¨ng vÒ TSL§ kh¸c (1434,8%), hµng tån kho (755,9%) vµ tiÒn (212,2%). Së dÜ gi¸ trÞ tµi s¶n t¨ng cao mµ chñ yÕu lµ t¨ng vÒ TSL§ lµ do cuèi n¨m 2000 xÝ nghiÖp ®­îc chÝnh thøc thµnh lËp, c¸c ho¹t ®éng kinh doanh t¨ng cao vµ cã nhiÒu ®¬n ®Æt hµng nªn nhu cÇu vÒ TSL§ lµ rÊt lín vµ xÝ nghiÖp ®· tËp trung nguån vèn ®Ó tµi trî cho lo¹i tµi s¶n nµy. Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cña xÝ nghiÖp n¨m 2002 t¨ng 82% so víi n¨m 2001 t­¬ng øng víi trªn 63,5 tû ®ång trong ®ã chñ yÕu lµ do t¨ng vÒ TSL§ kh¸c (160%), c¸c kho¶n ph¶i thu (149%) vµ tµi s¶n cè ®Þnh (110%). Riªng hµng tån kho gi¶m 28,4%. Nh­ vËy tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n cña n¨m 2002 chËm h¬n so víi n¨m 2001 nh­ng xÐt vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi th× gi¸ trÞ t¨ng thªm vÉn lín h¬n. N¨m 2002 xÝ nghiÖp ®· b¾t ®Çu cã sù tËp trung h¬n vÒ ®Çu t­ cho tµi s¶n cè ®Þnh nh­ viÖc x©y dùng c¸c kho tr¹m, mua c¸c xe bån vËn chuyÓn LPG. Tuy nhiªn cïng víi sù t¨ng thªm vÒ doanh thu trong n¨m 2002 th× c¸c kho¶n ph¶i thu cña xÝ nghiÖp còng t¨ng cao (149%) chøng tá xÝ nghiÖp bÞ chiÕm dông vèn lµ kh¸ lín. §Ó ®¸nh gi¸ tèt h¬n t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty, ta theo dâi mét sè chØ tiªu tµi chÝnh ë biÓu ®å sau: (N¨m 2002 tÝnh theo gi¸ quy ®æi) Nh×n vµo biÓu ®å 1 ta cã thÓ thÊy hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n cña xÝ nghiÖp gi¶m qua 3 n¨m. §iÒu nµy lµ do tèc ®é t¨ng cña doanh thu chËm h¬n so víi tèc ®é t¨ng cña gi¸ trÞ tµi s¶n. Doanh lîi tµi s¶n cã xu h­íng gi¶m, ®Æc biÖt lµ n¨m 2002 (n¨m 2002, doanh lîi tµi s¶n lµ 0,01). Nh­ ®· gi¶i thÝch ë trªn vÒ sù thay ®æi vÒ gi¸ vèn trong n¨m 2002 lµm LNST gi¶m. NÕu tÝnh theo gi¸ quy ®æi th× ROA cña xÝ nghiÖp n¨m 2002 lµ 0,18 b»ng víi n¨m 2001. Doanh lîi vèn chñ së h÷u cña xÝ nghiÖp cao vµ t¨ng m¹nh qua 3 n¨m (cô thÓ ROE n¨m 2000 lµ 47,64; n¨m 2001 lµ 114,27; n¨m 2002 ®· quy ®æi lµ 742,04). Lý do chñ yÕu lµ vèn chñ së h÷u cña xÝ nghiÖp ë ®©y chØ bao gåm phÇn quü phóc lîi, khen th­ëng do c«ng ty trÝch cho gi¶m trong khi LNST t¨ng. V× vèn chñ së h÷u cña xÝ nghiÖp phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh lµ kh«ng cã nªn ®©y lµ chØ tiªu kh«ng cã nhiÒu ý nghÜa ph¶n ¸nh t×nh h×nh ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp. 3. Thùc tr¹ng vÒ sö dông tµi s¶n l­u ®éng t¹i xÝ nghiÖp II: 3.1. T×nh h×nh nguån tµi trî cho tµi s¶n l­u ®éng: §Ó ®¸nh gi¸ vÒ t×nh tr¹ng sö dông TSL§, chóng ta sÏ xem xÐt theo ba khÝa c¹nh lµ t×nh h×nh qu¶n lý c¸c kho¶n dù tr÷ tån kho, t×nh h×nh sö dông tiÒn mÆt vµ qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu. Song tr­íc tiªn chóng ta sÏ ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ vÒ c¬ cÊu TSL§, tû träng cña TSL§ trong tæng tµi s¶n cña xÝ nghiÖp vµ c¸c nguån tµi trî cho TSL§ t¹i xÝ nghiÖp. VÒ c¬ cÊu tµi s¶n chóng ta sÏ theo dâi trªn biÓu ®å sau: Trong tæng tµi s¶n th× tµi s¶n l­u ®éng chiÕm phÇn lín, xÊp xØ 90%. Qua ba n¨m c¶ tµi s¶n l­u ®éng vµ tµi s¶n cè ®Þnh ®Òu t¨ng trong ®ã tµi s¶n l­u ®éng n¨m 2001 t¨ng 193,6% t­¬ng øng víi trªn 47,5 tû ®ång so víi n¨m 2000, cßn tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng 94,1% t­¬ng øng víi 2,7 tû ®ång. N¨m 2002 so víi n¨m 2001, tµi s¶n l­u ®éng t¨ng víi tèc ®é chËm h¬n, chØ cã 79,7% t­¬ng øng víi gÇn 57,5 tû ®ång trong ®ã tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng ®Õn 110,6% t­¬ng øng víi 6,1 tû ®ång chøng tá n¨m nµy xÝ nghiÖp ®· b¾t ®Çu chó träng h¬n trong ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh mµ chñ yÕu lµ x©y dùng hÖ thèng kho tr¹m ë c¸c tØnh vµ mua xe chuyªn chë hµng. Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n nãi chung còng t¨ng trong ®ã n¨m 2001 t¨ng m¹nh (n¨m 2001 t¨ng 183% t­¬ng øng víi trªn 50 tû ®ång so víi n¨m 2000 vµ n¨m 2002 t¨ng 82% t­¬ng øng víi trªn 63,5 tû ®ång). VÒ c¬ cÊu TSL§ chóng ta sÏ theo dâi ë biÓu ®å 3. Trong tæng gi¸ trÞ TSL§ th× phÇn chiÕm tû lÖ lín nhÊt lµ c¸c kho¶n ph¶i thu (n¨m 2000 chiÕm 60,1%; n¨m 2001 chiÕm 31%; n¨m 2002 chiÕm 43,1%). C¸c kho¶n ph¶i thu chiÕm phÇn lín nh­ vËy lµ do chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i cña xÝ nghiÖp. TiÒn còng lµ mét kho¶n môc chiÕm mét tû lÖ t­¬ng ®èi lín trong TSL§ cña xÝ nghiÖp. Cô thÓ lµ n¨m 2000 chiÕm 29,5%; n¨m 2001 chiÕm 31,4%; n¨m 2002 chiÕm 24,5%. Hµng dù tr÷, tån kho chiÕm mét tû lÖ kh«ng lín nh­ng riªng n¨m 2001 chiÕm ®Õn 21% trong khi n¨m 2000 vµ 2001 tû lÖ nµy chØ xÊp xØ 10%. §iÒu nµy lµ do vµo cuèi n¨m 2001 xÝ nghiÖp ®· nhËp vÒ mét l« b×nh trÞ gi¸ 14 tû ®ång lµm cho dù tr÷ cña n¨m nµy t¨ng ®ét xuÊt. PhÇn cßn l¹i trong TSL§ lµ phÇn TSL§ kh¸c chiÕm mét tû träng ngµy cµng cao. VÒ nguån tµi trî chóng ta theo dâi b¶ng 3. Nguån vèn chñ së h÷u ë ®©y kh«ng ®­îc dïng ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng kinh doanh v× nã chØ lµ sè tiÒn trong quü khen th­ëng phóc lîi. Nguån vèn chñ yÕu ®Ó tµi trî cho TSL§ lµ phÇn ph¶i tr¶ néi bé v× nguån vèn nµy c«ng ty cÊp cho xÝ nghiÖp d­íi h×nh thøc tµi s¶n hoÆc tiÒn ®Ó cho xÝ nghiÖp ho¹t ®éng. §Õn cuèi n¨m xÝ nghiÖp ph¶i h¹ch to¸n tr¶ cho c«ng ty gi¸ hµng ho¸ ®· cÊp cho vµ c¸c phÇn ph¶i tr¶ kh¸c cho c«ng ty. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i toµn bé phÇn nguån vèn nµy ®­îc tµi trî cho TSL§ mµ mét phÇn nã ®­îc tµi trî cho tµi s¶n cè ®Þnh. Mét nguån quan träng n÷a lµ phÇn vèn xÝ nghiÖp chiÕm dông cña ng­êi b¸n do chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i. Tuy nhiªn tû träng cña nguån vèn nµy ngµy cµng nhá. Ngoµi ra nguån tµi trî cho TSL§ cßn bao gåm phÇn ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc, nî kh¸c. Nh­ng nh×n chung nguån tµi trî lín nhÊt cho TSL§ vÉn lµ nguån do c«ng ty cÊp. XÝ nghiÖp kh«ng vay ng©n hµng tiÒn ®Ó ho¹t ®éng kÓ c¶ nguån ng¾n h¹n hay dµi h¹n. Trªn ®©y chØ lµ nh÷ng nhËn ®Þnh kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh TSL§ t¹i xÝ nghiÖp II trong ba n¨m qua. D­íi ®©y chóng ta sÏ xem xÐt cô thÓ t×nh h×nh sö dông c¸c kho¶n môc chÝnh trong c¬ cÊu TSL§ lµ hµng dù tr÷ tån kho, tiÒn vµ c¸c kho¶n ph¶i thu. 3.2. Thùc tr¹ng sö dông hµng dù tr÷, tån kho: Do xÝ nghiÖp cã hÖ thèng kho, tr¹m t­¬ng ®èi réng nªn t¹i mçi kho tr¹m ®Òu cã bé phËn riªng ®Ó qu¶n lý hµng dù tr÷, tån kho. Tuy nhiªn viÖc qu¶n lý vµ theo dâi kho¶n môc nµy mét c¸ch tæng thÓ do phßng tµi chÝnh - kÕ to¸n ®¶m nhiÖm trªn c¬ së c¸c chøng tõ xuÊt nhËp kho. ViÖc x¸c ®Þnh l­îng dù tr÷ do phßng kinh doanh cña xÝ nghiÖp ®¶m nhiÖm. Hµng th¸ng xÝ nghiÖp sÏ lªn kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh l­îng dù tr÷ hµng ho¸ c¨n cø vµo c¸c ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng vµ møc tån kho ®Çu th¸ng. Kh¸ch hµng ë ®©y lµ c¸c hé c«ng nghiÖp, c¸c cöa hµng giíi thiÖu s¶n phÈm, c¸c ®¹i lý,… Víi c¸c ®èi t­îng kh¸ch hµng kh¸c nhau, t¹i c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau th× l­îng ®Æt hµng còng kh¸c nhau. C¸c hé c«ng nghiÖp th­êng mua hµng víi khèi l­îng lín nªn xÝ nghiÖp cã thÓ b¸n LPG b»ng xe bån, cßn c¸c cöa hµng, ®¹i lý th«ng th­êng b¸n cho ng­êi tiªu dïng nªn mua hµng víi khèi l­îng nhá h¬n vµ th­êng xÝ nghiÖp b¸n LPG b»ng b×nh. Sau khi kh¸ch hµng ®Æt hµng víi xÝ nghiÖp th× xÝ nghiÖp sÏ lµm ®¬n ®Æt hµng víi c«ng ty ®Ó ®¨ng ký khèi l­îng hµng. Møc dù tr÷ th«ng th­êng lín h¬n l­îng hµng sÏ xuÊt ®Ó ®¶m b¶o møc dù tr÷ an toµn, s½n sµng ®¸p øng víi nh÷ng biÕn ®éng vÒ cÇu hµng ho¸ hay nh÷ng biÕn ®éng kh¸c cña thÞ tr­êng. Møc dù tr÷ nµy bao gåm c¶ phÇn tån kho vµ l­îng hµng ®Æt víi c«ng ty. Thêi gian ®Æt hµng còng ®­îc x¸c ®Þnh khi cã ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng vµ cã tÝnh ®Õn thêi gian chªnh lÖch trong kh©u vËn chuyÓn. ViÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ ph¶i mÊt mét kho¶ng thêi gian do ph¶i qua nhiÒu kh©u vµ do sù ph©n bè c¸c kho tr¹m vÒ mÆt ®Þa lý. C¸c chøng tõ sö dông chñ yÕu ë ®©y lµ c¸c ®¬n ®Æt hµng, phiÕu xuÊt - nhËp kho, lÖnh xuÊt - nhËp kho, biªn b¶n giao nhËn. T¹i kho ®Çu mèi, sau khi ®¨ng ký víi c«ng ty vÒ khèi l­îng hµng th× xÝ nghiÖp sÏ nhËp hµng tõ tµu vµo kho. C¨n cø vµo biªn b¶n giao nhËn hµng sÏ lµm phiÕu xuÊt kho. T¹i kho, c¨n cø vµo phiÕu c©n sÏ lµm phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé. Hµng ho¸ ®­îc giao cho kh¸ch hµng sÏ cã biªn b¶n giao nhËn hµng ho¸ vµ xÝ nghiÖp sÏ lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng. T¹i c¸c kho tr¹m kh¸c còng c¨n cø vµo l­îng hµng xuÊt nhËp kho ®Ó lËp c¸c phiÕu xuÊt nhËp kho, tõ ®ã cã thÓ theo dâi ®­îc l­îng hµng ho¸ tån kho còng nh­ l­îng hµng ho¸ ®­îc nhËp, xuÊt. Dù tr÷ hµng ho¸ ë ®©y chñ yÕu lµ LPG. Ngoµi ra lµ phÇn c¸c hµng ho¸ kh¸c bao gåm bÕp gas, phô kiÖn, van (b×nh gas), dù tr÷ vËt t­ (phÇn c«ng cô, dông cô trong kho) chñ yÕu lµ b×nh gas. C¨n cø vµo phiÕu xuÊt nhËp kho th× bé phËn kÕ to¸n cã thÓ theo dâi ®­îc l­îng hµng ho¸, vËt t­ trong c¸c kho tr¹m t¨ng, gi¶m; tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc møc tån kho cuèi kú. ViÖc kiÓm kª,  kiÓm tra ®­îc diÔn ra th­êng xuyªn ®Ó ®¶m b¶o viÖc qu¶n lý còng nh­ ®Ó tr¸nh thÊt tho¸t tµi s¶n cho xÝ nghiÖp. VÒ t×nh h×nh hµng dù tr÷, tån kho cña xÝ nghiÖp, chóng ta theo dâi ë b¶ng 4. Trong tæng gi¸ trÞ hµng dù tr÷ tån kho cña xÝ nghiÖp th× c«ng cô, dông cô trong kho lµ phÇn chiÕm tû träng rÊt lín (n¨m 2000 lµ 99,1%; n¨m 2001 chiÕm 93,3%). Tuy nhiªn n¨m 2002 tû lÖ c«ng cô dông cô trong kho ®· gi¶m ®i ®¸ng kÓ, chØ cßn l¹i 4,2%. §iÒu nµy cã thÓ ®­îc gi¶i thÝch nh­ sau: n¨m 2000 xÝ nghiÖp vÉn cßn ®ang lµ chi nh¸nh cña c«ng ty. Lóc nµy chi nh¸nh chØ theo dâi hµng hãa vÒ sè l­îng vµ kh«ng cã tån kho hµng ho¸ trªn sæ s¸ch. Hµng ho¸ (ë ®©y lµ LPG) ®­îc c«ng ty giao cho chi nh¸nh, chi nh¸nh b¸n hµng ®i thu tiÒn vÒ, sau khi trõ ®i chi phÝ ë chi nh¸nh sÏ nép l¹i sè tiÒn b¸n hµng cho c«ng ty. Do ®ã nh×n trªn b¶ng 4 ta kh«ng thÊy cã sè liÖu vÒ LPG cña n¨m 2000. ChÝnh ®iÒu nµy lµm cho tæng gi¸ trÞ hµng dù tr÷ tån kho cña n¨m 2000 thÊp vµ c«ng cô dông cô trong kho chiÕm tû träng cao. Tõ n¨m 2001 trë ®i, xÝ nghiÖp ®· h¹ch to¸n tån kho hµng ho¸ trªn sæ s¸ch bëi lóc nµy c«ng ty thùc hiÖn b¸n hµng ho¸ cho xÝ nghiÖp theo gi¸ thµnh vµ cã ph¸t ho¸ ®¬n b¸n hµng. §iÒu nµy ®· lµm cho tû träng hµng ho¸ t¨ng lªn 6,7% vµ t¨ng 6063,6% so víi n¨m 2000. Tuy nhiªn cuèi n¨m 2001 th× xÝ nghiÖp l¹i nhËp mét l« b×nh cã gi¸ trÞ lín nªn vÉn lµm cho tû träng cña c«ng cô dông cô trong kho cao, ®ång thêi còng lµm cho tæng gi¸ trÞ hµng dù tr÷ tån kho t¨ng 755,9% so víi n¨m 2000 t­¬ng øng víi trªn 13 tû ®ång vµ lín h¬n cña n¨m 2002 trªn 4 tû ®ång t­¬ng øng víi 28,2%. §Õn n¨m 2002 do kh«ng cã biÕn ®éng lín vÒ sè l­îng c«ng cô dông cô nh­ trong n¨m 2001 nªn tû träng cña phÇn nµy chØ cßn ë møc rÊt thÊp, cßn hµng ho¸ chiÕm 37,5%; hµng mua ®ang ®i trªn ®­êng chiÕm 57%. Nh×n chung t×nh h×nh hµng dù tr÷ tån kho t¹i xÝ nghiÖp còng cã nhiÒu biÕn ®éng theo c¸c n¨m. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông hµng dù tr÷ tån kho ta theo dâi biÓu ®å sau: Do n¨m 2000 kh«ng cã tån kho vÒ LPG nªn chóng ta kh«ng tÝnh c¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông hµng dù tr÷ tån kho cña n¨m nµy v× nÕu cã th× viÖc so s¸nh lµ kh«ng ®­îc chÝnh x¸c. N¨m 2001 hµng dù tr÷ tån kho quay ®­îc 9,3 vßng; n¨m 2002 lµ 18,7 vßng vµ ®iÒu nµy lµm cho thêi gian mét vßng quay dù tr÷ cña n¨m 2002 ng¾n h¬n. Tõ sè liÖu nµy ta ch­a thÓ kÕt luËn viÖc sö dông hµng dù tr÷ tån kho cña xÝ nghiÖp II lµ tèt hay kh«ng tèt song so s¸nh gi÷a 2 n¨m th× cã thÓ nhËn thÊy viÖc sö dông ®· cã hiÖu qu¶ h¬n. Tuy nhiªn nÕu xÐt riªng vÒ vßng quay cña dù tr÷ hµng ho¸ th× n¨m 2001 hµng ho¸ dù tr÷ quay ®­îc 139,6 vßng trong khi n¨m 2002 chØ lµ 49,9 vßng. Lý do lµ tèc ®é t¨ng cña doanh thu chËm h¬n so víi tèc ®é t¨ng cña dù tr÷ hµng ho¸ (doanh thu t¨ng 43,8% trong khi dù tr÷ hµng ho¸ t¨ng 302,4%). Tõ ®©y cã thÓ thÊy r»ng xÝ nghiÖp cÇn quan t©m ®Õn dù tr÷ hµng ho¸ còng nh­ viÖc lµm t¨ng doanh thu ®Ó ®¶m b¶o viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n. 3.3. Thùc tr¹ng sö dông ng©n quü: C«ng t¸c qu¶n lý ng©n quü t¹i xÝ nghiÖp II do phßng kÕ to¸n ®¶m nhiÖm. Thñ quü lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý c¸c phiÕu thu, phiÕu chi, thùc hiÖn viÖc thu chi tiÒn mÆt trªn c¬ së c¸c phiÕu thu, phiÕu chi cã ®Çy ®ñ c¸c ch÷ ký theo quy ®Þnh, ®ång thêi thùc hiÖn viÖc kiÓm kª quü hµng ngµy. C¸c kho¶n nhËp quü bao gåm chñ yÕu lµ tiÒn b¸n hµng, tiÒn vèn c«ng ty cÊp cho xÝ nghiÖp,… C¸c kho¶n xuÊt quü bao gåm xuÊt quü mua nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, mua tµi s¶n cè ®Þnh, tr¶ l­¬ng c¸n bé c«ng nh©n viªn, nép thuÕ, nép tr¶ c«ng ty, c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh th­êng xuyªn (x¨ng dÇu « t«, chi phÝ b¶o d­ìng ®Þnh kú, chi phÝ hµnh chÝnh nh­ ®iÖn n­íc, v¨n phßng phÈm,…) vµ c¸c kho¶n chi kh¸c. ViÖc ho¹ch ®Þnh ng©n quü do phßng tµi chÝnh - kÕ to¸n tiÕn hµnh mµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh lµ tr­ëng phßng. XÝ nghiÖp sÏ lªn kÕ ho¹ch ng©n quü trong tõng th¸ng b»ng c¸ch dù trï c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn mÆt vµ l­îng tiÒn mÆt sÏ thu ®­îc trong th¸ng. L­îng tiÒn mÆt thu ®­îc chñ yÕu lµ tiÒn b¸n hµng mµ phÇn lín lµ tõ viÖc b¸n LPG b»ng b×nh. §Ó x¸c ®Þnh l­îng tiÒn mÆt sÏ nhËp quü nµy ph¶i cÇn tíi sù phèi hîp cña phßng kinh doanh. C¸c chi phÝ ph¶i tr¶ trong th¸ng bao gåm chi phÝ ph¶i tr¶ theo hîp ®ång vµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh th­êng xuyªn. Trªn c¬ së c¸c kho¶n thu vµ chi, xÝ nghiÖp sÏ c©n ®èi tiÒn mÆt trong th¸ng theo c«ng thøc tæng chi phÝ ph¶i tr¶ trong kú = (l­îng tiÒn mÆt sÏ thu + l­îng tiÒn mÆt tån quü). ViÖc c©n ®èi nµy cã tÝnh ®Õn thêi ®iÓm thùc tÕ thu tiÒn vÒ vµ xuÊt tiÒn ra nªn sè tiÒn mÆt tån quü thùc tÕ th­êng lín h¬n so víi møc tån quü ®Ó duy tr× c¸n c©n tiÒn mÆt. Nh­ vËy l­îng tiÒn mÆt tån quü ®· bao gåm c¶ møc dù phßng ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña xÝ nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m qua xÝ nghiÖp lu«n ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt tèt, lu«n ®¸p øng kÞp thêi c¸c kho¶n chi ph¸t sinh do l­îng tiÒn mÆt nhËp quü thanh to¸n tõ viÖc b¸n lÎ lµ rÊt lín. XÝ nghiÖp Ýt khi ph¶i rót tiÒn tõ ng©n hµng ®Ó ®¸p øng c¸c kho¶n chi tr¶ trong kú ho¹t ®éng. Cuèi mçi ngµy, thñ quü tiÕn hµng kiÓm kª quü, nÕu sè tiÒn mÆt trong quü lín h¬n so víi møc tån quü theo kÕ ho¹ch th× doanh nghiÖp sÏ tiÕn hµnh göi sè tiÒn ®ã vµo ng©n hµng ®Ó sinh l·i. Ngoµi viÖc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, xÝ nghiÖp cßn cã c¸c h×nh thøc thanh to¸n bï trõ hoÆc chuyÓn kho¶n. H×nh thøc thanh to¸n nµy chñ yÕu lµ tõ ho¹t ®éng b¸n LPG cho c¸c hé c«ng nghiÖp, sè tiÒn thanh to¸n lín. XÝ nghiÖp cã më tµi kho¶n t¹i Vietcombank Hµ Néi t¹o thuËn lîi trong viÖc thanh to¸n còng nh­ c¸c ho¹t ®éng göi tiÒn, rót tiÒn. XÝ nghiÖp sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra quü theo ®Þnh kú hoÆc cã thÓ lµ kiÓm tra ®ét xuÊt ®Ó xem xÐt l­îng tiÒn tån quü, c¸c kho¶n thu chi còng nh­ viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ng©n quü cã ®­îc chÊp hµnh nghiªm chØnh hay kh«ng. T×nh h×nh sö dông ng©n quü ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 5. TiÒn göi ng©n hµng lµ bé phËn chiÕm phÇn lín trong ng©n quü cña xÝ nghiÖp, th­êng xÊp xØ 98%. Cßn l¹i lµ tiÒn mÆt t¹i quü. Qua 3 n¨m kho¶n môc tiÒn cña xÝ nghiÖp cã t¨ng trong ®ã n¨m 2001 t¨ng cao (t¨ng 212,2% t­¬ng øng trªn 15 tû ®ång so víi n¨m 2001 mµ chñ yÕu lµ t¨ng ë phÇn tiÒn göi ng©n hµng víi 214,7% t­¬ng øng trªn 15 tû ®ång). N¨m 2002 tèc ®é t¨ng chËm h¬n, chØ kho¶ng trªn 40% t­¬ng øng víi h¬n 9 tû ®ång trong ®ã tiÒn mÆt t¹i quü t¨ng 42,9% vµ tiÒn göi ng©n hµng t¨ng 40,4%. Sè tiÒn göi ng©n hµng ®Ó sinh l·i ®· ®em l¹i nguån thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ kh¸ lín vµ t¨ng m¹nh qua 3 n¨m (n¨m 2001 t¨ng 259,1% so víi n¨m 2000; n¨m 2002 t¨ng 93,1% so víi n¨m 2001). §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông ng©n quü cña xÝ nghiÖp chóng ta sÏ xem biÓu ®å sau: N¨m 2000 tiÒn t¹i xÝ nghiÖp quay ®­îc 8,4 vßng; n¨m 2001 lµ 6,2 vßng vµ n¨m 2002 lµ 6,4 vßng. Nh­ vËy lµ vßng quay tiÒn cña n¨m 2001 vµ 2002 cã gi¶m ®i so víi n¨m 2000. §iÒu nµy lµ do tèc ®é t¨ng cña tiÒn trong n¨m 2001 vµ n¨m 2002 lµ rÊt lín vµ lín h¬n so víi tèc ®é t¨ng cña doanh thu. §iÒu nµy còng lµm ¶nh h­ëng tíi thêi gian vßng quay tiÒn. Vßng quay tiÒn n¨m 2001 lµ lín nhÊt víi 42,8 ngµy; cña n¨m 2002 lµ 56,4 vßng vµ n¨m 2000 lµ 42,8 ngµy. Nh­ vËy n¨m 2001 vµ n¨m 2002 viÖc sö dông ng©n quü kh«ng hiÖu qu¶ b»ng n¨m 2000. Víi viÖc dù tr÷ tiÒn lín, phÇn nµo hiÖu qu¶ sö dông ng©n quü bÞ gi¶m ®i song nã ®¶m b¶o cho xÝ nghiÖp cã kh¶ n¨ng thanh to¸n tèt h¬n. §iÒu nµy còng mét phÇn gi¶i thÝch cho viÖc xÝ nghiÖp cho ®Õn nay vÉn ch­a ph¶i ®i vay ng¾n h¹n ng©n hµng ®Ó ®¸p øng kh¶ n¨ng thanh to¸n hay ®Ó tµi trî cho tµi s¶n l­u ®éng cña xÝ nghiÖp. 3.4. Thùc tr¹ng qu¶n lý kho¶n ph¶i thu: ViÖc ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i lµ mét viÖc tÊt yÕu ®èi víi mçi doanh nghiÖp nãi chung vµ víi xÝ nghiÖp II nãi riªng. ViÖc x©y dùng c¸c tiªu chuÈn tÝn dông do phßng kinh doanh ®¶m nhiÖm cã sù phª duyÖt cña ban l·nh ®¹o xÝ nghiÖp. Qua c¸c n¨m th× còng cã sù thay ®æi vÒ c¸c tiªu chuÈn tÝn dông cho phï hîp song nh×n chung c¸c tiªu chuÈn nµy kh«ng cã sù thay ®æi nhiÒu. ViÖc ¸p dông chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i chñ yÕu lµ ®èi víi c¸c kh¸ch hµng lµ nh÷ng hé c«ng nghiÖp mua hµng víi khèi l­îng lín. Th«ng th­êng ®©y lµ nh÷ng kh¸ch hµng quen vµ cã quan hÖ trong kinh doanh tèt. ChÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i cô thÓ ®­îc thÓ hiÖn trong hîp ®ång mua b¸n. XÝ nghiÖp quy ®Þnh thêi h¹n thanh to¸n hîp ®ång lµ sau 1 th¸ng 10 ngµy kÓ tõ ngµy hîp ®ång tÝn dông th­¬ng m¹i ®­îc ký kÕt. XÝ nghiÖp khuyÕn khÝch kh¸ch hµng tr¶ tiÒn sím th«ng qua viÖc chiÕt khÊu tiÒn mÆt vµ khuyÕn khÝch kh¸ch hµng mua hµng víi khèi l­îng lín trong mét lÇn mua theo h×nh thøc chiÕt khÊu b¸n lÎ. Tuú vµo thêi gian kh¸ch hµng tr¶ tiÒn sím mµ xÝ nghiÖp quy ®Þnh c¸c møc chiÕt khÊu tiÒn mÆt kh¸c nhau song h×nh thøc nµy rÊt Ýt ®­îc thùc hiÖn. ViÖc ¸p dông h×nh thøc chiÕt khÊu b¸n lÎ phæ biÕn h¬n vµ còng ®­îc quy ®Þnh víi khèi l­îng hµng ho¸ ®­îc mua kh¸c nhau, kh¸ch hµng ®­îc h­ëng møc chiÕt khÊu kh¸c nhau. ChÝnh tõ viÖc ¸p dông chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i mµ xÝ nghiÖp ®· cã nh÷ng kho¶n tiÒn bÞ kh¸ch hµng nî lµm ph¸t sinh c¸c kho¶n ph¶i thu. ViÖc theo dâi vµ ®èc thóc kh¸ch hµng tr¶ nî do phßng kinh doanh vµ phßng tµi chÝnh kÕ to¸n phèi hîp thùc hiÖn. XÝ nghiÖp ®· thùc hiÖn theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu theo c¶ hai m« h×nh x¸c ®Þnh tuæi vµ m« h×nh sè d­ kho¶n ph¶i thu. Riªng ®èi víi m« h×nh sè d­ kho¶n ph¶i thu ®· ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch chi tiÕt ®Õn tõng ®èi t­îng kh¸ch hµng v× sè l­îng kh¸ch hµng mua hµng víi khèi l­îng lín lµ kh«ng nhiÒu nªn viÖc thùc hiÖn kh«ng khã kh¨n vµ tèn nhiÒu chi phÝ. Khi c¸c kho¶n kh¸ch hµng nî xÝ nghiÖp s¾p ®Õn h¹n ph¶i tr¶ th× xÝ nghiÖp sÏ gäi ®iÖn ®Õn ®Ó nh¾c nhë. §Õn h¹n, xÝ nghiÖp sÏ göi th«ng b¸o vµ trong tr­êng hîp mµ kh¸ch hµng ch­a tr¶ nî th× xÝ nghiÖp sÏ göi th­ nh¾c nhë ®Õn kh¸ch hµng. NÕu kh¸ch hµng vÉn kh«ng chÞu tr¶ tiÒn th× gi¸m ®èc xÝ nghiÖp cïng víi ®¹i diÖn phßng kinh doanh vµ phßng tµi chÝnh kÕ to¸n ®Õn gÆp trùc tiÕp kh¸ch hµng ®Ó lµm viÖc gi¶i quyÕt vµ nÕu t×nh tr¹ng nµy vÉn cßn kÐo dµi th× sÏ ph¶i ®­a ra toµ ¸n kinh tÕ. Tuy nhiªn cho ®Õn nay th× xÝ nghiÖp ch­a ph¶i ®­a mét tr­êng hîp nµo ra toµ ¸n kinh tÕ ®Ó gi¶i quyÕt viÖc thu håi nî song viÖc c¸c kh¸ch hµng kÐo dµi thêi gian thanh to¸n vÉn x¶y ra nhiÒu. Trong hîp ®ång tÝn dông th­¬ng m¹i xÝ nghiÖp còng cã quy ®Þnh møc tiÒn ph¹t trong tr­êng hîp kh¸ch hµng kh«ng tr¶ nî ®óng h¹n. Tuy nhiªn phÇn lín th× xÝ nghiÖp chØ cã thÓ thu håi ®­îc sè tiÒn b¸n hµng, cßn sè tiÒn ph¹t do sù chËm trÔ tr¶ tiÒn mua hµng cña kh¸ch hµng hÇu nh­ kh«ng nhËn ®­îc, mét phÇn v× hä kh«ng tr¶, mét phÇn lµ ®Ó gi÷ mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi. T×nh h×nh c¸c kho¶n ph¶i thu cña xÝ nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn ë trong b¶ng 6. Cïng víi sù t¨ng cña doanh thu, c¸c kho¶n ph¶i thu cña xÝ nghiÖp còng  t¨ng theo. N¨m 2001 t¨ng 51,6% so víi n¨m 2000 t­¬ng øng víi trªn 7,5 tû ®ång; n¨m 2002 t¨ng 149,6% so víi n¨m 2001 t­¬ng øng víi gÇn 33,5 tû ®ång. Trong c¸c kho¶n ph¶i thu th× chñ yÕu vÉn lµ ph¶i thu cña kh¸ch hµng (n¨m 2000 chiÕm 99,4%; n¨m 2001 chiÕm 89,5%; n¨m 2002 chiÕm 86,7%) vµ c¸c kho¶n ph¶i thu nµy ngµy cµng t¨ng. So víi tèc ®é t¨ng cña doanh thu th× tèc ®é t¨ng cña c¸c kho¶n ph¶i thu nhanh h¬n chøng tá xÝ nghiÖp bÞ chiÕm dông vèn nhiÒu h¬n. XÐt vÒ hiÖu qu¶ qu¶n lý kho¶n ph¶i thu, chóng ta sÏ tÝnh to¸n chØ tiªu kú thu tiÒn b×nh qu©n. Kú thu tiÒn b×nh qu©n cña n¨m 2000 lµ 87 ngµy; n¨m 2001 lµ 57 ngµy; n¨m 2002 lµ 99 ngµy. Nh­ vËy ta cã thÓ thÊy n¨m 2001 viÖc qu¶n lý kho¶n ph¶i thu cã hiÖu qu¶ h¬n c¶ cßn n¨m 2002 chØ tiªu nµy qu¸ cao v× trong n¨m nµy c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng nhanh h¬n so víi tèc ®é t¨ng doanh thu. V× vËy xÝ nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý kho¶n ph¶i thu hiÖu qu¶ h¬n n÷a ®Ó lµm gi¶m chØ tiªu nµy xuèng. 3.5. §¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh vµ hiÖu qu¶ sö dông TSL§ t¹i xÝ nghiÖp II: §Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng qu¸t vÒ hiÖu qu¶ sö dông TSL§ cña xÝ nghiÖp II, ngoµi viÖc t×m hiÓu vµ ph©n tÝch thùc tr¹ng sö dông hµng dù tr÷, tån kho; ng©n quü vµ c¸c kho¶n ph¶i thu ra chóng ta sÏ xem xÐt thªm mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông TSL§ ë biÓu ®å sau: Nh×n vµo kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh cña xÝ nghiÖp ta thÊy trong ba n¨m kh¶ n¨ng thanh to¸n kh«ng cã biÕn ®éng lín. Nh­ vËy tèc ®é t¨ng cña gi¸ trÞ TSL§ vµ cña c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n lµ t­¬ng ®èi ®ång ®Òu. Tuy nhiªn nh­ ta thÊy chØ tiªu nµy cña xÝ nghiÖp ch­a cao v× xÝ nghiÖp phÇn lín nguån tµi trî lµ nî ng¾n h¹n nªn mÆc dï gi¸ trÞ TSL§ trong tæng tµi s¶n lín th× kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh còng kh«ng cao. Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh còng vËy. Gi÷a c¸c n¨m kh«ng cã sù biÕn ®æi lín nh­ng chØ tiªu nµy cã thÓ nãi lµ thÊp. MÆc dï vËy th× xÝ nghiÖp vÉn cã thÓ ®¶m b¶o thanh to¸n tèt cho ng­êi b¸n v× phÇn nî ng¾n h¹n chñ yÕu lµ nî c«ng ty mµ th«ng th­êng cuèi n¨m xÝ nghiÖp míi tiÕn hµnh tr¶ néi bé. Nh×n trªn biÓu ®å chóng ta thÊy hiÖu qu¶ sö dông TSL§ cña xÝ nghiÖp ngµy cµng gi¶m ®i (n¨m 2000, TSL§ quay ®­îc 2,5 vßng; n¨m 2001 lµ 2 vßng vµ n¨m 2002 lµ 1,6 vßng), tõ ®ã dÉn ®Õn kú lu©n chuyÓn cña TSL§ ngµy cµng lín (n¨m 2000 kú lu©n chuyÓn TSL§ lµ 145 ngµy; n¨m 2001 lµ 184 ngµy; n¨m 2002 lµ 230 ngµy). Thùc tÕ ®©y lµ ®iÒu kh«ng tèt v× nh­ vËy tøc lµ mÆc dï gi¸ trÞ TSL§ xÝ nghiÖp t¨ng lªn nh­ng cµng ngµy th× mét ®ång gi¸ trÞ TSL§ l¹i t¹o ra ®­îc Ýt doanh thu h¬n. VÒ kh¶ n¨ng sinh l·i cña TSL§ th× xÝ nghiÖp duy tr× ë møc kh¸ æn ®Þnh. §iÒu nµy cã nghÜa lµ tèc ®é t¨ng lîi nhuËn sau thuÕ ®­îc duy tr× b»ng víi tèc ®é t¨ng cña gi¸ trÞ TSL§. Nh­ vËy, qua viÖc t×m hiÓu vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh còng nh­ viÖc sö dông TSL§ t¹i xÝ nghiÖp II, chóng ta cã thÓ thÊy ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp cã nh÷ng mÆt tèt vµ còng cã nh÷ng mÆt ch­a tèt. Cô thÓ lµ: a/ Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc: Nh×n chung qua 3 n¨m ho¹t ®éng, xÝ nghiÖp ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt, kinh doanh cã l·i, doanh thu t¨ng, LNST t¨ng, gi¸ trÞ tµi s¶n nãi chung t¨ng, hoµn thµnh c¸c kÕ ho¹ch ®Ò ra, tu©n theo ®óng c¸c yªu cÇu vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ ®¶m b¶o thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc vµ c«ng ty, m¹ng l­íi tiªu thô ngµy cµng më réng. MÆc dï doanh thu thuÇn t¨ng víi tèc ®é ch­a cao so víi tèc ®é t¨ng cña c¸c kho¶n môc trong TSL§ lµm c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông cßn thÊp nh­ng víi viÖc lµm gi¶m chi phÝ, ®Æc biÖt lµ chi phÝ qu¶n lý nªn ho¹t ®éng kinh doanh cña xÝ nghiÖp vÉn ®em l¹i lîi nhuËn sau thuÕ cao.Tõ ®ã lµm cho kh¶ n¨ng sinh l·i cña TSL§ æn ®Þnh. §èi víi viÖc sö dông TSL§ còng cã nh÷ng ­u ®iÓm nh­ c¸c ho¹t ®éng xuÊt, nhËp kho, quü ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc vµ cã ®Çy ®ñ c¸c ho¸ ®¬n chøng tõ. C¸c kÕ ho¹ch vÒ ng©n quü hay hµng dù tr÷, tån kho còng ®­îc x©y dùng cho tõng th¸ng, c¸c møc dù tr÷ bao gåm c¶ møc dù tr÷ an toµn, b¶o ®¶m cho xÝ nghiÖp kÞp thêi gi¶i quyÕt víi nh÷ng biÕn ®éng x¶y ra. C¸c hîp ®ång th­¬ng m¹i còng ®­îc x©y dùng mét c¸ch chi tiÕt, trong ®ã cã quy ®Þnh rÊt râ vÒ c¸c tiªu chuÈn tÝn dông th­¬ng m¹i. ViÖc theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu ®­îc thùc hiÖn theo c¶ hai m« h×nh s¾p xÕp tuæi vµ m« h×nh x¸c ®Þnh sè d­ kho¶n ph¶i thu nªn xÝ nghiÖp cã thÓ gi¸m s¸t ®­îc chÆt chÏ c¸c kho¶n ph¶i thu. b/ H¹n chÕ: Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m qua, xÝ nghiÖp II còng cßn mét sè h¹n chÕ nh­ sau: Qua ba n¨m, doanh thu cña xÝ nghiÖp ®Òu t¨ng song tèc ®é t¨ng cßn ch­a cao. So víi tèc ®é t¨ng cña gi¸ trÞ tµi s¶n th× tèc ®é t¨ng cña doanh thu chËm h¬n lµm cho kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña tµi s¶n bÞ gi¶m ®i. XÐt vÒ t×nh h×nh sö dông kho¶n dù tr÷, tån kho; ng©n quü vµ c¸c kho¶n ph¶i thu chóng ta thÊy møc ®é æn ®Þnh ch­a cao, c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông cßn thÊp. Tuy vßng quay dù tr÷ t¨ng nh­ng vßng quay dù tr÷ hµng ho¸ gi¶m chøng tá viÖc dù tr÷ hµng ho¸ (LPG) ch­a tèt vµ hiÖu qu¶ ch­a cao. XÝ nghiÖp ch­a sö dông c¸c chøng kho¸n thanh kho¶n cao ®Ó dù tr÷ mµ chØ tiÕn hµnh dù tr÷ tiÒn hoÆc göi tiÒn vµo ng©n hµng. Nh­ vËy lµ viÖc sö dông ng©n quü ch­a linh ho¹t vµ ch­a ®¶m b¶o møc sinh lêi tèi ­u, tõ ®ã lµm vßng quay tiÒn bÞ gi¶m. XÝ nghiÖp ch­a cã b¶ng b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ khiÕn cho viÖc theo dâi t×nh h×nh xuÊt, nhËp, tån quü cßn khã kh¨n. ViÖc dù tr÷ ë c¸c kho tr¹m cïng mét lóc cã møc dù tr÷ an toµn g©y ra t×nh tr¹ng hµng ho¸ ch­a quay vßng nhanh, hiÖu qu¶ sö dông ch­a cao. Ngoµi ra viÖc c¸c kho tr¹m ë c¸c tØnh cuèi th¸ng míi nép c¸c chøng tõ vÒ xÝ nghiÖp khiÕn cho viÖc h¹ch to¸n bÞ chËm trÔ. §Æc biÖt lµ c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng qu¸ lín lµm kh¶ n¨ng thanh to¸n kh«ng cao còng nh­ vèn kh«ng quay vßng nhanh v× bÞ ø ®äng ë ®©y. §èi víi chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i, thêi h¹n tÝn dông cßn cøng nh¾c g©y khã kh¨n cho kh¸ch hµng vµ dÉn tíi viÖc kh¸ch hµng th­êng thanh to¸n chËm. ViÖc x¸c ®Þnh th«ng tin vÒ kh¸ch hµng ch­a cao nªn dÉn tíi t×nh tr¹ng bÞ chiÕm dông vèn lín. §èi víi nguån tµi trî cho TSL§ cña xÝ nghiÖp cßn ch­a linh ho¹t, chñ yÕu vÉn dùa vµo nguån cung cÊp cña c«ng ty mµ hÇu nh­ lµ c¸c nguån ng¾n h¹n lµm cho chi phÝ vèn lín vµ khi cÇn nguån tµi trî ngay th× ch­a cã. Trong m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t nh­ng xÝ nghiÖp vÉn ch­a chó träng ®Õn c¸c h×nh thøc qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm ®Ó ng­êi tiªu dïng biÕt ®Õn. C¸c h×nh thøc dÞch vô ®i kÌm ch­a phæ biÕn. XÝ nghiÖp ho¹t ®éng song ch­a cã mét sè quü nh­ quü dù phßng c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi, quü dù phßng rñi ro tû gi¸ do xÝ nghiÖp tiÕn hµnh nhËp b×nh gas tõ n­íc ngoµi ®Ó ®Ò phßng trong nh÷ng tr­êng hîp cã rñi ro x¶y ra. Ngoµi ra viÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ TSL§ còng nh­ viÖc x¸c ®Þnh c¸c møc dù tr÷ cßn ch­a chÝnh x¸c vµ ch­a tèi ­u. Tõ ®ã lµm cho kÕt qu¶ ho¹t ®éng ch­a ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. Nh×n chung t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp qua ba n¨m lµ tèt song xÝ nghiÖp cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý TSL§ mét c¸ch linh ho¹t h¬n ®Ó n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông TSL§ còng nh­ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh trong thêi gian tíi. Ch­¬ng 3 gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n l­u ®éng t¹i xÝ nghiÖp kinh doanh c¸c s¶n phÈm khÝ miÒn b¾c ********* 1. Ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp II trong n¨m 2003: Víi nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m qua, xÝ nghiÖp II ®ang tiÕp tôc v­¬n lªn ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong lÜnh vùc kinh doanh c¸c s¶n phÈm khÝ. §Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cao h¬n vµ cïng víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc trong n¨m 2003 lµ GDP t¨ng tõ 7% ®Õn 7,5%; ngµnh dÇu khÝ sÏ khai th¸c vµ kinh doanh 20,86 triÖu tÊn dÇu khÝ, xÝ nghiÖp II ®· ®Ò ra kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cô thÓ trong n¨m 2003 nh­ sau: VËn chuyÓn, ®ãng b×nh, kinh doanh tiªu thô LPG, c¸c phô kiÖn vµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô kh¸c cã liªn quan nh­ t­ vÊn, cung cÊp, l¾p ®Æt vËt t­, thiÕt bÞ chuyªn dông,… trong lÜnh vùc kinh doanh c¸c s¶n phÈm khÝ. Ph¸t triÓn m¹nh m¹ng l­íi b¸n lÎ LPG; phèi hîp víi phßng kinh doanh xÝ nghiÖp miÒn Nam phÊn ®Êu thÞ phÇn b¸n lÎ LPG ®¹t 25%vµo n¨m 2005; gia t¨ng tû träng b¸n lÎ b»ng b×nh. Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c phßng ban d¬n vÞ trùc thuéc C«ng ty chuÈn bÞ ®Çu t­, thùc hiÖn ®Çu t­ c¸c dù ¸n liªn quan ®Õn kinh doanh LPG, x¨ng dÇu nh­: Kho chøa, x­ëng söa ch÷a, b¶o d­ìng b×nh, tr¹m n¹p khÝ ho¸ láng, c©y x¨ng, ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, b×nh chøa LPG, trô së lµm viÖc,… §¶m b¶o vËn hµnh an toµn c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh; t¨ng c­êng c«ng t¸c an toµn, an ninh, PCCC, b¶o hé lao ®éng vµ vÖ sinh m«i tr­êng. Qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, kinh doanh hiÖu qu¶; b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nguån vèn vµ tµi s¶n ®­îc c«ng ty giao. TÝch cùc phèi hîp víi ban qu¶n lý dù ¸n H¶i Phßng xö lý døt ®iÓm tån ®äng, hoµn thµnh quyÕt to¸n c¨n cø ®Çu mèi ph©n phèi khÝ ho¸ láng H¶i Phßng, tr¹m n¹p Yªn Viªn. C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch cô thÓ: KÕ ho¹ch vÒ s¶n l­îng: LPG ®¹t 45.739 tÊn, trong ®ã: LPG d©n dông : 12.539 tÊn LPG c«ng nghiÖp : 33.210 tÊn KÕ ho¹ch vÒ tµi chÝnh : Doanh thu : 255.235 triÖu ®ång Lîi nhuËn tr­íc thuÕ : 210 triÖu ®ång Lîi nhuËn sau thuÕ : 140 triÖu ®ång Nép ng©n s¸ch : 730 triÖu ®ång Ngoµi ra xÝ nghiÖp cßn ®­a ra c¸c kÕ ho¹ch chi tiÕt, cô thÓ vÒ khèi l­îng, sè l­îng b×nh; c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c,… còng nh­ c¸c kÕ ho¹ch ho¹t ®éng b¸n hµng, dù tr÷, quü tiÒn, kÕ ho¹ch vÒ tµi s¶n cè ®Þnh,... Vµ víi nh÷ng g× ®· ®¹t ®­îc trong c¸c n¨m tr­íc, xÝ nghiÖp sÏ tiÕp tôc ph¸t huy kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó ®¶m b¶o hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra. 2. Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSL§ t¹i xÝ nghiÖp II: Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc, xÝ nghiÖp còng cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông TSL§ cña m×nh ®Ó phÇn nµo ®¹t ®­îc môc tiªu mµ mçi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i h­íng tíi ®ã lµ tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ tµi s¶n cña chñ së h÷u. Tr­íc hÕt chóng ta thÊy vÒ hiÖu qu¶ sö dông TSL§ thÓ hiÖn ë sè vßng quay TSL§. ChØ tiªu nµy ®­îc tÝnh b»ng doanh thu thuÇn chia cho TSL§ b×nh qu©n vµ nÕu trong mét chu kú ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp (th­êng lµ 1 n¨m) sè vßng quay cña TSL§ cµng nhiÒu th× viÖc sö dông TSL§ cµng hiÖu qu¶. V× vËy ®Ó n©ng cao chØ tiªu nµy, xÝ nghiÖp ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p lµm t¨ng doanh thu thuÇn. Cô thÓ lµ xÝ nghiÖp ph¶i lµm t¨ng ®­îc doanh sè b¸n hµng cña m×nh lªn. Muèn lµm ®­îc ®iÒu nµy th× xÝ nghiÖp cã thÓ cã nhiÒu biÖn ph¸p nh­ më réng m¹ng l­íi tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh, më thªm mét sè cöa hµng, ®¹i lý ®Æc biÖt lµ ë c¸c tØnh kh¸c. Tuy nhiªn viÖc më thªm cöa hµng ë ®©u ph¶i cã sù nghiªn cøu kü cµng b»ng viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng. Víi nh÷ng n¬i cã nhu cÇu lín vÒ gas nh­ c¸c khu d©n c­ cã møc sèng cao (thÞ x·, thµnh phè) hay c¸c khu du lÞch víi nhiÒu nhµ hµng kh¸ch s¹n th× nªn më thªm c¸c cöa hµng, ®¹i lý hoÆc kho, tr¹m. §Ó t¨ng doanh thu th× xÝ nghiÖp cã thÓ ph¶i t¨ng thªm c¸c dÞch vô kÌm theo khi b¸n hµng ®Ó kh¸ch hµng c¶m thÊy ®­îc h­ëng nhiÒu ­u ®·i khi sö dông s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp. C¸c dÞch vô cã thÓ lµ dÞch vô vËn chuyÓn hµng ho¸ tËn n¬i, söa ch÷a, b¶o d­ìng, l¾p ®Æt phô kiÖn, hay cã h×nh thøc b¶o hiÓm cho c¸c b×nh gas, ®¶m b¶o ®é an toµn cho kh¸ch hµng,… TiÕp tôc duy tr× tèt mèi quan hÖ víi nh÷ng kh¸ch hµng quen thuéc. §ång thêi, xÝ nghiÖp ph¶i t¨ng c­êng c¸c h×nh thøc qu¶ng c¸o ®Ó cã thÓ gióp kh¸ch hµng biÕt vÒ s¶n phÈm cña m×nh v× hiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸c h·ng gas kh¸c nhau c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Tuy nhiªn viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p t¨ng doanh thu ph¶i dùa trªn viÖc ph©n tÝch doanh thu vµ chi phÝ ®Ó ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng doanh thu cao h¬n tèc ®é t¨ng chi phÝ vµ LNST t¨ng lªn. ViÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu TSL§ hµng n¨m t¹i xÝ nghiÖp lµ hÕt søc cÇn thiÕt. §Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu TSL§ th× xÝ nghiÖp nªn lËp kÕ ho¹ch vµ c¨n cø vµo thèng kª vÒ TSL§ cña c¸c n¨m tr­íc. Ngoµi ra, cÇn ph¶i kÕt hîp víi sù tÝnh to¸n cô thÓ, chi tiÕt vÒ nhu cÇu TSL§ trong n¨m cã thÓ lµ tõng th¸ng, quý hay n¨m. Víi viÖc x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu vÒ TSL§ trong n¨m, xÝ nghiÖp sÏ cã thÓ chñ ®éng kÞp thêi huy ®éng ®­îc nguån tµi trî cho TSL§ mét c¸ch hîp lý, kÞp thêi vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Nh­ trªn ®· ph©n tÝch, nguån vèn tµi trî chñ yÕu cho TSL§ t¹i xÝ nghiÖp lµ nguån vèn do c«ng ty cÊp cho vµ mét phÇn rÊt nhá lµ chiÕm dông cña ng­êi b¸n. Nh­ vËy nguån vèn vay ng¾n h¹n ng©n hµng ch­a ®­îc sö dông. Trong nh÷ng tr­êng hîp nhu cÇu vÒ TSL§ mµ ch­a cã nguån tµi trî hoÆc c«ng ty ch­a kÞp tµi trî cho th× ®©y lµ mét nguån quan träng cã thÓ ¸p dông. Ngoµi ra xÝ nghiÖp cã thÓ chËm tr¶ tiÒn hµng cho ng­êi b¸n ®Ó t¨ng c­êng viÖc chiÕm dông vèn h¬n n÷a bëi v× so víi nh÷ng kho¶n xÝ nghiÖp bÞ chiÕm dông th× kho¶n mµ xÝ nghiÖp ®i chiÕm dông kh«ng lín. XÝ nghiÖp cÇn ph¶i t¨ng c­êng n©ng cao ý thøc tæ chøc, phong c¸ch lµm viÖc cña ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn. §ång thêi ph¶i cã chÕ ®é th­ëng ph¹t hîp lý nh»m khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh còng nh­ cã thªm tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng viÖc m×nh lµm. ViÖc sö dông vµ qu¶n lý vèn còng nh­ tµi s¶n cña xÝ nghiÖp ch­a ph¶i lµ ®¹t møc hiÖu qu¶ cao mét phÇn lµ do tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸n bé xÝ nghiÖp. V× vËy xÝ nghiÖp cÇn chó träng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸n bé nh©n viªn häc tËp thªm n©ng cao tr×nh ®é. §Þnh kú nªn cã nh÷ng cuéc kiÓm tra tr×nh ®é vµ cã thÓ c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm tra ®Ó tiÕn hµnh t¨ng l­¬ng. Tõ ®ã sÏ t¹o ®éng lùc cho c¸n bé cña xÝ nghiÖp phÊn ®Êu h¬n trong c«ng viÖc. ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSL§ cßn ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c biÖn ph¸p sau: 2.1. BiÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông hµng dù tr÷, tån kho: Do hÖ thèng kho tr¹m cña xÝ nghiÖp ®­îc ®Æt ë nhiÒu tØnh thµnh nªn viÖc qu¶n lý kh«ng dÔ dµng. T¹i mçi kho tr¹m cÇn ph¶i ®­îc theo dâi l­îng hµng ho¸ vËt t­ chÆt chÏ vµ thêi gian b¸o c¸o cÇn ®­îc rót ng¾n 1 tuÇn mét lÇn. Kh«ng nªn dù tr÷ mét lóc qu¸ nhiÒu nh­ n¨m 2001 lµm gi¶m tèc ®é lu©n chuyÓn cña hµng ho¸, vËt t­. XÝ nghiÖp còng nªn ®Ò ra kÕ ho¹ch chung cho toµn xÝ nghiÖp vµ kÕ ho¹ch cô thÓ vÒ dù tr÷ cho c¸c kho tr¹m. ViÖc ¸p dông møc dù tr÷ tèi ­u theo m« h×nh EOQ lµ cÇn thiÕt vµ nªn lµm ®Ó chi phÝ cho viÖc dù tr÷, tån kho ®Õn møc thÊp nhÊt. Ch¼ng h¹n nh­ xÝ nghiÖp trong n¨m ®Þnh sö dông 45000 tÊn LPG, chi phÝ mçi lÇn ®Æt hµng lµ 2 triÖu ®ång, chi phÝ l­u kho ®¬n vÞ hµng ho¸ lµ 0,5 triÖu ®ång th× l­îng hµng ho¸ mçi lÇn cung øng tèi ­u lµ: Q* = 600 tÊn, sè lÇn ®Æt hµng trong n¨m lµ 75, chi phÝ ®Æt hµng trong n¨m lµ 150 triÖu ®ång, chi phÝ l­u kho hµng ho¸ lµ 150 triÖu ®ång. Ngoµi ra xÝ nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh dù tr÷ thªm mét l­îng nhá hµng ho¸ lµm kho¶ng an toµn. ViÖc dù tr÷ thªm kh«ng cÇn thiÕt lµ ph¶i ë tÊt c¶ c¸c kho v× cïng mét lóc tÊt c¶ c¸c kho cïng dù tr÷ thªm, mÆc dï l­îng nµy t¹i mçi kho tr¹m lµ kh«ng lín song tÝnh tæng thÓ l¹i th× møc dù tr÷ thªm lµ kh¸ cao. V× vËy chØ cÇn mét trong c¸c kho ë gÇn nhau dù tr÷ thªm vµ khi cÇn cã thÓ huy ®éng lÉn nhau. ViÖc lµm nµy còng lµm gi¶m chi phÝ tån kho cña hµng ho¸ dù tr÷ thªm. Sau khi tÝnh to¸n l­îng hµng dù tr÷ th× xÝ nghiÖp sÏ ph¶i tÝnh to¸n ®Ó ph©n bæ hµng cho tõng kho tr¹m c¨n cø vµo nhu cÇu cña tõng n¬i. §èi víi nh÷ng hµng ho¸ ph¶i qua nhiÒu lÇn vËn chuyÓn, nhËp kho th× tèt nhÊt lµ gi¶m sè lÇn nhËp kho ®Õn møc thÊp nhÊt cã thÓ. Lµm ®­îc ®iÒu nµy sÏ gi¶m bít chi phÝ bèc dì vµ chi phÝ tån kho. ViÖc tÝnh to¸n thêi ®iÓm ®Æt hµng chÝnh x¸c lµ mét ®iÒu hÕt søc quan träng. Thêi ®iÓm ®Æt hµng ®óng lóc sÏ lµm cho c¸c chi phÝ tån kho, dù tr÷ gi¶m xuèng vµ cã thÓ giao hµng cho kh¸ch hµng cña m×nh ®óng lóc, ®¶m b¶o uy tÝn trong kinh doanh. §©y lµ nhiÖm vô cña phßng kinh doanh xÝ nghiÖp. Ph¶i tÝnh to¸n sao cho thêi gian nhËn hµng vµ thêi gian vËn chuyÓn hµng cña xÝ nghiÖp lµ võa khÝt víi thêi gian lÊy hµng cña kh¸ch. ViÖc kiÓm tra ph¶i ®­îc diÔn ra th­êng xuyªn ®Ó ®èi chiÕu víi l­îng hµng thùc tÕ xuÊt, nhËp, tån kho víi l­îng hµng ®­îc ghi trªn sæ s¸ch. Cïng víi l­îng hµng cßn tån kho trong th¸ng nµy ®Ó lªn kÕ ho¹ch nhËp kho trong th¸ng tíi. §ång thêi viÖc kiÓm tra th­êng xuyªn sÏ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng thÊt tho¸t tµi s¶n cña xÝ nghiÖp. XÝ nghiÖp ph¶i ®Èy nhanh tèc ®é tiªu thô s¶n phÈm. §©y lµ viÖc lµm quan träng ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp. Nã võa lµm t¨ng doanh thu, võa gi¶m chi phÝ tån kho cña hµng ho¸, vËt t­ vµ gióp cho tµi s¶n ®­îc quay vßng nhanh h¬n. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, xÝ nghiÖp cã tiÕn hµnh nhËp khÈu b×nh gas. ViÖc nhËp khÈu nµy cã ¶nh h­ëng ®Õn ng©n quü cña xÝ nghiÖp do biÕn ®éng tû gi¸. Sù t¨ng gi¶m cña tû gi¸ sÏ lµm t¨ng gi¶m chi phÝ cña xÝ nghiÖp vµ ¶nh h­ëng ®Õn møc dù tr÷ tiÒn. Do vËy xÝ nghiÖp nªn lËp thªm quü dù phßng tû gi¸ ®Ó ®Ò phßng trong nh÷ng tr­êng hîp tû gi¸ thay ®æi theo h­íng bÊt lîi cho xÝ nghiÖp. 2.2. BiÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ng©n quü: ViÖc xÝ nghiÖp thùc hiÖn viÖc ho¹ch ®Þnh ng©n quü hµng th¸ng lµ rÊt tèt nh­ng viÖc dù tr÷ ng©n quü chØ b»ng tiÒn mÆt lµ ch­a hiÖu qu¶. Ngµy nay khi thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam b¾t ®Çu ho¹t ®éng vµ ®ang cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn th× viÖc sö dông c¸c chøng kho¸n lµ cã thÓ ¸p dông ®­îc. Tuy nhiªn ®èi víi mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c«ng nghiÖp th× viÖc kinh doanh chøng kho¸n lµ h¬i m¹o hiÓm vµ cÇn ph¶i cã nh÷ng chuyªn gia tµi chÝnh. Nh­ng víi nh÷ng lo¹i chøng kho¸n cã tÝnh thanh kho¶n cao vµ ®é rñi ro thÊp nh­ tÝn phiÕu kho b¹c, tr¸i phiÕu kho b¹c th× viÖc n¾m gi÷ nã lµ mét lîi thÕ. Cô thÓ lµ thay v× dù tr÷ hoµn toµn b»ng tiÒn mÆt th× xÝ nghiÖp cã thÓ n¾m gi÷ mét phÇn chøng kho¸n nµy. Sè tiÒn mÆt trong ng©n quü kh«ng ph¶i mét lóc lµ cã thÓ dïng tÊt c¶ cho viÖc xuÊt quü mµ cã nh÷ng kho¶n tiÒn nhµn rçi ch­a dïng ®Õn. H¬n n÷a møc tiÒn dù tr÷ cßn bao gåm c¶ møc dù tr÷ an toµn, cã thÓ cã nh÷ng kú ho¹t ®éng xÝ nghiÖp kh«ng dïng ®Õn sè tiÒn ®ã. Vµ tÊt nhiªn sè tiÒn mÆt n»m t¹i quü kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh lêi, thËm chÝ lµ kh¶ n¨ng sinh lêi ©m. VËy nÕu ta thay b»ng viÖc dù tr÷ chøng kho¸n th× trong lóc ta ch­a dïng ®Õn mét kho¶n tiÒn th× kho¶n tiÒn ®ã ®­îc ®Çu t­ vµ sinh lêi, ®em l¹i thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh cho xÝ nghiÖp. ViÖc ®Çu t­ vµo c¸c lo¹i chøng kho¸n nµy lµ rÊt an toµn tuy kh¶ n¨ng sinh lîi ch­a ph¶i lµ lín. Nh­ng v× thêi h¹n th­êng ng¾n nªn nã cã tÝnh thanh kho¶n cao, h¬n n÷a trong tr­êng hîp xÝ nghiÖp cã cÇn ®Õn tiÒn mÆt ngay th× viÖc ®em ®Õn ng©n hµng xin chiÕt khÊu lµ rÊt dÔ dµng vµ nhanh chãng, chi phÝ kh«ng cao. TÊt nhiªn lµ viÖc dù tr÷ bao nhiªu lµ còng ph¶i dùa trªn kÕ ho¹ch ng©n quü vµ sù ph©n tÝch vÒ doanh thu vµ chi phÝ. Tõ viÖc sö dông c¸c chøng kho¸n th× xÝ nghiÖp cã thÓ ¸p dông viÖc x¸c ®Þnh møc dù tr÷ ng©n quü tèi ­u theo m« h×nh Baumol.Víi viÖc ¸p dông m« h×nh nµy, xÝ nghiÖp sÏ lµm gi¶m tèi ®a chi phÝ cho viÖc sö dông ng©n quü, tõ ®ã lµm t¨ng hiÖu qu¶ sö dông ng©n quü t¹i xÝ nghiÖp. Tuy nhiªn viÖc ¸p dông m« h×nh nµy kh«ng ph¶i dËp khu«n theo nh­ lý thuyÕt v× m« h×nh Baumol dùa trªn gi¶ ®Þnh doanh nghiÖp hµng n¨m cã dßng l­u kim thuÇn æn ®Þnh. Nh­ng v× trªn thùc tÕ, dßng l­u kim nµy kh«ng æn ®Þnh mµ biÕn ®éng theo tõng thêi kú nªn xÝ nghiÖp chØ dùa vµo m« h×nh nµy ®Ó x¸c ®Þnh møc dù tr÷ tèi ­u, c¨n cø vµo kÕ ho¹ch vÒ møc tæng møc tiÒn gi¶i ng©n mçi n¨m. Sau ®ã mçi th¸ng xÝ nghiÖp tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch chi tiÕt cho c¸c kho¶n xuÊt nhËp quü. Trong th¸ng ho¹t ®éng, xÝ nghiÖp sÏ dïng nh÷ng kho¶n tiÒn mÆt võa nhËp quü ®Ó chi dïng cho viÖc xuÊt quü. Nh­ vËy xÝ nghiÖp cÇn ph¶i so s¸nh gi÷a møc tiÒn sÏ nhËp, sÏ xuÊt vµ l­îng tiÒn dù tr÷ tèi ­u theo tÝnh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh sè tiÒn mÆt thùc tÕ t¹i quü trong th¸ng cÇn bao nhiªu. Sè tiÒn nµy sÏ kh«ng lín v× nã chñ yÕu dïng ®Ó tr¶ cho mét sè kho¶n xuÊt quü khi kho¶n tiÒn nhËp quü ch­a kÞp nhËp. Vµ trong tr­êng hîp cÇn thiÕt, xÝ nghiÖp cã thÓ b¸n chøng kho¸n ®Ó lÊy tiÒn mÆt chi tr¶. Th«ng th­êng nÕu nh­ kÕ ho¹ch ®­îc lªn chi tiÕt th× kh«ng cÇn ph¶i b¸n chøng kho¸n. Cuèi th¸ng, xÝ nghiÖp cÇn dùa vµo kÕ ho¹ch ng©n quü cña th¸ng sau ®Ó quyÕt ®Þnh gi÷ l¹i bao nhiªu, cßn l¹i tiÕp tôc ®em ®Çu t­ chøng kho¸n hoÆc göi ng©n hµng lÊy l·i. Nh­ vËy xÝ nghiÖp sÏ kh«ng ph¶i ®Þnh kú ®em b¸n chøng kho¸n ®Ó thu tiÒn mÆt dïng cho viÖc chi tr¶ v× lµm nh­ vËy sÏ dÉn ®Õn t¨ng chi phÝ giao dÞch trong khi xÝ nghiÖp l¹i kh«ng tËn dông ®­îc c¸c kho¶n nhËp quü trong th¸ng. NÕu nh­ xÝ nghiÖp cã thÓ lËp ®­îc chi tiÕt h¬n cho ngµy ho¹t ®éng th× ngay trong ngµy, sè tiÒn thõa ®· cã thÓ sinh l·i. Do ®ã xÝ nghiÖp nªn chó träng ®Õn kh©u lËp kÕ ho¹ch ng©n quü mét c¸ch chi tiÕt, cô thÓ còng nh­ viÖc tÝnh to¸n møc dù tr÷ ph¶i chÝnh x¸c. Nh­ vËy sÏ gióp cho c¸c quyÕt ®Þnh sö dông ng©n quü ®­îc chÝnh x¸c, hîp lý vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. §èi víi c¸c cöa hµng, ®¹i lý ®­îc ®Æt ë c¸c tØnh kh¸c, sè tiÒn b¸n hµng trong ngµy nªn hoÆc lµ ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n chuyÓn kho¶n ngay trong ngµy hoÆc lµ göi ng©n hµng ®Ó lÊy l·i råi ®Þnh kú thanh to¸n cho xÝ nghiÖp ®Ó gi¶m chi phÝ. ViÖc t¨ng tèc ®é nhËp quü vµ viÖc chËm tèc ®é xuÊt quü lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt trong viÖc sö dông ng©n quü cã hiÖu qu¶. B»ng viÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i, cã tèc ®é chuyÓn tiÒn nhanh, xÝ nghiÖp sÏ nhanh chãng thu ®­îc tiÒn kh¸ch hµng tr¶, ®ång thêi cã thÓ tr× ho·n trong thêi gian ng¾n míi tr¶ tiÒn cho ng­êi b¸n. TÊt nhiªn lµ viÖc sö dông c¸c dÞch vô nµy th× ph¶i mÊt mét kho¶n chi phÝ. Do ®ã víi mét kho¶n tiÒn lín th× viÖc sö dông dÞch vô thanh to¸n nhanh cã hiÖu qu¶ h¬n so víi mét kho¶n tiÒn nhá. V× vËy viÖc ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n nµo th× ph¶i ®­îc tÝnh to¸n kü cµng vÒ chi phÝ bá ra ®Ó cã thÓ sö dông mét c¸ch linh ho¹t nhÊt, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. HiÖn nay t¹i xÝ nghiÖp ch­a lËp b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ. §©y lµ mét lo¹i b¸o c¸o tµi chÝnh kh¸ quan träng ®Ó theo dâi c¸c kho¶n nhËp quü, xuÊt quü trong tõng th¸ng vµ mét phÇn nã cã t¸c dông hç trî cho viÖc lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. ViÖc lËp b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ còng gióp cho xÝ nghiÖp cã thÓ lµm c¨n cø ®Ó lªn kÕ ho¹ch vÒ ng©n quü còng nh­ theo dâi t×nh h×nh thùc hiÖn ng©n quü cã theo ®óng kÕ ho¹ch hay kh«ng. Víi nh÷ng t¸c dông nh­ vËy, xÝ nghiÖp nªn lËp b¶ng b¸o c¸o nµy. 2.3. BiÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu: Nh­ ®· ph©n tÝch trong ch­¬ng hai, c¸c kho¶n ph¶i thu cña xÝ nghiÖp lµ lín, tèc ®é t¨ng cña nã cao h¬n so víi tèc ®é t¨ng cña doanh thu, trong ®ã phÇn lín lµ c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng. ChÝnh ®iÒu nµy ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu nãi riªng vµ hiÖu qu¶ sö dông TSL§ nãi chung. VËy ®Ó gi¶m c¸c kho¶n ph¶i thu nµy xuèng møc cã thÓ chÊp nhËn th× xÝ nghiÖp cã thÓ cã c¸c biÖn ph¸p nh­ sau: T¨ng c­êng c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh cña kh¸ch hµng tr­íc khi ®­a ra quyÕt ®Þnh b¸n chÞu. ViÖc ®¸nh gi¸ nµy th­êng dùa trªn c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh trong thêi gian qua (cã thÓ x¸c ®Þnh dùa trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, c¸c ng©n hµng cã quan hÖ víi kh¸ch hµng, th«ng qua côc thuÕ xem viÖc t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng cã tèt hay kh«ng,…). C¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh ng©n quü cña kh¸ch hµng cÇn ®­îc quan t©m vµ ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i hîp lý. §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng mua hµng víi khèi l­îng lín, ®Ó ®­îc mua chÞu th× ph¶i cã b¶o l·nh hoÆc cã tµi s¶n thÕ chÊp v× cã nh÷ng kh¸ch hµng mua hµng víi gi¸ trÞ lªn ®Õn hµng tû ®ång. Kh«ng nªn ®Ó c¸c mãn nî chång chÊt nhau. NÕu kh¸ch hµng nµo cã hiÖn t­îng tr× trÖ trong thanh to¸n vµ ho¹t ®éng kinh doanh cã dÊu hiÖu kh«ng tèt th× xÝ nghiÖp nªn ngõng viÖc cung cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho hä. NÕu kho¶n nî ®· qu¸ h¹n vµ sau khi ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®ßi nî mµ kh¸ch hµng vÉn ch­a chÞu thanh to¸n th× cã thÓ b¸n tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó thay thÕ. §iÒu nµy cÇn ph¶i ®­îc nªu râ trong hîp ®ång tÝn dông th­¬ng m¹i ®Ó tr¸nh m©u thuÉn sau nµy. XÝ nghiÖp cã thÓ sö dông th­¬ng phiÕu trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh ®Ó trong tr­êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ ®em ®i chiÕt khÊu. Th­êng xuyªn theo dâi sè d­ c¸c kho¶n ph¶i thu cña tõng kh¸ch hµng còng nh­ tæng thÓ ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi. XÝ nghiÖp cÇn lËp thªm quü dù phßng ph¶i thu khã ®ßi cho phï hîp ®Ó ®¶m b¶o cã thÓ bï ®¾p trong tr­êng hîp kho¶n nî ®· qu¸ h¹n l©u hoÆc kh«ng thu håi ®­îc. Quü nµy kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ë d­íi d¹ng tiÒn mÆt mµ cã thÓ ®Çu t­ vµo chøng kho¸n cã ®é rñi ro thÊp. Nh­ vËy võa ®¶m b¶o tÝnh sinh lêi, võa ®¶m b¶o ®­îc môc ®Ých phßng ngõa rñi ro v× cã thÓ ®em b¸n hay chiÕt khÊu c¸c chøng kho¸n nµy ®Ó bï ®¾p vµo vèn l­u ®éng khi rñi ro x¶y ra. ViÖc ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch chiÕt khÊu còng rÊt cÇn thiÕt v× nã nh»m khuyÕn khÝch kh¸ch hµng tr¶ nî sím. Tuy nhiªn møc chiÕt khÊu lµ bao nhiªu th× ph¶i cã sù tÝnh to¸n. ViÖc tÝnh to¸n møc chiÕt khÊu ph¶i ®­îc c¨n cø vµo l·i suÊt trªn thÞ tr­êng vµ møc lîi ®­îc h­ëng khi sö dông chÝnh s¸ch nµy. Ngoµi ra viÖc thùc hiÖn vËn chuyÓn, bèc dì, giao hµng ®óng h¹n còng lµm cho kh¸ch hµng hµi lßng h¬n vµ sÏ thanh to¸n ®óng h¹n. §èi víi thêi h¹n tÝn dông, viÖc quy ®Þnh kh¸ch hµng ph¶i thanh to¸n sau thêi gian 1 th¸ng 10 ngµy kÓ tõ ngµy hîp ®ång ®­îc ký kÕt lµ qu¸ cøng nh¾c. Víi nh÷ng kh¸ch hµng mua hµng víi khèi l­îng lín th× xÝ nghiÖp nªn kÐo dµi h¬n vÒ thêi gian thanh to¸n v× víi sè tiÒn tr¶ qu¸ lín cã thÓ kh¸ch hµng ch­a chuÈn bÞ ®ñ ®Ó kÞp tr¶ nî ®óng h¹n. Cßn ®èi víi c¸c kh¸ch hµng mua hµng víi gi¸ trÞ nhá th× cã thÓ rót ng¾n thêi h¹n thanh to¸n. XÝ nghiÖp cã thÓ ®Ò ra mét b¶ng quy ®Þnh vÒ thêi h¹n thanh to¸n cho nh÷ng møc gi¸ trÞ hµng b¸n ra kh¸c nhau. Ngoµi ra xÝ nghiÖp cã thÓ ¸p dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n tiÒn hµng kh¸c nhau. Cã thÓ ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n mét lÇn khi ®Õn h¹n hoÆc thanh to¸n theo h×nh thøc tr¶ gãp. ViÖc thanh to¸n theo h×nh thøc tr¶ gãp nªn ®­îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng mua hµng gi¸ trÞ lín. Thanh to¸n theo h×nh thøc nµy sÏ gióp cho xÝ nghiÖp gi¶m rñi ro kh¸ch hµng kh«ng tr¶ nî hoÆc kh¸ch hµng chËm tr¶ nî v× víi mét kho¶n tiÒn lín ®­îc chia ra lµm nhiÒu lÇn tr¶ sÏ gióp kh¸ch hµng dÔ thanh to¸n h¬n, ®ång thêi xÝ nghiÖp còng cã thÓ thu håi dÇn dÇn kho¶n tiÒn b¸n hµng vµ sö dông ngay sè tiÒn ®ã ®Ó quay vßng ho¹t ®éng. Khi quyÕt ®Þnh cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng, gi¸ b¸n tr¶ chËm ph¶i ®¶m b¶o bï ®¾p ®­îc nh÷ng rñi ro tiÒm Èn cña kho¶n ph¶i thu ®ã nh­ rñi ro vì nî, rñi ro gi¶m gi¸ trÞ do t¸c ®éng cña l¹m ph¸t, gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn,…vµ c¸c phÝ tæn kh¸c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ®ßi nî. Hay nãi c¸ch kh¸c chÝnh c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp ph¶i lËp dù to¸n cho tÊt c¶ c¸c thiÖt h¹i cã thÓ còng nh­ c¸c lîi thÕ liªn quan ®Õn viÖc cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng. Trªn c¬ së tÝnh to¸n c¸c chi phÝ bï ®¾p rñi ro,xÝ nghiÖp nªn x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c nhÊt cã thÓ gi¸ trÞ NPV cña viÖc b¸n chÞu vµ chØ chÊp nhËn cÊp tÝn dông th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng trong tr­êng hîp NPV thùc sù lín h¬n 0. §©y lµ mét vÊn ®Ò quan träng mµ xÝ nghiÖp Ýt quan t©m tíi. Trong hîp ®ång tÝn dông xÝ nghiÖp nªn t¨ng møc l·i suÊt ph¹t ®èi víi c¸c kh¸ch hµng tr¶ tiÒn hµng chËm. Thêi gian thanh to¸n tiÒn hµng cµng lín th× møc ph¹t cµng cao. Cã nh­ vËy th× míi h¹n chÕ ®­îc viÖc xÝ nghiÖp bÞ chiÕm dông vèn. Ngoµi c¸c biÖn ph¸p t¨ng c­êng hiÖu qu¶ sö dông TSL§, viÖc quan t©m ®Õn nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng ®Ó ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý ®óng ®¾n còng rÊt quan träng. Do ®ã xÝ nghiÖp ph¶i t¨ng c­êng ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng th«ng qua c¸c nguån th«ng tin trªn b¸o chÝ, qua t×m hiÓu kh¸ch hµng, qua m¹ng Internet,… Trªn ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông TSL§ ë xÝ nghiÖp II. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i viÖc thùc hiÖn ®­îc lµ dÔ dµng v× trªn thùc tÕ c¸c kho¶n môc rµng buéc víi nhau. Muèn t¨ng doanh thu th× l¹i cã c¸c chi phÝ qu¶n lý míi ph¸t sinh hay muèn kh¶ n¨ng thanh to¸n thùc tÕ tèt th× dù tr÷ tiÒn mÆt ph¶i lín, tõ ®ã l¹i lµm gi¶m hiÖu suÊt sö dông tiÒn mÆt,… ChÝnh v× vËy c¸c nhµ l·nh ®¹o xÝ nghiÖp cÇn ph¶i cã mét tr×nh ®é qu¶n lý tèt. 3. Mét sè kiÕn nghÞ víi c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh c¸c s¶n phÈm khÝ: ViÖc c«ng ty hµng n¨m quyÕt ®Þnh ph©n bæ quü khen th­ëng phóc lîi cho xÝ nghiÖp nh­ nh÷ng n¨m 2000, 2001, 2002 lµ kh«ng hîp lý. V× thùc tÕ trong ba n¨m qua xÝ nghiÖp ®Òu thùc hiÖn theo ®óng kÕ ho¹ch mµ c«ng ty giao cho vµ møc LNST qua ba n¨m ®Òu t¨ng. Song sè tiÒn trong quü khen th­ëng phóc lîi mµ c«ng ty ph©n bæ cho xÝ nghiÖp l¹i gi¶m. §iÒu nµy sÏ kh«ng t¹o ®éng lùc cho xÝ nghiÖp lµm hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh. V× vËy c«ng ty nªn ph©n bæ quü nµy theo % LNST mµ xÝ nghiÖp ®· thùc hiÖn ®­îc trong n¨m. Tõ ®ã xÝ nghiÖp sÏ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n v× LNST t¨ng th× xÝ nghiÖp còng sÏ ®­îc h­ëng lîi nhiÒu h¬n. §Ó xÝ nghiÖp cã thÓ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n th× c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp ph¶i ®­îc n©ng cao h¬n n÷a vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô cña m×nh. Do ®ã c«ng ty nªn ph©n bæ thªm cho xÝ nghiÖp quü ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn ®Ó xÝ nghiÖp cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé cña m×nh häc tËp thªm nh»m n©ng cao tr×nh ®é. C«ng ty nªn ®Ó cho xÝ nghiÖp chñ ®éng h¬n trong viÖc t×m kiÕm nguån tµi trî v× hiÖn nay nguån vèn chÝnh cña xÝ nghiÖp lµ nguån vèn do c«ng ty cÊp cho. Mét vÊn ®Ò n÷a lµ hiÖn nay xÝ nghiÖp ch­a cã mét trô së æn ®Þnh mµ vÉn ph¶i ®i thuª. Chi phÝ hµng th¸ng cho viÖc thuª trô së lµ kh¸ tèn kÐm. V× vËy c«ng ty nªn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cho xÝ nghiÖp cã mét trô së giao dÞch æn ®Þnh, võa t¹o t©m lý lµm viÖc tho¶i m¸i vµ kh«ng ph¶i tèn kÐm nhiÒu chi phÝ thuª tµi s¶n cè ®Þnh. XÝ nghiÖp II lµ ®¬n vÞ trùc thuéc c«ng ty nªn nÕu xÝ nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× c«ng ty còng ®­îc h­ëng lîi nhiÒu. Do ®ã víi nh÷ng kiÕn nghÞ nµy, rÊt mong ®­îc c«ng ty xem xÐt ®Ó cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho xÝ nghiÖp ho¹t ®éng hiÖu qu¶. KÕt luËn Nh­ vËy qua t×m hiÓu vÒ xÝ nghiÖp kinh doanh c¸c s¶n phÈm khÝ miÒn b¾c, chóng ta thÊy r»ng xÝ nghiÖp cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ trong thêi gian qua. Tuy míi thµnh lËp chÝnh thøc song xÝ nghiÖp ®· x©y dùng mét c¬ cÊu tæ chøc mang tÝnh tËp trung, chuyªn m«n ho¸ cao víi nh÷ng chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña mçi bé phËn râ rµng, ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng cña tõng bé phËn. M¹ng l­íi ph©n phèi ngµy cµng më réng víi hÖ thèng kho, tr¹m, ®¹i lý, cöa hµng ngµy cµng nhiÒu, khèi l­îng s¶n phÈm cung cÊp cho thÞ tr­êng ngµy cµng lín. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña xÝ nghiÖp nãi chung lµ tèt, phÇn LNST t¨ng qua c¸c n¨m. XÝ nghiÖp lu«n thùc hiÖn ®Çy ®ñ, nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh còng nh­ c¸c nghÜa vô cña m×nh ®èi víi nhµ n­íc vµ víi c«ng ty, ®ång thêi xÝ nghiÖp còng quan t©m ®Õn ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, møc l­¬ng b×nh qu©n/ng­êi t¨ng, c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm vµ chÕ ®é an toµn lao ®éng lu«n ®­îc quan t©m thùc hiÖn nghiªm tóc. §èi víi viÖc sö dông c¸c TSL§ t¹i xÝ nghiÖp tuy viÖc sö dông trong nh÷ng n¨m qua còng cã hiÖu qu¶ song ch­a cao, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c kho¶n ph¶i thu. Qua qu¸ tr×nh thùc tËp, nghiªn cøu vµ t×m hiÓu em còng m¹nh d¹n ®­a ra mét sè biÖn ph¸p ®Ó cã thÓ n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông TSL§ t¹i xÝ nghiÖp. Tµi liÖu tham kh¶o -----o0o----- TS. L­u ThÞ H­¬ng, Gi¸o tr×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp, NXB Gi¸o dôc. NguyÔn H¶i S¶n, Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp, NXB Thèng kª. Phan V¨n D­îc _ §Æng Kim C­¬ng, Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh, NXB Thèng kª. T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn. T¹p chÝ th«ng tin tµi chÝnh. Website: www.vinaseek.com