Đề tài Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở Xí Nghiệp Vận Tải Biển Vinafco

cøu c¬ cÊu vèn cè ®Þnh theo nguån h×nh thµnh vµ sù biÕn ®éng cña nã ë biÓu sau: BiÓu . C¬ cÊu vèn cè ®Þnh vµ sù biÕn ®éng cña nã n¨m 2001 §¬n vÞ: 1.000.000VN§ ChØ tiªu n¨m2000 n¨m 2001 Chªnh lÖch Sè tiÒn TØ lÖ% Sè tiÒn TØ lÖ % Sè tiÒn 1. Ng©n s¸ch cÊp 396.882 28,8 516.468 34,1 119.582 - Ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ 57.326 4,1 87.316 5,8 - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i 218.994 15,9 268.435 17,7 - C¬ së h¹ tÇng 120.562 8,8 160.717 10,6 2. Vèn vay vµ tù bæ sung 980.276 71,2 996.452 65,9 16.176 - Ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ 130.230 9,5 149.530 9,9 - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i 780.686 56,6 770.602 50,9 - C¬ së h¹ tÇng 69.360 5,1 76.320 5,1 Tæng céng VC§ 1.377.158 100 1.512.920 100 135.762 +Tæng sè vèn cè ®Þnh cña xÝ nghiÖp n¨m 2000 lµ: 1.377.158 Tû VN§ + Tæng sè vèn cè ®Þnh cña xÝ nghiÖp n¨m 2001 lµ: 1.512.920 Tû VN§ Qua biÓu trªn ta thÊy thêi ®iÓm n¨m 2000 vèn ng©n s¸ch cÊp víi gi¸ trÞ 396.882 triÖu VN§ chiÕm 28,8% vèn cè ®Þnh cña xÝ nghiÖp. §Õn thêi ®iÓm n¨m 2001 vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi lµ 516.468 triÖu VN§ (t¨ng 119.582 triÖu VN§) vµ gi¸ trÞ t­¬ng ®èi chiÕm 34,1% (t¨ng 5,3% ). Trong khi ®ã vèn vay vµ tù bæ sung ë n¨m 2000 lµ 980.276 triÖu VN§, t¨ng 996.452 triÖu VN§t­¬ng øng víi t¨ng 1,6%. Nh­ vËy víi nh÷ng kh¶ n¨ng biÕn ®éng cña n¨m 2001, trong c¬ cÊu vèn cè ®Þnh cña th× vèn vay vµ vèn tù bæ sung chiÕm tØ lÖ kh¸ cao (trªn 68%). Chøng tá r»ng XÝ nghiÖp sö dông ®ßn bÈy tµi chÝnh kh¸ tèt. Tuy nhiªn tØ träng ®ã cã xu h­íng gi¶m do khñng ho¶ng tµi chÝnh, kinh doanh vµ vay vèn rÊt khã kh¨n, nh­ng ®©y lµ c¸c quan hÖ tØ träng mang tÝnh ®éng vµ víi nh÷ng triÓn väng s¸ng sña vÒ kh¶ n¨ng phôc héi kinh tÕ thÕ giíi sau khñng ho¶ng, XÝ nghiÖp cã rÊt nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ®iÒu chØnh. Trong c¬ cÊu vèn do NSNN cÊp, träng ®iÓm rãt vèn vÉn lµ ®éi tµu vËn t¶i t¹i thêi ®iÓm n¨m 2000 chiÕm 15,9% sau ®ã ®Õn c¬ së h¹ tÇng 8,8%, ph­¬ng tiÖn dµnh cho bèc xÕp thuû bé chiÕm 4,1%. Tuy nhiªn, do ®Èy nhanh viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n n©ng cÊp, c¶i t¹o, x©y míi c¬ së h¹ tÇng , mua s¾m thiÕt bÞ vËn t¶i nªn vãn gãp cña NSNN cã t¨ng so víi ®Çu n¨m. Trong c¬ cÊu vèn tù bæ sung vµ vèn vay, víi viÖc thùc hiÖn ®Ò ¸n x©y dùng ®éi tµu ®Õn 2010, ®Çu t­ cho ®éi tµu ®· ngèn tíi 71,2% ë thêi ®iÓm n¨m2000 vµ tiÕp tôc ®øng ®Çu víi 72% ë thêi ®iÓm n¨m 2001 . Trong khi ®ã, ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng rÊt khiªm tèn chØ chiÕm 5,1% ë n¨m 2000& 2001 PhÇn vèn lín nhÊt lµ dµnh cho ph­¬ng tiÖn vËn t¶i , mua tµu, lªn ®Õn 56,6 % n¨m 2000 vµ cã gi¶m ë n¨m 2001 lµ 50,9%. Nh­ thÕ trong n¨m qua, xÝ nghiÖp ®· sö dông mét nguån vèn vay tuy ®· suy gi¶m nh­ng cßn rÊt lín vµ nguån vèn t¨ng thªm tõ vèn do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp, ®iÒu nµy ®· lµm cho VC§ t¨ng thªm 135.762 triÖu VN§. Sù t¨ng thªm vÒ vèn cè ®Þnh nµy do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n. Mét phÇn rÊt nhá lµ do sù biÕn ®éng gi¸ c¶ ®èi víi mua s¾m thiÕt bÞ vËn chuyÓn ,t­ liÖu s¶n xuÊt x¶y ra tÊt yÕu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, phô thuéc vµo quan hÖ cung cÇu, thÞ hiÕu, møc ®é khan hiÕm... phÇn lín cßn l¹i lµ do b¶n th©n xÝ nghiÖp. Mét lµ, xÝ nghiÖp ®· mua thªm mét sè ph­¬ng tiÖn dïng cho bèc, xÕp nh»m n©ng sè l­îng hµng ho¸ th«ng qua c¸c ®¹i diÖn ë Hµ néi vµ H¶i phßng b»ng nguån vèn do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp vµ vèn vay cña c¸c ng©n hµng. Hai lµ, xÝ nghiÖp ®· ®Èy nhanh viÖc ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng cho hai ®éi tµu vµ cho hai ®¹i diÖn ë Hµ néi vµ H¶i phßng. Ba lµ, c¸c nh©n tè mua s¾m ph­¬ng tiÖn vËn t¶i vÉn chiÕm l­îng ®Çu t­ rÊt lín n¨m 2000 l¹i suy gi¶m so n¨m2001. Bªn c¹nh ®ã ta xem xÐt c¬ cÊu TSC§ ®Ó thÊy râ h¬n møc ®é trang thiÕt bÞ cña xÝ nghiÖp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh . Chóng ta ®Òu biÕt TSC§ lµ bé phËn tµi s¶n chñ yÕu ph¶n ¸nh n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh mµ xÝ nghiÖp hiÖn sö dông, tr×nh ®é tiÕn bé khoa häc kü thuËt cña xÝ nghiÖp. Nã còng rÊt cÇn thiÕt ®Ó gi¶m nhÑ søc lao ®éng vµ n©ng cao tr×nh ®é cña c«ng nh©n. Do ®ã TSC§ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp. TSC§ mµ XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco sö dông cã 3 lo¹i chÝnh lµ : c¬ së h¹ tÇng, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i (tµu biÓn), ph­¬ng tiÖn bèc xÕp thuû bévµ vá container. C¸c lo¹i tµi s¶n nµy ®­îc h×nh thµnh tõ 3 nguån chÝnh lµ: nguån NSNN cÊp, nguån vèn vay vµ tù bæ sung. Vµ hiÖn t¹i chóng cã tØ träng c¬ cÊu ®­îc ph¶n ¸nh nh­ sau. a) Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i + Tµu Vinafco 18: Träng t¶i 4119 TÊn søc chë 240 Teu + Tµu Vinafco 25: Träng t¶i 5778 TÊn søc chë 252 Teu. b) Ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ c) C¬ së h¹ tÇng + VÞ trÝ lµm hµng +Kho hµng ho¸ + Trô së lµm viÖc. Qua sè liÖu trªn biÓu trªn ta cã mét sè ®¸nh gi¸ sau: §Ó n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô vËn chuyÓn hµng ho¸ , xÝ nghiÖp ®· ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng t­¬ng ®èi hoµn chØnh b»ng sè vèn cè ®Þnh cña xÝ nghiÖp. Sè vèn cè ®Þnh giµnh cho c¬ së h¹ tÇng chØ chiÕm 8,8%, tuy nhiªn trong vµi n¨m tíi khi mµ c¸c ®Ò ¸n n©ng cÊp chÊt l­îng dÞch vô vËn t¶i hoµn thµnh ®­a vµo sö dông th× tØ träng cña nhãm nµy sÏ thay ®æi, ®Æc biÖt víi c¸c dù ¸n x©y dùng trô së lµm viÖc, dù ¸n vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc. Nh­ vËy víi viÖc ph©n tÝch c¬ cÊu vèn cè ®Þnh còng nh­ t×nh h×nh biÕn ®éng cña nã theo nguån h×nh thµnh vµ theo mèi quan hÖ tØ träng trong TSC§, cho chóng ta thÊy víi nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ kü thuËt cña s¶n xuÊt, tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp th× c¬ cÊu vèn cè ®Þnh kh¸ hîp lý. §iÒu nµy ®· ®­îc thÓ hiÖn kh«ng nh÷ng th«ng qua c¸c chØ sè c¬ cÊu hiÖn t¹i mµ ngay c¶ trong xu h­íng ®Çu t­. Víi thµnh qu¶ nµy sÏ cã t¸c ®éng tèt ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn trong thêi gian kÕ tiÕp. Tuy nhiªn yÕu tè c¬ cÊu lu«n biÕn ®éng, chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ quan, do vËy ®ßi hái ban l·nh ®¹o ph¶i cã nh÷ng chØ ®¹o s¸t sao ®Ó thiÕt lËp vµ duy tr× c¬ cÊu vèn cè ®Þnh hîp lý, tèi ­u. 2.2.2. KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh Nh­ chóng ta ®· biÕt, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p gãp phÇn b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh. ViÖc khÊu hao ®óng, khÊu hao ®ñ theo quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c khÊu hao sÏ ph¶n ¸nh ®óng thùc chÊt kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông TSC§, TSC§ lu«n bÞ hao mßn d­íi hai h×nh thøc: Hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. Gi¸ trÞ hao mßn ®­îc chuyÓn dÞch vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm qua h×nh thøc khÊu hao. Sau khi s¶n phÈm tiªu thô, sè tiÒn khÊu hao ®­îc trÝch l¹i vµ lËp thµnh quü khÊu hao TSC§. Quü khÊu hao nµy dïng ®Ó t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n TSC§ (ng­êi ta gäi lµ quü khÊu hao c¬ b¶n). Nh­ng trong ®iÒu kiÖn cã sù tiÕn bé vÒ khoa häc kü thuËt, quü khÊu hao c¬ b¶n cßn cã kh¶ n¨ng t¸i s¶n xuÊt më réng TSC§. Kh¶ n¨ng nµy cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸ch c¸c doanh nghiÖp sö dông linh ho¹t quü khÊu hao ®­îc tÝch luü hµng n¨m nh­ mét nguån tµi chÝnh bæ sung cho c¸c môc ®Ých ®Çu t­ phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®­îc thu håi doanh lîi (trªn nguyªn t¾c ®­îc hoµn quü) hoÆc nhê nguån vèn nµy ®¬n vÞ cã thÓ ®Çu t­ ®æi míi TSC§ ë nh÷ng n¨m sau lín h¬n, hiÖn ®¹i h¬n. §Ó ®¹t ®­îc c¶ hai kh¶ n¨ng trªn, ngay tõ c«ng t¸c khÊu hao th× xÝ nghiÖp ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ ph¶n ¸nh trªn biÓu sau. BiÓu : Thùc tÕ khÊu hao TSC§ cña XÝ nghiÖp. §¬n vÞ: 1.000.000VN§ ChØ tiªu 2000 2001 1. Nguyªn gi¸ TSC§ 3.216.786 3.475.125 2. KhÊu hao trong n¨m 177.900 286.059 3. Tæng khÊu hao 1.661.728 1.676.146 4. Gi¸ trÞ cßn l¹i 1.377.158 1.512.920 5. TØ lÖ trÝch 5,5 8,2 Qua biÓu trªn ta thÊy trÝch khÊu hao trong n¨m ngµy mét t¨ng, n¨m 2000 lµ 177.900 triÖu VN§ nh­ng ®Õn n¨m 2001 lµ 286.059 triÖu VN§,. Trong n¨m 2001, xÝ nghiÖp tiÕp tôc ®Çu t­ thªm TSC§ ( chñ yÕu cho ®éi tµu) , mua míi mét tµu biÓn Vinafco 25 cã trong t¶i lín vµ mua hµng lo¹t vá container phôc vô cho sÈn xuÊt. Nh­ vËy trÝch khÊu hao trong n¨m t¨ng kh«ng nh÷ng do nguyªn gi¸ TSC§ liªn tôc t¨ng mµ cßn c¶ tØ lÖ trÝch khÊu hao còng t¨ng. §iÒu nµy ®· g©y ra trÝch khÊu hao trong n¨m t¨ng nhanh h¬n viÖc t¨ng nguyªn gi¸ TSC§. Víi thùc tÕ trÝch khÊu hao trong n¨m t¨ng g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn c­íc phÝ vËn t¶i cña xÝ nghiÖp ph¶i ®ang gi¶m xuèng nh»m c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty vËn t¶i kh¸c ë trong n­íc vµ trong khu vùc trong c¬n biÕn ®éng khñng ho¶ng tµi chÝnh (®Æc biÖt gi¸ c­íc vËn t¶i néi ®Þa rÊt thÊp, nhiÒu khi thÊp h¬n gi¸ thµnh), ®iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi÷ v÷ng thÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Bëi khÊu hao t¨ng ®ång nghÜa víi lîi nhuËn gi¶m xuèng khi mµ gi¸ c¶ cã khuynh h­íng gi¶m vµ nh­ vËy ch¾c ch¾n sÏ cã ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp. 2.2.3. T×nh h×nh b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh Tr­íc sù biÕn ®éng th­êng xuyªn cña thÞ tr­êng vµ tr×nh ®é qu¶n lý sÏ lµm ph¸t sinh kho¶ng c¸ch gi÷a l­îng vèn cè ®Þnh hiÖn cã cña xÝ nghiÖp vµ l­îng vèn cè ®Þnh cÇn cã trong t­¬ng lai ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt vµ kinh doanh , tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc xÝ nghiÖp ph¶i võa b¶o toµn vèn vµ võa ph¸t triÓn vèn. Trªn nguyªn t¾c ®óng ®ã xÝ nghiÖp ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn thÓ hiÖn ë biÓu sau. BiÓu : T×nh h×nh b¶o toµn vµ ph¸t triÓn VC§ ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco trong n¨m 2001. ChØ tiªu Tæng sè Trong ®ã Ng©n s¸ch Bæ sung v ay - Sè VC§ ph¶i b¶o toµn ®Çu n¨m 1.377.158 396.882 980.276 - Sè VC§ ph¶i b¶o toµn cuèi n¨m 1.512.920 516.468 996.452 - Sè VC§ thùc tÕ ®· b¶o toµn 1.482.786 520.460 962.326 - Chªnh lÖch sè vèn ®· b¶o toµn víi sè vèn ph¶i b¶o toµn - 30.134 +3992 -34.126 Sè liÖu biÓu trªn cho ta thÊy n¨m 2001, xÝ nghiÖp ch­a thùc hiÖn ®­îc b¶o toµn vèn cè ®Þnh. Theo kÕ ho¹ch tÝnh to¸n, sè VC§ cÇn b¶o toµn ®Õn cuèi n¨m lµ 1.512.920 triÖu VN§ trong khi ®ã xÝ nghiÖp míi thùc hiÖn b¶o toµn VC§ lµ1.482.786 triÖu VN§, nh­ vËy møc b¶o toµn thiÕu lµ 30.134 triÖu VN§, trong ®ã vèn NSNN ®· b¶o toµn lín h¬n sè ph¶i b¶o toµn lµ 3992 triÖu VN§, phÇn vèn bæ sung vµ vèn vay b¶o toµn thiÕu 34.126 triÖu VN§. KhuyÕt ®iÓm nµy thuéc vÒ nhiÒu nguyªn nh©n, cã thÓ lµ do viÖc c«ng t¸c qu¶n lý vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ch­a ®­îc tèt, do viÖc mua b¸n TSC§ trong n¨m qua cña xÝ nghiÖp, nh­ng cã lÏ ®¸ng chó ý h¬n lµ do t×nh tr¹ng thiÕu vèn trong kinh doanh hiÖn nay kh¸ phæ biÕn , thªm n÷a lµ nh÷ng khã kh¨n cña nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi lµm cho viÖc vay nî trë nªn khã kh¨n, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp chiÕm dông vèn cña nhau, nî nÇn d©y d­a lµm cho c¸c doanh nghiÖp trong mÆc dï thiÕu vèn, nh­ng vèn vÉn bÞ ø ®äng. Thùc tÕ nµy lµm cho vèn sau khi thu håi kh«ng cßn ®¶m b¶o søc m¹nh ban ®Çu cña ®ång vèn. Nh­ vËy ®ång vèn ch­a ®­îc b¶o toµn cña xÝ nghiÖp ®· mét mÆt ph¶n ¸nh ®­îc lîi nhuËn t¨ng lªn ®ã lµ ch­a ®óng thùc chÊt bëi v× nÕu tÝnh theo vèn cè ®Þnh ®­îc b¶o toµn th× lîi nhuËn thùc tÕ sÏ gi¶m xuèng. 2.3.T×nh h×nh qu¶n lý vèn l­u ®éng Qu¶n lý vèn l­u ®éng còng cã nghÜa lµ qu¶n lý bé phËn thø hai cña vèn vµ còng cã vai trß quan träng kh«ng kÐm g× vèn cè ®Þnh. VL§ chÝnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n l­u ®éng vµ vèn l­u th«ng ®­îc sö dông vµo qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt . Do vËy ®Ó nghiªn cøu t×nh h×nh qu¶n lý vèn l­u ®éng ta cÇn nghiªn cøu c¸c mÆt sau: 2.3.1. LËp kÕ ho¹ch vµ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch VL§ ®Þnh møc: Vèn l­u ®éng ®Þnh møc chÝnh lµ sè vèn l­u ®éng cã thÓ quy ®Þnh møc tèi thiÓu, cÇn thiÕt th­êng xuyªn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp. Nã ®­îc sö dông cho viÖc chi phÝ dù tr÷ tµi s¶n ®Þnh møc cho cña xÝ nghiÖp. Khi sè vèn l­u ®éng ®­îc ®¶m b¶o ®Çy ®ñ gióp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra b×nh th­êng liªn tôc vµ chñ ®éng. Tuy nhiªn nÕu sè vèn nµy kh«ng ®­îc tÝnh chÝnh x¸c th× sÏ lµ nguyªn nh©n g©y khã kh¨n trë ng¹i cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trªn c¬ së sè vèn l­u ®éng ®Þnh møc ®· ®­îc tÝnh to¸n, xÝ nghiÖp sÏ c¨n cø vµo ®ã ®Ó huy ®éng, ph©n bæ nguån vèn kÞp thêi cho nhu cÇu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco, nhu cÇu vÒ vèn l­u ®éng lµ t­¬ng ®èi lín, XÝ nghiÖp sau khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc vèn l­u ®éng ®Þnh møc b»ng c¸ch dùa vµo doanh thu kÕ ho¹ch hµng n¨m, XÝ nghiÖp tiÕn hµnh huy ®éng tèi ®a tõ c¸c nguån: Vèn ng©n s¸ch, tù bæ sung, sè vèn thiÕu cã thÓ huy ®éng tõ c¸c nguån, vay tÝn dông, quü xÝ nghiÖp. Chóng ta cã thÓ thÊy t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch vèn l­u ®éng ®Þnh møc qua biÓu sau. BiÓu : KÕ ho¹ch nguån vèn l­u ®éng ®Þnh møc vµ t×nh h×nh thùc hiÖn n¨m 2001 §¬n vÞ: 1.000.000 VN§ ChØ tiªu KÕ ho¹ch Thùc hiÖn Chªnh lÖch Sè tiÒn TØ lÖ % Sè tiÒn TØ lÖ % Sè tiÒn TØ lÖ % - Nguån NSNN cÊp 52.768 6,4 63.421 6,6 10.644 8,4 - Nguån tù bæ sung 276.147 33,3 287.234 30,1 11.087 8,8 - Nguån vay tÝn dông 421.516 50,9 517.426 54,2 95.910 75,8 - C¸c quü xÝ nghiÖp 78.416 9,4 87.215 9,1 8799 7 Tæng céng 828.847 100 955.287 100 126.440 100 Qua biÓu trªn ta thÊy kÕ ho¹ch huy ®éng vèn tõ c¸c nguån vµ thùc hiÖn c«ng t¸c huy ®éng vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 2001 nh­ sau: - Nguån NSNN cÊp t¨ng 8,4% t­¬ng øng víi 10.644 triÖu VN§ vµ cã tØ träng t­¬ng ®èi thÊp. - Nguån tù bæ sung lµ nguån ®øng thø hai c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vµ sè t­¬ng ®èi, viÖc thùc hiÖn cho víi kÕ ho¹ch t¨ng 11.087 triÖu VN§ hay 8,8%. Nguån vay tÝn dông cã tû träng ®øng ®Çu trong kÕ ho¹ch lµ 421.516 møc lËp kÕ ho¹ch lµ 517.426 triÖu VN§ t¨ng 95.910 triÖu VN§ hay t¨ng ®¹t 75,8%. - Nguån quü xÝ nghiÖp còng ®¹t t¨ng so víi kÕ ho¹ch 8799 triÖu VN§ hay t¨ng 7 %. Qua thùc tÕ viÖc huy ®éng vèn l­u ®éng cho ho¹t ®éng kinh doanh ta thÊy kÕ ho¹ch vèn l­u ®éng ®Þnh møc ch­a s¸t thùc tÕ lµ 955.287 triÖu VN§, so víi kÕ ho¹ch t¨ng 126.440 triÖu VN§ trong ®ã. Nh­ vËy nh×n chung ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh vèn l­u ®éng ®Þnh møc kÕ ho¹ch ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÝch lÖ. Tuy nhiªn kh¶ n¨ng dù b¸o chØ t­¬ng ®èi, ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nµy kh«ng cô thÓ cho tõng kh©u, tõng bé phËn. Cho nªn xÝ nghiÖp cÇn cã ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hîp lý h¬n nh»m lµm gi¶m viÖc sö dông vèn kh«ng cã hiÖu qu¶, kh©u th× qu¸ nhiÒu vèn, kh©u l¹i kh«ng cã vèn, viÖc nµy sÏ ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn tiÕn ®é s¶n xuÊt kinh doanh vµ lµm gi¶m kh¶ n¨ng sinh lêi cña ®ång vèn. 2.3.2. C¬ cÊu vèn l­u ®éng: XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña vèn l­u ®éng mµ ®ßi hái viÖc nghiªn cøu c¬ cÊu vèn l­u ®éng trong thùc tiÔn cã kh¸c so víi vèn cè ®Þnh. ViÖc nghiªn cøu toµn diÖn vÒ c¬ cÊu vèn l­u ®éng cho ta mét c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ t×nh h×nh qu¶n lý vèn l­u ®éng, h¬n thÕ n÷a kÕt qu¶ nghiªn cøu cßn gîi më cho c¸c nhµ l·nh ®¹o xÝ nghiÖp ®¸p øng yªu cÇu vèn cho tõng kh©u, tõng bé phËn, ®¶m b¶o sö dông tiÕt kiÖm hîp lý vèn l­u ®éng. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc ®Ých ®ã ®ßi hái ph¶i xem xÐt c¬ cÊu vèn l­u ®éng theo hai néi dung lµ: Nguån h×nh thµnh vµ qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn tuÇn hoµn cña nã. Thø nhÊt lµ xÐt c¬ cÊu vèn l­u ®éng theo nguån h×nh thµnh cïng sù biÕn ®éng cña nã ë biÓu sau. BiÓu : C¬ cÊu vèn l­u ®éng theo nguån vµ sù biÕn ®éng cña nã n¨m 2001 §¬n vÞ 1.000.000 VN§ ChØ tiªu N¨m 2000 N¨m 2001 Chªnh lÖch Sè tiÒn TØ lÖ( %) Sè tiÒn TØ lÖ(%) Sè tiÒn TØ lÖ % 1.Nguån NSNN cÊp 68.768 8 71.623 7,9 2.837 5,8 2.Nguån tù bæ xung 287.152 33,6 298.459 30 11.307 23,1 3. Nguån tÝn dông 415.716 48,7 437.816 48,5 22.100 45,5 4. Quü xÝ nghiÖp 82.767 9,7 95.520 10,6 12.753 26 Tæng céng 854.421 100 903.418 100 48.997 100 VËy c¬ cÊu nguån h×nh thµnh cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco trong n¨m 2000 & 2001 nh­ sau. - Nguån vèn tÝn dông ®ang lµ nguån chiÕm tØ träng lín nhÊt c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vµ t­¬ng ®èi víi gi¸ trÞ n¨m 2000 lµ 415.716 triÖu VN§ chiÕm 48,7% ®Õn n¨m 2001 lµ 437.816 triÖu VN§ chiÕm 48,5% cã gi¶m so víi ®Çu n¨m 2000 Nguån quü xÝ nghiÖp mÆc dï vÒ sè tuyÖt ®èi cã t¨ng h¬n mét chót nh­ng tØ träng cña nã trong c¬ cÊu vèn l­u ®éng theo nguån h×nh thµnh vÉn cßn thÊpchiÕm tû träng 9,7n¨m 2000 vµ 10,6% n¨m 2001. Nguån NSNN cÊp so víi c¬ cÊu VC§ ë XÝ nghiÖp lµ Ýt nhÊt chiÕm tû träng rÊt nhá n¨m 2000 lµ 68.786 chiÕm 8%, n¨m 2001 lµ 71.623 chiÕm 7,9%. - Nguån tù bæ sung mÆc dï vÒ sè tuyÖt ®èi cã t¨ng h¬n mét chót nh­ng tû träng cña nã trong c¬ cÊu vèn l­u ®éng theo nguån h×nh thµnh vÉn suy gi¶m 3,6% so víi n¨m 2000, bëi tæng vèn l­u ®éng t¨ng víi tèc ®é nhanh h¬n Nh­ vËy trong n¨m 2001, XÝ nghiÖp ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc huy ®éng vèn tõ c¸c nguån thÓ hiÖn ë l­îng vèn l­u ®éng cuèi n¨m t¨ng so víi ®Çu n¨m lµ 48.997 triÖu VN§. Tuy nhiªn xÝ nghiÖp cÇn c¶i thiÖn viÖc huy ®éng vèn ®Ó tû träng cuèi n¨m ®­îc c©n b»ng so víi ®Çu n¨m vµ kh«ng g©y ¶ng h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña xÝ nghiÖp. Thø hai lµ xÐt c¬ cÊu vèn l­u ®éng theo qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn tuÇn hoµn cña nã ë biÓu sau: BiÓu : C¬ cÊu vèn l­u ®éng theo qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn tuÇn hoµn §¬n vÞ: 1.000.000 VN§ ChØ tiªu N¨m 2000 N¨m 2001 Chªnh lÖch Sè tiÒn TØ lÖ% Sè tiÒn TØ lÖ% Sè tiÒn TØ lÖ% 1. Vèn dù tr÷ 256.751 30 267.675 29 10.924 22,2 2. Vèn trong s¶n xuÊt 179.587 21 181.706 20 2.119 4,3 3. Vèn trong l­u th«ng 418.083 49 454.037 51 35.954 73,5 - TiÒn mÆt 97.712 108.216 10.495 - Thµnh phÈm 8.756 9.986 - Hµng ho¸ 26.410 19.320 - Ph¶i thu 285.196 33,4 296.515 33 Tæng céng 854.421 100 903.418 100 48.997 100 Ngµnh VËn t¶i ®­êng biÓn lµ mét ngµnh kinh tÕ ®Æc thï s¶n phÈm chñ yÕu lµ dÞch vô nªn vèn l­u ®éng tËp trung chñ yÕu vµo hai kh©u dù tr÷ vµ l­u th«ng. Qua biÓu trªn ta thÊy næi lªn c¸c vÊn ®Ò sau: Mét lµ vèn l­u ®éng trong kh©u l­u th«ng chiÕm tØ träng chñ yÕu, cô thÓ n¨m 2000 lµ 418.083 triÖu VN§ chiÕm tíi 49%, n¨m2001 tuy tØ träng cã t¨ng lªn lµ 454.037 triÖu VN§ chiÕm 51% nh­ng sè tuyÖt ®èi t¨ng thªm lµ 35.954 triÖu VN§. Trong ®ã sè vèn bÞ chiÕm dông chiÕm tØ lÖ rÊt cao chiÕm 33,4% n bëi tæng vèn l­u ®éng t¨ng nhanh h¬n. §©y lµ t×nh tr¹ng g©y ra bëi viÖc khã vay vèn nãi chung trong nÒn kinh tÕ n¨m 2001. Mét ®iÒu ®¸ng l­u ý n÷a lµ l­îng tiÒn mÆt víi trÞ sè ®· lín nh­ng n¨m 2001 l¹i t¨ng thªm 10.495 triÖu VN§ sÏ g©y ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng sinh lêi cña ®ång vèn bëi v× ®©y lµ l­îng tiÒn kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh l·i mµ chØ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu thanh to¸n bøc thiÕt cña xÝ nghiÖp. Nh­ vËy trong thêi gian cña xÝ nghiÖp tíi cÇn cã nh÷ng tÝnh to¸n cô thÓ ®Ó lµm gi¶m l­îng tiÒn nµy xuèng møc hîp lý nhÊt. Hai lµ, vèn dù tr÷ chiÕm tØ trängt­¬ng ®èi, n¨m 2000 lµ 256.751 triÖu VN§ chiÕm 30%, n¨m 2001 trÞ sè tuyÖt ®èi t¨ng lªn 267.675 triÖu VN§ nh­ng tØ träng gi¶m 29% do tæng vèn l­u ®éng n¨m 2001 t¨ng nhanh h¬n. Tuy nhiªn vèn l­u ®éng dù tr÷ kh«ng nh÷ng n»m ë c¸c yÕu tè ®Çu vµo mµ cßn c¶ ë c¸c yÕu tè ®Çu ra vµ trong s¶n xuÊt . Vèn l­u ®éng cho dù tr÷ nµy nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra ®Òu ®Æn vµ liªn tôc nh­ng ph¶i b¶o ®¶m hîp lý bëi v× thõa hoÆc thiÕu ®Òu g©y ra kÕt qu¶ kh«ng tèt. VÒ t×nh h×nh vèn l­u ®éng cho dù tr÷ ta cã thÓ thÊy ë biÓu sau. BiÓu . T×nh h×nh vèn l­u ®éng cho dù tr÷ cña xÝ nghiÖp. §¬n vÞ :1.000.000 VN§ ChØ tiªu N¨m 2000 N¨m 2001 Chªnh lÖch Sè tiÒn TØ lÖ % Sè tiÒn TØ lÖ % Sè tiÒn TØ lÖ % 1.Nguyªn vËt liÖu 158.725 54.4 176.253 59 17.528 2. C«ng cô lao ®éng 98.026 33,6 91.422 30,8 -6.604 3. Chi phÝ SXKD 8.756 3 9.986 3,4 1.230 4. Thµnh phÈm, hµng ho¸ 26.410 9 19.320 6,5 -7090 Tæng céng 291.917 100 296.981 100 5.064 1,7 Qua biÓu trªn ta thÊy:Vèn l­u ®éng dù tr÷ n¨m 2001 cña xÝ nghiÖp lµ 296.981 triÖu VN§ t¨ng so víi n¨m 2000 lµ 291.917 triÖu VN§ hay 1,7%, sù biÕn ®éng nµy do c¸c nh©n sè sau: - Nguyªn vËt liÖu n¨m 2001 dù tr÷ t¨ng so víi n¨m 2000 lµ 17.528 triÖu VN§. - C«ng cô lao ®éng n¨m 2000 dù tr÷ lµ 98.026 triÖu VN§, n¨m 2001 lµ 91.422 gi¶m 6.604 triÖu VN§. - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 2001 t¨ng so víi n¨m 2000 lµ 1.230 triÖu VN§. - Thµnh phÈm vµ hµng ho¸ gi¶m , cã nghÜa lµ c«ng t¸c tiªu thô thµnh phÈm vµ hµng ho¸ cña xÝ nghiÖp trong n¨m 2001 bÞ chËm l¹i, ®Æc biÖt lµ thµnh phÈm. Tuy nhiªn ®iÒu nµy ¶nh h­ëng Ýt ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña xÝ nghiÖp do sè vèn dµnh cho thµnh phÈm vµ hµng ho¸ rÊt Ýt. 2.3.3. T×nh h×nh b¶o toµn vèn l­u ®éng Cã lÏ b¶o toµn vèn l­u ®éng sÏ khã kh¨n h¬n b¶o toµn vèn cè ®Þnh bëi chÝnh sù tham gia lu©n chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ cña vèn l­u ®éng. ViÖc chu chuyÓn toµn bé, mét lÇn cña vèn l­u ®éng qua nhiÒu h×nh th¸i kh¸c nhau th­êng g©y ra nh÷ng biÕn ®æi r¾c rèi ¶nh h­ëng tíi gi¸ trÞ søc mua cña ®ång vèn khi thu vÒ. ChÝnh v× vËy mµ ®ßi hái trong c«ng t¸c qu¶n lý còng nh­ tÝnh to¸n ph¶i cã nh÷ng ®iÓm kh¸c so víi b¶o toµn vèn cè ®Þnh. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy ®· ®­îc XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco chó ý trong c«ng t¸c b¶o toµn vèn l­u ®éng cña m×nh, thÓ hiÖn trªn biÓu sau. BiÓu : T×nh h×nh b¶o toµn vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp . §¬n vÞ: 1.000.000 VN§ ChØ tiªu Tæng sè Trong ®ã NSNN cÊp Bæ sung - Sè vèn l­u ®éng ph¶i b¶o toµn n¨m 2000 854.421 68.786 785.635 - Sè vèn l­u ®éng ph¶i b¶o toµn n¨m 2001 903.418 71.623 831.795 - Chªnh lÖch 48.997 2.837 46.160 Th«ng qua hÖ sè quy ®æi vµ c¸ch tÝnh sè vèn ph¶i b¶o toµn ®Çu kú vµ sè vèn ph¶i b¶o toµn cuèi kú, thùc tÕ c¸ch x¸c ®Þnh cña xÝ nghiÖp theo biÕn ®éng t¹i thêi ®iÓm n¨m 2001 t×nh h×nh b¶o toµn VL§ cña xÝ nghiÖp ph¶n ¸nh ë biÓu trªn. MÆc dï sè thùc tÕ ®· b¶o toµn t¨ng h¬n so víi sè ph¶i b¶o toµn ®Çu n¨m. Trong kÕt qu¶ kh«ng b¶o toµn ®­îc nµy cã c¶ vÒ phÝa NSNN vµ nguån tù bæ sung, trong ®ã chñ yÕu lµ nguån tù bæ sung chiÕm tíi h¬n 68%. 2.4. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 2.4.1.T×nh h×nh sö dông vèn ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco qua mét sè chØ tiªu c¬ b¶n. Kinh doanh lµ mét ho¹t ®éng kiÕm lêi, lîi nhuËn lµ môc tiªu hµng ®Çu cña xÝ nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Do vËy ®Ó ®¹t tíi lîi nhuËn tèi ®a th× xÝ nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã qu¶n lý vµ sö dông vèn lµ bé phËn rÊt quan träng, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh , ®Æc biÖt khi mµ xÝ nghiÖp ®· ®­îc trao quyÒn chñ ®éng trong viÖc sö dông vèn, tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. Muèn vËy th× hoµn toµn th­êng xuyªn, xÝ nghiÖp ph¶i lu«n tù ®¸nh gi¸ m×nh vÒ ph­¬ng diÖn sö dông vèn, ®Ó qua ®ã thÊy ®­îc chÊt l­îng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng s½n cã, biÕt ®­îc m×nh kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã qu¶n lý vµ sö dông vèn lµ bé phËn rÊt quan träng, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh , ®Æc biÖt khi mµ xÝ nghiÖp ®· ®­îc trao quyÒn chñ ®éng trong viÖc sö dông vèn, tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. Muèn vËy th× hoµn toµn th­êng xuyªn, xÝ nghiÖp ph¶i lu«n tù ®¸nh gi¸ m×nh vÒ ph­¬ng diÖn sö dông vèn, ®Ó qua ®ã thÊy ®­îc chÊt l­îng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng s½n cã, biÕt ®­îc m×nh ®ang ë cung ®o¹n nµo trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn , ®ang ë vÞ thÕ c¹nh tranh nh­ thÕ nµo víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c... nh»m cã biÖn ph¸p t¨ng c­êng qu¶n lý, sö dông tiÕt kiÖm c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. Trªn c¬ së kÕt qu¶ kinh doanh cña xÝ nghiÖp trong 2 n¨m trë l¹i ®©y sÏ cho ta thÊy mét sè vÊn ®Ò: a) C¬ cÊu vèn 1.377.158 N¨m 2000 - TØ träng vèn cè ®Þnh = ------------------ = 61,7% 2.231.579 - TØ träng vèn l­u ®éng = 100% - 61,7% = 38,3% 1.512.920 N¨m 2001 - TØ träng vèn cè ®Þnh = ------------------ = 62,6% 2.416.338 - TØ träng vèn l­u ®éng = 100% - 62,6% = 37,4 % MÆc dï trÞ sè tuyÖt ®èi cña vèn cè ®Þnh t¨ng liªn tôc trong 2n¨m qua nh­ng tØ träng vèn l­u ®éng trong tæng sè vèn l¹i cã xu h­íng gi¶m xuèng bëi tæng sè vèn t¨ng víi tèc ®é nhanh h¬n tèc ®é t¨ng cña vèn l­u ®éng cån vèn cè ®Þnh th× ng­îc l¹i. Tíi n¨m 2001 th× cø ®Çu t­ 1 ®ång vµo vèn cña xÝ nghiÖp th× ph¶i ®Çu t­ 0,626 ®ång vèn cè ®Þnh cßn vèn l­u ®éng chiÕm 0,374®ång. TØ träng vèn cè ®Þnh lu«n gÊp kho¶ng trªn 2lÇn tØ träng vèn l­u ®éng còng lµ thÓ hiÖn ®Æc thï cña ngµnh kinh tÕ §­êng biÓn s¶n phÈm dÞch vô lµ chñ yÕu. b) Vßng quay toµn bé vèn 6.375.921 N¨m 2000 - Vßng quay toµn bé vèn = --------------- = 2,9 (vßng) 2.231.579 8.268.590 N¨m 2001 - Vßng quay toµn bé vèn = --------------- = 3,4 (vßng) 2.416.338 Nh­ vËy vßng quay toµn bé vèn lu«n t¨ng qua c¸c n¨m. N¨m 2000 XÝ nghiÖp bá ra mét ®ång vèn th× thu ®­îc 2,98 ®ång doanh thu, n¨m 2001 lµ 3,4 ®ång doanh thu. Vßng quay vèn t¨ng chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn cña XÝ nghiÖp kh¸ tèt nh­ng n¨m 2001. V× vËy, qua viÖc ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ta thÊy XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco ®· cã kÕt qu¶ t­¬ng ®èi tèt trong 2 n¨m trë l¹i ®©y, thÓ hiÖn ë c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ lu«n t¨ng. Tuy nhiªn kÕt qu¶ nµy sÏ trë lªn kh«ng mÊy thuyÕt phôc khi sè vèn l­u ®éng cña ch­a b¶o toµn ®­îc. Nh­ vËy vÒ thùc chÊt nÕu tÝnh theo sè vèn l­u ®éng ®­îc b¶o toµn th× hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng sÏ gi¶m xuèng. 2.4.2.§¸nh gi¸ chung c«ng t¸c qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco. 2.4.2.1.KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafcotrong qu¶n lý vµ sö dông vèn. Víi chñ tr­¬ng thµnh lËp doanh nghiÖp kinh doanh cña Nhµ n­íc, ngµy 31/10/2000 XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco ®· chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng. Sau 2 n¨m ho¹t ®éng, xÝ nghiÖp ®· gÆt h¸i ®­îc nh÷ng thµnh c«ng cã ý nghÜa. Trong thêi gian qua, trªn c¬ së ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, nhËn ®Þnh mét c¸ch khoa häc, thùc tÕ ®· roi s¸ng cho XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco tËp trung vµo x©y dùng vµ ph¸t triÓn nhanh chãng ®éi tµu, khai th¸c hµng ho¸, dÞch vô vËn chuyÓn theo h­íng tiÕn lªn hiÖn ®¹i b»ng c¸ch tiÕp cËn ngay víi khoa häc, c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng. XuÊt ph¸t tõ chiÕn l­îc ®ã, trong 2 n¨m qua b»ng nguån vèn vay vµ vèn tù bæ sung, XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco ®· mua tµu chë hµng ho¸ cì lín, träng t¶i h¬n 4000 tÊn , søc chë h¬n 200 Teu víi trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i phï hîp tiªu chuÈn, lµm thay ®æi mét b­íc quan träng c¬ cÊu cña ®éi tµu biÓn ViÖt Nam. H¬n thÕ n÷a, thùc tiÔn nµy cßn thÓ hiÖn kh¶ n¨ng n¾m b¾t thêi c¬ còng nh­ quyÕt ®Þnh ®Çu t­, xu h­íng ®Çu t­ cña XÝ nghiÖp ®ang ®i theo h­íng ®óng ®¾n. Nh­ vËy, tuy khã kh¨n chång chÊt khã kh¨n trong viÖc t¹o vèn, vay vèn cho ph¸t triÓn, nh­ng víi sù n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng kinh doanh, XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco ®· nhanh chãng, kÞp thêi huy ®éng vèn tõ c¸c nguån kh¸c nhau, ®Æc biÖt ®· ph¸t huy néi lùc, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vay vèn ®Ó ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt kinh doanh tiÕn hµnh liªn tôc ®Òu ®Æn. Trong c«ng t¸c huy ®éng vèn xÝ nghiÖp ®· kh«ng qu¸ phô thuéc vµo kÕ ho¹ch mµ ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p thay ®æi c¬ cÊu vèn gi÷a c¸c nguån. Do vËy trong n¨m qua XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco ®· t¹o ®­îc mét sè c¬ së vËt chÊt võa ®¸p øng yªu cÇu khai th¸c hiÖn t¹i võa ®ãn h­íng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. 2.4.2.2. Nh÷ng tån t¹i trong qu¶n lý vµ sö dông vèn Bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu ®· ®¹t ®­îc th× trong qu¶n lý vµ sö dông vèn XÝ nghiÖp còng cã nh÷ng tån t¹i, thÓ hiÖn ë mÊy ®iÓm sau: Mét lµ, do viÖc sö dông mua s¾m tµu cã träng t¶i lín nªn dÉn ®Õn viÖc sö dông vèn cè ®Þnh nhiÒu. Hai lµ, trong c«ng t¸c khÊu hao, xÝ nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p trÝch khÊu hao c¬ b¶n mµ kh«ng trÝch khÊu hao söa ch÷a lín lµ mét h¹n chÕ bëi v× khi ch­a ph¸t sinh khÊu hao söa ch÷a lín th× gi¸ thµnh s¶n phÈm nhá h¬n thùc tÕ, khi cã ph¸t sinh söa ch÷a lín th× nã sÏ lµm gi¸ thµnh t¨ng lªn mét c¸ch gi¶ t¹o, kh«ng ph¶n ¸nh ®óng t×nh h×nh thùc tÕ, do ®ã c¸ch tÝnh nµy ch­a s¸t thùc. Ba lµ, c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch vèn l­u ®éng ®Þnh møc ch­a chÝnh x¸c. Víi c¸ch tÝnh cña xÝ nghiÖp chØ mang tÝnh kh¸i qu¸t, cho phÐp nhanh chãng x¸c lËp kÕ ho¹ch ®Ó huy ®éng vèn kÞp thêi. Song thùc tÕ kh«ng tÝnh ®­îc vèn ®Þnh møc cho tõng kh©u, ®iÒu nµy lµm cho kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh vèn l­u ®éng sai lÖch, kh«ng phï hîp víi thùc tÕ. Bèn lµ, c¶ trong c¬ cÊu vèn l­u ®éng vµ vèn cè ®Þnh, tØ lÖ vèn chiÕm dông ®· gi÷ tØ phÇn t­¬ng ®èi. §iÒu nµy lµm gi¶m kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, g©y ¶nh h­ëng ®Õn qu¶n lý vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña xÝ nghiÖp. N¨m lµ, viÖc b¶o toµn vèn ë xÝ nghiÖp chØ t­¬ng ®èi, ch­a cao .Nh÷ng kÕt qu¶ nµy võa thÓ hiÖn ¶nh h­ëng kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ ®Õn xÝ nghiÖp võa thÓ hiÖn kÕt qu¶ qu¶n lý vµ sö dông vèn cè ®Þnh còng nh­ vèn l­u ®éng ch­a ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng, ch­a huy ®éng ®­îc tæng lùc xÝ nghiÖp. §iÒu nµy g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn tÝnh ch©n thùc, ®Õn c¸c kÕt qña kinh doanh kh¸c cña doanh nghiÖp. S¸u lµ, trong c¬ cÊu vèn l­u ®éng thùc tÕ ®· Ên ®Þnh l­îng tiÒn mÆt vµ kho¶n ph¶i thu chiÕm tØ lÖ kh¸ lín. KÕt qu¶ nµy chøng tá viÖc qu¶n lý tiÒn mÆt vµ kho¶n ph¶i thu lµ ch­a hîp lý. 2.4.2.3. Nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco chÞu sù t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh h­ëng. ViÖc ph¸t huy tèt hay kh«ng c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn phô thuéc nhiÒu, thËm chÝ ®Õn møc quyÕt ®Þnh bëi ¶nh h­ëng cña chÝnh c¸c nh©n tè ®ã. C¸c nh©n tè nµy bao gåm c¶ nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan lÉn nh©n tè chñ quan, nguyªn nh©n th× b¾t nguån tõ nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan, chñ quan cã t¸c ®éng tiªu cùc. Tr­íc hÕt lµ nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan: XuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c "t«n träng tèi ®a quyÒn tù chñ vÒ kinh doanh, tù chñ vÒ tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp Vµ trùc tiÕp can thiÖp vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Tuy vËy l­îng vèn cè ®Þnh XÝ nghiÖp bá ra mua s¾m ph­¬ng tiÖn vËn t¶i qu¸ lín mµ têi h¹n thu håi vèn kÐo dµi nªn viÖc quay nhanh vßng vèn XÝ nghiÖp lµ rÊt l©u. TiÕp theo lµ nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan: Khã kh¨n nh×n thÊy ®Çu tiªn lµ t×nh h×nh suy tho¸i kinh tÕ trong khu vùc vµ ¶nh h­ëng cña ®Êt n­íc. Do vËy viÖc t×m kiÕm nguån vèn trong thêi kú ®ang kh¸t vèn l¹i cµng trë lªn khã kh¨n. Bªn c¹nh ®ã, nhµ n­íc vÉn duy tr× duy tr× nhiÒu quyÕt ®Þnh vÒ chÕ ®é thu thuÕ, lÖ phÝ, qu¶n lý ®Çu t­, b¶o vÖ thÞ tr­êng kh«ng cßn phï hîp víi ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng vµ tÝnh ®Æc thï riªng cña c¸c ho¹t ®éng §­êng biÓn, còng ch­a cã mét chÝnh s¸ch b¶o vÖ hîp lý nh­ nhiÒu n­íc kh¸c trong khu vùc, t¹o ®iÒu kiÖn b ¶o vÖ thÞ tr­êng §­êng biÓn trong n­íc chèng l¹i søc Ðp ngµy cµng t¨ng cña c¸c h·ng n­íc ngoµi vµ gióp c¸c doanh nghiÖp §­êng biÓn ViÖt nam t¸i ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ ë trªn, XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco cã thÓ ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao c«ng t¸c qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn. Mçi gi¶i ph¸p tËp trung vµo mét khÝa c¹nh cô thÓ vµ ®Òu cã thÓ ph¸t huy ®­îc vai trß tÝch cùc cña m×nh, tuy nhiªn nªn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p mét c¸ch ®ång bé, cã hÖ thèng ®Ó céng h­ëng kÕt qu¶ cña chóng. D­íi ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu. I/ Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n cñaXÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 1.1. Ph¸t huy c¬ chÕ ®iÒu hoµ vèn trong xÝ nghiÖp. §iÒu d¸m kh¼ng ®Þnh ®Çu tiªn lµ vèn lµ yÕu tè cùc kú quan träng trong s¶n xuÊt kinh doanh, kh«ng cã vèn th× xÝ nghiÖp kh«ng thÓ ho¹t ®éng nh­ng quan träng h¬n c¶ khi ®· liªn kÕt h×nh thµnh xÝ nghiÖp ®éc lËp cña C«ng ty cæ phÇn Vinafco lµ vÊn ®Ò ®iÒu hoµ vèn. §iÒu hoµ vèn lµ yªu cÇu hÕt søc kh¸ch quan, trong qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh lu«n ph¶i bè trÝ s¾p xÕp ®iÒu chØnh l¹i tµi s¶n, m¸y mãc, thiÕt bÞ, vËt t­, tiÒn vèn, lao ®éng... gi÷a c¸c phßng ban vµ c¸c ®¹i diÖn cña xÝ nghiÖp cho phï hîp víi t×nh h×nh ë trong tõng thêi ®iÓm cô thÓ nh»m thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ nhÊt nhiÖm vô ®Æt ra cho xÝ nghiÖp.Toµn bé qu¸ tr×nh s¾p xÕp nªu trªn suy cho cïng lµ s¾p xÕp vÒ vèn, nh­ vËy muèn ®iÒu chØnh m¸y mãc thiÕt bÞ, hay lao ®éng vËt t­ tõ ®¬n vÞ nµy sang ®¬n vÞ kh¸c th× c¬ chÕ vèn ph¶i cho phÐp ®iÒu hoµ th× kÕ ho¹ch ®iÒu phèi tµi s¶n, vËt t­, lao ®éng míi cã thÓ thùc hiÖn ®­îc. Muèn vËy, xÝ nghiÖp ph¶i thùc hiÖn vai trß ®iÒu hoµ vèn, kh«ng cã c¬ chÕ ®iÒu hoµ vèn th× vai trß quan träng tr­íc hÕt nªu trªn cña xÝ nghiÖp sÏ trë lªn v« hiÖu. Nh­ thÕ, nÕu xÝ nghiÖp kh«ng ph¸t huy vai trß ®iÒu hoµ vèn cña m×nh, kh«ng gióp ®ì ®­îc c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ chÝnh m×nh th× sÏ ®i ng­îc l¹i logic tù nhiªn. Râ rµng lµ xÝ nghiÖp nhËn vèn cña Nhµ n­íc vµ vèn cña C«ng ty, do ®ã xÝ nghiÖp ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nhµ n­íc vµ c«ng ty vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn. Trong tr­êng hîp qu¶n lý vµ sö dông vèn kÐm hiÖu qu¶, hoÆc bÞ mÊt m¸t hao hôt th× ng­êi ph¶i gi¶i thÝch tr­íc nhµ n­íc vµ c«ng ty vÒ vÊn ®Ò nµy, ®Çu tiªn ph¶i lµ xÝ nghiÖp.XÝ nghiÖp ®øng ra nhËn vèn cña nhµ n­íc vµ cña C«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn. ViÖc ph©n c«ng, ph©n cÊp cô thÓ trong c«ng t¸c qu¶n lý vèn ®­îc giao lµ chuyÖn néi bé cña xÝ nghiÖp, do xÝ nghiÖp quyÕt ®Þnh. Trong viÖc ph©n cÊp qu¶n lý nµy, møc ®é ph©n cÊp cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn nhiÒu hay Ýt lµ tuú thuéc vµo t×nh h×nh cô thÓ. Tuy nhiªn xÝ nghiÖp ph¶i gi÷ quyÒn quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò then chèt. Do vËy, nÕu xÝ nghiÖp chØ thùc hiÖn vay quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña ng©n hµng (tøc lµ ph¶i tr¶ c¶ gèc vµ l·i) chø kh«ng thùc hiÖn ®iÒu hoµ, kh«ng ph¸t huy vai trß ®iÒu hoµ th× xÝ nghiÖp cÇn xem xÐt l¹i, bëi lÏ xÐt ®Õn cïng quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña c¸c xÝ nghiÖp chÝnh lµ bé phËn tÝch luü chung míi ®­îc lµm ra cña xÝ nghiÖp. Do vËy gi¶i ph¸p hîp lý ë ®©y lµ: C¸c doanh nghiÖp cña C«ng ty cæ phÇn Vinafco trong ®ã cã xÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco chØ ®­îc gi÷ laÞ mét sè phÇn quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, mét phÇn ph¶i ®ù¬c tËp trung vÒ c«ng ty. §iÒu nµy hoµn toµn phï hîp víi chñ tr­¬ng ph©n ®Þnh râ ranh giíi gi÷a qu¶n lý Nhµ n­íc vµ qu¶n lý kinh doanh mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®Ò ra tõ nhiÒu n¨m nay. Mét vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn ®iÒu hoµ vèn lµ doanh nghiÖp thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp trong cña C«ng ty cæ phÇn Vinafco ph¶i kh¸c so vãi doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp ®øng mét m×nh. Mét doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp ®øng mét m×nh chØ ho¹t ®éng theo ®iÒu lÖ cña c«ng ty ®ã, cßn mét doanh nghiÖp trong tæ chøc c«ng ty kh«ng nh÷ng ho¹t ®éng theo ®iÒu lÖ cña c«ng ty mµ cßn tu©n thñ theo ®iÒu lÖ cña c«ng ty mµ nã lµ thµnh viªn. Mäi sù coi träng qu¸ møc ®Õn tÝnh ®éc lËp cña xÝ nghiÖp nh­ mét doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp ®øng mét m×nh ®Òu dÉn ®Õn xem nhÑ vai trß cña c«ng ty, mµ ®· lµ doanh nghiÖp thµnh viªn cña c«ng ty th× kh«ng cßn ®­îc ho¹t ®éng theo c¬ chÕ nh­ mét doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp n÷a. Cã x¸c ®Þnh râ rµng nh­ vËy th× viÖc thùc hiÖn vai trß ®iÒu hoµ vèn cña xÝ nghiÖp trong c«ng ty míi ®­îc ph¸t huy, tËp trung ®­îc tiÒm lùc ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc träng yÕu. NÕu kh«ng ph¸t huy ®­îc vai trß ®ã, xÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco chØ cßn lµ h×nh thøc vµ trung gian. 1.2. C¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh Nh­ chóng ta ®· biÕt nh÷ng n¨m qua c«ng ty ®· thùc hiÖn trÝch khÊu hao c¬ b¶n theo tØ lÖ quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. Víi tØ lÖ nµy c«ng ty ph¶i mÊt mét thêi gian dµi míi thùc hiÖn khÊu hao hÕt tµi s¶n cè ®Þnh vµ thùc hiÖn ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh. Lµm nh­ vËy lµ kh«ng thÝch hîp, nhÊt lµ trong gian ®o¹n hiÖn nay khi khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn m¹nh mÏ, cã nhiÒu m¸y mãc míi ra ®êi, tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng nh÷ng dÔ bÞ hao mßn mµ cßn hao mßn rÊt nhanh chãng. Do vËy, ®Ó ®¶m b¶o cã quü khÊu hao ®ñ ®Ó thùc hiÖn t¸i ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh, nhanh chãng ®æi míi thiÕt bÞ, ®­a kü thuËt vµo s¶n xuÊt th× trong trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cÇn tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè nh­: khoa häc kü thuËt, gi¸ c¶, xu h­íng thÞ tr­êng th× c«ng ty nªn theo "ph­¬ng ph¸p trÝch khÊu hao theo tØ lÖ gi¶m dÇn..." . 1.2.1. C¬ së cña ph­¬ng ph¸p Ph­¬ng ph¸p trÝch khÊu hao theo tØ lÖ gi¶m dÇn dùa trªn c¸c c¬ së : Khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn m¹nh mÏ, tµi s¶n cè ®Þnh dÔ bÞ hao mßn v« h×nh. §Ó h¹n chÕ hao mßn v« h×nh trong thêi gian sö dông ®ßi hái ph¶i khÊu hao nhanh (trªn c¬ së tËn dông tèi ®a c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ). Nhanh chãng thu håi vèn ®Ó ®æi míi trang thiÕt bÞ, øng dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, trªn thÞ tr­êng gi¸ c¶ lu«n biÕn ®éng, tµi s¶n cña xÝ nghiÖp còng chÞu sù biÕn ®éng nµy vµ ®ã chÝnh lµ nguyªn nh©n lµm gi¶m gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh. Do vËy cÇn tiÕn hµnh khÊu hao nhanh ®Ó b¶o toµn vèn ®· ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh, ®ång thêi còng phï hîp víi thùc tÕ lµ c«ng suÊt lµm viÖc cña m¸y mãc thiÕt bÞ gi¶m dÇn theo thêi gian. 1.2.2. Néi dung cña ph­¬ng ph¸p Theo ph­¬ng ph¸p nµy, trÝch khÊu hao hµng n¨m dùa vµo tØ lÖ khÊu hao luü tho¸i gi¶m dÇn so víi nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh. TØ lÖ khÊu hao gi¶m dÇn ®ù¬c x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: TKt = 2 (T - t + 1) T(T + 1) Trong ®ã: TKt : tØ lÖ khÊu hao n¨m t T: Tæng thêi gian ho¹t ®éng m¸y mãc t: Sè n¨m trÝch khÊu hao (t = 1:T) VÝ dô: Mét m¸y cã nguyªn gi¸ lµ 78.000.000 VN§, thêi gian sö dông lµ 6 n¨m, ¸p dông c«ng thøc trªn ta cã tØ lÖ trÝch vµ møc trÝch khÊu hao trong 6 n¨m sö dông nh­ sau: N¨m thø nhÊt T = 6 , t = 1 , thay vµo c«ng thøc ta cã TK1 = = 2 ( 6 - 1 + 1) 6 6 21 6 ( 6 + 1) 21 Møc trÝch khÊu hao : = x 621.000.000 = 18.000.000 VN§ C¸c n¨m cßn l¹i ®­îc thÓ hiÖn qua biÓu ®å d­íi: BiÓu 16: TrÝch khÊu hao c¬ b¶n theo tû lÖ quy ®Þnh cña Nhµ n­íc Sè n¨m trÝch (t) 1 2 3 4 5 6 Tæng TØ lÖ khÊu hao (TK) 6/21 5/21 4/21 3/21 2/21 1/21 21/21 Møc trÝch 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 78.000 1.2.3. ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy cho XÝ nghiÖp Do viÖc mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh cña XÝ nghiÖp t¹i c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, v× thÕ XÝ nghiÖp cÇn ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao tØ lÖ gi¶m dÇn tÝnh cho tõng lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh hoÆc tµi s¶n cè ®Þnh mua cïng mét ®ît cã chøc n¨ng t­¬ng tù nhau. Nguyªn gi¸ cña chiÕc tµu: 65.750 triÖu VN§ Theo c«ng thøc trªn th× møc khÊu hao trong c¸c n¨m: 2000, 2001, cña chiÕc tµu nµy: BiÓu : TrÝch khÊu hao c¬ b¶n theo tû lÖ gi¶m dÇn §¬n vÞ : 1.000.000 VN§ Sè n¨m trÝch 1 2 3 4 5 Tæng Møc trÝch 17.725 15.437 13.150 10.863 8.575 65.750 Nh­ vËy, nÕu tÝnh theo c¸ch tÝnh cña ®ang ¸p dông,víi ph­¬ng ph¸p tÝnh míi, sau 5 n¨m sö dông xÝ nghiÖp míi cã thÓ thu håi ®­îc vèn ®Çu t­ cho chiÕc tµu trªn. §iÒu nµy h¹n chÕ ®­îc hao mßn v« h×nh vµ sù t¸c ®éng cña gi¸ c¶ tíi vèn cè ®Þnh. 1.3. Thanh lý, b¸n bít mét sè tµu qu¸ cò hoÆc kh«ng cßn phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. §æi míi ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng lu«n lµ vÊn ®Ò th­êng xuyªn ®èi víi ®éi ngò tµu cña c«ng ty. Trong khi ®ã, ngoµi nh÷ng chiÕc tµu mµ c«ng ty ®· mua. Trong 2 n¨m ho¹t ®éng võa qua, XÝ nghiÖp ®· mua míi tµu cã träng t¶i lín vµ b¸n c¸c tÇu ®· cò vµ l¹c hËu ®¸pøng ®­îc víi nhu cÇu tÊt yÕu cña thÞ tr­êng. Tuy nhiªn ë ViÖt Nam cã kho¶ng 10 h·ng ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng trªn tuyÕn B¾c- nam vµ ®ang c¹nh tranh quyÕt liÖt, trªn c¸c tuyÕn néi ®Þa ViÖt Nam mµ x­a nay vèn lµ vÞ trÝ ®éc t«n cña c¸c h·ng tµu trong n­íc.T×nh tr¹ng nh­ vËy xuÊt ph¸p tõ nhiÒu nguyªn nh©n, mµ chñ yÕu lµ trong nhiÒu n¨m qua ch­a x©y dùng ®­îc mét quy ho¹ch ph¸t triÓn ®éi tµu hîp lý ë ph¹m vi quèc gia, ®Çu t­ manh món trªn mét diÖn réng vµ kh«ng kÞp chñ ®éng thay ®æi c¬ cÊu ®éi tµu cho phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn c«ng nghÖ vËn t¶i theo c¸c ph­¬ng thøc míi trªn thÕ giíi mµ suy cho cïng lµ xu thÕ yªu cÇu thùc tÕ cña kh¸ch hµng. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ã, b­íc ®i chiÕn l­îc c¬ b¶n cña XÝ nghiÖp lµ tËp trung x©y dùng ph¸t triÓn ®éi tµu, khai th¸c c¸c kh¸ch hµng träng®iÓm lµm viÖc cã uy tÝn víi kh¸ch hµng vµ theo h­íng ®i th¼ng lªn hiÖn ®¹i nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, tõng b­íc giµnh l¹i vµ t¨ng thªm thÞ phÇn, tiÕn tíi chia sÎ thÞ phÇn cña khu vùc. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, XÝ nghiÖp cÇn chñ tr­¬ng tËn dông c¬ héi t¹o ra nh÷ng ®ét khëi, tr­íc hÕt ph¶i ­u tiªn t×m mäi c¸ch hiÖn ®¹i ho¸ ngay ®éi tµu chuyªn dông container, b»ng c¸c ph­¬ng thøc mua, thuª mua vµ ®ãng míi. Mét lµ, ®èi víi nh÷ng con tµu th× gi¶m chi phÝ ,chi phÝ söa ch÷a còng qu¸ cao (b×nh qu©n mét tµu hµng n¨m chi phÝ söa ch÷a lµ 1 tØ ®Õn 1,5 tØ VN§), kh«ng ®¶m b¶o an toµn trong qóa tr×nh vËn t¶i, dÉn ®Õn gi¸ thµnh cao vµ gi¸ c­íc còng t¨ng theo. Trong khi ®ã trªn thùc tÕ gi¸ c­íc ®ang ngµy cµng cã xu h­íng gi¶m do khñng ho¶ng cña ngµnh §­êng biÓn ViÖt nam vµ trªn thÕ giíi. §©y lµ mét ®iÒu mµ tù b¶n th©n xÝ nghiÖp thÊy cÇn h¹n chÕ vµ kh¸c phôc. Hai lµ , xÝ nghiÖp còng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p x©y dùng kÕ ho¹ch l©u dµi ®Ó ch¨m sãc vµ t¹o niÒm tin t­ëng cho kh¸ch hµng gióp hä tin t­ëng vµo xÝ nghiÖp vµ dÞch vô vËn t¶i cña xÝ nghiÖp. 1.4. H¹n chÕ vèn l­u ®éng bÞ chiÕm dông nh»m thu håi vèn nhanh, t¨ng vßng quay cña vèn. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc chiÕm dông vèn lÉn nhau gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã xu h­íng ngµy cµng gia t¨ng. Trong t×nh h×nh chung ®ã, sè vèn bÞ chiÕm dông cña xÝ nghiÖp chiÕm tØ lÖ kh«ng nhá chiÕm kho¶ng 30%. L­îng vèn bÞ chiÕm dông nµy kh«ng nh÷ng kh«ng sinh l·i mµ cßn lµm gi¶m vßng quay cña vèn, h¹n chÕ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña xÝ nghiÖp. Do vËy cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau ®Ó h¹n chÕ vèn bÞ chiÕm dông trong kh©u l­u th«ng. Thø nhÊt: Tr­íc khi ký hîp ®ång, XÝ nghiÖp cÇn n¾m t×nh h×nh tÝn dông cña c¸c kh¸ch hµng vÒ c¸c mÆt sau: - B¸o c¸o tµi chÝnh: XÝ nghiÖp cã thÓ ®Ò nghÞ kh¸ch hµng cung cÊp th«ng tin tµi chÝnh nh­ b¶ng tæng kÕt tµi s¶n, b¸o c¸o thu nhËp, mét sè tØ lÖ nh­ lîi nhuËn vèn, tèc ®é chu chuyÓn vèn l­u ®éng. - B¸o c¸o tÝn dông vÒ t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®Ó xem xÐt lÞch sö thanh to¸n cña doanh nghiÖp víi c¸c kh¸ch hµng kh¸c, tr¶ tiÒn ®óng h¹n hay kh«ng, bao nhiªu lÇn g©y r¾c rèi trong viÖc tr¶ tiÒn... - Quan hÖ tÝn dông víi c¸c ng©n hµng cña doanh nghiÖp Thø hai: Lµ khi ký kÕt hîp ®ång, XÝ nghiÖp cÇn tho¶ thuËt trong hîp ®ång cã phÇn ph¹t hµnh chÝnh nÕu kh¸ch hµng tr¶ tiÒn chËm tuú vµo gi¸ trÞ l« hµng, thêi gian kh¸ch hµng tr¶ chËm. Lµm nh­ vËy sÏ ®¶m b¶o c¶ hai bªn ®Òu cã tr¸ch nhiÖm h¬n n÷a trong vÊn ®Ò thanh to¸n cña m×nh. Thø ba: Lµ khi x¶y ra tranh chÊp hîp ®ång, c¶ XÝ nghiÖp vµ kh¸ch hµng cÇn ph¶i nhanh chãng gi¶i quyÕt døt ®iÓm kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng chi phÝ cho viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp lín h¬n c¶ gi¸ trÞ hîp ®ång hoÆc dÔ g©y t×nh tr¹ng ø ®äng vèn l©u, mÊt uy tÝn cña XÝ nghiÖp víi kh¸ch hµng hiÖn t¹i còng nh­ trong t­¬ng lai. NÕu c¶ hai phÝa kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc th× cã thÓ ®­a ra toµ vµ chi phÝ nµy do hai bªn chÞu. MÆt kh¸c, phÝa XÝ nghiÖp ph¶i lu«n s½n sµng t¹o c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó khi kh¸ch hµng yªu cÇu ®¸p øng ngay vµ ®óng tiÕn ®é trong hîp ®ång ®· ký kÕt xÝ nghiÖp còng cÇn m¹nh d¹n chi phÝ ®Ó khuyÕn khÝch kh¸ch hµng thùc hiÖn ®óng thêi h¹n trong hîp ®ång, nh»m t¨ng tèc ®é tiªu thô vµ thu hót kh¸ch hµng ngµy cµng ®«ng. Thø t­, lµ môc tiªu kinh doanh cña xÝ nghiÖp còng nh­ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kh¸c lµ lîi nhuËn, kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã xÝ nghiÖp cßn cã nhiÖm vô lµ b¶o ®¶m c«ng ¨n viÖc lµm cho mét sè lao ®éng t­¬ng ®èi lín. Do ®ã trong nh÷ng n¨m qua, ®«i lóc xÝ nghiÖp ®· ph¶i ký kÕt nh÷ng hîp ®ång kh«ng mÊy ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ, thËm chÝ chÊp nhËn hoµ. Nh­ vËy cã nghÜa r»ng muèn t¹o ra mét c¬ chÕ thu håi nhanh vèn, b¶o toµn ®­îc vèn, t¨ng vßng quay vèn ®ßi hái ph¶i m ét hÖ thèng ®ång bé bëi chóng lµ c¸c chØ tiªu mang tÝnh chÊt tæng hîho ë ®©y kh«ng nh÷ng lµ vÊn ®Ò viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng mµ cßn rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c n÷a. Tuy nhiªn chóng ta còng cÇn thÊy r»ng kh«ng ph¶i lóc nµo thu tiÒn ngay còng cã lîi nhÊt lµ ®èi víi c¸c b¹n hµng truyÒn thèng hoÆc nh÷ng b¹n hµng n»m trong diÖn ­u tiªn. Khi ®ã xÝ nghiÖp nªn cho phÐp kh¸ch hµng tr¶ chËm nh­ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o thu håi ®óng thêi h¹n vµ chi phÝ cho viÖc kh¸ch hµng thanh to¸n chËm lµ nhá nhÊt. 1.5. Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l­u ®éng ®Þnh møc kú kÕ ho¹ch s¸t víi nhu cÇu vèn thùc tÕ cña xÝ nghiÖp. 1.5.1. Sù cÇn thiÕt cña ph­¬ng ph¸p. Trong thêi gian qua viÖc lËp kÕ ho¹ch vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp ®· béc lé mét sè tån t¹i chñ yÕu sau: - ViÖc x¸c ®Þnh vèn l­u ®éng dùa vµo doanh thu kÕ ho¹ch vµ sè vßng quay cña vèn kÕ ho¹ch lµ ch­a khoa häc, do ®ã ch­a x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn cho tõng kh©u, tõng bé phËn, ®iÒu nµy dÉn ®Õn xÝ nghiÖp ph¶i ®i vay ng¾n h¹n ng©n hµng víi tØ lÖ lín. -Tuy nhiªn doanh thu ngµy mét t¨ng ,n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc + Doanh thu n¨m 2000 : 47.256.192 triÖu VN§. + Doanh thu n¨m 2001 : 56.202.314 triÖu VN§. §iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh r»ng XÝ nghiÖp lµm ¨n ngµy mét cã l·i, tuy nhiªn chi phÝ qu¶n lý XÝ nghiÖp cßn cao, cÊc kho¶n nî vay vÉn ®ang lµ mét th¸ch thøc víi XÝ nghiÖp. II/ Mét sè kiÕn nghÞ víi nhµ n­íc Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n kh«ng kÐm phÇn quan träng ¶nh h­ëng ®Õn viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn cña XÝ nghiÖp lµ Nhµ n­íc cã nhiÒu quy ®Þnh vÒ chÕ ®é thuÕ, lÖ phÝ, qu¶n lý ®Çu t­, b¶o vÖ thÞ tr­êng hiÖn hµnh kh«ng cßn phï hîp víi ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng hiÖn nay vµ tÝnh chÊt ®Æc thï cña ho¹t ®éng §­êng biÓn. Thªm vµo ®ã Nhµ n­íc kh«ng cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cho ph¸t triÓn ®éi tµu vµ còng ch­a cã mét chÝnh s¸ch b¶o hé hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn b¶o vÖ thÞ tr­êng §­êng biÓn trong n­íc, chèng l¹i søc Ðp ngµy cµng t¨ng cña c¸c h·ng tµu n­íc ngoµi vµ gióp c¸c doanh nghiÖp §­êng biÓn hîp t¸c ®Çu t­, ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Do vËy, víi t­ c¸ch ®ã Nhµ n­íc nªn chó ý h¬n tíi ngµnh §­êng biÓn viÖt nam nh»m gãp phÇn cho XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco qu¶n lý, sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n ®ång vèn cña m×nh. Thø nhÊt, lµ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco sö dông ®­êng thuû, ®­êng bé, nh­ng c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i biÓn ®ang ph¶i chÞu lÖ phÝ ®­êng bé tÝnh trong gi¸ nhiªn liÖu. Trong khi ®ã, chi phÝ nhiªn liÖu lu«n chiÕm kho¶ng gÇn 60% gi¸ thµnh vËn t¶i ®­êng biÓn. Do ®ã nhµ n­íc còng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch gióp c¸c doanh nghiÖp gi¶m ®­îc chi phÝ ®­êng bé nµy. §Æc biÖt trong giai ®o¹n khã kh¨n hiÖn nay khi mµ c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i ®ang ph¶i chÞu søc Ðp gi¶m gi¸ c­íc do ¶nh h­ëng suy tho¸i cña ngµnh ®­êng biÓn vµ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ trong khu vùc. Thø hai, lµ nhµ n­íc cÇn thÓ chÕ ho¸ chÕ ®é b¶o hé hîp lý tµu th«ng qua viÖc ban hµnh chÕ ®é thuÕ míi vµ thùc hiÖn qu¶n lý thÞ tr­êng b»ng c¸c biÖn ph¸p t­¬ng tù nh­ trong ngµnh hµng kh«ng, dÇu khÝ, b­u chÝnh. Nhµ n­íc còng nªn ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p tµi chÝnh hîp lý nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp vËn t¶i biÓn cã ®iÒu kiÖn t¸i ®Çu t­ kh«i phôc, ph¸t triÓn ®éi tµu s«ng trong giai ®o¹n tõ 10 - 15 n¨m tíi. KÕt luËn Qu¶n lý vµ n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ sö dông vèn ë bÊt kú mét doanh nghiÖp nhµ n­íc nµo suy cho cïng lµ mét c«ng viÖc v« cïng khã kh¨n phøc t¹p, ®Æc biÖt trong t×nh h×nh thÞ tr­êng ®Çy biÕn ®éng, rñi ro bÊt tr¾c khã l­êng tr­íc ®­îc, trong t×nh h×nh khñng ho¶ng hiÖn nay. C¸c nhµ l·nh ®¹o cã thÓ thÊm nhuÇn lý luËn khoa häc vÒ qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ g×? C¸c bé phËn tham m­u ®· cã thÓ ®· rÊt nh¹y c¶m víi kÕt qu¶ còng nh­ kh¶ n¨ng ph©n tÝch t×nh h×nh vèn hay viÖc tæ chøc c¶ mét hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ®¹t c¸c chØ sè tµi chÝnh hÊp dÉn còng nh­ viÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng ®iÒu ®· ®¹t ®­îc ra sao. Tuy vËy thùc tÕ l¹i lu«n chøng minh sù ®a d¹ng vèn cã cña nã, kú väng t¹o ra mét lîi thÕ c¹nh tranh tiÒm Èn h¬n h¼n c¸c chiÕn l­îc con ng­êi hay chiÕn l­îc marketing ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco lµ râ rµng vµ ®óng tuy nhiªn hÖ thèng tµi chÝnh cßn bÊt hîp lý, mÆc dï hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ ®­îc chó träng vµ cao,song kh¶ n¨ng b¶o toµnvµ ph¸t triÓn vèn rÊt h¹n chÕ. Trªn nh÷ng c¬ së ®¸nh gi¸ ®ã, mét sè gi¶i ph¸p hîp lý ®­îc ®Ò xuÊt nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng ®iÓm yÕu vµ n©ng cao kh¶ n¨ng qu¶n lý vèn ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco. Mét lÇn n÷a em xin bµy tá lßng c¶m ¬n ch©n thµnh cña m×nh tíi ThÇy gi¸o TS §µm V¨n HuÖ cïng c¸c c« chó vµ c¸c nh©n viªn trong XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco ®· gióp em hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy. Tµi liÖu tham kh¶o Th«ng t­ sè 57TC/TCDN ngµy 12/11/1999 cña Bé Tµi chÝnh h­íng dÉn viÖc qu¶n lý sö dông vèn vµ tµi s¶n trong DNNN. Kinh tÕ th­¬ng m¹i - Khoa Th­¬ng m¹i tr­êng §HKTQD. Qu¶n trÞ doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Khoa th­¬ng m¹i tr­êng §H KTQD. 4. Qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp. NXB Thèng kª 1994. Sæ tay qu¶n lý vèn trong doanh nghiÖp. NXB Thèng kª 1994. T¹p chÝ Tµi chÝnh n¨m 2001. C¸c tµi liÖu: QuyÕt ®Þnh thµnh lËp, c¸c b¸o c¸o tæng hîp, c¸c ®Ò ¸n ph¸t triÓn ... cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco. Môc lôc PhÇn më ®Çu 1 Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn ë doanh nghiÖp 3 1.I –Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i vèn vµ qu¶n lý vèn trong kinh doanh.....................3 1.1.1- Kh¸i niÖm vÒ vèn s¶n xuÊt kinh doanh 3 1.1.2- Ph©n lo¹i vèn trong ho¹t ®éng s¶n xu¸t kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm Vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng 4 1.2- Nguån vèn, chi phÝ vèn vµ c¬ cÊu vèn cña doanh nghiÖp 8 1.3-Néi dung ho¹t ®éng qu¶n lý vèn.....................................................................9 1.3.1- Néi dung ho¹t ®éng qu¶n lý vèn cè ®Þnh....................................................10 1.3.2- Néi dung ho¹t ®éng qu¶n lý vèn l­u ®éng. ............................................. 1.4- C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn trong doanh nghiÖp 18 1.4.1- C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng 1.4.2- HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp .........20 1.4.3- C¸c gi¶i ph¸p nh»m qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn 26 Ch­¬ng II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng qu¶n lý vµ sö dông vèn ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 31 I-Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 31 1.1- LÞch sö h×nh thµnh 31 1.2- NhiÖm vô chñ yÕu cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 31 1.3- C¬ cÊu tæ chøc cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 31 1.4- Nghµnh nghÒ kinh doanh................................................................................34 II- KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 33 1- Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 33 2- Nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu ¶nh h­ëng ®Õn qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 34 III- Ph©n tÝch ho¹t ®éng qu¶n lý vèn kinh doanh cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 41 1- Vèn vµ c¸ch thøc huy ®éng cña XÝ nghiÖp 41 2- Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vèn cè ®Þnh 43 3- T×nh h×nh qu¶n lý vèn l­u ®éng 50 III- Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn cña XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 56 1- T×nh h×nh sö dông vèn ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco qua mét sè chØ tiªu c¬ b¶n 56 2- C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh 58 3- HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 61 4- §¸nh gi¸ chung c«ng t¸c qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco . 65 Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao c«ng t¸c qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn ë XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 66 I- Nh÷ng gi¶i ph¸p cho tæng XÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn Vinafco 66 1- Ph¸t huy c¬ chÕ ®iÒu hoµ vèn trong XÝ nghiÖp. 66 2- C¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh 68 3- Thanh lý, b¸n bít mét sè tµu qu¸ cò hoÆc kh«ng cßn phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng 70 4- H¹n chÕ vèn l­u ®éng bÞ chiÕm dông nh»m thu håi vèn nhanh, t¨ng vßng quay cña vèn 72 5- Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l­u ®éng ®Þnh møc kú kÕ ho¹ch s¸t víi nhu cÇu vèn thùc tÕ 72 II- Mét sè kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc 77 KÕt luËn 78 Tµi liÖu tham kh¶o 79 NhËn xÐt cña c¬ quan thùc tËp tèt nghiÖp