Đề tài Giải pháp nhằm quản lý nợ quá hạn trong hoạt động tín dụng tại ACB Phòng Giao Dịch Chợ Đầm - Nha Trang
LỜI NÓI ĐẦU Để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của nước ta trong giai đoạn mới, hiện đại hóa và công nghiệp hóa đất nước, ngành ngân hàng cần phải phát triển bền vững, ổn định, thành công trong cạnh tranh và hội nhập. Tuy nhiên, hoạt động Ngân hàng nước ta hiện đang gặp nhiều khó khăn và còn không ít tồn tại nhất là hoạt động tín dụng còn chưa an toàn, có nhiều rủi ro, chất lượng tín dụng chưa tốt. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên: Điều kiện kinh tế – xã hội, môi trường pháp lý chưa đồng bộ, khách hàng vay Ngân hàng; bản thân các Ngân hàng TMCP, sự kiểm tra, kiểm soát của Ngân hàng Nhà Nước và các cơ quan chức năng Ở nước ta, từ 1996 – 1998, nếu theo tiêu chuẩn Việt Nam, tỷ lệ nợ quá hạn khoảng 13%, song theo tiêu chuẩn quốc tế lại không dưới 30% (báo cáo của IMF, quý IV/2001) nghĩa là tương đương với những nước có tỷ lệ nợ quá hạn đặc biệt cao. Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, năm 2002, tổng số nợ xấu của các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng là hơn 20.000 tỷ đồng, chiếm hơn 7,2% tổng dư nợ, chiếm khoảng 7,78% tổng dư nợ (nếu tính cả các khoản chờ xử lý, nợ phải trả thay, nợ thanh toán ) Đến năm 2004 tổng số nợ xấu giảm xuống còn trên 13.000 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ dưới 4%, thấp hơn tỷ lệ an toàn cho phép theo thông lệ quốc tế là 5%. Đến năm 2005, tổng số nợ xấu lại tăng lên con số 17.500 tỷ đồng, nhưng tỉ lệ chỉ chiếm 3,18% tổng dư nợ, riêng khối ngân hàng thương mại nhà nước thì tỷ lệ này trên 5%. Đến hết tháng 9/2006, thực trạng nợ quá hạn của các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng chưa có con số công bố từ ngân hàng Nhà nước nhưng nhiều chuyên gia cho rằng, con số tuyệt đối là hơn 20.000 tỷ đồng, tỷ lệ không biến đổi nhiều, vẫn dưới mức 5% do tổng dư nợ cho vay và đầu tư cũng tăng nhanh nhưng không phải không đáng quan tâm. Song một số chuyên gia của một số tổ chức tiền tệ quốc tế và chuyên gia ngân hàng thương mại trong nước cho rằng, tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng thương mại thực tế luôn luôn cao gấp khoảng 2 lần số liệu do Ngân hàng Nhà nước công bố, hiện nay đang ở mức 7-8%, riêng cacù ngân hàng thương mại Nhà nước đang ở mức trên 10%, thậm chí có chuyên gia cho rằng phải ở mức trên 15%. Từ đó, chúng ta thấy việc nợ quá hạn phát sinh đã và đang đe dọa tình hình an ninh tài chính trong hoạt động ngân hàng. Do đó, xử lý nợ quá hạn trở thành mục tiêu sống còn của ngành ngân hàng cần được ưu tiên và tập trung chỉ đạo trong hoạt động của mình. Xuất phát từ tình hình thực tiễn của hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện nay cũng như sự yêu thích của bản thân đối với lĩnh vực này, nên khi bước vào giai đoạn thực tập, có điều kiện tiếp xúc thực tế, bản thân không ngần ngại đi vào tìm hiểu và viết chuyên đề tốt nghiệp về đề tài này dẫu biết rằng đây là vấn đề lớn và khó khăn. Tất nhiên với tầm hiếu biết còn hạn chế của mình, tôi biết rằng bài viết sẽ chắc chắn còn nhiều thiếu sót. Do vậy rất mong nhận được sự chỉ bảo và đóng góp tận tình của quý thầy cô và mọi người. Nhân đây, kính xin quý thầy cô trường Đại Học Nha Trang cũng như các anh chị hiện đang công tác tại Ngân hàng TMCP Á Châu – Phòng Giao Dịch Chợ Đầm nhận nơi tôi lòng tri ân sâu sắc, những người đã giúp đỡ tôi trong việc hoàn thành chuyên đề này. Trân trọng! Mục lục Nhận xét của cơ quan thực tập Nhận xét của giáo viên hướng dẫn Nhận xét của khoa quản trị kinh doanh Lời nói đầu Phần I: Lý luận chung về tín dụng ngân hàng Tìøm hiểu về Ngân hàng thương mại 1. Sự hình thành và phát triển 2. Định nghĩa 3. Chức năng của ngân hàng thương mại Tín dụng ngân hàng 1. Nguồn gốc của tín dụng ngân hàng 2. Khái niệm 3. Phân loại tín dụng 4. Nguyên tắc của tín dụng ngân hàng 5. Đặc trưng của tín dụng ngân hàng 6. Vai trò của tín dụng ngân hàng Nợ quá hạn 1. Nợ quá hạn là gì? 2. Bản chất của nợ quá hạn 3. Phân loại nợ quá hạn 4. Tầm quan trọng của việc hạn chế nợ quá hạn Phần II: Thực trạng nợ quá hạn trong hoạt động tín dụng tại ACB – Phòng Giao Dịch Chợ Đầm I. Giới thiệu về Khánh Hòa và NH ACB – Phòng Giao Dịch Chợ Đầm 1. Tình hình đặc điểm chung của Tỉnh Khánh Hòa 1.1 Tình hình xã hội 1.2 Tình hình kinh tế 1.3 Tình hình phát triển các hoạt động NH trên địa bàn tỉnh KH 2. Ngân hàng TMCP ACB - Phòng Giao Dịch Chợ Đầm 2.1 Quá trình hình thành 2.2 Cơ cấu tổ chức và quản lý 2.3 Chức năng các phòng ban 2.3.1 Phòng hành chính 2.3.2 Phòng kinh doanh 2.3.3 Phòng kế toán 3.4 Phòng Giao dịch ngân qũy II. Tình hình hoạt động tín dụng tại ACB - Phòng Giao Dịch Chợ Đầm III. Thực trạng nợ quá hạn IV. Các nguyên nhân làm phát sinh nợ quá hạn 1. Về phía khách hàng 2. Bản thân ngân hàng 3. Nguyên nhân khác V. Các biện pháp hạn chế nợ quá hạn đã và đang được áp dụng trong thời gian qua Phần III: Những đề xuất nhằm quản lý nợ quá hạn trong hoạt động tín dụng tại ACB Phòng Giao Dịch Chợ Đầm I. Nhận định và đánh giá thực trạng hoạt động tại ACB Phòng Giao Dịch Chợ Đầm II. Những đề xuất Các biện pháp thuộc về quản lý vĩ mô 1. Môi trường pháp lý 1.2.Hoàn thiện và nâng cao quy mô của “TT thông tin TD” (CIC) 2. Những biện pháp thuộc về nghiệp vụ ngân hàng 2.1 Thực hiện quy trình cho vay đầy đủ và chặt chẽ 2.2. Đầu tư phân tán 2.3. Vấn đề bảo hiểm tín dụng 2.4. Vấn đề tiêu chuẩn hoá đội ngũ cán bộ tín dụng 3. Giải pháp cho phòng giao dịch 3.1. Định kỳ hạn trả nợ chính xác 3.2. Tăng cường thẩm định sau khi cho vay 3.3. Nâng cao kỹ năng, giảm tình trạng quá tải của cán bộ tín dụng 3.4. Tăng cường thu hút nguồn vốn trung dài hạn 4. Giải pháp cho những năm tới 4.1 Cần xác định rõ quan điểm 4.2 Quản lý khách hàng bằng tài khoản sec 4.3 Sử dụng nghiệp vụ hoán đổi tín dụng (Credit Swaps) 4.4 Thực hiện quy trình cho vay đầy đủ và chặt chẽ Kết luận Phụ lục Bốn bài học từ vụ án Epco – Minh Phụng cho hoạt động quản lý rủi ro tín dụng Tài liệu tham khảo
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Giải pháp nhằm quản lý nợ quá hạn trong hoạt động tín dụng tại ACB Phòng Giao Dịch Chợ Đầm - Nha Trang, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
uï traùch coâng taùc tín duïng.
Toå chöùc thöôøng xuyeân caùc ñoät kieåm tra, ruùt ra nhöõng sai soùt ñeå chaán chænh kòp thôøi.
Coù quan heä toát vôùi ñòa phöông trong vieäc cho vay vaø thu nôï, thu nôï quaù haïn.
Trích laäp döï phoøng ñaày ñuû.
Haàu heát caùc moùn vay ñeàu coù taøi saûn theá chaáp laø baát ñoäng saûn coù giaù trò.
PHAÀN III: NHÖÕNG ÑEÀ XUAÁT NHAÈM QUAÛN LYÙ NÔÏ QUAÙ HAÏN TRONG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAÏI ACB KHAÙNH HOØA
I. Nhaän ñònh vaø ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng taïi ACB Khaùnh Hoøa
Vôùi tyû leä nôï quaù haïn / toång dö nôï luoân ôû möùc raát thaáp, bình quaân 0,31%/naêm trong naêm 5 gaàn ñaây. Ñaây laø moät keát quaû raát khaû quan neáu khoâng muoán noùi laø nieàm mô öôùc cuûa nhieàu ngaân haøng. Theá nhöng ta caàn xem xeùt kyõ raèng tyû leä nôï quaù haïn naøy laø do quaûn lyù toát coâng taùc tín duïng hay laø quaù trình thaän troïng trong vieäc cho vay? Vôùi caùch xem xeùt naøy seõ giuùp tìm ra nguyeân nhaân ñeå khaéc phuïc hay laø cuûng coá theâm, phaùt huy theâm nhöõng bieän phaùp hieän thôøi.
Ta bieát raèng: Toác ñoä taêng cho vay chuû yeáu phuï thuoäc vaøo toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. Neàn kinh teá coù toác ñoä taêng tröôûng caøng cao thì nhu caàu voán caøng lôùn, ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån coù ñaëc ñieåm hoaït ñoäng döïa nhieàu vaøo nguoàn voán vay töø ngaân haøng. Haõy xem xeùt moái töông quan giöõa toác ñoä taêng tröôûng kinh teá, toác ñoä dö nôï cho vay cuûa toaøn heä thoáng ngaân haøng vaø cuûa chi nhaùnh Khaùnh Hoøa.
Naêm
2003
2004
2005
Taêng tröôûng GDP (%)
6,79
6,89
7,04
Toaøn heä thoáng (%)
38,14
21,44
28,00
ACB Khaùnh Hoøa (%)
53,74
36,00
59,06
(Nguoàn: Thôøi baùo kinh teá Vieät Nam vaø Phoøng tín duïng ACB Khaùnh Hoøa)
Roõ raøng toác ñoä taêng dö nôï cho vay cuûa chi nhaùnh raát toát, luoân cao hôn toác ñoä chung cuûa toaøn ngaønh ngaân haøng. Theá nhöng neáu xeùt rieâng trong ngaân haøng, ta thaáy raèng tyû leä dö nôï cho vay/voán huy ñoäng cuûa chi nhaùnh laïi raát thaáp, bình quaân laø 69,33%/naêm
Ñôn vò tính: trieäu ñoàng
Naêm
2003
2004
2005
Voán huy ñoäng
217.622
340.565
483.820
Dö nôï
161.460
219.835
349.318
Dö nôï/Voán huy ñoäng
74,36%
64,55%
72,20%
(Nguoàn:Phoøng tín duïng ACB Khaùnh Hoøa)
Trong khi ñoù, tyû leä naøy cuûa caû nöôùc ñaït tôùi treân 90%. Ñieàu naøy cho thaáy hieäu suaát söû duïng voán cuûa chi nhaùnh chöa cao, coù moät khoái löôïng voán khaù lôùn öù ñoïng taïi ngaân haøng khoâng cho vay ñöôïc trong khi ngaân haøng vaãn phaûi chòu caùc chi phí. Nhö vaäy vieäc tyû leä nôï quaù haïn thaáp beân caïnh vieäc quaûn lyù toát coâng taùc tín duïng, moät phaàn laø do ngaân haøng quaù thaän troïng trong cho vay. Cuõng coù yù kieán phaûn baùc cho raèng vôùi toác ñoä taêng dö nôï luoân cao hôn toác ñoä taêng huy ñoäng voán trong nhöõng naêm gaàn ñaây thì chaúng maáy choác ngaân haøng seõ chaúng coøn voán ñeå cho vay. Theá nhöng caàn nhaän thaáy raèng, veà maët toaùn hoïc, quy moâ cuûa voán huy ñoäng ñaõ coù giaù trò raát lôùn, khi quy moâ ñaõ lôùn leân, töùc laø soá goác so saùnh ñaõ cao hôn, löôïng tuyeät ñoái cuûa 1% taêng leân ngaøy caøng lôùn, thì taêng tröôûng theâm 1% seõ khoù khaên hônnhieàu so vôùi nhöõng naêm tröôùc ñaây.
Do vaäy, tuy toác ñoä taêng dö nôï cao nhöng neáu xeùt veà giaù trò tuyeät ñoái thì vaãn thaáp hôn voán huy ñoäng.
Ñôn vò tính: trieäu ñoàng
Giaù trò tuyeät ñoái
2004-2003
2005-2004
Voán huy ñoäng
122.943
143.255
Cho vay
58.429
129.483
(Nguoàn:Phoøng tín duïng ACB Khaùnh Hoøa)
Nhöõng ñeà xuaát nhaèm goùp phaàn giaûm thieåu nôï quaù haïn, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng taïi ACB Khaùnh Hoøa.
Laø moät chi nhaùnh tröïc thuoäc heä thoáng Ngaân haøng AÙ Chaâu, hoaït ñoäng treân laõnh thoå Vieät Nam neân nhöõng quy cheá, cung caùch ñieàu haønh vaø söï quaûn lyù vó moâ cuûa NHNN seõ coù söï taùc ñoäng khoâng nhoû ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng thöông maïi noùi chung vaø chi nhaùnh noùi rieâng. Tôùi nay, heä thoáng phaùp luaät vaø nhöõng ñieàu kieän caàn thieát cho moät saân chôi an toaøn vaãn coøn thieáu, chính vì vaäy maø trong nhöõng naêm vöøa qua hoaït ñoäng tín duïng luoân coù nguy cô cao, ruûi ro lôùn vaø nôï quaù haïn cao laøm cho Chính phuû phaûi ñöa ra ñeà aùn xöû lyù nôï toàn ñoäng. Ñaây chæ laø nhöõng bieän phaùp chæ coù taùc duïng “chöõa chaùy tröôùc maét”, chöa coù tính laâu daøi. Do vaäy xin ñöôïc kieán nghò moät vaøi giaûi phaùp.
Caùc bieän phaùp thuoäc veà quaûn lyù vó moâ
Moâi tröôøng phaùp lyù
Tröôùc tieân, phaûi xem xeùt cô cheá phaùp lyù veà vieäc thu hoài nôï. Moät thöïc traïng hieän nay laøm nhöõng ngöôøi thu hoài nôï raát vaát vaû laø cô cheá phaùp lyù cho thu hoài nôï vöøa thieáu vöøa maâu thuaãn; vöøa khoâng nghieâm trong vieäc chaáp haønh, vöøa keùo daøi trong thi haønh aùn, vöøa vöôùng maéc ngay töø vaên baûn luaät, phaùp leänh ñeán caùc vaên baûn khaùc thaáp hôn. Coù theå neâu ra daãncöùng sau:
Ngaøy 01/07/2002, Thoáng ñoác NHNN ban haønh quyeát ñònh soá 688/2002/QÑ-NHNN veà vieäc thöïc hieän chuyeån nôï quaù haïn caùc khoaûn nôï vay cuûa khaùch haøng taïi caùc toå chöùc tín duïng. Taïi ñieåm c khoaûn 2 ñieàu 1 quy ñònh naøy höôùng daãn cuï theå caùc khoaûn nôï vay thuoäc ñoái töôïng aùp duïng ñeå chuyeån nôï quaù haïn taïi thôøi ñieåm naøy goàm “caùc khoaûn nôï vay öu ñaõi caø chæ ñònh cuûa Chính phuû, Thuû töôùng chính phuû”.
Theo höôùng daãn taïi ñieåm d khoaûn 1 cuûa vaên baûn soá 405/NHNN-CSTT coù neâu: “Tröôøng hôïp khoâng thöïc hieän vieäc chuyeån nôï quaù haïn theo quy ñònh taïi khoaûn 2 ñieàu 13 quy cheá cho vay cuûa toå chöùc tín duïng ñoái vôùi khaùch haøng ban haønh theo quyeát ñònh 1627/2001/QÑ-NHNN: Caùc toå chöùc tín duïng cho vay öu ñaõi vaø cho vay caùc döï aùn ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc theo chæ ñònh vaø uûy thaùc cuûa Chính phuû, thì vieäc chuyeån nôï quaù haïn ñoái vôùi khoaûn vay naøy, caùc toå chöùc tín duïng thöïc hieän theo quy ñònh cuûa chính phuû”.
Nhö vaäy, cuøng moät thôøi ñieåm keå töø ngaøy 01/07/2002, caùc khoaûn cho vay öu ñaõi theo chæ ñònh vaø uûy thaùc cuûa Chính phuû laïi coù 2 quy ñònh khaùc nhau: moät tröôøng hôïp thuoäc ñoái töôïng phaûi chuyeån nôï quaù haïn, moät tröôøng hôïp thì khoâng chuyeån nôï quaù haïn vaø thöïc hieän theo quy ñònh cuûa Chính phuû.
Do ñoù, phaûi thieát laäp moät cô cheá phaùp lyù khaéc phuïc nhöng baát caäp hieän haønh, cô cheá naøy phaûi sao cho phuø hôïp vôùi caùc ñaëc tröng, yeâu caàu cuûa hoaït ñoäng tín duïng. Veà hình thöùc, cô cheá phaùp lyù môùi phaûi laø vaên baûn coù hieäu löïc cao (luaät) môùi coù theå giaûi quyeát ñöôïc caùc toàn taïi naøy. Khi ñaõ coù nhöõng quy ñònh phuø hôïp veà thuû tuïc cuõng nhö trình töï thu nôï, coøn phaûi coù söï nghieâm chænh trong vieäc thöïc thi vaø coù söï tham gia cuûa toaøn xaõ hoäi. Vieäc xöû lyù nôï toàn ñoïng khoâng neân chæ coi laø vieäc cuûa noäi boä ngaønh ngaân haøng maø ñoøi hoûi caàn coù söï quan taâm noã löïc cuûa caùc caáp caùc ngaønh.
Ñieàu khoâng keùm phaàn quan troïng laø trong quaù trình thi haønh aùn cuõng neân haïn cheá söï can thieäp cuûa caùc cô quan thaåm quyeàn phaûi ngöng laïi vieäc xöû lyù nôï, gaây thieät haïi cho ngaân haøng. Theo thieån yù, neáu sau khi kieåm tra maø keát quaû khoâng thay ñoåi thì thieät haïi ngaân haøng trong thôøi gian ngöng phaûi ñöôïc boài thöôøng töø cô quan coù chöùc naêng ñoù. Trong thôøi buoåi maø ñoàng tieàn coù theå sinh laõi qua töøng ñeâm (O/N) thì vieäc laøm chaäm treã khaû naêng thu hoài nôï cuûa caùc ngaân haøng chæ vì leà loái laøm vieäc cuûa caùc cô quan laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc.
1.2. Hoaøn thieän vaø naâng cao quy moâ cuûa “Trung taâm thoâng tin tín duïng” (CIC).
Coù nhieàu nguyeân nhaân gaây ra nôï quaù haïn cho hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, nhöng coù moät trong nhöõng nguyeân nhaân quan troïng nhaát laø vieäc thieáu thoâng tin caàn thieát veà khaùch haøng vay, ñaëc bieät laø thoâng tin veà taøi chính vaø caùc thoâng tin coù lieân quan ñeán vieäc traû nôï cuûa khaùch haøng vay.
Vieäc ñöa ra giaûi phaùp veà phaân tích, xeáp loaïi doanh nghieäp (credit ratings) laø moät coâng vieäc ngaøy caøng ñöôïc chuù yù roäng raõi trong hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng. Thoâng tin veà phaân tích, xeáp loaïi doanh nghieäp coù yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi, moät maët giuùp ngaân haøng löïa choïn nhöõng khaùch haøng toát, coù khaû naêng traû nôï trong töông lai ñeå ñaàu tö tín duïng, maëc khaùc thoâng qua ñònh haïng khaùch haøng hieä coù cuûa mình ñeå coù nhöõng chính saùch tín duïng hôïp lyù, nhö taêng döï phoøng ruûi ro hoaëc taêng cöôøng giaùm saùt ñoái vôùi nhöõng khoaûn vay coù vaán ñeà. Ñeán nay coâng vieäc naøy ñaõ trôû neân phoå bieán treân khaép theá giôùi, ôû nhieàu nöôùc, Chính phuû coøn coù bieän phaùp tích cöïc khuyeán khích vieäc saûn xuaát, cung caáp thoâng tin nhaèm ñaûm baûo an toaøn cho thò tröôøng taøi chính, vì theá coù nhieàu cô quan chuyeân moân hoaù saûn xuaát vaø cung caáp thoâng tin veà phaân tích, xeáp loaïi tín duïng doanh nghieäp ñeå phuïc vuï cho ngaân haøng thöông maïi vaø caùc chuû theå khaùc trong neàn kinh teá.
Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy, ngaøy 24/01/2002, Thoáng ñoác NHNN ñaõ coù quyeát ñònh soá 57/2002/QÑ-NHNN veà vieäc cho pheùp trung taâm thoâng tin tín duïng trieån khai thí ñieåm ñeà aùn phaân tích, xeáp loaïi tín duïng doanh nghieäp. Thoâng tin veà phaân tích xeáp loaïi doanh nghieäp coù yù nghóa raát lôn ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi.
Vieäc thaønh laäp CIC laø heát söùc caàn thieát. Tuy nhieân sau hôn 2 naêm hoaït ñoäng, hieän CIC chæ môùi phaân tích vaø xeáp loaïi khoaûng 3.000 doanh nghieäp, chuû yeáu laø doanh nghieäp Nhaø nöôùc. Quy moâ doanh nghieäp coøn raát nhoû beù, chöa toång hôïp ñoái vôùi caû neàn kinh teá. Do vaäy caàn môû roäng quy moâ veà soá löôïng doanh nghieäp ñöôïc phaân tích cuõng nhö caùc chæ tieâu duøng ñeå ñaùnh giaù xeáp loaïi veà moät doanh nghieäp. Vieäc CIC hoaït ñoäng hieäu quaû seõ aûnh höôûng raát lôùn vôùi an ninh trong hoaït ñoäng cuûa caû heä thoáng ngaân haøng.
Theá nhöng hieän nay caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh khoâng maën maø quan heä vôùi trung taâm. Nhieàu ngaân haøng coå phaàn töï mình tìm kieám thoâng tin phoøng ngöøa ruûi ro maø khoâng hoûi hay khoâng hôïp taùc vôùi CIC … thöïc traïng naøy do caùc nguyeân nhaân sau:
Caùc toå chöùc tín duïng chöa nhaän thöùc ñaày ñuû veà thu nhaäp thoâng tin phoøng ngöøa ruûi ro qua trung taâm.
Thieáu caùc haønh lang phaùp lyù raøng buoäc caùc toå chöùc tín duïng phaûi cung caáp thoâng tin vaø hôïp taùc vôùi trung taâm trong lónh vöïc naøy, thieáu caùc cheá taøi caàn thieát cho phaùt huy hieäu quaû cuûa trung taâm.
Trong caïnh tranh hoaït ñoäng tín duïng, caùc toå chöùc tín duïng khoâng muoán cung caáp thoâng tin cho trung taâm vì sôï loä thoâng tin, maát khaùch haøng…
Vôùi nhöõng nguyeân nhaân treân, caùc cô quan coù thaåm quyeàn caàn ñöa ra nhöõnh bieän phaùp vaø cheá taøi thích hôïp ñeå CIC thöïc söï laø nguoàn döõ lieäu (data) caàn thieát vaø höõu ích cho caùc toå chöùc tín duïng trong vieäc tìm kieám thoâng tin khaùch haøng khi caàn .
Trong töông lai, nöôùc ta caàn chuù troïng phaùt trieån loaïi hình “Coâng ty kinh doanh thoâng tin” thoâng qua thu nhaäp, xöû lyù vaø baùn caùc thoâng tin cho ngöôøi coù nhu caàu nhö laø nhaø ñaàu tö, ngaân haøng, coå ñoâng, ngöôøi göûi tieàn, … ví duï nhö caùc coâng ty Standard & Poor, Moody, Value lines, … ÔÛ ñaây seõ naûy sinh vaán ñeà laø coù nhöõng ngöôøi “ñi xe khoâng toán tieàn” theá nhöng lôïi ích xaõ hoäi laø raát lôùn khoâng chæ rieâng ñoái vôùi ngaân haøng.
2. Nhöõng bieän phaùp thuoäc veà nghieäp vuï ngaân haøng.
2.1 Thöïc hieän quy trình cho vay ñaày ñuû vaø chaët cheõ.
Trong quy trình naøy ngaân haøng caàn tuaân thuû nghieâm tuùc caùc quy ñònh veà vieäc ñaùnh giaù vaø phaân loaïi khaùch haøng ñeå xeùt duyeät cho vay. Haèng naêm khi coù baùo caùo cuoái naêm cuûa caùc doanh nghieäp, caùn boä tín duïng tieán haønh phaân tích, ñaùnh giaù vaø phaân loaïi doanh nghieäp theo phöông thöùc tính ñieåm döïa vaøo caùc tieâu chuaån nhö: khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng ñeå xeùt duyeät cho vay, ñaët ñieåm khaùch haøng, khaû naêng veà voán töï coù vaø coi nhö töï coù, sau ñoù boä phaän chuyeân moân tieán haøng hoïp bình xeùt vaø keát luaän keát quaû phaân loaïi doanh nghieäp haèng naêm vaø baùo caùo keát quaû phaân loaïi naøy cho laõnh ñaïo ñôn vò. Sau khi xeùt duyeät cho vay voán, caùn boä tín duïng coøn coù traùch nhieäm theo doõi söû duïng voán vay, thu nôï vaø xöû lyù nôï quaù haïn. Quaù trình treân cho thaáy ngöôøi caùn boä tín duïng phaûi chòu khoù ñi saâu saùt cô sôû, naém baét tình hình moät caùch nhanh choùng nhaát.
2.2. Ñaàu tö phaân taùn vaø aùp duïng nhieàu hình thöùc cho vay thích hôïp cho töøng ñoái töôïng vay.
Trong nhieàu naêm qua, moät soá ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn thaønh phoá Nha Trang khoâng chaáp haønh nhöõng quy ñònh naøy duø raèng ñaàu tö phaân taùn laø moät bieän phaùp khaù phoå bieán ñaõ ñöôïc cheá ñoä quy ñònh roõ raøng. Ngoaøi bieän phaùp ñaàu tö phaân taùn cho nhieàu khaùch haøng, caùc ngaân haøng thöông maïi cuõng ñaàu tö phaân taùn cho nhieàu ngaønh ngheà, nhieàu thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau, vì möùc ñoä ruûi ro cuûa moãi ngaønh ngheà, moãi thaønh phaàn kinh teá cuõng raát khaùc nhau, hoaëc ngaân haøng coù theå ña daïng hoaù saûn phaåm tín duïng baèng caùch aùp duïng nhieàu hình thöùc cho vay thích hôïp nhö cho vay coù theá chaáp baèng khoaûn phaûi thu, chieát khaáu thöông phieáu, mua nôï, tín duïng thueâ mua… cuõng laø caùc bieän phaùp nhaèm phaân taùn ruûi ro tín duïng toát.
2.3. Vaán ñeà baûo hieåm tín duïng.
Caùc ngaân haøng thöông maïi coù theå yeâu caàu khaùch haøng coù vay voán ngaân haøng phaûi mua baûo hieåm taøi saûn hình thaønh töø voán vay. Ñaây laø bieän phaùp toát nhöng seõ laøm taêng theâm chi phí cuûa doanh nghieäp, vì vaäy caùc ngaân haøng thöông maïi, ngaân haøng Nhaø nöôùc coù theå baèng quyeát ñònh cuï theå cuûa mình taïo ñieàu kieän, hoã trôï cho doanh nghieäp moät phaàn chi phí naøy ñeå khuyeán khích doanh nghieäp mua baûo hieåm.
2.4. Vaán ñeà tieâu chuaån hoaù ñoäi nguõ caùn boä tín duïng.
Tieâu chuaån hoaù ñoäi nguõ caùn boä noùi chung vaø caùn boä tín duïng noùi rieâng laø vieäc laøm caàn thieát nhaèm naâng cao chaát löôïng caùn boä caû veà chuyeân moân laãn ñaïo ñöùc. Boä phaän nhaân söï cuûa ngaân haøng phaûi löïa choïn thaät kyõ ngay töø ñaàu khi tuyeån duïng vaø coù söï giaùo duïc, ñaøo taïo chu ñaùo sau naøy, nhö theá thì chuùng ta thaät söï coù nhöõng ngöôøi caùn boä tín duïng ñaày ñuû phaåm chaát ñaïo ñöùc vaø taøi naêng thöïc söï.
3. Giaûi phaùp cho chi nhaùnh.
Cho tình hình hieän taïi:
Tình hình nôï quaù haïn hieän taïi cuûa chi nhaùnh laø raát toát, ñaït ñöôïc möùc an toaøn cho pheùp trong hoaït ñoäng ngaân haøng. Tuy vaäy cuõng xin neâu ra moät soá giaûi phaùp giuùp cho tình hình ñöôïc toát hôn.
3.1. Ñònh kyø haïn traû nôï chính xaùc
Qua tìm hieåu, coù moät thöïc teá laø vieäc ñònh kyø haïn cho vay thöôøng theo caûm tính hoaëc theo moät soá kyø haïn xaùc ñònh (6 thaùng, 12 thaùng …) chöù ít ñi vaøo tính toaùn tính chaát hoaøn voán cuûa döï aùn cho phuø hôïp vôùi chu kyø saûn xuaát kinh doanh hay khoâng. Treân lyù thuyeát, vieäc thoaû thuaän giöõa khaùch haøng vaø ngaân haøng veà möùc cho vay, thôøi haïn cho vay vaø ñònh kyø haïn nôï laø caên cöù vaøo nhieàu yeáu toá nhö: chu kyø saûn xuaát kinh doanh, thôøi haïn thu hoài voán ñaàu tö, khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng, khaû naêng nguoàn voán cuûa toå chöùc tín duïng … song treân thöïc teá taïi chi nhaùnh laïi chöùa ñöïng khaù nhieàu yeáu toá chuû quan. Ta bieát raèng lónh vöïc noâng nghieäp vaø du lòch coù raát nhieàu ñoái töôïng saûn xuaát voán khaùc nhau, moãi ñoái töôïng saûn xuaát kinh doanh laïi coù moät loaïi döï aùn khaùc nhau, do vaäy seõ toàn taïi raát nhieàu kyø haïn nôï. Theá nhöng taïi chi nhaùnh chuû yeáu chæ coù thôøi haïn 6 thaùng maø thoâi. Vieäc ñònh kyø haïn traû nôï nhö theá gaây khoù khaên cho khaùch haøng trong vieäc traû nôï. Do vaây, thieát nghó khi thöïc hieän moät moùn vay, caùn boä tín duïng (CBTD) caàn phaûi tính toaùn kyõ vieäc ñònh kyø haïn nôï, naâng traùch nhieäm cuûa CBTD vaø khaùch haøng vay voán. CBTD coù theå linh ñoäng taêng theâm thôøi haïn traû nôï ñoái vôùi moät moùn vay so vôùi tính toaùn nhaèm naâng phaàn naøo giuùp cho khaùch haøng, ñaëc bieät laø hoä noâng dan, giaûi quyeát ñöôïc nhöõng khoù khaên (neáu coù) khi ñeán thôøi kyø ñaùo haïn. Thieát nghó ñieàu naøy seõ khoâng gaây toån thaát lôùn cho khaùch haøng vì hoï hoaøn toaøn coù theå traû tröôùc haïn neáu coâng vieäc laøm aên troâi chaûy. Nhö vaäy seõ coù lôïi nhieàu hôn ñoái vôùi hoï khi phaûi chòu moät laõi suaát quaù haïn do vaøo thôøi ñieåm ñaùo haïn chöa thu hoaïch ñöôïc. Khi ñaõ ñònh kyø haïn roài thì hai beân phaûi coi ñoù nhö moät ñieàu leänh baét buoäc phaûi thöïc thi.
3.2. Taêng cöôøng thaåm ñònh sau khi cho vay.
Vieäc cho vay caùc laàn sau ñoái vôùi khaùch haøng laø hoä kinh doanh cuõ, CBTD haàu nhö khoâng xem troïng vieäc thaåm ñònh hieäu quaû kinh teá cuûa döï aùn maø chuû yeáu döïa vaøo möùc tín nhieäm cuûa caùc laàn vay vaø traû nôï tröôùc ñoù. Ñieàu naøy coù theå laøm phaùt sinh ruûi ro khoâng traû ñöôïc nôï do döï aùn khoâng khaû thi nhöng vaãn ñöa vaøo hoaït ñoäng hoaëc khaùch haøng duøng tieàn vay vôùi muïc ñích khaùc trong hoà sô vay voán. Giaûi quyeát vaán ñeà naøy vaãn laø löu yù tinh thaàn traùch nhieäm cuûa CBTD veà thaåm ñònh vaø taêng cöôøng giaùm saùt sau khi cho vay.
3.3. Naâng cao kyõ naêng, giaûm tình traïng quaù taûi cuûa caùn boä tín dung.
Ñeå giaûi quyeát nhöõng khoù khaên treân, moät yeáu toá caàn thieát khoâng theå xem nheï laø CBTD. Caàn taêng cöôøng ñaøo taïo, naâng cao kyõ naêng, nghieäp vuï cuûa CBTD. Naêng löïc chuyeân moân cuûa CBTD laø yeáu toá maáu choát quyeát ñònh söï thaønh coâng hay thaát baïi trong moïi hoaït ñoäng. Vì vaäy ñoøi hoûi moät caùn boä gioûi cuûa ngaân haøng khoâng nhöõng gioûi veà nghieäp vuï chuyeân moân maø coøn bieát khaù nhieàu veà caùc ngaønh khaùc, lónh vöïc khaùc coù lieân quan. Coù nhö vaäy môùi ñaûm baûo ñöôïc nhöõng khoaûn tín duïng chaát löôïng vaø hieäu quaû.
Beân caïnh ñoù, coù moät thöïc teá xaûy ra trong heä thoáng ACB laø tình traïng quaù taûi cuûa CBTD. Tuyø theo ñoái töôïng khaùch haøng, quy moâ cuûa nhöõng khoaûn cho vay vaø ñaëc ñieåm cuûa toå chöùc tín duïng, nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc tín duïng laïi tieáp tuïc ñöôïc phaân coâng chi tieát cuï theå khaùc nhau: thaåm ñònh döï aùn, tín duïng 1, tín duïng 2, … nhöng nhìn chung CBTD laø ngöôøi tröïc tieáp phaûi thöïc hieän veà quy cheá cho vay cuûa toå chöùc tín duïng ñoái vôùi khaùch haøng, quy ñònh veà ñaûm baûo tieàn vay, quy trình cho vay cuï theå cuûa töøng toå chöùc tín duïng, trong ñoù CBTD phaûi tröïc tieáp thöïc hieän caùc coâng vieäc sau:
Tieáp nhaän ñôn xin vay cuûa khaùch haøng
Kieåm tra tính xaùc thöïc, ñaày ñuû vaø phuø hôïp cuûa hoà sô vay, caùc ñieàu kieän vay voán.
Thaåm ñònh kieåm tra ñoái töôïng vay voán vaø tính khaû thi hieäu quaû cuûa döï aùn xin vay.
Kieåm tra vieäc söû duïng voán vay, ñoân ñoác vieäc traû laõi vaø voán vay ñuùng haïn.
Hôn nöõa, taïi chi nhaùnh, moùn vay nhoû, ñòa baøn cö truù cuûa ngöôøi vay phaân taùn, trình ñoä daân trí chöa cao, soá löôïng ngöôøi vay ñoâng neân khoái löôïng coâng vieäc CBTD thöïc hieän raát nhieàu song quyõ thôøi gian chæ coù theå giôùi haïn vôùi thôøi gian laøm vieäc trong ngaøy vaø ngaøy laøm vieäc trong tuaàn. Do ñoù vì coâng vieäc quaù nhieàu laøm cho caùn boä tín duïng phaûi laøm theâm ngoaøi giôø, buoåi toái hoaëc phaûi boû bôùt khaâu coâng vieäc hay thöïc hieän qua loa, ñaïi khaùi coù tính hình thöùc. Nhö theá seõ khoâng thöïc hieän ñuùng quy trình ñeà ra, vi phaïm theå leä cheá ñoä cho vay vaø heä quaû taát yeáu laø nôï quaù haïn phaùt sinh. Taïi chi nhaùnh ACB Khaùnh Hoøa, dö nôï qua caùc naêm taêng cao nhöng vaãn chæ coù 06 CBTD, tôùi naêm 2004, dö nôï bình quaân laø 19,33 tyû ñoàng/CBTD, chæ môùi rieâng cho vay hoä caù theå thì bình quaân moãi CBTD phuï traùch 55 hoä. Ñaây thöïc söï laø moät khoái löôïng coâng vieäc khaù lôùn. Tình hình nôï quaù haïn hieän nay toát, moät phaàn laø do söï coá gaéng cuûa taäp theå CBTD nhöng theo thôøi gian, caàn coù moät chính saùch phuø hôïp nhaèm laøm giaûm bôùt tình traïng quaù taûi seõ xaûy ra.
3.4. Taêng cöôøng thu huùt nguoàn voán trung daøi haïn
Ñaây laø moät vaán ñeà khaù caáp thieát trong giai ñoaïn hieän nay. Hieän taïi nguoàn voán huy ñoäng chuû yeáu cuûa chi nhaùnh laø khoâng kyø haïn vaø ngaén haïn (chieám 80%). Vieäc thieáu huït nguoàn voán trung daøi haïn laøm cho khaû naêng vay trung haïn phaùt trieån kinh teá cuûa ngaân haøng bò haïn cheá nhö ñaõ neâu ôû treân. Ñaây chính laø nhaân toá tieàm aån ñe doaï söï oån ñònh vaø an toaøn cuûa hoaït ñoäng taïi chi nhaùnh. Vì thieáu nguoàn voán trung daøi haïn, ngaân haøng phaûi haïn cheá cho vay hoaëc phaûi eùp thôøi haïn caùc moùn vay xuoáng ngaén haïn. Do vaäy nhieàu khoaûn tieàn vay ñeán haïn treân hôïp ñoàng nhöng thöïc teá ngöôøi vay chöa coù thu nhaäp ñeå traû nôï daãn ñeán phaùt sinh nôï quaù haïn.
4. Giaûi phaùp cho nhöõng naêm tôùi
Hieän taïi, nôï quaù haïn taïi chi nhaùnh ñang ñöôïc kieåm soaùt toát. Vaán ñeà ñaët ra hieän taïi laø laøm sao ñeå naâng cao möùc dö nôï cho phuø hôïp vôùi quy moâ hieän coù cuûa ngaân haøng, ngoaøi ra vôùi chuû tröông cuûa Uyû ban nhaân daân Tænh “taêng cöôøng môøi goïi thu huùt ñaàu tö phaùt trieån kinh teá Tænh”, UBND Tænh Khaùnh Hoøa cuõng coù chuû tröông phaùt trieån kinh teá cuûa Tænh vôùi bieän phaùp “caùc doanh nghieäp phaûi daõn ra ngoaïi thaønh ñeå hoaït ñoäng”. Cuøng vôùi chuû tröông chung cuûa caùc caáp chính quyeàn, chi nhaùnh cuõng ñöa ra ñònh höôùng chung “cuûng coá maïng löôùi hieän coù, ñaåy maïnh kinh doanh ña naêng, taêng cöôøng chieám lónh thò phaàn taïi ñòa phöông vaø môû roäng thò phaàn noäi thaønh…”.
Vôùi nhöõng chuû tröông treân keát hôïp vôùi tình hình kinh teá hieän taïi cuûa Tænh, chaéc raèng giai ñoaïn tôùi seõ coù söï gia taêng ñaùng keå veà soá löôïng doanh nghieäp taïi Tænh beân caïnh nhöõng khaùch haøng truyeàn thoáng cuûa chi nhaùnh. Nhö theá cô hoäi môû roäng tín duïng ñoái vôùi maûng doanh nghieäp seõ phaùt trieån. Ñaây chính laø thôøi cô cuûa ngaân haøng nhöng cuøng vôùi cô hoäi naøy thì nguy cô ruûi ro tín duïng seõ gia taêng, nôï quaù haïn taêng cao laø ñieàu raát deã xaûy ra neáu khoâng coù nhöõng bieän phaùp phuø hôïp ngay töø baây giôø. Do vaäy xin ñöôïc ñeà xuaát vaø giaûi phaùp sau:
4.1 Caàn xaùc ñònh roõ quan ñieåm: nguoàn traû nôï vöõng chaéc nhaát chính laø thu nhaäp sau khi döï aùn ñi vaøo hoaït ñoäng, thöù ñeán môùi laø taøi saûn theá chaáp.
Nhöõng baét buoäc veà taøi saûn theá chaáp ñoái vôùi tieàn cho vay laø nhöõng coâng cuï quan troïng ñeå quaûn lyù ngaân haøng. Taøi saûn theá chaáp giuùp laøm giaûm bôùt haäu quaû cuûa “löïa choïn ñoái nghòch” bôûi vì noù giaûm caùc toån thaát cuûa ngöôøi cho vay trong tröôøng hôïp xaûy ra moät vuï vôõ nôï. Thöïc teá hieän nay laø haàu nhö toaøn heä thoáng ngaân haøng ñeàu cho raèng taøi saûn ñaûm baûo laø ñieàu kieän toái quan troïng trong vieäc quyeát ñònh cho vay. Quan ñieåm naøy khoâng phaûi laø khoâng coù cô sôû, nhaát laø trong ñieàu kieän thò tröôøng hieän taïi cuûa ngaønh ngaân haøng nöôùc ta: thieáu thoâng tin caàn thieát veà khaùch haøng vay, trình ñoä chuyeân moân cuûa ñoäi nguõ caùn boä chöa cao … thì vieäc coi tín duïng coù taøi saûn theá chaáp laø cöùu caùnh duy nhaát laø hoaøn toaøn coù cô sôû. Tuy nhieân phaûi chaêng taøi saûn theá chaáp laø loái thoaùt duy nhaát vaø toái öu nhaát?
Trong thôøi gian vöa qua, thöïc hieän chæ ñaïo cuûa Thuû töôùng chính phuû vaø Thoáng ñoác NHNN, caùc ngaân haøng thöông maïi ñaõ chuû ñoäng tìm moïi bieän phaùp thích hôïp ñeå xöû lyù nôï toàn ñoïng nhöng quaù trình xöû lyù dieãn ra raát chaäm vaø ñaït hieäu quaû chöa cao, ñaëc bieät laø vieäc toå chöùc phaùt maïi taøi saûn theá chaáp vaø taøi saûn ñöôïc giao töø caùc vuï aùn. Coù raát nhieàu nguyeân nhaân daãn ñeán tình traïng naøy nhöng töïu trung laïi laø do caùc vaên baûn phaùp luaät lieân quan ñeán xöû lyù nôï toàn ñoïng cuûa caùc ngaân haøng coøn baát caäp so vôùi thöïc teá vaø chöa ñoàng boä, nhaát quaùn.
Thöù nhaát laø coâng taùc thi haønh aùn coøn chaäm. Thöïc teá, maëc duø baûn aùn, quyeát ñònh cuûa Toaø aùn ñaõ coù hieäu löïc phaùp luaät vaø ñaõ coù ñôn yeâu caàu thi haønh aùn cuûa ngaân haøng vaãn chöa theå toå chöùc thi haønh vôùi lyù do baûn aùn, quyeát ñònh chöa roõ raøng, hoaëc lyù do khaùc. Do ñoù ngaân haøng phaûi chôø ñôïi raát laâu ñeå cô quan thi haønh aùn ñeà nghò toaø aùn giaûi thích roõ baûn aùn, quyeát ñònh coù hieäu löïc ñeå deã toå chöùc thi haønh. Vì vaäy, vieäc ngaân haøng thu hoài nôï thoâng qua coâng taùc thi haønh baûn aùn, quyeát ñònh coù hieäu löïc cuûa toaø aùn laø raát chaäm.
Maëc khaùc nhieàu tröôøng hôïp cô quan thi haønh aùn ñaõ toå chöùc thi haønh baûn aùn, quyeát ñònh coù hieäu löïc cuûa toaø aùn vaø baøn giao taøi saûn cho ngaân haøng töï xöû lyù ñeå thu hoài nôï nhöng caùc ngaân haøng khoâng theå töï xöû lyù ñöôïc nhöõng taøi saûn ñoù vì hoà sô phaùp lyù cuûa taøi saûn chöa ñaày ñuû. Ñeå hoaøn thieän hoà sô phaùp lyù taøi saûn thì ngaân haøng khoâng chæ maát nhieàu coâng söùc vaø tieàn baïc maø coøn gaëp khoâng ít raéc roái, phieàn toaùi. Thöïc teá ñaõ xaûy ra tröôøng hôïp coù nhöõng giaáy tôø veà taøi saûn ñaõ ñöôïc cô quan coâng chöùng Nhaø nöôùc taïi Tænh khaùc chöùng nhaän nhöng cô quan coâng chöùng taïi Khaùnh Hoøa laïi khoâng coâng nhaän. Hôn nöõa, cho ñeán nay soá ngöôøi ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát coøn raát ít (chieám khoaûng 25% treân daân soá caû nöôùc), do ñoù khi ñöôïc giao nhöõng taøi saûn naøy, ngaân haøng khoâng theå xöû lyù ñeå thu hoài theo quy ñònh cuûa phaùp luaät ñöôïc.
Ngoaøi ra, moät khi ñaõ mang taøi saûn theá chaáp ra phaùt maõi cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng ñaõ khaùnh kieät vaø ñieàu naøy coi nhö laø ngaân haøng maát ñi moät khaùch haøng, moät baïn haøng. Beân caïnh ñoù, khaùch haøng phaù saûn thöôøng khoâng chæ laø con nôï duy nhaát cuûa ngaân haøng, do vaäy tình traïng tranh giaønh quyeàn sôû höõu ñoái vôùi taøi saûn theá chaáp laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi.
Töø nhöõng lyù luaän treân, deã daøng nhaän thaáy raèng vaät theá chaáp chöa haún ñaõ laø phöông phaùp toái öu trong ñaûm baûo tieàn vay. Vì theá thieát nghó thay vì quan ñieåm coi troïng taøi saûn theá chaáp thì haõy chuù yù tôùi vieäc saøn loïc, giaùm saùt, thöïc hieän nghieâm tuùc quy trình cho vay, ñaùnh giaù kyõ chaát löôïng khaùch haøng…maø heä quaû taát yeáu laø nguoàn thu nhaäp cuûa khaùch haøng sau khi döï aùn ñi vaøo hoaït ñoäng môùi laø ñieàu quang troïng, ñaûm baûo toát nhaát cho vieäc thu hoài nôï cuûa ngaân haøng.
4.2 Quaûn lyù khaùch haøng baèng taøi khoaûn sec
Vôùi söï gia taêng chung cuûa khaùch haøng laø caùc doanh nghieäp thì khoù khaên chung cuûa ngaân haøng laø chöa naém roõ veà thoâng tin cuûa khaùch haøng. Do vaäy caàn tích cöïc khai thaùc thoâng tin veà caùc doanh nghieäp töø trung taâm thoâng tin tín duïng (CIC). Tuy nhieân hieän nay CIC chæ môùi thu nhaäp vaø xeáp loaïi khoaûng 7000 doanh nghieäp, chuû yeáu laø doanh nghieäp nhaø nöôùc neân nguoàn thoâng tin töông ñoái haïn heïp. Vì theá, ñoái vôùi caùc khoaûn vay cuûa caùc doanh nghieäp neân chaêng baét buoäc ngöôøi vay phaûi coù moät taøi khoaûn sec taïi ngaân haøng. Ñieàu naøy giuùp ngaân haøng coù theå giaùm saùt vieäc thanh toaùn baèng sec cuûa ngöôøi vay. Vieäc naøy coù theå mang laïi raát nhieàu thoâng tin veà ñieàu kieän taøi chính cuûa ngöôøi vay tieàn noùi treân. Hieän taïi ngaân haøng ACB ñaõ thöïc hieän ñöôïc vieäc theo doõi doøng tieàn cuûa khaùch haøng qua sec.
Ví duï sau: Moät söï suït giaûm keùo daøi soá dö ôû taøi khoaûn sec cuûa ngöôøi vay cho bieát raèng ngöôøi naøy ñang coù khoù khaên taøi chính. Hoaëc, hoaït ñoäng keá toaùn coù theå cho bieát ngöôøi vay ñoù ñang thöïc hieän nhöõng hoaït ñoäng ruûi ro; coù theå laø moät söï thay ñoåi veà nhöõng ngöôøi cung caáp coù nghóa laø ngöôøi vay naøy ñang theo ñuoåi moät lónh vöïc kinh doanh môùi. Baát kyø moät thay ñoåi quang troïng naøo caùc thuû tuïc thanh toaùn cuûa ngöôøi vay naøy ñeàu coù theå laø moät tín hieäu baùo cho ngaân haøng raèng phaûi tieán haønh ñieàu tra. Treân heát vieäc yeâu caàu phaûi coù moät taøi khoaûn sec giuùp ngaân haøng ngaên ngöøa ñöôïc ruûi ro ñaïo ñöùc coù theå xaûy ra. Tuy nhieân caàn xem xeùt caån thaän ñeå coù theå ñöa ra moät quyeát ñònh ñuùng ñaén veà vieäc yeâu caàu môû taøi khoaûn sec ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp naøo, khoâng neân ñoå ñoàng taát caû caùc doanh nghieäp vì nhö theá coù theå khieán caùc doanh nghieäp khaùc caûn thaáy phieàn toaùi vaø aùp ñaët, nhö vaäy seõ deã maát ñi moät baïn haøng tieàm naêng vaø laøm suït giaûm moái quan heä ñoâi beân.
4.3 Söû duïng nghieäp vuï hoaùn ñoåi tín duïng (Credit Swaps)
Vôùi chuû tröông “môû roäng thò phaàn” thì trong nhöõng naêm tôùi chaéc chaén seõ coù söï gia taêng trong dö nôï ngoaøi ñòa baøn Nha Trang beân caïnh vieäc gia taêng khaùch haøng trong ñòa baøn. Tuy nhieân vieäc cho vay seõ gaëp raát nhieàu ruûi ro, khoù quaûn lyù vaø kieåm tra khaùch haøng, chi phí toán keùm…Ñeå phaàn naøo laøm giaûm nhöõng khoù khaên treân, coù theå nghieân cöùu söû duïng nghieäp vuï hoaùn ñoåi tín duïng (Credit Swaps). Vôùi nghieäp vuï naøy, chi nhaùnh coù theå baùn moät soá khoaûn nôï vaø mua moät soá khoaûn khaùc nhaèm hoaùn ñoåi caùc khoaûn thanh toaùn töø moät hoaït ñoäng cho vay cuûa mình vôùi caùc khoaûn thanh toaùn töø moät hoaït ñoäng cuûa moät toå chöùc tín duïng khaùc. Ñieàu naøy raát coù lôïi cho ngaân haøng vì noù goùp phaàn phaân taùn ruûi ro cho ngaân haøng ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng khoâng thuoäc ñòa baøn hoaït ñoäng chính cuûa mình, laøm vieäc naøy ngaân haøng seõ baùn caùc khoaûn naøy cho nhöõng toå chöùc tín duïng chuyeân veà cho vay lónh vöïc ñoù hay quaûn lyù ñòa baøn hoaït ñoäng ñoù vaø mua laïi caùc khoaûn khaùc phuø hôïp vôùi lónh vöïc vaø ñòa baøn hoaït ñoäng cuûa mình. Ngoaøi ra chi nhaùnh coøn coù theå söû duïng nghieäp vuï naøy trong tröôøng hôïp neáu coù moät söï dö nôï quaù möùc trong moät lónh vöïc naøo ñoù caàn phaûi phaân taùn ñeå giaûm ruûi ro. Trong tröôøng hôïp coù moät söï suïp ñoå veà moät lónh vöïc naøo ñoù, tình traïng cuûa ngaân haøng seõ ít bò taùc ñoäng xaáu. Söû duïng nghieäp vuï naøy coù hai ñieåm thuaän lôïi quan troïng:
+ Noù cho pheùp ngaân haøng phaân taùn ruûi ro tín duïng trong khi duy trì moät caùch trung thaønh caùc soá dö taøi chính cuûa khaùch haøng.
+ Caùc khoaûn chi phí quaûn lyù cuûa giao dòch hoaùn ñoåi coù theá thaáp hôn laø chi phí giao dòch baùn nôï. Ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi vieäc seõ laøm chi phí vay voán cuûa ngöôøi nhaän nôï giaûm vaø coù theå phaân taùn ruûi ro vôùi möùc chi phí thaáp hôn.
4.4 Thöïc hieän quy trình cho vay ñaày ñuû vaø chaët cheõ
Vôùi vieäc ngaøy caøng coù nhieàu ngaân haøng thöông maïi chuyeån höôùng vaø tìm caùch thaâm nhaäp vaøo ñòa baøn, vieäc caïnh tranh seõ dieãn ra gay gaét. Ñeå thu huùt khaùch haøng, chieám lónh thò tröôøng, môû roäng thò phaàn, caùc NHTM coù theå boû qua caùc qui trình tín duïng, haï thaáp tieâu chuaån ñaùnh giaù khaùch haøng, laãn traùnh haøng raøo kieåm soaùt, thoâng tin sai leäch…, nhöõng toàn taïi naøy raát deã daãn ñeán nôï quùa haïn. Do vaäy trong cuoäc chieán caïnh tranh naøy, ngaân haøng caàn phaûi luoân luoân thöïc hieän quy trình cho vay ñaày ñuû vaø chaët cheõ. Ngaân haøng caàn tuaân thuû nghieâm tuùc caùc quy ñònh veà vieäc ñaùnh giaù vaø phaân loaïi khaùch haøng ñeå xeùt duyeät cho vay.
Keát luaän
Heä thoáng ngaân haøng thöông maïi hieän nay hoaït ñoäng töông ñoái oån ñònh nhöng vaãn keùm an toaøn, hieäu quaû hoaït ñoäng vaø söùc caïnh tranh thaáp, tyû leä nôï quaù haïn cao trong khi coâng taùc quaûn lyù nôï vay vaø phoøng choáng ruûi ro coøn nhieàu yeáu keùm. Chính vì vaäy, trong thôøi gian tôùi phaûi taäo trung vaøo caùc giaûi phaùp nhaèm taêng cöôøng quaûn lyù hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, ñaëc bieät laø quaûn lyù nôï quaù haïn ñeå tieán tôùi ñöa tyû leä nôï quaù haïn cuûa heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam theo kòp tieâu chuaån chng cuûa theá giôùi cuõng nhö ñaõ cam keát vôùi WB vaø IMF.
Vieäc hoaøn thaønh khoái löôïng coâng vieäc treân ñoøi hoûi söï noã löïc cuûa taát caû caùc caáp, caùc ngaønh höõu quan, nhöng vôùi truyeàn thoáng vaø quyeát taâm cuûa moïi ngöôøi, chaéc chaén raèng moïi vieäc seõ hoaøn toaøn coù theå ñaït ñöôïc.
Phuï luïc
(Taát caû caùc chæ tieâu trong phaàn phuïc luïc naøy laáy töø trang Web - Trang web CIC naøy chuyeân phuïc vuï cho heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam, trang web coù tính phí khi tra soaùt thoâng tin)
Caùc chæ tieâu taøi chính duøng ñeå phaân tích vaø xeáp loaïi doanh nghieäp taïi CIC.
CIC phaân tích, cho ñieåm 11 tyû soá taøi chính sau:
Khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn.
Heä soá naøy giuùp kieåm tra traïng thaùi voán löu ñoäng vaø tính thanh khoaûn cuûa doanh nghieäp.
Khaû naêng thanh toaùn
ngaén haïn
Khaû naêng thanh toaùn nhanh.
Cho bieát khaû naêng chuyeån ñoåi caùc taøi saûn Coù cuûa doanh nghieäp thaønh tieàn ñeå ñaùp öùng yeâu caàu thanh toaùn caáp thieát caùc khoaûn nôï.
Thanh toaùn nhanh
Luaân chuyeån haøng toàn kho.
Ño löôøng moái lieân heä giöõa giaù voán haøng baùn vaø möùc toàn kho cuûa caùc loaïi thaønh phaåm, nguyeân vaät lieäu.
Voøng quay haøng toàn
kho
Kyø thu tieàn bình quaân.
Phaûn aùnh soá ngaøy bình quaân maø tieàn baùn haøng hoùa ñöôïc thu hoài.
Kyø thu tieàn bình
quaân
Heä soá söû duïng taøi saûn.
Cho thaáy hieäu quaû söû duïng toaøn boä caùc loïai taøi saûn cuûa doanh nghieäp, theå hieän moät ñoàng voán ñaàu tö vaøo doanh nghieäp taïo ra ñöôïc bao nhieâu ñoàng doanh thu trong kyø.
Heä soá söû duïng taøi saûn
Tyû soá nôï phaûi traû treân toång taøi saûn.
Phaûn aùnh cô caáu ñaàu tö doanh nghieäp.
Nôï phaûi traû/ toång
taûi saûn
Tyû soá nôï treân voán chuû sôû höõu.
P
Toång soá nôï phaûi traû
Voán chuû sôû höõu
haûn aùnh möùc ñoä ñaûm baûo cho caùc khoaûn nôï baèng voán rieâng cuûa doanh nghieäp.
N
=
X 100
ôï phaûi traû/ voán
chuû sôû höõu
Tyû soá nôï quaù haïn treân toång dö nôï ngaân haøng.
T
Nôï quaù haïn
Toång dö nôï ngaân haøng
heå hieän vieäc hoaøn traû voán vay ngaân haøng cuûa doanh nghieäp, qua ñoù cho bieát tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp coù laønh maïnh khoâng.
N
=
X 100
ôï quaù haïn/ toång
Dö nôï ngaân haøng
Tyû soá thu nhaäp tröôùc thueá treân doanh thu.
P
Toång thu nhaäp tröôùc thueá
Doanh thu thuaàn
haûn aùnh khaû naêng sinh lôøi cuûa doanh nghieäp.
T
X 100
hu nhaäp
=
/ Doanh
thu
Tyû soá toång thu nhaäp tröôùc thueá treân toång taøi saûn Coù.
Ñ
Toång thu nhaäo tröôùc thueá
Toång taøi saûn Coù
=
X 100
o löôøng khaû naêng sinh lôøi cuûa moãi ñôn vò tieàn teä ñaàu tö vaøo doanh nghieäp.
Thu nhaäp/ Taøi saûn
Tyû soá toång thu nhaäp tröôùc thueá treân voán chuû sôû höõu.
C
Toång thu nhaäp tröôùc thueá
Voán chuû sôû höõu
=
ho bieát khaû naêng thu nhaäp coù theå nhaän ñöôïc neáu quyeát ñònh ñaàu tö voán vaøo coâng ty.
T
X 100
hu nhaäp/ Voán
Ngoaøi ra, khi tính ñieåm caùc tyû soá taøi chính CIC coøn duøng ñeán phöông phaùp troïng soá ñeå theå hieän chính xaùc vieäc cho caùc chæ tieâu taøi chính, cuõng nhö möùc ñoä taùc ñoäng khaùc nhau cuûa caùc tyû soá taøi chính ñeán khaû naêng hoaøn traû voán vay cuûa doanh nghieäp. Ñieåm troïng soá töø 1 ñeán 3, chæ tieâu coù möùc traû voán vay cuûa doanh nghieäp. Ñieåm troïng soá töø 1 ñeán 3. Chæ tieâu coù möùc ñoä taùc ñoäng maïnh, tröïc tieáp ñeán taøi chính doanh nghieäp: nhoùm tyû soá veà hoaït ñoäng, nhoùm tyû soá veà caân nôï ñöôïc xaùc ñònh ñieåm troïng soá laø 3. Chæ tieâu coù möùc ñoä taùc ñoäng trung bình thuoäc nhoùm tyû soá veà thu nhaäp, ñieåm troïng soá laø 2. Chæ tieâu coù möùc ñoä taùc ñoäng yeáu hôn laø thanh toaùn ngaén haïn, thanh toaùn nhanh.
BIEÅU TOÅNG HÔÏP KEÁT QUAÛ TÍNH ÑIEÅM CAÙC CHÆ TIEÂU TAØI CHÍNH
Noäi dung
Ñieåm troïng soá
Thang ñieåm xeáp loaïi
A
B
C
D
Sau D
Caùc tyû soá thanh khoaûn
1 Thanh toaùn ngaén haïn
1
5
4
3
2
1
2. Thanh toaùn nhanh
1
5
4
3
2
1
Caùc tyû soá hoaït ñoäng
3. Luaân chuyeån haøng toàn kho
3
5
4
3
2
1
4. Kyø thu bình quaân
3
5
4
3
2
1
5. Heä soá söû duïng taøi saûn
3
5
4
3
2
1
Caùc tyû soá caân nôï
6. Nôï phaûi traû/Toång taøi saûn
3
5
4
3
2
1
7. Nôï phaûi thu/NV chuû sôû höõu
3
5
4
3
2
1
8. Nôï quaù haïn/Toång dö nôï NH
3
5
4
3
2
1
Caùc tyû soá thu nhaäp
9. Toång thu nhaäp tröôùc thueá/Doanh thu
2
5
4
3
2
1
10. Toång thu nhaäp tröôùc thueá/Taøi saûn coù
2
5
4
3
2
1
11. Toång thu nhaäp tröôùc thueá/ Nguoàn voán chuû sôû höõu
2
5
4
3
2
1
Tính ñieåm cho caùc chæ tieâu taøi chính:
Toång soá ñieåm = (Ñieåm tyû soá x Troïng soá).
Toång soá ñieåm toái ña laø 135, soá ñieåm toái thieåu laø 27, vôùi toång soá loaïi seõ xeáp laø 6 loaïi, bao goàm:
Loaïi AA seõ coù soá ñieåm töø 117 ñeán 135.
Loaïi A seõ coù soá ñieåm töø 98 ñeán 116.
Loaïi BB seõ coù soá ñieåm töø 79 ñeán 97.
Loaïi B seõ coù soá ñieåm töø 60 ñeán 78.
Loaïi CC seõ coù soá ñieåm töø 41 ñeán 59.
Loaïi C seõ coù soá ñieåm döôùi 41.
BAÛNG XEÁP LOAÏI DOANH NGHIEÄP TAÏI CIC
Kyù hieäu xeáp loaïi
Noäi dung
AA
Doanh nghieäp hoaït ñoäng raát toát, ñaït hieäu quaû cao vaø coù trieån voïng toát ñeïp. Ruûi ro thaáp.
A
Doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh coù hieäu quaû, taøi chính laønh maïnh, coù tieàm naêng phaùt trieån. Ruûi ro thaáp.
BB
Doanh nghieäp hoaït ñoäng coù hieäu quaû, coù tieàm naêng phaùt trieån. Tuy nhieân coù haïn cheá nhaát ñònh veà nguoàn löïc taøi chính vaø coù nhöõng nguy cô tieàm aån. Ruûi ro thaáp.
B
Doanh nghieäp hoaït ñoäng chöa ñaït hieäu quaû, khaû naêng töï chuû taøi chính thaáp, coù nguy cô tieâm aån. Ruûi ro trung bình.
CC
Doanh nghieäp coù hieäu quaû hoaït ñoäng thaáp, taøi chính yeáu keùm, thieáu khaû naêng töï chuû veà taøi chính. Ruûi ro cao.
C
Doanh nghieäp kinh doanh thua loã keùo daøi, tình hình taøi chính yeáu, khoâng coù khaû naêng töï chuû taøi chính, coù nguy cô phaù saûn. Ruûi ro raát cao.
BOÁN BAØI HOÏC TÖØ VUÏ AÙN EPCO – MINH PHUÏNG
cho hoaït ñoäng quaûn lyù ruûi ro tín duïng
(Trích töø taïp chí Ngaân haøng soá 6 – thaùng 3/2006)
Vaøo cuoái naêm 1997, khi taäp ñoaøn Epco-Minh Phuïng suïp ñoå, vuï aùn kinh teá lôùn nhaát trong thaäp kyû 90 ñaõ taùc ñoäng maïnh vaøo heä thoáng ngaân haøng thöông maïi (NHTM) Vieät Nam khieán nhieàu ngaân haøng phaûi lao ñao. Theo ñoù, söï thieät haïi veà vaät chaát leân ñeán haøng ngaøn tyû ñoàng vaø ñeå xöû lyù soá taøi saûn ñöôïc toøa tuyeân, sau ñoù cô quan thi haønh aùn giao laïi cho caùc NHTM toán phí thôøi gian, coâng söùc ñeán gaàn 10 naêm. Ñeán nay, theo ñaùnh giaù cuûa NHNN vaø BOÄ Tö Phaùp veà cô baûn vuï aùn ñaõ ñöôïc kheùp laïi. Boû qua söï maát maùt veà vaät chaát vaø caû con ngöôøi, chuùng toâi muoán ngieân cöùu ñeå ñöa ra nhöõng baøi hoïc lôùn döôùi giaùc ñoä hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng.
Boán baøi hoïc lôùn cho hoaït ñoäng ruûi ro tín duïng
Moät laø, baøi hoïc veà cho vay nhoùm khaùch haøng lieân quan caàn ñöôïc toång keát ñaùnh gia.ù
Baèng vieäc mua laïi 36% coå phaàn cuûa EPCO, lieân minh Minh Phuïng vaø EPCO do hai caù nhaân giaøu coù laø Minh Phuïng vaø Lieân Khui Thìn ñieàu haønh, hoï xaây döïng moät heä thoáng caùc coâng ty con ñöôïc sôû höõu bôûi hoï haøng vaø baïn beø ñeå buoân baùn vôùi nhau vaø laäp ra chöùng töø khoáng ñeå vay voán ngaân haøng; taøi saûn theá chaáp laø haøng toàn kho chæ toàn taïi treân giaáy, caùc taøi saûn laø maùy moùc thieát bò, nhaø xöôûng ñaát ñai ñöôïc khai khoáng ñeå hôïp thöùc hoùa yeâu caàu vay voán. Nhoùm khaùch haøng naøy ñaõ hoaït ñoäng vay traû nôï cho nhau vôùi moät “coâng ngheä ñaûo nôï” khaù hoaøn haûo vaø tinh vi. Keát quûa laø nôï cuûa taäp ñoaøn naøy ngaøy moät deành leân raát lôùn, ñeåim nuùt boäc loä khi L/C traû chaäm nöôùc ngoaøi ñeán haïn khoâng coù nguoàn traû, do tieàn baùn haøng, keå caû baùn döôùi giaù nhaäp veà ñaõ ñöôïc ñöa vaøo ñaàu tö kinh doanh ñaát ñai vaø baát ñoäng saûn.
Hai laø, baøi hoïc veà buoâng loûng kieåm soaùt doøng tieàn cuûa khaùchh haøng vay voán.
Moät thôøi kyø daøi do “coâng ngheä ñaûo nôï” cuûa taäp ñoaøn naøy thöïc hieän trôn tru, che maét söï kieåm soaùt cuûa ngaân haøng. Baûn chaát cuûa vieäc baûo laõnh môû L/C nhaäp haøng traû chaäm laø vay nôï nöôùc ngoaøi ngaén haïn ñöôïc söï baûo laõnh cuûa NHTM, ñuùng ra khi tieàn baùn haøng thu veà, ngaân haøng caàn yeâu caàu doanh nghieäp ñöa vaøo taøi khoaûn tieàn göûi chôø thanh toaùn vaø kyù keát hôïp ñoàng mua baùn ngoaïi teä coù kyø haïn ñeå ñeán thôøi ñieåm coù nguoàn traû nôï cho nöôùc ngoaøi. Nhöng vì khoâng kieåm soaùt doøng tieàn cuûa khaùch haøng nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân, voâ tình ngaân haøng ñaõ ñeå taäp ñoaøn Minh Phuïng-EPCO söû duïng voán quay voøng kinh doanh baát ñoäng saûn ñaõ daãn ñeán vieäc maát khaû naêng thanh toaùn vôùi ngaân haøng, trong khi ngaân haøng phaûi traû cho phía nöôùc ngoaøi theo nghóa vuï baûo laõnh cuûa mình.
Ba laø, baøi hoïc veà coâng taùc caùn boä vaø xöû lyù nhöõng phaùt hieän trong kieåm tra nhöõng khoaûn vay.
Quaù trình ñieàu tra cô quan phaùp luaät ñaõ phaùt hieän söï caâu keát cuûa caùn boä laõnh ñaïo trong ban giaùm ñoác moät soá chi nhaùnh NHTM, tröôûng, phoù phoøng kinh doanh vaø caùn boä tín duïng ñaõ tieáp tay cho taäp ñoaøn Minh Phuïng – EPCO nhaän ñöôïc nhöõng khoaûn tín duïng raát lôùn. Maëc duø söï caâu keát naøy khoâng ñöôïc phaùt hieän trong quaù trình thanh tra, kieåm tra, nhöng daáu hieäu xaáu töø nhöõng khoaûn cho vay ñoái vôùi Minh Phuïng – EPCO tröôùc thôøi ñieåm buøng phaùt ñaõ ñöôïc caûnh baùo trong caùc ñôït thanh tra, kieåm tra cuûa Truï sôû chính caùc NHTM, cuûa thanh tra NHNN. Tuy nhieân, nhöõng caûnh baùo ruûi ro töø khoaûn tín duïng vôùi taäp ñoaøn naøy ít ñöôïc chuù yù vaø haäu quaû cuûa noù phaûi khaéc phuïc sau raát nhieàu naêm.
Boán laø, baøi hoïc veà xöû lyù hình söï caùc vuï aùn kinh teá lieân quan ñeán ngaân haøng, söï noùng voäi trong thay ñoåi chính saùch vó moâ coù theå gaây cuù soác cho neàn kinh teá.
Söï ñoå beå cuûa taäp ñoaøn Minh Phuïng – EPCO ñaõ gaây thieät haïi haøng ngaøn tyû ñoàng cuûa caùc ngaân haøng vaø neàn kinh teá thôøi kyø ñoù, beân caïnh ñoù laø thieät haïi veà uy tín trong quan heä vôùi nöôùc ngoøai, tín nhieäm cuûa heä thoáng ngaân haøng vôùi coâng chuùng cuõng bò aûnh höôûng nghieâm troïng, keùo theo heä luïy veà tö töôûng hoang mang, “co cuïm sôï traùch nhieäm” cuûa caùn boä ngaân haøng, tö töôûng dò öùng vôùi Doanh Nghieäp Ngoaøi Quoác Doanh…Vôùi thôøi gian khaéc phuïc haäu quaû veà vaät chaát trong gaàn 10 naêm cuûa caùc NHTM, cho thaáy vieäc xöû lyù ngay baèng bieän phaùp hình söï laø ñieàu chöa toát, caàn coù bieän phaùp xöû lyù baèng kinh teá, cöùu caùc chuû theå kinh teá tröôùc khi tính toaùn qui traùch nhieäm ñeán cuøng ñoái vôùi töøng caù nhaân. Söï thay ñoåi cuûa chính saùch veà ñaát ñai (Luaät söûa ñoåi boå sung Luaät ñaát ñai vaøo naêm 1998), khoáng cheá haïn möùc giao ñaát, thuû tuïc chaët cheõ veà chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát ñaõ keùo theo nhöõng döï tính veà thò tröôøng baát ñoäng saûn cuûa taäp ñoaøn Minh Phuïng – EPCO bò suïp ñoå, daãn ñeán maát khaû naêng thanh toaùn nôï vay ngaân haøng. Nhìn nhaän töø khi ñoåi môùi heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam naêm 1988 chuùng ta thaáy: sau thôøi kyø suïp ñoå haøng loaït Quó tín duïng vaø ngaân haøng coå phaàn nhöõng naêm 1989-1990, thì ñaây laø laàn thöù hai laëp laïi söï baát oån cuûa heä thoáng ngaân haøng nöôùc ta.
Taïo laäp moäi tröôøng cho hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng coù hieäu quaû
Vôùi hai nguyeân nhaân thuoäc chuû quan coù tính chaát thaâm caên coá ñeá cuûa caùc NHTM ñaõ ñöôïc toång keát, ñoù laø möùc ñoä taäp trung tín duïng quaù cao vaø chính saùch cho vay vaø quy trình coù vaán ñeà. Vì vaäy, Uûy ban Basel (2000) ñaõ toång keát kinh nghieäm cuûa NHTM caùc nöôùc phaùt trieån ñaõ traûi qua nhöõng ruûi ro vaø hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng (RRTD) cuûa caùc ngaân haøng naøy ñaõ ñöa ra 17 nguyeân taéc cho hoaït ñoäng quaûn trò RRTD ngaân haøng goàm:
Xaây döïng vaø thöôøng xuyeân ñaùnh giaù chieán löôïc quaûn lyù RRTD.
Xaây döïng chính saùch vaø quaûn lyù ruûi ro ôû taát caû caùc saûn phaåm vaø hoaït ñoäng.
Xaùc ñònh vaø quaûn lyù ruûi ro ôû taát caû caùc saûn phaåm tín duïng
Xaây döïng moät heä thoáng tieâu chuaån caáp tín duïng roõ raøng
Xaây döïng caùc haïn möùc chung cho caùc caáp
Thuû tuïc pheâ duyeät tín duïng roõ raøng
Vieäc môû roäng tín duïng phaûi naèm trong taàm kieåm soaùt.
Phaûi coù cô cheá quaûn lyù thöôøng xuyeân danh muïc ruûi ro.
Coù heä thoáng quaûn lyù caùc khoaûn tín duïng cuï theå.
Xaây döïng heä thoáng xeáp loaïi ruûi ro noäi boä.
Coù heä thoáng thoâng tin thích hôïp vaø hieäu quaû.
Coù heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng danh muïc dö nôï.
Ñaùnh giaù ñöôïc caùc xu höôùng cuûa neàn kinh teá.
Coù heä thoáng ñaùnh giaù chaát löôïng quaûn lyù ruûi ro tín duïng moät caùch ñoäc laäp.
Duy trì möùc ñoä ruûi ro ôû möùc phuø hôïp vôùi tieâu chuaån noäi boä.
Coù heä thoáng caûnh baùo sôùm vaø thöïc hieän caùc bieän phaùp trong tình traïng coù theå xaûy ra ruûi ro tín duïng.
Phaûi coù heä thoáng kieåm soaùt hoaït ñoäng hieäu quaû.
Maëc duø soá löôïng, troïng taâm söû duïng caùc chæ tieâu coù khaùc nhau, tuøy thuoäc vaøo muïc ñích, möùc ñoä phaùt trieån cuûa ngaân haøng ñöôïc ñaùnh giaù; nhöng phöông phaùp ñaùnh giaù cô baûn döïa vaøo 4 truï coät: 3 truï coät lieân quan ñeán caùc yeáu toá thuoäc chuû quan cuûa ngaân haøng (xaây döïng moâi tröôøng quaûn trò RRTD; thöïc haønh quy trình caâp tín duïng laønh maïnh, duy trì hoaït ñoäng theo doõi, ño löôøng ruûi ro) vaø moät truï coät lieân quan ñeán vai troø cuûa cô quan giaùm saùt vaø/hoaëc cô quan kieåm toaùn beân ngoøai. Ñaây laø khuoân khoå maø caùc nhaâ phaân tích thöôøng duøng ñeå ñaùnh giaù hoaït ñoäng quaûn trò RRTD cuûa NHTM. Toùm taét khuoân khoå phaân tích ñöôïc moâ taû nhö trong sô ñoà döôùi ñaây.
Sô ñoà – khuoân khoå phaân tích hoaït ñoäng quaûn trò RRTD
Vai troø cuûa cô quan giaùm saùt vaø/hoaëc kieåm toaùn beân ngoaøi
Vai troø cuûa cô quan giaùm saùt vaø/hoaëc kieåm toaùn beân ngoaøi
Moâi tröôøng ñöôïc hieåu laø quan ñieåm, vaên hoùa, chieán löôïc cuõng nhö nguyeân taéc öùng xöû veà ruûi ro tín duïng maø moät ngaân haøng xaây döïng vaø aùp duïng trong toaøn heä thoáng cuûa mình. Caùc yeáu toá naøy taïo moät moâi tröôøng ñeå moïi boä phaän, caùn boä ngaân haøng trieån khai hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng moät caùch cuï theå. Moät moâi tröôøng ñöôïc coi laø hôïp lyù khi ñaûm baûo ñöôïc caùc yeáu toá sau:
+ Xaây döïng ñöôïc chieán löôïc roõ raøng veà RRTD vaø chieán löôïc naøy ñöôïc ñaùnh giaù laïi moät caùch thöôøng xuyeân, ít nhaát laø 1 naêm 1 laàn.
+ Xaùc ñònh vaø phaân ñònh roõ traùch nhieäm, trong ñoù Hoäi ñoàng quaûn trò nhaän thöùc ñöôïc roõ traùch nhieäm cuoái cuøng vaø vai troø pheâ duyeät chieán löôïc, chính saùch RRTD, Ban ñieàu haønh/quaûn lyù chòu traùch nhieäm trieån khi.
Chính saùch cho vay vaø quy trình ñeà caäp ñeán vieäc thieát laäp caùc giôùi haïn, tieâu thöùc, ñieàu kieän roõ raøng vaø vieäc tuaân thuû chaët cheõ caùc giôùi haïn, tieâu thöùc ñoù trong tín duïng. Moät ngaân haøng ñöôïc coi laø hoaït ñoäng trong quy trình laønh maïnh khi xaây döïng caùc yeáu toá:
+ Thieát laäp caùc tieâu chí cuï theå cho caáp tín duïng, töø vieäc caáp tín duïng laàn ñaàu ñeán vieäc gia haïn nôï, môû roäng nhaèm ñaûm baûo moïi khoaûn tín duïng ñeàu ñöôïc giaùm saùt, quaûn lyù chaët cheõ, ñaëc bieät laø ñoái vôùi khaùch haøng coù quan heä vôùi ngaân haøng.
+ Xaây döïng caùc giôùi haïn ruûi ro cho töøng khaùch haøng, nhoùm khaùch haøng lieân quan, caû ñoái vôùi caùc giao dòch noäi baûng cuõng nhö ngoaïi baûng; giôùi haïn theo caáp thaåm quyeàn.
Kieåm soaùt, theo doõi ño löôøng ñeà caäp ñeán caùc bieän phaùp giaùm saùt, quaûn lyù tín duïng. Caàn ñaït ñöôïc caùc yeáu toá sau:
+ Coù heä thoáng thoâng tin, döõ lieäu cho pheùp theo doõi thöôøng xuyeân, chính xaùc vaø ñaày ñuû möùc ñoä ruûi ro tín duïng, caø noäi baûng vaø ngoaïi baûng; caäp nhaät thoâng tin veà xu höôùng thò tröôøng, phaùt trieån kinh teá.
+ Xaây döïng vaø aùp duïng heä thoáng xeáp haïng ruûi ro noäi boä.
+ Coù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ñeå giaùm saùt quaù trình trình ruûi ro tín duïng.
+ Coù keá hoaïch haønh ñoäng trong caùc tröôøng hôïp khaån caáp, nghieâm troïng veà ruûi ro tín duïng.
Vai troø cuûa cô quan giaùm saùt/kieåm toaùn beân ngoaøi. Ba truï coät treân laø raát quan troïng vaø laø ñieàu kieän tieân quyeát, song chöa ñuû ñeå ñaûm baûo cho ngaân haøng coù ñöôïc moät cô cheá quaûn trò ruûi ro tín duïng hieäu quaû. Cô quan giaùm saùt/kieåm toaùn beân ngoaøi ñoùng vai troø khaùch quan ñaùnh giaù vaø buoäc caùc ngaân haøng phaûi thieát laäp ñöôïc caùc truï coät naøy. Ñeå ñaûm baûo hieäu quaû, cô quan giaùm saùt/kieåm toaùn beân ngoaøi caàn phaûi ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu sau:
+ Ñaët ra caùc yeâu caàu buoäc caùc ngaân haøng phaûi xaây döïng vaø aùp duïng moät heä thoáng quaûn trò ruûi ro tín duïng hieäu quaû; caùc cô quan naøy cuõng phaûi coù boä phaän ñaùnh giaù ñònh kyø hoaït ñoäng cuûa heä thoáng naøy.
+ Thieát laäp caùc giôùi haïn ruûi ro ñoái vôùi moät khaùch haøng, nhoùm khaùch haøng cho caùc ngaân haøng; cuõng nhö caùc baùo caùo baét buoäc ñeå theo doõi tình hình.
Toùm laïi, vieäc trieån khai hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng ñoái vôùi caùc NHTM Vieät Nam theo thoâng leä quoác teá caàn thuùc ñaåy nhanh hôn caû veà chính saùch ôû taàm NHNN; cô caáu boä maùy toå chöùc, moät cô cheá khung cho hoaït ñoäng quaûn trò ruûi ro tín duïng ôû caùc NHTM.
Taøi lieäu tham khaûo
Ts. Nguyeãn Ñaêng Dôøn, Tieàn teä – Ngaân haøng, NXB TPHCM, 2001
Hoà Dieäu, Tín duïng vaø ngaân haøng, NXB Thoáng keâ, 2001
Ts. Vuõ Ñình Aùnh, An ninh taøi chính ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc tín duïng, NXB Thoáng keâ, 2001
Soå tay tín duïng NH TMCP ACB
Taïp chí Phaùt trieån kinh teá
Taïp chí ngaân haøng, soá 6 – Thaùng 3-2006
Döông Thò Bình Minh, Thò tröôøng Taøi chính – Tieàn teä, NXB Giaùo Duïc, 2000
Khoùa luaän toát nghieäp
Kinh teá Vieät Nam & Theá giôùi
Leâ Vaên Tö + Leâ Tuøng Vaân + Leâ Nam Haûi, Tieàn teä, ngaân haøng vaø thò tröôøng taøi chính, NXB Thoáng keâ, 2000
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Giải pháp nhằm quản lý nợ quá hạn trong hoạt động tín dụng tại ACB Phòng Giao Dịch Chợ Đầm - Nha Trang.doc
