Đề tài Giải pháp xây dựng chiến lược cạnh tranh của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh
MỞ ĐẦU Lý do nghiên cứu Chính sách Đổi Mới của Đảng Cộng sản và Nhà nước Việt Nam đã tạo ra những thành quả rất đáng khích lệ trong việc phát triển kinh tế-xã hội của đất nước trong hơn một thập kỷ qua. Mức tăng trưởng GDP trong nhiều năm liên tục đạt được ở mức khá cao so với các nước khác trong khu vực và cả trên bình diện thế giới chính là kết quả tổng hợp từ sự tăng trưởng mạnh mẽ của các khu vực, ngành nghề kinh tế khác nhau, trong đó có ngành ngân hàng. Cùng với sự ra đời của các Pháp lệnh Ngân hàng Nhà nước và Pháp Lệnh về các Tổ chức Tín dụng (1990) và sau nầy là Luật Ngân hàng Nhà nước và Luật các Tổ chức Tín dụng (1997), cho đến nay, hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam đã có những bước phát triển nhanh chóng, từng bước hiện đại hóa công nghệ, nâng cao qui mô hoạt động, cung ứng ngày cành nhiều hơn các sản phẩm, dịch vụ cho đời sống kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, hệ thống ngân hàng Việt Nam cũng đã bộc lộ nhiều khiếm khuyết, yếu kém nội tại của mình. Các vần đề như năng lực, trình độ quản lý còn nhiều hạn chế; đội ngũ nhân sự còn chưa tinh thông; qui mô hoạt động nhỏ bé; các yếu kém trong quản trị rủi ro, tình trạng nợ xấu, nợ khó đòi kéo dài trong nhiều năm, chính là những thách thức rất quan trọng cho hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay và trong tương lai. Đặc biệt, để giành thế chủ động trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, hệ thống ngân hàng Việt Nam nói chung và các ngân hàng thương mại cổ phần nói riêng cần phải được nhanh chóng củng cố, xây dựng đa dạng về hình thức, hoạt động an toàn, hiệu quả, có khả năng huy động tốt hơn các nguồn lực và mở rộng đầu tư, đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Là một hệ thống ngân hàng non trẻ, bên cạnh các ngân hàng thương mại quốc doanh đầu đàn, tương đối lớn mạnh, giàu kinh nghiệm trên thương trường; các ngân hàng nước ngoài với mạng lưới toàn cầu và tiềm lực tài chánh mạnh mẽ, các ngân hàng thương mại cổ phần đang đứng trước nhiều thách thức trong quá trình hội nhập, đặc biệt trong bối cảnh lịch trình đã cam kết trong Hiệp định Thương mại Việt-Mỹ và lộ trình chuẩn bị gia nhập WTO. Do đó, việc phân tích, xác định vị thế cạnh tranh hiện nay; định hướng xây dựng một chiến lược cạnh tranh chung, để từ đó, xác định các giải pháp cho việc xây dựng chiến lược cạnh tranh đó cho các ngân hàng thương mại cổ phần là một sự cần thiết tất yếu và có vai trò quyết định đến thành bại của các ngân hàng nầy. Đó là lý do mà NCS chọn đề tài “Giải pháp xây dựng chiến lược cạnh tranh của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” làm luận án tiến sĩ kinh tế. Luận đề xuất phát Quản trị chiến lược bao gồm ba quá trình cơ bản sau đây: xây dựng chiến lược, thực thi chiến lược và đánh giá chiến lược. Ở đây, như phạm vi nghiên cứu của luận án sẽ chỉ ở phần dưới đây, chúng ta chỉ bàn về xây dựng chiến lược. Để tiếp tục, chúng tôi xin trích dẫn định nghĩa về xây dựng chiến lược cạnh tranh trích từ quyển Chiến lược cạnh tranh của Giáo sư Micheal Porter [38, tr.15]: “Xây dựng chiến lược cạnh tranh chính là để xây dựng một mô hình tổng thể về việc doanh nghiệp sẽ cạnh tranh như thế nào, mục tiêu của doanh nghiệp là gì, và những chính sách nào cần có để thực hiện các mục tiêu đó”. Chiến lược xuất phát từ các cạnh tranh trên thương trường. Việc xây dựng chiến lược được dựa trên cơ sở phân tích hiện trạng và xác định vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Giải pháp là các cách thức tổ chức, quản trị để đạt được các mục tiêu của chiến lược đã được xây dựng. Do đó, vị thế cạnh tranh, mục tiêu chiến lược và các giải pháp xây dựng chiến lược là ba phạm trù cơ bản của quá trình xây dựng chiến lược. Việc xác định các giải pháp xây dựng chiến lược cạnh tranh, trong một chùng mực nào đó, có thể được xem như các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp. Nhưng không chỉ có thế, bởi lẽ, các giải pháp cạnh tranh đó không thể được đề nghị một cách chung chung, vô phương hướng mà trái lại, phải được đặt trong mối liên hệ liên hoàn giữa ba phạm trù cơ bản nêu trên, ngay trong tiến trình xây dựng chiến lược cạnh tranh, và để có thể được thực hiện trong giai đoạn kế tiếp là triển khai thực hiện chiến lược. Do đó, các giải pháp đó chính là các giải pháp trong việc xây dựng chiến lược cạnh tranh; các giải pháp để xây dựng chiến lược cạnh tranh; hoặc có thể nói gọn hơn, các giải pháp xây dựng chiến lược cạnh tranh. Đó chính là luận đề xuất phát của luận án nầy. Mục tiêu của việc nghiên cứu Từ lý do nghiên cưú và luận đề xuất phát trên, các mục tiêu của việc nghiên cứu sẽ là: Về mặt lý luận, luận án sẽ cố gắng hệ thống hóa các cơ sở lý thuyết về cạnh tranh, chiến lược cạnh tranh, các điều kiện tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững, năng lực cạnh tranh, phương thức xác định vị thế cạnh tranh và việc ứng dụng các mô hình vào việc phân tích, định hướng và xây dựng chiến lược cạnh tranh chung cho các ngân hàng thương mại. Cơ sở lý thuyết mà NCS sử dụng sẽ dựa vào các tác giả khác nhau, nhưng tập trung nhất là các lý thuyết về lợi thế cạnh tranh và chiến lược cạnh tranh của Giáo sư Micheal Porter. Về phương diện thực tiễn, trên cơ sở các mô hình lý thuyết đã được đúc kết, luận án sẽ tập trung phân tích thực trạng hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh để có thể lập ra một ma trận phân tích TOWS, cơ sở để có thể xác định vị thế cạnh tranh và định hướng chiến lược cạnh tranh chung, để từ đó, xác định các giải pháp căn bản cho việc xây dựng chiến lược cạnh tranh chung đó. Các nội dung nghiên cứu Xuất phát từ mục tiêu nghiên cứu trên, các nội dung nghiên cứu chủ yếu sẽ là: - Đánh giá tổng quan về hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. - Hội nhập trong ngành tài chánh-ngân hàng: cơ hội và thách thức cho các ngân hàng thương mại Việt Nam. - Hiệp định Thương mại Việt-Mỹ và lộ trình hội nhập từ nay cho đến năm 2010. - Các nghiên cứu trên thế giới về cạnh tranh ngân hàng. - Phân tích tổng quan các lực lượng cạnh tranh hiện nay của các ngân hàng thương mại cổ phần. - Luận cứ về các giải pháp xây dựng chiến lược cạnh tranh của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Khung nghiên cứu Từ luận đề xuất phát và các mục tiêu, nội dung nghiên cứu, luận án có thể được thực hiện qua khung nghiên cưú sau đây (Hình 0.1). Khung nghiên cứu đó có thể được diễn đạt qua việc trả lời các chi tiết xung quanh 3 câu hỏi sau đây: 1) Chúng ta đang ở đâu? Ỉ XÁC ĐỊNH VỊ THẾ CẠNH TRANH 2) Chúng ta muốn đi về đâu? Ỉ XÁC ĐỊNH, LỰA CHỌN CÁC MỤC TIÊU CHIẾN LƯỢC MÀ CHÚNG TA MUỐN ĐẠT TỚI 3) Chúng ta đi đến đó như thế nào? Ỉ XÁC ĐỊNH CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ RÚT NGẮN KHOẢNG CÁCH GIỮA VỊ THẾ CẠNH TRANH HIỆN NAY CỦA CHÚNG TA VÀ MỤC TIÊU MÀ CHÚNG TA MUỐN ĐẠT TỚI. ĐÓ CHÍNH LÀ XÁC ĐỊNH CÁC GIẢI PHÁP XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC CẠNH TRANH Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu chủ yếu của đề tài là các ngân hàng thương mại cổ phần có Hội sở đăng ký trên địa bàn trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh cùng với các lực lượng cạnh tranh của chúng. Do phạm vi nghiên cứu của đề tài tương đối rộng, nên đối với việc nghiên cứu các lực lượng cạnh tranh, đề tài sẽ tập trung nghiên cứu các lực lượng cạnh tranh mang tính trực diện nhất, đó là các nhóm ngân hàng thương mại quốc doanh, nhóm các ngân hàng liên doanh và nhóm các chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại thành phố Hồ Chí Minh. Tuy vậy, các định chế tài chánh phi-ngân hàng, lực lượng cạnh tranh người cung ứng-khách hàng cũng sẽ được đề tài phân tích và dẫn chiếu một cách tổng quát. Không gian phân tích là địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Tuy vậy, do chiến lược cạnh tranh của các ngân hàng cổ phần thành phố Hồ Chí Minh không thể tách rời các chiến lược, chương trình hội nhập kinh tế quốc tế của cả nước, mà đặc biệt là Chương trình hội nhập của ngành ngân hàng Việt Nam, cho nên các phân tích ở tầm vĩ mô cũng sẽ được dẫn chiếu một cách phù hợp với các nội dung nghiên cứu. Thời gian phân tích là giai đoạn 1993-2003, với viễn cảnh đến năm 2010, năm bản lề của hội nhập ngân hàng trong khuôn khổ cam kết của Hiệp định Thương mại Việt-Mỹ, năm mà các ngân hàng 100% Hoa Kỳ sẽ được quyền thực hiện các dịch vụ ngân hàng như các ngân hàng Việt Nam. Phương pháp nghiên cứu Các phương pháp nghiên cứu sau đây sẽ được áp dụng trong luận án: - Phỏng vấn chuyên gia: phỏng vấn trực tiếp các nhà lãnh đạo một số ngân hàng thương mại trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, các chuyên gia, nhà nghiên cứu, các nhà giáo hoạt động lâu năm trong ngành. - Khảo sát thực tế: qua quá trình mà NCS đã làm việc hơn 10 năm trực tiếp cho các ngân hàng trong và ngoài nước, với cương vị là cán bộ quản lý và chuyên viên tư vấn. - Điều tra thống kê: qua phỏng vấn bằng thư (phương pháp thuận lợi) các cán bộ quản lý các ngân hàng thương mại cổ phần thành phố Hồ Chí Minh, chức vụ từ phó trưởng phòng trở lên. Mục tiêu của việc điều tra là cố gắng phác họa một bức tranh tổng quan, dù chỉ mang tính chất tham khảo, về các mặt hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần thành phố Hồ Chí Minh, do chính những cán bộ quản lý của các ngân hàng ấy phác họa nên.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Giải pháp xây dựng chiến lược cạnh tranh của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
h khaùc, ñoù laø bieåu hieän cuûa taêng tröôûng “noùng”, nhö trong
hai naêm 2002 vaø 2003. Coøn nhöõng ngaân haøng “toáp treân”? Khoâng coù caùc soá lieäu
thoáng keâ chi tieát veà giao dòch tieàn teä treân thò tröôøng lieân ngaân haøng, nhöng moät
ñieàu deã thaáy laø moät nguoàn voán dö thöøa cuûa caùc ngaân haøng “toáp treân” ñaõ chaûy veà
phía caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi, nhö moät lieäu phaùp “tình theá”, coù theå döôùi muïc
ñích cuoái cuøng laø traùnh ruûi ro ñoïng voán. Giaù cho vay lieân ngaân haøng, ñöông
nhieân seõ reû, thaäm chí, thaáp hôn nhieàu so vôùi laõi suaát huy ñoäng bình quaân, do hai
taùc ñoäng cuøng moät luùc: thöù nhaát ñeå traùnh nguy cô ñoïng voán, thöù hai laø yeáu toá
“giaûm ruûi ro cuûa ngöôøi ñi vay” do uy tín vaø thöïc löïc taøi chaùnh maïnh meõ cuûa caùc
ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Chuùng toâi xin nhaéc laïi, vaøo thôøi ñieåm phaân tích, caùc ngaân
haøng nöôùc ngoaøi vaãn chöa ñöôïc pheùp nhaän tieàn göûi khoâng kyø haïn, coù kyø haïn vaø
tieàn göûi tieát kieäm baèng ñoàng Vieät Nam cuûa caùc caù nhaân Vieät Nam vaø phaùp nhaân
laø toå chöùc Vieät Nam khoâng coù quan heä tín duïng vôùi ngaân haøng. Nguoàn voán tieàn
ñoàng do ñoù chuû yeáu seõ ñöôïc huy ñoäng treân thò tröôøng tieàn teä lieân ngaân haøng.
Nhöng nhö baûng döôùi ñaây cho thaáy, laõi suaát chaøo (offered) cuûa caùc chi nhaùnh
ngaân haøng nöôùc ngoaøi taïi thò tröôøng lieân ngaân haøng luoân luoân reû hôn nhieàu so
vôùi caùc ngaân haøng noäi ñòa. Moät ñaëc ñieåm caàn ghi nhôù laø trong thôøi ñieåm 22-9-
2003, côn soát huy ñoäng voán cuûa caùc ngaân haøng vaãn coøn ôû ñieåm ñænh.
Baûng 3.4: Vietnam Interbank Offered Rate 22-9-2003
O/N 1W 2W 1MTH 2MTH 3MTH 6MTH
ACB 4.50 5.50 6.00 7.00 7.25 7.80 8.20
TECHCOMBANK 4.00 5.00 5.40 6.50 6.80 7.00 7.40
EXIMBANK 5.00 5.40 5.70 6.50 6.80 7.40 8.25
AGRIBANK 4.00 4.70 5.30 6.20 6.65 7.75 8.25
BIDV 4.00 4.50 5.00 6.00 6.50 7.50 8.50
144
INCOMBANK 4.00 4.50 5.00 5.50 6.00 6.50 8.00
VIETCOMBANK 4.00 4.80 5.30 6.00 6.50 7.50 8.50
ANZ 4.10 4.30 4.75 5.10 5.50 5.75 6.50
CITIBANK NA 4.20 4.30 4.60 4.80 5.10 5.40 6.30
DEUSTCHE BK 4.00 4.30 4.60 4.80 5.10 5.40 6.30
STANCHART 4.30 4.75 4.85 5.00 5.30 5.60 6.50
HSCB 4.00 4.25 4.50 4.75 5.10 5.40 6.25
FIXINGS 4.28 4.60 5.05 5.64 6.26 6.88 7.43
(Nguoàn: Reuter, 22-9-2003)
Trong khi ñoù, chuùng ta haõy thöû xem qua baûng caân ñoái keá toaùn cuûa Ngaân
haøng ACB vaøo moät ngaøy gaàn vôùi thôøi ñieåm treân.
Qua baûng 3.5, khoâng baøn veà thanh khoaûn cuûa ACB vaøo thôøi ñieåm khuûng
hoaûng 15-10-2003, nhìn vaøo muïc tieàn göûi taïi caùc ngaân haøng khaùc (ngoaøi Ngaân
haøng Nhaø nöôùc), con soá naày laø 3.974 tyû ñoàng, chieám 34% toång taøi saûn ACB.
Khoâng coù caùc chi tieát, nhöng theo chuùng toâi, moät tyû leä khoâng nhoû (VND vaø ngoaïi
teä) laø caùc khoaûn tieàn göûi taïi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi (trong vaø ngoaøi Vieät
Nam)
Baûng 3.5: Baûng caân ñoái taøi saûn (ruùt goïn) ngaøy 30-9-2003 cuûa ngaân haøng ACB
(Ñôn vò tính: tyû ñoàng)
TAØI SAÛN COÙ TAØI SAÛN NÔÏ
1. TM taïi quyõ 246 1. Voán CÑ 663
2. Tieàn göûi taïi NHNN 185 2. Voán huy ñoäng tieàn göûi 10.382
3. Tieàn göûi taïi caùc NH khaùc 3.974 3. Voán khaùc 805
4. Mua traùi phieáu, coâng traùi 1.524
5. Cho vay 5.065
6. Söû duïng khaùc 856
CAÂN SOÁ 11.850 CAÂN SOÁ 11.850
Nguoàn: [42]
145
Nhö vaäy, roõ raøng laø, vôùi giaû thieát saùp nhaäp vaø hôïp nhaát, caùc ngaân haøng coå
phaàn seõ coù cô hoäi söû duïng caùc nguoàn voán dö thöøa laãn nhau moät caùch coù hieäu quaû
hôn.
(iv) Giaûm tröø tính thieáu hieäu quaû trong quaûn trò ngaân haøng
Caùc vaán ñeà lieân quan ñeán nguoàn löïc noùi chung khoâng phaûi laø ñoäng cô duy
nhaát cuûa vieäc saùp nhaäp vaø hôïp nhaát ngaân haøng. Vaãn coù nhöõng ngaân haøng coù khaù
ñaày ñuû nhöõng nguoàn löïc (hieän coù vaø tieàm naêng) nhöng ruûi thay, chuùng khoâng
ñöôïc khai thaùc ñuùng möùc, caùc cô hoäi kinh doanh ñeå gia taêng thu nhaäp hay thò
phaàn bò boû qua. Ñoù laø nguyeân nhaân yeáu keùm, tính thieáu hieäu quaû trong quaûn trò,
ñieàu haønh ngaân haøng. Nhöõng ngaân haøng nhö theá cuõng laø moät muïc tieâu ñaùng löu
yù cuûa vieäc saùp nhaäp vaø hôïp nhaát ñeå trôû thaønh moät ngaân haøng môùi, ñöôïc ñieàu
haønh moät caùch coù hieäu quaû bôûi moät ban giaùm ñoác coù ñaày ñuû kyõ naêng, loøng quyeát
ñoaùn cuõng nhö kinh nghieäm treân thöông tröôøng.
Keát quaû khaûo saùt cuûa chuùng toâi cho thaáy, khi ñöôïc hoûi veà khaû naêng
saùp nhaäp vaø hôïp nhaát caùc ngaân haøng ñeå gia taêng naêng löïc caïnh
tranh, 58 % nhöõng ngöôøi ñöôïc hoûi ñaõ ñoàng yù; 21% khoâng ñoàng yù vaø
21% khoâng coù yù kieán.
CAÙC VAÁN ÑEÀ CAÀN CHUÙ YÙ TRONG SAÙP NHAÄP VAØ HÔÏP NHAÁT
Vaên hoùa doanh nghieäp. Vieäc phaân bieät ñoái xöû
Moät cuoäc saùp nhaäp coù theå dieãn ra moät caùch hoaøn haûo ñoái vôùi vaán ñeà
nguoàn löïc, phöông phaùp quaûn trò, ñieàu haønh. Nhöng saùp nhaäp hoaøn toaøn hai neàn
vaên hoùa doanh nghieäp luoân luoân laø moät thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi caùc nhaø quaûn trò.
Söï khaùc bieät veà vaên hoùa, vieäc khoâng theå dung naïp (dung hoøa) ñöôïc moät soá giaù trò
146
naøo ñoù cuûa moät trong hai beân coù theå daãn ñeán nhöõng xaùo troän vaø tình traïng phaân
bieät ñoái xöû ñoái vôùi nhaân söï sau khi saùp nhaäp.
E ngaïi veà vieäc chia seû, thao tuùng quyeàn löïc
Ñoái vôùi vieäc saùp nhaäp moät ngaân haøng nhoû vaøo moät ngaân haøng lôùn hôn,
moái e ngaïi veà vieäc chia seû, thao tuùng quyeàn löïc coù theå ít. Nhöng trong vieäc hôïp
nhaát hai ngaân haøng coù cuøng taàm voùc gaàn ngang nhau, ruûi ro xaûy ra vaán ñeà treân laø
raát nhaõn tieàn, nhaát laø theo quan nieäm Phöông Ñoâng: toâi naém nhieàu tieàn, toâi seõ
naém quyeàn löïc vaø toâi hieån nhieân luoân e ngaïi nhöõng ngöôøi coù yù muoán chia seû caùi
quyeàn ñoù vôùi toâi, baát keå vieäc hoï coù theå laøm cho doanh nghieäp toâi trôû neân toát hôn
hay khoâng. Tö töôûng ñoù seõ deã daøng daãn ñeán vieäc chia beø, keùo caùnh, lieân keát cuïc
boä khoâng nhöõng laø moät caùi haïi cho baûn thaân ngaân haøng maø coøn cho caû neàn kinh
teá noùi chung.
Do vaäy, quan ñieåm cuûa chuùng toâi veà saùp nhaäp vaø hôïp nhaát caùc ngaân haøng
thöông maïi coå phaàn laø neân cuûng coá vaø taêng cöôøng qui moâ baèng caùch hôïp nhaát
caùc ngaân haøng coå phaàn nhö hieän nay, chæ coøn laïi 5-7 ngaân haøng lôùn, coù thöïc löïc
ñeå phaùt trieån thaønh caùc ngaân haøng ñaïi chuùng, coå phieáu ñöôïc baùn roäng raõi qua caùc
Trung taâm Giao dòch chöùng khoaùn.
3.2.3 Caûi thieän cô sôû haï taàng coâng ngheä vaø heä thoáng thoâng tin khaùch haøng
(Customer Information System – CIS)
VEÀ CÔ SÔÛ HAÏ TAÀNG COÂNG NGHEÄ
Ña daïng hoùa caùc tieän ích, dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi, hoaøn haûo phaûi döïa
treân vieäc ñaàu tö thích ñaùng vaøo cô sôû haï taàng coâng ngheä. Chæ vôùi moät cô sôû haï
taàng coâng ngheä hieän ñaïi, caùc ngaân haøng coå phaàn môùi coù theå naâng cao khaû naêng
caïnh tranh vaø hoäi nhaäp vaøo coäng ñoàng taøi chaùnh-ngaân haøng quoác teá. Nhöng, vieäc
ñaàu tö nhö theá thöôøng yeâu caàu nguoàn voán taøi trôï raát lôùn, trong khi khaû naêng taøi
chaùnh cuûa ña soá caùc ngaân haøng coå phaàn laïi raát haïn höõu. Do ñoù, vieäc ñaàu tö vaøo
147
cô sôû haï taàng coâng ngheä coù theå thöïc hieän töøng böôùc nhö sau, theo nhö döï aùn
Hieän ñaïi hoùa ngaân haøng maø Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñaõ ñeà nghò:
- Xaây döïng heä thoáng thanh toaùn noäi boä;
- Tham gia heä thoáng thanh toaùn lieân ngaân haøng;
- Gia nhaäp maïng thanh toaùn toaøn caàu SWIFT.
Moät khi vieäc taùi caáu truùc caùc ngaân haøng coå phaàn (veà voán vaø caùc giaûi phaùp
saùp nhaäp vaø hôïp nhaát) thöïc hieän thaønh coâng, caùc ngaân haøng coå phaàn neân maïnh
daïn ñaåy maïnh ñaàu tö hôn nöõa, thaäm chí baèng vieäc thueâ tö vaán khaûo saùt vaø mua
caùc phaàn meàm ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Thöïc teá laø caùc coâng ty phaàn meàm trong
nöôùc ñaõ coù theå soaïn thaûo caùc phaàn meàm cho ngaân haøng, nhöng möùc ñoä tieän lôïi
vaø tính lieân thoâng, tích hôïp ôû taàm quoác teá vaãn coøn laø moät nhöôïc ñieåm lôùn. Beân
caïnh ñoù, laø vaán ñeà an toaøn cho ngöôøi söû duïng, trong khi maø caùc ngaân haøng coå
phaàn vaãn chöa coù nhieàu kinh nghieäm xöû lyù caùc vaán ñeà naày.
VEÀ HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN KHAÙCH HAØNG
Hoaït ñoäng ngaân haøng laø moät loaïi hoaït ñoäng ñaëc bieät: ñoù laø caùc hoaït ñoäng
luoân gaén lieàn vôùi nhöõng ruûi ro. Do vaäy, phaân tích ruûi ro laø coâng vieäc thöôøng
xuyeân vaø lieân tuïc cuûa baát kyø nhaø quaûn trò ngaân haøng naøo.
Theá nhöng, ruûi ro laø gì ? Ruûi ro coù theå laø baát traéc, caùc baát ñònh, caùc thieät
haïi,vv… nhöng neáu ñöùng veà goùc ñoä thoâng tin, nhieàu nhaø quaûn trò ngaân haøng coù
cuøng chung moät luaän ñieåm: ruûi ro laø vieäc thieáu thoâng tin phuïc vuï cho caùc quyeát
ñònh quaûn trò.
Töø ñoù, ñaët ra nhu caàu cuûa vieäc thieát laäp, cuûng coá heä thoáng thoâng tin, baùo
caùo phuïc vuï cho coâng taùc laõnh ñaïo, cho vieäc quaûn lyù vaø giaùm saùt khaùch haøng.
Trong ñoù, ñöùng treân phöông dieän chính saùch khaùch haøng noùi chung, hay trong
tröøông hôïp naày, laø chieán löôïc khaùch haøng taäp trung (Focus Strategy) nhö ñaõ ñöôïc
148
chuùng toâi ñeà nghò ôû treân, heä thoáng thoâng tin khaùch haøng (customer information
system – CIS) giöõ moät vai troø voâ cuøng quan troïng.
Trong nhöõng naêm 90 cuûa theá kyû 20, ngaønh quaûn trò kinh doanh ôû Myõ
ñaõ phaùt trieån moät nhaùnh môùi mang teân “Loyalty-Based Management”
(“Quaûn lyù döïa treân söï trung thaønh”). Keå töø ñoù, ñaõ phaùt trieån moät
phöông phaùp tieáp caän thò tröôøng vaø toå chöùc doanh nghieäp mang teân
“Customer Relationship Management” (“Quaûn lyù quan heä khaùch
haøng”) döïa cô baûn vaøo vieäc
nghieân cöùu ba thoâng soá sau:
- Chaát löôïng cuûa thò phaàn (Market Share’s Quality): thò phaàn khoâng coøn
chæ ñöôïc tính toaùn theo khoái löôïng maø theo chaát löôïng baèng caùch phaân
bieät caùc theå loaïi khaùch haøng khaùc nhau naèm trong thò phaàn maø doanh
nghieäp coù. Nghóa laø bao nhieâu loaïi khaùch haøng cuõ vaø môùi? Vaø theá naøo
laø caùc thang baäc tyû leä (proportions/scale) cuûa nhöõng loaïi khaùch haøng
mang ñeán cho doanh nghieäp nhöõng möùc thu nhaäp vaø lôïi nhuaän khaùc
nhau.
- Naêng löïc vaø chieàu höôùng cuûa khaùch haøng (Customer’s Availability):
laøm sao phaân loaïi “söùc mua” vaø sôû thích cuûa caùc loaïi khaùch haøng khaùc
nhau ñeå coù nhöõng offers veà dòch vuï phuø hôïp nhaát.
- Giaù trò cuûa khaùch haøng (Customer Value): caàn thieát phaûi ñaàu tö quan
heä vôùi caùc loaïi khaùch haøng naøo ñeå söï trung thaønh cuûa nhöõng khaùch
haøng ñoù mang laïi lôïi nhuaän vaø hieäu quaû laâu daøi nhaát (life-long-
customer-value) cho doanh nghieäp (Toân Thaát Nguyeãn Thieâm, taøi lieäu
ñaõ daãn).
149
Caùc phaân tích vaø ñeà nghò döôùi ñaây cuûa chuùng toâi chuû yeáu döïa vaøo caùc tieáp
caän veà quaûn trò khaùch haøng nhö treân.
Khaûo saùt cuûa chuùng toâi
Caùc nhaän xeùt cuûa chuùng toâi döïa vaøo caùc cuoäc khaûo saùt tröïc tieáp taïi hai
Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ vaø Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn cuõng nhö qua phoûng
vaán chuyeân gia ñoái vôùi moät soá ngaân haøng khaùc. Tröø moät soá ngaân haøng nhö ACB,
Eximbank, Phöông Nam vôùi phaàn meàm ñöôïc mua töø nöôùc ngoaøi, neân caùc noäi
dung, chöông trình quaûn trò khaùch haøng ñaõ coù theå theo nhöõng chuaån möïc quoác teá,
coøn ôû ña phaàn caùc ngaân haøng coøn laïi, thì nhìn chung, caùc thoâng tin khaùch haøng
chuû yeáu ñöôïc laäp trong caùc daïng tôø trình chính saùch daønh cho khaùch haøng, do
phoøng tín duïng thöïc hieän, vôùi caùc caùc chæ tieâu phoå bieán nhö:
- Tín duïng (doanh soá cho vay, dö nôï bình quaân, laõi thu);
- Thanh toaùn quoác teá (trò giaù phaùt sinh, trò giaù thanh toaùn, phí thu);
- Kinh doanh ngoïai teä (doanh soá mua, baùn, phí thu);
- Luaân chuyeån taøi khoûan tieàn göûi (soá dö bình quaân, soá dö bình quaân kyù
quyõ);
Nhaän xeùt ñaàu tieân cuûa chuùng toâi laø caùc baùo caùo tình hình giao dòch ngaân
haøng– khaùch haøng chöa ñöôïc thieát laäp moät caùch coù heä thoáng vaø ñònh kyø. Do ñoù,
vieäc ñoái chieáu, phaân tích, so saùnh bieán ñoäng cuûa caùn boä phuï traùch khaùch haøng seõ
gaëp ít nhieàu khoù khaên vaø tieâu toán thôøi gian, phaûi phuï thuoäc raát nhieàu vaøo vieäc
back-up döõ lieäu cuûa caùc thôøi kyø tröôùc (haäu quaû xaáu cuûa vieäc back-up döõ lieäu laø
daãn ñeán moät cô cheá “xin-cho” giöõa caùc phoøng coù chöùc naêng giao dòch tröïc tieáp
vaø boä phaän hoã trôï). Keá ñeán, chuùng toâi chöa thaáy caùc loaïi baùo caùo tình hình giao
dòch giöõa ngaân haøng vôùi töøng khaùch haøng vaø nhoùm khaùch haøng (group customer)
theo caùc tieâu chí phaân loïai khaùc nhau nhö ngaønh ngheà, thaønh phaàn kinh teá hay
loïai hình taøi trôï… Baùo caùo thu nhaäp (income earnings) cho töøng caùn boä phuï traùch
150
khaùch haøng (officer-in-charge) khaùc nhau cuõng chöa thaáy ñöôïc caùc ngaân haøng aùp
duïng.
Caùc ñeà nghò cuûa chuùng toâi
Caùc ñeà nghò sau ñaây thöïc ra döïa vaøo caùc kinh nghieäm quaûn lyù tröïc tieáp
cuûa chuùng toâi trong thôøi gian hôn 10 naêm phuïc vuï taïi Ngaân haøng BNP vaø tö vaán
quaûn lyù cho moät soá ngaân haøng coå phaàn khaùc, cuõng nhö theo tham khaûo cuûa caùc
baïn ñoàng nghieäp hieän ñang laøm vieäc cho caùc toå chöùc taøi chaùnh-ngaân haøng trong
vaø ngoaøi nöôùc. Caùc daïng hình baùo caùo hieän nay thaäm chí coù theå ñöôïc thieát keá
döïa theo caùc phaàn meàm trong nöôùc, vôùi chi phí reû hôn nöôùc ngoaøi raát nhieàu.
(i) Thieát laäp baùo caùo veà doanh soá vaø thu nhaäp töø khaùch haøng (baùo caùo thaùng)
Ñaëc ñieåm, coâng duïng
Ñaây laø baùo caùo ñònh kyø haøng thaùng, coù tính luõy keá. Baùo caùo cung caáp cho
ta böùc tranh ñònh kyø veà caùc bieán ñoäng, tình hình söû duïng taøi khoaûn, caùc khoaûn
thu cuûa ngaân haøng töø khaùch haøng (neáu khaùch haøng khoâng coù quan heä tín duïng thì
chæ coù caùc khoûan chi laõi cuûa ngaân haøng). Baùo caùo cuõng giuùp chuùng ta giaùm saùt
vieäc söû duïng dòch vuï cuûa khaùch haøng, vieäc giaûm söû duïng hay caùc söû duïng khoâng
phuø hôïp vôùi caùc tieän ích ñaõ thoûa thuaän.
Baùo caùo naày coù theå ñöôïc löu tröõ trong voøng 3-5 naêm lieân tuïc, coù theå giuùp
cho caùn boä tín duïng coù nguoàn thoâng tin ngay laäp töùc khi caàn laäp caùc baùo caùo veà
tình hình quan heä ngaân haøng– khaùch haøng, coù so saùnh vôùi caùc naêm tröôùc. Ñaëc
bieät, ñaây cuõng laø baùo caùo neàn, laø cô sôû ñeå thieát keá caùc loaïi baùo caùo khaùc.
Maãu ñeà nghò
Chuùng toâi thöû phaùc thaûo moät maãu ñeà nghò toång quaùt ôû phaàn phuï luïc soá 3A
coù theå ñöôïc deã daøng aùp duïng cho caùc ngaân haøng coå phaàn.
(ii) Thieát laäp baùo caùo toång haïn möùc vaø söû duïng haïn möùc tín duïng theo loaïi hình
tín duïng (baùo caùo thaùng)
151
Ñaëc ñieåm, coâng duïng
Giuùp chuùng ta phaân tích ñöôïc cô caáu ñaàu tö tín duïng theo caùc hình thöùc tín
duïng khaùc nhau, tyû leä söû duïng töông öùng. Ñaây laø toång soá cam keát cuûa ngaân haøng
ñoái vôùi khaùch haøng maø nhaø quaûn trò ngaân haøng caàn phaûi naém ñeå hoaïch ñònh caùc
chieán löôïc, nghieäp vuï huy ñoäng voán, thò tröôøng lieân ngaân haøng, nhaèm saün saøng
ñaùp öùng nhu caàu khaùch haøng. Ngöôïc laïi, nhaø quaûn trò ngaân haøng cuõng caàn bieát
vieäc söû duïng haïn möùc bình quaân thöôøng xuyeân döôùi haïn möùc cho pheùp, ñeå tìm
hieåu roõ nguyeân nhaân vaø coù cô sôû ñònh laïi chính saùch ñoái vôùi khaùch haøng.
Maãu ñeà nghò
Chuùng toâi cuõng ñeà nghò moät maãu baùo caùo ôû phuï luïc soá 3B.
(iii) Thieát laäp baùo caùo cô caáu cho vay vaø thu nhaäp theo thaønh phaàn kinh teá (baùo
caùo thaùng)
Coâng duïng
Giuùp chuùng ta phaân tích ñöôïc tyû troïng ñaàu tö tín duïng theo caùc thaønh phaàn
kinh teá khaùc nhau vaø caùc tyû leä thu nhaäp töông öùng, töø ñoù coù theå hoaïch ñònh hay
ñieàu chænh chính saùch, cô caáu ñaàu tö.
Maãu ñeà nghò
Xin xem phuï luïc soá 3C.
(iv) Thieát laäp baùo caùo cô caáu cho vay vaø thu nhaäp theo ngaønh ngheà saûn xuaát
kinh doanh (baùo caùo thaùng)
Coâng duïng
Giuùp chuùng ta phaân tích ñöôïc tyû troïng ñaàu tö tín duïng theo caùc thaønh phaàn
ngaønh ngheà saûn xuaát kinh doanh khaùc nhau vaø caùc tyû leä thu nhaäp töông öùng. Töø
ñoù, coù theå coù nhöõng ñieàu chænh cô caáu ñaàu tö, chính saùch aùp duïng cho phuø hôïp
vôùi möùc ñoä ruûi ro khaùc nhau theo caùc danh muïc ngaønh ngheà khaùc nhau.
Maãu ñeà nghò
152
Xin xem phuï luïc soá 3D.
(v) Thieát laäp baùo caùo cô caáu cho vay vaø thu nhaäp cuûa 20 khaùch haøng lôùn nhaát
(baùo caùo thaùng)
Coâng duïng
Giuùp chuùng ta phaân tích ñöôïc cô caáu ñaàu tö tín duïng, cô caáu thu nhaäp cuûa
20 khaùch haøng lôùn nhaát trong toång soá ñaàu tö tín duïng cuûa ngaân haøng vaø toång thu
nhaäp töø khaùch haøng. Töø ñoù coù theå ñònh ra caùc chính saùch phuø hôïp ñoái vôùi caùc
khaùch haøng chieán löôïc. Khaùch haøng lôùn nhaát coù theå ñöôïc hieåu laø khaùch haøng
ñöôïc caáp haïn möùc tín duïng cao nhaát, coù theå laø khaùch haøng mang ñeán cho ngaân
haøng nhieàu thu nhaäp nhaát.
Maãu ñeà nghò
Xin xem phuï luïc soá 3E.
(vi) Thieát laäp baùo caùo qui moâ quaûn lyù vaø thu nhaäp cuûa töøng caùn boä quaûn lyù
khaùch haøng (baùo caùo thaùng)
Coâng duïng
Giuùp chuùng ta phaân tích ñöôïc qui moâ quaûn lyù (nôï), cô caáu thu nhaäp, toång
thu nhaäp cuï theå maø moãi caùn boä quaûn lyù khaùch haøng mang laïi cho ngaân haøng, töø
ñoù coù theå ñaùnh giaù caùc ñoùng goùp cuï theå cuûa töøng giaùm ñoác khaùch haøng vaøo hieäu
quaû chung cuûa toøan ngaân haøng. Caàn chuù yù laø caùc chæ tieâu ñaùnh giaù ôû ñaây chæ
mang tính töông ñoái, vì thu nhaäp thöïc ra laø do “coâng chung” cuûa taäp theå, chöù
khoâng theå chæ cuûa rieâng ai. Coù theå coù tröôøng hôïp caùn boä quaûn lyù khaùch haøng
mang laïi thu nhaäp thaáp cho ngaân haøng neáu so saùnh vôùi nhöõng giaùm ñoác khaùch
haøng khaùc, nhöng chöa chaéc ngöôøi ñoù keùm naêng löïc hôn, vì, coù theå khaùch haøng
cuûa anh ta laø khaùch haøng ñang ñöôïc chieâu duï baèng caùc chính saùch giaûm giaù,
hoaëc löôïng khaùch haøng do anh ta quaûn lyù giaûm ñi do thay ñoåi chính saùch cuûa
ngaân haøng vv…
153
Daïng baùo caùo naày coù theå laø böôùc môû ñaàu cho caùc vieäc phaân tích saâu hôn trong
töông lai neáu caùc ngaân haøng coù nhu caàu. Chaúng haïn, ñoù laø vieäc phaân tích, so
saùnh giöõa thu nhaäp vaø chi phí cuûa töøng caùn boä quaûn lyù khaùch haøng, töøng boä phaän
kinh doanh ñoäc laäp, thaäm chí, ñeán caû caùc boä phaän “phi” kinh doanh trong ngaân
haøng, nhö phoøng haønh chaùnh, phoøng nhaân söï, phoøng IT,…
Maãu ñeà nghò
Xin xem phuï luïc soá 3F.
(vii) Thieát laäp baùo caùo on-line veà tình hình giao dòch giöõa töøng khaùch haøng vaø
ngaân haøng
Coâng duïng
Coù theå xem hoaëc in baát kyø luùc naøo. Soá lieäu seõ laø soá lieäu (luõy keá) ñeán ngaøy
cuoái cuøng cuûa thaùng tröôùc. Baùo caùo naày giuùp chuùng ta phaân tích tình hình söû
duïng caùc dòch vuï ngaân haøng cuûa töøng khaùch haøng vaø söï bieán ñoäng cuûa caùc taøi
khoûan coù lieân quan. Caùc chi tieát veà thu nhaäp töø khaùch haøng coù theå giuùp chuùng ta
coù caùc caên cöù caàn thieát ñeå vaïch ra caùc chính saùch phuø hôïp ñoái vôùi töøng khaùch
haøng, chaúng haïn chính saùch giaù. Do coù quaù nhieàu khaùch haøng neân seõ hao toán thôøi
gian neáu laäp cho moãi khaùch haøng moät baùo caùo rieâng (vaû laïi, moät soá thoâng tin ñaõ
coù theå ñöôïc trích xuaát töø “Baùo caùo veà doanh soá vaø thu nhaäp töø khaùch haøng”).
Muïc ñích “on-line” cuûa loaïi baùo caùo naày chuû yeáu xuaát phaùt töø caùc nhu caàu phaân
tích, baùo caùo khi soaïn thaûo ñeà nghò chính saùch khaùch haøng.
Maãu ñeà nghò
Xin xem phuï luïc soá 3G.
(viii) Caùc baùo caùo khaùc
Cuõng theo caùc logic nhö ñaõ trình baøy, nhaát laø töø “Baùo caùo doanh soá vaø thu
nhaäp khaùch haøng”, neáu coù nhu caàu, chuùng ta coù theå thieát keá ra raát nhieàu daïng
baùo caùo khaùc. Chaúng haïn, caùc baùo caùo sau ñaây:
154
Baùo caùo caùc khaùch haøng coù soá dö lôùn, hay doanh soá thanh toaùn qua ngaân haøng
lôùn (coù theå laáy möùc 5-10 tyû laø möùc “lôùn”, hay coù theå cöù laáy tieâu chí 10-20 khaùch
haøng coù soá dö, hay doanh soá thanh toaùn qua ngaân haøng lôùn nhaát).
Coù theå laäp haøng ngaøy hay tuaàn. Coâng duïng: phaân tích khaùch haøng, quaûn
trò thanh khoaûn, thoâng tin nhöõng giao dòch “baát thöôøng”, ñaëc bieät laø caùc giao dòch
baèng ngoaïi teä (daáu hieäu röûa tieàn …).
Danh saùch khaùch haøng ñoùng, taïm ñoùng taøi khoaûn. Baùo caùo in töï ñoäng ngay sau
ngaøy nghieäp vuï phaùt sinh. Ñoái vôùi moät khaùch haøng chieán löôïc, vieäc ñoùng taøi
khoaûn hieån nhieân seõ aûnh höôûng khoâng nhoû ñoái vôùi vieäc kinh doanh cuûa ngaân
haøng.
Baùo caùo toång haïn möùc vaø söû duïng haïn möùc cho moät nhoùm khaùch haøng (group
exposure). Ví duï nhoùm “Biti’s, Bita’s, Dona Biti’s”: veà maët quaûn trò ruûi ro, phaûi
xem nhoùm naày nhö 1 khaùch haøng (chuùng toâi nghó daïng baùo caùo naày coù theå laäp
ñöôïc, neáu veà kyõ thuaät, taát caû caùc chi nhaùnh, phoøng giao dòch cuûa caùc ngaân haøng
noái maïng vôùi nhau).
Thöïc ra, caùc chöông trình öùng duïng veà ngaân haøng hieän nay hoaøn toaøn
hoaøn toaøn coù khaû naêng xaây döïng moät caùch caên baûn heä thoáng thoâng tin, baùo caùo
noäi boä phuïc vuï cho caùc nhu caàu cuûa nhaø quaûn trò ngaân haøng. Tuy vaäy, caùc chöông
trình laøm saún khoù coù theå ñaùp öùng caùc nhu caàu ña daïng, nhaát laø cho caùc ngaân haøng
Vieät Nam luoân luoân coù nhöõng ñaëc ñieåm nhu caàu coù tính khaù ñaëc thuø so vôùi caùc
nöôùc phaùt trieån treân theá giôùi, vaø ngay caû so vôùi caùc nöôùc laùng gieàng trong khu
vöïc. Mong muoán cuûa chuùng toâi laø coá gaéng phaùc hoïa ra moät soá daïng baùo caùo
nhaèm caûi thieän heä thoáng thoáng thoâng tin khaùch haøng, vaø nhöõng daïng heä thoáng
thoâng tin baùo caùo naày, coù xeùt ñeán nhöõng ñieàu kieän cuï theå nhö ôû Vieät Nam, vôùi
ñònh höôùng “hoäi nhaäp” vaø "phaùt trieån", qua tham khaûo moät soá kinh nghieäm, moâ
hình cuûa moät soá ngaân haøng nöôùc ngoaøi taïi TP.HCM.
155
3.2.4 Xuùc tieán, truyeàn thoâng vaø quaûng baù thöông hieäu
Tuy haàu heát caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn ñaõ coù thaønh laäp Phoøng
Marketing nhöng vieäc thieáu vaéng moät chieán löôïc marketing höuõ hieäu vaãn coøn laø
moät vaán ñeà phoå bieán. Caùc chính saùch marketing vaãn ña phaàn taäp trung vaøo
quaûng caùo, khuyeán maõi baèng xoå soá truùng thöôûng trong coâng taùc huy ñoäng
voán,v.v… Vieäc nghieân cöùu thò tröôøng vaãn coøn laø moät ñieåm yeáu cuûa caùc ngaân haøng
coå phaàn, moät trong nhöõng nguyeân nhaân cuûa haïn cheá treân laø do söï yeáu keùm cuûa
heä thoáng thoâng tin khaùch haøng vaø thò tröôøng.
Chieán löôïc marketing trong boái caûnh caïnh tranh vaø hoäi nhaäp cuûa caùc ngaân
haøng coå phaàn, theo quan ñieåm cuûa chuùng toâi, laø phaûi nhaán maïnh caùc coâng taùc
xuùc tieán, truyeàn thoâng vaø quaûng baù thöông hieäu. Uy tín cuûa caùc ngaân haøng coå
phaàn ñaõ bò giaûm suùt sau khi vaøi ngaân haøng nhö Nam Ñoâ, Vieät Hoa,… bò ñoå beå. Söï
kieän ngaân haøng ACB ngaøy 15-10-2003 cuõng phaàn naøo noùi leân giôùi haïn loøng tin
cuûa coâng chuùng vaøo thöông hieäu cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn.
Do vaäy, chieán löôïc treân phaûi döïa vaøo caùc giaûi phaùp sau ñaây:
- Caùc ngaân haøng, song song vôùi vieäc xaây döïng chieán löôïc kinh doanh cuûa
mình, phaûi xaây döïng moät chieán löôïc marketing phuø hôïp. Ngaân haøng phaûi
hoaïch ñònh moät ngaân saùch cuï theå cho vieäc thöïc thi caùc chieán löôïc naày.
- Töøng ngaân haøng phaûi xaùc ñònh roõ uy tín thöông hieäu laø vaán ñeà soáng coøn
cuûa mình. Hoaït ñoäng marketing phaûi chuù yù ñeán quan heä ngaân haøng-khaùch
haøng, töøng böôùc xaây döïng leân söï tin töôûng, loøng trung thaønh cuûa khaùch
haøng ñoái vôùi ngaân haøng.
- Thöông hieäu chính laø taøi saûn voâ hình cuûa doanh nghieäp (Intangible Asset).
ÔÛ ñaây, chuùng ta phaân tích theâm veà khaùi nieäm Brand Equity (giaù trò cuûa
thöông hieäu). Giaù trò cuûa thöông hieäu hieäu chính laø cheânh leäch giöõa giaù trò
treân thò tröôøng chöùng khoaùn (Market Value) vaø giaù trò trong soå saùch (Book
156
Value) cuûa ngaân haøng. Giaù trò ñoù chính laø caùi taïo ra Tö baûn hoùa Thò
tröôøng (Market Capitalization), laøm gia taêng giaù trò cuûa ngaân haøng. Nhö
vaäy, ngaân haøng, cuõng nhö caùc doanh nghieäp khaùc, coù theå laøm taêng giaù trò
doanh nghieäp cuûa mình thoâng qua thöông hieäu [48,tr.199]. Caïnh tranh
buoäc caùc ngaân haøng phaûi taêng cöôøng coâng taùc quaûn trò thöông hieäu (Brand
Management). Nhöõng ngaân haøng naøo ñaõ ñaït ñöôïc danh tieáng danh hieäu,
thì leû coâng baèng treân thöông tröôøng, thì phaàn taøi saûn taêng theâm ñoù phaûi
ñöôïc pheùp ghi theâm vaøo nguoàn voán (Equity) cuûa ngaân haøng. Nguoàn voán
naày, ñeán löôït noù, laïi taêng cöôøng cho naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaân haøng.
Do ñoù, caùc ngaân haøng coå phaàn phaûi yù thöùc hôn nöõa vai troø cuûa coâng taùc
quaûn trò thöông hieäu. Tuyø theo ñieàu kieän, qui moâ hoaït ñoäng, moät chöùc
danh Brand Manager coù theå ñöôïc boå nhieäm ñoäc laäp, hoaëc coù theå naèm
trong Phoøng Marketing cuûa ngaân haøng.
- Quan heä ngaân haøng-khaùch haøng cuõng khoâng theå taùch rôøi coâng taùc truyeàn
thoâng, do chính caùc ngaân haøng thöïc hieän, quaûng baù caùc tieän ích, an toaøn
trong giao dòch vôùi ngaân haøng. Theo loâ-gic, chæ sau khi khaùch haøng caûm
nhaän ñöôïc nhu caàu thöïc söï cuûa mình, thì hoï môùi chuyeån sang giai ñoaïn
ñaùnh giaù, löïa choïn caùc quan heä giao dòch. Do ñoù, seõ laø phi lyù khi noùi phaùt
trieån söï tin töôûng cuûa coâng chuùng vaøo heä thoáng ngaân haøng, trong khi ña
phaàn coâng chuùng vaãn chöa thoâng hieåu caùc tieän ích cuûa dòch vuï ngaân haøng.
- Söï tin töôûng vaøo moät thöông hieäu cuõng ñoøi hoûi söï thoâng suoát veà thoâng tin.
Caùc ngaân haøng coå phaàn ñöôïc xaây döïng treân neàn taûng phaùp lyù cuûa coâng ty
coå phaàn: vaán ñeà thoâng tin laïi caøng quan troïng hôn nöõa, nhaát laø trong vieãn
caûnh seõ coù caùc ngaân haøng coå phaàn ñöôïc nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng
khoaùn. Caùc baùo caùo thöôøng nieân, trong ñoù coù caùc baùo caùo taøi chaùnh phaûi
ñöôïc coâng khai hoùa ñeán tay coâng chuùng nhieàu hôn nöõa. Qua khaûo saùt treân
157
maïng internet, chæ coù vaøi ngaân haøng coå phaàn “toáp treân” laø coù coâng khai
caùc baùo caùo taøi chaùnh, coøn ña phaàn caùc ngaân haøng ñaõ coù web-site khaùc,
muïc baùo caùo taøi chaùnh vaãn luoân laø moät muïc “ñang xaây döïng” (work in
progress).
- ÔÛ moät taàm vó moâ hôn, chính laø söï can thieäp cuûa Chính phuû ñoái vôùi vaán ñeà
giaùo duïc coâng daân. Thieát nghó, neân sôùm ñöa vaøo caùc chöông trình giaùo duïc
caùc kieán thöùc/phaùp luaät taøi chaùnh, ngaân haøng cô baûn haàu giaùo duïc coâng
daân sôùm coù yù thöùc söû duïng caùc dòch vuï ngaân haøng.
- Vieäc taïo ra moät “saân chôi bình ñaúng” cuõng laø moät giaûi phaùp giaùn tieáp giuùp
naâng cao uy tín thöông hieäu cho caùc ngaân haøng coå phaàn. Thöïc ra, xeùt cho
cuøng, giaûi phaùp naày coù tính chaát “heä quaû” töø caùc giaûi phaùp ñaàu tieân veà
voán, veà saùp nhaäp vaø hôïp nhaát. Thöïc hieän caùc giaûi phaùp tieàn ñeà ñaõ noùi,
chính laø ñaõ naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc ngaân haøng coå phaàn, cô
sôû ñeå thu heïp söï “phaân bieät ñoái xöû” giöõa caùc loaïi hình sôû höõu ngaân haøng
khaùc nhau.
3.2.5 Boä maùy quaûn lyù vaø nhaân söï
Coâng taùc nhaân söï vaø ñaøo taïo cuõng laø moät trong nhöõng giaûi phaùp chính cuûa
caùc ngaân haøng coå phaàn. Ngheà ngaân haøng laø moät ngheà dòch vuï ñaëc bieät, ôû ñoù,
vieäc giao tieáp ngöôøi-ngöôøi coù taàm quan troïng ñaëc bieät. Nhaân söï chính laø boä maët
cuûa ngaân haøng, laø taøi saûn cuûa ngaân haøng, laø hình aûnh thöông hieäu cuûa ngaân haøng.
Giaûi phaùp taêng cöôøng boä maùy quaûn lyù vaø nhaân söï phaûi taäp trung vaøo caùc
vaán ñeà sau ñaây:
Vieäc phaân ñònh raïch roøi giöõa quyeàn sôû höõu vaø quyeàn quaûn lyù
Nguyeân nhaân chính cho nhöõng can thieäp cuûa coå ñoâng vaøo coâng vieäc ñieàu
haønh ngaân haøng chính laø quyeàn lôïi cuïc boä, caù nhaân cuûa caùc coå ñoâng. Ñeå haïn cheá
vaø trieät tieâu maàm moáng voâ cuøng nguy haïi naày, moät cô cheá phaân ñònh quyeàn löïc
158
roõ raøng trong ñieàu leä hoaït ñoäng caùc ngaân haøng coå phaàn seõ ñoùng vai troø quyeát
ñònh. Caàn phaûi coù caùc qui ñònh cuï theå veà quyeàn haïn cuûa cuûa caùc chöùc danh hoäi
ñoàng quaûn trò, ban kieåm soaùt, ban toång giaùm ñoác vaø caùc phoøng-ban theo höôùng
traùnh söï can thieäp söï vuï cuûa hoäi ñoàng quaûn trò vaøo coâng vieäc kinh doanh thöôøng
leä cuûa ngaân haøng.
Vieäc cuï theå hoaù, phaùp luaät hoùa caùc haïn cheá cho vay caùc ñoái töôïng “coù
lieân quan” theo quan ñieåm “nhoùm khaùch haøng” (group customer) cuõng seõ coù taùc
duïng ngaên chaän töø xa caùc yù ñoà thao tuùng cuûa caùc coå ñoâng.
Ñaøo taïo vaø huaán luyeän nguoàn nhaân löïc
Chaát löôïng nguoàn nhaân löïc cuûa caùc ngaân haøng coå phaàn TP.HCM thôøi gian
gaàn ñaây tuy coù caûi thieän, nhöng vaãn naèm ôû möùc trung bình so vôùi caùc ngaân haøng
quoác doanh vaø nöôùc ngoaøi. Do ñoù, coâng taùc ñaøo taïo vaø ñaøo taïo, huaán luyeän
thöôøng xuyeân nguoàn nhaân löïc phaûi laø moät trong nhöõng troïng taâm cuûa caùc ngaân
haøng coå phaàn. Caùc ngaân haøng caàn phaûi thöïc hieän toång ñieàu tra, raø soaùt laïi ñoäi
nguõ nhaân söï cuûa mình döïa treân moâ hình daây chuyeàn saùng taïo ra giaù trò cuûa ngaân
haøng, ñeå töø ñoù, coù theå nhanh choùng nhaän dieän ra caùc maët maïnh, yeáu cuûa nguoàn
nhaân löïc trong boái caûnh hoäi nhaäp vaø caïnh tranh, ñeå coù nhöõng keá hoaïch ñaøo taïo,
taäp huaán thích hôïp.
Caùc ngaân haøng lôùn caàn coù nhöõng trung taâm ñaøo taïo rieâng cho mình. Vaán
ñeà chi phí seõ ñaët ra, neáu so vôùi ñöa ñi ñaøo taïo beân ngoaøi, nhöng nhöõng lôïi ích
cuûa noù khoâng phaûi laø nhoû. Thöù nhaát, ñoù laø söï thoáng nhaát trong vieäc ñaøo taïo caùc
phöông phaùp, qui trình, qui cheá noäi boä cuûa ngaân haøng. Thöù hai, nhaø ñaøo taïo huaán
luyeän seõ laø ngöôøi thöôøng xuyeân tieáp caän thöïc teá neân seõ thuaän lôïi hôn trong vieäc
gaén lyù thuyeát vaø thöïc tieãn, bieát nhu caàu ñaøo taïo thöïc teá cuûa ngaân haøng. Cuoái
cuøng, ñaøo taïo noäi boä cuõng laø moät cô hoäi ñeå nhöõng ñoàng nghieäp cuøng chung ngaân
159
haøng coù theå trao ñoåi nhöõng kinh nghieäm quyù baùu cuûa mình, khoâng laõng phí nhö
nhöõng cuoäc hoïp giao ban keùo daøi, voâ boå.
Giaùo duïc yù thöùc phuïc vuï khaùch haøng
Moät boä phaän khoâng nhoû caùc chöùc vuï ñieàu haønh caùc ngaân haøng coå phaàn coù
xuaát thaân töø caùc ngaân haøng quoác doanh. Moät thôøi gian daøi soáng trong moâi tröôøng
quoác doanh, nhöõng tö töôûng, yù thöùc quan heä kinh teá kieåu bao caáp, theo cô cheá
“xin-cho” vaãn coøn ñaâu ñoù trong hoï. Do ñoù, thay ñoåi yù thöùc, tuy khoâng phaûi laø
moät vieäc sôùm chieàu, nhöng laø moät vieäc phaûi laøm, neáu khoâng noùi laø phaûi laøm
ngay.
Ñoái vôùi caùc nhaân vieân caáp thaáp, moät trong nhöõng vieäc phaûi laøm thöôøng
xuyeân vaø lieân tuïc ñoù laø caûi thieän caùc moái quan heä giao tieáp khaùch haøng. Caùc
chöông trình ñaøo taïo, huaán luyeän veà kyõ naêng giao tieáp, taâm lyù khaùch haøng, kyõ
naêng ñaøm phaùn vaø thöông löôïng chính laø nhöõng khoùa hoïc boå khuyeát nhöõng gì maø
nhaân vieân chöa theå ñöôïc hoïc ôû tröôøng ñaïi hoïc. Quan ñieåm höôùng veà khaùch haøng
phaûi xuyeân suoát trong yù thöùc phuïc vuï cuûa nhaân vieân, nhaát laø trong moâi tröôøng
caïnh tranh, thì trieát lyù caïnh tranh trong quan heä khaùch haøng phaûi laø “laøm theá naøo
ñeå phuïc vuï toát nhaát nhöõng khaùch haøng toát nhaát cuûa chuùng ta”.
Haïn cheá naïn chaûy maùu chaát xaùm
Khoâng gì coù theå giöõ chaân caùn boä, vieân chöùc gioûi hôn baèng chính hoaït ñoäng
vaø giaù trò thöông hieäu cuûa ngaân haøng. Moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây ra tình
traïng caùc nhaân vieân gioûi boû sang laøm vieäc cho caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi laø
löông boãng vaø caùc chính saùch ñaõi ngoä. Nhöng thöïc teá moät vaøi naêm gaàn ñaây cuõng
cho thaáy laø vaãn coù nhöõng ngöôøi sau moät thôøi gian laøm cho caùc doanh nghieäp
nöôùc ngoaøi, nay ñaõ trôû laïi laøm vieäc cho caùc doanh nghieäp 100% Vieät Nam, trong
ñoù coù caùc ngaân haøng, nhöõng nôi aùp duïng cheá ñoä löông boãng, phuùc lôïi vaø caùc
chính saùch ñaõi ngoä, thaêng tieán thoûa ñaùng cho ngöôøi lao ñoäng. Nhöõng bieän phaùp
160
giöõ chaân ngöôøi taøi, ñeán löôït noù, laïi coù taùc duïng quaûng baù thöông hieäu, nhaát laø khi
ngöôøi lao ñoäng an taâm-toaøn taâm-toaøn yù vaø töï haøo veà thöông hieäu cuûa ngaân haøng
maø mình ñang phuïc vuï.
CAÏNH TRANH VAØ LIEÂN KEÁT ?
Caïnh tranh hình nhö laø moät maâu thuaãn vôùi lieân keát. Nhöng thöïc ra, hai
khaùi nieäm ñoù trong nhöõng chöøng möïc nhaát ñònh, laïi coù taùc ñoäng töông hoã laãn
nhau.
Vaán ñeà caàn phaân tích ôû ñaây laø, khi naøo caïnh tranh, khi naøo lieân keát?
Caïnh tranh laø ñeå mang ñeán cho thò tröôøng vaø khaùch haøng giaù trò gia taêng
cao hôn caùc doanh nghieäp khaùc vaø lieân keát vôùi caùc doanh nghieäp khaùc laø ñeå
cuøng nhau coù ñöôïc giaù trò gia taêng cao hôn so vôùi giaù trò gia taêng maø doanh
nghieäp ñaït ñöôïc neáu doanh nghieäp hoaït ñoäng rieâng leû [48,tr.297].
Vôùi lyù luaän treân, caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn coù theå xeùt ñeán caùc
khaû naêng lieân keát nhö sau:
- Cho vay hôïp voán (syndication loan): phöông thöùc hôïp taùc ñeå chia seû ruûi ro
giöõa caùc ngaân haøng vôùi nhau, vöøa khaéc phuïc nhöôïc ñieåm yeáu voán cuûa caùc
ngaân haøng coå phaàn. ÔÛ ñaây, caàn nhaán maïnh vai troø ñaàu taøu, kinh nghieäm
cuûa caùc ngaân haøng coå phaàn “toáp treân”, vôùi tö caùch laø caùc ngaân haøng ñaàu
moái (bank leader) trong cho vay hôïp voán.
- Vieäc chia seû, phoái hôïp caùc nguoàn löïc: nhaát laø trong laõnh vöïc ngaân haøng
ñieän töû. Vieäc tích hôïp, söû duïng chung caùc maùy ATM caàn phaûi ñöôïc nhanh
choùng xuùc tieán, khoâng chæ giöõa caùc ngaân haøng coå phaàn vôùi nhau, maø coøn
vôùi caùc ngaân haøng “ñoái thuû”û khaùc nhö caùc ngaân haøng quoác doanh vaø caùc
ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Trong noäi boä caùc ngaân haøng coå phaàn, phaûi tính ñeán
vai troø “ñaàu taøu” cuûa caùc ngaân haøng “toáp treân” nhö ACB, Sacombank,
Eximbank. Trong thanh toaùn quoác teá, cuõng coù khaû naêng caùc ngaân haøng
161
chöa ñuû khaû naêng trang bò heä thoáng SWIFT lieân keát khai thaùc (chia phí)
vôùi caùc ngaân haøng ñaõ trang bò.
- Lieân keát, hôïp taùc trong laõnh vöïc ñaøo taïo, huaán luyeän: caùc ngaân haøng “toáp
döôùi”, môùi thaønh laäp coù theå tranh thuû söï yeåm trôï trong ñaøo taïo, huaán
luyeän vaø chuyeån giao coâng ngheä ngaân haøng töø caùc ngaân haøng coå phaàn
“toáp treân”.
3.3 Caùc kieán nghò
3.3.1 Caùc kieán nghò ñoái vôùi chính phuû, ngaân haøng nhaø nöôùc vaø caùc boä, ngaønh
coù lieân quan
- Caàn cuï theå hoùa hôn nöõa Chöông trình taùi caáu truùc caùc ngaân haøng coå phaàn
trong thôøi gian saép tôùi. Giaûi phaùp taêng voán phaùp ñònh caàn phaûi nhanh
choùng phaùp luaät hoùa vôùi caùc loä trình phuø hôïp. Beân caïnh ñoù, caùc qui ñònh
veà saùp nhaäp vaø hôïp nhaát caùc ngaân haøng khoâng ñuû tieâu chuaån voán phaùp
ñònh theo loä trình cuõng phaûi nhanh choùng trieån khai moät caùch ñoàng boä.
- Ngaân haøng Nhaø nöôùc neân sôùm nghieân cöùu söûa ñoåi caùc qui ñònh veà baûo
hieåm tieàn göûi theo höôùng möùc phí baûo hieåm phaûi ñoùng seõ tuyø thuoäc vaøo
ñieåm soá ruûi ro cuûa töøng ngaân haøng khaùc nhau, trong ñoù, caùc chæ tieâu veà
voán phaûi laø moät trong nhöõng chæ tieâu cô baûn trong vieäc cho ñieåm.
- Cuõng nhö theá, möùc tieàn göûi ñöôïc baûo hieåm vaø tyû leä döï tröõ baét buoäc cuõng
caàn phaûi ñieàu chænh sao cho phuø hôïp. Tuy nhieân, caàn coù nhöõng coù nhöõng
nghieân cöùu, ñaùnh giaù caån troïng nhaèm traùnh nhöõng ruûi ro ñaïo ñöùc coù theå
xaûy ra trong hoaït ñoäng ngaân haøng.
- Caùc qui ñònh veà nieâm yeát chöùng khoaùn cho caùc ngaân haøng coå phaàn caàn
phaûi ñöôïc Uûy ban Chöùng khoaùn Nhaø nöôùc vaø Ngaân haøng Nhaø nöôùc nhanh
choùng döï thaûo vaø ñöa vaøo ñôøi soáng cuûa caùc ngaân haøng coå phaàn.
162
- Khung phaùp lyù cho vieäc phaùt haønh traùi phieáu phaûi nhanh choùng söûa ñoåi
theo höôùng taïo ra moät saân chôi bình ñaúng cho taát caû caùc loaïi hình ngaân
haøng thöông maïi.
- Caùc qui ñònh veà nghieäp vuï thò tröôøng môû caàn thoâng thoaùng, môû roäng hôn
ñoái vôùi caùc ngaân haøng coå phaàn.
- Caàn phaûi coù caùc qui ñònh cuï theå hôn veà phaùt haønh, söû duïng vaø chuyeån
nhöôïng, chieát khaáu thöông phieáu, cô sôû ñeå ngaân haøng phaùt trieån kinh
doanh vaø boå sung nguoàn löïc khi caàn thieát. Tuy Vieät Nam ñaõ coù Phaùp leänh
veà Thöông phieáu töø naêm 1999, nhöng cho ñeán nay, thöông phieáu vaãn chuû
yeáu xuaát hieän trong caùc giao dòch xuaát-nhaäp khaåu, coøn thöông phieáu trong
nöôùc vaãn chöa thaáy xuaát hieän. Do ñoù, Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn sôùm ban
haønh caùc vaên baûn phaùp lyù caàn thieát taïo ñieàu kieän cho thöông phieáu Vieät
Nam löu haønh vaø phaùt trieån. Coù nhö theá, môùi coù theå ñem laïi lôïi ích cho
caùc ngaân haøng thöông maïi: cho vay chieát khaáu, vay taùi chieát khaáu töø Ngaân
haøng Nhaø nöôùc…
- Thôøi gian qua, caùc ngaân haøng quoác doanh vaø 1 soá ít ngaân haøng coå phaàn ñaõ
coù nhöõng thuaän lôïi trong vieäc nhaän/vay caùc nguoàn taøi trôï nöôùc ngoaøi trong
ñaàu tö caûi thieän cô sôû haï taàng coâng ngheä. Chính phuû caàn coù nhöõng bieän
phaùp giuùp ñôõ, hoã trôï caùc ngaân haøng coå phaàn khaùc trong vieäc tieáp caän caùc
nguoàn taøi trôï nhö treân thoâng qua caùc chöông trình hôïp taùc, vieän trôï, hoaëc
ngay caû baûo laõnh/trôï caáp vay voán nöôùc ngoaøi.
- Giaùo duïc coâng daân veà caùc kieán thöùc, phaùp luaät taøi chaùnh-ngaân haøng phaûi
ñöôïc xem laø moät trong nhöõng chöông trình quoác gia treân quan ñieåm söï
hieåu bieát, kieán thöùc taøi chaùnh-ngaân haøng cuûa coâng chuùng seõ coù taùc duïng
tích cöïc trong vieäc nhaän dieän vaø xaây döïng, cuûng coá thöông hieäu cuûa caùc
ngaân haøng coå phaàn.
163
- Veà coâng taùc ñieàu haønh ngaân haøng, hieän nay Luaät caùc toå chöùc tín duïng vaø
caùc vaên baûn höôùng daãn chöa ghi roõ ngöôøi ñaïi dieän phaùp luaät cuûa ngaân
haøng laø chuû tòch hoäi ñoàng quaûn trò hay toång giaùm ñoác. Ñieàu naày ñaõ laø
maàm moáng tranh chaáp trong noäi boä cuûa caùc ngaân haøng coå phaàn. Do ñoù,
höôùng söûa ñoåi Luaät caùc toå chöùc tín duïng neân qui ñònh toång giaùm ñoác laø
ngöôøi ñaïi dieän phaùp luaät cuûa ngaân haøng, ví chính toång giaùm ñoác laø ngöôøi
ñieàu haønh caùc coâng vieäc haøng ngaøy cuûa ngaân haøng.
3.3.2 Caùc kieán nghò ñoái vôùi UÛy ban Nhaân daân TP.HCM
Thaønh phoá Hoà Chí Minh phaûi yù thöùc ñöôïc vai troø ñaàu ñaøn cuûa caùc ngaân
haøng coå phaàn thaønh phoá Hoà Chí Minh trong heä thoáng caùc ngaân haøng coå phaàn caû
nöôùc. Do ñoù, caùc kieán nghò cuûa vaø ñoái vôùi UÛy ban Nhaân daân thaønh phoá Hoà Chí
Minh coù theå coù nhöõng ñoùng goùp quan troïng cho caùc chính saùch taøi chaùnh vó moâ.
- Trong chöøng möïc thí ñieåm, trong khi chôø ñôïi khung phaùp lyù chung caû nöôùc
veà phaùt haønh chöùng khoaùn cuûa caùc ngaân haøng coå phaàn ra thò tröôøng chöùng
khoaùn (bao goàm caû coå phieáu vaø traùi phieáu), TP.HCM coù theå kieán nghò xin
ñöôïc pheùp thí ñieåm thöïc hieän vieäc treân cho 2-3 ngaân haøng coå phaàn maïnh
nhaát cuûa TP.HCM. Vieäc ñeà xuaát caùc ngaân haøng maïnh nhaát thöïc ra khoâng
phaûi xuaát phaùt töø thoùi quen tö duy coå phaàn hoùa nhö tröôùc nay, maø laø ñeå
traùnh nhöõng baát oån, xaùo troän ñaùng tieác trong ngaønh ngaân haøng.
- Ngay taïi TP.HCM, vôùi tö caùch laø trung taâm kinh teá-taøi chaùnh lôùn nhaát
nöôùc, caàn trieån khai caùc chöông trình nghieân cöùu thò tröôøng treân dieän saâu
vaø roäng caùc maûng thò tröôøng taøi chaùnh-ngaân haøng, ñaëc bieät caùc nghieân cöùu
chuyeân bieät veà nhoùm caùc ngaân haøng coå phaàn nhö caùc chính saùch
marketing, thöông hieäu, quan heä khaùch haøng, ñaùnh giaù cuûa khaùch haøng veà
caùc maët hoaït ñoäng vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng coå phaàn,…
ñeå coù cô sôû hoaïch ñònh ra caùc chính saùch, chieán löôïc phaùt trieån phuø hôïp.
164
Caùc nghieân cöùu treân cuõng seõ laø caùc thoâng tin caàn thieát cho moïi chuû theå
tham gia thò tröôøng taøi chaùnh xaây döïng caùc chieán löôïc caïnh tranh cuûa
rieâng mình.
3.3.3 Caùc khuyeán nghò ñoái vôùi caùc ngaân haøng TMCP thaønh phoá Hoà Chí Minh
- Moïi toå chöùc khoâng coù ñöôøng höôùng, chieán löôïc cuûa mình seõ deã daøng ñi
ñeán thaát baïi trong caïnh tranh. Trong taàm nhìn töø nay cho ñeán naêm 2010,
hôn ai heát, chính ban laõnh ñaïo caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn treân ñòa
baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh phaûi yù thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc xaây
döïng moät chieán löôïc kinh doanh-chieán löôïc caïnh tranh cho ngaân haøng cuûa
mình: caïnh tranh ñeå khoâng tuït haäu, caïnh tranh hay laø cheát trong vieãn caûnh
caùc aùp löïc caïnh tranh seõ voâ cuøng maïnh meõ hôn bao giôø heát. Quaûn trò
chieán löôïc khoâng phaûi laø coâng vieäc cuûa caùc nhaø tö vaán beân ngoaøi maø
chính caùc thaønh vieân cuûa ban quaûn trò ngaân haøng laø nhöõng nhaø toå chöùc xaây
döïng, thöïc thi vaø kieåm soaùt chieán löôïc, bôûi leõ, quaûn trò chieán löôïc laø moät
chuoãi lieân hoaøn caùc giai ñoaïn treân ñoøi hoûi söï tham gia, daán thaân lieân tuïc
cuûa ban quaûn trò. Noùi caùch khaùc, chính ban quaûn trò ngaân haøng chính laø
chuû theå chính trong vieäc thieát laäp, toå chöùc thöïc hieän vaø kieåm soaùt chieán
löôïc.
- Vieäc thöïc hieän chieán löôïc cuõng khoâng theå taùch rôøi caùc quyeát ñònh quaûn trò
haøng ngaøy cuûa ban quaûn trò ngaân haøng. Do ñoù, caùc ngaân haøng cuõng caàn
thieát phaûi toå chöùc toát vieäc giaùo duïc, truyeàn ñaït caùc muïc tieâu chieán löôïc cuï
theå cho toaøn theå caùn boä, nhaân vieân cuûa mình. Thöïc thi chieán löôïc phaûi laø
coâng vieäc chung cuûa taát caû moïi ngöôøi.
- Trong vieäc thieát laäp vaø toå chöùc thöïc hieän chieán löôïc, caùc ngaân haøng
thöông maïi coå phaàn cuõng caàn phaûi coá gaéng khaéc phuïc moät trong nhöõng
ñieåm yeáu quan troïng cuûa mình ñoù laø söï taùch baïch giöõa quyeàn sôû höõu cuûa
165
caùc coå ñoâng vaø quyeàn quaûn lyù cuûa ban quaûn trò. Coù nhö theá, ban quaûn trò
môùi coù theå coâng taâm, toaøn taâm toaøn yù trong vieäc thöïc thi vai troø chieán löôïc
cuûa mình. Chieán löôïc ñònh ra khoâng phaûi ñeå ñeå phuïc vuï cho moät boä phaän
coå ñoâng naøo ñoù.
- Cuoái cuøng, laø caùc giaûi phaùp veà phaân kyø. Trong taàm nhìn töø nay cho ñeán
naêm 2010, NCS khuyeán nghò caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn taäp trung
vaøo caùc giaûi phaùp sau ñaây:
o Töø nay cho ñeán naêm 2006: laø giai ñoaïn taäp trung vaøo caùc giaûi phaùp
veà voán. Vieäc taêng voán neân keát hôïp caû beân trong vaø beân ngoaøi, noùi
caùch khaùc, töø caùc giaûi phaùp ña nguoàn trong ñoù, chuù yù ñeán caùc
nguoàn löïc ñeán töø beân ngoaøi nhö môû roäng cho coâng chuùng (gia taêng
phaàn baùn roäng raõi cho coâng chuùng, phaùt haønh qua thò tröôøng chöùng
khoaùn). Khaû naêng saùp nhaäp vaø hôïp nhaát caùc ngaân haøng coå phaàn
cuõng coù theå ñaët ra ñoái vôùi caùc ngaân haøng yeáu keùm, gaëp khoù khaên
trong taêng voán. Song song vôùi caùc giaûi phaùp lieân quan ñeán voán laø
vieäc caûi toå boä maùy toå chöùc-nhaân söï ngaân haøng, trong ñoù, coâng taùc
huaán luyeän, ñaøo taïo nhaân söï phaûi ñöôïc caùc ngaân haøng ñaëc bieät xem
troïng. Coù nhö theá, caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn môùi coù theå
coù ñieàu kieän tieàn ñeà (taøi löïc/nhaân löïc) ñeå thöïc hieän caùc giaûi phaùp
tieáp theo moät caùch ñoàng boä vaø hieäu quaû.
o Töø 2007-2010: laø giai ñoaïn taäp trung vaøo caùc giaûi phaùp caûi thieän cô
sôû haï taàng coâng ngheä vaø heä thoáng thoâng tin khaùch haøng, xuùc tieán
truyeàn thoâng vaø quaûng baù thöông hieäu. Cô sôû haï taàng coâng ngheä chæ
coù theå ñöôïc ñaàu tö vaø vaän haønh moät caùch coù hieäu quaû treân neàn taûng
moät nguoàn taøi löïc töông ñoái vöõng maïnh cuõng nhö vôùi moät ñoäi nguõ
nhaân söï ñöôïc ñaøo taïo vaø coù kyõ naêng toát. Cuõng nhö theá, caùc coâng taùc
166
xuùc tieán, truyeàn thoâng vaø quaûng baù thöông hieäu chæ thöïc söï coù yù
nghóa vaø phaùt huy taùc duïng moät khi ngaân haøng ñaõ coù moät neàn taûng
thöïc veà nhaân löïc vaø taøi löïc nhaát ñònh. Toâ veõ, ñaùnh boùng thöông
hieäu lieäu coù theå ñi vaøo taâm töôûng khaùch haøng hay khoâng moät khi
ngaân haøng laïi luoân luoân gaëp nhöõng khoù khaên veà nguoàn voán huy
ñoäng, voán töï coù laïi quaù ít oûi coäng vôùi moät ñoäi nguõ nhaân söï keùm
hieäu naêng vaø boä maùy toå chöùc quaûn lyù luoân luoân luïc ñuïc, maát ñoaøn
keát?
3.4 Moät ñeà xuaát cuûa NCS: CAÅM NANG XAÂY DÖÏNG CHIEÁN LÖÔÏC CAÏNH
TRANH NGAÂN HAØNG
Beân caïnh caùc giaûi phaùp xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh, caùc kieán nghò ñoái
vôùi caùc ban-ngaønh coù lieân quan, ñeå keát thuùc luaän aùn, nghieân cöùu sinh cuõng maïnh
daïn ñeà xuaát moät taøi lieäu nhoû mang teân “CAÅM NANG XAÂY DÖÏNG CHIEÁN
LÖÔÏC CAÏNH TRANH NGAÂN HAØNG” nhö trình baøy taïi PHUÏ LUÏC 4. Taøi lieäu
mang tính toùm taét naày ñöôïc nghieân cöùu sinh soaïn thaûo, ñuùc keát töø caùc lyù thuyeát
veà caïnh tranh vaø quaûn trò chieán löôïc. Trong tình traïng haàu heát caùc ngaân haøng coå
phaàn vaãn chöa xaây döïng ñöôïc chieán löôïc caïnh tranh, nghieân cöùu sinh mong sao
caåm nang toùm taét treân coù theå phuø hôïp vôùi nhu caàu hieän nay khoâng nhöõng cuûa caùc
ngaân haøng thöông maïi coå phaàn, maø coøn coù theå aùp duïng cho caùc loaïi hình ngaân
haøng thöông maïi khaùc.
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3
Treân quan ñieåm lòch söû phaùt trieån, caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn taïi
thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ goùp maët vôùi tö caùch laø moät nhoùm thaønh vieân non treû
vaø ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp nhaát ñònh cho söï phaùt trieån vaø taêng tröôûng cuûa neàn
kinh teá thaønh phoá Hoà Chí Minh noùi rieâng vaø caû nöôùc noùi chung. Quaù trình phaùt
trieån cuûa caùc ngaân haøng coå phaàn cuõng boäc loä nhöõng yeáu keùm nhaát ñònh daãn ñeán
167
khaû naêng caïnh tranh töông ñoái yeáu keùm so vôùi caùc löïc löôïng caïnh tranh khaùc.
Tình hình treân ñoøi hoûi caùc ngaân haøng phaûi nhanh choùng xaây döïng chieán löôïc
caïnh tranh trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.
Ñeà taøi ñaõ ñeà nghò Chieán löôïc Taäp trung cho caùc ngaân haøng coå phaàn thaønh
phoá Hoà Chí Minh, treân cô sôû taän duïng caùc ñieåm maïnh vaø caùc cô hoäi maø nhoùm
ngaân haøng naày coù ñöôïc. Caùc giaûi phaùp xaây döïng chieán löôïc ñöôïc ñeà xuaát treân
quan ñieåm taäp trung, traùnh daøn traõi, bao goàm: giaûi phaùp veà voán, giaûi phaùp saùp
nhaäp vaø hôïp nhaát, caùc giaûi phaùp caûi thieän cô sôû haï taàng coâng ngheä, caùc giaûi phaùp
veà thöông hieäu vaø caùc giaûi phaùp veà boä maùy quaûn lyù vaø nhaân söï. Caùc nhoùm giaûi
phaùp naày ñöôïc ñeà nghò döïa vaøo moâ hình daây chuyeàn saùng taïo ra giaù trò cuûa M.
Porter ñeà nghò, do ñoù, seõ höôùng vaøo caùc muïc tieâu laø cuûng coá vaø taêng cöôøng caùc
hoaït ñoäng cô sôû; chaán chænh vaø hoaøn thieän caùc hoaït ñoäng boã trôï, nhöõng hoaït
ñoäng taïo ra caùc lôïi theá caïnh tranh beàn vöõng cuûa ngaân haøng.
168
KEÁT LUAÄN CHUNG
Caïnh tranh laø moät thöïc teá khoâng theå phuû nhaän trong neàn kinh teá thò
tröôøng. Caïnh tranh laïi caøng coù cöôøng ñoä khoác lieät hôn trong boái caûnh toaøn caàu
hoùa hieän nay, vôùi vieäc hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø kinh teá khu vöïc ñang dieãn ra
raát gaàn vaø raát nhanh choùng.
Thoâng qua vieäc heä thoáng hoaù caùc cô sôû lyù luaän veà caïnh tranh vaø chieán
löôïc caïnh tranh, caùc moâ hình phaân tích daây chuyeàn giaù trò-cô sôû saùng taïo ra naêng
löïc caïnh tranh, cuøng vôùi caùc moâ hình phaân tích ma traän hình aûnh caïnh tranh, ma
traän TOWS, ma traän ñònh höôùng chieán löôïc,… ñaõ ñöôïc nghieân cöùu sinh coá gaéng
öùng duïng vaøo vieäc nghieân cöùu moät chuyeân ngaønh töông ñoái ñaëc bieät laø ngaân
haøng. Ñoù laø mong muoán ñoùng goùp veà khía caïnh lyù thuyeát cuûa cuûa nghieân cöùu
sinh.
Veà phöông dieän thöïc tieãn, luaän aùn cuõng ñaõ coá gaéng ñöa ra caùc luaän cöù
khoa hoïc, cô sôû ñònh ra caùc chính saùch, cô cheá quaûn lyù caùc ngaân haøng thöông maïi
coå phaàn taïi TP. Hoà Chí Minh noùi rieâng vaø caû nöôùc Vieät Nam noùi chung, chaúng
haïn caùc qui ñònh veà voán phaùp ñònh, söï caàn thieát phaûi saùp nhaäp vaø hôïp nhaát, caùc
vaán ñeà toå chöùc-nhaân söï cuõng nhö coâng taùc tuyeân truyeàn, quaûng baù thöông hieäu
cho caùc ngaân haøng coå phaàn.
Chieán löôïc Taäp trung ñaõ ñöôïc nghieân cöùu sinh ñeà xuaát nhö laø chieán löôïc
caïnh tranh töông ñoái phuø hôïp vôùi hieän traïng vaø vò theá caïnh tranh cuûa caùc ngaân
haøng coå phaàn thaønh phoá Hoà Chí Minh. Quan ñieåm xaây döïng chieán löôïc cuûa
Nghieân cöùu sinh laø tính taäp trung, traùnh daøn traûi, theo ñoù, Nghieân cöùu sinh cuõng
ñaõ ñeà xuaát hai nhoùm giaûi phaùp chính trong vieäc xaây döïng chieán löôïc treân. Ñoù coù
theå goïi laø caùc giaûi phaùp chieán löôïc vì chuùng goùp phaàn caûi thieän, taêng cöôøng caùc
hoaït ñoäng, caùc lôïi theá caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng coå phaàn. Caùc giaûi phaùp treân
phaàn lôùn seõ döïa vaøo chính caùc quyeát saùch trong hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng,
169
nhöng, beân caïnh ñoù, söï can thieäp thích hôïp cuûa caáp quaûn lyù vó moâ vaø chính
quyeàn sôû taïi cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Giải pháp xây dựng chiến lược cạnh tranh của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.pdf
