Đề tài Hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng của chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Bình

hả năng tổn thất đang ngày càng tăng lên. Nó được thể hiện trên mọi mặt và trong cả chu kỳ hoạt động, rất phức tạp đòi hỏi sự linh hoạt của NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình trong hoạt động tín dụng 2.3. Đánh giá thực hiện hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng tại NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình. Khả năng rủi ro tín dụng ngày càng được biểu hiện đa dạng, phức tạp và tăng lên. Với những nỗ lực thực hiện của mình, chi nhánh đã hạn chế mức độ tác động xấu tới hoạt động tín dụng nhờ có những mặt tích cực sau: 2.3.1. Những điểm thành công của việc thực hiện hạn chế rủi ro tín dụng trong hoạt động. Thực hiện h¹n chÕ rñi ro đồng thời với qu¶n lý ho¹t ®éng tÝn dông ph¸t triÓn an toµn - hiÖu qu¶. Thùc hiÖn môc tiªu: lu«n cã sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng tÝn dông an toµn - hiÖu qu¶ cũng chính là giảm thiểu khả năng xảy ra rủi ro tín dụng bằng cách ¸p dông mét sè biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông, hạn chế rủi ro tín dụng th­êng xuyªn trong mäi kh©u, mọi lúc. Đã đạt được thành công qua các nội dung: - §ảm bảo hoạt động tín dụng vừa ®­îc mở rộng về số lượng ( dư nợ tăng lên, đối tượng khách hàng tăng, các ứng dụng nghiệp vụ tín dụng đều được tăng lên...) đồng thời võa ph¸t triÓn vÒ chất lượng ; Tốc độ tăng trưởng tín dụng lµ bền vững ( Tốc độ này là 26,5% phù hợp với tốc độ tăng trưởng kinh tế trên địa bàn 16%, và cân đối với năng lực phát triển của ngân hàng ). C¸c c«ng cô vÒ kÕ ho¹ch, l·i suÊt, tỷ giá ngoại tệ, thi ®ua đ­îc sö dông để ®iÒu hµnh hoạt động tín dụng phát triển an toàn một cách hữu hiệu. Lãi suất cho vay được áp dụng linh hoạt theo mức độ rủi ro là có khác nhau: Khu vực thành thị và trung tâm có nhiều khả năng tiếp cận với những dự án khả thi, hiệu quả lãi suất thường thấp hơn so với khu vực nông thôn có mức độ quan hệ giao dịch của khách hàng và tính hiệu quả của khoản vay thấp hơn. Tuy nhiên công cụ về lãi suất tín dụng đã được duy trì ổn định hơn nhằm mục tiêu tạo môi trường phát triển hoạt động tín dụng an toàn hơn. V× thÕ chÊt l­îng tÝn dông ®· kh¾c phôc hiÖn t­îng t¨ng tr­ëng tÝn dông nãng năm 2004,2005 rÊt dÔ ®em l¹i rñi ro tÝn dông. - Hoạt động tín dụng luôn được quản lý phát triển theo mục tiêu an toàn, biểu hiện: Duy tr× thùc hiÖn nghiêm c¸c giíi h¹n an toµn tÝn dông; Thường xuyên c©n b»ng sự phát triển hoạt động tín dụng víi các nguồn lực thùc cã cña ng©n hµng... Giíi h¹n tÝn dông nh­: Møc ph¸n quyÕt trong gi¶i quyÕt cho vay, quyÕt ®Þnh h¹n møc tÝn dông, xö lý rñi ro, miÔn gi¶m l·i vay... cña ban gi¸m ®èc, héi ®ång hay cña mét c¸n bộ ®èi víi tõng lo¹i h×nh kh¸ch hµng, mét kh¸ch hµng trong c¸c quan hÖ tÝn dông. C¸c ­u ®·i cho kh¸ch hµng cña ng©n hµng nh­ l·i suÊt, lÖ phÝ hoÆc khuyÕn m¹i kh¸c... ®Òu ®­îc NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh thực hiện linh ho¹t theo ®Þnh h­íng thÞ tr­êng. Tû lÖ vÒ an toµn ho¹t ®éng, tỷ lệ d­ nî trung dµi h¹n và ngo¹i tÖ ®Òu ®­îc chi nh¸nh thùc hiÖn đảm bảo, tránh những tác động rủi ro bất ngờ trong hoạt động tín dụng. Kết quả của việc quản lý đã cho thấy mục tiêu phát triển an toàn ho¹t ®éng tÝn dông cña chi nhánh so với c¸c NHTM khác trên địa bàn đã được nâng lên, khảng định thương hiệu về hoạt động tín dụng an toàn - hiệu quả của NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình. B¶ng 2.14. Tû lÖ nî xÊu cña c¸c TCTD trªn ®Þa bµn tØnh Ninh B×nh Đơn vị : % Tªn NHTM TLNX 2005 TLNX 2006 TLNX 2007 Tèc ®é t¨ng d­ nî b×nh qu©n N«ng nghiÖp vµ PTNT 0,31 0,35 0,32 28,6 C«ng th­¬ng 1,00 0,18 0,01 27,8 §Çu t­ vµ ph¸t triÓn 1,05 27,03 19,00 62,9 Th­¬ng m¹i cæ phÇn 0 0 1,01 28, 8 ChÝnh s¸ch x· héi 3,97 3,09 4,00 15,8 Quü tÝn dông trung ­¬ng 0,08 0,63 0,47 27,9 ( Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c TCTD trªn ®Þa bµn Ninh B×nh tõ n¨m 2005 ®Õn n¨m 2007) C¸c quy ®Þnh vÒ an toµn ho¹t ®éng nh­ an toµn kho quü, an toµn vËn chuyÓn tiÒn.... trong ho¹t ®éng tín dụng th­êng xuyªn ®­îc chÊp hµnh nghiªm tóc nªn NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình ®· kh«ng xÈy ra thiÖt h¹i bÊt ngê nh­: c­íp, ch¸y, hay trém c¾p. - Thực hiện đa dạng kinh doanh để san xẻ rủi ro, t¹o thªm lợi ích là chiÕn l­îc thực hiện cña NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình. Đa dạng hoá hoạt động tín dụng hướng tới phát triển thành một ngân hàng đa năng, thực hiện hội nhập hoạt động với các ngân hàng quốc tế cũng là phương hướng phát triển của chi nhánh. Với phương châm này chi nhánh đã thực hiện đa dạng hoá hoạt động tín dụng trên một số mặt sau: Ngoài việc mở rộng cho vay thông thường, chi nh¸nh còn thực hiện nhËn vốn uỷ thác tài trợ và cho vay đồng tài trợ với các TCTD để giải ngân; ph¸t triÓn c¸c lo¹i tiÒn tÖ trong quan hÖ tÝn dông; Phèi hîp viÖc ph¸t triÓn nghiÖp vô tÝn dông nh­: chiÕt khÊu, cho vay, ph¸t hµnh cam kÕt b¶o l·nh víi viÖc øng dông c¸c dÞch vô ng©n hµng trªn ®Þa bµn. Kết quả n¨m 2006 chi nh¸nh thùc hiÖn ho¹t ®éng tÝn dông b»ng c¸c ngo¹i tÖ m¹nh do m×nh huy ®éng; §Õn n¨m 2007 ®· ph¸t triÓn gi¶i ng©n cña 6 dù ¸n uỷ th¸c ®Çu t­ cña c¸c TCTD quèc tÕ,bao gåm: Dự án ADB, Tµi chÝnh n«ng th«n WB, TÝn dông n«ng th«n RDF II ...n©ng møc sö dông nguån vèn tµi trî cña c¸c TCTD lªn tíi 110 tû chiÕm tû träng 3,5% trong tæng tµi s¶n cã sinh lêi. - Nâng dần chất lượng nguồn nhân lực làm động lực chống đỡ rủi ro tín dụng: Con người là nhân tố quan trọng quyết định phần lớn sự thành công trong hoạt động. NHNo&PTNT Ninh Bình thực hiện chiến lược cải tiến dần nguồn động lực kinh doanh bằng hình thức lựa chọn và nâng trình độ nhận thức, xác định đúng mục tiêu nhiệm vụ cụ thể phải làm của đội ngũ cán bộ tín dụng. ChÊt l­îng đội ngũ c¸n bé ®¸p øng nhanh với yªu cÇu cña thị trường ®­îc n©ng lªn vÒ mäi mÆt. TÝnh trong tổng số 181cán bộ tín dụng cã 64,6 % người có trình độ đại học, cao đẳng (chiếm 40,67 % lực lượng lao động cơ quan ) đều là những người nhanh nh¹y víi thÞ tr­êng vµ thµnh th¹o víi c¸c nghiÖp vô ng©n hµng hiÖn ®¹i, ®­îc kh¸ch hµng tÝn nhiÖm, gãp phÇn gi÷ v÷ng uy tÝn th­¬ng hiÖu còng nh­ thÞ phÇn ho¹t ®éng hµng ®Çu cña NHNo&PTNT trªn ®Þa bµn tØnh Ninh B×nh. Thông qua ho¹t ®éng kiÓm tra néi bé cña NHNo&PTNT đã cảnh báo và chấn chỉnh kịp thời nh÷ng biểu hiện về hiện tượng rủi ro kiểm soát và rủi ro đạo đức ngân hàng trong ho¹t ®éng tÝn dông. Kết quả cho thấy nh÷ng n¨m qua kh«ng cßn vô viÖc khiÕu n¹i, tè c¸o, khëi kiÖn ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng NHNo&PTNT vµ kh«ng cã c¸n bé tÝn dông vi ph¹m quy ®Þnh ph¶i th«ng b¸o nh¾c nhë ®· cho thÊy chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông ®­îc n©ng lªn, h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng kh¶ n¨ng x¶y ra tæn thÊt. Ho¹t ®éng cña héi ®ång xö lý rñi ro trong hoạt động tÝn dông Ngoµi viÖc phßng ngõa vµ xö lý h¹n chÕ rñi ro bằng cách thùc hiÖn c¸c bước của quy tr×nh tÝn dông, chi nh¸nh ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña héi ®ång rñi ro trong việc gi¶m thiÓu tæn thÊt cña c¸c kho¶n nî ngoại bảng ®· xö lý rñi ro tÝn dông. Héi ®ång xö lý rñi ro ®­îc thµnh lËp tõ héi së chÝnh ®Õn c¸c ng©n hµng c¬ sá, là đầu mối điều hành công tác hạn chế rủi ro tín dụng, có nhiÖm vô: ®Ò xuÊt c¸c c¨n cø ®Ó trÝch lËp quü dù phßng; thèng nhÊt phương hướng xö lý c¸c kho¶n nî xÊu cã kh¶ n¨ng dÉn ®Õn tæn thÊt vµ đề ra biÖn ph¸p thu håi nî ®· xö lý rñi ro trong ho¹t ®éng cña chi nh¸nh. C¸c kho¶n nî ®· xö lý rñi ro tõ quü dù phßng ®ang theo dâi ngo¹i b¶ng được chi nh¸nh th­êng xuyªn ph©n tÝch theo dâi ®Ó ¸p dông c¸c biÖn ph¸p thu hồi: TÝch cùc tËn thu ®èi víi c¸c nguån ph¸t sinh tõ dù ¸n hoÆc tµi chÝnh kh¸c cña kh¸ch hµng. Áp dông c¸c biÖn ph¸p kiªn quyÕt, ph¸p luËt nÕu kh¸ch hµng cè t×nh kh«ng thùc hiÖn tho¶ thuËn. KÕt qu¶ trong tæng sè thu håi là 18.493 triÖu ®ång, n¨m 2004 thu: 4.628 triÖu ®ång, n¨m 2005: 2.843 triÖu ®ång, n¨m 2006: 2.078 triÖu ®ång, n¨m 2007: 8.944 triÖu ®ång. 2.3.2. Những tồn tại Bên cạnh những thành công vẫn còn một số những tồn tại trong hạn chế rủi ro tín dụng, bao gồm: - Việc thực hiện hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng chưa xây dựng thành quy trình tổng hợp thực hiện trong cả quá trình tín dụng. Thể hiện: ViÖc h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông chưa chi tiết, cụ thể. C¸c nhiÖm vô h¹n chÕ rñi ro chñ yÕu phô thuéc vµo viÖc n©ng cao chÊt l­îng trong quy trình ho¹t ®éng tÝn dông nh­: kÕ ho¹ch vÒ tû lÖ nî xÊu, kÕ ho¹ch vÒ thu nî ®· xö lý rñi ro. Nªn xÐt theo khÝa c¹nh toµn diÖn c«ng t¸c nµy vÉn ch­a thùc hiÖn triÖt ®Ó. Tổ chức thực hiện ®èi víi cả hÖ thèng ch­a cụ thể hoá, míi chØ cã héi ®ång rñi ro ë c¸c ng©n hµng c¬ së chø ch­a thực hiện trong toµn bé c¸c kh©u cña tõng kh¸ch hµng t¹i c¸c phßng giao dÞch vµ chi nh¸nh ngân hàng cÊp ba.C«ng viÖc về h¹n chÕ rñi ro do c¸n bé tÝn dông thùc hiÖn ®ång thêi víi thực hiện ho¹t ®éng tÝn dông. NÕu kh«ng cã h­íng dÉn quy chÕ, nhiÖm vô cụ thể cho c¸n bé tÝn dông cã thÓ t¸c ®éng tíi tèc ®é t¨ng tr­ëng ho¹t ®éng tÝn dông. C«ng t¸c h¹n chÕ rñi ro thiÕu tÝnh chuyªn s©u vµ ®éc lËp. Quy tr×nh h¹n chÕ rñi ro trong c¸c kh©u xÕp lo¹i kh¸ch hµng, thÈm ®Þnh, theo dâi tÝn dông ®Òu do c¸n bé tÝn dông thùc hiÖn kèm cùng c¸c quy tr×nh cho vay, b¶o l·nh, thùc hiÖn b¶o ®¶m vµ xÕp lo¹i kh¸ch hµng trong ho¹t ®éng tÝn dông. ViÖc ®¸nh gi¸ c«ng t¸c h¹n chÕ rñi ro chñ yÕu dùa vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña héi ®ång rñi ro ®­îc thµnh lËp vµ quy ®Þnh vÒ tæ chøc ho¹t ®éng theo Q§ 636/ H§QT- NHNo ngµy cña NHNo&PTNT ViÖt Nam. Ho¹t ®éng cña c¸c thµnh viªn héi ®ång cßn ®ang kiªm nhiÖm phô thuéc vµo c¸c bé phËn chuyªn m«n, ch­a quy ®Þnh tæ chøc th­êng xuyªn mµ chØ ho¹t ®éng ®Þnh kú theo quý. - Chưa xây dựng được những chuẩn mực chi tiết đối với việc quản trị và đo lường rủi ro trong hoạt động tín dụng, thể hiện: Việc xử lý các khoản nợ xấu bằng nguồn dự phòng trích lập năm 2007 là tương đối lớn ( 65.430 triệu đồng ) được xác định từ việc phân loại các nợ tín dụng. Căn cứ của việc phân loại nợ về định tính và định lượng chưa quy định chuẩn hoá để đảm bảo tính khách quan và tính thuyết phục cao trong việc lượng hoá các rủi ro tín dụng. Vì vậy đã ảnh hưởng tới sự chính xác trong phân loại nợ để làm căn cứ xác định mức độ tổn thất trong hoạt động tín dụng. 2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại. Qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, nh­ng NHNo&PTNT vÉn cßn nh÷ng khã kh¨n, tồn tại trong viÖc h¹n chÕ rñi ro cña ho¹t ®éng tÝn dông lµ do các nguyên nhân: - Sản xuất kinh doanh trên địa bàn luôn gặp khó khăn và chịu ảnh hưởng rất lớn vào điều kiện tự nhiên.Năng lực của khách hàng vay còn yếu kém: về điều hành SXKD, thích nghi với cạnh tranh, thông tin thị trường, tư cách ... Trình độ của dân trí còn hạn chế. §©y lµ nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng tæn thÊt cña kh¸ch hµng dẫn đến việc h¹n chÕ rñi ro tÝn dông cña ngân hàng còn gặp khó khăn. - Thông tin rñi ro tín dụng về tình hình của khách hàng chưa đầy đủ, kịp thêi dẫn đến việc đánh giá rñi ro cña khách hàng chưa chính xác là nguyên nhân dẫn tới việc hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng ch­a toµn diÖn ....Thông tin về việc qu¶n lý ®iÒu hµnh hoạt động rñi ro tín dụng của các ngân hàng cơ sở, về việc thùc hiÖn nhiÖm vô h¹n chÕ rñi ro của cán bộ tín dụng chưa ®¹t yªu cÇu. Th«ng tin vÒ c«ng t¸c h¹n chÕ rñi ro ch­a theo kÞp víi sù ph¸t triÓn chung cña thÞ tr­êng nªn ch­a hoµn thµnh ®­îc viÖc tham m­u cho c«ng t¸c h¹n chÕ rñi ro cña l·nh ®¹o. - Trình độ và nhận thức của cán bộ tín dụng chưa đồng đều, ch­a chuyªn s©u víi kiÕn thøc vÒ nhËn d¹ng ®Ó ®Ò phßng; ng¨n chÆn vµ gi¶i quyÕt khi cã kh¶ n¨ng rñi ro s¶y ra. ViÖc tù kiÓm tra, kiÓm so¸t thùc hiÖn nhiÖm vô h¹n chÕ rñi ro tÝn dông cña c¸n bé chuyªn qu¶n ch­a th­êng xuyªn dÉn tíi viÖc th«ng tin chưa chÝnh x¸c vÒ rñi ro cña kh¸ch hµng. - Chi nh¸nh là đơn vị thành viên phụ thuộc nên viÖc h¹n chÕ rñi ro luôn tuân thủ theo h­íng dÉn tæ chøc thùc hiÖn chung cña NHNo&PTNT ViÖt Nam. HiÖn nay đã cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ quy tr×nh lµm viÖc cña héi ®ång xö lý rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông theo quyÕt ®Þnh 636/H§QT- NHNo còn quy ®Þnh cô thÓ về thùc hiÖn c«ng t¸c h¹n chÕ rñi ro ®èi víi các bước thẩm định cho vay, xếp loại khách hàng... còn thuộc chung với quy trình tÝn dông, ch­a chi tiÕt ®èi víi tÊt c¶ c¸c kh©u c«ng viÖc. C¬ chÕ h¹n chÕ rñi ro ho¹t ®éng tÝn dông do héi ®ång rñi ro quyÕt ®Þnh mang tÝnh chñ ®éng th­êng xuyªn vµ tøc thêi chưa cao vì hoạt động của các thành viên còn phải kiêm nhiệm với công việc chuyên môn khác. Ch­¬ng 3 Gi¶I ph¸p h¹n chÕ rñi ro tÝn dông T¹i chi nh¸nh nhno&ptnt tØnh Ninh B×nh Hội nhập đang diễn ra sôi động trên tất cả các mặt của nền kinh tế, đòi hỏi các NHTM phải chuyển đổi nhanh và toàn diện trên tất cả các hoạt động, đặc biệt là hoạt động tín dụng thì mới đủ sức tham gia vào quá trình toàn cầu hoá. Thực hiện yêu cầu này không có nghĩa là các NHTM phải bỏ qua tất cả để phát triển hoạt động, mà cho thấy có rất nhiều nguy cơ, thách thức ®ang diÔn ra, nếu không có biện pháp chống đỡ, hạn chế thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển và tham gia vµo thÞ tr­êng một cách có hiệu quả. Dựa vào kiến thức và khả năng quản trị ®Ó đẩy mạnh hoạt động, đồng thời giảm thiểu tới mức thấp nhất những rủi ro có thể xảy ra chÝnh lµ ®éng lùc ®Ó các NHTM Việt Nam tham gia vµo thương trường toàn cầu hoá. Nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của ngành cũng như của chi nhánh trong quá trình kinh doanh, Ban lãnh đạo NHNo&PTNT Tỉnh Ninh Bình đã đề ra những định hướng phát triển hoạt động tín dụng ®ång thêi ®Ó h¹n chÕ rñi ro trong thời gian tới nh­ sau: 3.1. Định hướng phát triển hoạt động tín dụng an toàn - hiệu quả của chi nhánh NHNo&PTNT Ninh Bình trong những năm tới. 3.1.1. Định hướng chung Chiến lược đến năm 2010, chi nhánh NHNo&PTNT Tỉnh Ninh Bình sẽ phát triển thành chi nhánh ngân hàng kinh doanh tiền tệ đa năng : đa dạng các sản phẩm, đối tượng khách hàng và lĩnh vực kinh tế. Nâng cao năng lực tài chính, nâng cao hệ số an toàn vốn, tiến tới đạt tiªu chuÈn hoạt động của NHTM hiện đại. Cơ cấu lại mô hình tổ chức hoạt động và quản lý theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế: Kiện toàn bộ máy tổ chức, giữ vững quy mô là một chi nhánh ngân hàng đứng đầu trong tỉnh, có công nghệ hiện đại, có các sản phẩm đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng, thực hiện kinh doanh ngân hàng theo thông lệ quốc tế : An toàn và hiệu quả bền vững. Theo đó định hướng chung hoạt động tín dụng được xác định là: - Tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng nhanh gắn với hiệu quả, an toàn và phát triển bền vững, phục vụ đắc lực cho việc phát triển kinh tế xã hội tại địa phương theo đường lối công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xoá bỏ bao cấp trong hoạt động. Phát triển mạnh các hoạt động tín dụng trên mọi lĩnh vực của nền kinh tế, cả SX nội tỉnh lẫn xuất nhập khẩu, phục vụ tốt mọi đối tượng khách hàng, mọi thành phần kinh tế. Đa dạng hoá đối tượng khách hàng tín dụng, loại hình hoạt động tín dụng, đảm bảo giữ vững thị phần hoạt động và nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng tiến dần tới thông lệ quốc tế. - Phát huy những thành công trong hoạt động, đồng thời chủ động kiểm soát tăng trưởng kết hợp với cơ cấu lại cho vay theo hướng: đảm bảo các cơ cấu tỷ trọng và tỷ lệ hoạt động phù hợp như: tỷ lệ cho vay trung dài hạn, tỷ trọng cho vay đối với khu vực kinh tế ngoài quốc doanh, hộ SXKD đặc biệt là phân phối cơ cấu vốn đối với các vùng và dự án lớn có hiệu quả. - Tập trung nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động tín dụng bằng cách xử lý nợ xấu nội bảng và ngoại bảng, kiên quyết xử lý nợ xấu phát sinh trong phạm vi kiểm soát; Trích lập đủ dự phòng rủi ro cho hoạt động tín dụng; Nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng, quản trị và đo lường được rủi ro trong hoạt động cho vay. - Ph¸t huy hiÖu qu¶ h¬n thÕ chñ ®éng cña hÖ thèng kiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé cña chi nh¸nh. §¶m b¶o c«ng t¸c kiÓm so¸t diÔn ra th­êng xuyªn vµ trë thµnh nghiÖp vô chuyªn nghiÖp ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p c¶nh b¸o, ng¨n ngõa vµ kh¾c phôc rñi ro. 3.1.2. Một số chỉ tiêu nhiÖm vô cụ thể n¨m 2008 định hướng đến năm 2010 cña ho¹t ®éng tÝn dông. Thùc hiÖn ®Þnh h­íng phát triển mạnh các hoạt động tín dụng phôc vô mọi lĩnh vực của nền kinh tế cả SX và lưu thông trong tỉnh và hoạt động xuất nhập khẩu ra bên ngoài; Phục vụ tốt mọi đối tượng khách hàng, mọi thành phần kinh tế, giữ vững thị phần hoạt động tín dụng – nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng. Đồng thời quản trị việc hạn chế rủi ro hoạt động tín dụng theo c¸c chØ tiªu cô thÓ sau: - Tốc độ tăng trưởng tín dụng b×nh qu©n là 30%/năm. Năm 2008 tèc ®é t¨ng dư nợ cho vay lµ 20% ®¹t sè d­ 3.700 tû ®ång chiếm 90% tổng các khoản nợ. Trong đó tû lÖ nợ trung, dài hạn nhỏ hơn 35 % tổng dư nợ. - Mở rộng các nghiệp vụ phát hành các cam kết bảo lãnh ngân hàng có doanh số và số dư đều tăng nhanh, phát triển các hoạt động đầu tư bằng đồng tiền ngoại tệ mạnh và cho vay chiết khấu ®¶m b¶o tû lÖ thu dÞch vô ho¹t ®éng tÝn dông ®¹t 10% so víi tæng thu nhËp rßng. - Kiªn quyÕt më réng tÝn dông g¾n víi chÊt l­îng tÝn dông , ph©n tÝch nî chÝnh x¸c để phÊn ®Êu tû lÖ nî xÊu là 1% - 1,5%/ Tæng c¸c kho¶n nî. TÝch cùc thu håi c¸c kho¶n nî ®ang theo dâi ngo¹i b¶ng, phÊn ®Êu gi¶m tû lÖ nî khª ®äng d­íi tû lÖ cho phÐp, tr¸nh t×nh tr¹ng nî chËm lu©n chuyÓn ph¸t sinh trµn lan. - Nâng cao hiệu quả điều hành của Hội đồng rủi ro hướng tới việc quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng đạt trình độ chuyên môn và hiện đại hoá. Nâng cao hệ số an toàn vốn bằng các biện pháp quản lý tôt việc xử lý tín dụng, đảm bảo lành mạnh hoá tài chính ngân hàng. 3.2. Những giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng Rủi ro tín dụng, là nỗi lo thường trực của các NHTM Việt Nam. Một sự cố nghiêm trọng xảy ra sẽ ảnh hưởng dây chuyền tới các ngân hàng. Vì vậy toàn chi nhánh phải nắm bắt kịp thời những thách thức tiềm tàng đối với hoạt động tài chính, ngân hàng để cã những gi¶i ph¸p thích hợp đương đầu với những tác động tiêu cực của những thách thức đó. ViÖc h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông ®¹t ®­îc sù thµnh c«ng ®­îc hiÓu lµ tæn thÊt vÒ kinh tÕ t¹i NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh cã gi¸ trÞ thÊp h¬n tû lÖ tæn thÊt dù kiÕn. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy chi nh¸nh ph¶i b»ng nhiÒu biÖn ph¸p t¸c ®éng ®Õn chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông, gi¶m thiÓu tæn thÊt, h­íng tíi môc tiªu t¨ng tr­ëng ho¹t ®éng tÝn dông an toµn vµ hiÖu qu¶. Nghiªn cøu thùc tr¹ng viÖc thực hiện h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông giai ®o¹n 2004-2007 vµ t×m hiÓu định hướng, môc tiªu cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh, cho thÊy ho¹t ®éng tÝn dông cña chi nh¸nh ®· vµ sÏ gÆp ph¶i rÊt nhiÒu rñi ro. §Ó gi¶m thiÓu nh÷ng tæn thÊt cÇn ph¶i có nh÷ng giải pháp quản lý thực hiện hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng như sau: 3.2.1. Xây dựng chuẩn mực chi tiết để đánh giá chÝnh x¸c viÖc ph©n lo¹i kh¸ch hµng là căn cứ của việc ®Þnh d¹ng, ®o l­êng vµ ph©n tÝch c¸c rñi ro §Ó c«ng t¸c h¹n chÕ rñi ro tÝn dông cã chÊt l­îng th× ph¶i x¸c ®Þnh, nhËn d¹ng được vÒ quy m« sè l­îng c¸c rñi ro cña kh¸ch hµng. Đánh giá thực trạng nợ xấu, phân loại và đánh giá nguyên nhân phát sinh nợ xấu lµ c¬ së ®Ó chi nh¸nh định dạng và xác định các rủi ro tín dụng một cách chính xác để có giải pháp phù hợp. Muốn có được mức độ chính xác trong việc phân loại khách hàng, phân loại hoạt động tín dụng cần phải có những thông tin đầy đủ, chi tiết theo thời gian là những cơ sở để đánh giá c¸c chØ tiªu tµi chÝnh, phi tµi chÝnh ®ược kiÓm tra. HiÖn nay NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh ph©n lo¹i nî ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng, ®o l­êng møc ®é rñi ro theo th«ng tin ph©n tÝch tõng kh¸ch hµng vµ ph©n nhãm cña quyÕt ®Þnh 636/ H§QT- NHNo ngµy 22/06/2007. TÝnh chÝnh x¸c, trung thùc cña th«ng tin có được hoµn toµn dùa trªn chñ quan cña c¸n bé tÝn dông vì vậy sù ph©n lo¹i về rñi ro để có tÝnh thuyÕt phôc là rất khó khăn. §Ó gióp cho c¸c cÊp ®iÒu hµnh chØ ®¹o, kh¾c phôc kÞp thêi c¸c tån t¹i, ®èi phã víi c¸c rñi ro tiÒm Èn, gi¶m kh¶ n¨ng tæn thÊt, nhÊt thiÕt ph¶i cã hÖ thèng ®Þnh h¹ng rñi ro theo quy ®Þnh chÆt chÏ h¬n. HÖ thèng ®Þnh h¹ng nµy ph¶i ®¶m b¶o tÝnh khoa häc phï hîp víi quy tr×nh tÝn dông tõ kh©u ®¸nh gi¸ ph©n tÝch dù ¸n, thÈm ®Þnh ®Õn kh©u phª duyÖt, qu¶n lý vµ gi¸m s¸t kh¸ch hµng. ViÖc ®Þnh h¹ng rñi ro ®èi víi kh¸ch hµng ph¶i ®­îc tæng qu¸t liÖt kª nhËn d¹ng theo diÔn biÕn thêi gian ®ång thêi kÕt hîp c¸ch ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i kh¸ch hµng theo quy ®Þnh 1406/NHNo- TD ngµy 14/4/2007 vµ ph©n nhãm nî cña kh¸ch hµng theo quyÕt ®Þnh 636/ H§QT- NHNo ngµy 22/06/2007 cña Tæng gi¸m ®èc NHNo&PTNT ViÖt Nam ®Ó kÕt luËn ®Þnh h¹ng rñi ro. Tuy nhiên c¸c th«ng tin vÒ ®Þnh h¹ng rñi ro ®èi víi kh¸ch hµng chØ ®­îc sö dông trong néi bé việc tiÕt lé, cung cÊp ra bªn ngoµi phải chấp hành theo quy định của giám đốc, đảm bảo cho sự phát triển tín dụng an toàn bền vững. 3.2.2. Xây dựng chiến lược thực hiện hạn chế rủi ro đồng thời với phát triển hoạt động tín dụng an toàn và hiệu quả Đảm bảo hoạt động tín dụng phát triển an toàn và hiệu quả cần xây dựng chiến lược hoạt động trong thời gian dài, từ đó có các mục tiêu thực hiện trong từng giai đoạn của thời kỳ chiến lược. Các căn cứ của chiến lược và kế hoạch thực hiện từng giai đoạn là các đánh giá về tình hình, xu thế phát triển về kinh tế trên địa bàn cũng như của ngành ngân hàng và NHNo&PTNT Việt Nam. Vì vậy chiến lược phải bao gồm các nội dung : Mục tiêu nâng cao chất lượng được đặt trước mục tiêu tăng trưởng về quy mô hoạt động tín dụng Xây dựng chính sách quản lý rủi ro và thực hiện các biện pháp kiểm soát rủi ro tín dụng, hạn chế tới mức thấp nhất khả năng xảy ra rủi ro Lựa chọn khách hàng truyền thống, khách hàng chiến lược trên cơ sở nhìn nhận và đánh giá theo khía cạnh hiệu quả để có triển vọng hợp tác trong tương lai Chi tiết các chuẩn mực của hệ thống chấm điểm, xếp loại khách hàng, chính sách khách hàng đồng bộ, nhất là đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ gia đình SXKD. Phát triển hoạt động tín dụng theo hướng tăng tỷ trọng cho vay có tài sản bảo đảm, đặc biệt là đối với các ngành như xây dựng, thuỷ hải sản...; Tăng tỷ trọng cho vay ngắn hạn giảm dần tỷ trọng đầu tư trung dài hạn; Mở rộng cho vay đối với một số lĩnh vực có lợi thế phát triển như viễn thông, du lịch, dịch vụ tin học...hoặc phát triển các khu công nghiệp, đô thị... Bám sát chủ trương, chính sách của Nhà nước, của địa phương, phối hợp với chính quyền các cấp để có biện pháp xử lý nợ xấu, lành mạnh hoá năng lực tài chính. 3.2.3. Thùc hiÖn ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ hệ thống quản lý thông tin tín dụng ®¸p øng nhu cÇu ®èi víi c«ng t¸c h¹n chÕ rñi ro -Thông tin tín dụng là yếu tố rất quan trọng không thể thiếu trong hoạt động tín dụng. Kinh nghiệm về vấn đề nắm bắt kịp thời đầy đủ thông tin về sử dụng vốn vay của Cty 529 để xử lý kiên quyết sẽ không dẫn tới việc đơn vị sử dụng sai mục đích tiền vay ngân hàng. Tính chính xác kịp thời của thông tin tín dụng là nguồn gốc quyết định việc tổ chức hoạt động tín dụng phát triển an toàn và hiệu quả. Vì vậy phải quan tâm trước nhất cho việc có được hệ thống quản lý thông tin tín dụng hiện đại hoá ®¸p øng yªu cÇu gi¶m thiÓu rñi ro đảm bảo theo c¸c nội dung: Có được những thông tin về m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m«, c¸c ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Nhµ n­íc cña ®Þa ph­¬ng cã t¸c ®éng ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ chung nh­: ChÝnh s¸ch vÒ sù ph¸t triÓn cña c¸c lÜnh vùc ngµnh nghÒ cña nÒn kinh tÕ, th«ng tin vÒ gi¸ c¶ thÞ tr­êng, chÝnh s¸ch ®Çu t­ cña n­íc ngoµi... Có những th«ng tin cña hÖ thèng ng©n hµng nãi chung, NHNo&PTNT vµ chi nh¸nh nãi riªng: V¨n b¶n quy ph¹m ho¹t ®éng, th«ng tin ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng b¹n... Có những th«ng tin vÒ kh¸ch hµng ®¶m b¶o tÝnh cËp nhËt, chÝnh x¸c, v× vËy hÖ thèng nµy cÇn ph¶i kÕt nèi víi c¸c nguån cung cÊp th«ng tin nh­: Trung t©m th«ng tin tÝn dông NHNN ( CIC ), C¬ quan thuÕ, Côc qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®èi t¸c cña kh¸ch hµng... - Hiện nay chi nh¸nh cÇn tËp trung đẩy nhanh tốc độ trang bị công nghệ hiện đại, thực hiện dự án ISCAP để cả chi nhánh ứng dụng hệ thống tin học hiện đại và thực hiện tiếp các dự án ứng dụng khác tạo ra nhiều sản phẩm đáp ứng nhiệm vụ điều hành và phục vụ các tiện ích thu hút khách hàng. -TriÓn khai øng dông thùc hiÖn hÖ thèng qu¶n lý th«ng tin tÝn dông đảm bảo các yêu cầu về quản lý nội bộ của ngân hàng, thỏa mãn yêu cầu phát triển của các giao dịch kinh doanh ngày càng đa dạng, yêu cầu quản lý rủi ro, quản lý thanh khoản, có khả năng kết nối giữa các ngân hàng cơ sở với nhau, trên cơ sở đảm bảo phòng chống được rủi ro, bảo mật và hoạt động an toàn. -Tập trung đầu tư cho hệ thống tin học trên cơ sở xây dựng chiến lược phát triển và ứng dụng c¸c phÇn mÒm tiÖn Ých phục vụ cho việc qu¶n lý ®Ó qu¶n trÞ ®iÒu hµnh trªn c¸c lÜnh vùc nh­: thu thËp th«ng tin kh¸ch hµng, th«ng tin qu¶n lý tµi chÝnh, tµi s¶n, thùc hiÖn ph©n tÝch ph©n lo¹i kh¸ch hµng, ng©n hµng, để l·nh ®¹o có th«ng tin kÞp thêi cho quyết định điều hành. 3.2.4. Th­êng xuyªn chÊn chØnh viÖc chÊp hµnh nghiªm quy tr×nh nghiÖp vô trong ho¹t ®éng tÝn dông Các chế độ chính sách, quy trình nghiệp vụ, quản trị nội bộ tạo hành lang an toµn cho hoạt động tÝn dông luôn được chấp hành phù hợp với tình hình thực tế và đảm bảo theo đúng pháp luật vµ thông lệ quốc tế... V× thÕ ®Ó h¹n chÕ rñi ro mét c¸ch cã hiÖu qu¶ thì phải xây dựng các chuẩn mực chi tiết trong việc xét duyệt các khoản cho vay. Cụ thể như quy định các tiêu chí kinh tế kỹ thuật cần thiết cho một dự án, khoản vay... chi tiết về hệ thống phân định trách nhiệm của cán bộ các cấp trong việc xét duyệt và quản lý các khoản nợ. Cần chú ý đến công tác thẩm định vÒ năng lực vay nợ, uy tín, khả năng tạo ra lợi nhuận, quyền sở hữu tài sản, các điều kiện kinh tế và các yếu tố khác khi thẩm định các dự án vay vốn. Các công việc của quy trình tín dụng được thực hiện đầy đủ và nghiêm túc chính là đã thực hiện được việc bảo vệ cho hoạt động tín dụng giảm tới mức tối đa những khả năng dẫn tới rủi ro. Theo các ví dụ cụ thể đã nêu ở phần trên là minh chứng cho việc chấp hành nghiêm chế độ tín dụng. Cán bộ tín dụng chưa kịp thời kiểm tra sử dụng vốn vay thì ngân hàng sẽ không có biện pháp xử lý phù hợp và tiếp theo là những khả năng dẫn tới rủi ro tín dụng sẽ nhanh hơn, ngân hàng không thể dự tính chính xác được. Đồng thời phải chấp hành các quy định về giới hạn hoạt động tín dụng đối với một ngành/ lĩnh vực của từng chi nhánh cơ sở, đối với một khách hàng/ nhóm khách hàng liên quan phù hợp với định hướng phát triển của NHNo&PTNT Việt Nam; Các quy định về tỷ lệ an toàn trong hoạt động tín dụng đặc biệt là việc thực hiện chế độ về bảo đảm tiền vay trong hoạt động tín dụng tức lµ đã tu©n thñ, chÊp hµnh nghiêm theo quy tr×nh vµ qu¶n trÞ néi bé nhằm tránh những bất ngờ để xảy ra rủi ro về thanh khoản . 3.2.5. Lựa chọn khách hàng và chính sách khách hàng đồng bộ Khách hàng trong quan hệ tín dụng có ảnh hưởng rất nhiều đến rủi ro trong hoạt động tín dụng vì thế việc lựa chọn khách hàng cần phải được tiến hành theo hướng: Tập trung sàng lọc và hướng tới đối tượng khách hàng là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các hộ gia đình có tình hình tài chính minh bạch, hoạt động SXKD tốt, có lợi thế trên thị trường. Chú ý tăng dần khách hàng vay vốn ngắn hạn đầu tư tài sản ngắn hạn, giảm dần khách hàng vay vốn trung dài hạn đầu tư tài sản dài hạn. Ưu tiên những dự án trung dài hạn đối với những khách hàng có uy tín truyền thống, có dự án đảm bảo các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật và có hiệu quả về tài chính cao. Chi nhánh cần có chính sách lựa chọn những khách hàng tốt nhất làm đối tác chiến lược; Đối với những bạn hàng uy tín, chiến lược cần có chính sách phục vụ phù hợp Đồng thời xây dựng chính sách khách hàng đồng bộ, phù hợp áp dụng trong cả chi nhánh: Chính sách này dựa trên căn cứ chấm điểm và phân loại khách hàng cụ thể, chi tiết tránh tình trạng cạnh tranh không lành mạnh giữa các chi nhánh cơ sở. Cần quy định các chỉ tiêu để xếp loại khách hàng theo nhóm để có chính sách tín dụng khác nhau về: Quy mô hoạt động tín dụng, Mức độ các ưu đãi tín dụng của ngân hàng; Chất lượng phục vụ và các sản phẩm dịch vụ 3.2.6. TrÝch lËp quü dù phßng ®Ó xö lý rñi ro Hoạt động tín dụng luôn đồng hành với khả năng xảy ra tổn thất, đây là sự việc không thể tránh né hoàn toàn. Đối với NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình cũng đã có những tổn thất, đặc biệt là con số thiệt hại tương đối lớn trong vụ lũ lụt vừa qua còn chưa giải quyết hết hậu quả, đã là những kinh nghiệm trong việc chủ động quản trị rủi ro tín dụng. Vì thế để thực hiện gi¶m thiÓu nh÷ng t¸c ®éng bÊt lîi khi rñi ro xảy ra trong hoạt động tín dụng phải có giải pháp chñ ®éng chống đỡ b»ng c¸ch thùc hiÖn trÝch lËp quü dù phßng có nguồn xö lý rñi ro. C«ng t¸c nµy lµ viÖc kh«ng thÓ thiÕu trong bÊt kú ng©n hµng th­¬ng m¹i nµo ho¹t ®éng theo xu thÕ héi nhËp thÞ tr­êng. Tr­íc hÕt nã lµ viÖc chuyển giao rñi ro b»ng c¸ch ph©n bæ dần số lượng rñi ro tÝn dông vào c¸c kú ho¹t ®éng. C¸c møc trÝch lËp được ng©n hµng ph©n bæ h×nh thµnh nªn quü dù phßng ®Ó xö lý khi cã rñi ro x¶y ra. Sau khi cã quü dù phßng NHNo&PTNT cã thÓ chñ ®éng xö lý rñi ro đã kh«ng có những ¶nh h­ëng bất lợi ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông. Muèn thùc hiÖn ®­îc viÖc trÝch lËp quü dù phßng th× ho¹t ®éng tÝn dông ph¶i cã kết qu¶ tài chính cao: cã ®ñ c¸c nguån thu ®Ó trÝch quü. Tức lµ ho¹t ®éng tÝn dông ph¶i ®¶m b¶o cã ®­îc chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu ra trõ ®Çu vµo đảm bảo vÒ mÆt tµi chÝnh. Đồng thời hoạt động tÝn dông phải có chÊt l­îng đúng như yêu cầu đủ để trÝch lËp quü dù phßng theo chÊt l­îng nî ph©n lo¹i như quyÕt ®Þnh 493/ 2005/Q§- NHNN ngµy 22/04/2005 cña Thèng ®èc NHNN. 3.2.7. Hoµn thiÖn cơ cấu tổ chức hoạt động h¹n chÕ rñi ro tín dụng - Mô hình tổ chức hoạt động quản trị rñi ro tín dụng phải tinh gọn, đồng bộ với sự phát triển hoạt động tín dụng an toàn - hiệu quả. Như vậy thì mô hình này phải dựa trên các nguyên tắc cơ bản: Nguyên tắc tập trung: Hoạt động h¹n chÕ rñi ro tín dụng được quản lý tập trung tại hội sở chính, các ngân hàng cơ sở là những bộ phận tác nghiệp cụ thể, thực hiện các chỉ đạo của trụ sở chính. Mọi rủi ro được quản lý tập trung và báo cáo cho Héi ®ång rñi ro cña chi nh¸nh. Héi ®ång tham mưu vµ báo cáo đề xuất để giám đốc cơ sở đưa ra biÖn ph¸p giải quyết kịp thời hoặc trình ph­¬ng hướng lên gi¸m ®èc NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh có quyết định xử lý phù hợp. Nguyên tắc độc lập, khách quan: Mô hình tổ chức hoạt động h¹n chÕ rñi ro tÝn dông phải đảm bảo có được sự tách bạch rõ ràng về chức năng giữa các bộ phận: Bộ phận tác nghiệp h¹n chÕ rñi ro trực tiếp; Bộ phận quản lý thực hiện h¹n chÕ rñi ro, qu¶n lý hoạt động tín dụng và Bộ phận quản lý điều hành hoạt động tín dụng. - M« h×nh tæ chøc trªn ph¶i ®­îc hoµn thiÖn c¬ cÊu theo viÖc mở rộng có chất lượng mạng lưới, có bước đi phù hợp cô thÓ: hệ thống các ngân hàng cơ sở, phòng giao dịch, ng©n hµng cÊp ba tổ chức hoạt động tín dụng ph¶i cã bé phËn quản lý h¹n chÕ rñi ro trùc tiÕp. HÖ thèng nµy võa ph¶i đảm bảo cho sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng tÝn dông t¹i c¬ së an toµn vµ hiÖu qu¶, võa ph¶i ®¶m b¶o cho bé phËn qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng tÝn dông ®­îc tËp trung thèng nhÊt. - Tiếp tục sắp xếp lại mạng lưới hoạt động cho thích hợp. Xem xét tổng kết mô hình phòng giao dịch để chỉnh sửa cho phù hợp. Kiện toàn bộ máy đủ mạnh, đủ khả năng phát triển và chống đỡ lại bất lợi của thị trường theo hướng gắn tăng cường cơ sở vật chất, tiện ích phục vụ với nâng cao năng suất lao động của cán bộ và lợi ích khách hàng. Sự thuận tiện cña các điểm giao dịch ph¶i được đặt tại địa bàn có kinh tế xã hội phát triển là trung tâm kinh tế tập trung nhiều dân cư, tổ chức kinh tế của địa phương, là các khu công nghiệp…§Ó hình thành hệ thống quản trị rủi ro từ héi së tới các chi nhánh c¬ së, phßng giao dÞch vµ ng©n hµng cÊp ba. 3.2.8. N©ng cao chÊt l­îng cán bộ tÝn dông Coi trọng nhân tố con người - động lực thực hiện thành công chiến lược kinh doanh, vì vậy ph¶i cã chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ viÖc lựa chọn, giám sát đội ngũ cán bộ tín dụng ®¶m b¶o chất lượng nguồn nhân lực ®¸p øng các yêu cầu hoạt động kinh tế. Phải tăng cường đào tạo vµ ®µo t¹o l¹i nguồn nhân lực đủ năng lực và trình độ sử dụng các máy móc thiết bị hiện đại và tham gia các hoạt động đối ngoại và hội nhập kinh tế. §©y lµ vấn đề chủ đạo trong viÖc gi¶m thiÓu rñi ro. HiÖn nay chi nh¸nh ®ang triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n: HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng ( ISCAP ) thực hiện giao dÞch mét cöa, th× vÊn ®Ò tr×nh ®é øng dông chuyªn m«n hiÖn ®¹i cña c¸n bé cµng ®ßi hái cÊp b¸ch h¬n. Công tác đào tạo phải thường xuyên liên tục, gắn với tập huấn chế độ và văn bản pháp luật của ngành. Thực hiện sắp xếp ổn định tổ chức, bố trí đúng người đúng việc. Xây dựng chiến lược đào tạo của toàn chi nhánh, xây dựng quy chuẩn cán bộ của từng lĩnh vực phù hợp với chuẩn mực quốc tế để có kế hoạch đào tạo nâng cao, xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên gia đầu ngành, kỹ năng nghiệp vụ các lĩnh vực và quản trị kinh doanh để đáp ứng được yêu cầu của công việc trong m«i tr­êng kinh doanh cạnh tranh trªn ®Þa bµn Nghiên cứu chính sách sử dụng cán bộ có trình độ, phẩm chất, bản lĩnh và năng lực phù hợp với công việc tiÕn tíi viÖc quy chuÈn ho¸ tiªu chuÈn c¸n bé lµm c«ng t¸c tÝn dông. §Ó lµm tèt vÊn ®Ò nµy NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh ph¶i chó träng tõ kh©u tuyÓn dông - ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®ảm bảo chất lượng c¸n bé tÝn dông ngân hàng với những tiêu chí như năng lực, trình độ, khả năng hội nhập, hiệu quả công tác và phẩm chất đạo đức tốt. Cán bộ có trình độ, tinh thông nghề nghiệp quyết định sự thành công của NHTM trong hiện tại cũng như trong tương lai. Vì vậy công tác đào tạo đội ngũ cán bộ là một trong những nhiệm vụ thường xuyên và lâu dài. Để công tác đào tạo có hiệu quả, tránh lãng phí về thời gian và kinh phí cần phải tiến hành phân loại cán bộ theo chức danh trước khi tổ chức đào tạo. Giáo dục tư tưởng và nhận thức của cán bộ, thể hiện ở năng lực cạnh tranh, năng lực tài chính, năng lực chuyên môn, khả năng ứng dụng công nghệ thông tin để đáp ứng đòi hỏi của thị trường. Cán bộ phải nhanh nhạy, áp dụng linh hoạt cơ chế chính sách trong giải quyết công việc và phát triển các sản phẩm dịch vụ ngân hàng trên địa bàn. Có chính sách khen thưởng đúng người đúng việc, chính sách khuyến khích động viên tư tưởng là động lực để cán bộ tín dụng phấn đấu như: Chính sách khoán tài chính, chính sách đãi ngộ khác đối với những cá nhân rất có cố gắng trong việc hoàn thành nhiệm vụ ... Đồng thời sử dụng biện pháp quy định trách nhiệm bồi thường vật chất đối với những cá nhân đã gây nợ xấu, nợ xử lý rủi ro từ quỹ dự phòng. Đối với quản lý cán bộ: Nhân lực chất lượng cao là động lực để bứt phá hoạt động. Nâng cao trình độ quản trị điều hành thông qua việc nâng cao năng lực cán bộ chất lượng cao của các NHTM phải được thực hiện nhanh nhất và hiệu quả nhất thông qua sự trợ giúp của các đối tác bên ngoài. Đây là những yếu tố về tư tưởng từ đó có những tiêu chuẩn lựa chọn trình độ cán bộ để bố trí công việc phù hợp với năng lực có chất lượng nhất. Các tiêu chuẩn cần phân định rõ quyền và trách nhiệm đối với nhiệm vụ mà từng cán bộ của từng bộ phận được đảm nhiệm, như vậy việc quản lý giám sát cán bộ mới chặt chẽ. 3.2.9. §a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng tÝn dông ®Ó ph©n t¸n kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro ViÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm vµ tiÖn Ých míi trong ho¹t ®éng tÝn dông ®· ®­îc NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh thùc hiÖn cã kÕt qu¶. Song vÊn ®Ò nµy ph¶i tiÕp tôc ®­îc coi trọng đúng mức về cơ cấu sản phẩm, đa dạng hoá sản phẩm tín dụng. Quan tâm tới việc áp dụng sản phẩm mới, nâng cao chất lượng các khoản vay tín dụng. HiÖn nay chi nh¸nh ®ang triÓn khai ¸p dông h×nh thøc giao dÞch tÝn dông mét cöa theo c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i t¹i mét sè ng©n hµng c¬ së trung t©m. CÇn sím ¸p dông réng r·i h×nh thøc nµy ®Õn tÊt c¶ hÖ thèng ng©n hµng c¬ së trong chi nh¸nh ®Ó thèng nhÊt viÖc thùc hiÖn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng tÝn dông Từng bước xây dựng và định vị thương hiệu của ngân hàng, chú trọng phát triển những sản phẩm, dịch vụ mới. Tăng thu phí dịch vụ tõ c¸c ho¹t ®éng ngo¹i b¶ng, ¸p dông c¸c tiÖn Ých míi tõ hÖ thèng ISCAP; giảm dần tỷ lệ thu từ nghiÖp vô tín dụng cho vay truyền thống. 3.2.10. T¨ng c­êng c«ng t¸c kiểm tra, kiÓm so¸t néi bé nâng cao vai trò dự báo phòng ngừa rủi ro Công tác kiểm tra, kiÓm so¸t néi bé là công cụ quan träng trong viÖc phßng ngõa rủi ro tín dụng có hiệu quả. Th«ng qua ho¹t ®éng kiÓm tra cã thÓ dự báo ng¨n ngõa vµ chÊn chØnh nh÷ng biểu hiện tiềm ẩn của nguy cơ rủi ro. V× vËy ph¶i coi trọng việc kiểm tra, kiểm soát nội bộ, việc làm này phải được tiến hành thường xuyên; Hàng năm phải tổng kết ®¸nh gi¸ rút kinh nghiệm cho ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng n¨m sau. Quy ®Þnh râ chøc n¨ng nhiÖm vô cô thÓ cña hệ thống kiểm soát thuộc NHNo&PTNT, nhÊt lµ ®èi víi c¸n bé kiểm tra kiểm to¸n nội bộ t¹i c¸c ng©n hµng c¬ së. Ho¹t ®éng kiểm tra kiÓm so¸t néi bé được thùc hiÖn sau sù vô s¶y ra, t×m ®­îc nguyªn nh©n xảy ra hiện tượng đề ra biÖn ph¸p kh¾c phôc, tr¸nh nh÷ng lÆp l¹i vÒ sau. Yªu cÇu cña c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t néi néi bé lµ dù b¸o nh÷ng rñi ro trong ho¹t ®éng ®Ó ng¨n chÆn phßng ngõa. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu nµy ®ßi hái ph¶i nâng cao tr×nh ®é, chất lượng của cán bộ kiểm tra kiểm toán. Nâng cao kỷ cương kỷ luật trong công tác kiểm tra, kiểm soát nhằm ngăn ngừa mặt tiêu cực chống lãng phí, thực hành tiết kiệm có hiệu quả. Muèn vËy ph¶i th­êng xuyªn tËp huÊn ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i tr×nh ®é nghiÖp vô còng nh­ chÊp hµnh kû c­¬ng ®èi víi c¸n bé kiÓm tra. N©ng cao tÝnh chñ ®éng trong ho¹t ®éng kiÓm tra néi bé, tÝnh tù gi¸c cña c¸c thµnh viªn trong c«ng t¸c kiÓm tra. §ång thêi cÇn ph¶i cã tÝnh tù gi¸c cña toµn thÓ c¸n bé ®èi víi viÖc tù kiÓm so¸t c«ng viÖc cña chÝnh ho¹t ®éng tÝn dông. Việc chỉ đạo khâu kiểm tra giám sát phải tăng cường mối quan hệ hỗ trợ từ bên ngoài như mối quan hệ với các cơ quan chính quyền, cơ quan hành pháp...để tạo thành nguồn lực cho hoạt động của NHTM. Việc thực hiện quản trị NHTM từ chiều rộng sang chiều sâu theo hướng nâng cao năng lực quản trị rủi ro thông qua việc hoàn thiện bộ máy tổ chức quản trị nội bộ, thực hiện công tác kiểm tra, thanh tra và chế độ báo cáo thường xuyên. Phải gắn hiệu quả công tác kiểm tra kiểm soát nội bộ với trách nhiệm cụ thể để đảm bảo đây là công cụ hữu hiệu trong hoạt động phòng ngừa và quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng NHTM. Từng bước xây dựng hệ thống kiểm tra kiểm toán nội bộ hoạt động ngân hàng theo chuẩn mực quốc tế. PhÊn ®Êu tiÕn tíi thực hiện việc kiểm toán theo phương pháp hiÖn ®¹i: Hoạt động ngân hàng ®­îc kiÓm to¸n theo hướng minh bạch các hoạt động, đặc biệt là hoạt động tín dụng, đảm bảo NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình hoạt động an toàn và hiệu quả..  3.2.11. Thùc hiÖn chuyển giao các khoản tín dụng có khả năng xảy ra rñi ro tÝn dông.  §ång thêi víi viÖc ngăn ngừa các khoản vay có biểu hiện tổn thất, ph¶i tÝch cùc xử lý các khoản nợ khó đòi, tổ chức khai thác tất cả các nguồn vốn, thanh lý các khoản nợ khó đòi b»ng c¸c biÖn ph¸p chuyển giao rñi ro tÝn dông. §©y lµ một công cụ trong quản lí rủi ro tín dụng b»ng nghiệp vụ tự phòng vệ th«ng qua c¸c h×nh thøc nh­ mua b¶o hiÓm, mua b¸n nî.... ViÖc mua b¶o hiÓm đối với các khoản nợ mạo hiểm cho phép tách rủi ro tín dụng với các loại rủi ro khác vốn có trong mỗi kho¶n nî. Cụ thể là chuyển rủi ro này từ ngân hàng (người mua sự bảo vệ tín dụng) đến người mua rủi ro (người bán sự bảo vệ tín dụng). Khả năng tách rủi ro tín dụng khỏi các tài sản Có và tài sản Nợ làm cho ho¹t ®éng tín dụng trở nên an toµn trong sử dụng. Nhờ các công cụ này ngân hàng có thể tự bảo vệ mình khỏi các rủi ro tín dụng, đảm bảo đa dạng hoá hoạt động của mình. Ứng dụng nghiệp vụ này, hiện nay NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình đã áp dụng hình thức đồng tài trợ đối với một dự án/ khách hàng và sẽ phát triển các hình thức khác trong tương lai nhằm chia sẻ rủi ro với các TCTD khác. ViÖc mua b¸n c¸c kho¶n nî tån ®äng lµ h×nh thøc chuyÓn giao rñi ro tÝn dông tõ ng­êi b¸n lµ NHNo&PTNT sang ng­êi mua nî theo mét tû lÖ tho¶ thuËn. Đây còng lµ mét hình thức chuyển giao rñi ro, giải phóng vốn tÝn dông ứ đọng. Tuy nhiªn h×nh thøc nµy kh¸c vÒ thêi điểm mua b¸n chuyển giao rủi ro của c¸c kho¶n nî. Hình thức này là xu thế được các NHTM tìm đối tác chuyển giao có lợi nhất. 3.3. Các kiến nghị Bằng chính động lực và sự phấn đấu của mình, NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình đã có những cố gắng trong việc thực hiện hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng, giữ vị trí thương hiệu là một ngân hàng thuộc vị trí hàng đầu trên địa bàn Ninh Bình cả về chất lượng và thị phần tín dụng. Tuy nhiên, một điều kiện quan trọng cần có để đảm bảo cho các giải pháp đưa ra thực sự có hiệu quả và mang tính khả thi là cần phải có những tác động của môi trường vĩ mô tới hoạt động ngân hàng. Vì chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Ninh Binh là thành viên phụ thuộc của hệ thống NHNo&PTNT Việt Nam và hoạt động chịu sự quản lý của NHNN, Chính phủ cũng như chính quyền địa phương các cấp. Nên các giải pháp đưa ra sẽ không phát huy tác dụng nếu như NHNo&PTNT Việt Nam, NHNN Việt Nam và Chính phủ không tạo ra được môi trường thuận lợi và ổn định để thực hiện các giải pháp đó. Các đề xuất gồm: 3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ và Chính quyền địa phương các cấp - Sớm hoàn thiện hệ thống pháp luật và cơ chế chính sách nhằm tạo điều kiện về hành lang pháp lý để hoạt động tín dụng của các NHTM hội nhập thị trường hiệu quả. Như: Rà soát sửa đổi bổ xung cơ chế chính sách và các văn bản phù hợp với lộ trình thực hiện các cam kết quốc tế như cam kết gia nhập WTO, thực hiện Hiệp định Việt - Mỹ, hiệp định tự do thương mại ASEAN ( AFTA ), và Điều lệ Quỹ Tiền tệ quốc tê ( IMF ) Sửa đổi bổ xung các văn bản liên quan đến tính hiệu quả của nền kinh tế như; Luật đầu tư, luật phá sản... Không áp dụng các hình thức hỗ trợ bằng cơ chế chính sách cho các DNNN để các đơn vị này kinh doanh có hiệu quả. Quy định bắt buộc các doanh nghiệp công bố thông tin công khai, minh bạch và tình hình SXKD được kiểm toán thường niên. Tiến hành sửa đổi các văn bản pháp luật liên quan đến ngân hàng và hoạt động tín dụng như: Thúc đẩy ứng dụng các thông lệ, chuẩn mực quốc tế trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng. Hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan đến hoạt động tín dụng như luật các TCTD, các văn bản liên quan đến bảo đảm tiền vay và xử lý tài sản đảm bảo nợ vay... nhằm tránh những rắc rối và phiền phức của ngân hàng khi áp dụng những văn bản này trong thực tiễn Xây dụng đồng bộ các cơ quan giám sát việc thực hiện hành pháp pháp luật kinh tế nghiêm. Chỉ đạo các ban, ngành liên quan xây dựng trung tâm thông tin, dự báo kinh tế của các ngành nghề trong nền kinh tế làm cơ sở cho các NHTM xem xét cơ cấu hoạt động tín dụng phục vụ sự phát triển kinh tế cho phù hợp - Có chính sách hỗ trợ kịp thời những thiệt hại của các địa phương và đối tượng liên quan để khắc phục thiệt hại do nguyên nhân bất khả kháng gây ra. 3.3.2. Kiến nghị với NHNN - NHNN cần phối hợp với Bộ Tài chính hoàn thiện và khẩn trương ban hành hệ thống kế toán theo chuẩn mực kế toán quốc tế. Xây dựng các giải pháp hoàn thiện phương pháp kiểm soát và kiểm toán nội bộ trong các TCTD phù hợp với các chuẩn mực quốc tế. Hoàn thiện hệ thống giám sát ngân hàng theo hướng: nâng cao chất lượng phân tích tình hình tài chính và hệ thống cảnh báo sớm những rủi ro tiềm ẩn trong hoạt động của các TCTD; phát triển và thống nhất cách thức giám sát ngân hàng trên cơ sở lí luận và thực tiễn; xây dựng cách tiếp cận hoạt động đánh giá chất lượng quản lí rủi ro trong nội bộ các TCTD. Triển khai mạnh hơn nữa các nghiệp vụ phòng ngừa rủi ro trên thị trường tiền tệ như quyền chọn (option), hoán đổi (swap), kì hạn (forward), tương lai (future)... - Xử lý dứt điểm nợ tồn đọng, nợ xấu, lành mạnh hóa tình hình tài chính, làm sạch bảng cân đối tiền tệ của các NHTM; đẩy nhanh quá trình cổ phần hóa khối NHTM nhà nước để tăng năng lực cạnh tranh, giảm bớt yếu tố can thiệp trực tiếp của nhà nước, minh bạch hóa hệ thống tài chính theo chuẩn mực quốc tế, từ đó tăng năng lực tự giám sát và quản lý rủi ro nội bộ. - Xây dựng và hoàn thiện chiến lược, chính sách quản trị rủi ro (trong đó, đặc biệt nhấn mạnh đến rủi ro tín dụng) phù hợp. Thành lập bộ phận chuyên trách về quản lí rủi ro độc lập với kinh doanh, tiến tới thực hiện quản lí rủi ro theo ngành dọc, giảm dần mức độ uỷ quyền theo hàng ngang. Nâng cao chất lượng các công cụ lượng hoá rủi ro và tiếp tục áp dụng các công cụ đo lường mới, giúp các nhà lãnh đạo ngân hàng lượng hoá mức độ rủi ro, phát hiện sớm các dấu hiệu rủi ro, nhận biết chính xác các nguyên nhân chủ yếu gây ra rủi ro để có giải pháp kịp thời và hữu hiệu. - Hoàn thiện quy trình cho vay, quy chế hoá mọi hoạt động trong ngân hàng, đảm bảo được các nguyên tắc hạn chế rủi ro như phân tách chức năng, tuân thủ hạn mức... ở mọi khâu trong ngân hàng. Thường xuyên xem xét lại quy trình theo định kì, đảm bảo mọi công việc được xử lí một cách đầy đủ, chính xác, kịp thời và đúng thẩm quyền. Tuân thủ Quy định về các tỉ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động của các TCTD ban hành theo Quyết định số 457; Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lí rủi ro trong hoạt động ngân hàng của các TCTD ban hành theo Quyết định số 493; Tăng cường các biện pháp phòng ngừa rủi ro trong hoạt động ngân hàng. - Thực hiện minh bạch và công khai hoá thông tin. Đây là tiền đề cơ bản để nâng cao chất lượng quản lí rủi ro. Việc minh bạch và công khai thông tin không chỉ được thực hiện giữa các NHTM với NHNN, trong nội bộ NHTM mà còn giữa NHTM với các nhà đầu tư, với công luận. - Bảo hiểm có vị trí đặc biệt trong hệ thống quản lí rủi ro tín dụng của ngân hàng. Cơ sở của bảo hiểm ngân hàng là các nghĩa vụ chi trả bảo hiểm cho các ngân hàng khi gặp sự cố rủi ro. Quản lí rủi ro tín dụng và bảo hiểm là các bộ phận không thể thiếu về an ninh kinh tế và ổn định kinh doanh. Bảo hiểm ngân hàng là một trong những sản phẩm chuẩn đối với các ngân hàng trên thị trường quốc tế. 3.3.3. Đề xuất với NHNo&PTNT Việt Nam. NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình là chi nhánh thành viên của hệ thống NHNo&PTNT Việt Nam, hệ thống có mạnh thì chi nhánh phát triển hoạt động mới ổn định. Vì thế để thực hiện hạn chế rủi ro tín dụng trở thành quy trình nghiệp vụ chính thức và mang tính tổng quát, chi nhánh đề xuất kiến nghị với NHNo&PTNT Việt Nam một số vấn đề khi xây dựng, ban hành quy trình chế độ tổ chức thực hiện: - Xây dựng và thực hiện ứng dụng hệ thống thông tin của ngành cập nhật đầy đủ dữ liệu về môi trường liên quan đến hoạt động tín dụng để đáp ứng các nhu cầu cung cấp và sử dụng trong quản trị và hạn chế rủi ro. - Sớm ban hành quy chế về quản trị rủi ro độc lập với các quy trình nghiệp vụ, đặc biệt là hoạt động tín dụng. Quy trình này cần phải chi tiết về bộ máy tổ chức và chuyên sâu trong thực hiện nghiệp vụ, có đầy đủ những chuẩn mực áp dụng để phân loại, đánh giá và nhận biết các loại rủi ro. - Xây dựng một hệ thống kiểm tra kiểm soát nội bộ độc lập đảm bảo tư vấn có chất lượng trong việc cảnh báo, đề phòng các loại rủi ro trong quá trình hoạt động. - Chính sách nguồn nhân lực trong các khâu nghiệp vụ cần phải chuẩn hoá, có sàng lọc khi thực hiện nghiệp vụ. Các chế độ khuyến khích, đãi ngộ phải phù hợp đúng người đúng việc để động viên kịp thời PhÇn kÕt luËn Hội nhập kinh tế quốc tế tạo ra nhiều cơ hội song cũng có nhiều thách thức khó khăn đối với chính phủ và các thành phần kinh tế. Để chủ động trong kinh doanh các NHTM Việt Nam trong đó có cả NHNo&PTNT Việt Nam nói chung và chi nhánh NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình nói riêng phải có nhiều giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng nhằm bảo toàn hoạt động và không ngừng mở rộng quy mô về vốn cũng như uy tín, thị phần. Thực hiện thành công vấn đề này xuất phát theo các nguyên tắc của lý thuyết về rủi ro tín dụng trong hoạt động của NHTM. Sau quá trình nghiên cứu cả về lý luận và khảo nghiệm thực tiễn, luận văn đã hoàn thành các nhiệm vụ sau: Thứ nhất: Hệ thống một số vấn đề lý luận cơ bản về rủi ro trong hoạt động tín dụng của NHTM. Trong đó đặc biệt chú ý tới nguyên nhân và các chỉ tiêu phản ánh rủi ro trong hoạt động tín dụng của NHTM Thứ hai: Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng và việc thực hiện hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng của NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình. Trên cơ sở đó đánh giá những thành công, thách thức tìm được nguyên nhân của vấn đề đó. Thứ ba: Đề xuất những giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng đối với NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình. Một số những đề xuất, kiến nghị với Chính phủ, NHNN cũng như ngân hàng cấp trên nhằm tổ chức thực hiện các giải pháp đã nêu một cách thiết thực, hiệu quả. Hệ thống các giải pháp, kiến nghị dựa trên các nguyên lý để hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng và thực tiễn tại NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình, nên có tính khả thi và ứng dụng cao. Những đề xuất của luận văn đóng góp cho sự phát triển bền vững của NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình trong môi trường hiện nay và duy trì được uy tín của ngân hàng Trong quá trình nghiên cứu, luận văn không tránh khỏi những khiếm khuyết, học viên rất mong sự góp ý chân thành của các giáo sư, tiến sỹ và các nhà lãnh đạo ngân hàng để luận văn mang ý nghĩa khoa học thiết thực nhất. Xin chân thành cảm ơn! TµI liÖu tham kh¶o 1, Cục Thống kê Ninh Bình ( 2005 2006 2007 ), Niªn gi¸m thèng kª, Nhà xuất bản Thống kê, Hà Nội. 2, Đảng bộ huyện uỷ Gia Viễn, ( 2007 ) Báo cáo công tác khắc phục lũ lụt trên địa bàn huyện Gia Viễn do ảnh hưởng của cơn bão số 5. 3, NguyÔn ThÞ Thu Hµ, Nguyễn Thị Thu Thảo ( 2005 ), Ng©n hµng th­¬ng m¹i , Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, Hà Nội. 4, Ng©n hµng Nhµ n­íc Việt Nam, (2007), Quyết định 18/2007- QĐNHNN, Hà Nội. 5, Ng©n hµng Nhµ n­íc Việt Nam, (2005), Quyết định 493/2005- QĐNHNN, Hà Nội. 6, Ng©n hµng Nhµ n­íc tØnh Ninh B×nh, ( 2004 2005 2006 2007 ), B¸o c¸o Tæng kÕt ho¹t ®éng cña c¸c TCTD 7, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Việt Nam, (2002 ),Văn bản số 2070/ NHNo – TCKT 8, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Việt Nam, (2000 ), Quyết định 88 / H ĐQT 9, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Việt Nam, (2007 ), Quyết định 636 / Q Đ – HĐQT- XLRR 10, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh Ninh B×nh, ( 2004 2005 2006 2007 ), B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n tæng hîp 11, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh Ninh B×nh, ( 2004 2005 2006 2007 ), B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n ngo¹i b¶ng 12, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh Ninh B×nh, ( 2004 2005 2006 2007 ), B¸o c¸o Ho¹t ®éng tÝn dông 13, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh Ninh B×nh, ( 2004 2005 2006 2007 ), B¸o c¸o Tæng kÕt ho¹t ®éng 14, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh Ninh B×nh, ( 2006 ), Kế hoạch triển khai cơ cấu lại ngân hàng giai đoạn 2006 – 2010. 15, Nguyễn Hữu Tài ( 2002 ), Giáo trình lý thuyết Tài chính Tiền tệ, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, Hà Nội. 16, Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, (2000), Luật các Tổ chức tín d ụng, Hà Nội.