Đề tài Hoàn thiện bộ máy quản lý tại Công ty vận tải thuỷ I

a chất lượng kỹ thuật phương tiện, đề xuất giải quyết các sự cố kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn và hoàn thành chuyến hàng. Nắm chắc lực lượng lao động trong đơn vị, đề xuất ý kiến điều phối hợp lý giữa thuyền viên sản suất, chờ đợi, nghỉ phép, ốm đau, hội họp, học tập… nhằm duy trì sự hoạt động bình thường của các đoàn tầu, đảm ảo an toàn và ổn định lâu dài định biên đoàn tầu. Phát hiện, đào tạo bồi dưỡng thuyền viên đề xuất với công ty bổ nhiệm vào các chức danh chủ yếu của đoàn tầu. Phổ biến, hướng dẫn thuyền viên học tập, thấm nhuần nội quy, quy chế của Công ty, chế độ chính sách của nhà nước có liên quan. Triển khai thực hiện nghĩa vụ và quyền lợi liên quan đến thuyền viên theo quy định của nhà nước và phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của công ty. Giúp Đảng uỷ - công đoàn - đoàn thanh niên công ty triển khai thực hiện nghị quyết, tổ chức sinh hoạt định kỳ và Đại hội hàng năm. Toàn bộ nhân viên của BCH đội vận tải thủy đều là những kỹ sư thuyền máy có trình độ tay nghề cao, song trình độ quản lý còn hạn chế dẫn đến việc điều động phương tiện thiếu hợp lý ảnh hưởng đến năng suất lao động của các đoàn tầu. Thùc tr¹ng ph©n c«ng chøc n¨ng nhiÖm vô trong C«ng ty vËn t¶i thuû I cßn nhiÒu nh­îc ®iÓm. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c bé phËn ®Òu do c¸c bé phËn x©y dùng lªn, gi¸m ®èc C«ng ty ký ban hµnh. ChÝnh v× vËy nhiÒu nhiÖm vô cßn chång chÐo, mét sè chøc n¨ng s¾p xÕp kh«ng ®óng vµo bé phËn cña nã mµ chØ lµ sù ­u ¸i cña gi¸m ®èc ®èi víi mét vµi bé phËn. CÇn ph¶i cã v¨n b¶n ph¸p quy quy ®Þnh chøc n¨ng nhiÖm vô mét c¸ch râ rµng, kh«ng chång chÐo, cã kiÓm tra kiÓm so¸t th× míi thùc sù cã hiÖu qu¶ trong vËn hµnh bé m¸y qu¶n lý. 2.4. C«ng t¸c bè trÝ c¸n bé trong bé m¸y qu¶n lý. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp phô thuéc rÊt lín vµo vai trß cña c¸c qu¶n trÞ viªn. §Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn chÕ ®é mét thñ tr­ëng trong toµn C«ng ty, gi¸m ®èc C«ng ty trùc tiÕp chØ ®¹o c¸c phßng ban chøc n¨ng. Phßng tæ chøc - nhân chÝnh, phßng KT - VT, phßng Tài vụ... Gi¸m ®èc qu¶n lý ho¹t ®éng cña C«ng ty th«ng qua hÖ thèng phßng ban vµ cÊp d­íi, ®ång thêi kiÓm tra trùc tiÕp ®èi víi toµn bé c¸c ho¹t ®éng cña C«ng ty. Mét phã gi¸m ®èc kü thuËt ®­îc gi¸m ®èc ph©n c«ng phô tr¸ch s¶n xuÊt, kü thuËt c«ng nghÖ, an toµn lao ®éng, nhËn b¸o c¸o cña bé phËn kü thuËt – vật tư. Một phó giám đốc kinh doanh phụ trách mảng kinh doanh ximăng, vật liệu xây dựng. Một phó giám đốc kinh doanh phụ trách mảng kinh doanh vận tải, trực tiếp chỉ huy các đơn vị vận tải dưới sự giám sát của giám đốc. Nghiªn cøu c¬ cÊu lao ®éng qu¶n lý, nÕu xÐt vÒ sè l­îng, chÊt l­îng c¸n bé chøc danh cña C«ng ty ®­îc ph¶n ¸nh qua biÓu sè 7 Biểu 9 : C¬ cÊu lao ®éng qu¶n lý theo chøc danh. TT Chøc danh §V c«ng t¸c Tr­ëng Phã Chuyªn m«n kü thuËt Chuyªn m«n kinh tÕ §H TC §H TC 1 Ban gi¸m ®èc 1 3 2 - 2 - 2 Phßng KT - VT 1 2 2 1 - - 3 Phßng TC - NC 1 2 1 - 1 1 4 Phßng KH - CN 1 1 1 1 - - 5 Phßng kinh doanh xi m¨ng 1 1 - - 2 - 6 Phßng tµi vô 1 3 - - 4 - 7 BCH ®éi vËn t¶i thuû 1 1 2 - - - 8 Phßng kinh doanh vËn t¶i 1 1 2 - - - 9 Tæng céng 8 14 10 2 9 1 ( Nguån : B¸o c¸o t×nh h×nh c¸n bé qu¶n lý n¨m 2003 – Phßng tæ chøc nh©n chÝnh ) Qua biÓu ta thÊy vÒ tr×nh ®é häc vÊn c¸n bé chøc danh cã 22 ng­êi, trong ®ã cã 19 ng­êi ®­îc ®µo t¹o qua ®¹i häc, nh­ vËy tû lÖ ®¹i häc trong c¸n bé chøc danh cña C«ng ty lµ (19/24) t­¬ng ®­¬ng : 79.1% trong ®ã ®¹i häc kü thuËt lµ 10/19 chiÕm 52.63%, ®¹i häc kinh tÕ lµ 47.37%. Nh­ vËy tû lÖ c¸n bé chøc danh ®­îc ®µo t¹o qua ®¹i häc lµ t­¬ng ®èi cao (79.1%), tuy nhiªn vÉn cßn cã mét sè c¸n bé kü thuËt l¹i kh«ng ®­îc ®µo t¹o thªm vÒ qu¶n lý nh­ng l¹i trùc tiÕp tham gia c«ng t¸c qu¶n lý.Bªn c¹nh ®ã mét sè c¸n bé có trình độ đại học nhưng thực chất cßn yÕu kÐm, thiÕu kinh nghiÖm trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, mang nhiÒu t­ t­ëng b¶o thñ, tr× trÖ, uy tÝn thùc sù ch­a cao, do viÖc ®Ò b¹t qu¸ tïy tiÖn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. §iÒu nµy ®ßi hái C«ng ty ph¶i t¨ng c­êng ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n c¶ vÒ kinh tÕ vµ kü thuËt cho ®éi ngò c¸n bé chøc danh cña m×nh. Sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng qu¶n lý cña C«ng ty ®­îc thÓ hiÖn qua biÓu 7 : BiÓu 10 : Sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng qu¶n lý. Tr×nh ®é Ks­/cö nh©n Trung cÊp CN lµnh nghÒ L§PT §é tuæi N¨m c«ng t¸c < 30 31-40 41-50 51-60 < 5 5-15 >15 L·nh ®¹o 4 2 2 2 2 TC - NC 6 6 1 8 7 6 7 1 7 6 8 KH - CN 4 1 1 2 2 1 3 1 KD xi m¨ng 2 4 5 1 4 2 KD vËn t¶i 6 1 2 1 2 1 2 2 2 KT - VT 5 12 3 9 3 2 3 10 2 Tµi vô 3 6 3 3 3 2 4 3 Ban chÊp hµnh §éi vËn t¶i thuû 2 4 1 4 1 1 3 2 Tổng cộng 32 30 1 12 10 26 14 3 9 28 14 ( Nguån : B¸o c¸o c¸n bé KHKT vµ CNKT n¨m 2003 – Phßng tæ chøc nh©n chÝnh ) 2.5. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ cña bé m¸y qu¶n lý. ViÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ tËp trung bao cÊp sang nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, cïng viÖc hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸ lý vµ m«i tr­êng kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lµm cho doanh nghiÖp ph¶i thùc sù ch¨m lo ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh. Song song víi viÖc tæ chøc l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, quyÒn tæ chøc vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®­îc giao cho gi¸m ®èc doanh nghiÖp ngµy cµng ë møc ®é cao h¬n, gi¸m ®èc doanh nghiÖp còng lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm cao nhÊt vÒ mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp tr­íc c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn trùc tiÕp. MÆt kh¸c C«ng ty vËn t¶i thuû I ®­îc ®Çu t­ më réng, ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, trong bèi c¶nh ®ã gi¸m ®èc C«ng ty buéc ph¶i tæ chøc l¹i bé m¸y qu¶n lý cho phï hîp víi thùc tiÔn kinh doanh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn trong thêi gian qua viÖc tæ chøc vµ hoµn thiÖn bé m¸y tæ chøc qu¶n lý ë C«ng ty tuy ®¹t ®­îc nh÷ng tiến bé ®¸ng kÓ, song vÉn cßn nhiÒu tån t¹i cÇn kh¾c phôc. 2.5.1. Nh÷ng ­u ®iÓm. * VÒ lao ®éng : công ty vận tải thủy I có độI ngũ thuyền viên đông đảo, có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực vận tảI thủy.Bên cạnh đó còn có một lực lượng công nhân khá lành nghề trong lĩnh vực sửa chữa máy móc, tàu thuyền, … Và đặc biệt là truyền thống đoàn kết thi đua lao đông sản xuất khắc phục khó khăn của CB CNV trong toàn Công ty. Đây là một thế mạnh cần được khai thác triệt để, hiệu quả. *VÒ ®µo t¹o : H×nh thøc ®µo t¹o c¬ b¶n lµ gi÷ c¸n bé, đồng thời cử các công nhân, thuyền viên có trình độ và có chí tiến thủ đi học tập tiếp thu các công nghệ mớI về ứng dụng trong hoạt động sản xuất của công ty. HoÆc hîp ®ång víi c¸n bé kü thuËt c«ng nghÖ giái cña C«ng ty b¹n vÒ trùc tiÕp kÌm cÆp truyÒn ®¹t nghÒ cho c«ng nh©n ngay t¹i x­ëng s¶n xuÊt. Hµng n¨m tæ chøc huÊn luyÖn thi tay nghÒ n©ng bËc cho c«ng nh©n. C¸c h×nh thøc ®µo t¹o trªn lµ ng¾n h¹n, song l¹i rÊt hiÖu qu¶ bëi v× ®Çu t­ kh«ng lín mµ l¹i cã ngay c¸n bé c«ng nh©n kü thuËt ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh. * VÒ c«ng t¸c tæ chøc c¸n bé : Trong viÖc tæ chøc bé m¸y qu¶n lý, t¨ng c­êng thùc hiÖn chÕ ®é thñ tr­ëng, th«ng qua viÖc ph©n cÊp trong bé m¸y qu¶n lý t­¬ng ®èi râ rµng, cè g¾ng ®¹t tíi sù râ rµng trong mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty víi c¸c tæ chøc §¶ng vµ ®oµn thÓ trong C«ng ty. VÒ c«ng t¸c x©y dùng c¸c ®Þnh møc c«ng viÖc : X©y dùng hoµn thiÖn ®­îc hÖ thèng ®Þnh møc tiªu hao vËt t­, nguyªn vËt liÖu, lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng ph­¬ng ¸n kho¸n s¶n l­îng cho c¸c xí nghiệp, trung tâm,ph©n x­ëng, các đội tầu,… thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. 2.5.2. Nh÷ng h¹n chÕ. - Sù ph©n c«ng qu¶n lý trong ban l·nh ®¹o cßn ch­a thùc sù hîp lý, nhÊt lµ sù kh«ng t­¬ng xøng vÒ mÆt khèi l­îng c«ng viÖc mçi qu¶n lý viÖc cao cÊp phô tr¸ch. - Tæ chøc bé m¸y hiÖn t¹i ch­a phï hîp víi sù thay ®æi cña m«i tr­êng. Tû lÖ sè c¸n bé qu¶n lý trªn tæng sè c«ng nh©n viªn 7%, tû lÖ nµy lµ tương đối hợp lý song trình độ hiện nay của các cán bộ quản lý chưa thực sụ đáp ứng được yêu cầu của tình hình công ty. - Thùc tr¹ng ph©n c«ng chøc n¨ng nhiÖm vô trong C«ng ty vËn t¶i thuû I cßn nhiÒu nh­îc ®iÓm. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c bé phËn ®Òu do c¸c bé phËn x©y dùng lªn, gi¸m ®èc C«ng ty ký ban hµnh. ChÝnh v× vËy nhiÒu nhiÖm vô cßn chång chÐo, mét sè chøc n¨ng s¾p xÕp kh«ng ®óng vµo bé phËn cña nã mµ chØ lµ sù ­u ¸i cña gi¸m ®èc ®èi víi mét vµi bé phËn. CÇn ph¶i cã v¨n b¶n ph¸p quy quy ®Þnh chøc n¨ng nhiÖm vô mét c¸ch râ rµng, kh«ng chång chÐo, cã kiÓm tra kiÓm so¸t th× míi thùc sù cã hiÖu qu¶ trong vËn hµnh bé m¸y qu¶n lý. - Sù ph©n quyÒn ch­a râ rµng, ch­a hîp lý, quyÒn hµnh vÉn tËp trung lín vµo cÊp trªn, møc ®é ph©n quyÒn cho cÊp d­íi cßn h¹n chÕ. Kh«ng x¸c ®Þnh râ quan hÖ vÒ quyÒn hµnh vµ tr¸ch nhiÖm. QuyÒn hµnh Ýt kÌm víi tr¸ch nhiÖm nhiÒu vµ ng­îc l¹i. - §éi ngò qu¶n lý viªn cßn yÕu kÐm vÒ n¨ng lùc, kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n chÕ kh«ng chØ ë tr×nh ®é häc vÊn mµ c¶ kiÕn thøc v¨n ho¸ - x· héi, kiÕn thøc kinh tÕ - kü thuËt, cÇn ®­îc ®µo t¹o l¹i, båi d­ìng n©ng cao kiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng. Ngoµi ra qu¶n lý viªn cÊp cao còng cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt nh­ : + H¹n chÕ vÒ mÆt kü n¨ng nghÒ nghiÖp (kü n¨ng qu¶n lý), yÕu vÒ qu¶n lý chiÕn l­îc kinh doanh, kh¶ n¨ng dù ®o¸n, qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp, qu¶n lý nh©n sù,… Do vËy møc s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng hiÖu qu¶, tæng sè lç vµ nî, sè lao ®éng d­ thõa t­¬ng ®èi lín. + H¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng xö lý c¸c mèi quan hÖ, cÊp d­íi s¬ cÊp trªn, t¹o kho¶ng c¸ch trong quan hÖ øng xö còng nh­ hµnh vi trong qóa tr×nh lµm viÖc. G©y kh«ng khÝ lµm viÖc c¨ng th¼ng, cÊp d­íi kh«ng d¸m béc lé quan ®iÓm chÝnh kiÕn cña b¶n th©n m×nh, hoÆc t×m c¸ch lÈn tr¸nh kh«ng ®èi ®Çu vµ tho¶ m·n tuyÖt ®èi nh÷ng mong muèn cña l·nh ®¹o. Do vËy l·nh ®¹o thiÕu th«ng tin ph¶n håi, c¸c quyÕt ®Þnh thiÕu chuÈn x¸c. - ChÝnh s¸ch ®·i ngé nh©n sù cßn kÐm vµ thiÕu c«ng b»ng. Mét sè lÜnh vùc kh«ng ®­îc chó träng ®óng møc nh­ phßng kinh doanh. Mét sè kü s­, c«ng nh©n kü thuËt giái rêi khái C«ng ty v× lý do l­¬ng thÊp vµ kh«ng ®­îc sö dông phï hîp víi chuyªn m«n cña m×nh. - M« h×nh qu¶n lý cña C«ng ty vËn t¶i thuû I ch­a ph¶i lµ mét m« h×nh phï hîp víi quy m« vµ nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty, ®©y lµ mét m« h×nh tù mµy mß t×m kiÕm, võa lµm võa ®iÒu chØnh, sai ®©u söa ®Êy tïy tiÖn thay ®æi theo chñ kiÕn c¸ nh©n nªn tÊt yÕu dÉn ®Õn qu¶n lý kÐm hiÖu qu¶. NhiÒu vÞ trÝ chøc n¨ng cña mét sè bé phËn s¾p xÕp chøa ®ùng mang tÝnh chÊt ban ¬n, cho nhau quyÒn lùc h¬n lµ ph©n c«ng v× môc tiªu c«ng viÖc ®¹t hiÖu qu¶ cao. 2.5.3. Mét sè nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ. * Nguyªn nh©n kh¸ch quan. - Mäi doanh nghiÖp khi b­íc vµo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Òu vÊp ph¶i khã kh¨n trong viÖc x©y dùng, lùa chän mét m« h×nh phï hîp cho viÖc tæ chøc bé m¸y qu¶n lý. - ViÖc tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý ch­a thùc sù lµ mét ®ßi hái g¾t gao, chÝnh v× vËy tån t¹i nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt tr×nh ®é cña ®éi ngò nµy lµ tÊt yÕu. - Mét sè chÝnh s¸ch chÕ ®é quy ®Þnh cøng nh¾c vµ chËm ®­îc ®æi míi t¹o ra nh÷ng vËt c¶n trong qóa tr×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp. * Nguyªn nh©n chñ quan. - C«ng ty ch­a cã mét kÕ ho¹ch l©u dµi, m¹nh mÏ trong viÖc tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò c¸n bé. Ch­a ®¸nh gi¸ ®óng vÞ trÝ vµ tÇm quan träng cña bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp. - Tr×nh ®é tæ chøc cña l·nh ®¹o vµ bé phËn tham m­u ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu míi, thiÕu kiÕn thøc vÒ qu¶n lýhiÖn ®¹i. - ViÖc s¾p xÕp, bè trÝ nh©n lùc ch­a hîp lý. C«ng viÖc kinh doanh phøc t¹p, nhiÒu viÖc gi¸m ®èc ph¶i lµm l¹i ph¶i trùc tiÕp phô tr¸ch kinh doanh, nªn kh«ng tr¸nh khái nhiÒu viÖc kh«ng kiÓm so¸t hÕt. - C«ng t¸c ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i vµ båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý kh«ng ®­îc quan t©m ®Çu t­. - C«ng t¸c tuyÓn chän, bæ nhiÖm, ®¸nh gi¸ vµ khuyÕn khÝch n¨ng lùc ho¹t ®éng cña c¸n bé thiÕu ®é tin cËy, kh«ng cã c¬ së khoa häc, lÖ thuéc vµo nhËn ®Þnh chñ quan cña l·nh ®¹o. - L·nh ®¹o thiÕu th«ng tin trung thùc do xö lý c¸c mèi quan hÖ kh«ng chuÈn mùc dÉn tíi viÖc ra quyÕt ®Þnh thiÕu chÝnh x¸c, kh«ng khoa häc, hiÖu qu¶ kÐm. PhÇn III. BiÖn ph¸p hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý t¹i C«ng ty vËn t¶i thuû I 1. Quan ®iÓm, ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý 1.1. Quan ®iÓm hoµn thiÖn. Hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý lµ vÊn ®Ò phøc t¹p, liªn quan chÆt chÏ ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ò cËp tíi vÊn ®Ò hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý cã nghÜa lµ ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò hoµn thiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n còng nh­ c¬ cÊu tæ chøc cña bé m¸y ®ã. Nh­ vËy nã cã liªn quan chÆt chÏ tíi con ng­êi, cô thÓ ë ®©y lµ nh÷ng c¸n bé hay gäi lµ c¸c nhµ qu¶n lý - chñ thÓ ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. §©y còng lµ vÊn ®Ò võa nãng báng võa cÊp b¸ch trong thùc tiÔn qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖn nay. Trªn tinh thÇn ®ã viÖc hoµn thiÖn hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý ë doanh nghiÖp nhÊt thiÕt ph¶i qu¸n triÖt ®­îc c¸c quan ®iÓm sau : Thø nhÊt : Quan ®iÓm gän nhÑ vµ hiÖu qu¶ cao : Quan ®iÓm gän nhÑ cã nghÜa lµ bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i gi¶m bít ®Çu mèi, tËp trung sù chØ ®¹o vµ ®iÒu hµnh, kh«ng chång chÐo còng kh«ng bá sãt chøc n¨ng, nhiÖm vô nµo. Quan ®iÓm hiÖu qu¶ cao ®ång thêi kh¼ng ®Þnh viÖc hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý cña doanh nghiÖp, sÏ ®¶m b¶o sù vËn hµnh cña bé m¸y dÉn ®¹t tíi møc tèi ­u, lµm cho quyÕt ®Þnh qu¶n lý cã hiÖu lùc vµ kh¶ thi. C¬ chÕ thÞ tr­êng ngµy cµng ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã tÝnh ®éc lËp vµ tù chñ cao, kh«ng cã sù can thiÖp nµo bªn ngoµi vµo ho¹t ®éng b×nh th­êng cña doanh nghiÖp, ngo¹i trõ viÖc t¹o lËp m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« vµ hµnh lang ph¸p lý lµnh m¹nh, c«ng b»ng. Sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ tr­íc hÕt ph¶i ®­îc ®¶m b¶o trªn c¬ së hiÖu qu¶ thùc sù cña c¸c doanh nghiÖp, v× vËy n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®­îc quan t©m. Thø hai : Quan ®iÓm phi chñ qu¶n ho¸ : Trong lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë ViÖt Nam lu«n g¾n liÒn víi c¬ chÕ “chñ qu¶n”. C¬ chÕ ®ã ®· g¾n s©u trong thÓ chÕ hµnh chÝnh vµ ®êi sèng kinh tÕ - x· héi ë n­íc ta. BiÓu hiÖn tËp trung ë kh¸i niÖm “Bé chñ qu¶n”, “Së chñ qu¶n”… Tuy nhiªn c¬ chÕ nµy ®· ph¸t huy t¸c dông trong thêi kú chiÕn tranh vµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cña nÒn kinh tÕ tËp trung bao cÊp. Nh­ng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc, c¬ chÕ “chñ qu¶n” trë thµnh trî lùc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ c«ng nghiÖp nãi riªng. Cã thÓ nªu ra mét sè ®iÓm chÝnh thÓ hiÖn sù c¶n trë cña c¬ chÕ “chñ qu¶n” nh­ sau : - §ã lµ c¬ chÕ t¹o ra sù can thiÖtp hµnh chÝnh vµo ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp. Chóng ta biÕt r»ng c¬ chÕ thÞ tr­êng ®ßi hái nÒn kinh tÕ ph¶i t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn b×nh ®¼ng trong c¹nh tranh. Tr­íc hÕt, ®ã lµ hÖ thèng luËt ph¸p hoµn chØnh vµ sù vËn dông nghiªm tóc hÖ thèng ®ã, c¬ chÕ tµi chÝnh tiÒn tÖ lµnh m¹nh vµ cã hiÖu lùc, sù thèng nhÊt cña th«ng tin thÞ tr­êng c¬ chÕ hµnh chÝnh ®¬n gi¶n nh­ng ®Çy hiÖu lùc víi tÝnh minh b¹ch vµ trËt tù trong mäi ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi… TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã, c¬ chÕ “chñ qu¶n” kh«ng ®¸p øng ®­îc, nã chØ t¹o ra sù can thiÖp hµnh chÝnh vµo ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp mµ th«i. - C¬ chÕ “chñ qu¶n” lµm chia c¾t nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp n­íc ta. nÒn kinh tÕ vèn ®· lµ mét thÓ thèng nhÊt, nh­ng c¬ chÕ “chñ qu¶n” l¹i chia c¾t nÒn kinh tÕ theo chiÒu däc (ngµnh) vµ chiÒu ngang (l·nh thæ). Thùc tr¹ng ®ã th­êng g©y ra nh÷ng mÊt c©n ®èi thùc hoÆc gi¶ t¹o vµ lµm khoÐt s©u nh÷ng khã kh¨n cña thÞ tr­êng vèn ®ang kÐm ph¸t triÓn ë n­íc ta. Do vËy cã thÓ nãi cã thÓ “chñ qu¶n” k×m h·m viÖc më réng thÞ tr­êng trong n­íc thµnh mét thÞ tr­êng réng lín vµ xuyªn suèt, lµm c¶n trë qóa tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc trªn con ®­êng CNH, H§H. - C¬ chÕ “chñ qu¶n” t¹o ra c¸c kho¶ng trèng trong qu¶n lý. BÊt kú mét ®¬n vÞ qu¶n lý nµo trong x· héi, bªn c¹nh viÖc tu©n thñ thÓ chÕ chung cßn ph¶i chÞu sù qu¶n lý theo ngµnh hoÆc l·nh thæ theo c¬ chÕ “chñ qu¶n” chÝnh c¬ chÕ qu¶n lý theo néi dung “chñ qu¶n” ®· t¹o ra nh÷ng kho¶ng trèng (kÏ hë) mµ ph¸p luËt kh«ng víi tíi ®­îc. §ã lµ nh÷ng kÏ hë n»m gi÷a ph¹m vi ho¹t ®éng vµ quyÒn lùc cña c¸c c¬ quan chñ qu¶n kh¸c nhau. §ã lµ nh÷ng kho¶ng trèng “v« chÝnh phñ” lµ m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng phi ph¸p nh­ tham nhòng l·ng phÝ… Do ®ã h¹n chÕ quyÒn lùc vµ hiÖu qu¶ cña bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc. - C¬ chÕ “chñ qu¶n” lµm tho¸i ho¸ bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vµ h¹n chÕ sù n¨ng ®éng cña doanh nghiÖp ChÝnh v× vËy lµm cho c¸c c¸n bé víi t­ c¸ch lµ c¬ quan chñ qu¶n võa kh«ng thùc hiÖn tèt ®­îc nhiÖm vô chÝnh trÞ c¬ b¶n cña nã, võa kh«ng hoµn thµnh ®­îc nhiÖm vô qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh theo chøc n¨ng. Thø ba : Quan ®iÓm x©y dùng ®éi ngò c¸c nhµ qu¶n lý cã ®ñ tr×nh ®é, n¨ng lùc vµ phÈm chÊt ®Ó thùc thi nhiÖm vô qu¶n lý ®iÒu hµnh doanh nghiÖp Nhµ n­íc. ViÖc hoµn thiÖn hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý suy ®Õn cïng chØ cã thÓ mang l¹i hiÖu qu¶ thùc sù khi cã mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cã ®ñ tr×nh ®é, n¨ng lùc, phÈm chÊt ®Ó thùc thi c¸c nhiÖm vô ®Æt ra trong qóa tr×nh ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. Khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cßn nhiÒu bÊt cËp. Do vËy ph¶i tõng b­íc n©ng cao chÊt l­îng c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp g¾n liÒn víi c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng kiÕn thøc, n©ng cao phÈm chÊt chÝnh trÞ cho c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp. 1.2. Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý C«ng ty vËn t¶i thuû I. Thø nhÊt : X©y dùng bé m¸y qu¶n lý ®¶m b¶o tÝnh thÝch øng thay ®æi vµ ®iÒu hµnh linh ho¹t trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Ho¹t ®éng cña C«ng ty vËn t¶i thuû I trong m«i tr­êng kinh doanh cña ViÖt Nam. M«i tr­êng nµy lu«n lu«n biÕn ®éng v× nh÷ng lý do kh¸c nhau. Kh«ng Ýt nh÷ng th¸ch thøc vµ rñi ro lu«n ®e däa sù ph¸t triÓn cña C«ng ty. V× vËy x©y dùng mét bé m¸y qu¶n lý ®¶m b¶o thÝch nghi ®­îc khi ®iÒu kiÖn kinh doanh thay ®æi lµ rÊt cÇn thiÕt. Bé m¸y cÇn ®­îc x©y dùng theo h­íng : - C¬ cÊu tæ chøc mÒm dÎo, so cho cã thÓ thÝch øng sù thay ®æi c«ng nghÖ nhanh, khuyÕn khÝch nh÷ng ý t­ëng míi, ph¶n øng kÞp thêi víi thÞ tr­êng vµ nh÷ng biÕn ®éng cña chÝnh s¸ch. - Tæ chøc ph¶i theo h­íng Ýt nhÊn m¹nh ®Õn viÖc ®­a ra vµ thùc hiÖn c¸c mÖnh lÖnh mµ ®Ò cao khuyÕn khÝch c¸c nhµ qu¶n lý cÊp d­íi lµm viÖc víi tinh thÇn ®ång ®éi, truyÒn th«ng réng r·i gi÷a c¸c thµnh viªn. Cã nh­ vËy th× míi ph¸t huy ®­îc hÕt n¨ng lùc cña c¸c cÊp qu¶n lý, thóc ®Èy hä chñ ®éng, s¸ng t¹o t×m tßi nh÷ng biÖn ph¸p thÝch øng nhanh víi m«i tr­êng kinh doanh. - Nh©n viªn ®­îc khuyÕn khÝch trao ®æi víi bÊt cø ai cã thÓ gióp hä gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. C¸c c«ng viÖc cã khuynh h­íng phô thuéc lÉn nhau vµ ®­îc ®iÒu chØnh liªn tôc. Thóc ®Èy tinh thÇn hîp t¸c t­¬ng trî lÉn nhau gi÷a c¸c nh©n viªn víi nhau vµ gi÷a c¸c bé phËn. - C¸c chøc vô ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh cho phï hîp víi sù thay ®æi c¬ cÊu tæ chøc, c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i ®a n¨ng h¬n. ViÖc x©y dùng bé m¸y qu¶n lý ®Ó thÝch øng víi sù thay ®æi cña c¬ chÕ tt nh­ng ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c sau : - NhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm vµ c¸c mèi quan hÖ cña mäi nh©n viªn trong C«ng ty ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng ®Ó hä kh«ng tranh giµnh quyÒn lîi hoÆc ®ïn ®Èy tr¸ch nhiÖm. - Tr¸ch nhiÖm thi hµnh c«ng viÖc ph¶i ®i kÌm víi quyÒn h¹n kiÓm so¸t vµ ®iÒu hµnh, chØ huy ng­êi kh¸c. - Ng­êi ®iÒu hµnh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c ho¹t ®éng cña ng­êi d­íi quyÒn ngay khi giao viÖc, kh«ng ®­îc lÈn tr¸nh vµ ®Èy tr¸ch nhiÖm cho ng­êi kh¸c. - §Ó C«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ vËn hµnh tr«i ch¶y, nhÊt thiÕt c¸c ho¹t ®éng t­¬ng tù ph¶i ®­îc giao cho mét ng­êi hoÆc mét nhãm ng­êi riªng biÖt, kh«ng nªn chia nhá ra ®Ó ®iÒu hµnh riªng lÎ, tr¸nh sù chång chÐo, hçn lo¹n. Nh­ vËy mçi bé phËn, phßng ban ph¶i hiÓu râ nhiÖm vô cña m×nh. Thø hai : Bé m¸y qu¶n lý ph¶i t¹o c¬ së cho ®æi míi phong c¸ch l·nh ®¹o cña c¸c nhµ qu¶n lý trong C«ng ty. C¬ chÕ qu¶n lý kh¸c nhau t¹o ra ph­¬ng ph¸p qu¶n lý vµ t¸c phong l·nh ®¹o kh¸c nhau. C«ng ty vËn t¶i thuû I cã ®éi ngò c¸c nhµ qu¶n lý tr­ëng thµnh tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, hä ®a phÇn lµ tèt. Tuy nhiªn còng kh«ng phñ nhËn r»ng phong c¸ch l·nh ®¹o cña nhiÒu ng­êi cßn cã nh÷ng vÊn ®Ò cÇn xem xÐt. Phong c¸ch l·nh ®¹o lµ rÊt quan träng ®èi víi sù thµnh c«ng trong viÖc ®iÒu hµnh. Kh¸c víi tr­íc ®©y ngµy nay c¸c nhµ qu¶n lý cÇn ph¶i lµ ng­êi cã tinht hÇn d©n chñ h¬n trong suy nghÜ, hµnh ®éng vµ c­ xö víi cÊp d­íi. C¸c nhµ qu¶n lý cÇn ®éng viªn c¸c thµnh viªn trong ®éi ngò m×nh b»ng c¸ch khuyÕn khÝch ­íc väng, ý muèn thµnh c«ng vµ mong mái gãp phÇn vµo thµnh tùu tËp thÓ cña doanh nghiÖp. Phong c¸ch l·nh ®¹o trong ®iÒu hµnh thÓ hiÖn ë viÖc chØ ra con ®­êng ®i tíi. L·nh ®¹o b»ng sù g­¬ng mÉu cña b¶n th©n tèt h¬n nhiÒu so víi thóc Ðp. Kh¸c víi t¸c phong l·nh ®¹o trong thêi bao cÊp tr­íc ®©y, nhµ qu¶n lý trong doanh nghiÖp hiÖn nay chÞu rÊt nhiÒu phøc t¹p tõ nhiÒu phÝa. §Ó phï hîp víi guång m¸y chung vµ tån t¹i ®ßi hái hä ph¶i linh ho¹t, n¨ng ®éng trong qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh. Phong c¸ch l·nh ®¹o lu«n lu«n lµ mét vÊn ®Ò ®­îc bµn luËn nhiÒu trong qu¶n lý doanh nghiÖp. NhiÒu qu¶n lý viªn chØ v× cã phong c¸ch l·nh ®¹o kh«ng phï hîp mµ viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh lu«n lu«n gÆp khã kh¨n. Phong c¸ch l·nh ®¹o phï hîp ®­îc hoµn thiÖn bëi chÝnh ng­êi l·nh ®¹o trong qóa tr×nh häc tËp vµ lµm viÖc, song nã còng lµ hÖ qu¶ cña bé m¸y qu¶n lý hiÖn ®¹i. ChÝnh v× vËy bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn nay ph¶i chó träng theo h­íng : - Ph¶i cã mét chÝnh s¸ch râ rµng ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý. MÆc dï rÊt ­u ®·i c¸c nhµ qu¶n lý v× hä lµ nh÷ng ng­êi ch¨m lo cho sù sèng cßn cña doanh nghiÖp, nh­ng còng ph¶i thÊy r»ng hä lµ nh÷ng tÊm g­¬ng cho mäi ng­êi c«ng nh©n viªn cÊp d­íi. V× vËy tuyÖt ®èi kh«ng khuyÕn khÝch, kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ qu¶n lý h­ëng thô mµ ph¶i ®éng viªn hä ®ång cam céng khæi víi c«ng nh©n viªn. ChÝnh s¸ch luËt lÖ ph¶i thùc hiÖn, ph¶i nghiªm, h¹n chÕ ngo¹i lÖ. - Bè trÝ nh©n sù, ®Ò b¹t c¸n bé ph¶i khoa häc, hîp lý, tuyÖt ®èi tr¸nh thiªn vÞ, kh«ng c«ng b»ng. Bæ nhiÖm nh÷ng ng­êi cã n¨ng lùc thùc sù kh«ng v× « dï, t×nh c¶m c¸ nh©n hay “v× sèng l©u lªn l·o lµng”. - Bé m¸y ph¶i nh¹y c¶m víi c¸c nhu cÇu vµ ­íc väng cña ®¹i bé phËn c«ng nh©n viªn. Lu«n chó ý ®Õn viÖc giao thiÖp vµ ®µo t¹o th«ng qua c«ng viÖc. Mang bÇu kh«ng khÝ h¨ng h¸i trong ®ã mäi c¸ nh©n ®­îc khÝch lÖ ®Ó lµm viÖc tèt, thÊy tho¶ ®¸ng cã lßng tù träng ®ãng vai trß céng t¸c ®Ó ®i ®Õn môc tiªu chung cña doanh nghiÖp. T¹o ra ®­îc ý thøc vÒ gi¸ trÞ môc ®Ých trong c«ng viÖc, nhê ®ã mäi c¸ nh©n tin t­ëng vµo nh÷ng g× hä lµm vµ lµm mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Ph¶i thÊy r»ng ®©y lµ ®éng c¬ thóc ®Èy nh©n viªn mét c¸ch tèt nhÊt vµ hiÖu qu¶ nhÊt. X¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ cÊu tróc tæ chøc râ rµng, nhê ®ã c¸c nç lùc cña tËp thÓ ®­îc n©ng cao chø kh«ng bÞ gi¶m. Kh«ng ph¶i bé m¸y qu¶n lý nh­ vËy lµ thiªn vÒ d©n chñ ho¸. C¸i mµ bé m¸y qu¶n lý mang l¹i lµ sù ®ång c¶m, hîp t¸c, n¨ng ®éng cña nh©n viªn. Nªn nh©n viªn biÕt r»ng l·nh ®¹o C«ng ty tin t­ëng hä, hä sÏ kh«ng chÓnh m¶ng vµ l­êi biÕng v× hä còng muèn chøng minh kh¶ n¨ng cña m×nh, muèn v­¬n lªn, kh«ng muèn lµm chËm ph¸t triÓn cña C«ng ty. CÇn x©y dùng ®­îc ®éi ngò qu¶n lý viªn v÷ng m¹nh ®oµn kÕt vµ hÕt lßng trung thµnh víi C«ng ty, song còng cÇn cã ®éi ngò l·nh ®¹o cã phong c¸ch l·nh ®¹o t©n tiÕn. 2. Mét sè biÖn ph¸p hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý cña Công ty vận tải thủy I 2.1. Lùa chän m« h×nh bé m¸y qu¶n lý, ph©n c«ng l¹i chøc n¨ng, nhiÖm vô cho phï hîp. Khi nãi ®Õn c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý lµ nãi ®Õn nguyªn lý s¾p ®Æt c¸c c¬ quan, bé phËn hîp thµnh c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý trong doanh nghiÖp, bao gåm c¸c bé phËn chuyªn m«n ho¸, cã nh÷ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh vµ ®­îc bè trÝ theo tõng cÊp. Gi÷a c¸c bé phËn, c¸c cÊp cã mèi liªn hÖ rµng buéc, phô thuéc lÉn nhau. C¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp, cã vai trß quan träng trong viÖc b¶o ®¶m cho c¬ chÕ qu¶n lý vËn hµnh th«ng suèt, ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c môc tiªu x¸c ®Þnh cña doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cã nhiÒu biÕn ®éng nh­ hiÖn nay, m«i tr­êng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp kh«ng ngõng biÕn ®æi th× c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty kh«ng thÓ x¬ cøng mµ ph¶i lu«n ®­îc ®æi míi cho thÝch øng ®Ó ®¶m ®­¬ng ®­îc ngµy cµng tèt h¬n viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý trong C«ng ty. Cã mét m« h×nh c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý hîp lý sÏ lµm cho bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, t¨ng c­êng sù phèi hîp, gi¶m m©u thuÉn gi÷a c¸c bé phËn vµ ng¨n ngõa sù trïng lÆp c«ng viÖc. Nhê sù thÝch øng vÒ c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý, sù n©ng cao chÊt l­îng cña c¸c bé phËn, c¸ nh©n trong bé m¸y qu¶n lý, C«ng ty cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn kinh doanh cã l·i vµ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. C«ng ty vËn t¶i thuû I ch­a cã mét m« h×nh tæ chøc hoµn h¶i, cÇn ph¶i x©y dùng l¹i m« h×nh ®Ó cã sù phèi hîp ho¹t ®éng, ®iÒu hµnh th«ng suèt nhÞp nhµng, tËn dông hÕt tiÒm n¨ng mµ C«ng ty hiÖn cã. §èi víi m« h×nh cña C«ng ty tr­íc ®©y tù mß mÉm x©y dùng, kh«ng khoa häc, võa cång kÒnh, g©y tèn kÐm, kh«ng hiÖu qu¶. CÇn ph¶i c¬ cÊu l¹i theo kiÓu hçn hîp trùc tuyÕn - chøc n¨ng, cô thÓ theo biÓu 8. BiÓu 11 : m« h×nh tæ chøc cña C«ng ty theo h­íng míi Giám đốc Phó GĐ KD Phó GĐ KT Phòng VT- KT Phòng KD vận tải Phòng KH - CN Phòng KD ximăng Phòng hành chính Các đơn vị phụ thuộc Phòng Tài vụ Phòng tổ chức nhân sự Ngoµi viÖc thay ®æi m« h×nh qu¶n lý, cßn ph¶i ph©n c«ng l¹i chøc n¨ng nhiÖm vô cho c¸c bé phËn nh­ sau : T¸ch bé phËn tæ chøc nhân chÝnh thµnh 2 bé phËn chøc n¨ng lµ tæ chøc nh©n sù vµ hµnh chÝnh qu¶n trÞ. VÒ lý thuyÕt ®©y lµ hai chøc n¨ng ®éc lËp víi nhau, nÕu ®Ó chung sÏ kh«ng thÓ hiÖn râ nÐt tõng chøc n¨ng riªng biÖt, kh«ng ph¸t huy hÕt hiÖu qu¶ cña nã. §­a bé phËn b¶o vÖ an ninh nhËp vÒ bé phËn hµnh chÝnh. BiÓu 12 : S¬ ®å chøc n¨ng míi bé phËn hµnh chÝnh qu¶n trÞ. V¨n th­ ®¸nh m¸y Tr­ëng phßng hµnh chÝnh Gi¸m ®èc B¶o vÖ an ninh Qu¶n lý xe cé Qu¶n lý v¨n phßng Y tÕ BiÓu 13: S¬ ®å chøc n¨ng míi cña bé phËn tæ chøc nh©n sù §µo t¹o B¶o hiÓm x· héi §Þnh møc lao ®éng ChÕ ®é chÝnh s¸ch Qu¶n lý lao ®éng Tæ chøc nh©n sù Tr­ëng phßng TCNS Gi¸m ®èc TiÒn l­¬ng An toµn lao ®éng §èi víi tæng thÓ C«ng ty, ®Ó thèng nhÊt trong qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, phßng tæ chøc nh©n sù cÇn ph¸t hµnh v¨n b¶n h­íng dÉn chung vÒ m« h×nh cho c¸c cÊp qu¶n trÞ. H­íng dÉn nµy ph©n ®Þnh ph¹m vi ®Æc ®iÓm chøc n¨ng, quyÒn h¹n, mèi quan hÖ vµ tr¸ch nhiÖm cña mçi c­¬ng vÞ, mèi t­¬ng quan cña nã ®èi víi toµn bé c¬ cÊu tæ chøc, chóng gióp x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng nguån tin cÇn ®Õn ®Ó ®¹t ®­îc sù t¸n thµnh, cung cÊp cho nh÷ng ng­êi sÏ gi÷ chøc vô cã kiÕn thøc vÒ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n, mèi quan hÖ vµ chøc n¨ng, ®ång thêi chóng còng cã Ých trong viÖc lùa chän øng cö viªn cho nh÷ng chøc vô ®ã. §èi víi tõng bé phËn kh«ng cho phÐp tù x©y dùng thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô theo ý chñ quan cña m×nh mµ ph¶i ®­îc phßng tæ chøc nh©n sù x©y dùng trªn c¬ së tæng thÓ. NghÜa lµ phßng tæ chøc nh©n sù lµ n¬i ®Ò xuÊt m« h×nh bªn trong vµ chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c bé phËn cho gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh. C¸c s¬ ®å tæ chøc cña bé phËn sÏ cho thÊy vÞ trÝ cña tõng nh©n viªn, tr¸ch nhiÖm, mèi liªn l¹c vµ cÊp b¸o c¸o cña hä. S¬ ®å nµy t¹o c¬ së ®Ó ph©n lo¹i n¨ng lùc tõng c¸ nh©n, cã thÓ xem xÐt xem hä theo kÞp yªu cÇu cña c«ng viÖc ®Õn møc nµo. Khi c¸c bé phËn ®· cã s¬ ®å, tæ chøc th× phô tr¸ch bé phËn ph¶i lµ ng­êi cã tr¸ch nhiÖm gi¶ng gi¶i cho cÊp d­íi vÞ trÝ cña hä trong s¬ ®å. Ngoµi c¬ cÊu míi l¹i tæ chøc, ph©n c«ng l¹i chøc n¨ng nhiÖm vô cho c¸c bé phËn vµ h­íng dÉn cho mäi ng­êi hiÓu ®­îc vÞ trÝ cña m×nh trong s¬ ®å tæ chøc th× viÖc cô thÓ ho¸ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña tõng bé phËn, tõng chøc danh trong s¬ ®å tæ chøc lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Thùc hiÖn tèt viÖc nµy th× mçi nh©n viªn sÏ lu«n c¶m nhËn ®­îc bæn phËn cña m×nh t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý con ng­êi vµ nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ nh©n viªn hµng n¨m. BiÓu 10 lµ b¶n quy ®Þnh chøc n¨ng nhiÖm vô cña mét bé phËn, biÓu 11 lµ b¶n quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô cña mét chøc danh. Mçi bé phËn chøc n¨ng cã bao nhiªu chøc danh ph¶i cã b»ng nhiªu b¶n néi dung theo biÓu nµy. BiÓu 14 : Quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô cña bé phËn B¶n quy ®Þnh chøc n¨ng nhiÖm vô Bé phËn : Nh©n lùc : Trùc thuéc : Chøc n¨ng : NhiÖm vô Bé phËn phèi hîp BiÓu 15: Quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô cña nh©n viªn B¶n quy ®Þnh chøc n¨ng nhiÖm vô cho c¸ nh©n Hä tªn : Chøc danh : Ng­êi ®Ó b¸o c¸o tíi : Tãm t¾t nghÒ nghiÖp : Tr¸ch nhiÖm : QuyÒn h¹n : Yªu cÇu víi ng­êi gi÷ chøc vô : C¸c b¶n quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô nµy ph¶i ®Ó cho mçi nh©n viªn ®Òu ®­îc ®äc vµ hiÓu thÊu ®¸o nh÷ng néi dung ghi trong ®ã. Gi¶i ph¸p c¬ cÊu l¹i m« h×nh vµ chøc n¨ng lµ mét gi¶i ph¸p lín. thùc hiÖn ®­îc gi¶i ph¸p nµy cho phÐp gi¶m ®­îc biªn chÕ, bé m¸y ®ì cång kÒnh, ®èi víi c¸c bé phËn sÏ chñ ®éng thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh, tr¸nh t×nh tr¹ng chång chÐo. Mäi ng­êi sÏ lµm viÖc cã hiÖu qu¶ nhÊt khi biÕt m×nh cã nhiÖm vô g×, cã tr¸ch nhiÖm víi ai, c¨ng th¼ng vµ xung ®ét néi bé sÏ gi¶m. Th«ng tin mÖnh lÖnh tõ d­íi lªn vµ trªn xuèng sÏ ®i theo con ®­êng ng¾n nhÊt, bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng sÏ s¾c bÐn vµ hiÖu qu¶ h¬n. Tuy nhiªn ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó cho gi¶i ph¸p nµy ®­îc thùc thi lµ qu¶n ®èc c¸c ph©n x­ëng ph¶i nhËn thøc râ viÖc ph©n c«ng chøc n¨ng nhiÖm vô mét c¸ch khoa häc, hîp lý, tr¸nh chång chÐo, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng th«ng suèt, c¸c bé phËn kh«ng ®è kþ nhau, s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao. §ång thêi hä còng ph¶i thùc t©m ñng hé ph­¬ng h­íng ®æi míi c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý. ViÖc nµy sÏ kh«ng khã nÕu l·nh ®¹o C«ng ty kiªn quyÕt døt kho¸t ®æi míi. 2.2. Gi¶i ph¸p vÒ ph©n c«ng, ph©n cÊp, uû quyÒn trong bé m¸y qu¶n lý. C«ng ty vËn t¶i thuû I qu¶n lý theo chÕ ®é mét thñ tr­ëng. §Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶ dÔ thÝch øng víi c¬ chÕ thÞ tr­êng ph¶i cã gi¶i ph¸p vÒ ph©n c«ng, ph©n cÊp t¨ng c­êng thªm quyÒn h¹n cho cÊp d­íi, gi¶m bít c«ng viÖc cho l·nh ®¹o. L·nh ®¹o C«ng ty cÇn dµnh nhiÒu thêi gian cho ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña C«ng ty, kh«ng sa vµo c¸c c«ng viÖc sù vô hµng ngµy. Muèn vËy ph¶i ñy nhiÖm thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c«ng viÖc cho cÊp d­íi, song kh«ng v× thÕ mµ bá tr¸ch nhiÖm víi cÊp d­íi, bé phËn. Trong c¸c lÜnh vùc d­íi ®©y C«ng ty cÇn më réng ph©n quyÒn cho cÊp d­íi ®Ó ho¹t ®éng qu¶n lý cã hiÖu qu¶ h¬n. - LÜnh vùc kinh doanh: Trong lÜnh vùc kinh doanh cña C«ng ty lu«n x¶y ra nh÷ng v­íng m¾c trong vÊn ®Ò gi¸ b¸n vµ ph©n chia hoa hång cho kh¸ch hµng. B¸n hµng lµ mét ho¹t ®éng rÊt phøc t¹p, cÇn sù tÕ nhÞ vµ linh ho¹t. NhiÒu khi kh¸ch hµng chØ v× mét chót hoa hång ch­a tho¶ ®¸ng còng tõ bá quyÕt ®Þnh mua hµng cña C«ng ty, chuyÓn sang mua cña C«ng ty kh¸c. Song cho ®Õn nay bé phËn kinh doanh ch­a bao giê ®­îc phÐp ®iÒu chØnh gi¸ b¸n vµ thay ®æi tû lÖ hoa hång ®Ó cho phï hîp víi tõng kh¸ch hµng cô thÓ. NÕu gi¸m ®èc ph©n quyÒn quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n vµ tû lÖ hoa hång cho bé phËn kinh doanh (trong giíi h¹n kh«ng thÊp h¬n gi¸ tèi thiÓu C«ng ty quy ®Þnh) th× viÖc b¸n hµng sÏ ®ì cøng nh¾c vµ thuËn lîi h¬n nhiÒu. - LÜnh vùc tµi chÝnh : Quy ®Þnh ph©n cÊp tr­íc ®©y rÊt h¹n chÕ. Gi¸m ®èc chØ uû quyÒn cho Phã gi¸m ®èc ký vµ gi¶i quyÕt c¸c kho¶n chi tr¶ trong tr­êng hîp gi¸m ®èc ®i c«ng t¸c dµi ngµy. ViÖc nµy g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty nh­ c¸c phßng ban c¸ nh©n trong viÖc ®i mua vËt t­, thanh to¸n c¸c kho¶n chi tiªu. H¬n n÷a gi¸m ®èc lµ ng­êi ký duyÖt c¸c yªu cÇu chi nhiÒu khi kh«ng kiÓm so¸t næi v× nã ph¸t sinh qu¸ nhiÒu vµ ph¶i duyÖt hµng ngµy. ViÖc ph©n cÊp cho phã gi¸m ®èc trong viÖc duyÖt chi hµng ngµy lµ rÊt cÇn thiÕt. Cã thÓ quy ®Þnh nh­ sau : + Gi¸m ®èc ký mäi giÊy yªu cÇu tr¶ tiÒn vµ c¸c lo¹i sÐc giao dÞch ng©n hµng phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Phã gi¸m ®èc cã quyÒn ký c¸c giÊy tê lo¹i nµy khi gi¸m ®èc ®i v¾ng vµ cã giÊy ñy quyÒn. + Phã gi¸m ®èc ®­îc phÐp ký c¸c phiÕu chi tiÒn mÆt trong ph¹m vi 1.000.000®. - VÒ vÊn ®Ò mua s¾m vËt t­ trang thiÕt bÞ : HiÖn nay tÊt c¶ giÊy ®Ò nghÞ mua hµng ®Òu ph¶i th«ng qua gi¸m ®èc, nh­ vËy «m ®åm qu¸ lín. Gi¶i ph¸p hiÖn nay trong vÊn ®Ò nµy lµ ph©n cho phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kü thuËt cã quyÒn xÐt duyÖt mua vËt t­ kü thuËt. Gi¸m ®èc chØ xÐt duyÖt nh÷ng ®Ò nghÞ mua s¾m trang thiÕt bÞ v¨n phßng hoÆc ®å dïng cã gi¸ trÞ lín. - Qu¶n lý lao ®éng : C«ng ty hiÖn nay rÊt khó khăn ë lÜnh vùc nµy, hÇu nh­ viÖc qu¶n lý con ng­êi ®Òu coi lµ thuéc tr¸ch nhiÖm cña bé phËn tæ chøc nhân chÝnh. C¸c bé phËn trùc tiÕp qu¶n lý lao ®éng, song th­êng nÐ tr¸nh c«ng t¸c nµy. Nh­ng thùc tÕ C«ng ty ch­a cã quy ®Þnh ph©n quyÒn cho b¶n th©n c¸c bé phËn qu¶n lý nh©n lùc cña hä. Qu¶n lý lao ®éng th­êng theo mét chÝnh s¸ch rÊt chung cña C«ng ty, nÕu ®­îc ph©n chia quyÒn hµnh réng cho c¸c cÊp th× qu¶n lý lao ®éng ch¾c ch¾n sÏ hiÖu qu¶ h¬n. Ph¶i cã quan ®iÓm ®óng ®¾n vÊn ®Ò qu¶n lý lao ®éng lµ tr¸ch nhiÖm cña l·nh ®¹o tõng bé phËn chø kh«ng ph¶i chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña phßng tæ chøc nhân chÝnh. Gi¶i ph¸p nµy cÇn tiÕn hµnh theo h­íng sau : + Quy ®Þnh tr­ëng c¸c bé phËn (tr­ëng phßng, qu¶n ®èc) cã quyÒn trõ l­¬ng nh©n viªn ®i muén, vÒ sím, bá vÞ trÝ lµm viÖc, lµm sai quy tr×nh c«ng nghÖ. + So¹n th¶o, ban hµnh mÉu ®¸nh gi¸ nh©n viªn hµng n¨m. BÊt kÓ ai còng ®­îc ®¸nh gi¸ bëi ng­êi qu¶n lý cÊp trªn trùc tiÕp. VÝ dô nh­ c«ng nh©n viªn ®­îc ®¸nh gi¸ bëi tæ tr­ëng, tæ tr­ëng ®­îc ®¸nh gi¸ bëi qu¶n ®èc, nh©n viªn ®­îc ®¸nh gi¸ bëi tr­ëng phßng, tr­ëng phßng, qu¶n ®èc ®­îc ®¸nh gi¸ bëi gi¸m ®èc. ViÖc xÐt t¨ng l­¬ng, th­ëng hµng n¨m dùa vµo b¶n ®¸nh gi¸ nµy chø kh«ng phô thuéc hoµn toµn vµo chÝnh s¸ch chung cña C«ng ty. Ph©n cÊp, ph©n quyÒn l¹i ë C«ng ty vận tải thủy I lµ mét vÊn ®Ò lín, mét sè l·nh ®¹o cã thÓ cho r»ng nh­ vËy lµ qu¸ më réng d©n chñ, mÊt quyÒn hµnh vµ uy thÕ cña hä sÏ gi¶m bít. Song thùc tÕ l¹i kh¸c, khi tæ chøc thay ®æi, phong c¸ch l·nh ®¹o cña nhµ qu¶n trÞ còng ph¶i thay ®æi. Sù ph©n cÊp chÝnh lµ sù t¨ng c­êng quyÒn chñ ®éng cho cÊp d­íi, gióp cÊp d­íi ho¹t ®éng m¹nh chÝnh lµ ®Ó c¶ guång m¸y cña C«ng ty ho¹t ®éng m¹nh. Khi thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy cÇn ph¶i l­u ý : - Sù kiÓm so¸t ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh : Sù kiÓm so¸t nÕu th­êg xuyªn, chÆt chÏ, chi tiÕt th× sù ph©n cÊp thùc tÕ sÏ thÊp. Ng­îc l¹i sù kiÓm so¸t ®óng møc vµ chØ trªn c¬ së thµnh qu¶ cuèi cïng th× sù ph©n cÊp míi thùc sù m¹nh mÏ. - Sù ph©n cÊp chØ cã h÷u hiÖu trong ®éng th¸i b×nh th­êng. Cßn nÕu trong ®éng th¸i ph¸t triÓn nhanh th× sù ph©n cÊp cã nh÷ng rñi ro. Sù ph©n cÊp ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¶i quyÕt ®Þnh nhanh chãng vµ kÞp thêi, song nã l¹i lÖ thuéc vµo tr×nh ®é cña c¸c nhµ qu¶n trÞ c¬ së. - Ngoµi sù ph©n quyÒn trong ho¹t ®éng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, C«ng ty th­êng xuyªn cßn cã sù ñy quyÒn. Sù uû quyÒn lµ mang tÝnh chÊt c¸ nh©n, viÖc nµy kh«ng bao gåm giao phã tr¸ch nhiÖm cho ng­êi ®­îc ñy quyÒn. - C¸c néi dung vÒ ph©n quyÒn muèn thùc thi tèt ph¶i ®­îc quy ®Þnh b»ng v¨n b¶n. 2.3. §µo t¹o vµ båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý theo yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Thùc tiÔn cho thÊy r»ng dï hÖ thèng qu¶n lý doanh nghiÖp cã m« h×nh bé m¸y qu¶n lý hîp lý, chøc n¨ng nhiÖm vô c¸c bé phËn râ rµng, c¬ chÕ qu¶n lý ®æi míi mµ kh«ng cã ®éi ngò c¸n bé kinh doanh giái vµ mét ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ th× hÖ thèng ®ã vÉn kh«ng ph¸t huy ®­îc thËm chÝ suy tho¸i. So víi yªu cÇu cña c¬ chÕ qu¶n lý míi, c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, c¸c nhµ qu¶n trÞ cña C«ng ty vËn t¶i thuû I cßn nhiÒu mÆt yÕu kÐm cÇn ph¶i ®­îc ®µo t¹o vµ båi d­ìng. Nh÷ng mÆt yÕu cña ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh doanh cña C«ng ty lµ : - PhÇn lín c¸n bé qu¶n lý chñ chèt ®­îc ®µo t¹o theo m« h×nh cña c¬ chÕ cò. Do vËy khi b­íc vµo c¬ chÕ thÞ tr­êng hä thiÕu kiÕn thøc c¶ lý luËn vµ thùc tiÔn. - C¸n bé l·nh ®¹o C«ng ty thiÕu thiÕn thøc vÒ qu¶n trÞ kinh doanh, hä ®­îc ®µo t¹o chuyªn ngµnh vµ kü thuËt, ch­a ®­îc ®µo t¹o vµ båi d­ìng mét c¸ch cã hÖ thèng kiÕn thøc qu¶n lý kinh doanh. - §éi ngò c¸n bé qu¶n lý thiÕu ®ång bé gi÷a c¸c lo¹i vµ c¸c cÊp, cã n¬i cÊp trªn cã n¨ng lùc nh­ng c¸n bé nghiÖp vô l¹i qu¸ kÐm, ng­îc l¹i cã n¬i cÊp d­íi cã n¨ng lùc h¬n cÊp trªn. - HiÖn nay tæng biªn chÕ lao ®éng cña C«ng ty lµ 401 ng­êi, lùc l­îng lao ®éng qu¶n lý gi¸n tiÕp chiÕm tû lÖ kh¸ cao (16%), nh­ng bè trÝ l¹i kh«ng hîp lý, chç thõa, chç thiÕu. Do vËy chi phÝ qu¶n lý cao, hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý thÊp. §Ó ®¶m b¶o ph¸t triÓn, n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý ®¸p øng yªu cÇu c¬ chÕ míi, c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty, c«ng t¸c ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý cña C«ng ty thùc hiÖn theo h­íng sau : + Trªn c¬ së quy ho¹ch c¸n bé theo ph­¬ng ¸n tæ chøc bé m¸y qu¶n lý phï hîp, më réng ®µo t¹o míi vµ ®µo t¹o l¹i, båi d­ìng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý hiÖn cã, ­u tiªn tr­íc hÕt cho lùc l­îng c¸n bé qu¶n trÞ kinh doanh vµ c¸n bé khoa häc kü thuËt ë nh÷ng bé phËn then chèt nh­ : kinh doanh, tæ chøc nh©n sù kÕ ho¹ch vµ bé phËn kü thuËt c«ng nghÖ. Trªn c¬ së ­u tiªn ®ã tiÕn hµnh lùa chän ng­êi ®Ó ®µo t¹o, tr­íc hÕt ng­êi ®­îc lùa chän ph¶i cã ®éng lùc vµ mong muèn ph¸t triÓn, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu cã søc khoÎ vµ phôc vô v× lîi Ých C«ng ty. + CÇn ph¶i lËp ra mét tiªu chuÈn vÒ tr×nh ®é cho ®éi ngò qu¶n trÞ viªn, cho phï hîp, ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc. TiÕn hµnh ®µo t¹o c¸n bé t¹i chç, ®ång thêi ph¶i kiÓm tra tr×nh ®é hµng n¨m sÏ mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ thiÕt thùc. + Lùa chän h×nh thøc ®µo t¹o cho thÝch hîp víi tõng vÞ trÝ chøc danh chuyªn m«n mµ lao ®éng ®ang ®¶m nhiÖm. §èi víi c¸n bé l·nh ®¹o do ®iÒu kiÖn c«ng viÖc cã thÓ ®µo t¹o l¹i vµ båi d­ìng theo c¸c kho¸ häc ng¾n ngµy t¹i c¸c tr­êng, c¸c trung t©m. Ngoµi ra, nªn tæ chøc c¸c kho¸ huÊn luyÖn ngay t¹i C«ng ty cho mäi ng­êi. HuÊn luyÖn vÒ kü thuËt c«ng nghÖ, nghiÖp vô tµi chÝnh kÕ to¸n, h­íng dÉn thi hµnh nh÷ng quy ®Þnh míi cña Nhµ n­íc… lµ nh÷ng néi dung rÊt cÇn thiÕt kh«ng nh÷ng ®èi víi nh©n viªn mµ cßn c¶ ®èi víi c¸n bé. T¹i ®©y mäi ng­êi cã thÓ trao ®æi thªm kinh nghiÖm. Nh÷ng kho¸ huÊn luyÖn nµy cã thÓ mêi chuyªn gia hay chÝnh nh÷ng c¸n bé cña C«ng ty ®i häc vÒ h­íng dÉn. C«ng t¸c nµy kh«ng nh÷ng khiÕn cho c«ng nh©n, c¸n bé häc hái vµ ph¸t triÓn b¶n th©n mµ cßn t¹o sù g¾n bã vµ hoµ ®ång mäi ng­êi víi C«ng ty. §èi víi c¸n bé trÎ cã kiÕn thøc tËn dông tèi ®a ­u thÕ vÒ thùc tiÔn trong ho¹t ®éng qu¶n lý cña c¸c nhµ quanr trÞ cã nhiÒu kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é ®Ó kÌm cÆp, båi d­ìng cho hä. §ång thêi nªn xem xÐt vÊn ®Ò cÊp häc phÝ cho c¸n bé ®i tham dù nh÷ng kho¸ häc chÝnh quy cña c¸c tr­êng nh­ häc chuyªn ngµnh kinh tÕ, kü thuËt… lµ nh÷ng chuyªn m«n rÊt cÇn cho C«ng ty ph¸t triÓn. Song viÖc nµy ph¶i cã sù quy ho¹ch vµ sù cam kÕt cña ng­êi ®­îc ®µo t¹o lµ sÏ trung thµnh phôc vô C«ng ty. + Ngoµi biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng c¸n bé qua ®µo t¹o th× viÖc båi d­ìng líp c¸n bé kÕ cËn lµ còng rÊt cÇn thiÕt. CÇn ph¶i ®¶m b¶o r»ng khi mét ng­êi ®­îc th¨ng tiÕn hoÆc ®i lµm c«ng viÖc kh¸c th× chç trèng ph¶i ®­îc thay thÕ bëi mét ng­êi cã ®ñ n¨ng lùc lµm viÖc theo chuÈn mùc cao mµ C«ng ty ®· ®Ò ra, ®õng ®Ó r¬i vµo t×nh thÕ khñng ho¶ng do kh«ng cã ng­êi thay thÕ. Nh­ vËy ph¶i cã kÕ ho¹ch tuyÓn dông vµ chiÕn l­îc ®µo t¹o båi d­ìng c¸c nhµ qu¶n trÞ ë vÞ trÝ then chèt. + Mét h×nh thøc ®µo t¹o C«ng ty ®· lµm lµ ®­a c¸n bé ®i tham quan häc hái hinh nghiÖm qu¶n lý ë c¸c C«ng ty trong ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao. ViÖc nµy chØ thu hÑp trong ph¹m vi c¸c c¸n bé chñ chèt. CÇn ph¶i ®­îc lµm më réng ra ë mäi cÊp qu¶n trÞ cña C«ng ty . + Cïng víi gi¶i ph¸p vÒ quy ho¹ch, ®µo t¹o c¸n bé, C«ng ty cÇn ph¶i s¾p xÕp l¹i lùc l­îng nh©n sù cña bé m¸y qu¶n lý, b¶o ®¶m ®óng ng­êi ®óng nghÒ, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc, nh»m lµm cho bé m¸y qu¶n lý ®­îc tæ chøc gän nhÑ nh­ng hiÖu qu¶ qu¶n lý cao. 2.4. §æi míi qu¶n lý nh©n sù. 2.4.1. ¸p dông tiÕn bé kü thuËt c«ng nghÖ vµo qu¶n lý. ViÖc qu¶n lý ë C«ng ty vËn t¶i thuû I chñ yÕu vÉn theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng tr­íc ®©y, c«ng nghÖ tin häc ch­a ®­îc øng dông vµo qu¶n lý. CÇn ®æi míi qu¶n lý mét c¸ch khoa häc, th«ng qua hÖ thèng qu¶n lý b»ng ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh. HiÖn nay ë C«ng ty chØ dïng m¸y tÝnh phôc vô cho c«ng viÖc v¨n phßng (®¸nh m¸y), ngoµi ra kh«ng ®­îc sö dông vµo c«ng viÖc qu¶n lý, cÇn ph¶i øng dông c«ng nghÖ tin häc vµo qu¶n lý ë C«ng ty theo h­íng sau. - øng dông c«ng nghÖ tin häc vµo qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh nh­ trong viÖc qu¶n lý kho, qu¶n lý nh©n sù, qu¶n lý chÊt l­îng, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh … gióp c¸c nhµ qu¶n lý ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh mang tÝnh ®Þnh l­îng, chuÈn x¸c h¬n. - C¸c ho¹t ®éng phôc vô cho viÖc qu¶n lý c«ng nh©n viªn, viÖc tÝnh to¸n l­¬ng, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, c¸c kho¶n khÊu trõ cña nh©n viªn qua mçi kú l­¬ng ®Òu ®­îc tù ®éng ho¸. ViÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu, t×m kiÕm th«ng tin cña tõng c¸ nh©n, tõng nhãm hoÆc toµn bé C«ng ty vµ in ra c¸c b¶ng b¸o c¸o trong mét kho¶ng thêi gian bÊt kú rÊt thuËn tiÖn vµ chÝnh x¸c. 2.4.2. §Þnh biªn l¹i ®éi ngò qu¶n lý: ViÖc ®Þnh biªn l¹i bé m¸y qu¶n lý hiÖn nay ®ang ®­îc ®Æt ra víi C«ng ty vËn t¶i thuû I. CÇn ph¶i ®Þnh biªn l¹i ngay sè l­îng lao ®éng qu¶n lý ë tõng phßng ban vµ toµn thÓ C«ng ty cho phï hîp, ®¶m b¶o bé m¸y gän nhÑ vµ hiÖu qu¶ cao. Cã thÓ ®Þnh biªn l¹i sè ng­êi tõng phßng, ban, ph©n x­ëng dùa trªn c¬ së m« h×nh tæ chøc cña C«ng ty theo h­íng míi vµ viÖc ph©n c«ng l¹i chøc n¨ng, nhiÖm vô cho tõng bé phËn. 2.4.3. Sö dông c¸c biÖn ph¸p kÝch thÝch kinh tÕ tho¶ ®¸ng. VÊn ®Ò chÝnh ë hÇu hÕt c¸c C«ng ty lµ lµm sao khuyÕn khÝch mäi ng­êi lµm viÖc mét c¸ch tù gi¸c, hÕt m×nh. VÊn ®Ò nµy cã liªn quan ®Õn ®éng c¬ thóc ®Èy vµ chÝnh s¸ch ®·i ngé. Trong qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹o ra s¶n phÈm cho x· héi, ng­êi lao ®éng kh«ng nh÷ng lµ mét yÕu tè cña qóa tr×nh ®ã, mµ cßn lµ yÕu tè quan träng t¸c ®éng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh vµo viÕt ph¸t huy ®ång bé cã hiÖu qu¶ cña c¸c yÕu tè kh¸c. Nh×n tõ gãc ®é qu¶n lý, ng­êi lao ®éng còng lµ tµi s¶n quý gi¸ cña doanh nghiÖp, cÇn ®­îc khai th¸c cã hiÖu qu¶, lµm cho hä ®em hÕt kh¶ n¨ng, n¨ng lùc s¸ng t¹o tiÒm tµng trong mçi con ng­êi lao ®éng ®ãng gãp vµo qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®­a l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc trong mäi lÜnh vùc, mäi c«ng viÖc. Ph¶i ®Ó cho ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh g¾n liÒn lîi Ých cña ng­êi lao ®éng víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. CÇn ph¶i t×m ra ®­îc nh÷ng ®éng lùc cïng nh÷ng yÕu tè kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc cña mäi ng­¬i lao ®éng ®Ó t¸c ®éng m¹nh mÏ vµo nh÷ng yÕu tè nµy. Lîi Ých cña ng­êi lao ®éng chÝnh lµ ®éng lùc lín nhÊt quan träng nhÊt cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh trong qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Thùc tÕ thÊy r»ng chÝnh s¸ch ®·i ngé nh©n sù cña C«ng ty vËn t¶i thuû I cßn kÐm. TiÒn l­¬ng, th­ëng cßn bÊt hîp lý, l­¬ng, th­ëng vµ chÝnh s¸ch ®·i ngé võa lµ mét chi phÝ tèn kÐm, võa lµ mét lo¹i c«ng cô thóc ®Èy lao ®éng nç lùc lµm viÖc. Nã lµ mét tiÒm n¨ng ¶nh h­ëng ®Õn hµnh vi lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng, thóc ®Èy hä lµm viÖc cã n¨ng suÊt cao h¬n. Song song víi viÖc ®æi míi tiÒn l­¬ng, th­ëng cho c«ng b»ng vµ hîp lý, cÇn ph¶i thùc hiÖn ®Òu ®Æn viÖc t¨ng l­¬ng hµng n¨m theo quy ®Þnh. TrÝch kinh phÝ 2% quü l­¬ng cho c«ng ®oµn ho¹t ®éng chi vµo c¸c viÖc nh­ lµm phÇn th­ëng cho lao ®éng giái, c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ xuÊt s¾c trong c¸c phong trµo thi ®ua, tÆng quµ cho con c¸n bé CNV nh©n dÞp 1/6 vµ r»m trung thu, quµ khuyÕn khÝch con CBCNV häc giái… Nh÷ng kho¶n nµy tuy nhá nh­ng nã cã t¸c dông khÝch lÖ rÊt lín ®èi víi mäi ng­êi lao ®éng, ®Ó cho hä thÊy tù hµo vµ g¾n bã víi C«ng ty. Bªn c¹nh ®ã ph¶i t¹o m«i tr­êng lao ®éng lµnh m¹nh, ®iÒu kiÖn lao ®éng ®­îc quan t©m c¶i thiÖn, quan hÖ lao ®éng ®­îc thÓ hiÖn gi÷a ng­êi l·nh ®¹o, qu¶n lý víi ng­êi lao ®éng lµ d©n chñ, b×nh ®¼ng vµ t«n träng lÉn nhau. 2.5. Xö lý tèt c¸c mèi quan hÖ, x©y dùng vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ C«ng ty. CÇn ph¶i xö lý c¸c mèi quan hÖ trong C«ng ty, quan hÖ gi÷a l·nh ®¹o víi nh©n viªn cÊp d­íi, quan hÖ gi÷a nh©n viªn c¸c cÊp víi nhau, t¹o ra m«i tr­êng lµm viÖc lµnh m¹nh, lµm cho hä g¾n bã víi C«ng ty. NÕu gia ®×nh lµ tæ Êm cña hä, th× C«ng ty lµ n¬i ®Ó hä ph¸t huy tµi n¨ng vµ lµ n¬i g¾n bã t×nh c¶m ®ång nghiÖp kh«ng xa rêi ®­îc. Cã t¹o ®­îc m«i tr­êng lµm viÖc lµnh m¹nh nh­ vËy míi t¹o ®­îc cho mäi ng­êi t©m lý lµm viÖc phÊn khëi, hä ®em hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó lµm viÖc ®¹t hiÖu qu¶ cao. KÕt luËn Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vµ c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy tÇm quan träng cña bé m¸y qu¶n lý trong qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. B»ng c¸c ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn kh¸c nhau, luËn v¨n tËp trung nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n sau : - Tr­íc hÕt b¶n luËn v¨n tr×nh bµy mét c¸ch hÖ thèng c¸c vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý trong doanh nghiÖp. Qua ®ã kh¼ng ®Þnh viÖc hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý lµ vÊn ®Ò tÊt yÕu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong qóa tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. - Tõ lý luËn, b¶n luËn v¨n ®i vµo ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty vËn t¶i thuû I, t×m ra nh÷ng ­u ®iÓm vµ tån t¹i c¬ b¶n cña nã. Trªn c¬ së nghiªn cøu, ph©n tÝch t×m ra nguyªn nh©n chñ yÕu cña sù tån t¹i ®ã. * Nh÷ng h¹n chÕ : · Sù ph©n c«ng qu¶n lý trong ban Gi¸m ®èc cßn ch­a thùc sù hîp lý · Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ch­a phï hîp víi sù thay ®æi cña m«i tr­êng kinh doanh. · Ph©n c«ng chøc n¨ng nhiÖm vô cho c¸c bé phËn ch­a râ rµng, cßn chång chÐo. · Ph©n quyÒn ch­a hîp lý, møc ®é ph©n quyÒn cho cÊp d­íi cßn h¹n chÕ. · §éi ngò qu¶n trÞ viªn n¨ng lùc, tr×nh ®é cßn yÕu kÐm. · ChÝnh s¸ch ®·i ngé thiÕu c«ng b»ng, kh«ng hîp lý. · M« h×nh tæ chøc ch­a phï hîp * Nguyªn nh©n chñ yÕu cña nh÷ng tån t¹i : · C«ng ty ch­a cã kÕ ho¹ch l©u dµi trong viÖc tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò c¸n bé. · §éi ngò qu¶n trÞ thiÕu kiÕn thøc vÒ qu¶n trÞ hiÖn ®¹i · S¾p xÕp, bè trÝ nh©n lùc ch­a hîp lý · C«ng t¸c ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i, båi d­ìng c¸n bé kh«ng ®­îc quan t©m ®Çu t­. · C«ng t¸c tuyÓn chän, bæ nhiÖm c¸n bé kh«ng khoa häc, nÆng tÝnh chñ quan. · L·nh ®¹o thiÕu th«ng tin trung thùc. - §Ò xuÊt mét sè ý kiÕn mang tÝnh gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty vËn t¶i thuû I trong giai ®o¹n hiÖn nay vµ t­¬ng lai. Cô thÓ b¶n luËn v¨n ®­a ra : + Nh÷ng quan ®iÓm, ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý : Quan ®iÓm hoµn thiÖn : - Gän nhÑ vµ hiÖu qu¶ cao - Phi chñ quan ho¸ - X©y dùng ®éi ngò c¸c nhµ qu¶n trÞ ®ñ tr×nh ®é, n¨ng lùc, phÈm chÊt ®Ó thùc hiÖn qu¶n lý, ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn : - X©y dùng bé m¸y qu¶n lý ®¶m b¶o tÝnh thÝch øng thay ®æi vµ ®iÒu hµnh linh ho¹t trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. - Bé m¸y qu¶n lý ph¶i t¹o c¬ së cho ®æi míi phong c¸ch l·nh ®¹o cña c¸c nhµ qu¶n trÞ trong C«ng ty. + BiÖn ph¸p hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý : - Lùa chän m« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý, ph©n c«ng l¹i chøc n¨ng nhiÖm vô phï hîp. - Ph©n c«ng, ph©n cÊp, ñy quyÒn trong bé m¸y qu¶n lý. - §µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý theo yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ tr­êng - §æi míi qu¶n lý nh©n sù : ¸p dông tiÕn bé kü thuËt c«ng nghÖ vµo qu¶n lý, dÞnh biªn l¹i ®éi ngò qu¶n trÞ viªn, sö dông c¸c biÖn ph¸p kÝch thÝch kinh tÕ tho¶ ®¸ng, xö lý tèt c¸c mèi quan hÖ, x©y dùng vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ C«ng ty. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o, PGS.TS. TrÇn Xu©n CÇu ®· tËn t×nh h­íng dÉn ®Ó em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c«, b¸c trong phßng Tæ chøc–Nh©n chÝnh, C«ng ty vËn t¶i thuû I ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó em thùc tËp vµ h­íng dÉn viÕt chuyªn ®Ò. Do thêi gian thùc tËp cã h¹n, luËn v¨n kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy, c« gi¸o vµ b¹n ®äc nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a luËn v¨n nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1. C¸c M¸c – T­ b¶n, QuyÓn 1, tËp 1 – NXB Sù thËt, Hµ Néi, 1960. 2. C¸c M¸c – T­ b¶n, QuyÓn 1, tËp 2 – NXB Sù thËt, Hµ Néi, 1960. 3. C¸c M¸c – T­ b¶n, QuyÓn 3, tËp 1 – NXB Sù thËt, Hµ Néi, 1960. 4. C¸c M¸c – ¡ngghen – TuyÓn TËp – NXB Sù thËt, Hµ Néi, 1962. 5. VI. Lªnin - Toµn tËp - NXB Sù thËt, Maxc¬va, 1977. 6. PGS – TS. Mai Quèc Ch¸nh (chñ biªn) – Gi¸o tr×nh Kinh tÕ lao ®éng – NXB Gi¸o Dôc, Hµ Néi – 1999. 7. TS. TrÇn Xu©n CÇu (chñ biªn) – Gi¸o tr×nh ph©n tÝch lao ®éng x· héi – NXB Lao ®éng – X· héi, Hµ Néi, 2002. 8. PGS – TS. Ph¹m §øc Thµnh (chñ biªn) - Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ nh©n lùc – NXB Thèng kª, Hµ Néi, 1998. 9. NguyÔn H÷u Th©n- Qu¶n trÞ nh©n sù – NXB Thèng kª, Hµ Néi, 2001. 10. C«ng ty vËn t¶i thuû I - B¸o c¸o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh 1999 - 2003. 11. TS §inh TiÕn Dòng - HiÖu qu¶ lao ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp C«ng nghiÖp - NXB lao ®éng n¨m 2000. 13. §µm V¨n NhuÖ - NguyÔn §×nh Phan - Qu¶n lý DNCN trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam. NXB chÝnh trÞ 1999. 14. UBKHNN - C«ng nghiÖp Quèc doanh thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p 7/1994. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ bé m¸y qu¶n lý 2 1. Kh¸i niÖm vÒ bé m¸y qu¶n lý 2 2. Néi dung x©y dùng bé m¸y qu¶n lý 3 2.1. C¸c bé phËn h×nh thµnh nªn bé m¸y qu¶n lý 3 2.2. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong viÖc qu¶n lý 3 2.3. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c bé phËn trong bé m¸y qu¶n lý 4 2.4. C¸c kiÓu c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý vµ c¬ cÊu c¸n bé trong qu¶n lý 7 3. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn bé m¸y qu¶n lý 13 3.1. M«i tr­ 13 3.3. H×nh thøc ph¸p lý cña doanh nghiÖp 14 3.4. C¬ cÊu s¶n xuÊt cña doanh êng kinh doanh 13 3.2. Quy m« cña doanh nghiÖp nghiÖp, nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ - kü thuËt cña doanh nghiÖp 14 3.5. C¸c h×nh thøc liªn doanh 14 3.6. Sù ph©n bæ vµ ®Þa lý cña doanh nghiÖp 14 3.7. Tr×nh ®é, kh¶ n¨ng cña tõng nh©n viªn, cña ng­êi l·nh ®¹o vµ trang thiÕt bÞ qu¶n lý 15 4. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý 15 PhÇn II: Ph©n tÝch t×nh h×nh bé m¸y qu¶n lý t¹i C«ng ty vËn t¶i thuû I 16 1. Tæng quan vÒ C«ng ty vËn t¶i thuû I 16 1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng 16 1.2. T×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh 18 2. Ph©n tÝch t×nh h×nh bé m¸y qu¶n lý t¹i C«ng ty vËn t¶i thuû I 24 2.1. C¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý 24 2.2. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong bé m¸y qu¶n lý 29 2.3. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c bé phËn trong bé m¸y qu¶n lý 30 2.4. C«ng t¸c bè trÝ c¸n bé trong bé m¸y qu¶n lý 39 2.5. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ cña bé m¸y qu¶n lý 42 PhÇn III: BiÖn ph¸p hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý t¹i C«ng ty vËn t¶i Thuû I 46 1. Quan ®iÓm, ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý 46 1.1. Quan ®iÓm hoµn thiÖn 46 1.2. Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý C«ng ty vËn t¶i thuû I 48 2. Mét sè biÖn ph¸p hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty vËn t¶i thuû I 51 2.1. Lùa chän m« h×nh bé m¸y qu¶n lý, ph©n c«ng l¹i chøc n¨ng, nhiÖm vô cho phï hîp 51 2.2. Gi¶i ph¸p vÒ ph©n c«ng, ph©n cÊp, ñy quyÒn trong bé m¸y qu¶n lý 58 2.3. §µo t¹o vµ båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý theo yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ tr­êng 60 2.4. §æi míi qu¶n lý nh©n sù 63 2.5. Xö lý tèt c¸c mèi quan hÖ, x©y dùng vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ C«ng ty 65 KÕt luËn 66 Tµi liÖu tham kh¶o 69