Đề tài: Hoàn thiện chính sách thuế XNK trong điều kiện hội nhập với khu vực & thế giới
LỜI MỞ ĐẦU
Thuế là một trong những công cụ quản lý và điều tiết của nhà nước về tình hình sản xuất, kinh doanh và lưu thông hàng hoá - dịch vụ trong nước. Ngoài ra chính sách thuế còn là một trong những công cụ để thực hiện các chiến lược kinh tế của đất nước. Trong hoạt động kinh doanh thương mại quốc tế, các nước thường dùng các công cụ để quản lý như: hạn ngạch, tỷ giá, giấy phép, thuế quan. Trong đó thuế xuất nhập khẩu thường được các nước sử dụng cơ bản nhất bởi nó là cơ sở trong trao đổi buôn bán và là một nguồn thu đối với ngân sách quốc gia.
Ở Việt Nam, thuế xuất nhập khẩu được ban hành thành luật vào tháng 12 năm 1987 với tên gọi là Luật thuế xuất nhập khẩu hàng mậu dịch. Sau hai lần sửa đổi vào các năm 2001 và 2005 và gần đây nhất là tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khoá X (tháng 4, tháng 5-2004), Luật thuế xuất nhập khẩu đã có những nội dung thay đổi cơ bản về thời hạn tính thuế, thuế xuất, về xử lý vi phạm . Tuy vậy trong quá trình thực hiện, thuế xuất nhập khẩu vẫn còn nhiều hạn chế và có những điểm chưa phù hợp với tình hình thực tế trong nước, cần phải tiếp tục sửa đổi, bổ sung.
Mặt khác, trong thực tiễn phát triển kinh tế của đất nước cũng như bối cảnh quốc tế mới, làm cho luật thuế xuất nhập khẩu vừa đáp ứng được nhu cầu quản lý kinh tế trong nước, vừa phù hợp với luật lệ và thông lệ quốc tế. Các yếu tố thúc đẩy hoàn thiện chính sách thuế xuất nhập khẩu là:
Do nhu cầu đòi hỏi cần phải có chính sách thuế xuất nhập khẩu phù hợp để đảm bảo sự công bằng giữa các doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu; khuyến khích sản xuất và thúc đẩy xuất khẩu.
Sự gia nhập vào các tổ chức trong khu vực như ASEAN và sự tham gia hiệp định AFTA và gần đây nhất là việc Việt Nam ký hiệp định thương mại song phương với Mỹ đang đặt ra nhiều vận hội cho sự phát triển của đất nước, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức mà chúng ta thực sự phải nỗ lực thì mới đạt được những mục tiêu phát triển mong muốn. Thách thức trước mắt là chúng ta phải thực hiện những cắt giảm thuế quan với nhiều mặt hàng theo yêu cầu của CEPT trong chương trình của AFTA. Chương trình này đòi hỏi ta phải có những thay đổi về chính sách thuế xuất nhập khẩu cho phù hợp.
Quá trình quốc tế hoá đang phát triển mạnh mẽ, ở khắp các châu lục, các khu vực của thế giới, kéo theo sự tham gia ngày càng mạnh mẽ thậm chí của các nước chậm tiến nhất. Sự hoà nhập quốc tế này đòi hỏi phải có sự thống nhất ngày càng rộng rãi những luật lệ quốc tế trong hợp tác phát triển. Sự hoà nhập tất yếu của Việt Nam vào hợp tác khu vực và quốc tế cũng đang đặt ra nhiệm vụ thích hợp hoá các chính sách quản lý phát triển kinh tế, trong đó đặc biệt nhấn mạnh chính sách thuế xuất nhập khẩu, đối với các điều kiện và thông lệ chung của thế giới.
Xuất phát từ nhu cầu thực tế trên chúng tôi thực hiện bài viết này với tiêu đề: “HOàn thiện chính sách thuế xuất nhập khẩu trong điều kiện hội nhập với khu vực và thế giới”.
22 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2462 | Lượt tải: 4
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Hoàn thiện chính sách thuế xuất nhập khẩu trong điều kiện hội nhập với khu vực và thế giới, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
ThuÕ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt cña nhµ níc vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt, kinh doanh vµ lu th«ng hµng ho¸ - dÞch vô trong níc. Ngoµi ra chÝnh s¸ch thuÕ cßn lµ mét trong nh÷ng c«ng cô ®Ó thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc kinh tÕ cña ®Êt níc. Trong ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c níc thêng dïng c¸c c«ng cô ®Ó qu¶n lý nh: h¹n ng¹ch, tû gi¸, giÊy phÐp, thuÕ quan. Trong ®ã thuÕ xuÊt nhËp khÈu thêng ®îc c¸c níc sö dông c¬ b¶n nhÊt bëi nã lµ c¬ së trong trao ®æi bu«n b¸n vµ lµ mét nguån thu ®èi víi ng©n s¸ch quèc gia.
ë ViÖt Nam, thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®îc ban hµnh thµnh luËt vµo th¸ng 12 n¨m 1987 víi tªn gäi lµ LuËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu hµng mËu dÞch. Sau hai lÇn söa ®æi vµo c¸c n¨m 2001 vµ 2005 vµ gÇn ®©y nhÊt lµ t¹i kú häp thø 3 Quèc héi kho¸ X (th¸ng 4, th¸ng 5-2004), LuËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®· cã nh÷ng néi dung thay ®æi c¬ b¶n vÒ thêi h¹n tÝnh thuÕ, thuÕ xuÊt, vÒ xö lý vi ph¹m... Tuy vËy trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, thuÕ xuÊt nhËp khÈu vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ cã nh÷ng ®iÓm cha phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ trong níc, cÇn ph¶i tiÕp tôc söa ®æi, bæ sung.
MÆt kh¸c, trong thùc tiÔn ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc còng nh bèi c¶nh quèc tÕ míi, lµm cho luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu võa ®¸p øng ®îc nhu cÇu qu¶n lý kinh tÕ trong níc, võa phï hîp víi luËt lÖ vµ th«ng lÖ quèc tÕ. C¸c yÕu tè thóc ®Èy hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu lµ:
Do nhu cÇu ®ßi hái cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu phï hîp ®Ó ®¶m b¶o sù c«ng b»ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu; khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ thóc ®Èy xuÊt khÈu.
Sù gia nhËp vµo c¸c tæ chøc trong khu vùc nh ASEAN vµ sù tham gia hiÖp ®Þnh AFTA vµ gÇn ®©y nhÊt lµ viÖc ViÖt Nam ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng víi Mü ®ang ®Æt ra nhiÒu vËn héi cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc, nhng còng ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc mµ chóng ta thùc sù ph¶i nç lùc th× míi ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn mong muèn. Th¸ch thøc tríc m¾t lµ chóng ta ph¶i thùc hiÖn nh÷ng c¾t gi¶m thuÕ quan víi nhiÒu mÆt hµng theo yªu cÇu cña CEPT trong ch¬ng tr×nh cña AFTA. Ch¬ng tr×nh nµy ®ßi hái ta ph¶i cã nh÷ng thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cho phï hîp.
Qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ë kh¾p c¸c ch©u lôc, c¸c khu vùc cña thÕ giíi, kÐo theo sù tham gia ngµy cµng m¹nh mÏ thËm chÝ cña c¸c níc chËm tiÕn nhÊt. Sù hoµ nhËp quèc tÕ nµy ®ßi hái ph¶i cã sù thèng nhÊt ngµy cµng réng r·i nh÷ng luËt lÖ quèc tÕ trong hîp t¸c ph¸t triÓn. Sù hoµ nhËp tÊt yÕu cña ViÖt Nam vµo hîp t¸c khu vùc vµ quèc tÕ còng ®ang ®Æt ra nhiÖm vô thÝch hîp ho¸ c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý ph¸t triÓn kinh tÕ, trong ®ã ®Æc biÖt nhÊn m¹nh chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu, ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn vµ th«ng lÖ chung cña thÕ giíi.
XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tÕ trªn chóng t«i thùc hiÖn bµi viÕt nµy víi tiªu ®Ò: “HOµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu trong ®iÒu kiÖn héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi”.
Môc ®Ých cña bµi viÕt lµ lµm sao ®Ó chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña ta phï hîp víi chÝnh s¸ch thuÕ cña khu vùc vµ thÕ giíi. Bµi viÕt ®îc chia lµm ba phÇn:
PhÇn mét: ThuÕ vµ chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu ë ViÖt Nam hiÖn nay.
PhÇn hai: Thùc tr¹ng vµ h¹n chÕ cña chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu trong ®iÒu kiÖn héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi.
PhÇn ba(phÇn chÝnh): Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu trong ®iÒu kiÖn héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi hiÖn nay.
Bµi viÕt ®îc thùc hiÖn díi sù híng dÉn cña thÇy c« gi¸o. Do thêi gian cã h¹n vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ chÝnh v× thÕ bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý cña c¸c thµy c« gi¸o ®Ó bµi viÕt sau ®îc thùc hiÖn tèt h¬n.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!.
Néi dung
I. ThuÕ vµ chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu ë ViÖt Nam hiÖn nay.
1. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu vµ t¸c dông cña nã.
ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ph¸t sinh khi cã sù chuyÓn dÞch hµng ho¸ qua cöa khÈu vµ qua khu chÕ xuÊt. §èi tîng nép thuÕ lµ tÊt c¶ hµng ho¸ ®îc phÐp xuÊt nhËp khÈu qua biªn giíi vµ hµng ho¸ ngoµi thÞ trêng mua b¸n víi khu chÕ xuÊt. Hµng vËn chuyÓn qu¸ c¶nh, hµng chuyÓn khÈu vµ hµng nh©n ®¹o kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ.
ThuÕ xuÊt nhËp khÈu lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p tµi chÝnh mµ c¸c níc dïng ®Ó can thiÖp vµo ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu thùc chÊt lµ mét kho¶n thu b¾t buéc ®iÒu tiÕt vµo gi¸ cña c¸c hµng ho¸, dÞch vô ®îc trao ®æi bu«n b¸n gi÷a c¸c quèc gia mµ chñ së h÷u chóng ph¶i nép thuÕ cho nhµ níc.
ThuÕ chÝnh lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ níc. Th«ng thêng nguån thu tõ thuÕ chiÕm tõ 60 - 90% ng©n s¸ch. Cho nªn thuÕ thêng trë nªn lµ mét c«ng cô quan träng cña chÝnh phñ gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ®iÒu chØnh c¸c mÊt c©n ®èi lín trong nÒn kinh tÕ; gãp phÇn khuyÕn khÝch t¨ng trëng kinh tÕ; khuyÕn khÝch c¹nh tranh vµ më réng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®éng viªn khai th¸c tµi nguyªn lao ®éng, nguyªn nhiªn vËt liÖu trong níc; kÝch thÝch khai th¸c nguån vèn tõ níc ngoµi; më réng giao lu hµng ho¸... Ngoµi ra, thuÕ cßn cã t¸c dông gãp phÇn b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ...
ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng níc mµ hÖ thèng thuÕ cha ph¸t triÓn th× thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®îc xem lµ mét nguån thu quan träng trong ng©n s¸ch cña chÝnh phñ. Khèi lîng thuÕ nhËp khÈu chiÕm tû träng lín nhÊt trong toµn bé nguån thu cña níc ta, do ®Æc ®iÓm lµ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cßn non yÕu vµ tiªu thô l¹i theo khuynh híng chuéng ®å ngo¹i. Nªn tèc ®é nhËp khÈu lu«n t¨ng nhanh h¬n tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ v× vËy thuÕ nhËp khÈu cµng trë nªn quan träng. ThuÕ nhËp khÈu b¶o hé s¶n xuÊt trong níc, n©ng ®ì c¸c ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ trong níc, ®¶m b¶o c¸c cam kÕt víi chÝnh phñ níc ngoµi, lµ c«ng cô ®Ó nhµ níc thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc lín liªn quan tíi th¬ng m¹t quèc tÕ. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu cßn cã t¸c dông khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tham gia tÝch cùc vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu...
2. ChÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam hiÖn nay.
Trong nh÷ng n¨m qua, chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®· tõng bíc ®îc ®æi míi ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ chñ tr¬ng më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Nhµ níc ta. Nhê ®ã, chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®· gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, thùc hiÖn chñ tr¬ng t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ níc, dÇn trë thµnh c«ng cô qu¶n lý vÜ m«, khuyÓn khÝch ®Èy m¹nh ho¹t ®«ng xuÊt nhËp khÈu phï hîp víi chÝnh s¸ch më cöa, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta trong t×nh h×nh míi.
Theo quy ®Þnh t¹i LuËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®îc söa ®æi vµo n¨m 1993 vµ gÇn ®©y t¹i kú häp thø X (th¸ng 4, th¸ng 5/ n¨m 2004) th× biÓu thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña ta bao gåm hai lo¹i thuÕ suÊt lµ thuÕ suÊt u ®·i vµ thuÕ xuÊt phæ th«ng.
ThuÕ suÊt u ®·i ®îc ¸p dông cho hµng nhËp khÈu tõ c¸c níc cã ký c¸c ®iÒu kho¶n u ®·i trong quan hÖ bu«n b¸n víi ViÖt Nam víi ®iÒu kiÖn ph¶i ghi râ tõng mÆt hµng, sè lîng, møc thuÕ suÊt u ®·i cô thÓ.
ThuÕ suÊt th«ng thêng ®îc ¸p dông chung cho c¸c lo¹i hµng ho¸ nãi chung kh«ng phô thuéc vµo xuÊt xø cña hµng ho¸ tõ níc nµo, hµng ho¸ tõ mäi níc dïng chung mét møc thuÕ.
§Ó khuyÕn khÝch xuÊt nhËp khÈu, ®Æc biÖt ®èi víi viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ phôc vô cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cßn qui ®Þnh c¸c trêng hîp ®îc miÔn gi¶m vµ hoµn l¹i thuÕ.
II. Thùc tr¹ng vµ h¹n chÕ cña chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu hiÖn nay cña ViÖt Nam.
Tríc yªu cÇu cña t×nh h×nh míi, ®Æc biÖt lµ bè trÝ l¹i c¬ cÊu kinh tÕ, t¨ng cêng më réng h¬n n÷a quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i víi c¸c níc, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu th× chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña níc ta ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ nh:
Cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu thùc hiÖn chiÕn lîc híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu; Cha phï hîp víi chiÕn lîc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn; Cha phï hîp víi th«ng lÖ vµ c¸c nguyªn t¾c cña c¸c tæ chøc quèc tÕ mµ níc ta ®· vµ sÏ héi nhËp; Trong tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cßn nhiÒu bÊt cËp.
Trong nh÷ng n¨m qua mÆc dï chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®· cã nhiÒu thay ®æi, tuy nhiªn vÉn cßn nhiÒu nh÷ng ®iÓm cha hîp lý. Cô thÓ nh sau:
1. BiÓu thuÕ:
ViÖc ban hµnh biÓu thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu (xuÊt nhËp khÈu) hiÖn hµnh lµ cha phï hîp: thuÕ suÊt dµn tr¶i qu¸ réng, thuÕ xuÊt nhËp khÈu do ph¶i g¸nh chÞu nhiÒu môc tiªu bao gåm c¶ kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ x· héi, cho chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu n»m trong hÖ thèng thuÕ víi tÝnh chÊt lµ mét c«ng cô ®iÒu tiÕt trong tay nhµ níc. Do vËy, mµ c¬ cÊu thuÕ trë lªn qu¸ phøc t¹p, trïng l¾p nhiÒu møc thuÕ qui ®Þnh qu¸ chi tiÕt. Mét vµi møc thuÕ rÊt s¸t nhau, ®Æc biÖt lµ thuÕ nhËp khÈu nh: 0,5%, 1%, 2% vµ 3%, 5%, 6% vµ 7%, 10% vµ 11%, 15% vµ 16%, 38% vµ 40%... cã thÓ hiÖn cã nhiÒu møc thuÕ chi tiÕt nh thÕ lµ do ph¶i thùc hiÖn nhiÒu môc tiªu lµm kinh tÕ - x· héi, nhiÒu trêng hîp thuÕ b¶o hé ®Õn tõng doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoÆc tõng doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong tõng nhãm doanh nghiÖp trong níc. §iÒu nµy lµm cho biÓu thuÕ mÊt tÝnh trung lËp cña nã. Qu¸ nhiÒu møc thuÕ suÊt lµm cho c¬ cÊu thuÕ phøc t¹p mét c¸ch kh«ng cÇn thiÕt. ThuÕ dµn tr¶i lµ cã h¹i - thËm chÝ tai h¹i h¬n møc thuÕ suÊt cao nhng thèng nhÊt - v× chóng cã thÓ ®a nguån vèn vµo ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶.
ViÖc ban hµnh biÓu thuÕ nhËp khÈu hiÖn nay cã qu¸ nhiÒu møc thuÕ suÊt díi 5% lµm cho kÕt qu¶ thu vµo ng©n s¸ch bÞ h¹n chÕ, dån g¸nh nÆng vÒ yªu cÇu ®éng viªn ng©n s¸ch nhµ níc cho c¸c mÆt hµng kh¸c. BiÓu thuÕ nhËp nhÈu mÆc dï quy ®Þnh theo khung thuÕ suÊt t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc qui ®Þnh møc thuÕ suÊt cô thÓ ®îc linh ho¹t nhng l¹i dÉn ®Õn thiÕu æn ®Þnh, lµm cho doanh nghiÖp thiÕu yªn t©m trong viÖc ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu.
2. ThuÕ nhËp khÈu bao gåm nhiÒu thø thuÕ, c¶ thuÕ doanh thu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ VAT cho nªn thuÕ suÊt rÊt cao (nh rîu- bia tõ 100 - 150%, «t« tõ 50% - 200%...). Tuy cã thuËn tiÖn lµ tËp trung nhng kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, dÔ bÞ hiÓu lÇm lµ h¹n chÕ hµng níc ngoµi nhËp khÈu vµo ViÖt Nam.
3. ThuÕ suÊt cao vµ qu¸ cao ®¸nh vµo mét sè mÆt hµng tiªu dïng trong níc cha s¶n xuÊt ®îc hoÆc s¶n xuÊt cha ®ñ ®· khuyÕn khÝch t×nh tr¹ng bu«n lËu vµ trèn thuÕ cña c¸c doanh nghiÖp trë lªn rÊt m¹nh. NhiÒu ph¬ng thøc trèn thuÕ ®îc sö dông kÓ c¶ hèi lé c¸n bé H¶i Quan vµ kÕt hîp víi nhiÒu hiÖn tîng tiªu cùc kh¸c. BiÓu thuÕ nhËp khÈu cµng cã nhiÒu tÇng nÊc, nhiÒu sù ph©n biÖt chiÕu cè theo môc tiªu hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ hay h¹n chÕ tiªu thô ®Òu lµ chç dùa cho hiÖn tîng tiªu cùc. ViÖc gi¶m xuÊt nhËp khÈu tiÓu ng¹ch ®· phÇn nµo h¹n chÕ hiÖn tîng tiªu cùc theo c¸c cöa khÈu biªn giíi rÊt khã kiÓm so¸t.
4. Mét vÊn ®Ò n÷a lµ viÖc ban hµnh biÓu thuÕ víi nhiÒu møc thuÕ suÊt cao, thÊp cßn c¨n cø vµo môc ®Ých sö dông chø kh«ng theo tÝnh chÊt hµng ho¸. V× vËy nhiÒu mÆt hµng cã cïng tÝnh chÊt nhng môc ®Ých sö dông kh¸c nhau cã thuÕ suÊt nhËp khÈu chªnh lÖch kh¸ lín nh: xe ®ua (thuÕ suÊt lµ 5%), xe ®¹p thêng (70%), «t« 4 chç (200%), xe cøu th¬ng (0%)... Cho nªn nhiÒu doanh nghiÖp ®· lîi dông ®iÒu nµy mµ thùc hiÖn hµnh vi gian lËn th¬ng m¹i, trèn thuÕ. Thñ thuËt quan träng nhÊt ®Ó trèn thuÕ lµ h¹ thÊp gi¸ trÞ hµng nhËp khÈu ®Ó h¹ thÊp gi¸ trÞ tÝnh thuÕ hay h¹ quy c¸ch kª khai ®Ó hëng møc thuÕ suÊt thÊp h¬n ®· trë thµnh phæ biÕn ®èi víi hµng ho¸ cã ®¬n gi¸ lín vµ thuÕ suÊt cao nh: xe h¬i, rîu m¹nh... §iÓn h×nh nh lµ c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu xe t¶i nhÑ nhng nguy trang díi h×nh thøc lµ nhËp khÈu xe ®«ng l¹nh chuyªn dông ®Ó trèn thuÕ tõ 60% xuèng cßn 10% hay xe «t« du lÞch th× ®îc l¾p thªm ®Ìn, cßi thµnh xe cøu th¬ng ®Ó ®îc hoµn thuÕ...
5. ThuÕ chång lªn thuÕ ®îc thÓ hiÖn ë viÖc thuÕ ®¸nh trªn gi¸ CIF vµ thuÕ ®¸nh trªn phô thu, cô thÓ nh sau: vÝ dô khi mét Cty xuÊt khÈu g¹o víi gi¸ FOB (hµng giao t¹i c¶ng ViÖt Nam) kho¶ng 250USD/MT, th× ph¶i ®ãng thÕ suÊt lµ 1% tøc lµ 25USD. Nhng nÕu C«ng ty ®ã xuÊt khÈu víi gi¸ CIF (hµng ®a ®Õn tËn c¶ng níc ngêi b¸n) th× gi¸ hµng céng thªm phÝ vËn chuyÓn lµ 40USD/MT, do ®ã gi¸ thµnh xuÊt lµ 290USD/MT, víi thuÕ suÊt xuÊt khÈu lµ 1% tøc 29USD. Nh vËy nhµ xuÊt khÈu bÞ thiÖt 4USD chi phÝ vËn chuyÓn, ®¬n vÞ VËn t¶i biÓn còng ph¶i ®ãng thuÕ doanh thu trªn 40USD ®ã. Vµ ®¬n vÞ b¶o hiÓm còng ®ãng thuÕ doanh thu khi hëng phÝ b¶o hiÓm vËn chuyÓn qua biÓn do ®¬n vÞ xuÊt nhËp khÈu ®ãng. Nh vËy mét tÊn g¹o xuÊt khÈu víi gi¸ CIF th× ®ãng thuÕ lµ 29USD, vµ ®¬n vÞ vËn chuyÓn, ®¬n vÞ b¶o hiÓm còng ®ãng thuÕ n÷a. Trong ®ã, ®¬n vÞ xuÊt khÈu chÞu thiÖt thßi nhÊt, cho nªn hä chØ b¸n víi gi¸ FOB cho cã lîi. NÕu ®¬n vÞ xuÊt khÈu víi gi¸ FOB th× ®¬n vÞ VËn t¶i vµ B¶o hiÓm ViÖt Nam thÊt thu do ®ã ng©n sachs nhµ níc còng thÊt thu, chÝnh ®iÒu nµy cÇn ph¶i nghiªn cøu söa ®æi. ë ViÖt Nam kh«ng ph¶i c«ng ty nµo còng muèn xuÊt theo gi¸ CIF. Mét sè c«ng ty sî rñi ro khi vËn t¶i qua ®êng biÓn nªn chØ xuÊt theo gi¸ FOB. Nhng mét khi ngµnh b¶o hiÓm ho¹t ®éng m¹nh, th× sè C«ng ty xuÊt khÈu theo gi¸ CIF sÏ nhiÒu h¬n (v× gi¸ CIF ®a sè lµ ®îc gi¸ h¬n gi¸ FOB). NÕu chÝnh s¸ch thuÕ kh«ng kÞp thêi ®îc söa ®æi ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu theo gi¸ CIF, vµ khuyÕn khÝch ngµnh b¶o hiÓm ph¸t triÓn th× nguån thu ng©n s¸ch sÏ bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu.
6. Quy ®Þnh trong viÖc nép thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu, phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ hoµn tr¶ thuÕ xuÊt khÈu còng cßn h¹n chÕ, bÊt hîp lý. víi biÓu thuÕ tõ 30 - 45% cho nh÷ng l« hµng nguyªn liÖu, phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, trong thêi gian nép thuÕ 30 ngµy th× c¬ së s¶n xuÊt sÏ kh«ng cã ®ñ vèn ®Ó t¹m øng nép thuÕ, v× khi nguyªn liÖu vÒ, c¬ së ph¶i lo triÓn khai s¶n xuÊt trong thêi gian vµi th¸ng thËm chÝ cã l« kÐo dµi tíi nöa n¨m.
ViÖc thùc hiÖn thuÕ xuÊt nhËp khÈu tiÓu ng¹ch biªn giíi cßn bÊt hîp lý. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn ë chç: th«ng thêng th× c¸c mÆt hµng ViÖt Nam xuÊt sang Trung Quèc lµ nh÷ng mÆt hµng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nh than sè 11, 12; chuèi xanh, tiªu, ®iÒu, ít, dõa... Víi sè lîng Ýt, kÐm chÊt lîng nh÷ng mÆt nµy khã xuÊt khÈu theo con ®êng chÝnh ng¹ch, mµ chØ phï hîp víi h×nh thøc xuÊt khÈu tiÓu ng¹ch. Nhng xuÊt khÈu tiÓu ng¹ch ph¶i chÞu mét møc thuÕ suÊt lµ 5%, cao h¬n xuÊt khÈu chÝnh ng¹ch... ChÝnh thuÕ nhËp khÈu ®¸nh vµo hµng nguyªn liÖu ®Çu vµo ®· lµm t¨ng gi¸ c¶ hµng ho¸ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trong níc, lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng ho¸ cña ta trªn thÞ trêng thÕ giíi. Nh vËy thuÕ suÊt ®ã lµ mét lùc c¶n k×m h·m xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trong níc.
HiÖn nay, ViÖt Nam ®· ký kÕt hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi nhiÒu níc, trong ®ã cã ®iÒu kho¶n dµnh cho nhau u ®·i tèi huÖ quèc vÒ thuÕ nhËp khÈu (MFN) nhng kh«ng ghi râ tõng mÆt hµng víi sè lîng cô thÓ. Do ®ã, trªn thùc tÕ, BiÓu thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh cña ViÖt Nam chØ cã duy nhÊt mét lo¹i thuÕ suÊt ¸p dông phæ cËp cho tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ kh«ng ph©n biÖt nguån gèc xuÊt xø hoÆc t×nh huèng ¸p dông. H¬n n÷a, ViÖt nam ®· tham gia khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA), DiÔn ®µn kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng(APEC), vµ s¾p tíi sÏ lµ thµnh viªn cña Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) nªn trong quan hÖ th¬ng m¹i víi c¸c níc thµnh viªn cña c¸c tæ chøc nµy vµ mét sè níc ViÖt Nam cã chung biªn giíi, ViÖt Nam ®·, ®ang vµ sÏ cã nh÷ng tho¶ thuËn u ®·i riªng. Nh vËy qui ®Þnh vÒ thuÕ suÊt u ®·i cña luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu hiÖn hµnh cha cô thÓ, cha phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vÒ u ®·i tèi huÖ quèc (MFN).
§Æc biÖt míi ta ®· ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng víi Mü, do ®ã hµng ho¸ cña ta sÏ th©m nhËp dÔ dµng h¬n vµo thÞ trêng níc Mü - mét thÞ trêng lín, giÇu vµ quan träng vµo bËc nhÊt thÕ giíi. H¬n n÷a, qua hiÖp ®Þnh nµy ViÖt Nam còng sÏ ký ®îc hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi nhiÒu níc kh¸c n÷a. Nh vËy, qui ®Þnh vÒ thuÕ suÊt u ®·i cña luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu hiÖn hµnh kh«ng cßn phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam hiÖn nay còng nh trong thêi gian tíi. Do ®ã cÇn ph¶i hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña ta cho phï hîp víi chÝnh s¸ch thuÕ cña khu vùc vµ thÕ giíi.
III. C¸c gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi hiÖn nay.
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cÇn ph¶i thùc hiÖn theo nh÷ng môc tiªu, ph¬ng híng sau:
ChÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu ph¶i lµ c«ng cô thùc hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ híng ngo¹i, híng vÒ xuÊt khÈu phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Trë thµnh c«ng cô ®Þnh híng vµ hç trî ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ cña ViÖt Nam ®îc x¸c ®Þnh lµ cã lîi thÕ c¹nh tranh trong th¬ng m¹i khu vùc vµ thÕ giíi. §iÒu nµy ®ßi hái b¶o hé cã chän läc, hîp lý chø kh«ng trµn lan, chung chung nh tríc ®©y. Chøc n¨ng híng dÉn tiªu dïng, t¨ng cho ng©n s¸ch cña thuÕ nµy ®îc chuyÓn cho thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµ thuÕ VAT ®Ó phï hîp víi thÐ gi¸ trÞ gia t¨ng míi ban hµnh vµ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt sÏ ®îc bæ sung trong thêi gian tíi.
ChÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cÇn b¶o hé cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt trong níc, nhng kh«ng c¶n trë cho më réng bu«n b¸n, ®Çu t gi÷a níc ta víi c¸c níc ASEAN, vµ sù tham gia cña ta vµo WTO. ChÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
ChÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh trong ®iÒu kiÖn míi, ®ång thêi b¶o ®¶m qu¶n lý tèt ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ ®¶m b¶o nguån thu cho ng©n s¸ch tõ hoatj ®éng xuÊt nhËp khÈu phï hîp víi c¶i c¸ch toµn diÖn hÖ thèng thuÕ níc ta hiÖn nay. §Ó phï hîp víi néi dung nµy, cÇn bæ sung nh÷ng quy ®Þnh vÒ gi¸ tÝnh thuÕ, kª khai, nép thuÕ, thêi h¹n nép thuÕ mét c¸ch râ rµng, chÆt chÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp dÔ dµng x¸c ®Þnh ®îc nghÜa vô thuÕ cña m×nh vµ thùc hiÖn nép thuÕ ®Çy ®ñ nghiªm tóc theo ®óng luËt ®Þnh. §ång thêi ph¶i tiÕp tôc hoµn thiÖn viÖc tæ chøc, qu¶n lý thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ, gi¶m thiÓu nh÷ng phiÒn hµ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia.
Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu trong ®iÒu kiÖn héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi th× ®ßi hái chÝnh s¸ch thuÕ ®ã ph¶i phï hîp víi yªu cÇu cña héi nhËp kinh tÕ, th«ng lÖ quèc tÕ chèng l¹i thñ ®o¹n c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh cña níc ngoµi. Tham gia vµo c¸c khèi liªn kÕt kinh tÕ, chóng ta ®· ký c¸c cam kÕt vÒ u ®·i thuÕ nhËp khÈu, u ®·i tèi huÖ quèc trong hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc, u ®·i ®Æc biÖt víi c¸c níc ASEAN, APEC, EU trong thêi gian qua vµ c¸c cam kÕt trong thêi gian tíi víi c¸c níc thµnh viªn cña tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ míi ®©y lµ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü. C¸c cam kÕt nµy lµ c¬ së ph¸p lý, còng nh thÓ hiÖn râ rµng chÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu ®îc ph©n biÖt theo møc ®é quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc, t¹o thuËn lîi cho ®µm ph¸n vÒ thuÕ víi c¸c níc khu vùc vµ thÕ giíi. V× vËy chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu còng cÇn ph¶i quy ®Þnh c¸c møc thuÕ suÊt kh¸c nhau.
§ång thêi, ®Ó t¨ng cêng c¸c c«ng cô ph¸p lý b¶o hé s¶n xuÊt trong níc phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ trong ®iÒu kiÖn tù do ho¸ th¬ng m¹i hiÖn nay, thuÕ xuÊt nhËp khÈu cÇn ®îc bæ nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c møc thuÕ suÊt t¹m thêi ¸p dông trong c¸c trêng hîp níc nµo ®ã sö dông nh÷ng biÖn ph¸p c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, hoÆc cã nh÷ng ph©n biÖt ®èi sö trong bu«n b¸n víi ViÖt Nam.
Tõ nh÷ng môc tiªu, ph¬ng híng c¬ b¶n nªu trªn, viÖc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cÇn ph¶i tËp trung vµo c¶ néi dung, tæ chøc thùc hiÖn vµ ¸p dông ®ång bé c¸c lo¹i thuÕ kh¸c nhau:
1. §èi víi thuÕ xuÊt khÈu.
Trong viÖc hoµn thiÖn, söa ®æi biÓu thuÕ xuÊt khÈu hiÖn hµnh th× chÝnh phñ nªn bá viÖc thu thuÕ xuÊt khÈu. Bá thuÕ xuÊt khÈu sÏ hç trî cho hµng ho¸ ViÖt Nam kh¶ n¨ng c¹nh tranh t¹i thÞ trêng níc ngoµi. MÆc dï bá thuÕ xuÊt khÈu sÏ gi¶m nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ níc, nhng bï l¹i ChÝnh phñ sÏ thu ®îc c¸c kho¶n thuÕ kh¸c do ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ më réng xuÊt khÈu. HoÆc Ýt ra th× ChÝnh phñ còng nªn thu hÑp diÖn c¸c mÆt hµng chÞu thuÕ. NÕu cã ®¸nh thuÕ xuÊt khÈu th× chØ nªn ®¸nh thuÕ ®èi víi c¸c s¶n phÈm thËt cÇn thiÕt, thuÕ cã kh¶ n¨ng h¹n chÕ hoÆc cã kh¶ n¨ng thu ®îc nh: nh÷ng mÆt hµng lµ nguyªn liÖu s¶n xuÊt trong níc, nh÷ng tµi nguyªn kho¸ng s¶n kh«ng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, nh÷ng s¶n phÈm cã thÞ trêng æn ®Þnh. Tríc m¾t xin bá thuÕ xuÊt khÈu ®èi víi nhãm mÆt hµng h¶i s¶n ®Ó hç trî thªm trong xuÊt khÈu vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh nghÒ khai th¸c, ®¸nh b¾t, nu«i trång thuû, h¶i s¶n, t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu.
Trong t¬ng lai, cïng víi viÖc ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh héi nhËp vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam th× sè mÆt hµng bÞ ®¸nh thuÕ xuÊt khÈu cßn tiÕp tôc gi¶m.
2. §èi víi thuÕ nhËp khÈu.
ViÖc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu cÇn híng vµo nh÷ng vÊn ®Ò sau:
Mét lµ, x©y dùng c¸c møc b¶o hé kh¸c nhau cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc, nh»m b¶o vÖ, hç trî tèi ®a cho c¸c ngµnh cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ xuÊt khÈu, kh¾c phôc t×nh tr¹ng b¶o hé trµn lan lµm cho nÒn kinh tÕ kÐm hiÖu qu¶.
Hai lµ, gi¶m møc thuÕ nhËp khÈu hiÖn nay xuèng cßn bèn hoÆc n¨m møc. Sù chªnh lÖch gi÷a c¸c møc lµ do yªu cÇu yªu cÇu b¶o hé ®èi víi tõng ngµnh s¶n xuÊt. NÕu b¶o hé ë møc 1 lµ díi 10%, th× ë møc 2 lµ 20%, møc 3 lµ 30%, møc 4 vµ møc 5 lµ 40% vµ 50%. ThuÕ suÊt cao tèi ®a chØ nªn chØ nªn chiÕm kho¶ng trªn díi 10% tæng danh môc hµng nhËp khÈu chÞu thuÕ. Vµ ®Ó phï víi yªu cÇu héi nhËp ta ph¶i gi¶m dÇn møc thuÕ cao nhÊt vµ gi¶m sè lîng møc thuÕ. VÒ l©u dµi møc thuÕ phï hîp víi yªu cÇu cña AFTA lµ tõ 0 - 5%, nhng tríc m¾t ta ph¶i gi¶m dÇn. §èi víi c¸c mÆt hµng mµ chóng ta kh«ng cã tiÒm n¨ng lîi thÕ vµ cha cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong nh÷ng n¨m s¾p tíi, nh÷ng mÆt hµng lµ nguyªn liÖu vËt t quan träng vµ chñ yÕu cho s¶n xuÊt cña c¸c ngµnh cã thÕ m¹nh c¹nh tranh vµ xuÊt khÈu hoÆc lµ thiÕt bÞ ®Æc biÖt chuyªn dïng cho c¸c ngµnh quèc phßng, an ninh, y tÕ, giao th«ng, n«ng nghiÖp, cÇn x©y dùng c¸c møc thuÕ nhËp khÈu thÊp tõ 0% ®Õn 5%. Cïng víi viÖc thu hÑp ®Õn møc tèi cÇn thiÕt diÖn mÆt hµng cã møc thuÕ suÊt 0%, cÇn gi¶m bít diÖn mÆt hµng miÔn thuÕ nhËp khÈu, theo híng chØ miÔn thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu cho mét sè trêng hîp theo th«ng lÖ quèc tÕ.
Víi viÖc gi¶m sè lîng møc thuÕ nhËp khÈu, cã nh÷ng mÆt hµng th× t¨ng thuÕ nhËp khÈu, cã nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu th× gi¶m thuÕ. §èi víi nh÷ng mÆt hµng mµ ViÖt Nam cã thÕ m¹nh c¹nh tranh vµ xuÊt khÈu ®îc th× t¨ng møc thuÕ s¸t thuÕ nhËp khÈu, cßn ®èi víi nh÷ng mÆt hµng sÏ t¨ng thuÕ tiªu thô, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hoÆc chuyÓn sang thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ VAT, hoÆc c¸c mÆt hµng mµ møc thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh qu¸ cao qu¸ møc cÇn thiÕt th× gi¶m møc thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu. §iÒu nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ViÖt Nam hoµ nhËp vµo hÖ thèng thuÕ quan cña c¸c níc ASEAN trong thêi gian tíi vµ thùc hiÖn ®¶m b¶o nguån thu cho ng©n s¸ch.
Ba lµ, cã thÓ ¸p dông mét ph¬ng ph¸p kh¸c trong viÖc söa ®æi biÓu thuÕ nhËp khÈu ®Ó cho nã phï hîp víi c¸c quy ®Þnh quèc tÕ mµ níc ta ®· vµ sÏ cam kÕt thùc hiÖn, ®Ó ¸p dông trong c¸c trêng hîp kh¸c nhau tuy thuéc vµo møc ®é quan hÖ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc, t¹o thuËn lîi trong ®µm ph¸n vÒ thuÕ, chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu nªn quy ®Þnh 3 lo¹i thuÕ suÊt ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu ®ã lµ thuÕ suÊt phæ th«ng, thuÕ suÊt u ®·i, thuÕ suÊt t¹m thêi. Trong ®ã:
ThuÕ suÊt phæ th«ng (thuÕ suÊt tiªu chuÈn) lµ møc thuÕ suÊt ®Ó ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu cña c¸c níc kh«ng cã quan hÖ, tho¶ thuËn song ph¬ng hoÆc ®a ph¬ng vÒ thuÕ quan víi ViÖt Nam.
ThuÕ suÊt t¹m thêi lµ lo¹i thuÕ suÊt do chÝnh phñ quy ®Þnh ®Ó ¸p dông trong thêi gian nhÊt ®Þnh, nh»m b¶o hé s¶n xuÊt trong níc trong nh÷ng trêng hîp s¶n xuÊt trong níc bÞ thiÖt h¹i do nh÷ng t¸c ®éng cña hµng nhËp khÈu. §ã lµ trêng hîp: hµng níc ngoµi ¸p dông chÝnh s¸ch trî gi¸ nhËp khÈu vµo thÞ trêng ViÖt Nam do m«tk níc ®ang cã chÝnh s¸ch h¹n chÕ hµng nhËp cña ViÖt Nam; hµng cña níc ngoµi cè t×nh b¸n ph¸ gi¸ vµo thÞ trêng ViÖt Nam; hµng cña níc ngoµi h¹n chÕ xuÊt khÈu nhng ViÖt Nam l¹i rÊt cÇn nhËp khÈu. ThuÕ suÊt nµy cã thÓ cao h¬n hoÆc thÊp h¬n thuÕ suÊt phæ th«ng.
ThuÕ suÊt u ®·i: nh ®· nªu ë trªn th× thuÕ suÊt u ®·i lµ lo¹i thuÕ suÊt ®îc ¸p dông cho hµng nhËp khÈu tõ c¸c níc cã ký c¸c ®iÒu kho¶n u ®·i trong quan hÖ bu«n b¸n víi ViÖt Nam víi ®iÒu kiÖn ph¶i ghi râ tõng mÆt hµng, sè lîng, møc thuÕ suÊt u ®·i cô thÓ.
3. VÒ miÔn, gi¶m thuÕ:
Trong ®iÒu kiÖn më cña, thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn. Nhµ níc ta ®· cã nh÷ng qui ®Þnh xÐt miÔn, gi¶m thuÕ cho mét sè trêng hîp. §iÒu ®ã lµ cÇn thiÕt, song c¸c quy ®Þnh cha thÊt cô thÓ, chÆt chÏ. V× vËy, trong viÖc quy ®Þnh miÔn thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu cÇn ghi râ h¬n ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ liªn quan tíi khuyÕn khÝch ®Çu t níc ngoµi, phôc vô liªn doanh liªn kÕt.
4. Thùc hiÖn ®ång bé thuÕ xuÊt nhËp khÈu víi thuÕ VAT, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµ c¸c s¾c thuÕ kh¸c.
Cho ®Õn nay, do tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc ta ë møc ®é thËp, c¸c ngµnh kinh tÕ cha ®¹t ®îc tr×nh ®é ph¸t triÓn ®ång ®Òu thÓ hiÖn ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ tû lÖ lîi nhuËn, ®ßi hái nh÷ng møc ®é kh¸c nhau vÒ sù trî gióp cña Nhµ níc, vÒ b¶o hé, vÒ ®iÒu tiÕt. Trong ®iÒu kiÖn nh vËy, chÝnh s¸ch thuÕ bÞ chi phèi vµ cha thÓ tÝnh to¸n vÒ c¸c møc thuÕ suÊt dùa trªn møc lîi nhuËn binhf qu©n trong c¸c ngµnh. ViÖc tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp ®ßi hái chóng ta ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng thuÕ trung lËp thÓ hiÖn râ nhÊt ë viÖc ®¬n gi¶n c¸c møc thuÕ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ph©n bæ c¸c nguån lùc mét c¸ch hîp lý, khuyÕn khÝch c¸c nhµ s¶n xuÊt ®Çu t vµo c¸c lÜnh vùc cã lîi thÕ so s¸nh, cã thÓ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®îc víi hµng ho¸ c¸c níc. Mét hÖ thèng thuÕ trung lËp vµ râ rµng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thu ngoµi, kh¬i trong. ViÖc ®¬n gi¶n c¸c møc thuÕ suÊt nµy cÇn ®îc thùc hiÖn cô thÓ víi tõng s¾c thuÕ.
Cïng víi viÖc gi¶m sè lîng c¸c møc thuÕ suÊt vµ gi¶m dÇn thuÕ suÊt cña thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu nh ®· tr×nh bµy trªn ®©y, cÇn nhanh chong më réng thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, ¸p dông thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ tiÕn tíi ¸p dông thuÕ thu nhËp d©n c... Víi c¸c biÖn ph¸p nh vËy, th× nguån thu cña ng©n s¸ch Nhµ níc bÞ gi¶m sót do gi¶m thuÕ xuÊt nhËp khÈu sÏ phÇn nµo ®îc bï ®¾p l¹i b»ng c¸c lo¹i thuÕ kh¸c.
5. §æi míi c«ng t¸c tæ chøc, qu¶n lý thi hµnh chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu.
Nh÷ng néi dung vÒ chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu nªu trªn kh«ng thÓ thùc hiÖn tèt nÕu c«ng t¸c tæ chøc, kiÓm tra viÖc thi hµnh c¸c chÝnh s¸ch, luËt ph¸p vÒ thuÕ xuÊt nhËp khÈu kh«ng ®îc ®æi míi, hoµn thiÖn. V× vËy, trong viÖc x©y dùng luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu, cÇn gi¶m tèi ®a viÖc giao cho c¸c bé chøc n¨ng ®a ra nh÷ng quy ®Þnh híng dÉn thùc hiÖn luËt. ViÖc söa ®æi, bæ sung hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu mét c¸ch thêng xuyªn kÞp thêi lµ cÇn thiÕt, ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh thay ®æi cña thÞ trêng trong vµ ngoµi níc. Tuy nhiªn cÇn cã thêi gian cho c¸c doanh nghiÖp thÝch kÞp thêi, trn¸h g©y ra cho doanh nghhiÖp, Nhµ níc mét c¸ch kiªn quyÕt h¬n n÷a viÖc c¶i c¸ch hµnh chÝnh ®Ó ®¶m b¶o nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®· cã trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu nãi chung, chÝnh thuÕ xuÊt nhËp khÈu nãi riªng ®îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm minh.
KÕt luËn
ThuÕ xuÊt nhËp khÈu lµ mét ph¹m trï kinh tÕ lÞch sö. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña s¾c thuÕ nµy g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng vµ Nhµ níc. Quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy sù hoµn thiÖn cña c¸c quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh quan hÖ nµy. Do ®ã, cïng víi sù tiÕn bé cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam, viÖc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu lµ xu híng tÊt yÕu kh¸ch quan cña thêi ®¹i./.
Tµi liÖu tham kh¶o
Gi¸o tr×nh th¬ng m¹i quèc tÕ
ChÝnh s¸ch thuÕ trong kÕ hoÆch 5 n¨m 20004- 2006
T¹p chÝ: + Ng©n hµng
+ Tµi chÝnh
+ Th¬ng m¹i
+ Kinh tÕ & ph¸t triÓn
+ Ph¸t triÓn kinh tÕ
+ Th«ng tin khoa häc tµi chÝnh
+ C«ng nghiÖp nhÑ
+ Kinh tÕ vµ Dù b¸o
...
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Hoàn thiện chính sách thuế xuất nhập khẩu trong điều kiện hội nhập với khu vực & thế giới.doc