Đề tài Hoàn thiện chính sách thương mại xuất khẩu dười góc độ tiếp cận các chi tiêu tài chính trong lộ trình Việt Nam gia nhập AFTA
Lời mở đầu Thế giới đã và đang diễn ra những biến đổi to lớn và sâu sắc. Các quốc gia trên thế giới phụ thuộc lẫn nhau trong mối quan hệ kinh tế, không có quốc gia nào phát triển mà không mở rộng mối quan hệ kinh tế đối ngoại, đặc biệt là ngoại thương. Xu hướng khu vực hoá và toàn cầu hoá càng thể hiện một cách tõ nét chẳng hạn như sự lớn mạnh của các tổ chức kinh tế khu vực và thế giới WTO, EU, ASEAN, APEC . Với những thành tựu và khả năng ứng dụng của công nghệ thông tin trên thế giới diễn ra hết sức sôi động và phát triển như vũ bão. Sự phát triển của khoa học công nghệ đã đẩy nhanh quá trình quốc tế hoá đời sống kinh tế thế giới. Chính vì vậy, ngày nay hợp tác quốc tế đã trở thành yêu cầu tất yếu đối với sự phát triển đi lên của mỗi quốc gia. Toàn cầu hoá và hội nhập là xu hướng được khởi xướng từ các nước phát triển, nhưng cho đến nay nó đã và đang cuốn tất cả các nước, kể cả những nước chậm phát triển nhất, vào quỹ đạo của mình như một tất yếu. Nó đang thiết định những nguyên tắc mới cho “cuộc chơi” trên thế giới, chung cho tất cả các nước mà không phân biệt lớn hay nhỏ, phát triển hay kém phát triển. Đối với Việt Nam với bước chuyển sang hệ thống kinh tế thị trường có điều tiết vĩ mô theo định hướng xuất khẩu, xu hướng này cũng đang tác động rất mạnh, có ảnh hưởng to lớn và toàn diện đến tất cả các khía cạnh của đời sống kinh tế – chính trị – xã hội. Hiện nay, càng tiến sâu vào quá trình hội nhập quốc tế, chúng ta càng cảm nhận rõ hơn những mặt tích cực lẫn tiêu cực của tác động này. Chính điều này là cơ sở đòi hỏi chúng ta phải xây dựng một chính sách thương mại phù hợp với xu hướng này tạo điều kiện cho sự phát triển KT-XH trong tình hình mới. Thực tiễn cho thấy trong những năm vừa qua việc Việt Nam gia nhập ASEAN (07/1995) đánh dấu một bước khởi đầu trong tiến trình hội nhập với các tổ chức kinh tế thế giới. Là thành viên của ASEAN, Việt Nam đã cam kết thực hiện CEPT/AFTA. Khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA) đặt ra cho Việt Nam những cơ hội như tăng khả năng thâm nhập vào thị trường mới từ đó làm tăng kim ngạch xuất khẩu, tăng nguồn thu ngoại tệ, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đất nước và những thách thức mới do việc hội nhập đòi hỏi phải tuân thủ các nguyên tắc và luật chơi điều tiết thương mại quốc tế mà điều cơ bản là phải mở cửa thị trường hơn nữa cho sự cạnh tranh công bằng và bình đẳng của hàng hoá và dịch vụ nước ngoài với nguyên tắc có đi có lại, trong khi hệ thống chính sách kinh tế – thương mại chưa hoàn chính, sức cạnh tranh của hàng hoá và dịch vụ Việt Nam còn kém và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam còn thấp. Cạnh đó yêu cầu của hội nhập buộc Việt Nam phải cắt giảm thuế quan sẽ là một nhân tố làm giảm nguồn thu ngân sách nhà nước, đảm bảo cân đối giữa thu và chi NSNN trong tình hình mới. Do vậy việc có một chính sách thương mại hợp lí đáp ứng đầy đủ được những yêu cầucủa hội nhập kinh tế là rất cần thiết. Xuất phát từ những nhận thức nói trên với nhiệm vụ và thực tế của đợt thực tập trong năm cuối bậc Đại học em chọn đề tài “Hoàn thiện chính sách thương mại xuất khẩu dười góc độ tiếp cận các chi tiêu tài chính trong lộ trình Việt Nam gia nhập AFTA” MỤC LỤC Chương 1 4 Một số vấn đề lí luận cơ bản hoàn thiện chính sách thương mại XUẤT NHẬP KHẨU từ góc độ tiếp cận các chỉ tiêu tài chính trong lộ trình hội nhập AFTA 4 1.1. Chính sách thương mại xuṍt nhọ̃p khõ̉u trong hội nhập kinh tế khu vực và thế giới hiện nay. 4 1.1.1. Khái niệm về chính sách thương mại, thương mại XNK và vai trò quản lý kinh tế nhà nước. 4 1.1.2. Một số công cụ chủ yếu điều tiết hoạt động của chính sách thương mại XNK. 5 1.1.2.1. Chính sách thị trường và chính sách mặt hàng 5 1.1.2.2. Chính sách thuế xuất nhập khẩu 5 1.1.2.3. Chính sách phi thuế quan 6 1.1.2.4. Chính sách quản lí ngoại tệ và tỷ giá hối đoái 7 1.1.2.5. Chính sách cán cân thương mại và cán cân thanh toán 8 1.2. Lộ trình hội nhập AFTA và những yêu cầu hoàn thiện chính sách thương mại XNK của nước ta 9 1.2.1. Khái niệm về ASEAN và khu vực mậu dịch tự do AFTA 9 1.2.1.1. Khái quát về ASEAN 9 1.2.1.2. Quá trình thành lập và các quy định chung về AFTA 11 1.2.2. Lộ trình tham gia của Việt Nam vào ASEAN – AFTA 14 1.2.3. Những yêu cầu và nguyên tắc quản lí nhà nước đối với CSTM xuất nhập khẩu của nước ta trong lộ trình thực hiện AFTA 14 1.2.3.1. Những yêu cầu đối với CSTM xuất nhập khẩu của nước ta. 14 1.2.3.2. Nguyên tắc quản lí nhà nước đối với hoạt động xuất nhập khẩu. 15 1.3. Một số chỉ tiêu phản ánh hiệu quả triển khai chính sách thương mại XNK dưới tác động của hội nhập. 16 1.3.1. Khái niệm và bản chất hiệu quả kinh tế của hoạt động XNK 16 1.3.2. Phân loại hiệu quả kinh tế của hoạt động XNK 18 1.3.2.1. Hiệu quả kinh tế cá biệt và hiệu quả KT-XH 18 1.3.2.2. Hiệu quả của chi phí bộ phận và tập hợp. 18 1.3.2.3. Hiệu quả tuyệt đối và hiệu quả so sánh 19 1.3.3. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế của chính sách thương mại xuất nhập khẩu. 19 1.3.3.1. Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng của hiệu quả 19 1.3.3.2. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá 19 1.3.4. Phương pháp xác định hiệu quả kinh tế của hoạt động xuất nhập khẩu. 21 1.3.4.1. Xác định các chỉ tiêu hiệu quả tài chính trong hoạt động XNK: 21 1.3.4.2. Xác định hiệu quả tài chính của hoạt động XNK trong điều kiện có tín dụng. 24 1.3.4.3. Xác định hiệu quả kinh tế xã hội của hoạt động XNK 24 CHƯƠNG II 26 THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH THƯƠNG MẠI XUẤT KHẨU 26 VÀ HOẠT Đệ̃NG XUẤT KHẨU CỦA VIậ́T NAM 26 TRONG QUÁ TRÌNH Hệ̃I NHẬP AFTA 26 2.1. Thực trạng chính sách thương mại xuất khẩu của Việt Nam dưới góc độ các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả CSTM xuất khẩu trong lộ trình tham gia AFTA. 26 2.1.1 Công cụ chính sách phí thuế quan của Việt Nam từ 1990 đến nay 26 2.1.1.1. Giấy phép XNK 26 2.1.1.2. Thủ tục hải quan – XNK hàng hoá 26 2.1.1.3. Hạn ngạch xuất nhập khẩu 27 2.1.1.4. Quản lý ngoại tệ 27 2.2. Thực trạng tác động của chính sách thương mại xuất khẩu của Việt Nam tới hoạt động xuất khẩu các mặt hàng chủ yếu sang các nước trong khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA) 28 2.2.1. Về mặt ưu điểm của chính sách thương mại XK 28 2.2.2. Những nhược điểm của chính sách và vấn đề thực tiễn đang đặt ra. 29 2.3. Những thách thức và cơ hội của Việt Nam khi tham gia AFTA 31 2.4. Về thị trường xuất khẩu 32 CHƯƠNG III 36 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ BIậ́N PHÁP HOÀN THIậ́N CHÍNH SÁCH 36 XUẤT NHẬP KHẨU TRONG QUÁ TRÌNH Hệ̃I NHẬP AFTA 36 TỪ 2010 - 2020 của VIậ́T NAM 36 3.1.Quan điểm về hoàn thiện chính sách thương mại XK của Việt Nam trong quá trình tham gia khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA) 36 3.2.Phương hướng hoàn thiện chính sách thương mại xuất khẩu của Việt Nam trong lộ trình hội nhập AFTA – ASEAN dưới góc độ các chỉ tiêu tài chính. 36 3.2.1.Phương hướng hoàn thiện công cụ chính sách thuế XNK 37 3.2.2.Phương hướng hoàn thiợ̀n cụng cụ chính sách mặt hàng và chính sách mặt hàng 40 3.2.2.1.Đụ́i với chính sách mặt hàng 40 3.2.2.2.Đối với chính sách thị trường 42 3.2.3.Phương hướng hoàn thiện công cụ cán cân thanh toán quốc tế và cán cân thương mại 45 3.2.3.1 Cán cân thanh toán quốc tế 45 3.2.3.2.Cán cõn thương mại 45 3.2.4.Phương hướng hoàn thiện công cụ chính sách tài trợ và bảo hiểm xuất khẩu. 46 3.2.5.Phương hướng hoàn thiện công cụ chính sách hợp tác đầu tư xuất khẩu 47 3.2.5.1.Hoàn thiện chính sách đầu tư. 47 3.2.5.2.Hoàn thiện chính sách về thủ tục hành chính 48 3.2.6.Hoàn thiợ̀n cụng cụ chính sách vụ́n,tài chính tiờ̀n tợ̀ và tỷ giá hụ́i đoái 49 3.3.Biện pháp thực hiện việc hoàn thiện chính sách xuất khẩu của Việt Nam trong quá trình hội nhập ASEAN 50 3.3.1.Các giải pháp tổng thể thực hiện cam kết trong quá trình hội nhập của Việt Nam 50 3.3.2.Tăng cường xõy dựng và thực thi chính sách thương mại quụ́c tờ́ của nhà nước 51 3.3.2.1.Chính sách hội nhập ASEAN phải nằm trong chính sách kinh tế chung 51 3.3.2.2.Các điờ̀u kiợ̀n đờ̉ thực hiợ̀n chính sách 51 3.3.3.Tăng cường quản lý và điều tiết vĩ mô của nhà nước trong quá trình thực hiện chính sách thương mại quốc tế 52 3.3.3.1.Tăng cường chức năng quản lý kinh tờ́ của các Bụ̣,ngành 52 3.3.3.2.Chủ đụ̣ng điờ̀u tiờ́t sự phát triờ̉n của các ngành các lĩnh vực 52 3.3.4.Động viên và khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam tham gia hội nhập ASEAN bằng các biện pháp tài chính tín dụng 53 3.3.5.Đõ̉y mạnh hoạt động Marketing ở nước ngoài 54 3.3.6.Đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ cán bộ để đáp ứng yêu cầu hội nhập 54 3.4.Một số kiến nghị giúp nâng cao hiệu quả của việc triển khai thực hiện chính sách thương mại và nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trong hội nhập AFTA – ASEAN 55 3.4.1.Những kiờ́n nghị đụ́i với viợ̀c chỉ đạo điờ̀u hành thực hiợ̀n các cam kờ́t CEPT-AFTA trong chính sách thương mại của Viợ̀t Nam trong thời gian tới 55 3.4.2.Những kiến nghị đối với việc giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam từ đó giúp nâng cao hiệu quả thực hiện của chính sách thương mại XK. 56 Kết luận 57 Tài liệu tham khảo 59
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Hoàn thiện chính sách thương mại xuất khẩu dười góc độ tiếp cận các chi tiêu tài chính trong lộ trình Việt Nam gia nhập AFTA, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
n b¸n cña níc ta, s¾p tíi khi AFTA h×nh thµnh ta hµng gièng ta, ®iÒu híng ra c¸c thÞ trêng kh¸c lµ chÝnh chø cha ph¶i lµ bu«n b¸n trong khu vùc lµ chÝnh, trong nh÷ng n¨m tíi, kh¶ n¨ng xuÊt g¹o, dÇu th« cho khu vùc nµy sÏ gi¶m. Trong khi ®ã víi viÖc ¸p dông biÓu thuÕ AFTA, hµng cña ASEAN cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n trong viÖc ®i vµo thÞ trêng ta, do ®ã cµng ph¶i ra søc phÊn ®Êu gia t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó ®i vµo thÞ trêng ASEAN c¶i thiÖn c¸n c©n th¬ng m¹i.
C¸c DN cña ta cÇn tÝch cùc, chñ ®éng tËn dông thuËn lîi do c¬ chÕ AFTA mëi ra ®Ó gia t¨ng XK sang c¸c thÞ trêng nµy tõ ®ã t¨ng kim ng¹ch nh÷ng gi¶m vÒ tû träng, h¹n chÕ nhËp siªu, gi¶m bu«n b¸n qua trung gian Singapo, ngoµi ra, cÇn khai thøc tèt thÞ trêng Lµo vµ Campuchia trong bèi c¶nh míi, bëi ph¸t triÓn bu«n b¸n víi Lµo vµ Campuchia kh«ng chØ ®¬n thuÇn mang ý nghÜa kinh tÕ.
MÆt hµng träng t©m cÇn ®îc ®Èy m¹nh XK sÏ lµ g¹o, linh kiÖn vi tÝnh, mét vµi s¶n phÈm c¬ khÝ (®èi víi c¶ c¸c níc ngoµi §«ng D¬ng) vµ ho¸ phÈm tiªu dïng, thùc phÈm chÕ biÕn, s¶n phÈm nhùa, hµng b¸ch ho¸ (®èi víi Lµo vµo Campuchia) vÒ XK mÆt hµng chñ yÕu tõ thÞ trêng nµy sÏ lµ nguyªn liÖu s¶n xuÊt dÇu thùc vËt, ph©n bãn, linh kiÖn vi tÝnh, c¬ khÝ ®iÖn tö, x¨ng dÇu, s¾t thÐp, t©n dîc vµ mét sè chñng lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ phô tïng.
Trung Quèc lµ mét thÞ trêng lín, l¹i ë s¸t níc ta ®ång thêi l¹i lµ mét níc cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao kh«ng nh÷ng trªn thÞ trêng thÕ giãi mµ cßn ngay c¶ trªn thÞ trêng níc ta. Do ®ã, Trung Quèc võa lµ b¹n hµng quan träng ®Çy tiÒm n¨ng cña níc ta, võa lµ ®èi thñ c¹nh tranh. Víi ý nghÜa ®ã ta cÇn thÝch cùc. Chñ ®éng ho¸ trong viÖc thóc ®Èy bu«n b¸n víi Trung Quèc mµ híng chÝnh lµ c¸c tØnh V©n Nam vµ T©y Nam Trung Quèc, phÊn ®Êu ®a kim ng¹ch lªn kho¶ng 3-4 tû USD. Mét trong nh÷ng ph¬ng c¸ch lµ tranh thñ tho¶ thuËn ë cÊp ChÝnh phñ vÒ trao ®æi mÆt hµng víi sè lîng lín, tr©n c¬ së æn ®Þnh, thóc ®Èy bu«n b¸n chÝnh ng¹ch. Bªn c¹nh ®ã, tÝnh ®Õn chÝnh s¸ch cña Trung Quèc, ta nªn cã chÝnh s¸ch thÝch hîp, coi träng bu«n b¸n biªn mËu, tËn dông h¬ng thøc nµy ®Ó gia t¨ng XK trªn c¬ së h×nh thµnh sù ®iÒu hµnh tËp tring vµ nhÞp nhµng tõ phÝa ta. §ång thêi, cÇn chó träng thÞ trêng Hång k«ng – mét thÞ trêng tiªu thô lín vµ vèn lµ mét kh©u trung chuyÓn quan träng nhng gÇn ®©y cã xu híng thuyªn gi¶m trong bu«n b¸n víi ta.
MÆt hµng chñ yÕu ®i vµo hai thÞ trêng nµy sÏ lµ h¶i s¶n, cao su, rau hoa qu¶, thùc phÈm chÕ biÕn vµ ho¸ phÈm tiªu dïng. Hµng NK chñ yÕu tõ trung quèc sÏ lµ ho¸ chÊt, thuèc trõ s©u, mét sè chñng lo¹i ph©n bãn, chÊt dÎo nguyªn liÖu, b«ng, s¾t thÐp, m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ phô tïng. Bªn c¹nh ®ã, cÇn tÝnh ®Õn viÖc hµng Trung quèc gia t¨ng c¹nh tranh víi hµng ho¸ ta s¸u khi Trung Quèc gia nhËp WTO.
Tû träng XK vµo NhËt B¶n ph¶i ®îc t¨ng tõ 15.8% hiÖn nay lªn 17-18% ngang víi møc cña n¨m 1997. Víi ®µ phôc håi cña kinh tÕ NhËt B¶n, cã thÓ vµ cÇn ph¶i t¨ng XK vµo NhËt B¶n ë møc 21 – 22%/n¨m ®Ó ®Õn n¨m 2005 tæng kim ng¹ch vµo thÞ trêng nµy ®¹t møc 5.4-5.9 tû USD. Ta vµ NhËt cÇn cã sù thay ®æi, bµn b¹c (tèt nhÊt lµ trong khu«n khæ song ph¬ng bëi dù kiÕn ®µm ph¸n gia nhËp WTO cña ViÖt Nam cã thÓ cßn kÐo dµi) ®Ó ®i ®Õn ký kÕt tho¶ thuËn vÒ viÖc NhËt B¶n dµnh cho hµng ho¸ cña ViÖt Nam quy chÕ MFN ®Çy ®ñ. C¸c doanh nghiÖp cÇn t¨ng cêng t×m hiÓu c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn ph¬ng thøc ph©n phèi, thñ tôc xin dÊu chøng nhËn chÊt lîng JIS, JAS vµ Ecomark còng nh chÕ ®é x¸c nhËn tríc vÖ sinh thùc phÈm NK cña NhËt. §©y lµ viÖc hÕt søc quan träng, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc ®Èy m¹nh XK n«ng s¶n va thùc phÈm mÆt hµng mµ ta cã thÕ m¹nh. Ngoµi ra cÇn hÕt søc quan t©m ®Õn viÖc thu hót vèn ®Çu t tõ NhËt B¶n ®Ó XK trë l¹i.
Trong nh÷ng n¨m tíi mÆt hµng chñ lùc XK sang NhËt sÏ lµ h¶i s¶n, hµng dÖt may, giÊy dÐp vµ s¶n phÈm da, than ®¸, cµ phª, rau qu¶, thùc phÈm chÕ biÕn, chÌ, ®å gèm sø vµ s¶n phÈm g«c. MÆt hµng chñ yÕu NK sÏ lµ m¸y mÝc, thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao, chÊt dÎo nguyªn liÖu, linh kiÖn ®iÖn tö – tin häc – c¬ khÝ, thuèc trõ sau vµ nguyªn liÖu, s¾t thÐp, nguyªn phô liÖu dÖt nay da.
Hµn Quèc lµ thÞ trêng NK lín h¬n trong khu vùc. Tuy nhiªn ta vÉn nhËp siªu lín,hµng XK cña ta vÉn cha cã chç nµo ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng nµy, chñ yÕu lµ do Hµn Quèc vÉn duy tr× hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ ë møc kh¸ cao. Trong thêi gian tíi, ®Ó ®Èy m¹nh XK sang Hµn Quèc, cÇn kiªn tr× thuyÕt phôc b¹n cã nh÷ng nh©n nhîng cã ý nghÜa vÒ më cöa thÞ trêng, cÇn chó träng tíi mét nh©n tè míi lµ Nam – B¾c TriÒu Tiªn c¶i thiÖn quan hÖ, hµn Quèc sÏ quan t©m nhiÒu h¬n tíi B¾c TriÒu Tiªn nh÷ng mÆt kh¸c t×nh h×nh B¾c triÒn Tiªn ®îc c¶i thiÖn còng më ra kh¶ n¨ng gia t¨ng bu«n b¸n víi B¾c TriÒu Tiªn mµ cho tíi nay hÇu nh kh«ng cã.
Môc tiªu ®Æt ra lµ duy tr× ®Èy m¹nh kim ng¹ch XK dÖt may, h¶i s¶n, giµy dÐp, cµ phª, rau hoa qu¶ than ®¸, dîc liÖu, cè len vµo thÞ trêng n«ng s¶n. MÆt hµng NK chñ yÕu tõ thÞ trêng nµy cã thÓ lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ phô tïng, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, chÊt dÎo nguyªn liÖu, linh kiÖn ®iÖn tö – tin häc, ph©n bãn, s¾t thÐp, t©n dîc vµ nguyªn phô liÖu dÖt may – da.
§µi loan hiÖn lµ b¹n hµng XK quan träng thø 4 cña ViÖt Nam sau EU, NhËt B¶n vµ Singapo. Quan hÖ th¬ng m¹i trong nh÷ng n¨m cã thÓ cã thªm mét sè thuËn lîi.
Môc tiªu chñ yÕu trong thêi gian lµ ®Èy m¹nh XK c¸c mÆt hµng gç, h¶i s¶n, cao su, dÖt may, giµy dÐp, rau qu¶ vµ chÌ. Sau n¨m 2002 cã thÓ cã thªm c¸c s¶n phÈm nh c¬ khÝ vµ ®iÖn gia dông do c¬ së cã vèn ®Çu t cña §µi Loan s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam cã thÓ t¨ng phï hîp víi xu thÕ dÞch chuyÓn s¶n xuÊt nh ®· nªu trªn. Hµng nhËp tõ §µi Loan cã thÓ lµ linh kiÖn ®iÖn tö – vi tÝnh c¬ khÝ, m¸y mãc, thiÕt bÞ phô tïng, nguyªn liÖu dÖt may – da, s¾t thÐp.
CHƯƠNG III
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ BIỆN PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH
XUẤT NHẬP KHẨU TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP AFTA
TỪ 2010 - 2020 cña VIỆT NAM
3.1.Quan ®iÓm vÒ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i XK cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh tham gia khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA)
Quan ®iÓm 1: viÖc ®æi míi vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ ph¶i phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp ASEAN – AFTA
Quan ®iÓm 2: ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ nh»m thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng vµ nhµ níc
Quan ®iÓm 3: Tù do ho¸ th¬ng m¹i quèc tÕ vµ b¶o hé cã chän läc
Quan ®iªm 4: X©y dùng ®ång bé hÖ thèng chÝnh s¸ch qu¶n lý th¬ng m¹i quèc tÕ.
Quan ®iÓm 5: TiÕp tôc kiªn tr× chñ tr¬ng dµnh u tiªn cao cho XK ®Ó thóc ®Èy t¨ng trëng GDP, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, thu hót lao ®éng, cã thªm ngo¹i tÖ.
3.2.Ph¬ng híng hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong lé tr×nh héi nhËp AFTA – ASEAN díi gãc ®é c¸c chØ tiªu tµi chÝnh.
Híng hoµn thiÖn chÝnh s¸ch XK trong nh÷ng n¨m tíi vÉn xuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ khuyÕn khÝch tèi ®a mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu díi mäi h×nh thøc, trong ®ã u tiªn vµ tËp trung vµo XK chÝnh ng¹ch, bu«n b¸n theo ®óng th«ng lÖ ngo¹i th¬ng quèc tÕ vµ khèng chÕ nhËp siªu ë tØ lÖ hîp lÝ. Bªn c¹nh ®ã ngoµi c¸c chÝnh s¸ch c¬ chÕ XNK hiÖn hµnh ®· vµ ®ang ®îc chØ ®¹o thùc hiÖn sÏ thêng suyªn rµ so¸t bæ sung vµ thay ®æi kÞp thêi ®Ó kh«ng ngõng hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ ®iÒu hµnh, phôc vô cho viÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊy xuÊt khÈu theo híng t¨ng nhanh tØ träng c¸c s¶n phÈm ®· qua chÕ biÕn nhÊt lµ chÕ biÕn s©u, gi¶m tØ träng xuÊt khÈu hµng th« vµ s¬ chÕ, khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t, c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghÖ chÕ biÕn nhÊt lµ chÕ biÕn rau qu¶, hµng n«ng, l©m thuû s¶n. KhuyÕnkhÝch u ®·i h¬n ®èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu dïng nhiÒu nguyªn liÖu trong níc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho nhiÒu lao ®éng, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm xuÊt khÈu chÊt lîng cao, c¹nh tranh ®îc víi thÞ trêng thÕ giíi.
3.2.1.Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng cô chÝnh s¸ch thuÕ XNK
* Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch:
- X©y dùng BiÓu thuÕ nhËp khÈu
- Trªn c¬ së thèng nhÊt chñ tr¬ng thuÕ nhËp khÈu lµ c«ng cô b¶o hé chø kh«ng ph¶i lµ nguån thu ng©n s¸ch, ®ång thêi trªn c¬ së chiªn slîc ngµnh hµng. Xu thÕ héi nhËp hiÖn nay sÏ dÉn ®Õn mét sè thay ®æi c¸c chøc n¨ng cña thuÕ nhËp khÈu.
- TÝnh to¸n c¸c tû lÖ b¶o hé thc tÕ, ph©n tÝch gi¸ trÞ gia t¨ng trong tõng ngµnh s¶n xuÊt, ph©n tÝch c¸c lîi thÕ t¬ng ®èi, ®Ó ®¶m b¶o cã thÓ b¶o hé ®óng híng cho nh÷ng ngµnh cã lîi thÕ xuÊt khÈu, nhng ngµnh “non trÎ chiÕn lîc” thuéc lÜnh vùc u tiªn khuyªn khÝch ph¸t triÓn trong kÕ ho¹ch c«ng nghiÖp ho¸ cña ®Êt níc, nh»m thu hót ®îc ®Çu t (tõ nguån vèn níc ngoµi còng nh trong níc) vµo nh÷ng ngµnh cÇn khuyÕn khÝch nµy.
Ngoµi ra còng cÇn x©y dùng ph¬ng ¸n thuÕ nhËp khÈu phï hîp ®Ó tha thÕ c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ sè lîng ®Ó gi¶m bít mét sè thñ tôc hµnh chÝnh do hiÖn nay cã do nhiÒu ®Çu mèi qu¶n lý th¬ng m¹i kh«ng thèng nhÊt, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc qu¶n lý chuyªn ngµnh mµ hµng nhËp khÈu ®îc qu¶n lý thay v× ®îc qu¶n lý b»ng c¸c tiªu chuÈn kü thuËt vµ hµng rµo thuÕ quan.
- ThiÕt kÕ mét c¬ cÊu BiÓu thuÕ nhËp khÈu phï hîp cho c¸c ngµnh trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn nay cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, sè lîng c¸c thuÕ suÊt cÇn s÷ ®îc h¹n chÕ ë møc ®é võa ph¶i ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®¬n gi¶n, trung lËp vµ khång bÞ thay ®æi thêng xuyªn.
* X©y dùng c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch thuÕ quan:
- §èi víi thuÕ ®èi kh¸ng vµ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸: do nh÷ng quy ®Þnh s¬ sµi vÒ viÖc ¸p dông hai lo¹i thuÕ trong luËt thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu bè sing nªn trong thêi gian ®Çu cña giai ®o¹n 2000-2005 cÇn x©y dùng v¨n b¶n ph¸p quy riªng cho hai néi dung nµy, ®ång thêi tiÕn hµnh x©y dùng nghÞ ®Þnh chi tiÕt ho¸ thñ tôc vµ c¸c yªu cÇu ®Ó thùc thi luËt cã tham kh¶o chÆt chÏ c¸c quy ®Þnh cña AFTA vµ c¸c quy ®Þnh WTO
* Thùc hiÖn ®¬n gi¶n ho¸ c¸c møc thuÕ suÊt: viÖc tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp ®ßi hái chóng ta ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng thuÕ trung lËp thÓ hiÖn râ nhÊt ë viÖc ®¬n gi¶n ho¸ c¸c møc thuÕ suÊt ®Ó cã ph©n bæ c¸c nguån lùc mét c¸ch hîp lý, khuyÕn khÝch c¸c nhµ s¶n xuÊt ®Çu t vµo nh÷ng lÜnh vùc cã lîi thÕ so s¸nh lín, cã thÓ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®îc víi hµng ho¸ c¸c níc. §ång thêi mét hÖ thèng thuÕ trung lËp vµ râ rµng cô thÓ ®èi víi tõng s¾c thuÕ nh sau:
- §èi víi thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, ¸p dông mét thuÕ suÊt thèng nhÊt cho mäi ngµnh s¶n xuÊt, kÓ c¶ ®Çu t trong níc vµ ®Çu t níc ngoµi. §ång thêi, cÇn nghiªn cøu, x¸c ®Þnh møc thuÕ suÊt hîp lý so víi mÆt b»ng chung trong khu vùc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thu hót ®Çu t níc ngoµi trùc tiÕp tõ nh÷ng níc ngoµi khu vùc.
- Chóng ta ®· chuyÓn sang thùc hiÖn thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (VAT) thay cho thuÕ doanh thu. Víi sù thay ®æi nµy, chóng ta kh«ng chØ kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng ®¸nh trïng cña thuÕ doanh thu mµ cßn c¶i thiÖn néi c¸ch c¬ b¶n trong viÖc ®¬n gi¶n ho¸ c¸c mÆt thuÕ suÊt.
Tuy nhiªn, møc thuÕ suÊt thuÕ VAT còng cÇn ®îc nghiªn cøu, x¸c ®Þnh mét c¸ch hîp lý ®Ó võa cã t¸c ®éng thuËn lîi vÒ sè thu, võa t¸c ®éng mét c¸ch hiÖu qu¶ tíi viÖc khuyÕn khÝch kinh doanh. Ngoµi ra viÖc ban hµnh vµ ¸p dông thuÕ VAT c¶ ®èi víi hµng nhËp khÈu cßn t¹o ®iÒu kiÖn h¹n chÕ phÇn gi¶m thu cña ng©n s¸ch khi chóng ta ph¶i thùc hiÖn c¸c bíc c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu.
* Më réng diÖn chÞu thuÕ ®iÒu nµy cã mét ý nghÜa quan träng nh»m t¨ng thu cho ng©n s¸ch, gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò vÒ sè thu bÞ gi¶m khi chóng ta ph¶i c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu khi tham gia AFTA. Më réng diÖn chÞu thuÕ cã thÓ ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c s¾c thuÕ nh sau:
- H¹n chÕ lo¹i bá nh÷ng diÖn u ®·i, miÔn gi¶m trong mäi s¾c thuÕ.
- Më réng viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ t¹i nguån ®èi víi c¸c trêng hîp cã nguån thu ph¸t sinh t¹i ViÖt Nam cña c¸c ®èi tîng c tró níc ngoµi.
- §èi víi thuÕ nhËp khÈu, cã thÓ nghiªn cøu ®Ó n©ng møc thuÕ suÊt 0% trong mét sè trêng hîp. Nhng thuÕ suÊt nµy cÇn ®îc xem xÐt cô thÓ c¨n cø theo kim ng¹ch th¬ng m¹i còng nh t×nh h×nh s¶n xuÊt ®Ó n©ng lªn møc 3%-5%. Nh vËy sÏ bï ®¾p nh÷ng thiÕu hôt cho ng©n s¸ch khi thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ nãi cung mµ vÉn ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña AEPT.
- §èi víi thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt thùc hiÖn söa ®æi theo híng më réng diÖn c¸c mÆt hµng ph¶i chÞu lo¹i thuÕ nµy. ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ¸p dông c¶ víi hµng nhËp khÈu vµ hµng s¶n xuÊt trong níc (hiÖn nay lo¹i thuÕ nµy chØ míi ¸p dông víi c¸c mÆt hµng; thuèc l¸, rîu bia, « t« nhËp khÈu, x¨ng). Tuy nhiªn nh÷ng mÆt hµng ®a vµo thùc hiÖn ch¬ng tr×nh CEPT. V× vËy diÖn ®¸nh thuÕ tiªu thÞ ®Æc biÖt cÇn më réng thªm ®èi víi mét sè mÆt hµng tiªu dïng cao cÊp (ch¼ng h¹n m¸y ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, tñ lanh...) Cïng mét mÆt hµng thuéc diÖn chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt th× dï s¶n xuÊt trong níc hay nhËp khÈu ®Òu ph¶i chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt nh nhau.
* Hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ: ViÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ cã ý nghÜa quan träng trong viÖc chèng thÊt thu thuÕ. Trong vÊn ®Ò nµy, cÇn tËp trung chó ý nhÊt viÖc qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi nh÷ng thu nhËp ®îc ph¸t sinh tõ níc ngoµi, tiÕn hµnh qu¶n lý ®èi tîng nép thuÕ b»ng m· sè. Ngoµi ra t¨ng cêng chÊt lîng kiÓm tra, thanh tra thuÕ vµ t¹o m«i trêng ®¬n gi¶n, râ rµng ®Ó khuyÕn khÝch tÝnh tu©n thñ ph¸p luËt cña c¸c ®èi tîng nép thuÕ.
- Tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp, viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ lµ cÇn thiÕt vµ ph¶i ®îc thùc hiÖn tõ khÝa c¹nh t¹o ra mét hÖ thèng qu¶n lý phï hîp víi c¸c níc trong khu vùc vµ quèc tÕ.
Ngµy nay, nhiÒu níc ®ang tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc còng nh nÒn kinh tÕ toµn cÇu. §ã lµ qu¸ tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i b»ng c¸c biÖn ph¸p c¾t gi¶m hµng rµo quan thuÕ vµ phi quan thuÕ. V× thÕ, vÒ l©u dµi thu vÒ thuÕ suÊt nhËp khÈu trong tæng sè thu ng©n s¸ch sÏ gi¶m dÇn vÒ tû träng còng nh vÒ tû träng còng nh vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi lµ xu thÕ tÊt yÕu. HiÖn nay, ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, møc ®é tù do ho¸ th¬ng m¹i ®èi cao, thu thuÕ xuÊt nhËp khÈu chiÕm kho¶ng tõ 7% ®Õn 8% thu nhËp cña ChÝnh phñ, trong khi ®ã tæng thu vÒ ng©n s¸ch chiÕm kho¶ng tõ 40% ®Õn 50% GDP. Nh vËy, trong tiÕn tr×nh tham gia héi nhËp khu vùc ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi c¶i c¸ch hÖ thèng, chÝnh s¸ch thuÕ ch¾c ch¾n sÏ dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi trong c¬ cÊu sè thu tõ thuÕ, tû träng thuÕ gi¸n thu (trong ®ã cã thuÕ thu nhËp khÈu) sÏ gi¶m vµ ngîc l¹i tû träng thuÕ trùc thu sÏ t¨ng lªn. ViÖc chóng ta nghiªn cøu ban hµnh c¸c luËt thuÕ; thuÕ c¸ nh©n sÏ lµ bíc c¶i c¸ch c¨n b¶n ®Çu tiªn nh»m khai th¸c tèi ®a c¸c nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ níc, ®ång thêi t¹o ra nh÷ng c«ng cô thuËn lîi ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t vÜ m« cña Nhµ níc.
3.2.2.Phương hướng hoàn thiện công cụ chính sách mặt hàng và chính sách mặt hàng
3.2.2.1.Đối với chính sách mặt hàng
Mét lµ chuyÓn hoµn toµn vµ chuyÓn nhanh, m¹nh sang hµng chÕ biÕn sau, gi¶m tíi møc tèi ®a hµng nguyªn liÖu vµ gi¶m tíi møc thÊp c¸c hµng s¬ chÕ; nghÜa lµ chuyÓn h¼n tõ xuÊt khÈu tµi nguyªn thiªn nhiªn nhiÒu sang xuÊt khÈu gi¸ trÞ thÆng d.
Hai lµ ph¶i më ra c¸c mÆt hµng hoµn toµn míi. Mét mÆt chuyÓn tõ xuÊt khÈu s¶n phÈm th« sang xuÊt khÈu hµng chÕ biÕn ®èi víi c¸c hµng ®· cã (nh chuyÓn tõ dÇu th« vµ khÝ nguyªn liÖu x¨ng dÇu, nhít, ph©n bãn, ho¸ chÊt; chuyÓn tõ n«ng s¶n th« sang n«ng s¶n chÕ biÕn; tõ l¾p r¸p ®iÖn tö sang chÕ t¹o vµ xuÊt khÈu linh kiÖn...) mÆt kh¸c, cÇn më ra c¸c mÆt hµng hiÖn nay cha cã, nhng cã tiÒm n¨ng vµ cã triÓn väng, phï hîp víi x híng quèc tÕ. §ã lµ c¸c mÆt hµng; s¶n phÈm kü thuËt ®iÖn, s¶n phÈm ®iÖn tö, m¸y c«ng nghiÖp, dÞch vô (du lÞch, vËn t¶i, söa ch÷a tµu thuû, phôc vô dÇu khÝ, phôc vô hµng kh«ng...) vµ c¸c s¶n phÈm trÝ tuÖ. Trong c¸c s¶n phÈm trÝ tuÖ, xö lý d÷ liÖu m¸y tÝnh ®iÖn tö vµ so¹n th¶o c¸c ch¬ng tr×nh phÇn mÒm øng dông trªn m¸y tÝnh ®iÖn tö lµ c¸c lÜnh vùc ®Æc biÖt thÝch hîp víi ngêi ViÖt Nam.
Ba lµ chuyÓn sang xuÊt khÈu chÕ biÕn vµ më ra c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu míi – d¹ng chÕ biÕn s©u vµ tinh, kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc b»ng c¸ch “tù lùc c¸nh sinh”, v× c«ng nghÖ lùc hËu vµ cha cã thÞ trêng æn ®Þnh; mµ ®iÒu ®ã chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc th«ng qua biÖn ph¸p c¬ b¶n lµ hîp t¸c liªn doanh víi níc ngoµi, tríc hÕt lµ c¸c níc tiªn tiÕn.
B¶ng 3.1. Dù b¸o c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo n¨m 2010 vµ 2020
Nhãm hµng
N¨m 2000
N¨m 2010
N¨m 2020
Ki ng¹ch tû USD
Tû träng %
Ki ng¹ch tû USD
Tû träng %
Ki ng¹ch tû USD
Tû träng %
1. Hµng nguyªn liÖu th« vµ s¬ chÕ (dÇu më, than ®¸, thiÕc, cµ phª, cao su, chÌ, g¹o, l¹c, h¹t ®iÒu, rau qu¶ th« vµ s¬ chÕ, t¬ t»m, thuû s¼n, l©m s¶n...)
6.0
30.0
10.0
14
3
20.0
10.0
2. Hµng chÕ biÕn s©u
10.5
52.5
40.0
57.1
140.0
70.0
Trong ®ã
3.0
15.0
5.0
7.1
10.0
5.0
- Hµng dÖt – may mÆc
- GiÊy dÐp
13.0
5.0
3.0
4.3
5.0
2.6
- N«ng s¶n chÕ biÕn s©u
2.0
12.5
5.0
7.1
10.0
5.0
- S¶n phÈm c¬ ®iÖn
2.0
10.0
6.0
8.6
20.0
10.0
- §å ch¬i trÎ em
1.0
1.4
5.0
2.5
- KhÝ ho¸ láng, x¨ng dÇu vµ s¶n phÈm ho¸ dÇu
4.0
5.7
2.0
10.0
- Ho¸ chÊt, ph©n bãn vµ cao su
3.0
4.3
1.0
5.0
- S¾t thÐp vµ s¶n phÈm b»ng kim lo¹i
3.0
4.3
1.0
7.5
- xi m¨ng vµ vËt liÖu x©y dùng kh¸c
3.0
4.3
1.0
7.5
- Sµnh sø vµ thuû tinh
3.0
4.3
1.0
5.0
- c«ng nghÖ thùc phÈm
3.0
4.3
1.0
5.0
- hµng chÕ biÕn s©u kh¸c
2.0
10.0
1.0
5.0
3. DÞch vô thu ngo¹i tÖ
3.5
17.5
20.0
28.6
40.0
20.0
Trong ®ã:
1.0
5.0
5.0
7.15
10.0
5.0
- dÞch vô phÇn mÒm m¸y tÝnh
- du lÞch
1.0
5.0
10.0
14.30
20.0
5.0
- dÞch vô kh¸c
1.5
7.5
5.0
7.15
10.0
5.0
(Kho vËn b¶o hiÓm söa ch÷a tµu thñ, phôc vô dÇu khÝ, phôc vô hµng kh«ng, tµi chÝnh, ng©n hµng...)
Tæng kim ng¹ch XK
20.0
100.0
70.0
100.0
200.0
10.00
Nguồn: Bé Th¬ng m¹i
3.2.2.2.§èi víi chÝnh s¸ch thÞ trêng
§Þnh híng thÞ trêng cã mét tÇm quan träng ®Æc biÖt trong chÝnh s¸ch th¬ng m¹i nãi riªng vµ ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ nãi chung. Bëi lÏ nÕu ph¬ng híng thÞ trêng kh«ng ®îc x¸c ®Þnh râ thÞ hoÆc lµ nÒn kinh tÕ ®Êt níc chËm héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, hoÆc lµ nã cã thÓ dÔ bÞ tæn th¬ng do sù phô thuéc qu¸ lín vµo mét khu vùc thÞ trêng bÊt æn ®Þnh nµo ®ã. ViÖc x¸c ®Þnh ph¬ng híng thÞ trêng kh«ng thÓ lµ sù lùa chän chñ quan mµ ph¶i dùa trªn sù ph©n tÝch nh÷ng biÕn chuyÓn trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc còng nh nh÷ng nguån lùc hiÖn cã vµ triÓn väng ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc.
Ngµy nay, mäi ngêi ®Òu thõa nhËn lµ khu vùc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng lµ khu vùc kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng vµ cã triÓn väng nhÊt cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi.T¹i ®©y, tËp trung nh÷ng xu híng ph¸t triÓn kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ ®iÓn h×nh cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. C¸c nÒn kinh tÕ trong khu vùc n»m trong sù phô thuéc c¬ cÊu kh¸ chÆt chÏ trong mét hÖ thèng ph©n c«ng lao ®éng nhiÒu tÇng líp. Nhng ®©y còng lµ khu vùc më cöa nhÊt, nÕu so víi Ch©u ¢u vµ B¾c Mü, viÖt Nam l¹i ë vµo mét vÞ thÕ hÕt søc quan träng nèi liÒn Nam vµ §«ng Nam ¸ vµ B¾c ¸, v× vËt cã thÓ nãi t¬ng lai cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam phô thuéc chñ yÕu vµo khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng, Ph¬ng ch©m ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng kh«ng nªn hiÓu theo nghÜa ph©n t¸n c¸c quan hÖ bu«n b¸n ®Ó t¹o ra mét thÕ c©n ®èi nµo ®ã, bÊt chÊp hiÖu qu¶ kinh tÕ, H¬n n÷a, sù phô thuéc cña ViÖt Nam vµ khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng hiÖn nay khong gièng nh sù phô thuéc vµo thÞ trêng c¸c níc §«ng ¢u tríc kia.
HiÖn ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN tõ th¸ng 7 n¨m 1995 vµ tham gia ch¬ng tr×nh CEPT nh»m tiÕn tíi khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) vµo n¨m 2006 vµ tõ th¸ng 11/1998 lµ thµnh viªn cña APEC. Sù kiÖnnµy, hiÓn nhiªn lµ t¹o ra cho ViÖt Nam mét thÞ trêng víi gÇn 500 triÖu d©n vèn ®ang chiÕm gÇn 1/3 kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu hµng n¨m cña ViÖt Nam. Song, AFTA ®èi víi ViÖt Nam còng nh tÊt c¶ c¸c thµnh viªn kh¸c kh«ng ph¶i lµ môc tiªu duy nhÊt vµ cuèi cïng. Tù do ho¸ th¬ng m¹i trong khu«n khæ ASEAN lµ bíc ®i cÇn thiÕt vµ g¾n liÒn tiÕn tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i trong ph¹m vi APEC vµ toµn cÇu. V× vËy, tham gia AFTA kh«ng cã nghÜa lµ chuyÓn híng thÞ trêng cña ViÖt Nam, chñ yÕu vµo khu vùc nµy. HiÖu qu¶ lín nhÊt vµ kú väng nhÊt mµ ViÖt Nam nh»m vµo khi tham gia AFTA cã lÏ lµ t¹o lËp mËu dÞch nghÜa lµ lµm t¨ng trëng lîng bu«n b¸n cña ViÖt Nam h¬n lµ lµm thay ®æi tû träng cña ASEAN trong ngo¹i th¬ng cña ViÖt Nam. DÜ nhiªn ®iÒu nµy chØ cã thÓ ®¹t ®îc khi ®ång thêi víi viÖc tù do ho¸ th¬ng m¹i trong khu«n khæ ASEAN, ViÖt Nam ph¶i tÝch cùc më mang c¸c thÞ trêng kh¸c, trong ®ã thÞ trêng c¸c níc ph¸t triÓn lµ rÊt quan träng.
ThÞ trêng NhËt B¶n vµ vµ c¸c níc §«ng B¾c ¸ kh¸c bao gåm c¸c níc NICS, Liªn Bang Nga vµ Trung Quèc lµ thÞ trêng lín cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m võa qua. §ång thêi còng ®ang lµ mét thÞ trêng tiÒm tµng rÊt ®¸ng coi träng. §iÒu nµy kh«ng chØ hµm ý b¶n th©n dung lîng thÞ trêng cña Mü mµ cßn c¸c quy chÕ th¬ng m¹i cña Mü vµ vÞ thÕ cña Mü trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã thÓ hç trî ®¾c lùc cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, NÕu quan hÖ bu«n b¸n víi Mü ®îc khai th«ng, ViÖt Nam sÏ ®îc hëng quy chÕ tèi huÖ quèc vµ chÕ ®é u ®·i thuÕ quan phæ cËp (SGP) giµnh cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
Trong nh÷ng n¨m tíi thÞ trêng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sÏ ®îc ph¸t triÓn theo nguyªn t¾c sau ®©y:
§a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¸t triÓn thÞ trêng trong níc nhiÒu thµnh phÇn, thùc hiÖn thÞ trêng më; tù do ho¸ thÞ trêng. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia xuÊt khÈu.
Thùc hiÖn nguyªn t¾c “cã ®i cã l¹i” trong kinh doanh th¬ng m¹i do Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO ®Ò ra: t¹o nªn mèi quan hÖ g¾n bã gi÷a thÞ trêng xuÊt khÈu víi thÞ trêng nhËp khÈu.
Thùc hiÖn chiÕn lîc “c«ng nghiÖp ho¸ híng vÒ xuÊt khÈu” ®Ó t¹o ra nhiÒu hµng ho¸, ®¹t chÊt lîng quèc tÕ cã søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi. Ho¹t ®éng nhËp khÈu còng ph¶i thùc hiÖn tèt chiÕn lîc nµy. C«ng nghÖ nhËp khÈu lµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña nh÷ng níc kinh tÕ ph¸t triÓn, c«ng nghÖ nguån (Mü NhËt b¶n, EU, Canada...) gi¶m ®Õn møc tèi ®a nhËp khÈu c«ng nghÖ trung gian vµ c«ng nghÖ ®· qua sö dông.
3.2.3.Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng cô c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ vµ c¸n c©n th¬ng m¹i
Trong nh÷ng n¨m tríc m¾t viÖc hoµn thiÖn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ vµ c¸n c©n th¬ng m¹i cÇn tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu sau:
3.2.3.1 C¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ
+ T¨ng nhanh tû lÖ tÝch luü, t¨ng cêng ®Çu t, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t, tríc hÕt lµ c¸c doanh nghiÖp nhá. §Æc biÖt, ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ vèn vay tÝn dông cña níc ngoµi vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ.
+ C©n cã chiÕn lîc qu¶n lý nî níc ngoµi, x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm vay - ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng c¬ së vay, Nhµ níc tr¶ (vµi n¨m tríc c¸c doanh nghiÖp trong c¶ níc cßn nî c¸c kho¶n vay vèn níc ngoµi trªn 340 triÖu USD mµ kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî). ChÝnh phñ ph¶i ®øng ra tr¶ nî níc ngoµi cho c¸c doanh nghiÖp
+ Nhµ níc cÇn sím ban hµnh nh÷ng quy chÕ chÆt chÏ trong viÖc vay vèn níc ngoµi. Mçi dù ¸n vay vèn níc ngoµi cña doanh nghiÖp ph¶i híng vµo môc tiªu s¶n xuÊt. §Æc biÖt lµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Khi doanh nghiÖp x©y dùng ph¬ng ¸n vay ph¶i ®ång thêi x©y dùng ph¬ng ¸n tr¶ nî kÌm theo vµ ph¶i cã thÕ chÊp th× ng©n hµng míi b¶o l·nh.
+ C¸c kho¶n vèn vay níc ngoµi do ChÝnh phñ ®øng ra vay nh»m ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm x©y dùng Nhµ níc.. cÇn ph¶i cã chiÕn lîc tr¶ nî níc ngoµi. CÇn cã kÕ ho¹ch tr¶ nî dÇn nh÷ng kho¶n nî, nî ®Õn h¹n ®Ó b¶o ®¶m uy tÝn quèc tÕ, võa t¹o ®iÒu kiÖn tiÕp tôc vay, võa kh¾c phôc nguy c¬, thÕ hÖ h«m nay vay nî g¸nh nÆng tr¶ nî cho thÕ hÖ mai sau.
3.2.3.2.Cán cân thương mại
+ X¸c ®Þnh ®óng c¬ cÊu hµng nhËp khÈu vµ ®iÒu chØnh lîng hµng nhËp khÈu b»ng thuÕ quan theo híng u tiªn nhËp khÈu vËt t thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i phôc vô nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu.
+ N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng nghÖ nhËp khÈu th«ng qua viÖc Nhµ níc t¹o m«i trêng thuËn lîi vÒ mäi mÆt: hµnh chÝnh – ph¸p lý vµ kinh tÕ sao cho nÒn kinh tÕ lu«n lu«n ë tr¹ng th¸i “nãng” nh»m t¨ng kh¶ n¨ng “hÊp thô” cña nÒn kinh tÕ.
+ KiÓm so¸t chÆt chÏ nhËp khÈu, gi¸m ®Þnh b¾t buéc chÊt lîng hµng nhËp khÈu lµ nh÷ng thiÕt bÞ c«ng nghÖ. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu thiÕt bÞ, c«ng nghÖ l¹c hËu hoÆc gi¸ qu¸ cao so víi gi¸ trung b×nh trªn thÞ trêng thÕ giíi v× nh÷ng lîi Ých c¸ nh©n, bÊt chÊp hËu qu¶ ®Ó l¹i cho c¸c doanh nghiÖp vµ ®Êt níc.
+ C©n b»ng xuÊt – nhËp khÈu chØ lµ mét nöa cña vÊn ®Ò, nöa cßn l¹i lµ c©n b»ng xuÊt – nhËp trong tr¹ng th¸i “nãng” cña nÒn kinh tÕ th× n¬i t¹o thÕ chuyÓn sang xuÊt siªu v÷ng vµ t¨ng trëng nhanh. Môc tiªu ®Õn n¨m 2005, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña níc ta ®¹t 232 tû USD trong ®ã xuÊt khÈu ®¹t 114 USD, nhËp khÈu ®¹t 118 tû USD.
3.2.4.Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng cô chÝnh s¸ch tµi trî vµ b¶o hiÓm xuÊt khÈu.
+ Thµnh lËp tÝn dông xuÊt khÈu ®¶m b¶o tÝn dông vµ c¸c ®iÒu kho¶n vÒ b¶o hiÓm cïng víi c¸c ph¬ng tiÖn tµi trî cho tríc vµ sau khi giao hµng.
+ Tµi trî trùc tiÕp cña Nhµ níc vÒ vèn dµnh cho mét sè doanh nghiÖp chuyªn xuÊt khÈu mét sè n«ng s¶n hµng ho¸ ø ®äng lín trong n«ng d©n mµ thÞ trêng tiªu thô ë níc ngoµi gÆp khã kh¨n.
+ Hç trî tÝn dông víi l·i xuÊt u ®·i hoÆc miÔn thuÕ xuÊt khÈu cho mét sè hµng ho¸ ø ®äng lín trong n«ng d©n mµ thÞ trêng tiªu thô ë níc ngoµi gÆp khã kh¨n.
+ T¨ng cêng chuyÓn giao c«ng nghÖ kinh nghiÖm qu¶n lý vµ ph¸t triÓn kh¶ n¨ng tiÕp thÞ míi b»ng c¸ch ®Èy m¹nh ®Çu t níc ngoµi.
+ Trî cÊp cho mét sè doanh nghiÖp xuÊu khÈu nh÷ng lo¹i hµng ho¸ vµo thØtêng míi, bëi khi x©m nhËp vµo thÞ trêng míi cã nhiÒu rñi ro h¬n xuÊt khÈu sang c¸c thÞ trêng truyÒn thèng (thÞ trêng n¬i cã thÓ lµ míi vÒ s¶n phÈm hoÆc míi vÒ kh«ng gian ®Þa lý kinh tÕ). V× thÕ, trî cÊp díi nhiÒu h×nh thøc (miÔn thuÕ l·i suÊt tÝn dông u ®·i, c¸c biÖn ph¸p hç trî vÒ mÆt Nhµ níc...) ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®i vµo thÞ trêng míi nh»m më réng thÞ trêng xuÊt khÈu.
+ Dµnh nhiÒu u tiªn cho c¸c dù ¸n ®Çu t vµo kÕt cÊu h¹ tÇng phôc vô cho xuÊt khÈu – tríc hÕt lµ c¸c c¶ng biÓn, s©n bay, hÖ thèng giao th«ng liªn quèc gia.
+ Quy chÕ ho¸ vµ khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty b¶o hiÓm vµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh nhËp khÈu thùc hiÖn hµng ho¸ xuÊt khÈu.
3.2.5.Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng cô chÝnh s¸ch hîp t¸c ®Çu t xuÊt khÈu
3.2.5.1.Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t.
- TriÖt ®Ó vµ nhÊt qu¸n thi hµnh c¸c h×nh thøc u ®·i dµnh cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®· ®îc ®Ò cËp ®Õn trong LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc söa ®æi (luËt n¨m 1998)
- Xo¸ bá ngay c¸c thñ tôc xÐt duyÖt phiÒn hµ ®èi víi ®Çu t t nh©n, ®Æc biÖt lµ viÖc phª duyÖt nhËp khÈu m¸y mÝc thiÕt bÞ.
- Rµ so¸t l¹i danh môc ngµnh nghÒ khuyÕn khÝch ®Çu t nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu mµ n¨ng lùc s¶n xuÊt ®· t¬ng ®èi ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong níc cÇn ®îc xem xÐt ®Ó ®a ra khái danh môc nµy, tr¸nh khuyÕn khÝch t¨ng thªm ®Çu t míi, kÓ c¶ ®Çu t níc ngoµi.
- C«ng bè mét kÕ ho¹ch nh»m gi¶m thiÓu hµng tµo phi thuÕ quan vµ ké tr×nh gi¶m thuÕ theo HiÖp ®Þnh CEPT/AFTA víi c¸c bíc ®i râ rµng vµ cô thÓ cho tõng n¨m.
- T¨ng cêng sö dông c¸c biÖn ph¸p nh thuÕ chèng ph¸ gi¸, thuÕ chèng trî cÊp ®Ó ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái mang tÝnh tÝnh thÕ.
Bªn c¹nh viÖc kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, mét nguyªn t¾c n÷a còng cÇn ®îc kh¼ng ®Þnh lµ chÝnh s¸ch u ®·i cho doanh nghiÖp trong níc ph¶i b»ng hoÆc cao h¬n doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi.
ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t cÇn ®îc x©y dùng dùa trªn c¸c tiªu chÝ nh tÝnh chÊt thñ lùc, cÊp ®é chÕ bݪn, ®Ó kh«ng lËp l¹i t×nh tr¹ng khuyÕn khÝch dµn ®Òu, kh«ng cã ®Þnh híng x©y dùng ngµnh hµng chñ lùc vµ ®Þnh híng chuyÓn ®æi c¬ cÊu hµng xuÊt theo híng t¨ng nhanh tû träng hµng ®· qua chÕ biÕn.
Trong c¸c yÕu tè cña tæng cÇu th× ®Çu t lµ yÕu tè tù th©n phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nhËn ®Þnh chñ quan cña nhµ ®Çu t kh«ng biÕn thiªn theo thu nhËp. V× lý do ®ã ngoµi viÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch viÖc duy tr× mét m«i trêng ®Çu t æn ®Þnh nh»m t¹o t©m lý tin tëng cho nhµ ®Çu t mang ý nghÜa cùc kú quan träng.
Ph¸t triÓn hîp lý c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt ®Ó qua ®ã gi¶m thiÓu c¸c khã kh¨n mang tÝnh ®Æc thï ViÖt Nam cho lÜnh vùc ®Çu t.
3.2.5.2.Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vÒ thñ tôc hµnh chÝnh
VÒ thÓ chÕ hµnh chÝnh: tiÕp tôc hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p luËt, ®Æc biÖt lµ c¸c luËt thuÕ, ng©n hµng, th¬ng m¹i vµ chuÈn bÞ c¸c v¨n b¶n híng dÉn quy ®Þnh chi tiÕt ®Ó cã thÓ thùc hiÖn ngay ®îc khi c¸c luËt nãi trªn ®îc th«ng qua ban hµnh.
KhÈn tr¬ng ban hµnh v¨n b¶n híng dÉn thùc hiÖn c¸c luËt vµ ph¸p luËt cßn thiÕu ra so¸t c¸c v¨n b¶n ®· cã ®Ó tr¸nh chång chÐo m©u thuÉn vµ söa ®æi bæ sung ®æi míi quy tr×nh x©y dùng dù ¸n luËt, ph¸p lªnh vµ thùc hiÖn ®óng quy tr×nh.
C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh rêm rµ g©y ¸ch t¾c nh thñ tôc xem xÐt ®Çu t, thñ tôc xin phÐp xuÊt nhËp khÈu thùc hiÖn m« h×nh “1 cöa 1 con dÊu” trong qu¶n lý hµnh chÝnh.
VÒ tæ chøc: ChÊn chØnh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng th¬ng m¹i tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng, lo¹i bá c¸c tÇng líp trung gian, c¸n bé phËn chèng chÐo g©y ¸ch t¾c trong ®iÒu kiÖn hµnh qu¶n lý.
X©y dùng quy chÕ t¨ng cêng phèi hîp gi÷a c¸c bé c¸c ngµnh, gi÷a trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng, c¶i tiÕn lÒ lçi lµm viÖc cña c¬ quan nhµ níc cho phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ thÞ trêng; rµ so¸t c¸c thñ tôc hµnh chÝnh liªn quan tíi cÊp phÐp kinh doanh, thñ tôc hëng cac chÝnh s¸ch u ®·i, khai b¸o vµ kiÓm tra hµng ho¸ xuÊt nh©pj khÈu t¹i c¸c cöa khÈu ®¶m b¶o th«ng tho¸ng, kÞp thêi nhanh chãng.
3.2.6.Hoàn thiện công cụ chính sách vốn,tài chính tiền tệ và tỷ giá hối đoái
Trong thêi gian tíi cÇn t¨ng cêng sö dông c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ ®Ó hç trî cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu nh tû gi¸ hèi ®o¸i, b¶o l·nh b¸n hµng tr¶ chËm, cho vay theo thµnh tÝch xuÊt khÈu.
Tríc tiªn cÇn khÈn tr¬ng tiÕn hµnh c¶i c¸ch hÖ thèng trung gian tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®Ó tr¸nh hiÖn tîng co côm, gi¶m d nî nh ®· x¶y ra t¹i Th¸i Lan khi sè lîng c¸c kho¶n nî khã ®ßi t¨ng nhanh. ViÖc lµm nµy cã t¸c dông c¬ cÊu l¹i hÖ thèng trung gian tµi chÝnh trong ®ã cã c¸c ng©n hµng vµ gãp phÇn lµm lµnh m¹nh hãa m«i trêng kinh doanh vµ thóc ®Èy c¹nh tranh ph¸t triÓn.
TiÕp theo vÒ vÊn ®Ò tû gi¸ hèi ®o¸i lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng n©ng cao søc c¹nh tranh cho hµng xuÊt khÈu trong héi nhËp AFTA vµ thÕ giíi. Nhê c¬ chÕ 2 tû gi¸ bÞ xãa bá ®Ó thay thÕ b»ng mét tû gi¸ chñ ®¹o trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng gióp chÝnh s¸ch tû gi¸ cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc lµm cho gi¸ trÞ ®ång tiÒn ®îc æn ®Þnh, tèc ®é béi chi ng©n s¸ch ®îc k×m chÕ ë møc díi 5% GDP/n¨m, ho¹t ®éng tû gi¸ ®îc kiÓm so¸t ®· mang l¹i nh÷ng thµnh c«ng trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc nãi chung vµ sù gia t¨ng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi riªng. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè tån t¹i cÇn ®iÒu chØnh do vËy ®Ó c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh – tiÒn tÖ cña nhµ níc trong thêi gian tíi thùc sù ph¸t huy t¸c dông ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµm mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t¨ng trëng. Vµ néi dung thiÕt yÕu cña chÝnh s¸ch tû gi¸ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu lµ ph¶i duy tr× sao cho nh÷ng ngêi nhËp khÈu cung cÊp hµng hãa dÞch vô trong níc cã l·i khi b¸n s¶n phÈm cña hä trªn thÞ trêng thÕ giíi. §iÒu nµy ®ßi hái tû gi¸ hèi ®o¸i danh nghÜa ®îc ®iÒu chØnh gi÷ nguyªn hoÆc lµm t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng hãa ®Þch vô cña ViÖt Nam trªn thÞ trêng quèc tÕ. Tríc m¾t tiÕp tôc vµ nhÊt qu¸n thùc hiÖn chñ tr¬ng ®iÒu hµnh tû gi¸ linh ho¹t theo diÔn biÕn thÞ trêng, t×nh h×nh kinh tÕ trong níc vµ ngoµi níc, chñ ®éng can thiÖp thÞ trêng khi cÇn thiÕt nhanh chãng tiÕn tíi tù do hãa tû gi¸ trong giao dÞch. Sau ®ã cÇn níi réng quy ®Þnh vÒ biªn ®é tû gi¸ trong giao dÞch vµ tõng bíc lo¹i bá h¼n quy ®Þnh nµy.
3.3.BiÖn ph¸p thùc hiÖn viÖc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp ASEAN
3.3.1.C¸c gi¶i ph¸p tæng thÓ thùc hiÖn cam kÕt trong qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam
B»ng mäi biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ mµ thùc chÊt lµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña tõng ngµnh s¶n xuÊt, cña tõng doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®©y tríc hÕt lµ nhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm cña chÝnh doanh nghiÖp ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh më cöa nÒn kinh tÕ. Vµ Nhµ níc sÏ ®ãng vai trß quan träng hç trî cho doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi tèi ®a cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn th«ng qua viÖc ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch u ®·i vµ t¹o m«i trêng th«ng tho¸ng cã tÝnh c¹nh tranh cao nh»m khuyÕn khÝch tÝnh n¨ng ®éng vµ n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c doanh nghiÖp.
Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nh»m lµnh m¹nh hãa nÒn tµi chÝnh quèc gia ®¶m b¶o duy tr× ®îc c¸c c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ. C¬ cÊu l¹i nguån thu ng©n s¸ch ®Ó bï ®¾p cho phÇn thiÕu hôt do c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu b»ng c¸ch tiÕp tôc c¶i c¸ch thuÕ trong ®ã chuyÓn dÇn c¬ cÊu tõ thuÕ gi¸n thu sang thuÕ trùc thu.
§Èy nhanh qu¸ tr×nh c¬ cÊu l¹i khu vùc doanh nghiÖp nhµ níc theo híng nhµ níc chØ gi÷ l¹i mét sè lîng nhá c¸c doanh nghiÖp quan träng, mang tÝnh chÊt chiÕn lîc trong ph¸t triÓn kinh tÕ, an ninh, quèc phßng. Kiªn quyÕt thùc hiÖn chÝnh s¸ch cæ phÇn hãa, b¸n hoÆc cho thuª nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç kÐo dµi.
§Èy m¹nh viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt phï hîp víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®¶m b¶o tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c héi nhËp vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Trªn c¬ së ®ã t¹o lËp mét m«i trêng kinh doanh minh b¹ch, th«ng tho¸ng, cã tÝnh c¹nh tranh cao, ®ång thêi t¹o ra mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tù b¶n th©n mçi doanh nghiÖp v¬n lªn, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh trong ph¹m vi thÞ trêng néi ®Þa vµ tiÕn tíi v¬n ra níc ngoµi.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp, b¶n th©n m×nh ph¶i x©y dùng nh÷ng gi¶i ph¸p tríc m¾t vµ ®Þnh híng chiÕn lîc s¶n xuÊt kinh doanh dµi h¹n cña m×nh trªn cam kÕt héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ, nh÷ng yªu cÇu cña héi nhËp c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, th¬ng m¹i, tµi chÝnh, quèc tÕ ®Ó sím cã híng ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh, tËn dông c¸c lîi thÕ vµ u ®·i trong qu¸ tr×nh héi nhËp ®Ó ph¸t triÓn.
3.3.2.Tăng cường xây dựng và thực thi chính sách thương mại quốc tế của nhà nước
3.3.2.1.ChÝnh s¸ch héi nhËp ASEAN ph¶i n»m trong chÝnh s¸ch kinh tÕ chung
Do xuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam thÊp vµ hÖ thèng thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu so víi c¸c níc trong khu vùc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ cßn ë trong t×nh tr¹ng s¾p xÕp, tæ chøc l¹i, hÖ thèng luËt ph¸p chÝnh s¸ch ®nag n»m trong giai ®o¹n hoµn thiÖn, c¬ së h¹ tÇng l¹c hËu nÒn kinh tÕ ®Êt níc chÞu t¸c ®éng cña hµng lo¹t nh÷ng th¸ch thøc to lín v× vËy tiÕn tr×nh héi nhËp ASEAN cña ViÖt Nam vµo ASEAN nhanh hay chËm chñ yÕu phô thuéc vµo qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ trong níc. §Ó tiÕn tr×nh héi nhËp vµo ASEAN cã hiÖu qu¶ th× chÝnh phñ cã nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ héi nhËp ASEAN n»m trong chÝnh s¸ch kinh tÕ chung cña c¶ níc vµ ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p nhÊt ®Þnh c¶ ë ph¹m vi quèc gia vµ ph¹m vi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ.
3.3.2.2.Các điều kiện để thực hiện chính sách
ViÖc æn ®Þnh chÝnh trÞ, kinh tÕ x· héi lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng viÖc ®æi míi chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i th¬ng. Sù rñi ro vÒ chÝnh trÞ tøc lµ kÐm bÒn v÷ng cña mét chÕ ®é chÝnh trÞ cña mét nhµ níc sÏ lµ mét t¸c nh©n m¹nh mÏ lµm mÊt lßng tin, lµm nh¹t ý chÝ cña nh©n d©n trong níc còng nh cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.
æn ®Þnh kinh tÕ tríc hÕt lµ sù ®¶m b ¶o æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn còng lµ mét ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt t¹o m«i trêng thuËn lîi, ®Ó thùc thi sù ®æi míi cña chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ.
Con ngêi thùc thi chÝnh s¸ch ®æi míi: Con ngêi lµ vèn quý nhÊt cña x· héi nÕu chóng ta kh«ng biÕt ®Çu t cho gi¸o dôc, ®µo t¹o, kh«ng n©ng tr×nh ®é cho ngêi lao ®éng th× yÕu tè con ngêi lµ trë ng¹i cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn x· héi c¶n trë sù ®æi míi, ®i lªn cña ®Êt níc. Nãi ®óng ra lµ chÝnh s¸ch ®· ®a ra cã hay kh«ng tèt ®Õn nh thÕ nµo, mµ nh÷ng ngêi triÓn khai vµ thùc hiÖn l¹i kh«ng ®ñ tr×nh ®é ®Ó n¾m b¾t, ®Ó hiÓu biÕt vµ vËn dông th× chÝnh s¸ch ®ã sÏ kh«ng thµnh c«ng.
Më réng chiÕn dÞch tuyªn truyÒn réng r·i cho doanh nghiÖp, cho mäi ngêi hiÓu ®îc chÝnh s¸ch: muèn thÕ chóng ta ph¶i tæ chøc ra bé phËn x©y dùng chÝnh s¸ch vµ thùc thi chÝnh s¸ch ®îc ®Ò ra ®ã lµ ph¶i cã nh÷ng c¸n bé hiÓu biÕt chÝnh s¸ch vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®ã, phæ biÕn c¸c chÝnh s¸ch qua c«ng v¨n, s¸ch b¸o, ®µi ph¸t thanh vµ truyÒn h×nh.
3.3.3.T¨ng cêng qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ
3.3.3.1.Tăng cường chức năng quản lý kinh tế của các Bộ,ngành
¸p dông bu«n b¸n mËu dÞch ®êng biÓn víi c¸c níc thèng nhÊt theo chÝnh s¸ch thuÕ chung vµ theo th«ng lÖ quèc tÕ
Ban hµnh ngay quy chÕ bu«n b¸n mËu dÞch ®êng biÓn phï hîp víi t×nh h×nh.
¸p dông xö lý nghiªm kh¾c ®Ó chèng bu«n lËu, bu«n b¸n hµng cÊm.
Truy quÐt bu«n b¸n, s¶n xuÊt hµng gi¶, nh·n hiÖu gi¶ m¸c ngo¹i.
ChÊn chØnh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu theo ®êng phi mËu dÞch.
3.3.3.2.Chủ động điều tiết sự phát triển của các ngành các lĩnh vực
C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i chñ ®éng x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh ®Ó thÝch øng víi m«i trêng kinh doanh trong khu vùc ASEAN. ChiÕn lîc kinh doanh cÇn ®îc cô thÓ hãa thµnh nh÷ng bíc ®i cô thÓ víi tõng lo¹i mÆt hµng vµ tõng lo¹i thÞ trêng. ViÖc ®¸nh gi¸ c¸c lîi thÕ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong khu vùc cÇn ®îc chó träng vµ ®Ò cao. §Ó thùc hiÖn thµnh c«ng qu¸ tr×nh c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ víi c¸c níc trong ASEAN, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chñ ®éng ®Çu t theo chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm trong ®iÒu kiÖn m«i trêng kinh doanh ®îc c¶i thiÖn khi h×nh thµnh khu vùc mËu dÞch tù do AFTA. ViÖc liªn doanh liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp cÇn ®îc coi träng ®Ó tËn dông kh¶ n¨ng hç trî vÒ vèn vµ c«ng nghÖ cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp ph¶i thêng xuyªn coi träng viÖc ®æi míi kiÓu d¸ng cña s¶n ph¶m, c¶i tiÕn mÉu m·, chÊt lîng cña hµng hãa vµ ph¶i cã chiÕn lîc qu¶ng c¸o thÝch hîp.
3.3.4.§éng viªn vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tham gia héi nhËp ASEAN b»ng c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh tÝn dông
Nhµ níc ®Çu t vèn vµ c¸c ®iÒu kiÖn cho mét sè doanh nghiÖp
LËp quü b¶o l·nh tÝn dông: ChÝnh phñ cÇn ®øng ra thµnh lËp quü b¶o l·nh tÝn dông nh»m môc ®Ých trî gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã tiÒm ph¸t triÓn xuÊt khÈu nhng kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®îc tiÕp cËn nguån vèn cña ng©nhµng do kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp. Quü sÏ ®øng ra b¶o l·nh c¸c kho¶n vay cïng chia sÎ thµnh c«ng víi doanh nghiÖp vµ rñi ro víi ng©n hµng. Nªn ®a mét sè kho¶n môc sau vµo danh môc b¶o l·nh:
B¶o l·nh chøng tõ th¬ng m¹i (doanh nghiÖp cã thÓ ®æi chøng tõ lÊy tiÒn mÆt t¹i ng©n hµng th«ng b¸o L/C ngay sau khi giao hµng, kh«ng ph¶i ®· chuyÓn tiÒn nh hiÖn nay).
B¶o l·nh tiÒn vay mua m¸y mãc, vËt t phôc vô s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu.
B¶o l·nh nép thuÕ n hËp khÈu ®èi víi m¸y mãc, thiÕt bÞ, vËt t nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu.
Quü b¶o hiÓm: cÇn khuyÕn khÝch c¸c hiÖp héi ngµnh hµng tù nguyÖn thµnh lËp c¸c quü b¶o hiÓm (phßng ngõa rñi ro, riªng cho ngµnh cña m×nh, nhÊt lµ trong nh÷ng ngµnh quan träng, cã khèi lîng xuÊt khÈu t¬ng ®èi lín nh g¹o, cµ phª, cao su ... Quü b¶o hiÓm nµy cã nhiÖm vô trî gióp c¸c thµnh viªn hiÖp héi khi gi¸ c¶ thÞ trêng biÕn ®éng thÊt thêng. Khi thÞ trêng thÕ giíi thuËn lîi, cã thÓ xuÊt khÈu víi gi¸ cao h¬n møc gi¸ b¶o hiÓm th× hiÖp héi thu mét phÇn chªnh lÖch ®a vµo quü b¶o hiÓm; ngîc l¹i khi thÞ trêng thÕ giíi biÕn ®éng kh«ng thuËn lîi, gi¸ c¶ xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ b¶o hiÓm th× trÝch quü ®Ó hç trî cho c¸c thµnh viªn.
Cho vay theo thµnh tÝch xuÊt khÈu: ChÝnh phñ nªn xem xÐt ¸p dông chÝnh s¸ch theo thµnh tÝch xuÊt khÈu. Cô thÓ tæng møc ®îc phÐp vay, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ thÕ chÊp, b¶o l·nh sÏ thay ®æi tuú theo thµnh tÝch xuÊt khÈu n¨m tríc cña doanh nghiÖp.
3.3.5.Đẩy mạnh hoạt đéng Marketing ở nước ngoài
Marketing ë níc ngoµi cßn gäi lµ Marketing quèc tÕ. HiÖn nay do sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× quan niÖm vÒ thÞ trêng níc ngoµi còng cã nhiÒu thay ®æi. §èi víi c¸c h·ng ®a quèc gia kh«ng tån t¹i thÞ trêng níc ngoµi mµ chØ cã thÞ trêng ë c¸c khu vùc kh¸c nhau trªn thÕ giíi, cã møc ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau.
Së dÜ cÇn ph¶i Marketing ra thÞ trêng níc ngoµi bëi hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng thÓ cã s½n nÕu thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng trong níc vµ níc ngoµi kh«ng gièng nhau. §iÒu nµy ®ßi hái sù ®iÒu chØnh s¶n phÈm vµ ph¬ng thøc s¶n xuÊt còng nh c¸c mÆt hµng liªn quan.
V× vËy mµ hiÖn nay chóng ta cÇn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta ®Èy m¹nh ho¹t ®éng Marketing ë níc ngoµi ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn tèt ®îc thÞ trêng níc ngoµi tõ ®ã n©ng cao ®îc hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu hay t¨ng nhanh ®îc kim ng¹ch XNK trong thêi gian tíi khi ®· hoµn toµn héi nhËp nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh chung vÒ CEPT-AFTA.
3.3.6.§µo t¹o båi dìng n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé ®Ó ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp
T¨ng cêng ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸c nhµ ho¹t ®éng th¬ng m¹i trë thµnh nh÷ng nhµ doanh nghiÖp cã b¶n lÜnh chÝnh trÞ, th«ng minh, vµ th«ng th¹o nghiÖp vô kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng, ®©y lµ biÖn ph¸p quan träng ®Ó nhanh chãng héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi.
Mét ®éi ngò c¸n bé cã n¨ng lùc kinh doanh ngo¹i th¬ng rÊt cÇn cho viÖc t¨ng cêng xuÊt nhËp khÈu cña ®Êt níc th«ng qua viÖc t×m hiÓu mét c¸ch râ rµng chÝnh x¸c nh÷ng nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi. Muèn vËy mçi c¸n bé vµ nh©n d©n doanh nghiÖp tríc tiªn ph¶i giái nghiÖp vô ë vÞ trÝ ho¹t ®éng cña m×nh, ®ång thêi ph¶i giái c¶ vÒ ngo¹i ng÷ trong ®ã tiÕng Anh lµ quan träng.
Lu«n rÌn luyÖn thãi quen, theo dâi ghi nhËn, nghiªn cøu vµ ph©n tÝch c¸c th«ng tin cã liªn quan tíi s¶n phÈm vµ dÞch vô cña doanh nghiÖp, thÞ trêng môc tiªu, gi¸ c¶ trªn thÞ trêng thÕ giíi ®ång thêi n¾m ®îc kü n¨ng sö dông mét sè ph¬ng tiÖn ph©n tÝch vµ truyÒn d÷ liÖu nh m¸y vi tÝnh, m¸y fax.
G¾n víi c«ng viÖc ®µo t¹o lµ viÖc bè trÝ s¾p xÕp c«ng viÖc thÝch hîp víi tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ngêi kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, kh«ng cã kh¶ n¨ng kinh doanh l¹i ®¶m ®¬ng nh÷ng kh©u quan träng trong kinh doanh.
Ph¬ng thøc ®µo t¹o cã thÓ thùc hiÖn qua nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh ®µo t¹o dµi h¹n, ®µo t¹o ng¾n h¹n, ®µo t¹o chÝnh quy, ®µo t¹o t¹i chøc, ®µo t¹o t¹i chç, ®µo t¹o tõ xa, ®µo t¹o trong níc, ®µo t¹o ngoµi níc.
3.4.Mét sè kiÕn nghÞ gióp n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc triÓn khai thùc hiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong héi nhËp AFTA – ASEAN
3.4.1.Những kiến nghị đối với việc chỉ đạo điều hành thực hiện các cam kết CEPT-AFTA trong chính sách thương mại của Việt Nam trong thời gian tới
CÇn thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ quan ®èi víi nhãm thuéc danh môc c¾t gi¶m ngµy (IL) ®Ó thùc hiÖn gi¶m thuÕ víi thuÕ suÊt cuèi cïng lµ 0 - 5% vµo n¨m 2006 theo lé tr×nh cam kÕt tõ ®ã t¹o tiÒn ®Ò ®Ó ®a toµn bé mÆt hµng trong danh môc nµy xuèng thuÕ suÊt 0% vµo n¨m 2015.
CÇn chó träng vµo viÖc x©y dùng c¸c hµng rµo phi thuÕ quan phï hîp víi yªu cÇu kü thuËt, m«i trêng cña tõng mÆt hµng theo chuÈn mùc quèc tÕ. Xem ®©y lµ khÝa c¹nh ®Ó ViÖt Nam thÓ hiÖn nç lùc nh»m ®Èy nhanh tiÕn tr×nh thùc hiÖn CEPT.
CÇn duy tr× b¶o hé cã chon läc cã thêi gian hîp lý b»ng chÝnh s¸ch thuÕ vµ phi thuÕ víi nh÷ng lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ph¶i theo híng thay thÕ nhËp khÈu mµ theo híng t¹o ra n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ trêng vµ ngoµi khu vùc ASEAN.
C«ng khai hãa vµ ph¸t hµnh miÔn phÝ ®Õn c¸c doanh nghiÖp lé tr×nh chung vµ lé tr×nh thùc hiÖn hµng n¨m vÒ c¾t gi¶m thuÕ quan vµ kh¶ n¨ng ¸p dông hµng rµo phi thuÕ.
3.4.2.Nh÷ng kiÕn nghÞ ®èi víi viÖc gióp n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ViÖt Nam tõ ®ã gióp n©ng cao hiÖu qu¶ thùc hiÖn cña chÝnh s¸ch th¬ng m¹i XK.
TiÕp tôc c¶i thiÖn nhanh h¬n m«i trêng kinh doanh trªn c¬ së xö lý nhanh h¬n c¸c vÊn ®Ò cña nÒn klinh tÕ chuyÓn ®æi nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n n÷a cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ViÖt Nam theo c¬ chÕ thÞ trêng.
Ph¸t triÓn c¸c nguån lùc trong níc vµ t¹o ra lîi thÕ sã s¸nh quèc gia, qua ®ã gióp c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn lîi thÕ c¹nh tranh cña m×nh trong giai ®o¹n 2010 – 2015.
CÇn theo dâi thêng xuyªn hµnh vi ph¶n øng cña c¸c doanh nghiÖp víi m«i trêng kinh doanh ®Ó ®iÒu chØnh kÞp thêi c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch kh«ng cã t¸c ®éng theo híng gióp c¸c doanh nghiÖp gi¶m chi phÝ t¨ng lîi nhuËn mµ chØ t¹o ra t tëng dùa vµo b¶o hé ®Ó t¨ng lîi nhuËn.
KÕt luËn
Trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt níc, th¬ng m¹i nãi chung vµ th¬ng m¹i XK nãi riªng cña níc ta ®· cã vai trß lÞch sö rÊt to lín. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i trong mçi thêi kú ®· gãp phÇn quan träng thùc thi ®êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ ph¸p luËt cña Nhµ níc.
Nh×n l¹i chÆng ®êng h¬n mêi n¨m ®æi míi chÝnh s¸ch th¬ng m¹i nãi chung vµ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i híng xuÊt khÈu nãi riªng, chóng ta ®· cã thÓ kh¼ng ®Þnh nh÷ng ®Þnh híng ®óng ®¾n theo nguyªn t¾c më cöa, ®a ph¬ng hãa, ®a d¹ng hãa vµ ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp tù chñ cña ®Êt níc. Nhê chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®óng ®¾n ®· lµm phån thÞnh nÒn kinh tÕ trong níc, t¨ng cêng XK, thay thÕ NK, ®ång thêi ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc. MÆt kh¸c ta còng nh×n thÊy nh÷ng khuyÕt ®iÓm cña chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i XK ®ang h¹n chÕ qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, h¹n chÕ ®Çu t vµ bÊt cËp víi yªu cÇu thay ®æi nhanh chãng cña nÒn kinh tÕ.
Cã thÓ nãi r»ng ®Ò tµi “Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i XK díi gãc ®é tiÕp cËn c¸c chØ tiªu tµi chÝnh trong lé tr×nh ViÖt Nam gia nhËp AFTA” lµ mét ®Ò tµi phøc t¹p ®ßi hái gi¶i quyÕt ®ång bé nhiÒu yÕu tè, lÜnh vùc liªn quan ®Õn nhiÒu mÆt, ngµnh trong khi thùc hiÖn ®Ò tµi gÆp nhiÒu khã kh¨n do ®iÒu kiÖn thu thËp th«ng tin, sè liÖu vµ thêi gian ng¾n còng nh n¨ng lùc nghiªn cøu nhng chóng t«i còng ®· cè g¾ng ph¸t huy hÕt n¨ng lùc chuyªn m«n cña b¶n th©n vµ vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p ®Ó cã thÓ ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra lµ:
- HÖ thèng hãa mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i xuÊt nhËp khÈu tõ gãc ®é c¸c chØ tiªu tµi chÝnh vÜ m« trong ®iÒu kiÖn héi nhËp.
- Ph©n tÝch thùc tr¹ng cña chÝnh s¸ch th¬ng m¹i XK cña ViÖt Nam trong lé tr×nh héi nhËp AFTA ®Ó chi c¸c mÆt u nhîc ®iÓm trong chÝnh s¸ch th¬ng m¹i xuÊt khÈu cña ViÖt Nam theo gãc ®é c¸c chØ tiªu tµi chÝnh.
- §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p ®æi míi, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i XK ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, kh¶ thi trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy XK, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®¶m b¶o cho hä cã thÓ c¹nh tranh trªn thÞ trêng trong níc vµ ngoµi níc tõ ®ã lµm t¨ng thu ng©n s¸ch cho Nhµ níc vµ c¶i thiÖn ®êi s«ngs kinh tÕ x· héi trong níc.
Víi kÕt qu¶ ®¹t ®îc cña ®Ò tµi chóng t«i hy väng r»ng ®· ®ãng gãp mét phÇn c«ng søc nhá bÐ cña m×nh cho viÖc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ XK phôc vô cho qu¸ tr×nh CNH – H§H nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam trong xu híng toµn cÇu hãa vµ héi nhËp hiÖn nay.
Tµi liÖu tham kh¶o
B¶n tãm t¾t ChiÕn lîc ph¸t triÓn XuÊt nhËp khÈu thêi kú 2001 – 2010, ngµy 11 – 11 – 2000 cña Bé Th¬ng m¹i;
C¬ së khoa häc cña mét sè vÊn ®Ò trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n 2020, XXB ChÝnh trÞ quèc gia, 2001 – ViÖn ChiÕn lîc vµ Ph¸t triÓn;
ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i trong ®iÒu kiÖn héi nhËp, XNB ChÝnh trÞ Quèc gia, 2001 – PGS.TS Hoµng §øc Th©n;
§æi míi chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, NXB Lao ®éng, 2003 - §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n, TS. Lª ThÞ V©n Anh;
Gi¸o tr×nh m«n häc ChiÕn lîc vµ ChÝnh s¸ch Th¬ng m¹i - §¹i häc Th¬ng M¹i.
Héi nhËp AFTA c¬ héi vµ th¸ch thøc – NXB Thèng kª – T« Xu©n D©n - §ç §øc B×nh;
T¹p chÝ Th¬ng m¹i sè 7, 11 vµ 14/2003;
Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN vµ tiÕn tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam – XNB Thèng kª, 2002 – NguyÔn Xu©n Th¾ng;
To¹ ®µm ViÖt Trung vÒ chÝnh s¸ch thuÕ trong tiÕn tr×nh héi nhËp, TS. §ç §øc Minh – ViÖn Nghiªn cøu tµi chÝnh ViÖt Nam;
Tµi liÖu vÒ khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) vµ qu¸ tr×nh gia nhËp AFTA cña ViÖt Nam (Nguån Bé Th¬ng m¹i);
Tê tr×nh ChÝnh phñ sè 44 TTr/BTC vÒ viÖc phª duyÖt nghÞ ®Þnh ban hµnh Danh môc hµng hãa vµ thuÕ suÊt CEPT/AFTA n¨m 2003 – 2006 cña ViÖt Nam cña Bé Tµi chÝnh (NghÞ ®Þnh sÏ ®îc ban hµnh vµ cã hiÖu lùc tõ 01-7-2003);
Quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam – ASEAN vµ ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam – XNB ChÝnh trÞ quèc gia, 2002 – Vò §×nh B¸ch – NguyÔn §×nh Hëng;
Ch÷ viÕt t¾t vµ ký hiÖu
TiÕng Anh
AFTA
: (ASEAN Free Trade Area) – Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN
ASEAN
: (Association of south East Asian Nations) – HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸
CEPT
: (Commom Effective Preferential Tariff) – HiÖp ®Þnh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung
GEL
: (General Exceptions List) – Danh môc lo¹i trõ hoµn toµn
HS
: (Harmonised System) – HÖ thèng hµi hßa hãa
IL
: (Inclusion List) – Danh môc c¾t gi¶m thuÕ ngay
NTB
: (Non – Tariff Barriers) - Hµng rµo phi thuÕ quan kh¸c
PTA
: (Preferential Trading Arragements) – HiÖp ®Þnh u ®·i thuÕ quan
QR
: (Quantitative Restrictiens) – H¹n chÕ ®Þnh lîng
SL
: (Sesitive List) – Danh môc nh¹y c¶m
SPS
: (Sanitary and Phytosanitury Measures) – Quy ®Þnh kiÓm dÞch ®éng, thùc vËt
TBT
: (Technical Barriers To Trade) – Hµng rµo kü thuËt
TEL
: (Temparary Exclusion List) – Danh môc lo¹i trõ t¹m thêi
UNDP
: Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn Hîp Quèc
TiÕng ViÖt
NK
: NhËp khÈu
XK
: XuÊt khÈu
XNK
: XuÊt nhËp khÈu
XHCN
: X· héi chñ nghÜa
DN
: Doanh nghiÖp
CSTM
: ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i
UBND
: Uû ban nh©n d©n
LỜI CẢM ƠN
Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa Quan hệ Quốc tế trường Đại học Dân lập Đông đô, đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy giáo ,TS Nguyễn Bích đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ tạo điều kiện cho em hoàn thành bài báo cáo thực tập tốt nghiệp này.
Do thời gian thực tập có hạn về kiến thức,về lĩnh vực nghiên cứu cßn nhiÒu hạn chế nên những vấn đề trình bày trong bai này không thể tránh khỏi những thiếu sót .Em mong nhận được sự quan tâm, góp ý của các thầy giáo cô giáo để bài viết của em hoàn thiện hơn
Hµ Néi th¸ng 04/2010
Sinh viên
Triệu Thị Quỳnh Anh
MỤC LỤC
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Hoàn thiện chính sách thương mại xuất khẩu dười góc độ tiếp cận các chi tiêu tài chính trong lộ trình Việt Nam gia nhập AFTA.doc
