Đề tài Hoàn thiện công tác kế toán lưu chuyển hàng hoá nhập khẩu với việc nâng cao hiệu quả kinh doanh ở Công ty Xuất nhập khẩu chuyên gia lao động và Kỹ thuật (IMS) - Bộ thương mại

µng ho¸ tõ n­íc ngoµi vÒ tiªu thô trong n­íc. Do ®ã, ta cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh qua mét sè chØ tiªu cô thÓ sau: * ChØ tiªu kÕt qu¶ kinh doanh: Doanh lîi lµ mét chØ tiªu tæng hîp thÓ hiÖn kÕt qu¶ kinh doanh. V× vËy, khi nãi vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ nãi chung vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi riªng, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng nãi tíi doanh lîi. Doanh lîi biÓu hiÖn d­íi hai d¹ng: Sè tuyÖt ®èi vµ sè t­¬ng ®èi. BiÓu hiÖn d­íi d¹ng sè tuyÖt ®èi cña doanh lîi, cã: Lîi nhuËn gép = Doanh thu b¸n hµng - C¸c kho¶n gi¶m trõ - Gi¸ vèn hµng b¸n + C¸c kho¶n gi¶m trõ gåm: gi¶m gi¸, bít gi¸, chiÕt khÊu, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Gi¸ vèn hµng b¸n = Gi¸ CIF (FOB) + ThuÕ nhËp khÈu + Chi phÝ thu mua Lîi nhuËn thuÇn = Lîi nhuËn gép - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ qu¶n lý BiÓu hiÖn cña doanh lîi d­íi d¹ng sè t­¬ng ®èi, cã: Tû suÊt lîi nhuËn = (Lîi nhuËn thuÇn / Doanh thu b¸n hµng) * 100% Tû suÊt nµy ph¶n ¸nh trong 100 ®ång doanh thu th× doanh nghiÖp thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Tû suÊt nµy cµng lín chøng tá ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp cµng ®¹t hiÖu qu¶ cao. Søc sinh lîi cña vèn l­u ®éng = Lîi nhuËn thuÇn / Vèn l­u ®éng b×nh qu©n ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét sè ®ång vèn l­u ®éng lµm ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn trong kú. Sè vßng quay cña vèn l­u ®éng =å doanh thu thuÇn / Vèn l­u ®éng b×nh qu©n ChØ tiªu nµy cho biÕt vèn l­u ®éng quay ®­îc mÊy vßng trong kú. NÕu sè vßng quay t¨ng th× chøng tæ hiÖu qu¶ sö dông vèn t¨ng vµ ng­îc l¹i. * Sè vßng l­u chuyÓn vµ thêi gian mét vßng l­u chuyÓn hµng ho¸. - Sè vßng l­u chuyÓn hµng ho¸ trong kú b»ng møc tiªu thô trong kú chia cho møc dù tr÷ b×nh qu©n. Sè vßng l­u chuyÓn hµng ho¸ trong kú cµng lín th× hiÖu qu¶ kinh doanh cµng cao. Sè vßng l­u chuyÓn hµng ho¸ (V) = Møc tiªu thô trong kú (M) Møc dù tr÷ b×nh qu©n (Dbq) Trong ®ã: Dbq = (1/2 D1 + D2 + D3 + D4 + 1/2 D5 ) / (5-1) Víi D1 , D2 , D3 , D4 - Lµ l­îng dù tr÷ ®Çu c¸c quý D5 - Lµ l­îng dù tr÷ cuèi quý IV - Thêi gian l­u chuyÓn hµng ho¸ (t): Thêi gian l­u chuyÓn hµng ho¸ (t) = Møc dù tr÷ b×nh qu©n (Dbq) x Sè ngµy trong n¨m (T) Møc tiªu thô trong kú (M) Gi÷a sè vßng l­u chuyÓn hµng ho¸ vµ thêi gian l­u chuyÓn hµng ho¸ cã mèi liªn hÖ sau: t = T V Qua ®ã ta thÊy, sè vßng l­u chuyÓn hµng ho¸ tØ lÖ thuËn víi tèc ®é chu chuyÓn hµng ho¸ cßn thêi gian l­u chuyÓn hµng ho¸ tØ lÖ nghÞch víi tèc ®é chu chuyÓn hµng ho¸. V× vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ®ßi hái ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ®ßi hái ph¶i t¨ng sè vßng l­u chuyÓn hµng ho¸ thêi gian l­u chuyÓn hµng ho¸. Bªn c¹nh viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh nhËp khÈu theo hÖ thèng chØ tiªu trªn, chóng ta cßn ph¶i chó ý tíi nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu. Trong ®ã, cã nh÷ng nh©n tè mµ doanh nghiÖp kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®­îc. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu cña doanh nghiÖp bao gåm: Thø nhÊt, nh©n tè thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. Doanh lîi vµ tèc ®é chu chuyÓn hµng ho¸ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nh©n tè chñ quan vµ kh¸ch quan cña thÞ tr­êng. YÕu tè kh¸ch quan gåm cã: Nhê thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Õn nay n­íc ta cã quan hÖ bu«n b¸n víi h¬n 100 n­íc vµ c¸c l·nh thæ ®ñ c¸c ch©u lôc trªn thÕ giíi. ViÖt Nam ®· ký kÕt hiÖp ®Þnh hîp t¸c th­¬ng m¹i EU, b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi Hoa Kú (12/7/1995); gia nhËp khèi ASEAN (28/7/1995). N­íc ta còng tham gia nhiÒu tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ ®ang tõng b­íc gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ (WTO). §ã lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp t¨ng c­êng vµ më réng quan hÖ bu«n b¸n ë c¶ thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. Sù kh¸c nhau vÒ c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu ë c¸c n­íc yªu cÇu ng­êi kinh doanh ph¶i biÕt ®­îc nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vµ ®Æc ®iÓm chÝnh s¸ch nhËp khÈu ë n­íc m×nh vµ n­íc xuÊt khÈu, ®¶m b¶o c«ng viÖc kinh doanh thuËn lîi vµ th«ng suèt. Nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cña thÞ tr­êng. Muèn t¨ng doanh thu hµng nhËp khÈu, bªn c¹nh viÖc quan t©m ®Õn nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n v× nã ®¶m b¶o nguån thu cña doanh nghiÖp lµ thùc tÕ ch¾c ch¾n. YÕu tè chñ quan gåm: Sù n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ am hiÓu ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ cña ®éi ngò c¸n bé kinh doanh trong viÖc t×m hiÓu thÞ tr­êng vµ lËp kÕ ho¹ch kinh doanh. Uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. Thø hai, nh©n tè chÊt l­îng hµng ho¸. Nh©n tè nµy võa cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn kinh doanh vµ tèc ®é l­u chuyÓn hµng ho¸, võa cã ¶nh h­ëng gi¸n tiÕp ®Õn tiÕp t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Hµng ho¸ nÕu ®­îc ®¶m b¶o c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, b¶m ®¶m vÒ thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång, uy tÝn cña doanh nghiÖp víi kh¸ch hµng ®­îc n©ng cao. Thø ba, nh©n tè gi¸ thµnh hµng nhËp khÈu. Gi¸ thµnh hµng nhËp khÈu mét hµng ho¸ lµ tæng sè c¸c chi phÝ vÒ hµng ®ã khi hµng ®i tíi n¬i s¶n xuÊt ®Õn khi vÒ ®Õn cöa khÈu n­íc nhËp khÈu vµ s½n sµng giao cho ng­êi tiªu thô ë trong n­íc nhËp khÈu. Gi¸ thµnh hµng nhËp khÈu cã vai trß rÊt quan träng trong hiÖu qu¶ tµi chÝnh mét ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i th­¬ng cña doanh nghiÖp. NÕu gi¸ thµnh nµy kh«ng tÝnh to¸n ®óng vµ ®ñ th× b¶n chÊt "lç" hoÆc "l·i" ®Òu bÞ hiÓu lÇm, tõ ®ã sÏ dÉn ®Õn nh÷ng quyÕt ®Þnh sai lÇm trong ph­¬ng ¸n kinh doanh cña doanh nghiÖp. Thø t­, nh©n tè c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña doanh nghiÖp nh­: hÖ thèng kho tµng, mÆt b»ng kinh doanh, ph­¬ng tiÖn vµ c¸c trang thiÕt bÞ, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Nh©n tè nµy cã ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh sö dông vèn vµ quy m« kinh doanh cña doanh nghiÖp. Thø n¨m, nh©n tè con ng­êi. §©y lµ nh©n tè quan träng, lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng kinh doanh. ng­êi kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ph¶i lµ ng­êi cã tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc tèt ho¹t ®éng kinh doanh, am hiÓu thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc, cã kinh nghiÖm thùc tiÔn, cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ kh¶ n¨ng giao dÞch th­¬ng m¹i quèc tÕ. Thø s¸u, c¸c nh©n tè kh¸c nh­: c¬ chÕ qu¶n lý kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña Nhµ n­íc, chÝnh s¸ch tÝn dông, qu¶n lý ngo¹i hèi, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh... §èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, nhãm nh©n tè nµy ®­îc xem nh­ lµ nh©n tè kh¸ch quan, nh­ng nã cã ¶nh h­ëng lín ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý nhËp khÈu ë n­íc ta hiÖn nay lµ: thuÕ nhËp khÈu, giÊy phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, h¹n ng¹ch nhËp khÈu vµ kiÓm so¸t ngo¹i tÖ. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¬ chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®· cã nhiÒu thay ®æi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh thuËn lîi vµ dÔ dµng h¬n. Tuy nhiªn, sù thay ®æi qu¸ nhanh c¸c chØ thÞ, nghÞ ®Þnh, quy chÕ ®iÒu tiÕt qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®· cã ¶nh h­ëng ®Õn toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ nµy v× hä ph¶i th­êng xuyªn ph¶i b¸m s¸t, n¾m b¾t nh÷ng th«ng tin vÒ sù thay ®æi cã chÕ ®Ó cã biÖn ph¸p kÞp thêi, phï hîp víi quy ®Þnh kinh doanh cña Nhµ n­íc. C¬ chÕ qu¶n lý vµ sù æn ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch lµ ®iÒu kiÖn quan träng hç trî cho ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ë c¸c ®¬n vÞ nµy ®¹t hiÖu qu¶ cao. Trªn c¬ së ®ã, ta tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu t¹i C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS). 2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS). C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS) lµ mét ®¬n vÞ chuyªn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ nªn cã thÓ nãi tû gi¸ hèi ®o¸i cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh, ®Õn sù sèng cßn cña C«ng ty. H¬n n÷a, trong lÜnh vùc ngo¹i th­¬ng, nhËp khÈu l¹i lµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña c«ng ty nªn sè l­îng ngo¹i tÖ ph¶i chi lín h¬n rÊt nhiÒu so víi sè ngo¹i tÖ thu ®­îc. Do vËy, ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc chÝnh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm gi¶m doanh thu cña doanh nghiÖp. §¸nh gi¸ tæng qu¸t hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty qua hai n¨m 1998 - 1999, ta xem xÐt mét sè chØ tiªu trong b¶ng sau: B¶ng sè 19: Mét sè chØ tiªu kÕt qu¶ cña C«ng ty qua hai n¨m 1998 - 1999 §¬n vÞ: §ång ChØ tiªu N¨m 1998 N¨m 1999 Chªnh lÖch ± % 1. Doanh thu b¸n hµng 26.113.865.197 53.213.024.852 27.199.159.655 103,7 2. c¸c kho¶n gi¶m trõ 245.564.655 229.344.417 .-16.220.238 6,6 3. doanh thu b¸n hµng thuÇn 25.868.300.542 52.983.680.435 27.115.379893 105 4. Gi¸ vèn hµng b¸n 24.777.523.166 51.238.331.346 26.460.808.180 107 5. Lîi nhuËn gép 1.090.777.376 1.745.349.089 654.571.731 60 6. Chi phÝ b¸n hµng 557.609.119 899.565.462 341.956.343 61,3 7 Chi phÝ QLDN 508.454.011 794.486.700 286.032.689 56,3 8. Lîi nhuËn thuÇn KD 24.714.2461 51.296.927 26.582.681 107,6 9. Lîi nhuËn thuÇn tr­íc thuÕ 34.273.381 115.763.161 81.489.780 237,7 10. Tû suÊt lîi nhuËn/DT (%) 0,13 0,22 0,09 11. Tû suÊt lîi nhuËn/Vèn (%) 1,6 5,6 4,4 12. Søc sinh lêi cña VL§ (%) 0,4 0,6 0,2 13. Vßng quay cña VL§ 3,5 5,5 2 Qua c¸c chØ tiªu trong b¶ng trªn ta cã thÓ nhËn thÊy, hai n¨m 1998 vµ 1999 mÆc dï ho¹t ®éng trong m«i tr­êng cã ®Çy sù biÕn ®éng vµ phøc t¹p nh­ vËy, nh×n tæng qu¸t th× C«ng ty lµm ¨n vÉn cã l·i. Doanh thu cña C«ng ty ®· t¨ng thªm c¸c hîp ®ång nhËp khÈu trùc tiÕp vµ hîp ®ång uû th¸c. Do ®ã, doanh thu n¨m 1999 t¨ng so víi n¨m 1998 lµ 1,044 lÇn. Tuy nhiªn, qua viÖc t¨ng doanh thu hay t¨ng lîi nhuËn nµy ta ch­a thÓ ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n chÊt l­îng lao ®éng cña ®¬n vÞ bëi v× mçi n¨m vèn ®Çu t­ cho ho¹t ®éng kinh doanh lµ kh¸c nhau. Do ®ã, hiÖu qu¶ kinh doanh cña C«ng ty t¨ng lªn cßn ®­îc thÓ hiÖn qua chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn. NÕu tû suÊt lîi nhuËn/ doanh thu cña C«ng ty n¨m 1998 lµ 0,13 th× n¨m 1999 ®· t¨ng lªn 0,22 vµ theo ®¸nh gi¸ s¬ bé ba th¸ng ®Çu n¨m 2000 tû suÊt lîi nhuËn cña C«ng ty lªn tíi 0,28. §iÒu nµy chøng tá, víi 100 ®ång doanh thu b¸n hµng, doanh nghiÖp thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n nªn cã thÓ nãi n¨m 1999 C«ng ty lµm ¨n cã hiÖu qu¶ h¬n n¨m 1998 Song nguyªn nh©n lµm cho lîi nhuËn vµ tû suÊt lîi nhuËn n¨m 1998 thÊp cã thÓ do ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ cho sè hµng b¸n ra ë C«ng ty. Thùc tÕ th× c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh mua vµ b¸n hµng nhËp khÈu ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, cuèi kú nã ®­îc kÕt chuyÓn toµn bé ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh mµ kh«ng ph©n biÖt ®ã lµ chi phÝ cña hµng b¸n ra hay cßn tån kho. Cuèi n¨m 1998, sè l­îng hîp ®ång thùc hiÖn dë dang cßn nhiÒu, doanh thu ch­a ®­îc ghi nhËn trong khi kÕt qu¶ l¹i ph¶i g¸nh chÞu chi phÝ cña hµng ho¸ ch­a ®­îc tiªu thô, do ®ã chi phÝ hµng b¸n n¨m 1998 lµ kh¸ lín dÉn ®Õn lîi nhuËn thuÇn vµ tû suÊt lîi nhuËn thÊp. Ngoµi c¸c chØ tiªu trªn, ta cßn ph¶i xÐt ®Õn hÖ sè sinh lêi cña vèn cã nghÜa lµ tæng sè lîi nhuËn so víi sè tµi s¶n ®­îc sö dông ®Ó sinh ra sè lîi nhuËn ®ã. HÖ sè sinh lêi cña vèn kinh doanh lµ mét chØ tiªu quan träng ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh­ ta ®· biÕt, C«ng ty míi ®­îc bµn giao nguyªn tr¹ng tõ m« h×nh lµm dÞch vô kü thuËt sang m« h×nh võa lµm dÞch vô kü thuËt võa kinh doanh tõ ChÝnh phñ sang Phßng th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp, nªn thêi gian ho¹t ®éng Ýt, do ®ã nguån vèn tù bæ sung ch­a nhiÒu. C«ng ty ph¶i ho¹t ®éng kinh doanh dùa trªn nguån vèn vay ng©n hµng lµ chñ yÕu, do ®ã kh¶ n¨ng thanh to¸n ngay cña doanh nghiÖp bÞ h¹n chÕ: l·i suÊt vay ng©n hµng lín gÊp 2,5 lÇn l·i cña ®¬n vÞ. Trong khi tû lÖ nî ph¶i tr¶ so víi tµi s¶n lu«n ë møc cao, n¨m 1998 tû lÖ nµy lµ 59,2% cßn n¨m 1999 lªn tíi 86,4%, ®iÒu ®ã sÏ kh«ng cã lîi cho c«ng viÖc kinh doanh vµ tham gia nhËn thÇu nh÷ng c«ng tr×nh lín cña C«ng ty. MÆc dï vËy, C«ng ty vÉn sö dông hiÖu qu¶ ®ång vèn cña m×nh. ThÓ hiÖn n¨m 1998 mét ®ång vèn bá ra kinh doanh, C«ng ty thu ®­îc 0,016 ®ång l·i, ®Õn n¨m 1999 tû lÖ nµy ®· lªn tíi 0,056 ®ång. Bªn c¹ch ®ã, søc sinh lêi cña mét ®ång vèn l­u ®éng n¨m 1999 còng t¨ng lªn so víi n¨m 1998 lµ 0,002 mÆc dï tû lÖ ®ã ch­a ph¶i lµ ®· cao song chøng tá n¨m 1999 doanh nghiÖp ®· ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n. §iÒu ®ã cßn thÓ hiÖn qua chØ tiªu sè vßng quay cña vèn, n¨m 1999 vèn l­u ®éng cña C«ng ty ®· quay ®­îc 5,5 vßng trong khi n¨m 1998 vèn l­u ®éng chØ quay ®­îc 3,5 vßng trong mét kú. Nh­ vËy n¨m 1999, C«ng ty ®· n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh. §iÒu ®ã chøng tá doanh nghiÖp ®· tõng b­íc æn ®Þnh, ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh ë ®¬n vÞ m×nh ngµy cµng ®¹y hiÖu qu¶ cao. Tuy nhiªn, ®i ®«i víi viÖc n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh C«ng ty cÇn cã biÖn ph¸p tÝch cùc h¬n n÷a trong viÖc gi¶m tèi thiÓu chi phÝ cho ho¹t ®éng kinh doanh còng nh­ viÖc h¹ch to¸n vµ ph©n bè c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh. §Ó hiÓu râ h¬n t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu cña C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS), ta xem xÐt ®Õn kim ng¹ch nhËp khÈu trùc tiÕp cña c«ng ty qua hai n¨m 1998 vµ 1999 qua b¶ng. B¶ng sè 20: B¶ng kim ng¹ch nhËp khÈu trùc tiÕp cña C«ng ty qua hai n¨m 1998 - 1999 STT N­íc N¨m 1998 N¨m 1999 1 NhËt B¶n 775.600 1.516.800 2 Trung Quèc 169.200 412.470 3 Hµn Quèc 325.810 411.190 4 Singapore 15.010 230.440 5 Phillipines 46.040 124.950 6 §øc 102.470 316.360 7 Indonesia 25.800 91.310 8 Anh 38.130 10.860 9 Mü 19.720 59.970 10 Malaysia 15.160 26.280 11 óc 28.060 25.970 12 Nga 26.830 64.940 13 Céng hoµ Czech 12.710 12.990 14 §µi Loan 38.550 46.000 15 Th¸i Lan 29.540 16.180 16 ý 34.870 10.790 Tæng gi¸ trÞ 1.871.500 3.377.500 Qua ®©y, ta thÊy kim ng¹ch nhËp khÈu trùc tiÕp n¨m 1999 cña c«ng ty t¨ng lªn so víi m¨n 1999 lµ 80,47%. B¹n hµng cña c«ng ty chñ yÕu lµ c¸c n­íc trong khu vùc nh­: NhËt B¶n, Hµn Quèc, Singapore, §µi Loan, Trung Quèc... v× ®Ëy lµ nh÷ng thÞ tr­êng cung cÊp chñ yÕu vÒ m¸y mãc, vËt t­, thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt vµ x©y dùng, «t« vµ phô tïng thay thÕ, mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña C«ng ty. Nh÷ng n­íc nµy cã vÞ trÝ n»m gÇn n­íc ta nªn gi¸ thµnh c¸c nÆt hµng nhËp khÈu lµ thÊp h¬n so víi mét sè n­íc kh¸c do chÝ phÝ vËn cuyÓn nhá h¬n. H¬n n÷a, mÆt hµng nhËp khÈu tõ nh÷ng n­íc nµy t­¬ng ®èi phï hîp víi nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tiªu thô trong n­íc. Ngoµi ra, c«ng ty cßn giao dÞch bu«n b¸n víi c¸c n­íc kh¸c ®ã lµ: Mü, Anh, óc, §øc, Nga - nh÷ng n­íc cã tiÒm n¨ng c«ng nghÖ, thÞ tr­êng réng lín vµ phong phó chñng lo¹i c¸c s¶n phÈm. N¨m 1999, gi¸ trÞ nhËp khÈu trùc tiÕp vÉn t¨ng lªn ë c¸c n­íc, trong ®ã cã NhËt B¶n, Trung Quèc, §øc Singapore. C¬ cÊu hµng nhËp khÈu vµ tiªu thô trong n­íc cña C«ng ty qua hai n¨m 1998 - 1999 ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng: B¶ng sè 21: B¶ng c¬ cÊu mÆt hµng nhËp khÈu trùc tiÕp §¬n vi: USD MÆt hµng/ N¨m 1998 1999 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Tæng gi¸ trÞ 1.1871.500 100 3.377.500 100 1.M¸y mãc, vËt t­, thiÕt bÞ s¶n xuÊt vµ x©y dùng 602.600 32,2 1.108.190 32,81 NhËt B¶n 314.610 518.870 Trung Quèc 107.510 271.390 §øc 43.700 123.300 Hµn Quèc 58.340 73.630 Singapore 42.690 78.730 §µi Loan 20.650 15.990 Malaysia 15.160 26.280 2.¤t« vµ phô tïng thay thÕ 636.390 34 681.340 20.17 NhËt B¶n 225.350 351.560 §µi Loan 17.900 12.900 Trung Quèc 37.780 105.320 Hµn Quèc 161.800 125.130 Singapore 43.320 21.490 Th¸i Lan 215.370 Nga 64.940 ý 34.870 3.Dông cô vµ thiÕt bÞ ®iÖn l¹nh 193.460 10,34 323.020 9,56 NhËt B¶n 106.200 257.040 Mü 24.300 Hµn Quèc 52.800 30.380 Th¸i Lan 33.460 11.300 4.§µn, kÌn vµ phô kiÖn 199.940 10,68 334.250 9,9 NhËt B¶n 129.380 206.660 §µi Loan 17.110 Anh 38.130 10.860 Mü 19.720 35.670 Singapore 50.960 Céng hoµ Czech 12.710 12.990 5.ThiÕt bÞ, dông cô nghiªn cøu, thÝ nghiÖm 97.470 5,21 203.850 6,3 6.Hµng tiªu dïng 52.430 2,8 256.780 7,6 7.GiÊy c¸c lo¹i 54.140 2,89 216.060 6,39 8.ThiÕt bÞ an toµn 27.650 1,47 74.000 2,19 9. M¸y vi tÝnh, vËt t­, thiÕt bÞ kh¸c 7.360 0,41 180.010 5,35 Ta cã thÓ thÊy, « t« - phô tïng thay thÕ, m¸y mãc, vËt t­ - thiÕt bÞ phô vô s¶n xuÊt lµ nh÷ng mÆt hµng chiÕm tû träng lín trong kim ng¹ch nhËp khÈu (KNNK) cña C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS) vµ nhËp khÈu. N¨m 1998, «t« - phô tïng thay thÕ chiÕm 34% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu vµ chØ cã 20,17% tæng KNNK n¨m 1999. Cßn m¸y mãc, vËt t­ - thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt vµ x©y dùng chiÕm gÇn bÈy tr¨m ngµn USD n¨m 1998 víi tû träng KNNK lµ 32,2%, n¨m 199 nã t¨ng lªn h¬n 1,2 triÖu USD (chiÕm 32,81%) NhËt B¶n lu«n lµ b¹n hµng lín nhÊt cña C«ng ty. Sau hai nhãm mÆt hµng trªn ph¶i kÓ ®Õn dông cô vµ thiÕt bÞ ®iÖn l¹nh. §©y còng lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu quan träng cña C«ng ty. Ngoµi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, C«ng ty cßn thùc hiÖn cung cÊp c¸c dÞch vô ®iÖn l¹nh cho c¸c ®¬n vÞ, c¸c c¬ quan tæ chøc vµ c¸ nh©n trong n­íc, viÖc nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng nµy cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc gi¶m chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty. N¨m 1999, gi¸ trÞ cña dông cô vµ thiÕt bÞ ®iÖn l¹nh cao h¬n so víi n¨m 1998 lµ gÇn 200.000 USD song tû träng cña nã trong c¬ cÊu c¸c mÆt hµng l¹i thÊp chØ cã 9,56% trong khi n¨m 1997 lµ 10,34, ®iÒu nµy kh«ng chøng tá viÖc cung cÊp dÞch vô kü thuËt ®iÖn l¹nh n¨m 1999 lµ gi¶m. Trong c¬ cÊu hµng ho¸ nhËp khÈu cña C«ng ty dÞch vô kü thuËt vµ nhËp khÈu ®µn, kÌn vµ c¸c phô kiÖn còng chiÕm gi¸ trÞ kh¸ lín, do c«ng ty n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu vÒ hµng ho¸ nµy ë n­íc ta trong mét vµi gÇn ®©y nªn ®· ®Èy m¹nh ho¹t ®éng nhËp khÈu mÆt hµng nµy, ®ång thêi C«ng ty cßn t¨ng c­êng thùc hiÖn c¸c hîp ®ång mua b¸n trùc tiÕp víi c¸c tr­êng nghÖ thuËt. ThÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu chñ yÕu vÒ ®µn vµ c¸c dông cô ©m nh¹c cña C«ng ty lµ: NhËt B¶n, Mü, Anh, Céng hoµ Czech. Bªn c¹ch ®ã nh÷ng mÆt hµng kÓ trªn, C«ng ty cßn nhËp khÈu mét sè hµng ho¸ kh¸c nh­: hµng tiªu dïng (th­êng lµ c¸c hµng xa xØ ph¶i chÞu thuÕ suÊt cao), giÊy ngo¹i c¸c lo¹i, c¸c thiÕt bÞ an toµn, m¸y vi tÝnh,... vµ chiÕm tû träng kh«ng lín trong KNNK cña C«ng ty. Ngoµi viÖc ph©n tÝch c¸c chØ tiªu trªn, ®Ó ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp chóng ta cßn phØ ph©n tÝch t×nh h×nh l­u chuyÓn cña hµng ho¸ nhËp khÈu ë C«ng ty. N¾m b¾t ®­îc tèc ®é l­u chuyÓn hµng ho¸ nhËp khÈu cßn gióp cho c¸c nhµ kinh doanh vµ c¸c nhµ qu¶n lý n¾m b¾t ®­îc t×nh h×nh kinh doanh ë ®¬n vÞ m×nh, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p bæ sung kÞp thêi nh÷ng ®iÓm thiÕu xãt cho ph­¬ng ¸n kinh doanh sau. T×nh h×nh l­u chuyÓn hµng ho¸ nhËp khÈu ë C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS) ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu trong b¶ng sau: B¶ng sè 22: ChØ tiªu ph¶n ¸nh l­u chuyÓn hµng ho¸ ë C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS) ChØ tiªu §¬n vÞ N¨m 1998 N¨m1999 1. Doanh thu tiªu thô hµng nhËp khÈu VND 26.113.865.197 53.213.024.852 2. Møc dù tr÷ hµng n¨m (Dbq) VND 2.735.650.967 3.947.890.750 3. Sè vßng l­u chuyÓn hµng ho¸ (V) Vßng 9,55 13,43 4. Thêi gian l­u chuyÓn hµng ho¸ (t) Ngµy/ vßng 38,24 27,18 Nh­ vËy, ta cã thÓ thÊy sè vßng l­u chuyÓn hµng ho¸ ë C«ng ty chØ cã 9.55 vßng vµo n¨m 1998 th× ®Õn n¨m 1999 sè vßng l­u chuyÓn ®· lªn tíi 13,43 vßng, do sè vßng l­u chuyÓn hµng ho¸ n¨m 1999 nhiÒu h¬n nªn thêi gian cña mét vßng lµ h¬n chØ cã 27,18 ngµy/vßng, trong khi n¨m 1998 lµ 38,24 ngµy/vßng. Nh­ vËy, hiÖu qu¶ sö dông vèn cña C«ng ty n¨m 1999 lµ cao h¬n n¨m 1998. Tãm l¹i, qua ph©n tÝch hÖ thèng chØ tiªu kinh tÕ, C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS) nãi chung n¨m 1999 lµm ¨n cã hiÖu qu¶ h¬n n¨m 1998. Song theo c¸c nµh ph©n tÝch kinh tÕ, th× hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp cßn ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ th«ng qua hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi mµ doanh nghiÖp ®¹t ®­îc. Hä cho r»ng ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thÓ tèi ®a ho¸ ®­îc lîi nhuËn nh­ng l¹i kh«ng mang l¹i phóc lîi cho x· héi ®¸ng kÓ. §øng trªn quan ®iÓm nµy, ta cã thÓ thÊy doanh nghiÖp còng ®¹t ®­îc mét sè chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi nh­: trong n¨m qua C«ng ty vÉn lu«n ®¶m b¶o viÖc lµm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty, ®¶m b¶o quyÒn lîi, phóc lîi x· héi, còng nh­ ®iÒu kiÖn vµ c¬ së vËt kü thuËt lµm viÖc, thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ ®Çy ®ñ cho Nhµ n­íc, n©ng cao møc sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong toµn C«ng ty. MÆc dï ho¹t ®éng trong m«i tr­êng ®Çy sù biÕn ®éng nh­ng qua hai n¨m 1998 vµ 1999, C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS) vÉn ®Èy m¹nh c«ng viÖc kinh doanh, lµm ¨n cã l·i. Song ®Ó duy tr× sù ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ an toµn, ®ßi hái C«ng ty kh«ng ngõng hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý, trong ®ã cã c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, nh»m ph¸t huy mäi lîi thÕ mµ C«ng ty cã ®­îc còng nh­ h¹n chÕ ®­îc nh÷ng rñi ro hay khã kh¨n mµ doanh nghiÖp ph¶i ®­¬ng ®Çu trong t­¬ng lai. ë ch­¬ng sau, em xin ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò nay. PhÇn III Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n l­u chuyÓn hµng ho¸ nhËp khÈu t¹i C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS). I. C¬ së lý luËn cho viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nhËp khÈu. NÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang tõng b­íc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, c¸c ®¬n cÞ kinh tÕ ®Òu cã sù c¹nh tranh gay g¾t ®Ó tån t¹i. Trong kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn nguyªn t¾c lÊy thu bï chi vµ cã l·i. Do ®ã, ®Ó tæ chøc, qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao, ng­êi l·nh ®¹o cÇn ph¶i n¾m ®­îc ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh mét c¸ch kÞp thêi vµ chÝnh x¸c. H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ nguån cung cÊp th«ng tin quan träng cho qu¶n lý. Trong sù ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña n­íc ta vµ bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng trë lªn ®a d¹ng, phøc t¹p vµ mang tÝnh c¹nh tranh cao. C¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ph¶i ®èi mÆt th­êng xuyªn víi sù thay ®æi chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, víi sù biÕn ®éng cña m«i tr­êng kinh doanh quèc tÕ. ChÝnh v× vËy, muèn ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh ë ®¬n vÞ m×nh. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã, c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i kh«ng ngõng ®­îc hoµn thiÖn. Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tr­íc hÕt lµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, ®æi míi trang thiÕt bÞ phôc vô c«ng t¸c kÕ to¸n, hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n vµ bé m¸y kÕ to¸n nh»m ®¸p øng tèt nhu cÇu th«ng tin phôc vô cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng nguyªn t¾c sau: Thø nhÊt, n¾m v÷ng chøc n¨ng, nhiÖm vô cña h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung vµ cña kÕ to¸n nãi riªng. Cïng mét lóc nã ph¶i ph¶n ¸nh, võa ph¶i gi¸m ®èc qu¸ tr×nh kinh doanh nhËp khÈu. V× vËy, cÇn ph¶i hoµn thiÖn tõ bé m¸y kÕ to¸n ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n ®Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong m«i tr­êng lu«n cã biÕn ®éng mµ khã cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc. Thø hai, viÖc hoµn thiÖn ph¶i xuÊt ph¸t t­ ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng nhËp khÈu. Lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh nh­ c¸c ho¹t ®éng kh¸c, môc tiªu chiÕn l­îc ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu lµ ®¹t lîi nhuËn cao nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt. Nh­ vËy, t¨ng lîi nhuËn vµ gi¶m cho phÝ kinh doanh chÝnh lµ ®éng lùc cho viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n vµ n©ng cao chÊt l­îng th«ng tin kÕ to¸n. Thø ba, hoµn thiÖn ph¶i dùa trªn chuÈn mùc, quy ®Þnh cña ph¸p luËt nãi chung vµ chÕ ®é, chÝnh s¸ch tµi chÝnh kÕ to¸n nãi riªng. Ho¹t ®éng nhËp khÈu cã m« h×nh kinh doanh, nh÷ng chÝnh s¸ch qui ®Þnh riªng vµ lµ mét ho¹t ®éng kh¸ phøc t¹p do ®ã tæ chøc h¹ch to¸n nhËp khÈu còng cã nhöng nÐt kh¸c biÖt so víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái cã sai sãt khi thùc hiÖn. Hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô nhËp khÈu ®­îc hiÓu lµ söa ch÷a nh÷ng sai sãt, nh÷ng yÕu tè ch­a khoa häc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kÕ to¸n còng nh­ ®¸p øng nhu cÇu cho qu¶n lý. Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n lµ qóa tr×nh tõ nhËn thøc lµm thay ®æi thùc tÕ vµ xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ bæ sung thªm cho nhËn thøc vµ lý luËn .ViÖc hoµn thiÖn nµy ph¶i dùa trªn nh÷ng chuÈn mùc nh¸t ®Þnh . Thø t­, hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i b¶o ®¶m nguyªn t¾c kinh doanh lµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. Do ®ã, hoµn thiÖn lµ ph¶i lu«n b¸m s¸t môc tiªu cña ho¹t ®éng kinh doanh víi c¸c th«ng tin kÕ to¸n ph¶i nhÆy bÐn, thiÕt thùc, thÞ tr­êng tõ ®ã phôc vô cho c«ng viÖc kinh doanh nhËp khÈu th­êng xuyªn ®óng thêi ®iÓm vµ ®óng lóc . Mét vÊn ®Ò quan träng lµ viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n nhËp khÈu nãi riªng ph¶i ®­îc thùc hiÖn tõ cÊp nhµ n­íc cho ®Õn tõng ®¬n vÞ. Trªn gi¸c ®é vÜ m« ®ã lµ viÖc ban hµnh c¸c th«ng t­, c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn, kÞp thêi tiÕp nhËn c¸c ý kiÕn ph¶n håi bæ sung, söa chöa nh»m hoµn thiÖn chÕ ®é kÕ to¸n. ë gi¸c ®é vi m«, ®ã lµ viÖc chÊp hµnh, tu©n thñ c¸c chÕ ®é trong ph¹m vi vµ qui m« ho¹t ®éng cña tõng doanh nghiÖp, ®ång thêi ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ c¸c bÊt cËp ph¸t sinh khi ¸p dông ®Ó Nhµ n­íc cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh. Ngoµi viÖc chÊp hµnh nh÷ng nguyªn t¾c trªn khi hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nhËp khÈu, th× b¶n th©n bé phËn kÕ to¸n ë C«ng ty ®ßi hái ph¶i ®¹t ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn sau . Mét lµ, ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé, kÕ to¸n cã tr×nh ®é nghiÖp vô, n¾m v÷ng c¸c nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng tøc lµ am hiÓu vÒ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, c¸c chÕ ®Þnh tµi chÝnh vµ thanh to¸n, cã kh¶ n¨ng giao dÞch vµ thanh quyÕt to¸n c¸c hîp ®ång. Muèn tæ chøc vµ tiÕn hµnh c«ng t¸c kÕ to¸n tèt th× ph¶i cã ®éi ngò kÕ to¸n viªn giái, cã kinh nghiÖm thùc tiÔn vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i cã tr×nh ®é nghiÖp vô. C¸n bé kÕ to¸n ph¶i lµ nh÷ng ng­êi nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc, hoµn thµnh tèt c«ng viÖc ®­îc ph©n c«ng, ®ång thêi ph¶i th­êng xuyªn kiÓm tra, ®èi chiÕu c«ng viÖc thùc hiÖn. §¶m b¶o nguyªn t¾c thèng nhÊt qu¶n lý, phßng kÕ to¸n ph¶i cã h¹t nh©n v÷ng ch¾c vµ giÇu kinh nghiÖm mµ tr­íc hÕt lµ KÕ to¸n tr­ëng. Hai lµ, ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c ghi chÐp vµ ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô nhËp khÈu, kÕ to¸n ph¶i th«ng th¹o ngo¹i ng÷ th«ng dông giao dich mµ hiÖn nay lµ tiÕng Anh. Ho¹t ®éng nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng kinh doanh bu«n b¸n víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, trong c¸c v¨n b¶n hay trong ®µm ph¸n ký kÕt ®Òu sö dông b¨ng tiÕng Anh. V× vËy, chØ cã th«ng th¹o ngo¹i ng÷, kÕ to¸n míi hiÓu râ ®­îc néi dung cña chøng tõ, tõ ®ã ph¶n ¸nh chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ trªn sæ s¸ch kÕ to¸n, gãp phÇn n©ng cao c¸c th«ng tin kÕ to¸n. Ba lµ, hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n lµ gi¶m tÝnh to¸n c¸c b­íc trung gian, ghi chÐp vµ xö lý sè liÖu nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng kÕ to¸n, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi ®Çy ®ñ cho c«ng t¸c qu¶n lý. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã ®ßi hái ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n kh«ng ngõng giái vÒ thao t¸c, xö lý trªn m¸y tÝnh mµ cßn ph¶i hiÓu vµ sö dông thµnh th¹o phÇn mÒn kÕ to¸n trong ph©n tÝch, ph¶n ¸nh, xö lý c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh t¹i ®¬n vÞ vµ lËp b¸o c¸o kÕ to¸n ttheo ®Þnh kú. II. Mét sè nhËn xÐt vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nhËp khÈu vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn nh÷ng tån t¹i ë C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS). Cïng víi sù chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lu«n lµ môc tiªu ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu cho ban l·nh ®¹o vµ c¸n bé c«ng nh©n viªn toµn C«ng ty. Tuy míi ®­îc bµn giao sang Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp vµ ®æi sang m« h×nh kinh doanh võa lµm dÞch vô kü thuËt võa kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, C«ng ty tõng b­íc tù kh¼ng ®Þnh m×nh, ph¸t triÓn vµ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty lu«n chó träng viÖc ®¶m b¶o viÖc lµm, æm ®Þnh thu nhËp vµ n©ng cao ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty. HiÖn nay, C«ng ty cã mét c¬ ng¬i ®å sé, trang thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i víi ®éi ngò c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é tay nghÒ cao, cã kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é qu¶n lý giái. HÖ thèng qu¶n lý nãi chung vµ bé m¸y kÕ to¸n nãi riªng kh«ng ngõng ®­îc hoµn thiÖn vµ n©ng cao ®Ó ®¸p øng nhu cÇu, nhiÖm vô ho¹t ®éng kinh doanh. Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty, trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc trang bÞ t¹i tr­êng, yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hiÖn nay vµ t×nh h×nh thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i doanh nghiÖp t«i xin m¹nh d¹n ®­a ra mét sè nhËn xÐt vµ ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn cã thÓ hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n nhËp khÈu, tõ ®ã gãp phÇn t¨ng c­êng qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ë C«ng ty. 1. Mét sè ®iÓm næi bËt vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n ë C«ng ty. Thø nhÊt, trong ®iÒu kiÖn cña c¬ chÕ qu¶n lý míi, t­¬ng øng víi m« h×nh qu¶n lý vµ ®Æc ®iÓm cña lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh, hÖ thèng kÕ to¸n cña C«ng ty ®­îc tæ chøc t­¬ng ®èi gän vµ hoµn chØnh, cã kÕ ho¹ch x¾p xÕp vµ chØ ®¹o tõ trªn xuèng. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm lµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ dÞch vô kü thuËt, C«ng ty ®· lùa chän m« h×nh tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp trung lµ phï hîp. ViÖc h¹ch to¸n ®­îc tËp trung t¹i phßng kÕ to¸n tµi chÝnh cña C«ng ty, cßn c¸c ®¬n vÞ c¬ së nh­ x­ëng gèm thùc hiÖn h¹ch to¸n b¸o sæ theo dâi vµ quy ®Þnh cña kÕ to¸n tr­ëng. C¸c ®¬n vÞ nµy cã nhiÖm vô ghi chÐp, thu thËp kiÓm tra chøng tõ ban ®Çu cña ho¹t ®éng kinh doanh, ®Þnh kú chuyÓn chøng tõ vµ sæ s¸ch cho phßng kÕ to¸n ®Ó tæng hîp. M« h×nh nµy kh«ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc kiÓm tra vµ gi¸m s¸t t×nh h×nh t¸i chÝnh trong viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý vµ chØ ®¹o kinh doanh kÞp thêi cña ban Gi¸m ®èc c«ng ty mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c ph©n c«ng lao ®éng, chuyªn m«n ho¸ theo c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô, ý thøc tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé kÕ to¸n. Thø hai, c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n ®­îc ph©n c«ng t­¬ng ®èi râ rµng cho tõng kÕ to¸n viªn trong phßng, cã sù phèi hîp chÆt chÏ vµ ®ång bé gi÷a c¸c phÇn hµnh víi nhau, ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ ph¹m vi, ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n, ghi chÐp. Tõ ®ã t¹o cho viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu ®­îc dÔ dµng vµ ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt ®Ó söa ch÷a kÞp thêi, ®¶m b¶o cung cÊp nh÷ng trung thùc nh÷ng th«ng tin gióp ban l·nh ®¹o, c¸c ngµnh cã chøc n¨ng ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh trong kú, qua ®ã x©y dùng ®­îc kÕ ho¹ch kinh doanh phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng. Thø ba, vÒ chøng tõ vµ lu©n chuyÓn chøng tõ. C«ng ty sö dông vµ chÊp hµnh nghiªm chØnh mäi ho¸ ®¬n chøng tõ theo ®óng mÉu vµ quy ®Þnh cña Bé Tµi ChÝnh. Mçi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Òu ®­îc ph¶n ¸nh trªn c¸c ho¸ ®¬n, chøng tõ phï hîp vÒ c¶ sè l­îng, nguyªn t¾c ghi chÐp còng nh­ yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý chøng tõ. Chøng tõ lµ nh÷ng c¬ së ban ®Çu ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc h¹ch to¸n, do ®ã c¸c chøng tõ ®Òu ®­îc ®¸nh sè thø tù thêi gian vµ ®­îc kiÓm tra th­êng xuyªn vÒ néi dung nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, kiÓm tra chøng tõ gèc kÌm theo, kiÓm tra vÒ c¸c con sè, c¸c ch÷ ký, kiÓm tra c¸c ®Þnh kho¶n... ViÖc kiÓm tra nµy gióp cho viÖc tæng hîp, ph©n lo¹i th«ng tin kinh tÕ ®Ó ghi sæ tæng hîp vµ chi tiÕt. Do ®Æc ®iÓm cña tõng ho¹t ®éng nhËp khÈu lµ thùc hiÖn theo tõng hîp ®ång nªn C«ng ty qu¶n lý theo tõng hîp ®ång, tõng kho¶n môc, tõng kh¸ch hµng t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc t×m kiÕm, kiÓm tra khi cÇn thiÕt. Bªn c¹nh viÖc tæ chøc kiÓm tra chøng tõ th­êng xuyªn, kÕ to¸n kh«ng ngõng hîp lý ho¸ c¸c thñ tôc lËp vµ sö lý chøng tõ nh­: gi¶m c¸c thñ tôc xÐt duyÖt, ký chøng tõ ®Õn møc tèi ®a, ®ång thêi thøc hiÖn ch­¬ng tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ theo ®óng quy ®Þnh vµ phï hîp víi yªu cÇu cña nghiÖp vô kinh doanh. Khi ¸p dông luËt thuÕ GTGT, c«ng t¸c qu¶n lý chøng tõ thuÕ GTGT ®Çu ra vµ thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc chia lµm hai m¶ng râ rµng thuËn tiÖn cho viÖc kª khai thuÕ GTGT vµ thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc. Thø t­, C«ng ty ¸p dông h×nh thøc chøng tõ ghi sæ ®Ó ph¶n ¶nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. H×nh thøc nµy kh¸ ®¬n gi¶n vÒ quy tr×nh h¹ch to¸n. víi h×nh thøc ghi sæ nµy, c«ng viÖc kÕ to¸n ®­îc ph©n ®Òu trong th¸ng thuËn tiÖn cho viÖc ®èi chiÕu vµ kiÓm tra. C«ng ty sö dông m¸y vi tÝnh trong ghi chÐp xö lý sè liÖu nªn ®· kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc ghi sæ nµy lµ gi¶m ®­îc khèi l­îng ghi chÐp chung, gi¶m møc ®é nhÇm lÉn vÒ con sè, ®ång thêi tiÕn ®é lËp b¸o c¸o vµ cung cÊp chØ tiªu nhanh, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi. Thø n¨m, hÖ thèng tµi kho¶n C«ng ty sö dông trong h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô nhËp khÈu ®­îc chi tiÕt t­¬ng ®èi phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh cña C«ng ty. Víi ®Æc ®iÓm lµ tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, C«ng ty ®· chi tiÕt hÕt c¸c tµi kho¶n 1121, 1122 theo tõng ng©n hµng giao dÞch vµ tµi kho¶n 131, 331 chi tiÕt theo tõng kh¸ch hµng, cïng víi viÖc trang bÞ m¸y tÝnh cho c«ng t¸c kÕ to¸n nªn c«ng t¸c qu¶n lý ngo¹i tÖ vµ c«ng nî cña tõng kh¸ch hµng, tõng nhµ cung cÊp rÊt ®¬n gi¶n vµ thuËn tiÖn, cã thÓ cung cÊp th«ng tin mét c¸ch nhanh chãng khi cÇn thiÕt, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n. Thø sau, C«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p KKTX ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho. Ph­¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin th­êng xuyªn, chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña hµng ho¸ nhËp khÈu trªn c¸c mÆt: tiªu thô, dù tr÷ vµ cung øng, t¹o ra sù qu¶n lý vµ b¶o qu¶n tèt hµng ho¸ c¶ vÒ sè l­îng vµ gi¸ trÞ. Trong h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho, kÕ to¸n ¸p dông ph­¬ng ph¸p thÎ song song lµ rÊt phï hîp. Thø nhÊt lµ v× sè danh ®iÓm hµng ho¸ nhËp kho cña C«ng ty Ýt vµ th­êng xuyªn ®­îc theo dâi theo tõng l« hµng nhËp khÈu cã gi¸ trÞ lín. Thø bÈy, lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ C«ng ty th­êng xuyªn ph¶i sö dông ®Õn ngo¹i tÖ ®Ó giao dÞch, trong khi tû gi¸ ngo¹i tÖ biÕn ®éng th­êng xuyªn vµ khã cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc, C«ng ty ®· sö dông tû gi¸ thùc tÕ ®Ó ghi chÐp lµ kh¸ ®¬n gi¶n. kho¶n chªnh lÖch tû gi¸ kh«ng ®­îc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 431 - Chªnh lÖch tû gi¸, nÕu chªnh lÖch tû gi¸ t¨ng kÕ to¸n ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n 711 - Thu nhËp tµi chÝnh, nÕu chªnh lÖch tû gi¸ gi¶m th× ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n 811 - Chi phÝ tµi chÝnh. Thø t¸m, viÖc h¹ch to¸n nhËp khÈu uû th¸c t¹i C«ng ty t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n. Toµn bé sè tiÒn nhËn cña ®¬n ®¬n vÞ uû th¸c cho viÖc thùc hiÖn hîp ®ång hoÆc hîp ®ång hoÆc nép hé thuÕ, tr¶ hé c¸c chi phÝ, kÕ to¸n ph¶n ¸nh vµo bªn Cã tµi kho¶n 3388. Khi C«ng ty thùc hiÖn hîp ®ång uû th¸c, toµn bé sè tiÒn chi ra th× ®­îc ph¶n ¸nh vµo bªn Nî tµi kho¶n 3388. §Õn khi kÕt thóc hîp ®ång, chªnh lÖch cña tµi kho¶n 3388 ®­îc kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 511 - Doanh thu b¸n hµng ph¶n ¸nh hoa hång uû th¸c nhËp khÈu C«ng ty ®­îc h­ëng. Thø chÝn, c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc ho¹t ®éng nhËp khÈu t¹i C«ng ty hÕt søc chÆt chÏ. Mét hîp ®ång nhËp khÈu ®­îc thøc hiÖn ph¶i ®­îc sù phª chuÈn cña Gi¸m ®èc c«ng ty sau khi ®· xem xÐt ph­¬ng ¸n kinh doanh vµ sù tham m­u cña Phã gi¸m ®èc, KÕ to¸n tr­ëng. Cuèi cïng, ®éi ngò c¸n bé vµ nh©n viªn kÕ to¸n trong C«ng ty cã tr×nh ®é nghiÖp vô, n¾m v÷ng vµ am hiÓu c¸c kü thuËt nghiÖp vô trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, c¸c chÕ ®Þnh tµi chÝnh vµ thanh to¸n, cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ sö dông thµnh th¹o c¸c phÇn mÒn kÕ to¸n. §Æc biÖt, c¸c c¸n bé kÕ to¸n lµ nh÷ng ng­êi nhiÖt t×nh vµ cã tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc. Bªn c¸ch ®ã, t«i nhËn thÊy cßn mét sè vÊn ®Ò cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ tiÕp tôc hoµn thiÖn. 2. Mét sè vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu vµ tiÕp tùc hoµn thiÖn. Thø nhÊt, trong h¹ch to¸n nhËp khÈu tùc tiÕp cã mét sè ®iÓm cô thÓ nh­ sau: Mét lµ, khi C«ng ty tiÕn hµnh ký quü ®Ó më L/C th× l¹i coi ®ã lµ kho¶n øng tr­íc cho nhµ xuÊt khÈu, kÕ to¸n ghi sæ theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 331 - Ph¶i tr¶ cho nhµ cung cÊp Cã TK 1122 - TiÒn göi ng©n hµng ngo¹i tÖ Vµ khi nhËn ®­îc giÊy b¸o nî cña ng©n hµng kÕ to¸n ghi sæ sè tiÒn cßn l¹i theo ®Þnh kho¶n trªn. mÆc dï, h¹ch to¸n nh­ vËy lµ lµm gi¶m ®­îc mét phÇn khèi l­îng ghi chÐp nh­ng l¹i ph¶n ¸nh kh«ng ®óng néi dung nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. Trªn thùc tÕ, nhµ xuÊt khÈu ch­a nhËn sè tiÒn ký quü cña C«ng ty, mµ theo néi dung nghiÖp vô kinh tÕ ®ã th× tµi s¶n lµ tiÒn göi ng©n hµng ngo¹i tÖ cña C«ng ty gi¶m ®i trong khi tµi s¶n kh¸c lµ c¸c kho¶n ký quü t¨ng lªn, cßn theo nh­ sù ph¶n ¸nh cña C«ng ty th× cã nghÜa lµ tiÒn göi ngo¹i tÖ gi¶m vµ nî ph¶i tr¶ gi¶m (cã nghÜa lµ tµi s¶n gi¶m vµ nguån vèn gi¶m). H¹ch to¸n nh­ vËy ta kh«ng thÓ tr¸nh khái sù nhÇm lÉn gi÷a kho¶n më L/C cho hµng nhËp khÈu cña nhµ cung cÊp nµy víi nhµ cung cÊp kh¸c cho dï C«ng ty qu¶n lý theo tõng hîp ®ång nhËp khÈu vµ trªn ®ã ghi râ tõng nghiÖp vô vµ sè tiÒn ph¸t sinh kÌm theo. §Ó h¹ch to¸n râ rµng vµ ph¶n ¸nh ®óng néi dung nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, t«i thiÕt nghÜ C«ng ty nªn h¹ch to¸n sè tiÒn ®ã qua tµi kho¶n 144 - ThÕ chÊp, ký quü, ký ng¾n h¹n, cã nghÜa lµ h¹ch to¸n sè tiÒn ®ã nh­ mét kho¶n ký quü vµ khi thanh to¸n cho nhµ xuÊt khÈu míi ghi gi¶m sè tiÒn ®ã trªn tµi kho¶n nµy vµ lóc ®ã tµi s¶n cña C«ng ty míi thùc sù bÞ gi¶m xuèng. Tr×nh tù h¹ch to¸n nh­ sau: + Khi ký quü më L/C, kÕ to¸n ghi sè tiÒn ký quü theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 144 - (Chi tiÕt theo hîp ®ång më L/C) Cã TK 1122 -TiÒn göi ng©n hµng ngo¹i tÖ + Khi thùc hiÖn thanh to¸n cho nhµ xuÊt khÈu, c¨n cø vµo giÊy b¸o nî cu¶ ng©n hµng, kÕ to¸n ghi : Nî TK 331- (Tæng gi¸ trÞ hîp ®ång ) Cã TK 1122 - ( Sè tiÒn tr¶ cho ng©n hµng ) Cã TK 144 - ( Sè tiÒn ký quû më L/C) Hai lµ, trong h¹ch to¸n nghiÖp vô nhËp hµng, khi nhËn ®­îc gi¸y th«ng b¸o hµng ®· vÒ ®Õn s©n bay ®Õn c¶ng, kÕ to¸n kh«ng ph¶n ¸nh gi¸ trÞ l« hµng ®ã thuéc quyÒn së höu cña c«ng ty ngay lóc ®ã qua tµi kho¶n 151 - Hµng mua ®ang ®i ®­êng, mµ sau khi c«ng ty ®· lµm mäi thñ tôc H¶i quan nhËn hµng vµ nhËp kho kÕ to¸n míi ph¶n ¸nh theo bót to¸n : Nî TK 156- (Tæng gi¸ trÞ hîp ®ång ) Cã TK 331- Ph¶i tr¶ nhµ cung c¸p Cã TK 3333 -ThÕu nhËp KhÈu Nh­ vËy, viÖc x¸c ®Þnh l« hµng thuéc quyÒn së höu cña c«ng ty lµ sai thêi ®iÓm. Ba lµ, trong chÕ ®é kÕ to¸n míi, theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh th× nhöng kho¶n chi phÝ kliªn quan ®Õn viÖc thu mua hµng ho¸ trõ tiÒn hµng vµ thuÕ nhËp khÈu, ph¸t sinh tr­íc lóc nhËp kho hoÆc tiªu thô trùc tiÕp th× ph¶i h¹ch to¸n vµo TK 1562- Chi phÝ thu mau hµng ho¸, ®Õn cuèi kú tiÕn hµnh ph©n bæ cho hµng ho¸ b¸n ra. Nh÷ng kho¶n chi phÝ l­u th«ng, chi phÝ tiÕp thÞ vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô th× ph¶i h¹ch to¸n vµo TK 641 - Chi phÝ b¸n hµng . Nh÷ng chi phÝ chung liªn quan ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp th× ph¶i h¹ch to¸n vµo TK 642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp . Trªn thùc tÕ, ë C«ng ty dÞch vô kü thuËt xuÊt nhËp khÈu th× nh÷ng kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn thu mua hµng nhËp khÈu l¹i võa ®­îc ph¶n ¸nh vµo TK 641 vµ TK 642 Chø kh«ng ®­îc ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n 1562.VÝ dô nh­ c¸c chi phÝ giao dÞch qua ng©n hµng trong qu¸ tr×nh nhËp hµng nh­: phÝ më L/C, phÝ tu chØnh L/C, ®iÖn phÝ, phÝ chuyÓn tiÒn, phÝ Telex, Fax,... §­îc ph¶n ¸nh vµo TK 642 (6425). C¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh lµm thñ tôc nhËn hµng nh­ phÝ vËn chuyÓn, phÝ gi¸m ®Þnh chÊt l­îng, phÝ thuª kho b·i, tiÒn bèc xÕp, phÝ hµnh chÝnh,... ®­îc ph¶n ¸nh vµo TK 641(6418). Cuèi kú c¸c chi phÝ nµy ®­îc kÕt chuyÓn toµn bé ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh, chø kh«ng ph©n biÖt chi phÝ, nh­ vËy nªn khã cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c gi¸ trÞ vèn cña hµng ho¸ tiªu thô, dÉn ®Õn kh«ng x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ kinh doanh cña tõng mÆt hµng. §ång thêi, chóng ta sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc x©y dùng mét chiÕn l­îc kinh doanh hîp lý . §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, t«i thiÕt nghÜ nªn h¹ch to¸n riªng tõng kho¶n chi phÝ mét c¸ch râ rµng. C¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n hµng míi h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 641, c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn qu¶n lý doanh nghiÖp míi h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 642. Riªng chi phÝ thu mua ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh nhËp hµng ph¶i ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n 1562, cuèi kú ph©n bæ chi phÝ thu mua cho sè hµng tiªu thô trong kú vµ sè hµng tån cßn l¹i theo c«ng thøc : Chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tån cuèi kú = Chi phÝ thu mua tån ®Çu kú + Chi phi thhu mua ph¸t sinh trong kú * TrÞ gi¸ mua hµng tån cuèi kú TrÞ gi¸ mua hµng xuÊt tiªu thô trong kú + TrÞ gi¸ mua hµng trong kú Trong ®ã gi¸ trÞ hµng tån cuèi kú lµ tæng gi¸d trÞ trªn c¸c tµi kho¶n : +Tµi kho¶n 151- Hµng mua ®ang ®i ®­êng + Tµi kho¶n 1561 - Hµng ho¸ tån kho + Tµi kho¶n 157 - Hµng göi b¸n Sau ®ã x¸c ®Þnh chi phÝ thu mua b¸n ra trong kú: ChÝ phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng b¸n ra trong kú = Chi phÝ thu mua tån ®Çu kú + Chi phÝ thu mua ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tån cuèi kú Tõ kÕt qu¶ ®ã, ph¶n ¸nh chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho sè hµng ho¸ b¸n ra theo bót to¸n sau: Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 1562- (Chi phÝ thu mua ph©n bæ cho sè hµng tiªu thô) Qua ®ã, t«i xin nªu ra ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n nhËp khÈu trùc tiÕp theo s¬ ®å sau: S¬ ®å 16: Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n nhËp khÈu trùc tiÕp t¹i C«ng ty IMS TK 1112, 1122 TK 151 TK 157 TK 144 TK 331 TK 632 TK 156, 152, 211 TK 632 TK 133 TK 3333 TK 33312 TK 1562 Ký quü L/C Thanh To¸n trõ vµo tiÒn quü më L/C Thanh to¸n tiÒn cho nhµ cung cÊp TrÞ gi¸ hµng göi b¸n TrÞ gi¸ hµng b¸n trùc tiÕp Nép thuÕ NK Sè thuÕ NK ph¶i nép TrÞ gi¸ hµng nhËp kho Nép thuÕ GTGT ThuÕ GTGTph¶i nép TËp hpä chi phÝ thu mua Cuèi kú ph©n bæ chi phÝ thu mua cho hµng tiªu thô trong kú Thø hai, ho¹t ®éng nhËp khÈu chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së hîp ®ång ®· ký kÕt viÖc mua vµ b¸n th­êng theo gi¸ trÞ tõng l« hµng, sæ danh ®iÓm hµng ho¸ cña c«ng ty Ýt, sè lÇn nhËp kho kh«ng nhiÒu nhËp vÒ thuêng giao th¼ng cho kh¸ch hµng t¹i cÇu c¶ng hoÆc s©n bay. H¬n n÷a, trong h¹ch to¸n hµng tån kho, c«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p KKTX vµ ph­¬ng ph¸p thÎ song song ®Ó h¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸ gi÷a kho víi phßng kÕ to¸n nªn hµng ho¸ ®­îc ph¶n ¸nh th­êng xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vµ c«ng viÖc kÕ to¸n ®­îc r¶i ®Òu trong th¸ng. ViÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng xuÊt b¸n theo gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn (gi¸ b×nh qu©n cuèi th¸ng hay gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷) l¹i lµm cho c«ng viÖc dån vµo cuèi th¸ng lµ ch­a hîp lý. T«i thiÕt nghÜ C«ng ty nªn sö dông gÝa thùc tÕ ®Ých danh trong x¸c ®Þnh gi¸ xuÊt b¸n hoÆc xuÊt dïng ®¬n gi¶n vµ chÝnh x¸c h¬n . Thø ba, vÒ sæ kÕ to¸n, sæ theo giái chi tiÕt hµng tån kho cã mét sè ®iÓm sau : + Trong mÉu sæ chi tiÕt theo dâi ngo¹i tÖ, C«ng ty võa h¹ch to¸n tæng hîp sè ngo¹i tÖ theo ®ång ViÖt nam, võa theo dâi chi tiÕt sè l­îng ngo¹i tÖ trªn cïng mét sè. H¬n n÷a, C«ng ty sö dông tû gi¸ thùc tÕ trong ghi chÐp nh­ng trong kÕt cÊu cña sæ l¹i kh«ng cã cét ph¶n ¸nh tû gi¸, do vËy khi ph¸t sinh tû gi¸ l¹i. §ång thêi, xuÊt ph¸t tõ nh­îc ®iÓm cña m¸y vi tÝnh lµ sè ký tù trªn mét trang mµn h×nh bÞ giíi h¹n vµ trong giao dÞch C«ng ty sö dông nhiÒu lo¹i ngo¹i tÖ trªn tµi kho¶n 007 - Ngo¹i tÖ c¸c lo¹i vµ trong mÉu sæ nªn ®­îc bæ sung thªm cét tû gi¸ . Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn nh­ sau: MÉu cò cña C«ng ty lµ: C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS) -------------------------------------------------------------------------- B¸o chi tiÕt sè ph¸t sinh tµi kho¶n 1122 Ngo¹i tÖ göi ng©n hµng Trang: Sè d­ ®Çu kú:....................... §¬n vÞ: §ång Ngµy Sè CT Néi dung TK §¦ Ph¸t sinh nî Ph¸t sinh cãVND PS Nî USD PS Cã USD Tæng céng sè d­ cuèi kú MÉu sæ hoµn thiÖn nh­ sau: C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS) -------------------------------------------------------------------------- B¸o chi tiÕt sè ph¸t sinh tµi kho¶n 1122 Ngo¹i tÖ göi ng©n hµng Trang: Sè d­ ®Çu kú:....................... §¬n vÞ: §ång Ngµy Sè CT Néi dung TK §¦ Ph¸t sinh Nî Ph¸t sinh Cã Sè tiÒn Tû gi¸ Sè tiÒn Tû gi¸ Tæng céng sè d­ cuèi kú + HiÖn nay, C«ng ty vËn dông h×nh thøc thÎ song song trong h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho, víi mÉu sæ cò mÆc dï cã ®ñ c¸c cét ph¶n ¸nh sè l­îng vµ gi¸ trÞ hµng nhËp - xuÊt - tån kho, nh­ng sù bè trÝ c¸c cét nh­ vËy ch­a thùc sù hîp lý vµ rÊt dÔ bÞ nhÇm lÉn khi kiÓm tra v× nã kh«ng râ rµng theo tõng môc nhËp - xuÊt - tån. T«i thiÕt nghÜ C«ng ty nªn bè trÝ l¹i vÞ trÝ gi÷a c¸c cét trong sæ. MÉu sæ cò cña C«ng ty: C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS) -------------------------------------------------------------------------- B¸o chi tiÕt sè ph¸t sinh tµi kho¶n 1561 - Hµng ho¸ Trang: Sè d­ ®Çu kú:....................... §¬n vÞ: §ång CÊp Néi dung TK §¦ Sè l­îng ®Çu kú D­ Nî ®Çu kú Sè l­îng nhËp (km) Sè l­îng xuÊt (km) PS Nî trong kú PS Cã trong kú Sè l­îng cuèi kú D­ Nî cuèi kú Tæng céng SDCK MÉu sæ hoµn thiÖn: C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS) -------------------------------------------------------------------------- B¸o chi tiÕt sè ph¸t sinh tµi kho¶n 1561- Hµng ho¸ Trang: §¬n vÞ: §ång Ngµy Sè CT Néi dung TK §¦ Tån ®Çu kú NhËp trong kú XuÊt trong kú Tån cuèi kú SL TiÒn SL TiÒn SL TiÒn SL TiÒn Céng Thø t­, hiÖn nay C«ng ty ch­a ¸p dông ph­¬ng ph¸p dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n, nh­ng ®©y lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc ¸p ë rÊt rÊt nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi bëi nã thÓ hiÖn nguyªn t¾c thËn träng trong kinh doanh. Dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n ®­îc lËp sÏ gi¶m chi phÝ, do ®ã lµm gi¶m l·i trong liªn ®é kÕ to¸n nªn nã ph¶n ¸nh sù phï hîp gi÷a doanh thu vµ chi phÝ trong mét niªn ®é kÕ to¸n. Thªm vµo ®ã, gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng lu«n lu«n biÕn ®éng do nhiÒu yÕu tè chñ quan vµ kh¸ch quan kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ, vËt liÖu hiÖn ®¹i - nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña doanh nghiÖp, thêi gian k­u chuyÓn hµng ho¸ kÐo dµi cã thÓ sÏ bÞ gi¶m gi¸ do hao mßn v« h×nh hay ®èi víi nh÷ng kho¶n thu kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶. V× vËy, dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n chÝnh lµ nguån bï ®¾p khi tµi s¶n thùc sù gi¶m gi¸, do ®ã nã lµm gi¶m bít c¸c rñi ro vµ thiÖt h¹i cho C«ng ty. KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh sau: - Chi trÝch dù phßng víi nh÷ng mÆt hµng mµ gi¸ thÞ tr­êng t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n gi¶m xuèng so víi gi¸ trÞ trªn sæ s¸ch, chØ lËp dù phßng cho nh÷ng hµng ho¸ ®­îc phÐp kinh doanh, cã chøng tõ, ho¸ ®¬n hîp lÖ. -ViÖc lËp dù phßng chØ thùc hiÖn vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n cho tõng mÆt hµng tån kho, c¨n cø vµo sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ nh÷ng b»ng chøng tin cËy t¹i thêi ®iÓm lËp dù phßng. -Kh«ng ®­îc lÊy phÇn t¨ng gi¸ cña mÆt hµng nµy ®Ó bï ®¾p cho phÇn gi¶m gi¸ cña mÆt hµng kh¸c. Dù phßng gi¶m gi¸ cña hµng tån kho cña niªn ®é tr­íc ch­a dïng ®Õn ®­îc hoµn nhËp hÕt vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n sau, sau ®ã míi lËp l¹i dù phßng cho niªn ®é kÕ to¸n tiÕp theo sau. §Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ tån kho, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 159 - Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Tµi kho¶n nµy ®­îc më chi tiÕt cho tõng mÆt hµng vµ kÕt cÊu nh­ sau: Bªn Nî: - Hoµn nhËp dù phßng. - Xö lý møc thiÖt h¹i do hµng tån kho thùc tÕ gi¶m xuèng. Bªn Cã: LËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho D­ Cã: Kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ch­a sö dông. Khi lËp dù phßng gi¶m gi¸ trÞ hµng tån kho ghi trªn sæ kÕ to¸n víi gi¸ thÞ tr­êng cña hµng tån kho t¹i th¬× ®iÓm kiÓm kª, nÕu gi¸ thÞ tr­êng nhá h¬n th× ta lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho thùc tÕ: Møc dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho = Sè l­îng vËt t­, hµng ho¸ * Gi¸ trÞ vËt t­, hµng ho¸ ghi trªn sæ kÕ to¸n - Gi¸ trÞ vËt t­, hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng Vµ t­¬ng tù nh­ lËp dù phßng tån kho hµng ho¸, tr­íc khi lËp b¶ng kª dù phßng cho c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi, ta ph¶i ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng, dù ®o¸n sè kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®­îc mî vµ chØ lËp dù phßng phØa thu khã ®ßi cho nh÷ng kh¸ch hµng ®ang nî doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ chøng tõ, ho¸ ®¬n hîp lÖ, ghi râ thêi gian thanh to¸n: Møc dù phßng khã ®ßi = Sè nî thu khã ®ßi * Sè phÇn tr¨m cã kh¶ n¨ng mÊt Ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 139 - Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi vµ ®­îc ghi cho tõng kho¶n nî khã ®ßi. C¨n cø vµo c¸c møc dù phßng võa tÝnh, kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi sæ vµ ph¶n ¸nh theo s¬ ®å sau: S¬ ®å 17: KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho TK 721 TK159,139 TK 6426 Hoµn nhËp dù phßng tr­íc vµo ngµy 31/12/ N LËp dù phßng cho niªn ®é N vµo ngµy 31/12/ N Xö lý thiÖt h¹i do gi¶m gi¸ trong niªn ®é N TK 156 Trªn ®©y, t«i ®· nªu lªn mét sè vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu vµ ®­a ra mét vµi ph­¬ng h­íng hoµn thiÖ nh÷ng nh­îc ®iÓm cßn ch­a hîp lý nh»m gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng trong c«ng t¸c kÕ to¸n nhËp khÈu t¹i C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS). Song ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ë C«ng ty kh«ng chØ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n mµ ®ßi hái c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý nã còng kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao vµ hoµn thiÖn. KÕt luËn Sù chuyÓn dÞch sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng sã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ta hiÖn nay ®ßi hái mçi ®¬n vÞ kinh tÕ ph¶i ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o trong tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh theo ®óng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc võa ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, võa gãp phµn thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng nÒn kinh tÕ quèc d©n. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®ã, cïng víi qu¸ tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ë ®¬n vÞ m×nh, trong ®ã cã hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n - mét c«ng cô phôc vô ®¾c lùc cho qu¶n lý. Trong thêi gian thùc tËp ®i s©u t×m hiÓu ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu vµ xuÊt nhËp khÈu, ®­îc sù h­íng dÉn cña C« gi¸o th¹c sÜ Ph¹m BÝch Chi vµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c c«, chó Phßng kÕ to¸n - Tµi chÝnh vµ phßng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu em ®· hoµn thµnh bµi viÕt cña m×nh. Do thêi gian thùc tÕ vµ kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, bµi viÕt kh«ng thÓ ®Ò cËp hÕt mäi vÊn ®Ò cña ®Ò tµi vµ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt, em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ c¸c c« chó trong c¬ quan ®Ó chuyªn ®Ò ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Chuyªn ®Ò ®· ®Ò cËp ®­îc nh÷ng néi dung sau: - VÒ lý luËn: Chuyªn ®Ò nªu lªn ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ho¹t ®éng l­u chuyÓn hµng ho¸ nhËp khÈu vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nhËp khÈu. - VÒ thùc tÕ: Chuyªn ®Ò nªu lªn t×nh h×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n l­u chuyÓn hµng ho¸ nhËp khÈu vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh doanh nhËp khÈu t¹i C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS). Tõ lý luËn vµ thùc tÕ ®ã, phÇn cuèi cña chuyªn ®Ò nªu lªn mét vµi nhËn xÐt vµ mét sè ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n l­u chuyÓn hµng ho¸ nhËp khÈu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ë C«ng ty XuÊt nhËp khÈu chuyªn gia lao ®éng vµ Kü thuËt (IMS). Mét lÇn n÷a, em xin ch©n thµnh c¸m ¬n sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c« gi¸o cïng c¸c c« chó trong c«ng ty. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. KÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp Chñ biªn: PTS. §Æng ThÞ Loan - NXB Gi¸o dôc 11/1996 2.HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp NXB Tµi chÝnh 1995 3.Ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh Chñ biªn: PGS.PTS Ph¹m ThÞ G¸i - NXB Gi¸o Dôc 1998 4.Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu TËp thÓ t¸c gi¶ tr­êng §H Ngo¹i th­¬ng - NXB Gi¸o Dôc 1994 5.Tæ chøc vµ nghiÖp vô kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ. PTS. TrÇn ChÝ Thµnh - NXB Thèng Kª 1994 6.KÕ to¸n ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu PGS. PTS Lª Gia Lôc - NXB Gi¸o Dôc 1995 7.Th«ng t­ thuÕ GTGT cña hµng nhËp khÈu 18/11/1998 8.Th«ng t­ h­íng dÉn kÕ to¸n thuÕ GTGT vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Môc lôc