Đề tài Hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ hàng hoá và xác định kết quả ở Công ty hỗ trợ các hợp tác xã và xí nghiệp nhỏ

Doanh thu b¸n hµng sÏ bï ®¾p ®­îc c¸c chi phÝ bá ra, kÕt qu¶ b¸n hµng sÏ quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong doanh nghiÖp kÕ to¸n ®­îc sö dông nh­ mét c«ng cô s¾c bÐn vµ cã hiÖu lùc ®Ó ph¶n ¸nh kh¸ch quan vµ gi¸m ®èc toµn diÖn mäi ho¹t ®éng cña SXKD cña mét ®¬n vÞ. KÕ to¸n b¸n hµng lµ mét trong nh÷ng néi dung chñ yÕu cña kÕ to¸n trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. 2. ý nghÜa cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i mua hµng ho¸, c¸c doanh nghiÖp dÞch vô t¹o ra c¸c s¶n phÈm dÞch vô.... cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô cho x· héi ,th«ng qua nghiÖp vô b¸n hµng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, sù quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp lµ lµm thÕ nµo s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô cña m×nh ®­îc ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn vÒ c¸c ph­¬ng diÖn: gi¸ c¶, chÊt l­îng, mÉu m·... Doanh nghiÖp chuyÓn giao s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô cho kh¸ch hµng, cßn kh¸ch hµng ph¶i tr¶ cho doanh nghiÖp kho¶n tiÒn t­¬ng øng víi gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô theo gi¸ qui ®Þnh hoÆc tho¶ thuËn. Môc ®Ých kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ cã lîi nhuËn, lµm thÕ nµo doanh nghiÖp cã lîi nhuËn cµng cao. §iÒu ®ã phô thuéc nhiÒu vµo viÖc tæ chøc kiÓm so¸t c¸c kho¶n doanh thu, c¸c kho¶n chi phÝ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, ®Çu t­, ho¹t ®éng tµi chÝnh.... trong kú cña doanh nghiÖp.Doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt kinh doanh mÆt hµng nµo, s¶n xuÊt s¶n phÈm nµo cã hiÖu qu¶ cao, ®Ó ®Çu t­ më réng kinh doanh chóng hoÆc chuyÓn h­íng sang kinh doanh hay s¶n xuÊt mÆt hµng kh¸c. ViÖc tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ®Ó cung cÊp ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt gióp cho chñ doanh nghiÖp vµ gi¸m ®èc ®iÒu hµnh cã thÓ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n kinh doanh, ph­¬ng ¸n ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ nhÊt.Th«ng tin kÕ to¸n ®¶m b¶o tÝnh trung thùc vµ ®¸ng tin cËy cho chñ doanh nghiÖp . ViÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng, kÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh mét c¸ch khoa häc, hîp lý vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp cã ý nghÜa quan träng trong viÖc thu nhËn, xö lý , cung cÊp th«ng tin cho chñ doanh nghiÖp, gi¸m ®èc ®iÒu hµnh, c¸c c¬ quan chñ qu¶n, qu¶n lý tµi chÝnh... ®Ó lùa chän ph­¬ng ¸n kinh doanh cã hiÖu qu¶, gi¸m s¸t viÖc chÊp hµnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é kinh tÕ, tµi chÝnh... 3. NhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. B¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng lµ ho¹t ®éng rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. NhiÖm vô ®Ò ra cho kÕ to¸n, b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh nh­ sau: - Ghi chÐp, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi khèi l­îng hµng ho¸ b¸n ra. - Ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n ra trong kú kinh doanh. - Ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c ®Çy ®ñ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n hµng ,qu¸ tr×nh qu¶n lý doanh nghiÖp cho hµng ho¸ ®· b¸n. - TÝnh to¸n chÝnh x¸c, kÞp thêi kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸. TÝnh to¸n x¸c ®Þnh ®óng sè thuÕ GTGT ®Çu ra vµ sè thuÕ GTGT ph¶i nép cho Nhµ n­íc. 4. Doanh thu b¸n hµng: Doanh thu lµ tæng gi¸ trÞ c¸c lîi Ých kinh tÕ doanh nghiÖp thu ®­îc trong kú kÕ to¸n, ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng th­êng cña doanh nghiÖp, gãp phÇn lµm t¨ng vèn chñ së h÷u.Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ toµn bé sè tiÒn thu ®­îc hoÆc sÏ thu ®­îc tõ c¸c giao dÞch vµ nghiÖp vô ph¸t sinh nh­ b¸n s¶n phÈm, cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng. §èi víi c¬ së kinh doanh tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ th× doanh thu b¸n hµng, cung cÊp dÞch vô kh«ng bao gåm thuÕ GTGT. - §èi víi c¬ së kinh doanh thuéc diÖn tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp th× doanh thu b¸n hµng, cung cÊp dÞch vô ®· bao gåm thuÕ GTGT. - Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô d­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô = Khèi l­îng hµng ho¸, dÞch vô ®­îc coi lµ tiªu thô x Gi¸ b¸n ®¬n vÞ §Ó x¸c ®Þnh ®­îc kÕt qu¶ b¸n hµng, cÇn tÝnh d­îc doanh thu thuÇn: Doanh thu thuÇn lµ sè chªnh lÖch gi÷a tæng doanh thu b¸n hµng víi c¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gÝa hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ TT§B, thuÕ xuÊt khÈu(nÕu cã). Doanh thu b¸n hµng: Lµ tæng gi¸ trÞ thùc hiÖn do viÖc b¸n hµng ho¸ cho kh¸ch hµng. - Doanh thu thuÇn: Lµ sè chªnh lÖch gi÷a DTBH víi c¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i gi¶m gi¸, doanh thu cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt,thuÕ xuÊt khÈu,thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp trong kú b¸o c¸o vµ c¸c kho¶n ph¶i nép. - Gi¸ vèn hµng b¸n: Lµ trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸ tiªu thô ChiÕt khÊu thanh to¸n:Lµ sè tiÒn tÝnh trªn tæng doanh thu tr¶ cho kh¸ch hµng. - Gi¶m gi¸ hµng b¸n: Lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng ngoµi ho¸ ®¬n hay hîp ®ång b¸n hµng do c¸c nguyªn nh©n ®Æc biÖt: hµng kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng qui c¸ch, giao hµng kh«ng ®óng thêi h¹n ghi trªn hîp ®ång. - ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i: lµ kho¶n doanh nghiÖp gi¶m gi¸ niªm yÕt cho kh¸ch hµng muia hµng víi khèi l­îng lín. - Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: Lµ sè hµng ®­îc coi lµ tiªu thô nh­ng bÞ ng­êi mua tõ chèi, tr¶ l¹i do kh«ng t«n träng hîp ®ång ký kÕt. - L·i gép: Lµ tæng sè l·i b¸n hµng sau khi lÊy DDT trõ ®i GVHB. - L·i thuÇn: Lµ chªnh lÖch gi÷a l·i gép víi c¸c kho¶n CPBH,CPQLDN. 5. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng: 5.1. Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô: lµ toµn bé sè tiÒn thu ®­îc tõ c¸c giao dÞch vµ nghiÖp vô ph¸t sinh doanh thu nh­ b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng bao gåm c¶ c¸c kho¶n phô thu vµ phÝ thu thªm ngoaig gi¸ b¸n. 5.2. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông: Tuú theo ph­¬ng thøc, h×nh thøc b¸n hµng mµ sö dông c¸c chøng tõ kÕ to¸n sau: - Ho¸ ®¬n thuÕ GTGT, ho¸ ®¬n b¸n hµng, ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho, phiÕu xuÊt kho, ho¸ ®¬n b¸n hµng giao th¼ng. - PhiÕu thu tiÒn mÆt, giÊy nép tiÒn cña nh©n viªn b¸n hµng - B¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸ , dÞch vô. - B¸o c¸o b¸n hµng. - C¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan. 5.3. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông. Trªn c¬ së hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n thèng nhÊt do nhµ n­íc ban hµnh, c¨n cø vµo quy m« nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cña doanh nghiÖp, kÕ to¸n tr­ëng tiÕn hµnh nghiªn cøu cô thÓ ho¸ vµ x¸c ®Þnh hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông trong doanh nghiÖp m×nh. §Ó theo dâi doanh thu b¸n hµng, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: * TK 511: “ Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô” Tµi kho¶n nµy cã 4 tµi kho¶n cÊp 2: + TK 511.1 “ Doanh thu b¸n hµng ho¸” ®­îc sö dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh hµng ho¸ vËt t­. + TK 511.2 “Doanh thu b¸n thµnh phÈm” ph¶n ¸nh doanh thu cña c¸c s¶n phÈm ®· b¸n, ®­îc sö dông ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt chÊt. + TK 511.3 “Doanh thu cung cÊp dÞch vô” sö dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp dÞch vô.(GTVT,B­u ®iÖn, du lÞch, c«ng céng ) + TK 511.4 “Doanh thu trî cÊp trî gi¸” ( ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thu tõ trî cÊp trî gi¸) * TK 512 “ Doanh thu néi bé”: Ph¶n ¸nh doanh thu vÒ s¶n phÈm, hµng ho¸,lao vô, s¶n phÈm tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trong cïng mét c«ng ty.TK 512 ®­îc chi tiÕt thµnh 3 TK cÊp 2: + TK 512.1 “Doanh thu b¸n hµng ho¸” + TK 512.2 “Doanh thu b¸n thµnh phÈm” + TK 512.3 “Doanh thu cung cÊp dÞch vô” * TK 531 “Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i” ph¶n ¸nh trÞ gi¸ cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. TrÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n nµy sÏ ®iÒu chØnh doanh thu b¸n hµng thùc tÕ thùc hiÖn trong kú kinh doanh ®Ó tÝnh doanh thu thuÇn. * TK 532 “Gi¶m gi¸ hµng b¸n” TK nµydïng ®Ó ph¶n ¸nh kho¶n gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng do hµng kÐm phÈm chÊt, sai qui c¸ch hay cung cÊp kh«ng ®óng thêi h¹n ghi trong hîp ®ång. Sè tiÒn gi¶m gi¸ hµng b¸n kÕt chuyÓn sang TK 511 ®Ó ghi gi¶m doanh thu b¸n hµng. * TK 333 “ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ n­íc” ®­îc më chi tiÕt c¸c tµi kho¶n cÊp 2 nh­ : + TK 333.1 “ThuÕ GTGT ph¶i nép” + TK 333.2 “ThuÕ TT§B” + TK 333.3 “ThuÕ XNK” + TK 333.4 “ThuÕ TNDN” + TK 333.5 “Thu trªn vèn” + TK 333.6 “ThuÕ tµi nguyªn” + TK 333.7 “ThuÕ nhµ ®Êt, tiÒn thuª ®Êt” + TK 333.8 “C¸c lo¹i thuÕ kh¸c” + .......... 5.4. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng 5.4.1. P h­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp B¸n hµng trùc tiÕp lµ ph­¬ng thøc giao hµng cho ng­êi mua trùc tiÕp t¹i kho hay trùc tiÕp t¹i c¸c ph©n x­ëng cña doanh nghiÖp. Sau khi ng­êi mua nhËn ®ñ hµng, thanh to¸n tiÒn hµng ngay hoÆc chÊp nhËn nî, hµng ho¸ x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. Lóc nµy, doanh nghiÖp mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng ®· giao vµ kÕ to¸n ghi nhËn doanh thu b¸n hµng.Tr×nh tù h¹ch to¸n theo s¬ ®å 4. 5.4.2. Ph­¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý , ký göi B¸n hµng ®¹i lý, ký göi lµ ph­¬ng thøc mµ bªn chñ hµng( gäi lµ bªn giao ®¹i lý) xuÊt hµng giao cho bªn nhËn ®¹i lý(gäi lµ bªn ®¹i lý) ®Ó b¸n. Bªn ®¹i lý sÏ ®­îc h­ëng thï lao ®¹i lý d­íi h×nh thøc hoa hång hoÆc chªnh lÖch gi¸.(Tr×nh tù kÕ to¸n theo s¬ ®å 5 vµ 6 ) 5.4.3. Ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ chËm, tr¶ gãp B¸n hµng tr¶ chËm, tr¶ gãp lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn nhiÒu lÇn. Ng­êi mua sÏ thanh to¸n mét phÇn lÇn ®Çu ngay t¹i thêi ®iÓm mua, sè tiÒn cßn l¹i ®­îc ng­êi mua chÊp nhËn thanh to¸n dÇn ë c¸c kú tiÕp theo vµ ph¶i chÞu mét tû lÖ l·i xuÊt nhÊt ®Þnh. Th«ng th­êng, sè tiÒn tr¶ ë c¸c kú tiÕp theo b»ng nhau, trong ®ã bao gåm mét phÇn gi¸ gèc vµ mét phµn l·i tr¶ chËm. Theo ph­¬ng thøc nµy, vÒ mÆt h¹ch to¸n khi giao hµng cho ng­êi mua th× l­îng hµng ®­îc giao gäi lµ tiªu thô. VÒ thùc chÊt, chØ khi nµo ng­êi mua thanh to¸n hÕt tiÒn hµng th× doanh nghiÖp míi mÊt quyÒn së h÷u hµng ho¸. PhÇn l·i tr¶ gãp ®­îc h¹ch to¸n vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT.Tr×nh tù kÕ to¸n b¸n hµng tr¶ chËm, tr¶ gãp theo s¬ ®å 7. 5.4.4. Ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng Hµng ®æi hµng lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng mµ trong ®ã, ng­êi b¸n ®em vËt t­, s¶n phÈm, hµng ho¸ cña m×nh ®Ó ®æi lÊy vËt t­, hµng ho¸ , s¶n phÈm cña ng­êi mua. L­îng hµng ®em ®i trao ®æi thùc chÊt lµ l­îng hµng xuÊt b¸n gi¸ trao ®æi lµ gi¸ b¸n cña hµng ho¸, vËt t­, s¶n phÈm ®ã trªn thÞ tr­êng.Tr×nh tù kÕ to¸n theo ph­¬ng ph¸p hµng ®æi hµng theo s¬ ®å 8. 6. KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n 6.1. Kh¸i niÖm gi¸ vèn hµng b¸n §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i trÞ gi¸ vèn hµng b¸n lµ sè tiÒn thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó cã ®­îc sè hµng ho¸ ®ã, tøc lµ bao gåm trÞ gi¸ mua thùc tÕ vµ chi phÝ thu mua cña hµng xuÊt b¸n. TrÞ gi¸ vèn cña hµng tiªu thô trong kú = TrÞ gi¸ mua cña hµng tiªu thô trong kú + Chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô trong kú 6.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ mua cña hµng tiªu thô Hµng ho¸ ®­îc mua vÒ tõ nh÷ng nguån kh¸c nhau, vµo c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau v× vËy khi xuÊt kho cÇn tÝnh trÞ gi¸ xuÊt kho thùc tÕ cña chóng. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ mua cña hµng b¸n ra ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c. Do mçi doanh nghiÖp cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý kh¸c nhau nªn cã thÓ lùa chän mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p d­íi ®©y phï hîp víi doanh nghiÖp m×nh. Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n. TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ xuÊt kho = Sè l­îng hµng ho¸ xuÊt kho x §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n = TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng ®Çu kú + TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ nhËp trong kú Sè l­îng hµng ho¸ tån ®Çu kú + Sè l­îng hµng ho¸ nhËp trong kú §ã lµ c¸ch tÝnh theo gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cña toµn bé sè ®Çu kú vµ toµn bé sè nhËp trong kú. Theo ph­¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¸ b×nh qu©n cã thÓ ®­îc tÝnh liªn tôc trong c¶ kú cho mçi lµn xuÊt do vËy cßn gäi lµ b×nh qu©n liªn hoµn. - Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp tr­íc – xuÊt tr­íc(FIFO): Theo ph­¬ng ph¸p nµy tr­íc hÕt ta ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña tõng lÇn nhËp vµ gi¶ thiÕt hµng nµo nhËp kho tr­íc th× xuÊt tr­íc. Sau ®ã c¨n cø vµo sè l­îng xuÊt kho ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn t¾c: TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp tr­íc ®èi víi sè l­îng xuÊt kho thuéc lÇn nhËp tr­íc, sè cßn l¹i( tæng sè xuÊt kho – sè ®· xuÊt thuéc lÇn nhËp tr­íc) ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ lÇn nhËp tiÕp theo. Nh­ vËy gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ tån kho cuèi kú l¹i lµ gÝa thùc tÕ cña sè hµng ho¸ thuéc c¸c lµn sau cïng. - Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp sau – xuÊt tr­íc(LIFO) Theo ph­¬ng ph¸p nµy còng ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc ®¬n gi¸ thùc tÕ cña tõng lÇn nhËp kho vµ còng gi¶ thiÕt hµng nµo nhËp kho sau th× xuÊt tr­íc. Sau ®ã c¨n cø sè l­îng xuÊt kho tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn t¾c: T Ýnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp sau cïng, sè cßn l¹i ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp tr­íc ®ã. Nh­ vËy gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ tån kho cuèi kú l¹i lµ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ thuéc c¸c lÇn nhËp sau. - Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh: Theo ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý theo dâi hµng ho¸ theo tõng l«. Khi xuÊt hµng ho¸ thuéc l« nµo th× c¨n cø vµo sè l­îng xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ nhËp kho(mua) thùc tÕ cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho. - Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ theo hÖ sè gi¸: §Ó tÝnh ®­îc trÞ gi¸ mua thùc tÕ xu¸t kho, hµng ngµy kÕ to¸n c¨n cø vµo t×nh h×nh xuÊt kho hµng ho¸ ®Ó ghi vµo b¶ng kª xuÊt kho theo gi¸ h¹ch to¸n. Cuèi th¸ng tÝnh hÖ sè gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n cña hµng tån ®Çu kú vµ nhËp trong th¸ng, sau ®ã lÊy hÖ sè nµy nh©n víi trÞ gi¸ hµng xuÊt kho theo gi¸ h¹ch to¸n dÓ x¸c ®Þnh gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt kho. Cuèi kú kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ thu mua cho hµng ho¸ tiªu thô, chi phÝ thu mua lµ chi phÝ liªn quan ®Õn giai ®o¹n mua hµng nh­ chi phÝ vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, thuª kho,b·i chøa, hao hôt ®Þnh møc trong khi mua. Chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng b¸n trong kú = Chi phÝ thu mua hµng ph©n bæ cho hµng tån ®Çu kú + CP mua hµng ph¸t sinh trong kú x TrÞ gi¸ mua cña hµng b¸n trong kú TrÞ gi¸ mua cña hµng tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ mua cña hµng nhËp trong kú 6.3. Tµi kho¶n sö dông TK 632 “ gi¸ vèn hµng b¸n” dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n vµ c¸c TK liªn quan 156 (TK 156.1 vµ TK 156.2), TK 157,TK 911 6.4. Tr×nh tù kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n H¹ch to¸n theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn (s¬ ®å 9) H¹ch to¸n theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú (s¬ ®å 10) 7. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 7.1. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng Néi dung chi phÝ b¸n hµng. Chi phÝ b¸n hµng lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ trong kú, lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh b¸n hµng nh­ chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ dông cô b¸n hµng, hoa hång, qu¶ng c¸o, b¶o hµnh, chi phÝ KHTSC§, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi... §Ó ph¶n ¸nh chi phÝ b¸n hµng, kÕ to¸n sö dông TK 641 “chi phÝ b¸n hµng” - KÕt cÊu: + Bªn nî: TËp hîp chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong kú +Bªn cã: Ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng cho s¶n phÈm, hµng ho¸ tiªu thô - TK641 cã 7 TK cÊp 2: + TK 641.1 “Chi phÝ nh©n viªn” + TK 641.2 “Chi phÝ vËt liÖu, bao b×” + TK 641.3 “Chi phÝ dông cô, ®å dïng” + TK 641.4 “Chi phÝ khÊu hao TSC§” + TK 641.5 “Chi phÝ b¶o hµnh” + TK 641.7 “Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi” + TK 641.8 “Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c” * Tr×nh tù kÕ to¸n. Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng: ®­îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sè 11. 7.2. KÕ to¸n chi phÝ qu¶n lý doamh nghiÖp. 1. Néi dung chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn qu¶n lý chung toµn doanh nghiÖp.Theo qui ®Þnh chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp bao gåm: chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý, chi phÝ vËt liÖu ®å dïng cho v¨n phßng, chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng cho c«ng t¸c qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp, c¸c kho¶n thuÕ, lÖ phÝ, b¶o hiÓm, chi phÝ dù phßng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. §Ó ph¶n ¸nh chi phÝ qu¶n lý doamh nghiÖp kÕ to¸n sö dông TK 642 “Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp” + Bªn nî: TËp hîp chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp + Bªn cã: C¸c kho¶n gi¶m chi KÕt chuyÓn vµo TK 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh - TK 642 cã c¸c tµi kho¶n cÊp 2 + TK 642.1 “Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý” + TK 642.2 “Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý” + TK 642.3 “Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng” + TK 642.4 “Chi phÝ khÊu hao TSC§” + TK 642.5 “ThuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ” + TK 642.6 “Chi phÝ dù phßng” + TK 642.7 “Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi” + TK 642.8 “ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c” 2.2. Tr×nh tù h¹ch to¸n: Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp theo s¬ ®å sè 12. 8. KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh 1. Kh¸i niÖm: KÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng kinh doanh ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua chØ tiªu lîi nhuËn vÒ tiªu thô hµng ho¸ sau mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh, lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a doanh thu b¸n hµng thuÇn víi gi¸ vèn hµng b¸n vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. 2. Tµi kho¶n sö dông · KÕ to¸n sö dông TK 911 “X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh” ®Ó x¸c ®Þnh toµn bé kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp.Tµi kho¶n nµy ®­îc më chi tiÕt cho tõng ho¹t ®énh SXKD. TK 911 cã kÕt cÊu nh­ sau: - Bªn nî: + KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n + KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng + KÕt chuyÓn chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp + KÕt chuyÓn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh (L·i) - Bªn cã: + KÕt chuyÓn thu nhËp thuÇn vÒ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô + KÕt chuyÓn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh (Lç) · §Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh, kÕ to¸n sö dông TK 911 “ X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh” vµ TK 421 “L·i ch­a ph©n phèi” TK 421 cã kÕt cÊu nh­ sau: - Bªn nî: KÕt chuyÓn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh (Lç) - Bªn cã: KÕt chuyÓn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh (L·i) 3. Tr×nh tù h¹ch to¸n Tr×nh tù h¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ®­îc tr×nh bµy theo s¬ ®å sè 13. Ch­¬ng II T×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá. I. qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá lµ mét C«ng ty kinh doanh c¸c mÆt hµng vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu,t­ liÖu tiªu dïng, m¸y v¨n phßng, víi chøc n¨ng chÝnh lµ: NhËp khÈu hµng ho¸, gia c«ng . C«ng ty ®­îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh sè 01229 GP - UB ngµy 30 / 05 / 1994 cña UBND thµnh phè Hµ Néi, cã trô së t¹i 149 §­êng Gi¶ng Vâ - Hµ Néi C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá ®­îc thµnh lËp dùa trªn luËt doanh nghiÖp, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù theo luËt ®Þnh, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh trong sè vèn do C«ng ty qu¶n lý, cã con dÊu riªng, cã tµi s¶n vµ c¸c quü tËp trung, ®­îc më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. Qua 9 n¨m ho¹t ®éng C«ng ty kh«ng nh÷ng cã quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c b¹n hµng trong n­íc mµ cßn cã quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c b¹n hµng n­íc ngoµi nh­ : Hång K«ng, NhËt, Trung Quèc… ChÝnh nhê kiªn tr× mÒm dÎo, tËn dông mäi thêi c¬ n¨ng ®éng .C«ng ty ®· ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng vµ ngµy cµng më réng. - §èi t­îng kinh doanh chÝnh cña c«ng ty lµ c¸c m¨t hµng vÒ vËt liÖu x©y dùng nh­ s¾t thÐp.... - Kh¸ch hµng chÝnh cña c«ng ty lµ c¸c khèi doanh nghiÖp t­ nh©n,c¸c c«ng ty TNHH..... - Víi sè vèn ®iÒu lÖ : 5.433.000.000 - Vèn cè ®Þnh cña c«ng ty : 1.257.000.000 - Vèn l­u ®éng : 4.186.000.000 Mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh t×nh h×nh ph¸t triÓn cña c«ng ty §¬n vÞ: Ngh×n TT ChØ tiªu N¨m 2001 2002 Tû lÖ (%) 02/01 1 Tæng doanh thu 9.770.400.000 14.120.900.000 144,52 2 Gi¶m gi¸ hµng b¸n 7.500.000 3 Doanh thu thuÇn 9.762.900.000 14.120.900.000 144,63 4 Gi¸ vèn hµng b¸n 8.722.900.000 13.216.800.000 151,51 5 Chi phÝ b¸n hµng 396.600.000 298.300.000 75,21 6 Chi phÝ QLDN 625.400.000 502.200.000 80,30 7 Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh 17.700.000 103.600.000 585,31 8 Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh 165.300.000 156.500.000 94,67 9 Lîi nhuËn bÊt th­êng 73.200.000 155.000.000 211,74 10 Tæng lîi nhuËn tríc thuÕ 256.200.000 415.100.000 162,02 11 ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép 81.984.000 132.832.000 162,02 12 Lîi nhuËn sau thuÕ 174.216.000 282.268.000 162,02 1. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chÝnh cña c«ng ty NhiÖm vô ho¹t ®éng vµ kinh doanh chÝnh cña c«ng ty lµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, kinh doanh th­¬ng m¹i , dÞch vô..... theo ®óng luËt ph¸p cña Nhµ n­íc vµ theo ®óng h­íng dÉn cña Së KÕ Ho¹ch vµ §Çu T­ Hµ Néi nh»m ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. §Ó thùc hiÖn ®­îc nhiÖm vô trªn, C«ng ty cã quyÒn ký kÕt c¸c hîp ®ång víi c¸c b¹n hµng n­íc ngoµi nh»m cung cÊp cho nhau nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt, t­ liÖu tiªu dïng, nh÷ng lo¹i m¸y mãc hiÖn ®¹i ®ang ®­îc thÞ tr­êng thÕ giíi ­a chuéng. Lµ mét C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá cã quyÒn tù quyÕt ®Þnh sö dông vèn sao cho kinh doanh cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra, C«ng ty cã quyÒn huy ®éng vµ ph©n phèi vèn ë nhiÒu nguån kh¸c nhau. Theo luËt ®Þnh, cã tr¸ch nhiÖm chÊp hµnh c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c cam kÕt trong giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh, kinh doanh ®óng môc ®Ých thµnh lËp C«ng ty vµ theo ngµnh nghÒ ®¨ng ký. II ®Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá 1. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty §Ó ®¶m b¶o c«ng viÖc kinh doanh ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶, c«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá cã mét tæ chøc bé m¸y qu¶n lý gän nhÑ, phï hîp víi yªu cÇu vµ tÝnh chÊt cña c«ng ty Tõng phßng cã chøc n¨ng nhiÖm vô râ rµng , gi÷a c¸c phßng ®Òu cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Phßng kÕ to¸n. Phßng kÕ to¸n cã chøc n¨ng vµ nhiÖm sau: +Tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty, lËp kÕ ho¹ch chi tiªu, mua s¾m thiÕt bÞ phôc vô c«ng t¸c kinh doanh, ®Þnh møc chi phÝ v¨n phßng phÈm … tr×nh Gi¸m ®èc. +Tham m­u cho ban Gi¸m ®èc x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch tµi chÝnh, c¸c chiÕn l­îc kinh doanh. + Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: +KiÕn nghÞ ®Ò xuÊt lªn Gi¸m ®èc viÖc tuyÓn chän, ®µo t¹o, møc l­¬ng, th­ëng, tiªu chuÈn cÇn thiÕt cña nh©n viªn . +Tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh nh©n sù cña C«ng ty, so¹n th¶o tr×nh Gi¸m ®èc ký kÕt c¸c hîp ®ång lao ®éng . +Tæ chøc ®Þnh biªn lao ®éng, x©y dùng thang b¶ng l­¬ng cho toµn C«ng ty. Phßng kinh doanh. Cã chøc n¨ng vµ nhiÖm sau: + Tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh theo quy ®Þnh cña C«ng ty. + Quan hÖ trùc tiÕp víi kh¸ch hµng . + X©y dùng kÕ ho¹ch tiªu thô vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ b¸n hµng vµ thu håi nî còng nh­ mäi ph¸t sinh. 3. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n 3.1. NhiÖm vô bé m¸y kÕ to¸n C«ng t¸c kÕ to¸n thùc hiÖn tËp trung víi chøc n¨ng thu thËp vµ sö lý th«ng tin, ®ång thêi cung cÊp th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý. - LËp vµ thùc hiÖn tèt kÕ ho¹ch tµi chÝnh cña c«ng ty nh»m ®¶m b¶o duy tr× sù t¨ng tr­ëng v÷ng ch¾c cña c«ng ty . Mäi c«ng viÖc kÕ to¸n ®Òu ®­îc thùc hiÖn ë phßng kÕ to¸n ( chÞu sù kiÓm so¸t cña kÕ to¸n tr­ëng). Kh«ng tæ chøc kÕ to¸n riªng ë c¸c bé phËn mµ chØ ph©n c«ng c«ng viÖc cho kÕ to¸n viªn t¹o ®iÒu kiÖn kiÓm tra, kiÓm so¸t, chØ ®¹o nghiÖp vô, ®¶m b¶o sù l·nh ®¹o tËp trung thèng nhÊt cña kÕ to¸n tr­ëng còng nh­ sù chØ ®¹o cña l·nh ®¹o C«ng ty. - Tæ chøc thèng kª , ghi chÐp sæ s¸ch ban ®Çu chÝnh x¸c ,thèng nhÊt biÓu b¶ng tæng hîp chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh còng nh­ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c kÞp thêi gi¸ thµnh s¶n phÈm. III. ®Æc ®iÓm Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n t¹i c«ng ty C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá(Theo s¬ ®å sè 2) Bé m¸y kÕ to¸n ë c«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá ®­îc tæ chøc theo h×nh thøc tËp trung. §øng ®Çu bé m¸y kÕ to¸n lµ KÕ to¸n tr­ëng. KÕ to¸n tr­ëng cã nhiÖm vô qu¶n lý ®iÒu hµnh phßng kÕ to¸n, chØ ®¹o thùc hiÖn c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n cña C«ng ty, tæ chøc thiÕt lËp c¸c v¨n b¶n, biÓu mÉu b¸o c¸o tµi chÝnh, tham m­u cho Gi¸m ®èc x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch tµi chÝnh, chiÕn l­îc kinh doanh, lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh tÝn dông, kÕ ho¹ch chi phÝ kinh doanh, gi¶i quyÕt quan hÖ víi c¸c ®¬n vÞ liªn quan, tµi chÝnh, tÝn dông chÞu sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña Gi¸m ®èc. C¸c nh©n viªn cña phßng kÕ to¸n chÞu sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña kÕ to¸n tr­ëng. - KÕ to¸n tæng hîp cã nhiÖm vô tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, theo dâi l­¬ng toµn bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty lµ ng­êi tËp hîp sè liÖu vµo sæ tæng hîp , lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. - Thñ quü lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, nhËp xuÊt tiÒn mÆt , ngo¹i tÖ t¹i quü, hµng ngµy kiÓm kª sè tiÒn tån quü ®èi chiÕu , víi sè liÖu cña sæ quü, sæ kÕ to¸n.Ghi chÐp sæ quü, lËp b¸o c¸o quü hµng ngµy(1 l­u t¹i quü,1 chuyÓn kÕ to¸n). - KÕ to¸n thanh to¸n ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi chÝnh x¸c sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh lu©n chuyÓn cña vèn b»ng tiÒn.Theo dâi chÆt chÏ viÖc chÊp hµnh chÕ ®é thu chi vµ qu¶n lý tiÒn mÆt, qu¶n lý ngo¹i tÖ vµng b¹c ®¸ quý - KÕ to¸n theo dâi tiÒn göi: Giao dÞch víi Ng©n hµng, thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn mÆt, TGNH liªn quan gi÷a Ng©n hµng vµ C«ng ty. 1. HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n ®ang ¸p dông Doanh nghiÖp sö dông hÇu hÕt c¸c tµi kho¶n trong hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n doanh nghiÖp ®­îc ban hµnh theo quyÕt ®Þnh Q§ 1141 C§/KT ngµy 1/11/1995 cña Bé tµi chÝnh vµ chuÈn mùc kÕ to¸n míi ®­îc ban hµnh . 1.1. H×nh thøc sæ kÕ to¸n H×nh thøc sæ kÕ to¸n cña c«ng ty ¸p dông lµ h×nh thøc “ NhËt ký chung ” vµ ®­îc thùc hiÖn trªn m¸y vi tÝnh. Hµng ngµy tõ c¸c chøng tõ gèc, kÕ to¸n nhËp sè liÖu vµo trong m¸y vi tÝnh, m¸y sÏ sö lý sè liÖu vµ ®­a vµo sæ kÕ to¸n cã liªn quan nh­ b¶ng kª, sæ thÎ chi tiÕt, sæ tæng hîp … b¶ng tæng hîp chi tiÕt, sau ®ã m¸y sÏ lËp b¶ng c©n ®èi ph¸t sinh vµ lªn b¸o c¸o kÕ to¸n. §Ó ®Ò phßng sù cè m¸y tÝnh, kÕt hîp kÕ to¸n thñ c«ng, sau khi tËp hîp chøng tõ vµo m¸y, hµng ngµy cho in sè liÖu, tËp hîp b¶ng kª, sæ chi tiÕt, tõ ®ã ®­a vµo sæ c¸i, sæ tæng hîp chi tiÕt, lªn b¶ng c©n ®èi ph¸t sinh, cuèi quý lªn b¸o c¸o tµi chÝnh.(®­îc ph¶n ¸nh ë s¬ ®å sè 3) 1.2. HÖ thèng b¸o c¸o Theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc,b¸o c¸o tµi chÝnh gåm: - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n - B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh - B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ - ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh Ngoµi nh÷ng b¸o c¸o tµi chÝnh trªn ,doanh nghiÖp cßn ph¶i lËp thªm mét sè b¸o c¸o kh¸c nh­ : B¸o c¸o c«ng nî, B¸o c¸o t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty....... nh»m môc ®Ých phôc vô cho c«ng viÖc kÕ to¸n vµ cung cÊp th«ng tin cho viÖc qu¶n trÞ néi bé doanh nghiÖp. IV. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá 1. KÕ to¸n b¸n hµng t¹i c«ng ty 1.1. Néi dung doanh thu b¸n hµng t¹i c«ng ty - T¹i c«ng ty, doanh thu b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô: + Doanh thu b¸n hµng ho¸ 1.2. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông. - Ho¸ ®¬n GTGT kiªm phiÕu xuÊt kho - PhiÕu thu, giÊy b¸o cã. - C¸c chøng tõ liªn quan 1.3. Tµi kho¶n sö dông t¹i c«ng ty §Ó ph¶n ¸nh tæng doanh thu b¸n hµng ho¸ trong kú, kÕ to¸n sö dông TK 511 “Doanh thu b¸n hµng” C¸c TK kh¸c cã liªn quan: TK 111,112,131,3331..... KÕt cÊu TK 511: + Bªn nî: Kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n kÕt chuyÓn cuèi kú KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vµo TK 911 “X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh + Bªn cã: Doanh thu b¸n hµng ho¸ cña c«ng ty thùc hiÖn trong kú kÕ to¸n 1.4. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n - T¹i kho: Thñ kho c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho do bé phËn b¸n hµng viÕt ®Ó giao cho kh¸ch hµng theo ®óng sè l­îng hµng ghi trªn phiÕu xuÊt kho. Cuèi th¸ng thñ kho cã nhiÖm vô nép toµn bé phiÕu xuÊt kho lªn phßng kÕ to¸n ®Ó lµm c¨n cø ®èi chiÕu b¸n hµng. - T¹i cöa hµng: Nh©n viªn b¸n hµng hµng ngµy ngoµi viÖc ghi chÐp t×nh h×nh xuÊt b¸n hµng, cßn lµ ng­êi trùc tiÕp giao hµng vµ thu tiÒn hµng. Cuèi ngµy nh©n viªn viªn b¸n hµng cã tr¸ch nhiÖm ph¶i ®­a phiÕu b¸n hµng cïng toµn bé tiÒn hµng vÒ phßng kÕ to¸n cña c«ng ty. Toµn bé sè tiÒn hµng ®­îc nép cho thñ quü cña c«ng ty. - T¹i phßng kÕ to¸n: C¨n cø phiÕu xuÊt kho ®Ó viÕt ho¸ ®¬n GTGT, ho¸ ®¬n nµy c«ng ty sÏ lËp lµm 3 liªn: + Liªn 1 : L­u t¹i phßng kÕ to¸n + Liªn 2: Giao cho kh¸ch hµng + Liªn 3 : Lµm c¨n cø ®Ó thanh to¸n §ång thêi tiÕn hµnh h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸. * Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: 1.4.1. Ph­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp Th­êng ¸p dông cho nhãm ®èi t­îng kh¸ch hµng th­êng xuyªn lµ c¸ nh©n, tËp thÓ mua víi sè l­îng lín. Bªn b¸n lËp ho¸ ®¬n GTGT thµnh 3 liªn (phô lôc 01),phiÕu xuÊt kho kiªm ho¸ ®¬n vËn chuyÓn (phô lôc 02), ®ång thêi ghi vµo thÎ kho (phô lôc 03), kÕ to¸n lËp phiÕu thu tiÒn kh¸ch hµng (phô lôc 04), ®ång thêi ph¶n ¸nh vµo nhËt ký chung (phô lôc 05). T¹i kho khi nhËn ®­îc ho¸ ®¬n, thñ kho sÏ ghi vµo thÎ kho theo sè l­îng hµng ®­îc b¸n, vµ më chi tiÕt cho tõng lo¹i hµng ho¸. Thñ kho cã nhiÖm vô theo dâi chi tiÕt hµng ho¸ nhËp, xuÊt, tån. §Õn cuèi th¸ng thñ kho tÝnh sè tån kho cho tõng lo¹i hµng ho¸ ®Ó ®èi chiÕu víi phßng kÕ to¸n. T¹i phßng kÕ to¸n, sau khi nhËn chøng tõ do thñ kho mang tíi, kÕ to¸n kiÓm tra tÝnh ph¸p lý vµ ký. Mçi lo¹i hµng ho¸ ®­îc sö dông mét m· riªng nªn khi nhËn ®­îc ho¸ ®¬n GTGT, kÕ to¸n tra m· hµng b¸n ®Ó nhËp vµo m¸y tÝnh ®· ®­îc lËp tr×nh s½n. KÕ to¸n sö dông ho¸ ®¬n, sæ chi tiÕt hµng ho¸, b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt , tån. *Tr×nh tù h¹ch to¸n: - Khi xuÊt kho b¸n trùc tiÕp, kÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu thu hoÆc giÊy b¸o cã cña ng©n hµng. Nî TK 111,112,131 : TiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng, ph¶i thu KH Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô Cã TK 3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép - KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n cho hµng b¸n ra: Nî TK 632: GÝa vèn hµng b¸n Cã TK 1561: Hµng ho¸ Cã TK 1562: Chi phÝ thu mua hµng ho¸. - TÝnh thuÕ GTGT ph¶i nép: Nî TK 3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép Cã TK 133: ThuÕ GTGTG ®­îc khÊu trõ Cã TK 111,112: TiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng VÝ dô 1: Ngµy 12/03/2003 c«ng ty b¸n hµng cho mét chi nh¸nh t¹i TPHCM mét sè mÆt hµng theo ho¸ ®¬n sè 021216, kh¸ch hµng thanh to¸n ngay b»ng tiÒn mÆt. T¹i phßng kÕ to¸n, c¨n cø ho¸ ®¬n GTGT sè 021216 vµ phiÕu thu sè T 29/10, kÕ to¸n ®Þnh kho¶n nh­ sau: Nî TK 111: 2.219.482® Cã TK 511 2.017.711® Cã TK 333.1 201.771® 1.4.2. Ph­¬ng thøc b¸n hµng theo hîp ®ång Tr×nh tù kÕ to¸n: KÕ to¸n c¨n cø vµo hîp ®ång mua b¸n gi÷a kh¸ch hµng vµ c«ng ty (phô lôc 11), C«ng ty chuyÓn hµng tíi n¬i tiªu thô, kh¸ch hµng cã thÓ tr¶ tiÒn ngay hoÆc chÞu. Nh­ng theo qui ®Þnh cña c«ng ty trong 30 ngµy kh¸ch hµng ph¶i tr¶ hÕt sè nî míi ®­îc tiÕp tôc mua chÞu lÇn sau. Trong thêi gian tr¶ chËm ®ã c«ng ty kh«ng tÝnh l·i tr¶ chËm nh»m khuyÕn khÝch kh¸ch hµng ®Õn víi c«ng ty. Tr×nh tù h¹ch to¸n gièng nh­ ph­¬ng ph¸p b¸n bu«n trùc tiÕp. Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn vµo TK 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô. 1.4.3. H¹ch to¸n theo ph­¬ng thøc b¸n lÎ hµng ho¸. * Chøng tõ ban ®Çu: M¹ng l­íi cöa hµng b¸n lÎ cña c«ng ty ®Òu n»m trªn ®Þa bµn thµnh phè nh»m ®­a s¶n phÈm ®Õn tËn tay ng­êi tiªu dïng. ViÖc b¸n lÎ chñ yÕu lµ do c¸c cöa hµng thùc hiÖn.Hµng ngµy khi ph¸t sinh nghiÖp vô nh©n viªn b¸n hµng ghi ho¸ ®¬n GTGT, lËp thÎ quÇy hµng(phô lôc 12) vµ vµo b¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸ (phô lôc 16).Cuèi mçi ngµy c¸c cöa hµng nép tiÒn hµng vµ b¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸ vÒ c«ng ty. Tr×nh tù h¹ch to¸n gièng nh­ ph­¬ng ph¸p b¸n bu«n trùc tiÕp. VÝ dô 2: Ngµy 15/03/2003 sau khi nhËn ®­îc b¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸ do chÞ HiÒn göi lªn kÕ to¸n ghi sæ: ( ThuÕ GTGT ®Çu ra lµ 10%) GÝa vèn thùc tÕ lµ 11.082.500®. - C¨n cø vµo ho¸ ®¬n b¸n hµng kÕ to¸n ghi: Nî TK 111: 12.726.750® Cã TK 5111: 11.602.500® Cã TK 3331: 1.160.250® KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô: Nî TK 632: 11.082.500® Cã TK1561: 10.082.500® Cã TK 1562: 1.000.000® 1.4.4. H¹ch to¸n theo ph­¬ng thøc göi ®¹i lý b¸n Hµng göi ®¹i lý c«ng ty kh«ng h¹ch to¸n riªng sang TK 157 mµ vÉn coi nh­ tån kho t¹i c¸c cöa hµng t¹i c«ng ty * Tr×nh tù h¹ch to¸n: Khi ®¹i lý b¸o b¸n ®­îc hµng kÕ to¸n ghi kÕt chuyÓn hµng göi ®· b¸n vµ ph¶n ¸nh doanh thu: - KÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 632 Cã TK 156 - KÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu: Nî TK 131 Nî TK 641 Cã TK 5111 Cã TK 3331 VÝ dô 3: Ngµy 20/03/2003: §¹i lý th«ng b¸o sè hµng göi b¸n ®· ®­îc tiªu thô víi gi¸ b¸n lµ 770.000®/tÊn, thuÕ GTGT 10%. KÕ to¸n ghi: Nî TK 131: 84.700.000 Nî TK 641: 2.700.000 Cã TK 5111: 77.000.000 Cã TK 3331: 7.700.000 - §ång thêi kÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 632: 75.000.000 Cã TK 156: 75.000.000 Cuèi th¸ng c¸c ®¹i lý göi b¶ng thanh to¸n hµng ®¹i lý, ký (phô lôc 14) göi vÒ c«ng ty kÕ to¸n tËp hîp doanh thu vµo sæ c¸i TK 511 tÝnh to¸n sè doanh thu trong th¸ng ®Ó kÕt chuyÓn tÝnh kÕt qu¶ b¸n hµng. 2. KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n t¹i c«ng ty 2.1. Tµi kho¶n sö dông §Ó h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n, kÕ to¸n sö dông TK 632 “ GÝa vèn hµng b¸n” C¸c TK liªn quan nh­ TK 156, TK 157 Hµng ho¸ sau khi xuÊt b¸n, ®­îc ghi nhËn lµ tiªu thô th× kÕ to¸n sÏ ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña sè hµng ®ã vµo sæ gi¸ vèn hµng b¸n. 2.2. Sæ kÕ to¸n sö dông KÕ to¸n sö dông sæ c¸i TK 632 ®Ó h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n, më sæ chi tiÕt TK nµy. 2.3. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt t¹i c«ng ty T¹i c«ng ty kÕ to¸n trÞ gi¸ hµng nhËp theo gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸ mµ ch­a cã chi phÝ thu mua, kho¶n chi phÝ nµy ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ b¸n hµng. Khi xuÊt kho, c«ng ty tÝnh trÞ gÝa hµng xuÊt theo ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. VÝ dô 4: Theo sè liÖu trªn TK 632 gi¸ trÞ thùc tÕ hµng xuÊt kho ®­îc tÝnh nh­ sau: Tån ®Çu kú cña thÐp phi 25 LD 648 tÊn ®¬n gi¸ 5.900.000®/tÊn, nhËp trong kú 2.020 tÊn ®¬n gi¸ 5.961.500®/tÊn - GÝa trÞ hµng tån ®Çu kú : 648 x 5.900.000 = 3.823.200.000 GÝa thµnh nhËp kho trong kú: 2.020 x 5.961.500 = 12.042.230.000 §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n: 3.823.200.000 + 12.042.230.000 = 594.656 6480 + 20.200 Gi¸ trÞ thùc tÕ cña thÐp phi 25 LD xuÊt kho vËn chuyÖn ®­êng bé: 21.593 * 594,656 = 12.840.407 2.4. KÕ to¸n c¸c kho¶n ph¶i thu t¹i c«ng ty T¹i c«ng ty kÕ to¸n theo dâi c«ng nî cña kh¸ch hµng qua sæ NhËt ký b¸n hµng (phô lôc 15). Sæ nµy th­êng xuyªn ®èi chiÕu víi sæ c¸i TK 131 trªn m¸y vi tÝnh. VÝ dô: Nhµy 1/09/2003 sau khi b¸n thÐp cho c«ng ty XD Hoµ Ph¸t kÕ to¸n ghi: Nî TK 131: 8.509.092 Cã TK 5111 : 8.509.092 3. KÕ to¸n doanh thu t¹i c«ng ty TÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh t¹i c«ng ty ®­îc tËp hîp vµo sæ nhËt ký chung. §Ó theo dâi doanh thu cña ho¹t ®éng thÐp t¹i c«ng ty kÕ to¸n sö dông TK 511- Doanh thu b¸n hµng. Khi cã nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh kÕ to¸n cËp nhËt sè liÖu vµo sæ nhËt ký chung m¸y sÏ tù ®éng ph¶n ¸nh vµo sæ c¸i TK 511. VÝ dô : Theo sè liÖu trªn sæ c¸i TK 511 ngµy 1/4/2003 doanh thu b¸n thÐp ®­îc h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 5111 35.909.100 Cã TK 131 35.909.100 Cuèi th¸ng kÕ to¸n kÕt chuyÓn doanh thu b¸n hµng sang TK 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. 4. KÕ to¸n thuÕ GTGT Tµi kho¶n sö dông: KÕ to¸n sö dông TK 331(333.1) ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ ®Çu ra cña doanh nghiÖp. C«ng ty tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, møc thuÕ xuÊt ®èi víi hµng b¸n ra lµ 10%. Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn sang sæ c¸i TK 911 (phô lôc 17) ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh sè thuÕ ph¶i nép. Khi tÝnh thuÕ GTGT ph¶i nép Nî TK 333.1 : ThuÕ GTGT ph¶i nép Cã TK 111,112: TiÒn mÆt , tiÒn göi ng©n hµng 5. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. 5.1. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng: TK sö dông Toµn bé chi phÝ b¸n hµng ë c«ng ty ph¸t sinh trong kú ®Òu tËp hîp vµo TK 641. Bao gåm c¸c kho¶n nh­ khuyÕn m¹i mua s¾t thÐp, hoa hång ®¹i lý, thuª kho, thuª nhµ lµm viÖc, c¸c trung t©m,chi phÝ vËn t¶i , bèc xÕp... * Qui tr×nh h¹ch to¸n: Toµn bé chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong th¸ng ®Òu ®­îc tËp hîp vµo sæ c¸i TK 641(phô lôc18) . VÝ dô: Ngµy 1/09/2003 tËp hîp chi phÝ nh­ sau: KhuyÕn m¹i mua s¾t thÐp ghi: Nî TK 641 500.000 Cã TK 131 500.000 Chi tiÒn hoa hång ®¹i lý kÕ to¸n ghi: Nî TK 641: 1.020.000 Cã TK 111: 1.020.000 Chi phÝ tiÒn thuª kho kÕ to¸n ghi: Nî TK 641: 5.524.428 Cã TK 335: 5.524.428 Chi phÝ vËn chuyÓn thuª ngoµi, cïng c¸c dÞch vô thuª ngoµi kh¸c kÕ to¸n ph¶n ¸nh nh­ sau: Nî TK 641 38.452.475 Cã TK 335: 38.452.475 Toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc b¸n hµng ®­îc tËp hîp toµn bé vµ ghi trªn sæ c¸i TK 641: Cuèi kú kÕ to¸n kÕt chuyÓn toµn bé chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong kú vµo sæ c¸i TK 911 dÓ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.KÕ to¸n ph¶n ¸nh nh­ sau: Nî TK 911: 10.587.644.682 Cã TK 641: 10.587.644.682 5.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ QLDN §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh cã hiÖu qu¶ C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá còng ph¶i bá ra mét kho¶n chi phÝ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp.Kho¶n chi phÝ nµy dïng ®Ó tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n viªn trong c«ng ty, c¸c ®å dïng v¨n phßng, c¸c lo¹i thuÕ, lÖ phÝ ph¶i nép... cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh qu¶n lý doanh nghiÖp. Chi phÝ QLDN t¹i c«ng ty bao gåm c¸c kho¶n nh­ tiÒn ®iÖn n­íc, tiÕp kh¸ch, tiÒn c«ng t¸c phÝ... VÝ dô: Theo sè liÖu trªn sæ c¸i TK 642 (phô lôc 22) trong th¸ng cã c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh nh­ sau: Ngµy 05/04/2003 h¹ch to¸n x¨ng dÇu cÇu ®­êng phôc vô bé phËn qu¶n lý ghi: Nî TK 642 : 1.772.220 Cã TK 111: 1.772.220 Còng gièng nh­ chi phÝ b¸n hµng kÕ to¸n tËp hîp toµn bé chi phÝ vµo sæ c¸i TK 642 råi kÕt chuyÓn vµo TK 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. NghiÖp vô ®ã nh­ sau: Nî TK 911 : 1.692.613.740 Cã TK 642: 1.692.613.740 6. KÕ to¸n c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c ph¸t sinh trong kú C¸c kho¶n thu nhËp kh¸c trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm thu tiÒn ph¹t tr¶ chËm s¾t thÐp, tiÒn cho thuª kho b·i, doanh thu vËn chuyÓn hµng ho¸... Khi ph¸t sinh nghiÖp vô kÕ to¸n tËp hîp vµo TK 711 – Thu nhËp kh¸c ghi: Nî TK 131: 467.190 Cã TK 711: 467.190 ( sè liÖu ngµy 1/09/2003 trªn sæ c¸i TK 711 phô lôc 23) Cuèi th¸ng kÕ to¸n kÕt chuyÓn sang TK 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD ghi: Nî TK 711: 738.075.495 Cã TK 911 : 738.075.495 7. NghiÖp vô x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. KÕt qu¶ kinh doanh lµ kÕt qu¶ tµi chÝnh cuèi cïng cña c¸c ho¹t ®éng trong c«ng ty, trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Ho¹t ®éng trong C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá h¹ch to¸n theo th¸ng. §©y lµ chØ tiªu quan träng ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty lç hay l·i . KÕt qu¶ kinh doanh = KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh + KÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh + KÕt qu¶ ho¹t ®éng kh¸c KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh = Doanh thu b¸n hµng trong kú - Gi¸ vèn hµng b¸n - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ qu¶n lý DN Tr×nh tù kÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Cuèi th¸ng kÕ to¸n kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n trong kú ghi: Nî TK 911 : 7.775.065.262 Cã TK 632: 7.775.065.262 KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn trong kú: Nî TK 511: 17.337.671.236 Cã TK 911: 17.337.671.236 KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng trong kú: Nî TK 911: 845.378.608 Cã TK 641: 845.378.608 KÕt chuyÓn chi phÝ QLDN: Nî TK 911: 683.291.589 Cã TK 642: 683.291.589 KÕt chuyÓn doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh ghi: Nî TK 515: 340.179.233 Cã TK 911 : 340.179.233 KÕt chuyÓn thu nhËp kh¸c ghi: Nî TK 711: 358.514.495 Cã TK 911: 358.514.495 KÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD = 17.337.671.236 – 7.775.065.262 – 8.451.378.607 – 683.291.589 = 434.935.776 KÕt qu¶ kinh doanh = 434.935.776 + 340.179.233 + 358.514.495 = 1.133.629.504 Theo kÕt qu¶ trªn trong th¸ng 4 n¨m 2003 doanh nghiÖp kinh doanh cã l·i, sè liÖu ®­îc ph¶n ¸nh chÝnh x¸c trªn sæ c¸i TK 911 sau khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc kÕt qu¶ kÕ to¸n ghi: Nî TK 911 : 1.133.629.504 Cã TK 421: 1.133.629.504 Ch­¬ng III ®¸nh gi¸ chung vµ mét sè ®Ò xuÊt nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá I. NhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c qu¶n lý kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá: Tõ khi thµnh lËp tíi nay,C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh, ngµy cµng cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng, t¨ng phÇn ®ãng gãp cho ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ hoµn thµnh ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô cña m×nh. Qua th¬× gian t×m hiÓu vµ tiÕp cËn c«ng t¸c qu¶n lý em xin tr×nh bµy mét sè ­u nh­îc ®iÓm cña C«ng ty. 1. ¦u ®iÓm. - C«ng ty ®· tæ chøc ®­îc bé m¸y qu¶n lý gän nhÑ, hîp lý, c¸c phßng ban chøc n¨ng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, cung cÊp c¸c sè liÖu chÝnh x¸c vµ cÇn thiÕt ®Ó phôc vô c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o ®iÒu kiÖn cho C«ng ty thÞ tr­êng kinh doanh réng lín vµ ngµy cµng cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng. - C¬ chÕ b¸n hµng cña c«ng ty lµ c¬ chÕ më, lu«n coi “kh¸ch hµng lµ th­îng ®Õ” do ®ã kh¸ch hµng lu«n ®­îc phôc vô tËn t×nh, chu ®¸o. - §éi ngò nh©n viªn kÕ to¸n ®­îc ®µo t¹o, båi d­ìng chuyªn m«n ®Çy ®ñ. H×nh thøc kÕ to¸n ¸p dông thÝch hîp. - XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm c«ng t¸c b¸n hµng, C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá ®· vËn dông linh ho¹t lý luËn kÐ to¸n vµo thùc tÕ, ®ua ra hÖ thèng sæ s¸ch ghi chÐp chÝnh x¸c. - C«ng ty lµm tèt viÖc theo dâi thanh to¸n cña tõng hãa ®¬n, ®©y lµ kÕt qu¶ lµm viÖc cÇn cï vµ tr¸ch nhiÖm cña bé phËn kÕ to¸n. 2. Nh­îc ®iÓm - Cty ch­a lËp ®­îc hÖ thèng m· sè cho tõng chñng lo¹i hµng hãa tr¸nh nhÇm lÉn viÖc qu¶n lý hµng hãa trªn m¸y vi tÝnh. Cty ch­a lËp ®­îc dù phßng gi¶m gi¸ ®Ó gi¶m rñi ro tµi chÝnh, n»m trong giíi h¹n cho phÐp. - C«ng ty ®ang tÝnh gi¸ trÞ vèn cña hµng hãa xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n gia quyÒn nªn viÖc phÈn ¸nh sè tiÒn tån kho hµng hãa kh«ng ®­îc liªn tôc mµ ph¶i ®Õn cuèi th¸ng kÕ to¸n míi ph¶n ¸nh ®­îc. - Trong ho¹t ®éng kinh doanh C«ng ty cã nh÷ng kho¶n ph¶i thu mµ ng­êi nî khã hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî nh­ng Cty vÉn ch­a cã kÕ ho¹ch lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi. V× vËy Cty nªn lËp dù phßng thu khã ®ßi ®Ó h¹n chÕ nh÷ng ®ét biÕn vÒ kÕt qu¶ kinh doanh trong 1 kú kÕ to¸n. - C«ng ty ph¶i th­êng xuyªn båi d­ìng tr×nh ®é chuyªn m«n, trang bÞ vËt chÊt ®Çy ®ñ cho phßng kÕ to¸n. C«ng ty ph¶i chÊp hµnh nghiªm chØnh chÕ ®é kÕ to¸n vÒ tµi kho¶n sö dông c¸c quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n vµ chÕ ®é sæ s¸ch kÕ to¸n. II. NhËn xÐt 1. T×nh h×nh theo dâi c«ng nî C«ng ty cã rÊt nhiÒu b¹n hµng, ngoµi nh÷ng kh¸ch hµng ®Õn mua hµng vµ thanh to¸n ngay. C«ng ty cßn cã hµng lo¹t c¸c kh¸ch hµng th­êng xuyªn, b¹n hµng quen thuéc th­êng ®Õn nhËn hµng tr­íc vµ thanh to¸n sau. ChÝnh ®iÒu nµy ®Æt cho kÕ to¸n C«ng ty tr¸ch nhiÖm rÊt nÆng nÒ: Th­êng xuyªn ph¶i kiÓm tra, theo dâi mét l­îng tµi s¶n kh¸ lín cña m×nh nh­ng vÉn cßn ®ang trong quy tr×nh thanh to¸n. C«ng ty ®· t×m ra vµ hoµn thiÖn c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp, tõ mÒm dÎo ®Õn cøng r¾n ®Ó thu håi nî. C¸c biÖn ph¸p ®ã ph¶i ®¶m b¶o c¶ hai nguyªn t¾c: Lîi Ých cña C«ng ty kh«ng bÞ vi ph¹m, ®ång thêi kh«ng bÞ mÊt b¹n hµng. C¬ chÕ b¸n hµng cña C«ng ty lµ c¬ chÕ më, lu«n coi “kh¸ch hµng lµ th­îng ®Õ”. Do ®ã kh¸ch hµng ®Õn mua hµng ®­îc phôc vô tËn t×nh chu ®¸o. 2. VÒ nghiÖp vô b¸n hµng, x¸c ®Þnh doanh thu b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm c«ng t¸c b¸n hµng, C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá, x©y dùng ®­îc hÖ thèng sæ s¸ch ghi chÐp qu¸ tr×nh b¸n hµng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c doanh thu b¸n hµng. NghiÖp vô b¸n hµng cña C«ng ty x¶y ra tõng ngµy, tõng giê nh­ng C«ng ty ®· lµm tèt viÖc theo dâi t×nh h×nh thanh to¸n cña tõng ho¸ ®¬n. §©y lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh lµm viÖc cÇn cï cã s¸ng t¹o vµ tr¸ch nhiÖm cña bé phËn kÕ to¸n. C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá ®· x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh (lç, l·i) ®Õn tõng chñng lo¹i hµng ho¸. TËp hîp ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ QLDN phôc vô cho viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.Nh­ng hiÖn nay v× sè chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ QLDN cßn thÊp nªn C«ng ty ch­a ¸p dông ph©n bæ chi phÝ cho sè l­îng hµng ho¸ xuÊt b¸n. C«ng ty ch­a cã c¸c h×nh thøc chiÕt khÊu b¸n hµng ®Ó khuyÕn khÝch tiªu thô. III. Mét sè ý kiÕn gãp phÇn hoµn thiÖn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ë C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá: Trong thêi gian thùc tËp, t×m hiÓu t×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ë C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá t«i nhËn thÊy: vÒ c¬ b¶n c«ng t¸c kÕ to¸n ®· ®i vµo nÒ nÕp, ®¶m b¶o tu©n thñ theo ®óng chÕ ®é cña Nhµ n­íc, phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña C«ng ty hiÖn nay. Bªn c¹nh ®ã C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá kh«ng tr¸nh khái nh÷ng tån t¹i, nh÷ng vÊn ®Ò ch­a hoµn toµn hîp lý vµ ch­a thËt tèi ­u. Sau ®©y t«i xin ®­a ra mét sè ý kiÕn, gi¶i ph¸p nh¨m víi mong muèn hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ë C«ng ty. 1. ý kiÕn vÒ bé m¸y kÕ to¸n vµ ph©n c«ng trong bé m¸y kÕ to¸n Phßng kÕ to¸n cña C«ng ty gåm 6 ng­êi, víi tr×nh ®é cao kinh nghiÖm l©u n¨m thùc sù lµ mét lîi thÕ cña C«ng ty. ViÖc bè trÝ c«ng viÖc cña c¸c thµnh viªn trong phong kh¸ hîp lý. Tuy nhiªn ®Ó n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n th× cã thÓ vµi n¨m mét lÇn kÕ to¸n viªn nªn ®æi phÇn viÖc cña m×nh cho ng­êi kh¸c. Qua ®ã, mçi ng­êi sÏ cã mét tÇm nh×n kh¸i qu¸t h¬n vÒ kÕ to¸n, hiÓu s©u s¾c h¬n tõng phÇn hµnh c«ng viÖc ®ång thêi khi quay trë l¹i c«ng viÖc cò hä sÏ lµm tèt h¬n n÷a viÖc lµm ®ã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù phèi hîp nhÞp nhµng trong c«ng viÖc tr¸nh tr­êng hîp thùc hiÖn trông lÆp gi÷a c¸c phÇn hµnh riªng. 2. ý kiÕn vÒ hoµn thiÖn kÕ to¸n hµng ho¸ C«ng ty nªn ®Æt hÖ thèng m· sè cho tõng chñng lo¹i hµng ho¸ ®Ó tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý cña ®¬n vÞ, ®ång thêi tiÖn cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh. VÒ viÖc lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho: C«ng ty nªn më TK 159 - Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho chØ ®­îc lËp vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n, tr­íc khi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh.Khi lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i thùc hiÖn theo ®óng c¸c quy ®Þnh cña c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh hiÖn hµnh. ViÖc lËp dù phßng ph¶i tÝnh cho tõng thø hµng ho¸ tån kho nÕu cã b»ng chøng ch¾c ch¾n vÒ sù gi¶m gi¸ th­êng xuyªn, cã thÓ x¶y ra trong niªn ®é kÕ to¸n, c¨n cø vµo sè l­îng, gi¸ trÞ hµng tån kho x¸c ®Þnh kho¶n gi¶m gi¸ hµng tån kho cho niªn ®é kÕ to¸n tiÕp theo. Cuèi niªn ®é kÕ to¸n nÕu cã nh÷ng chøng cø ch¾c ch¾n vÒ gi¸ trÞ thùc tÕ cña hµng tån kho thÊp h¬n gi¸ trÞ cã thÓ b¸n ®­îc trªn thÞ tr­êng, kÕ to¸n lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho theo c¸c quy ®Þnh cña c¬ chÕ tµi chÝnh hiÖn hµnh, ghi: Nî TK 632 – GÝa vèn hµng ho¸ Cã TK 159 - Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho Cuèi niªn ®é kÕ to¸n sau: + Tr­êng hîp sè dù phßng cÇn lËp cho n¨m sau nhá h¬n sè dù phßng cÇn lËp cña n¨m tr­íc, ghi: Nî TK 159 Cã TK 711 – Thu nhËp kh¸c + Tr­êng hîp sè dù phßng cÇn lËp cho n¨m sau lín h¬n sè dù phßng cÇn lËp cña n¨m tr­íc, ghi: Nî TK 632: - GÝa vèn hµng ho¸ Cã TK 159: - Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho 3. ý kiÕn vÒ gi¸ vèn hµng ho¸ HiÖn nay C«ng ty ®ang tÝnh trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n gia quyÒn. ¸p dông theo ph­¬ng ph¸p nµy th× viÖc ph¶n ¸nh sè tiÒn tån kho hµng ho¸ sÏ kh«ng ®­îc liªn tôc mµ ph¶i ®Õn cuèi th¸ng kÕ to¸n míi ph¶n ¸nh ®­îc. V× vËy C«ng ty nªn ¸p dông theo ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc. Theo ph­¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n trõ sæ chi tiÕt hµng ho¸ còng cã thÓ rót ®­îc sè l­îng hµng tån kho vµ sè tiÒn tån cña hµng ho¸. Ph¶n ¸nh kÞp thêi chÝnh x¸c t×nh h×nh lu©n chuyÓn hµng ho¸ cña doanh nghiÖp. 4. ý kiÕn hoµn thiÖn vÒ lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá cã nh÷ng kho¶n ph¶i thu mµ ng­êi nî khã hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. Nh­ng C«ng ty vÉn ch­a cã kÕ ho¹ch lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi. V× vËy C«ng ty nªn lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi ®Ó phßng nh÷ng tæn thÊt vÒ c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi cã thÓ x¶y ra, h¹n chÕ nh÷ng ®ét biÕn vÒ kÕt qu¶ kinh doanh trong mét kú kÕ to¸n. Cuèi niªn ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp ph¶i cã dù kiÕn sè nî cã kh¶ n¨ng khã ®ßi, tÝnh tr­íc vµo chi phÝ kinh doanh trong kú h¹ch to¸n. Sè tÝnh tr­íc nµy ®­îc gäi lµ dù phßng c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi. ViÖc x¸c ®Þnh sè lËp dù phßng vÒ c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi vµ viÖc xö lý xo¸ nî khã ®ßi ph¶i theo quy ®Þnh cña c¬ chÕ tµi chÝnh. - C¨n cø vµo quy ®Þnh cña c¬ chÕ tµi chÝnh, cuèi niªn ®é kÕ to¸n, tÝnh dù phßng c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi, ghi: Nî TK 642 - Chi phÝ QLDN Cã TK 139 - Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi - Khi hoµn nhËp c¸c kho¶n dù phßng ph¶i thu khã ®ßi theo quy ®Þnh, ghi: Nî TK 139 Cã TK 642 - NÕu cã kho¶n ph¶i thu khã ®ßi thùc sù kh«ng thÓ thu nî ®­îc, doanh nghiÖp lµm thñ tôc xo¸ nî, ghi: Nî TK 139 Cã TK 131 Cã TK 138 - Ph¶i thu kh¸c §ång thêi ghi vµo bªn nî TK 004 - Nî khã ®ßi ®· xö lý. (TK ngoµi b¶ng) §èi víi nh÷ng kho¶n ph¶i thu khã ®ßi ®· xö lý xo¸ nî, nÕu kh¸ch hµng tr¶ l¹i, khi thu tiÒn, ghi: Nî TK 111, 112 Cã TK 711 §ång thêi ghi vµo bªn cã TK 004- Nî khã ®ßi ®· xö lý. (TK ngoµi b¶ng) Khi tÝnh sè dù phßng ph¶i thu khã ®ßi cña niªn ®é sau: Tr­êng hîp sè dù phßng cÇn lËp cña niªn ®é sau Ýt h¬n sè dù phßng ®· lËp cña niªn ®é tr­íc th× sè chªnh lÖch ghi: Nî TK 139 Cã TK 642 Tr­êng hîp sè dù phßng cÇn lËp cña niªn ®é sau nhiÒu h¬n sè dù phßng ®· lËp cßn l¹i cña niªn ®é tr­íc th× sè ph¶i lËp dù phßng bæ xung ghi: Nî TK 642 Cã TK 139 Sö dông TK 157 khi ¸p dông h×nh thøc b¸n hµng t¹i cöa hµng vµ b¸n hµng göi ®¹i lý. HiÖn t¹i c«ng ty h¹ch to¸n th¼ng. Nî 632, cã156 khi b¸n hµng, cßn chuyÓn hµng tõ kho ®¹i lý, hoÆc cöa hµng th× kh«ng h¹ch to¸n, nÕu h¹ch to¸n nh­ vËy th× kh«ng ph¶n ¸nh theo dâi ®­îc hµng t¹i kho hay hµng ë quÇy hµng,hay ë kho ®¹i lý,kh«ng ®óng víi chÕ ®é. KÕt luËn Tiªu thô hµng ho¸ cã mét vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Æc biÖt trong ngµnh kinh doanh th­¬ng m¹i tiªu thô hµng ho¸ quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp v× vËy tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ nãi riªng lµ mét ph­¬ng thøc qu¶n lý tµi chÝnh trong doanh nghiÖp. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p l©u dµi . Trong thêi gian nghiªn cøu vµ thùc tÕ t¹i C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá em ®· ®i s©u nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò chñ yÕu vÒ c¬ së lý luËn cña tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô. Tõ c¬ së lý luËn ®· nªu gãp phÇn lµm s¸ng tá h¬n nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn. §ã lµ qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®­îc tr×nh bµy trªn c¬ së lý luËn c¬ b¶n vµ ®ù¬c vËn dông vµo thùc tÕ ë C«ng ty. C¸c nhËn xÐt nµy mong gãp mét phÇn nhá vµo hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. Thêi gian thùc tËp ë C«ng ty lµ c¬ héi ®Ó em vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tÕ trong thêi gian nµy. Em ®· cè g¾ng häc hái trao ®æi kiÕn thøc ®Ó hoµn thµnh luËn v¨n víi ®Ò tµi: “ Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ë C«ng ty hç trî c¸c hîp t¸c x· vµ xÝ nghiÖp nhá ”. Tuy vËy trong bµi viÕt nµy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt qua c¸ch tr×nh bµy vµ nhËn xÐt vÊn ®Ò em mong ®­îc c¸c thÇy c« c¸c c¸n bé cña C«ng ty th«ng c¶m. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o Lª Thu H»ng cïng c¸c anh chÞ trong phßng tµi chÝnh kÕ to¸n cña C«ng ty ®· tËn t×nh chØ b¶o gióp ®ì em hoµn thµnh luËn v¨n nµy .