Đề tài Hoàn thiện hệ thống Kế toán nhà nước

g©n s¸ch nhμ n−íc vμ tõ ®ã ®¸nh gi¸ ®−îc xu h−íng ph¸t triÓn cña ®¬n vÞ còng nh− cña ng©n s¸ch c¸c cÊp. Trªn c¬ së sè liÖu cña b¸o c¸o tμi chÝnh, b¸o c¸o quyÕt to¸n gióp cho ChÝnh phñ cã c¬ së ®Ó khai th¸c c¸c nguån thu, ®iÒu chØnh c¸c kho¶n chi mét c¸ch hîp lý, tõ ®ã ®Þnh ra ®−îc ®−êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi ®óng ®¾n vμ lμnh m¹nh. - HÖ thèng b¸o c¸o tμi chÝnh vμ b¸o c¸o quyÕt to¸n lμ mét trong nh÷ng tμi liÖu quan träng lμm c¨n cø cho viÖc lËp kÕ ho¹ch thu, chi tμi chÝnh vμ ng©n s¸ch nhμ n−íc. Yªu cÇu cña b¸o c¸o tμi chÝnh vμ b¸o c¸o quyÕt to¸n: - B¸o c¸o tμi chÝnh vμ b¸o c¸o quyÕt to¸n lËp ph¶i tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh cña LuËt Ng©n s¸ch Nhμ n−íc, LuËt KÕ to¸n vμ c¸c quy ®Þnh cã liªn quan nh»m ®¶m b¶o tÝnh trung thùc vμ hîp lý cña c¸c th«ng tin kinh tÕ, tμi chÝnh do c¸c b¸o c¸o cung cÊp. - HÖ thèng chØ tiªu trong b¸o c¸o tμi chÝnh vμ b¸o c¸o quyÕt to¸n cña ®¬n vÞ thu, chi ng©n s¸ch thô h−ëng ng©n s¸ch ph¶i phï hîp vμ thèng nhÊt víi chØ tiªu dù to¸n tμi chÝnh vμ môc lôc ng©n s¸ch nhμ n−íc. - Ph−¬ng ph¸p lËp vμ tr×nh bμy b¸o c¸o tμi chÝnh vμ b¸o c¸o quyÕt to¸n ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt ®Ó cã thÓ so s¸nh ®−îc sè liÖu gi÷a c¸c kú kÕ to¸n. Khi lËp vμ tr×nh bμy b¸o c¸o tμi chÝnh ph¶i t«n träng c¸c nguyªn t¾c: nhÊt qu¸n, träng yÕu vμ nguyªn t¾c kh«ng bï trõ c¸c chØ tiªu tμi s¶n víi nguån vèn, chi phÝ víi thu nhËp vμ nguyªn t¾c cã thÓ so s¸nh. Lo¹i b¸o c¸o tμi chÝnhvμ b¸o c¸o quyÕt to¸n: - B¶ng c©n ®èi tμi kho¶n. - B¸o c¸o tæng hîp thu, chi ng©n s¸ch theo néi dung kinh tÕ vμ theo lÜnh vùc - B¸o c¸o tμi s¶n c«ng nî - ThuyÕt minh b¸o c¸o tμi chÝnh, b¸o c¸o quyÕt to¸n - C¸c phô biÓu b¸o c¸o tμi chÝnh, b¸o c¸o quyÕt to¸n. (Danh môc HÖ thèng c¸c biÓu b¸o c¸o xem Phôc lôc sè 04) 3.4- mét sè ®Ò xuÊt ®èi víi c¸c c¬ quan, tæ chøc cã liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc: 128 3.4.1- §èi víi Quèc héi: §Ó hoμn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc th× Quèc héi cÇn ph¶i söa ®æi, bæ sung mét sè vÊn ®Ò cã liªn ®Õn kÕ to¸n nhμ n−íc lμ LuËt Ng©n s¸ch Nhμ n−íc vμ LuËt KÕ to¸n, cô thÓ nh− sau: 3.4.1.1 - LuËt Ng©n s¸ch Nhμ n−íc: - LuËt Ng©n s¸ch Nhμ n−íc söa ®æi yªu cÇu tõng b−íc chuyÓn chÕ ®é kÕ to¸n nhμ n−íc tõ chÕ ®é kÕ to¸n dùa trªn c¬ së tiÒn mÆt sang chÕ ®é kÕ to¸n trªn c¬ së dån tÝch. - HiÖn nay, theo quy ®Þnh cña LuËt NSNN chóng ta x©y dùng dù to¸n b¾t ®Çu tõ th¸ng 6 hμng n¨m, nh− vËy thêi gian tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 6 th× lÞch biÓu tμi chÝnh cßn trèng trong nh÷ng th¸ng nμy. Nh− vËy, nªn thay ®æi thêi gian cho quy tr×nh ng©n s¸ch trong LuËt NSNN hiÖn nay sím h¬n, tøc lμ thêi gian h−íng dÉn lËp dù to¸n cã thÓ b¾t ®Çu tõ th¸ng 2 hoÆc th¸ng 3 ®Ó cho c¸c c¬ quan thô h−ëng ng©n s¸ch, c¸c c¬ quan cña Quèc héi cã thêi gian th¶o luËn, thÈm tra ng©n s¸ch kü h¬n; ®ång thêi ng©n s¸ch c¸c cÊp còng ®ì dån Ðp vÒ mÆt thêi gian khi th¶o luËn, x©y dùng dù to¸n ng©n s¸ch. - CÇn ph©n cÊp vμ më réng quyÒn h¹n cho chÝnh quyÒn ®ia ph−¬ng trong viÖc vay vèn c¸c thÓ nh©n, ph¸p nh©n vμ n−íc ngoμi ®Ó chi cho c¸c dù ¸n ®Çu t− hoÆc ph¸t hμnh tr¸i phiÕu ®Þa ph−¬ng. ChÝnh phñ cã thÓ cho ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng vay tõ Quü dù tr÷ tμi chÝnh quèc gia vμ ng©n s¸ch c¸c ®Þa ph−¬ng cã quyÒn cÊp tÝn dông cho nhau nh− ë Hμn Quèc vμ Kazakhstan. 3.4.1.2 - LuËt KÕ to¸n: - CÇn söa ®æi, bæ sung nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ h¬n vÒ kÕ to¸n nhμ n−íc vμo LuËt nh− lμ KÕ to¸n tμi chÝnh vμ KÕ to¸n qu¶n trÞ. - VÒ l©u dμi cÇn thay ®æi kho¶n 2, ®iÒu 8 lμ kh«ng nªn ®Ó Bé Tμi chÝnh ban hμnh c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n, kÓ c¶ chuÈn mùc kÕ to¸n c«ng s¾p ban hμnh nªn ®Ó cho c¸c Tæ chøc, c¸c HiÖp héi chuyªn ngμnh vÒ kÕ to¸n vμ kiÓm to¸n ban hμnh nh− mét sè n−íc trªn thÕ giíi sÏ kh¸ch quan h¬n. - Nªn ®iÒu chØnh côm tõ t¹i kho¶n 1, ®iÒu 9 lμ “§èi t−îng kÕ to¸n thuéc ho¹t ®éng thu, chi ng©n s¸ch nhμ n−íc, hμnh chÝnh, sù nghiÖp; ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, tæ chøc cã sö dông kinh phÝ ng©n s¸ch nhμ n−íc” thμnh “§èi t−îng kÕ to¸n kÕ to¸n nhμ n−íc”. 129 - Bæ sung kho¶n 1, ®iÒu 9 vÒ “§èi t−îng kÕ to¸n nhμ n−íc” lμ c¸c kho¶n tμi trî, tiÕp nhËn viÖn trî…tõ n−íc ngoμi hoÆc c¸c tæ chøc quèc tÕ. - Nªn söa l¹i kho¶n 2, ®iÒu 52 vÒ quy ®Þnh kÕ to¸n tr−ëng ®èi víi c¬ quan liªn quan ®Õn ho¹t ®éng thu, chi ng©n s¸ch. Kh«ng nªn quy ®Þnh kÕ to¸n tr−ëng mμ dïng tõ lμ ng−êi phô tr¸ch kÕ to¸n. 3.4.2- §èi víi ChÝnh phñ (Bé Tμi chÝnh): 3.4.2.1 - Söa ®æi, bæ sung c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn dÉn LuËt KÕ to¸n vμ LuËt NSNN: - CÇn chuyÓn quy tr×nh qu¶n lý ng©n s¸ch tõ ph−¬ng thøc “qu¶n lý theo ®Çu vμo” chuyÓn sang ph−¬ng thøc “qu¶n lý theo ®Çu ra”, tøc lμ ng©n s¸ch nhμ n−íc hiÖn nay Quèc héi th«ng qua ph©n phæ chi tiÕt theo tõng Bé, ngμnh, c¸c ®Þa ph−¬ng ®Ò nghÞ chuyÓn sang ph−¬ng thøc th«ng qua ph©n bæ theo tõng nhiÖm vô, tõng ch−¬ng tr×nh cô thÓ ®−îc x¸c ®Þnh thuéc nhiÖm vô cña ChÝnh phñ vμ c¸c ®Þa ph−¬ng râ rμng h¬n. Cô thÓ lμ mçi Bé, ngμnh cã thÓ chØ thùc hiÖn mét nhiÖm vô hoÆc nhiÒu nhiÖm vô hoÆc mét nhiÖm vô cã thÓ cã nhiÒu Bé, ngμnh tham gia, mçi nhiÖm vô chia thμnh nhiÒu ch−¬ng tr×nh vμ mçi ch−¬ng tr×nh gåm nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau víi nh÷ng c©n ®èi gi÷a kÕt qu¶ ®Çu ra víi nguån lùc tμi chÝnh ®Çu vμo mμ hiÖn nay Ph¸p, Th¸i Lan vμ Malaysia ®ang ¸p dông. - C¸c v¨n b¶n h−íng dÉn vμ chÕ ®é kÕ to¸n míi nªn quy ®Þnh toμn bé nî vÒ thuÕ, phÝ, lÖ phÝ vμ thu kh¸c; më réng c¸c ®èi t−îng kÕ to¸n nh− toμn bé c¸c tμi s¶n c«ng kÓ c¶ c¸c c«ng tr×nh lÞch sö, c«ng tr×nh v¨n ho¸, h¹ tÇng giao th«ng, h¹ tÇng kü thuËt, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc,… ®Òu ph¶i ®−îc kiÓm kª, qu¶n lý, ®¸nh gi¸ ®Ó ®−a vμo ghi chÐp kÕ to¸n, tøc lμ ph¹m vi ®èi t−îng kÕ to¸n nhμ n−íc kh«ng cßn bã hÑp nh− hiÖn nay trong c¸c giao dÞch thu, chi ng©n s¸ch mμ sÏ bao hμm c¸c kho¶n c«ng nî, tμi s¶n, c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ nh»m cung cÊp t×nh h×nh tμi chÝnh quèc gia trung thùc h¬n, ®Çy ®ñ h¬n. - Chóng ta cÇn vËn dông c¬ chÕ vμ h×nh thøc sö dông kiÓm to¸n ®Ó gióp Quèc héi gi¸m s¸t ë mét sè kh©u, mét sè lÜnh vùc vμ ®èi t−îng quan träng nh− ®Çu t− XDCB, sö dông tiÒn vay…; ®èi víi H§ND cÊp tØnh, thμnh phè chñ ®éng ®Æt hμng, KiÓm to¸n nhμ n−íc thùc hiÖn vμ b¸o c¸o H§ND thay cho quy tr×nh hiÖn nay lμ H§ND chØ ®−îc mêi dù häp vÒ kÕt qu¶ kiÓm to¸n tr−íc khi c«ng viÖc cña hä kÕt thóc. 130 3.4.2.2 - Thay ®æi hÖ thèng môc lôc NSNN: Nh− trong Ch−¬ng II ®· tr×nh bμy, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kÕ to¸n nhμ n−íc; kÓ tõ n¨m 1998, Bé Tμi chÝnh vμ Ng©n hμng Nhμ n−íc ®· ra Th«ng t− Liªn bé sè 31/TT-LB ngμy 30/06/1988 h−íng dÉn c«ng t¸c chÊp hμnh ng©n s¸ch nhμ n−íc vÒ ph−¬ng diÖn quü vμ thùc hiÖn môc lôc ng©n s¸ch nhμ n−íc. Tõ ®ã ®Õn nay, HÖ thèng môc lôc ng©n s¸ch ®· gãp phÇn quan träng trong c«ng t¸c cÊp ph¸t ng©n s¸ch, h¹ch to¸n kÕ to¸n; c¸c b¸o c¸o vÒ thu, chi ng©n s¸ch kÞp thêi vμ chi tiÕt ®Çy ®ñ th«ng tin nhê cã sù trî gióp cña c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn, hiÖn nay viÖc më chi tiÕt môc lôc NSNN qu¸ nhiÒu ch−¬ng, lo¹i, kho¶n, môc vμ tiÓu môc lμm cho viÖc ph©n bæ dù to¸n, duyÖt dù to¸n, cÊp ph¸t kinh phÝ, quyÕt to¸n kinh phÝ vμ c«ng t¸c theo dâi h¹ch to¸n kÕ to¸n qu¸ chi tiÕt, rÊt khã nhí vμ trë nªn kh«ng cÇn thiÕt khi mμ hiÖn nay chóng ta ®ang cã xu h−íng chuyÓn quy tr×nh qu¶n lý ng©n s¸ch tõ ph−¬ng thøc “qu¶n lý theo ®Çu vμo” chuyÓn sang ph−¬ng thøc “qu¶n lý theo ®Çu ra”, tøc lμ c¨n cø vμo hiÖu qu¶ c«ng viÖc lμm ra nªn còng kh«ng cÇn thiÕt ph¶i biÕt chi tiÕt ®¬n vÞ ®ã chi cô thÓ cho tõng kho¶n chi nμo lμ bao nhiªu. Thªm vμo ®ã, ChÝnh phñ ®ang khuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp chuyÓn sang h×nh thøc sù nghiÖp cã thu tù trang tr¶i toμn bé chÝ phÝ thùc hiÖn theo NghÞ ®Þnh sè 43/2006/N§-CP ngμy 25/4/2006 cña ChÝnh phñ vμ Th«ng t− sè 71/2006/TT- BTC ngμy 09/8/2006 cña Bé Tμi chÝnh h−íng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 43 quy ®Þnh quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ thùc hiÖn nhiÖm vô, tæ chøc bé m¸y, biªn chÕ vμ tμi chÝnh ®èi víi ®¬n vÞ sù nghiÖp c«ng lËp (thay NghÞ ®Þnh 10 vμ Th«ng t− 25 tr−íc ®©y); ®ång thêi thùc hiÖn kho¸n biªn chÕ kÕt hîp víi kho¸n kinh phÝ cho c¸c ®¬n vÞ theo NghÞ ®Þnh sè 130/2005/N§-CP ngμy 17/10/2005 cña ChÝnh phñ vμ Th«ng t− liªn tÞch sè 03/2006/TTLT-BTC-BNV ngμy 17/01/2006 cña Bé Tμi chÝnh vμ Bé Néi vô quy ®Þnh chÕ ®é tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sö dông biªn chÕ vμ kinh phÝ qu¶n lý hμnh chÝnh ®èi víi c¸c c¬ quan nhμ n−íc (thay thÕ QuyÕt ®Þnh sè 192 vμ Th«ng t− liªn tÞch sè 17) th× viÖc qu¸ chi tiÕt môc lôc NSNN nh− hiÖn nay rÊt phøc t¹p vμ kh«ng cÇn thiÕt. V× khi ®¬n vÞ thùc hiÖn c¬ chÕ tù chñ vÒ tμi chÝnh hoÆc kho¸n kinh phÝ th× viÖc quyÕt ®Þnh chi cho c«ng viÖc nμo, nhiÖm vô nμo vμ kÓ c¶ møc chi lμ quyÒn quyÕt ®Þnh cña Thñ tr−ëng ®¬n vÞ ®ã. Do ®ã, ®Ó ®¬n gi¶n cho c«ng t¸c kÕ to¸n, thuËn lîi cho c«ng t¸c cÊp ph¸t vμ quyÕt to¸n kinh phÝ th× nªn gom gän l¹i, chØ cÇn quy ®Þnh cho mét vμi môc chÝnh nh−: - Môc 100: Chi thanh to¸n c¸ nh©n 131 Môc 100 lμ gom l¹i c¸c môc tõ 100 ®Õn môc 108 thanh to¸n c¸c kho¶n chi cho con ng−êi. - Môc 110: Chi ho¹t ®éng nghiÖp vô chuyªn m«n Môc 110 lμ gom l¹i c¸c môc tõ 109 ®Õn môc 119 lμ thanh to¸n mét sè kho¶n chi vÒ v¨n phßng phÈm, héi nghÞ, c«ng t¸c phÝ … chi cho c«ng t¸c chuyªn m«n cña ngμnh. - Môc 117: Chi phÝ söa ch÷a Môc 117 lμ gom l¹i tõ môc 117, 118 chi cho c«ng t¸c söa ch÷a th−êng xuyªn vμ söa ch÷a lín. - Môc 145: Chi mua s¾m tμi s¶n Môc 145 lμ gom l¹i tõ môc 144, 145 chi cho viÖc mua s¾m tμi s¶n v« h×nh vμ tμi s¶n dïng cho c«ng t¸c chuyªn m«n. - Môc 147: Chi ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n Môc 147 lμ gom môc 147, 148, 149, 150 chi cho c«ng viÖc x©y l¾p, thiÕt bÞ, chi quy ho¹ch vμ chi kh¸c thuéc lÜnh vùc XDCB. - Môc 160: Chi kh¸c Môc 160 lμ gom tÊt c¶ c¸c môc cßn l¹i. 3.4.2.3 - X©y dùng quy chÕ trao ®æi th«ng tin vμ thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin toμn diÖn: 3.4.2.3.1 - X©y dùng quy chÕ trao ®æi th«ng tin: §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c cÊp ng©n s¸ch vμ tæng hîp th«ng tin mét c¸ch toμn diÖn, Bé Tμi chÝnh cÇn cã quyÕt ®Þnh ban hμnh quy chÕ nμy ®¶m b¶o c¸c c¬ quan cã liªn quan thùc hiÖn c¸c yªu cÇu nh− sau: 1- Bé Tμi chÝnh chÞu tr¸ch nhiÖm h−íng dÉn c¬ quan tμi chÝnh c¸c cÊp lËp, göi c¸c b¸o c¸o nghiÖp vô qu¶n lý ng©n s¸ch c¨n cø vμo b¸o c¸o tμi chÝnh nhμ n−íc do Kho b¹c Nhμ n−íc cung cÊp vμ b¸o c¸o tμi chÝnh do ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch cung cÊp. 2- Tr¸ch nhiÖm cña Kho b¹c Nhμ n−íc nh− sau: - Tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô ng©n s¸ch, tμi chÝnh nhμ n−íc theo ChÕ ®é kÕ to¸n nhμ n−íc míi. - Cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh nhμ n−íc, b¸o c¸o tμi chÝnh nghiÖp vô, b¸o c¸o nhanh cho c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ theo quy ®Þnh. 132 - Phèi hîp víi c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ trong viÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t, ®iÒu chØnh sè liÖu kÕ to¸n theo quy ®Þnh. - Qu¶n lý, l−u tr÷ c¬ së d÷ liÖu kÕ to¸n kho b¹c nhμ n−íc; ®¶m b¶o viÖc khai th¸c, sö dông th«ng tin kÕ to¸n nhμ n−íc theo ph©n quyÒn; ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ b¶o mËt d÷ liÖu. - Kho b¹c Nhμ n−íc ®−îc quyÒn tõ chèi thùc hiÖn vμ yªu cÇu c¬ quan, ®¬n vÞ liªn quan lËp l¹i chøng tõ kÕ to¸n kh«ng ®óng biÓu mÉu quy ®Þnh, kh«ng hîp lÖ. 3- Tr¸ch nhiÖm c¸c c¬ quan ThuÕ: - Tæng côc tr−ëng Tæng côc ThuÕ chÞu tr¸ch nhiÖm h−íng dÉn c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc lËp, göi c¸c b¸o c¸o nghiÖp vô qu¶n lý thu c¨n cø vμo b¸o c¸o tμi chÝnh thu ng©n s¸ch do Kho b¹c Nhμ n−íc cung cÊp. - LËp vμ göi th«ng b¸o thu ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Õn Kho b¹c Nhμ n−íc. - KiÓm tra, ®èi chiÕu th−êng xuyªn sè liÖu kÕ to¸n thu liªn quan ®Õn ngμnh thuÕ ®· h¹ch to¸n t¹i Kho b¹c Nhμ n−íc. Tr−êng hîp ph¸t hiÖn sai lÇm, c¬ quan ThuÕ cã quyÒn yªu cÇu Kho b¹c Nhμ n−íc ®iÒu chØnh sè liÖu kÕ to¸n thu theo ®óng c¸c quy ®Þnh vÒ chØnh lý sè liÖu kÕ to¸n. - C¨n cø b¸o c¸o tμi chÝnh thu ng©n s¸ch do Kho b¹c Nhμ n−íc cung cÊp vμ d÷ liÖu kÕ to¸n truy cËp theo ph©n cÊp, c¬ quan ThuÕ lËp c¸c b¸o c¸o qu¶n lý thu phôc vô yªu cÇu qu¶n lý ®ång thêi göi c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ theo quy ®Þnh. 4- Tr¸ch nhiÖm c¸c c¬ quan H¶i quan: - Côc H¶i quan chÞu tr¸ch nhiÖm h−íng dÉn c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc lËp, göi c¸c b¸o c¸o nghiÖp vô thu thuéc lÜnh vùc h¶i quan qu¶n lý c¨n cø vμo b¸o c¸o tμi chÝnh thu ng©n s¸ch do Kho b¹c Nhμ n−íc cung cÊp. - LËp vμ göi th«ng b¸o thu ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Õn Kho b¹c Nhμ n−íc vμ c¬ quan tμi chÝnh. - KiÓm tra, ®èi chiÕu th−êng xuyªn sè liÖu kÕ to¸n thu liªn quan ®Õn H¶i quan ®· h¹ch to¸n t¹i Kho b¹c Nhμ n−íc. Tr−êng hîp ph¸t hiÖn sai lÇm, c¬ quan H¶i quan cã quyÒn yªu cÇu Kho b¹c Nhμ n−íc ®iÒu chØnh sè liÖu kÕ to¸n thu theo ®óng c¸c quy ®Þnh vÒ chØnh lý sè liÖu kÕ to¸n. - C¨n cø b¸o c¸o tμi chÝnh thu ng©n s¸ch do Kho b¹c Nhμ n−íc cung cÊp vμ d÷ liÖu kÕ to¸n truy cËp theo ph©n cÊp, c¬ quan H¶i quan lËp c¸c b¸o c¸o qu¶n lý thu phôc vô yªu cÇu qu¶n lý ®ång thêi göi c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ theo quy ®Þnh. 5- Tr¸ch nhiÖm cña Ban qu¶n lý øng dông tin häc - Bé Tμi chÝnh: 133 - §¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vÒ trang bÞ kü thuËt tin häc, c¸c phÇn mÒm øng dông phôc vô c«ng t¸c cung cÊp, trao ®æi th«ng tin gi÷a Kho b¹c Nhμ n−íc, ThuÕ, Tμi chÝnh ë cÊp Trung −¬ng, tØnh, huyÖn. - TiÕp nhËn vμ qu¶n lý c¬ së d÷ liÖu thu, chi ng©n s¸ch do Kho b¹c Nhμ n−íc cung cÊp. Nghiªn cøu, øng dông vμ cung cÊp c¸c dÞch vô th«ng tin vÒ ng©n s¸ch phôc vô cho c¸c ®èi t−îng quy ®Þnh. - Qu¶n trÞ m¹ng trao ®æi th«ng tin trong ngμnh tμi chÝnh tõ Trung −¬ng ®Õn tØnh vμ huyÖn, ®¶m b¶o th«ng tin th«ng suèt vμ c¸c yªu cÇu vÒ ph©n cÊp thÈm quyÒn, yªu cÇu vÒ b¶o mËt theo quy ®Þnh. 6- Tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan Tμi chÝnh c¸c cÊp: - KiÓm tra, ®èi chiÕu th−êng xuyªn sè liÖu kÕ to¸n nhμ n−íc ®· h¹ch to¸n t¹i Kho b¹c Nhμ n−íc. Tr−êng hîp ph¸t hiÖn sai lÇm, c¬ quan Tμi chÝnh cã quyÒn yªu cÇu Kho b¹c Nhμ n−íc ®iÒu chØnh sè liÖu kÕ to¸n nhμ n−íc theo ®óng c¸c quy ®Þnh vÒ chØnh lý sè liÖu kÕ to¸n. - C¨n cø b¸o c¸o tμi chÝnh nhμ n−íc do Kho b¹c Nhμ n−íc vμ c¸c ®¬n vÞ dù to¸n cung cÊp, c¨n cø d÷ liÖu kÕ to¸n truy cËp theo thÈm quyÒn, c¬ quan tμi chÝnh lËp c¸c b¸o c¸o qu¶n lý ng©n s¸ch phôc vô yªu cÇu qu¶n lý, yªu cÇu b¸o c¸o vμ lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n ng©n s¸ch nhμ n−íc hμng n¨m göi c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh. Ngoμi ra c¸c c¬ quan cÇn thùc hiÖn c¸c néi dung sau: - C¸c ®¬n vÞ trong ngμnh Tμi chÝnh vμ c¸c ®¬n vÞ dù to¸n, ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch nhμ n−íc cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp chÆt chÏ vμ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh trong viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ thu, chi ng©n s¸ch nhμ n−íc. - B¸o c¸o tμi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ dù to¸n, ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch cã liªn quan ®Õn thu, chi ng©n s¸ch nhμ n−íc qua Kho b¹c Nhμ n−íc vμ kÓ c¶ c¸c kho¶n thu ®−îc phÐp ®Ó l¹i chi sau ®ã ph¶i thùc hiÖn ghi thu - ghi chi vμo ng©n s¸ch nhμ n−íc tr−íc khi göi ®Õn n¬i nhËn theo quy ®Þnh ph¶i cã x¸c nhËn cña c¬ quan Kho b¹c Nhμ n−íc. - Nghiªm cÊm viÖc tù ý ®iÒu chØnh sè liÖu kÕ to¸n, lμm sai lÖch sè liÖu b¸o c¸o tμi chÝnh nhμ n−íc vμ b¸o c¸o tμi chÝnh nghiÖp vô Kho b¹c Nhμ n−íc. - Tr−êng hîp cã sù chªnh lÖch gi÷a sè liÖu kÕ to¸n nhμ n−íc gi÷a Kho b¹c Nhμ n−íc víi c¸c ®¬n vÞ liªn quan kh¸c th× c¸c c¬ quan ®ã cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi 134 Kho b¹c Nhμ n−íc ®iÒu chØnh kÞp thêi, thèng nhÊt sè liÖu tr−íc khi sö dông sè liÖu ®Ó b¸o c¸o. 3.4.2.3.2 - ThiÕt kÕ tæng thÓ hÖ thèng th«ng tin: ViÖc thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin kh«ng ph¶i néi dung cña kÕ to¸n nh−ng chÝnh nh÷ng yªu cÇu vÒ kÕ to¸n ®ßi hái hÖ thèng th«ng tin ph¶i ®¸p øng vμ ®ång thêi hÖ thèng th«ng tin cã thÓ thóc ®Èy c¸c yªu cÇu míi vÒ c¸c quy tr×nh kÕ to¸n. Trong ph¹m vi ®Ò tμi ë giai ®o¹n tr−íc m¾t hiÖn nay, m« h×nh tæ chøc th«ng tin t¹i mét cÊp Kho b¹c nhμ n−íc (Trung −¬ng, tØnh, huyÖn), viÖc tæ chøc th«ng tin thu, chi ng©n s¸ch lμ phï hîp víi viÖc ph©n cÊp qu¶n lý nhμ n−íc vμ ph©n cÊp qu¶n lý ng©n s¸ch hiÖn nay. Cã thÓ ®−îc thiÕt kÕ nh− sau: S¬ ®å Tæ chøc th«ng tin thu ng©n s¸ch Trung t©m tin häc C¬ quan ThuÕ, H¶i quan Kho b¹c Nhμ n−íc Ng©n hμng Ng−êi nép tiÒn: - ThuÕ cã th«ng b¸o thu - PhÝ, lÖ phÝ, ph¹t (kh«ng cã th«ng b¸o trong CSDL) 1 11 2 8 7 10 9 5 6 3 4 * S¬ ®å xö lý th«ng tin thu ng©n s¸ch 135 1. C¬ quan ThuÕ, H¶i quan nhËp vμo m¸y tÝnh c¸c th«ng tin trªn th«ng b¸o thu (sè th«ng b¸o, m· sè ®èi t−îng nép thuÕ, m· sè Kho b¹c giao dÞch, môc lôc ng©n s¸ch, sè tiÒn, kú h¹n nép); hμng ngμy truyÒn d÷ liÖu vÒ Trung t©m tin häc. 2. Trung t©m tin häc truyÒn d÷ liÖu th«ng b¸o thu ®Õn c¸c Kho b¹c liªn quan. 3. Nép tiÒn b»ng chuyÓn kho¶n qua ng©n hμng (sö dông chøng tõ thanh to¸n b×nh th−êng, kh«ng sö dông giÊy nép tiÒn). 4. Kho b¹c Nhμ n−íc h¹ch to¸n thu c¨n cø vμo giÊy b¸o cã cña ng©n hμng (trªn giÊy b¸o cã chØ cÇn ghi râ m· sè ®èi t−îng nép thuÕ, sè th«ng b¸o thu vμ sè tiÒn nép). 5. §èi t−îng nép tiÒn mÆt vμo Kho b¹c Nhμ n−íc. - NÕu nép theo th«ng b¸o thu: Kho b¹c c¨n cø sè th«ng b¸o thu do ng−êi nép göi ®Õn, ®èi chiÕu víi th«ng tin nhËn ®−îc tõ Trung t©m tin häc; chÊp nhËn vμ chuyÓn hãa thμnh chøng tõ nép tiÒn vμo kho b¹c vμ h¹ch to¸n kÕ to¸n (thÓ hiÖn râ sè th«ng b¸o thu, m· sè ®èi t−îng nép vμ sè tiÒn nép). - NÕu nép kh«ng cã th«ng b¸o thu (phÝ ph¹t, thu kh¸c...), Kho b¹c h−íng dÉn ®¬n vÞ lËp theo mÉu giÊy nép tiÒn vμo ng©n s¸ch (ghi râ theo môc lôc ng©n s¸ch). Kho b¹c c¨n cø chøng tõ thu tiÒn ®Ó h¹ch to¸n. 6. §èi t−îng nép tiÒn mÆt qua c¬ quan thuÕ, t¹i c¬ quan ThuÕ ph¶i tæ chøc ®¬n vÞ kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n thu nμy c¨n cø vμo biªn lai thu tiÒn. 7. C¬ quan thuÕ lËp giÊy nép tiÒn vμo Kho b¹c (chi tiÕt theo môc lôc ng©n s¸ch), Kho b¹c h¹ch to¸n thu c¨n cø giÊy nép tiÒn cña c¬ quan ThuÕ. 8. Hμng ngμy Kho b¹c truyÒn sè liÖu thu ng©n s¸ch trªn ®Þa bμn vÒ Trung t©m tin häc. 9. §Þnh kú kiÓm tra, ®èi chiÕu, chØnh lý sè liÖu gi÷a kho b¹c vμ c¬ quan ThuÕ, H¶i quan. 10. Kho b¹c göi b¸o c¸o (b»ng giÊy hoÆc truyÒn files) cho c¬ quan ThuÕ, H¶i quan theo mÉu vμ thêi h¹n quy ®Þnh. 11. C¬ quan ThuÕ hái ®¸p sè liÖu thu qua Trung t©m tin häc theo nhu cÇu. 136 S¬ ®å Tæ chøc th«ng tin chi ng©n s¸ch * S¬ ®å xö lý th«ng tin chi ng©n s¸ch 1. C¬ quan Tμi chÝnh nhËp m¸y tÝnh c¸c d÷ liÖu sau: - Dù to¸n n¨m (nhËp 1 lÇn vμo ®Çu n¨m). - Dù to¸n ®iÒu chØnh (nÕu cã). - LÖnh chi tiÒn (nhËp hμng ngμy khi cã ph¸t sinh). Hμng ngμy c¸c th«ng tin trªn ®−îc c¬ quan Tμi chÝnh truyÒn vÒ Trung t©m tin häc (ghi râ m· sè ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch, m· nguån vèn ng©n s¸ch vμ m· kho b¹c giao dÞch...). 4b Trung t©m tin häc Kho b¹c Nhμ n−íc C¬ quan Tμi chÝnh §¬n vÞ dù to¸n trùc tiÕp sö dông ng©n s¸ch Ng©n hμng §¬n vÞ cung cÊp hμng ho¸, dÞch vô §¬n vÞ dù to¸n trùc tiÕp nhËn th«ng b¸o dù to¸n 1 15 2 12 13 14 317 6 5b 10 4a 5a 16 11 9a 8 1 7 9b 137 2. Trung t©m tin häc truyÒn d÷ liÖu vÒ c¸c Kho b¹c cã liªn quan. Kho b¹c kiÓm tra, chÊp nhËn vμ ghi sæ kÕ to¸n. 3. C¬ quan Tμi chÝnh göi (hoÆc truyÒn) th«ng b¸o dù to¸n kinh phÝ cho c¸c ®¬n vÞ dù to¸n cÊp trªn. 4a. §¬n vÞ dù to¸n cÊp trªn göi giÊy giao dù to¸n kinh phÝ cho ®¬n vÞ dù to¸n cÊp d−íi (®¬n vÞ trùc tiÕp sö dông kinh phÝ ng©n s¸ch). 4b. §¬n vÞ dù to¸n cÊp trªn göi giÊy giao dù to¸n kinh phÝ ®Õn Kho b¹c n¬i giao dÞch. Kho b¹c h¹ch to¸n c¨n cø giÊy b¸o giao dù to¸n. 5a. §¬n vÞ dù to¸n cÊp d−íi göi dù to¸n quý ®Õn ®¬n vÞ dù to¸n cÊp trªn. 5b. §¬n vÞ dù to¸n göi dù to¸n quý ®Õn vμ Kho b¹c Nhμ n−íc n¬i giao dÞch ®Ó kiÓm so¸t. 6. §¬n vÞ dù to¸n cÊp trªn tæng hîp dù to¸n quý göi c¬ quan Tμi chÝnh. 7. §¬n vÞ dù to¸n ký hîp ®ång mua b¸n víi ®¬n vÞ cung cÊp. 8. §¬n vÞ cung cÊp hμng ho¸, dÞch vô kÌm theo ho¸ ®¬n gèc göi ®Õn ®¬n vÞ dù to¸n. 9a. §¬n vÞ dù to¸n lÜnh t¹m øng b»ng tiÒn mÆt t¹i Kho b¹c. Kho b¹c Nhμ n−íc c¨n cø giÊy rót kinh phÝ ng©n s¸ch ®Ò nghÞ t¹m øng ®Ó h¹ch to¸n chi t¹m øng cho ®¬n vÞ. 9b. §¬n vÞ dù to¸n tr¶ tiÒn trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt cho ®¬n vÞ cung cÊp. 10. §¬n vÞ dù to¸n göi giÊy rót kinh phÝ ng©n s¸ch kÌm theo chøng tõ gèc ®Õn Kho b¹c: - GiÊy rót kinh phÝ ng©n s¸ch ®Ò nghÞ thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n kÌm theo chøng tõ. - GiÊy ®Ò nghÞ thanh to¸n kÌm theo b¶ng kª chøng tõ (hoÆc chøng tõ gèc tïy tõng kho¶n chi). Kho b¹c h¹ch to¸n chi c¨n cø giÊy rót kinh phÝ ng©n s¸ch hoÆc giÊy ®Ò nghÞ thanh to¸n t¹m øng. 11. Kho b¹c chuyÓn tiÒn thanh to¸n trùc tiÕp cho ®¬n vÞ cung cÊp b»ng chuyÓn kho¶n qua ng©n hμng. 12. Kho b¹c truyÒn d÷ liÖu chi ng©n s¸ch vÒ Trung t©m tin häc (t¹m øng, thùc chi, m· ®èi t−îng sö dông ng©n s¸ch, môc lôc ng©n s¸ch, sè tiÒn, sè vμ ngμy chøng tõ...). 138 13. §èi chiÕu, kiÓm tra, ®iÒu chØnh sè liÖu gi÷a c¬ quan Tμi chÝnh vμ Kho b¹c. 14. Kho b¹c göi b¸o c¸o (b»ng giÊy hoÆc truyÒn files) cho c¬ quan Tμi chÝnh theo mÉu vμ thêi h¹n quy ®Þnh). 15. C¬ quan Tμi chÝnh hái ®¸p sè liÖu thu qua Trung t©m tin häc theo nhu cÇu. 16. §Þnh kú kiÓm tra, ®èi chiÕu, chØnh lý sè liÖu gi÷a Kho b¹c vμ ®¬n vÞ dù to¸n cÊp 3. 17. §Þnh kú kiÓm tra, ®èi chiÕu, chØnh lý sè liÖu gi÷a Kho b¹c vμ ®¬n vÞ dù to¸n cÊp 1. §Ó viÖc cung cÊp th«ng tin kÞp thêi, chÝnh x¸c, hiÖu qu¶ cao nªn x©y dùng 3 trung t©m tin häc víi quy m« lín vμ hiÖn ®¹i cho ngμnh tμi chÝnh phôc vô 3 miÒn (B¾c, Trung, Nam) ®Æt t¹i Kho b¹c nhμ n−íc ®Ó ®¸p øng yªu cÇu xö lý th«ng tin theo m« h×nh trªn. 3.4.2.4 - X©y dùng bé m· h¹ch to¸n trong chÕ ®é kÕ to¸n nhμ n−íc: §Ó thuËn tiÖn trong qu¸ tr×nh theo dâi qu¶n lý thu, chi ng©n s¸ch nhμ n−íc, thuËn lîi cho viÖc x©y dùng phÇn mÒm kÕ to¸n nhμ n−íc nh»m cung cÊp th«ng tin chi tiÕt c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tμi chÝnh vμ tæng hîp th«ng tin kÞp thêi phôc vô cho qu¸ tr×nh ®iÒu hμnh qu¶n lý ng©n s¸ch nãi riªng vμ qu¶n lý toμn bé nÒn kinh tÕ trªn gi¸c ®é vÜ m« cña Nhμ n−íc, chóng ta cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng bé m· h¹ch to¸n gåm 11 lo¹i m·, víi 50 ký tù nh»m phôc vô cho qu¸ tr×nh hoμn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc. Cô thÓ nh− sau: (1)- M· niªn ®é ng©n s¸ch: H¹ch to¸n c¸c kho¶n thu, chi ng©n s¸ch theo tõng n¨m, gåm 2 ký tù lμ 2 ch÷ sè cuèi cña n¨m d−¬ng lÞch vμ ®−îc bè trÝ theo chiÒu däc, ®−îc h¹ch to¸n tõ n¨m 2000 trë ®i. (2)- M· quü: H¹ch to¸n c¸c kho¶n thu, chi theo tõng lo¹i quü, gåm 2 ký tù, ®−îc bè trÝ theo thø tù t¨ng dÇn. (3) - M· cÊp ng©n s¸ch: H¹ch to¸n thu, chi ng©n s¸ch theo 4 cÊp ng©n s¸ch, gåm 1 ký tù. (4)- M· tæ chøc: H¹ch to¸n thu, chi ng©n s¸ch ph¸t sinh t¹i ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch, dù ¸n ®Çu t−, theo ®¬n vÞ dù to¸n cÊp I vμ theo cÊp qu¶n lý; gåm 8 ký tù. (5)- M· ®Þa bμn: H¹ch to¸n c¸c kho¶n thu, chi ng©n s¸ch ph¸t sinh t¹i mét ®Þa bμn (cÊp tØnh, huyÖn, x·). (6)- M· ch−¬ng tr×nh môc tiªu: H¹ch to¸n chi ng©n s¸ch cña tõng ch−¬ng tr×nh môc tiªu vμ tõng dù ¸n, gåm 6 ký tù quy ®Þnh nh− sau: ký tù thø 1- cÊp ng©n 139 s¸ch ra quyÕt ®Þnh; ký tù thø 2, 3, 4- ch−¬ng tr×nh môc tiªu; ký tù thø 5, 6 - dù ¸n cña ch−¬ng tr×nh môc tiªu. (7)- M· ngμnh kinh tÕ: H¹ch to¸n thu, chi ng©n s¸ch theo ngμnh kinh tÕ, gåm 4 ký tù, víi 2 ký tù ®Çu lμ m· ngμnh cÊp I vμ 2 ký tù sau lμ m· ngμnh cÊp d−íi. (8)- M· néi dung kinh tÕ: H¹ch to¸n c¸c kho¶n thu, chi ng©n s¸ch theo néi dung kinh tÕ (theo môc, tiÓu môc cña môc lôc NSNN), gåm 5 ký tù víi 3 ký tù ®Çu ph¶n ¸nh môc vμ 2 ký tù sau ph¶n ¸nh tiÓu môc. (9)- M· tμi kho¶n tù nhiªn: Ph¶n ¸nh c¸c ®èi t−îng kÕ to¸n (tμi s¶n nî, nî ph¶i thu…), gåm 7 ký tù. (10)- M· nguån vèn: H¹ch to¸n c¸c lo¹i nguån vèn, víi 5 ký tù. Quy ®Þnh ký tù thø nhÊt- nguån vèn trong c©n ®èi vμ ngoμi c©n ®èi; ký tù thø 2- nguån trong n−íc vμ ngoμi n−íc; ký tù thø 3- nguån dù to¸n n¨m nay vμ nguån dù to¸n n¨m tr−íc chuyÓn sang; ký tù thø 4, 5- nguån vèn ®Çu t− XDCB vμ nguån vèn th−êng xuyªn. (11)- M· Kho b¹c n¬i giao dÞch: H¹ch to¸n c¸c kho¶n thu, chi ng©n s¸ch th«ng qua Kho b¹c n¬i giao dÞch, víi 5 ký tù ®−îc quy ®Þnh theo thø tù t¨ng dÇn. Bé m· h¹ch to¸n cã thÓ ®−îc s¾p xÕp nh− sau: Tªn m· Niªn ®é ng©n s¸ch Quü CÊp ng©n s¸ch Tæ chøc §Þa bμn Ch−¬ng tr×nh môc tiªu Ngμnh kinh tÕ Néi dung kinh tª Tμi kho¶n tù nhiªn Nguån vèn Kho b¹c giao dÞch 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Sè l−îng ký tù 2 2 1 8 5 6 4 5 7 5 5 3.4.2.5 - H¹ch to¸n qu¶n lý nî vμ ng©n quü vμo kÕ to¸n nhμ n−íc: Trong thêi gian qua, ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý nî vμ ng©n quü ch−a ®−îc quan t©m nhiÒu. NÕu nh− thêi gian tíi chóng ta thùc hiÖn tèt c«ng viÖc trªn th× sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao, nÕu chØ tÝnh riªng hiÖu qu¶ cña qu¶n lý nî th× hμng n¨m cã thÓ tiÕt kiÖm chi tiªu ng©n s¸ch tõ 8 - 10% chi phÝ vay nî. §Ó c«ng t¸c qu¶n lý ng©n quü vμ qu¶n lý nî ®¹t hiÖu qu¶ cao, chóng ta cÇn x©y dùng mét hÖ thèng th«ng tin hiÖn ®¹i vμ x©y dùng hÖ thèng tμi kho¶n tËp trung t¹i KBNN, ®ång thêi thiÕt lËp mét bé phËn thuéc KBNN thùc hiÖn dù b¸o luång tiÒn 140 thu vμo vμ chi ra. Tõ ®ã, gióp cho viÖc qu¶n lý ng©n quü víi qu¶n lý nî nh»m ®¶m b¶o viÖc vay nî ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. 3.4.2.6- TriÓn khai dù ¸n hÖ thèng cung cÊp th«ng tin tÝch hîp vÒ tμi chÝnh vμ ng©n s¸ch: a- Khi triÓn khai dù ¸n cÇn ®¹t ®−îc 4 ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt sau: - Tr−íc hÕt, vÒ mÆt t− t−ëng ph¶i cã sù thèng nhÊt vμ hç trî cao cña tÊt c¶ c¸c ®èi t−îng cã liªn ®èi víi dù ¸n hÖ thèng th«ng tin tÝch hîp tμi chÝnh ng©n s¸ch nh− ChÝnh phñ, c¸c Bé ngμnh, c¸c ®Þa ph−¬ng, c¸c ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch vμ c¸c c¬ quan sö dông c¸c th«ng tin trªn. Ph¶i xem ®©y lμ nhu cÇu cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng dù ¸n vμ lμ tr¸ch nhiÖm cña tÊt c¶ c¸c ngμnh, c¸c cÊp tõ Trung −¬ng ®Õn c¸c ®Þa ph−¬ng trong ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch tμi chÝnh c«ng cña ChÝnh phñ. Do vËy, cÇn ph¶i thμnh lËp mét Ban chñ nhiÖm dù ¸n cã tÝnh chÊt liªn Bé vμ mét vμi ®Þa ph−¬ng ®Ó th¶o luËn, tham m−u vμ quyÕt ®Þnh vÒ quy tr×nh ng©n s¸ch vμ kÕ to¸n nhμ n−íc. - Ph¶i chuÈn bÞ vμ ®μo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n, am hiÓu thùc tÕ cho c¶ hai lÜnh vùc nghiÖp vô kÕ to¸n tμi chÝnh vμ tin häc ®Ó triÓn khai dù ¸n mét c¸ch hiÖu qu¶. - Ph¶i xem xÐt sè l−îng c¸c ®¬n vÞ cÇn triÓn khai thÝ ®iÓm ®Ó rót kinh nghiÖm, tõ ®ã chØnh söa, bæ sung phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ vμ sau ®ã triÓn khai ®¹i trμ. §ång thêi, nªn bè trÝ thêi gian thÝch hîp tõ gi÷a n¨m ®Õn cuèi n¨m ®Ó sang n¨m sau ¸p dông ch−¬ng tr×nh míi mét c¸ch hiÖu qu¶. - CÇn chó ý viÖc bè trÝ kinh phÝ phï hîp cho viÖc ®μo t¹o, huÊn luyÖn ®éi ngò c¸n bé lμm lμm nghiÖp vô, c¸n bé l·nh ®¹o tham gia vμo dù ¸n. §Æc biÖt lμ viÖc mua s¾m c¸c phÇn mÒm qu¶n lý, m¸y vi tÝnh vμ trang thiÕt bÞ ®ñ m¹nh, hiÖn ®¹i ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh vËn hμnh vμ cung cÊp th«ng tin kÞp theo kÕt qu¶ cña dù ¸n mong muèn. b- ViÖc lùa chän c¸c phÇn mÒm cÇn thùc hiÖn nh− sau: - CÇn x¸c ®Þnh phÇm mÒm øng dông ®ã cã phï hîp víi quy tr×nh nghiÖp vô qu¶n lý ng©n s¸ch, chÕ ®è kÕ to¸n nhμ n−íc hiÖn ®ang ¸p dông vμ ®Þnh h−íng söa ®æi trong t−¬ng lai. Bëi v×, nÕu kh«ng lùa chän vμ xem xÐt chÝnh x¸c th× sÏ dÉn ®Õn hËu qu¶ tèn kÐm nhiÒu kinh phÝ, söa ®æi mÊt nhiÒu thêi gian vμ kh«ng sö dông ®−îc c«ng viÖc thùc tÕ theo yªu cÇu. Trong qu¸ tr×nh chän thÇu cÇn cã mét nhãm chuyªn gia th«ng th¹o vÒ nghiÖp vô ng©n s¸ch vμ tin häc lμm nhiÖm vô ph©n tÝch, so s¸nh 141 quy tr×nh ng©n s¸ch vμ kÕ to¸n hiÖn ®ang ¸p dông cã thÝch hîp víi phÇn mÒm sÏ ¸p dông hay kh«ng. - Do quy tr×nh ng©n s¸ch, kÕ to¸n cã tÝnh chÊt ®Æc thu cña mçi quèc gia nªn ph¶i yªu cÇu nhμ cung cÊp phÇn mÒm cam kÕt ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p, c¸c chuÈn mùc vμo quy tr×nh qu¶n lý ng©n s¸ch, kÕ to¸n cña phÇn mÒm phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ vμ t−¬ng lai cña ViÖt Nam. - §Ó phßng ngõa tr−êng hîp kh¸ch hμng cung cÊp phÇn mÒm cã thÓ bÞ ph¸ s¶n hoÆc bÞ th«n tÝnh, ph¶i cã cam kÕt chÆt chÏ cña phÝa nhμ cung cÊp vÒ mÆt ph¸p lý trong viÖc cung cÊp m· nguån cña phÇn mÒm nÕu tr−êng hîp ®ã x¶y ra ®Ó ®¶m b¶o tÝnh an toμn cña hÖ thèng. c- Trong qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n, cÇn ph¶i chó ý thùc hiÖn c«ng viÖc ph©n tÝch rñi ro, ®¸nh gi¸ ®−îc c¸c rñi ro ®ã cã thÓ x¶y ra nh− thÕ nμo ®Ó t×m ra biÖn ph¸p kh¾c phôc khi cã sù cè. 3.4.2.7 - ThiÕt kÕ hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ vμo kÕ to¸n nhμ n−íc: Theo xu h−íng chung, Nhμ n−íc gi¶m dÇn kiÓm so¸t ®Çu vμo, thay vμo ®ã lμ giao quyÒn tù chñ vμ n©ng cao tr¸ch nhiÖm cho ®¬n vÞ sö dông nguån lùc cña Nhμ n−íc trªn c¬ së t¨ng c−êng ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®Çu ra. HiÖn nay, xu h−íng nμy ®· tõng b−íc ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c lo¹i h×nh ®¬n vÞ sù nghiÖp cã thu, ®¬n vÞ hμnh chÝnh kho¸n chi...Trong bèi c¶nh ®ã, kÕ to¸n nhμ n−íc ph¶i cã kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh ®−îc ®Çy ®ñ chi phÝ ®Çu vμo cña c¸c ho¹t ®éng cña Nhμ n−íc (dÞch vô c«ng, hμnh chÝnh c«ng quyÒn...) theo tõng ®¬n vÞ, tõng ®èi t−îng tËp hîp chi phÝ phï hîp. KÕ to¸n nhμ n−íc cÇn trë thμnh c«ng cô qu¶n lý thùc sù, cung cÊp ®−îc c¸c th«ng tin h÷u Ých cho c¸c nhμ L·nh ®¹o ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp nh»m ®¹t môc tiªu hiÖu qu¶. KÕ to¸n qu¶n trÞ cã thÓ ¸p dông trong lÜnh vùc kÕ to¸n nhμ n−íc nh»m môc ®Ých gióp cho c¸c ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch cã ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p gi¶m bít c¸c chi phÝ gi¸n tiÕp, chi phÝ cè ®Þnh; kiÓm so¸t ®−îc c¸c chi phÝ trùc tiÕp vμ chi phÝ biÕn ®æi. KÕ to¸n qu¶n trÞ cã nhiÖm vô cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ kinh tÕ, tμi chÝnh cña ®¬n vÞ cho thñ tr−ëng vμ c¸c bé phËn chuyªn m«n trong ®¬n vÞ gióp cho viÖc lËp kÕ ho¹ch, tÝnh to¸n, ph©n bæ chi phÝ ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ cho c¸c ®èi t−îng tËp hîp chi phÝ thÝch hîp, trªn c¬ së ®ã phôc vô cho viÖc gi¸m s¸t qu¸ tr×nh qu¶n lý vμ x¸c ®Þnh ®óng ®¾n hiÖu qu¶ sö dông nguån lùc tμi chÝnh trong ®¬n vÞ. Nh÷ng néi dung chÝnh cña kÕ to¸n qu¶n trÞ gåm cã: 142 - LËp dù to¸n sö dông kinh phÝ ng©n s¸ch, kÕ ho¹ch sö dông nguån lùc cña ®¬n vÞ vμ cña Nhμ n−íc. - TÝnh to¸n, ph©n bæ chi phÝ trùc tiÕp, gi¸n tiÕp cho c¸c ®èi t−îng tËp hîp chi phÝ (phßng, ban, bé phËn; ch−¬ng tr×nh, môc tiªu, chÝnh s¸ch.......). - Ph©n tÝch kÕt qu¶ ho¹t ®éng, x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông nguån lùc (trong ®ã cã nguån lùc tμi chÝnh). - §Ò xuÊt víi l·nh ®¹o ®¬n vÞ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ho¹t ®éng, c¬ cÊu ph©n bæ nguån lùc, tiÕt kiÖm chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ tμi chÝnh cña ®¬n vÞ vμ cña Nhμ n−íc. VÒ mÆt qu¶n lý c«ng t¸c kÕ to¸n, nÕu nh− kÕ to¸n tμi chÝnh (theo ph−¬ng ph¸p dån tÝch) cÇn ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh b¾t buéc th× kÕ to¸n qu¶n trÞ chØ mang tÝnh h−íng dÉn. C¸c th«ng tin do kÕ to¸n qu¶n trÞ cung cÊp cã môc ®Ých gióp c¸c nhμ qu¶n lý sö dông tèt h¬n nguån lùc (nhÊt lμ nguån lùc tμi chÝnh) ®−îc Nhμ n−íc giao. Tuy nhiªn, chóng ta ph¶i cã ®Þnh h−íng c¶ vÒ mÆt tæ chøc vμ ph−¬ng ph¸p cho viÖc thiÕt lËp kÕ to¸n qu¶n trÞ t¹i c¸c ®¬n vÞ kÕ to¸n ë tÊt c¶ c¸c cÊp ®é qu¶n lý. 3.4.2.8 - X©y dùng tæng kÕ to¸n nhμ n−íc trong t−¬ng lai: CÇn ph¶i tiÕn hμnh x©y dùng Trung t©m kÕ to¸n nhμ n−íc. Trung t©m nμy ph¶i cã kh¶ n¨ng tæng hîp vμ thèng nhÊt sè liÖu kÕ to¸n tõ c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ c«ng quyÒn vμ c«ng lËp trong c¶ n−íc (thuéc ph¹m vi thèng kª tμi chÝnh nhμ n−íc); lμ n¬i l−u tr÷ c¬ së d÷ liÖu kÕ to¸n duy nhÊt; lμ c¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm c«ng bè vμ cung cÊp c¸c sè liÖu kÕ to¸n, t×nh h×nh tμi chÝnh nhμ n−íc... ThiÕt lËp Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc cÇn dùa trªn c¸c nguyªn t¾c sau: - Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc lμ c¬ quan Trung −¬ng trong hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc ®−îc x©y dùng trªn nguyªn t¾c tæ chøc kÕ to¸n tËp trung kÕt hîp víi kÕ to¸n ph©n t¸n. Tæng kÕ to¸n trùc thuéc Kho b¹c Nhμ n−íc Trung −¬ng, chÞu sù chØ ®¹o cña Kho b¹c Nhμ n−íc Trung −¬ng c¶ vÒ tæ chøc vμ nghiÖp vô. - LÊy hÖ thèng ng©n s¸ch nhμ n−íc lμm träng t©m trong hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc vμ kh«ng thay ®æi tæ chøc hiÖn hμnh cña hÖ thèng Kho b¹c Nhμ n−íc. C¸c Kho b¹c Nhμ n−íc cÊp d−íi thùc hiÖn nhiÖm vô cña Tæng kÕ to¸n víi t− c¸ch lμ ®¬n vÞ kÕ to¸n ®−îc ñy quyÒn. - Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc ®−îc ®éc lËp ph¶n ¸nh trung thùc c¸c nghiÖp vô tμi chÝnh cña Nhμ n−íc ph¸t sinh, ®ång thêi chÞu tr¸ch 143 nhiÖm trùc tiÕp tr−íc ChÝnh phñ vÒ tÝnh chÝnh x¸c, kÞp thêi vμ ®Çy ®ñ cña c¸c th«ng tin tμi chÝnh, kÕ to¸n nhμ n−íc. - Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc cã nhiÖm vô h−íng dÉn, kiÓm tra c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ kÕ to¸n c«ng gåm: c¸c ®¬n vÞ Kho b¹c Nhμ n−íc trùc thuéc, c¸c ®¬n vÞ hμnh chÝnh sù nghiÖp, c¸c ®¬n vÞ vμ tæ chøc cã nghÜa vô cung cÊp sè liÖu kÕ to¸n cho Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc. Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc vμ c¸c ®¬n vÞ kÕ to¸n trùc thuéc trong hÖ thèng Kho b¹c Nhμ n−íc cã nhiÖm vô thùc hiÖn kÕ to¸n chÝnh phñ trªn ph¹m vi c¶ n−íc; ®ång thêi tËp hîp c¸c sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp thuéc c¸c ph©n hÖ kÕ to¸n kh¸c phôc vô cho yªu cÇu kiÓm tra, gi¸m s¸t vμ ph©n tÝch vÜ m« cña chÝnh quyÒn cÊp trªn ®èi víi chÝnh quyÒn cÊp d−íi vÒ t×nh h×nh tμi chÝnh thuéc ph¹m vi qu¶n lý cña cÊp chÝnh quyÒn ®ã. Víi viÖc thùc hiÖn m« h×nh cña Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc nh− trªn, cÇn thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c¸c ®¬n vÞ kÕ to¸n trong viÖc b¸o c¸o vμ quyÕt to¸n tμi chÝnh. Cô thÓ nh− sau: - §èi víi c¸c nghiÖp vô tμi chÝnh cña ChÝnh phñ, Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc ë Trung −¬ng lμ ®¬n vÞ kÕ to¸n chÝnh cã tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o quyÕt to¸n. C¸c Kho b¹c Nhμ n−íc ®Þa ph−¬ng chØ lμ ®¬n vÞ kÕ to¸n ®−îc ñy quyÒn, chÞu tr¸ch nhiÖm cung cÊp sè liÖu ®Çy ®ñ, kÞp thêi cho Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc. - §èi víi c¸c nghiÖp vô tμi chÝnh cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng c¸c cÊp, Kho b¹c Nhμ n−íc ®ång cÊp lμ ®¬n vÞ kÕ to¸n chÝnh chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o, quyÕt to¸n. - Riªng c¸c nghiÖp vô tμi chÝnh cña chÝnh quyÒn cÊp d−íi ®−îc tæng hîp chung vμo b¸o c¸o tμi chÝnh ®Þa ph−¬ng hoÆc b¸o c¸o tμi chÝnh nhμ n−íc, ®¬n vÞ kÕ to¸n cÊp d−íi trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô tμi chÝnh chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ®¬n vÞ kÕ to¸n cÊp trªn vÒ sè liÖu b¸o c¸o cung cÊp. 3.4.3 - §¬n vÞ thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nhμ n−íc: - Tr−íc hÕt vÒ nhËn thøc, t− t−ëng cña L·nh ®¹o c¸c ®¬n vÞ, nh÷ng ng−êi lμm c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ ph¶i xem viÖc ban hμnh mét HÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc thèng nhÊt lμ cÇn thiÕt vμ phï hîp víi qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kÕ to¸n, c¶i c¸ch hμnh chÝnh, phï hîp víi qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ ë hiÖn t¹i vμ trong t−¬ng lai. - CÇn cã kÕ ho¹ch ®μo t¹o, båi d−ìng nh÷ng ng−êi lμm c«ng t¸c kÕ to¸n ch¼ng nh÷ng vÒ nghiÖp vô chuyªn mμ cßn bæ sung thªm nh÷ng kiÕn thøc kh¸c nh− LuËt, Ngo¹i ng÷, Kinh tÕ vi m«, vÜ m«…®Ó hç trî cho c«ng t¸c kÕ to¸n ë ®¬n vÞ. 144 - Khi thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n ph¶i ®óng chÕ ®é quy ®Þnh, râ rμng, kÞp thêi, ®óng ph¸p luËt, c«ng khai minh b¹ch, râ rμng. - øng dông c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i ®Ó phôc vô c«ng t¸c kÕ to¸n hiÖu qu¶ h¬n vμ kÞp thêi. 3.4.4 - X©y dùng vμ ®μo t¹o ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n nhμ n−íc: Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nãi chung, lÜnh vùc tμi chÝnh kÕ to¸n nãi riªng th× c«ng t¸c ®μo t¹o, khai th¸c vμ ph¸t huy nguån nh©n lùc vÒ lùc l−îng chuyªn gia, ®éi ngò c¸n bé chuyªn ngμnh vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n ®−îc xem lμ néi dung quan träng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam. Thêi gian qua, c«ng t¸c ®μo t¹o, båi d−ìng c¸n bé kÕ to¸n kh«ng ngõng ®æi míi, ph¸t triÓn c¶ quy m«, chÊt l−îng ®μo t¹o ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®éi ngò c¸n kÕ to¸n cho tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc. Ngμy nay, do yªu cÇu ®æi míi cña c¬ chÕ qu¶n lý tμi chÝnh ®· vμ ®ang ph¸t triÓn kh«ng ngõng th× c«ng t¸c ®μo t¹o vμ båi d−ìng c¸n bé kÕ to¸n ®ang cã nh÷ng c¬ héi vμ thuËn lîi míi cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vμ héi nhËp quèc tÕ. §ång thêi, sÏ cã nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh trªn b−íc ®−êng ®æi míi vÒ yªu cÇu n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò kÕ to¸n ngμy cμng cao, linh ho¹t, s¸ng t¹o vμ ph¶i cã ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp thùc sù. Tõ nh÷ng yªu cÇu nh− vËy, c«ng t¸c ®μo t¹o, båi d−ìng c¸n bé kÕ to¸n trong thêi gian tíi cÇn tËp trung mét sè néi dung nh− sau: - Tr−íc tiªn, ph¶i ®μo t¹o ngay lùc l−îng c¸n bé ®ang lμm c«ng t¸c kÕ to¸n, kiÓm to¸n nãi chung vμ nh÷ng ng−êi ®ang c«ng t¸c kÕ to¸n tμi chÝnh ng©n s¸ch nãi riªng tõ Trung −¬ng ®Õn c¸c ®Þa ph−¬ng vμ c¸c ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch nhμ n−íc. §èi víi c¸c c¸n bé L·nh ®¹o trùc tiÕp c«ng t¸c tμi chÝnh, kÕ to¸n nhμ n−íc còng ph¶i tËp huÊn, båi d−ìng nh÷ng kiÕn thøc vÒ kÕ to¸n nhμ n−íc ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, l·nh ®¹o ®iÒu hμnh thuËn lîi h¬n vμ phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ cña c¸c ngμnh, c¸c cÊp vμ t¹i t¸c ®¬n vÞ cña m×nh. - §èi víi c¸c Tr−êng §¹i häc, Trung häc chuyªn nghiÖp, Trung cÊp chuyªn ngμnh vÒ tμi chÝnh kÕ to¸n cÇn quan t©m nhiÒu vμ hîp t¸c ®μo t¹o, båi d−ìng cho lùc l−îng gi¸o viªn vÒ lÜnh vùc ng©n s¸ch, tμi chÝnh c«ng v× trong thêi gian qua ®èi víi bé m«n nμy ch−a ®−îc chó träng nhiÒu nh− c¸c m«n kh¸c. §ång thêi, ®−a gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y, sè tiÕt d¹y vμo c¸c líp häc thuéc ngμnh kinh tÕ ë c¸c tr−êng t−¬ng ®èi gÇn b»ng víi m«n kÕ to¸n tμi chÝnh, kÕ to¸n qu¶n trÞ. NÕu thuËn lîi nªn thμnh lËp Bé 145 m«n kÕ to¸n c«ng hay kÕ to¸n nhμ n−íc thuéc Khoa KÕ to¸n hoÆc Khoa KÕ to¸n KiÓm to¸n ë c¸c tr−êng. - VÒ l©u dμi, cÇn cã môc tiªu ®μo t¹o ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n chÝnh quy, hiÖn ®¹i, cã kinh nghiÖm trong thùc tÕ vμ phï hîp víi tõng cÊp ®μo t¹o nh− §¹i häc, Cao ®¼ng, Trung cÊp, ®μo t¹o chuyªn gia kÕ to¸n. Trong ®ã, môc tiªu vÒ tr×nh ®é, kü n¨ng nghiÖp vô chuyªn m«n, ®¹o døc nghÒ nghiÖp, kh¶ n¨ng øng dông c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i, kh¶ n¨ng vÒ tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vμ am hiÓu vÒ luËt ph¸p lμ rÊt cÇn thiÕt. Bªn c¹nh, ®ã cÇn h−íng tíi môc tiªu ®μo t¹o mét ®éi ngò chuyªn gia kÕ to¸n ®¹t tiªu chuÈn vμ tr×nh ®é cÊp khu vùc vμ quèc tÕ. - Tõng b−íc n©ng cao chÊt l−îng, ®æi míi néi dung vμ ch−¬ng tr×nh ®μo t¹o; më réng quy m« ®μo t¹o ë c¸c c¬ së ®μo t¹o kh«ng chØ ë lÜnh vùc nghiÖp vô chuyªn m«n vÒ kÕ to¸n vμ ph¶i cã sù hiÓu biÕt vÒ kiÕn thøc tμi chÝnh vi m« vμ vÜ m« (c¶ vÒ chiÒu s©u vμ bÒ réng), t¹o ra sù t¨ng kh¶ n¨ng thÝch øng víi thùc tiÔn vμ tÝnh s¸ng t¹o cho c¸n bé lμm c«ng t¸c kÕ to¸n. - Ph¶i cã sù kh¶o s¸t, thèng kª tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé ®ang lμm c«ng t¸c kÕ to¸n ë c¸c ngμnh, c¸c cÊp, c¸c ®¬n vÞ vμ dù kiÕn nhu cÇu ph¸t triÓn trong thêi gian tíi ®Ó cã kÕ ho¹ch, chiÕn l−îc ®μo t¹o, båi d−ìng ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ vμ trong t−¬ng lai. - CÇn ph¶i x©y dùng m« h×nh, tæ chøc ®μo t¹o vμ liªn kÕt víi c¸c c¸c n−íc ®Ó thμnh lËp c¸c c¬ së ®μo t¹o ®ñ uy tÝnh cÊp chøng chØ hμnh nghÒ kÕ to¸n, chuyªn gia kÕ to¸n ®¹t tiªu chuÈn khu vùc vμ quèc tÕ. - Chó ý c«ng t¸c gi¸o dôc, trau ®åi ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp kÕ to¸n, ng−êi c¸n bé kÕ to¸n kh«ng nh÷ng giái vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n vμ cßn lμ ng−êi c«ng d©n g−¬ng mÉu, víi ®Æc tr−ng cña ng−êi c¸n bé tμi chÝnh, kÕ to¸n. * KÕt luËn: HiÖn nay, ®Êt n−íc ®ang ph¸t triÓn vÒ nhiÒu mÆt nãi chung, trong ®ã lÜnh vùc tμi chÝnh - ng©n s¸ch ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ cho sù ph¸t triÓn ®ã. V× vËy, nhu cÇu th«ng tin vÒ tμi chÝnh ng©n s¸ch trong n−íc vμ kÓ c¶ n−íc ngoμi, nhu cÇu øng dông c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i, tiÕn tíi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ… th× viÖc x©y dùng mét hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc thèng nhÊt lμ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÇn thiÕt, cÊp b¸ch ph¶i lμm ®Ó lÜnh vùc tμi chÝnh ng©n s¸ch ®Êt n−íc cã thÓ hoμ nhËp vμo khu vùc vμ trªn thÕ giíi. Tõ ®ã, chóng ta cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi thu hót vèn ®Çu t−, thu hót thÞ tr−êng vèn, më réng thÞ tr−êng chøng kho¸n vμ ph¸t hμnh tr¸i 146 phiÕu ra n−íc ngoμi, ®Ó t¹o nguån lùc tæng hîp nh»m ph¸t triÓn ®Êt n−íc trong thêi gian tíi. Tr−íc m¾t, trong giai ®o¹n hiÖn nay, vÒ lÜnh vùc kÕ to¸n nhμ n−íc chóng ta cÇn ph¶i võa hîp nhÊt c¸c chÕ ®é kÕ to¸n nhμ n−íc ®· ban hμnh thμnh mét hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc duy nhÊt vμ võa hoμn thiÖn trong thêi gian sím nhÊt. §Ó thùc hiÖn ®−îc môc tiªu hoμn thiÖn ®ã th× c¸c mÆt nh− chøng tõ kÕ to¸n, sæ kÕ to¸n, hÖ thèng tμi kho¶n kÕ to¸n, chÕ ®é b¸o c¸o tμi chÝnh vμ kÕ c¶ chÕ ®é th«ng tin b¸o còng ph¶i ®−îc hîp nhÊt vμ tËp trung vÒ mét ®Çu mèi qu¶n lý vμ chÞu tr¸ch nhiÖm. §Ó qu¸ tr×nh hoμn thiÖn chÕ ®é kÕ to¸n nhμ n−íc, tr−íc hÕt chóng ta cÇn thèng nhÊt nh÷ng quan ®iÓm, ph−¬ng h−íng vμ gi¶i ph¸p hoμn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc. §ång thêi, trªn c¬ së tæng kÕt thùc tiÓn vÒ nh÷ng −u ®iÓm, nh−îc ®iÓm cña hÖ thèng KTNN hiÖn hμnh ®Ó ®Ò xuÊt víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng nh−: Quèc héi còng cÇn ph¶i bæ sung, söa ®æi LuËt Ng©n s¸ch Nhμ n−íc, LuËt KÕ to¸n; ChÝnh phñ ph¶i bæ sung, söa ®æi c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn LuËt Ng©n s¸ch Nhμ n−íc, LuËt KÕ to¸n, thay ®æi hÖ thèng môc lôc ng©n s¸ch… vμ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan. Ngoμi ra, cÇn x©y dùng mét hÖ thèng th«ng tin tμi chÝnh hiÖn ®¹i, chÊt l−îng cao vμ cÇn nghiªn cøu x©y dùng Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc vμ ban hμnh c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n nhμ n−íc nh− c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n doanh nghiÖp hiÖn nay ®Ó hoμ nhËp vμo kÕ to¸n c¸c n−íc trong khu vùc vμ trªn thÕ giíi. 147 KÕt luËn Trong thêi gian qua, ®Êt n−íc ta ph¸t triÓn vÒ nhiÒu mÆt nãi chung, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ph¸t triÓn theo c¬ chÕ thÞ tr−êng theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa, Nhμ n−íc ®· chñ ®éng sö dông c¸c c«ng cô tμi chÝnh - tiÒn tÖ ®Ó ®iÒu tiÕt thÞ tr−êng mét c¸ch gi¸n tiÕp thay cho viÖc can thiÖp trùc tiÕp b»ng mÖnh lÖnh hμnh chÝnh nh− tr−íc ®©y. Nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông c¸c nguån lùc tμi chÝnh, ®ång thêi ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, tμi chÝnh, x· héi trªn gi¸c ®é vÜ m«. Ngoμi ra, Nhμ n−íc cßn t¨ng c−êng thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n chñ, c«ng b»ng trong ph©n phèi thu nhËp quèc d©n, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ víi c¸c n−íc trong khu vùc vμ trªn thÕ giíi. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, nhu cÇu vÒ th«ng tin tμi chÝnh kÕ to¸n nhμ n−íc ngμy cμng ph¸t triÓn c¶ vÒ tÝnh chÊt, néi dung vμ quy m«. KÕ to¸n nhμ n−íc ®−îc xem nh− c«ng cô hiÖu qu¶ gióp Nhμ n−íc qu¶n lý, kiÓm tra, kiÓm so¸t ®−îc c¸c nguån lùc tμi chÝnh hiÖn cã nh»m phôc vô ®¾c lùc cho yªu cÇu cñng cè, hiÖn ®¹i hãa vμ ph¸t triÓn ®Êt n−íc; yªu cÇu minh b¹ch, c«ng khai hãa tμi chÝnh, phï hîp víi c¸c quy luËt vμ chuÈn mùc quèc tÕ. Ngoμi ra, ®øng tr−íc ®ßi hái kh¸ch quan hiÖn nay lμ nhu cÇu vÒ khèi l−îng, chÊt l−îng dÞch vô c«ng ngμy cμng cao trong khi nguån lùc cã h¹n, mäi ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ hμnh chÝnh sù nghiÖp cho dï lμ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, ho¹t ®éng sù nghiÖp, thËm chÝ ngay c¶ c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý hμnh chÝnh ®¬n thuÇn; dï cã thu hay kh«ng cã thu còng cÇn thiÕt vμ cã thÓ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ cña chóng vÒ mÆt tμi chÝnh. Trong ®iÒu kiÖn më réng ph©n cÊp, ph©n quyÒn trong qu¶n lý nh− thÕ, hiÖu qu¶ qu¶n lý kh«ng chØ ®−îc ®o b»ng chÊt l−îng, khèi l−îng c«ng viÖc mμ cßn ph¶i tÝnh ®Õn nh÷ng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc. Nhμ n−íc ®ang chñ tr−¬ng thÝ ®iÓm vμ më réng m« h×nh kho¸n biªn chÕ vμ kinh phÝ ho¹t ®éng cho c¸c c¬ quan hμnh chÝnh, t¨ng c−êng tù chñ tμi chÝnh cho c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp. Trong thùc tÕ tõ khi ra ®êi cho ®Õn nay, hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc ®· cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ, quan träng, gãp phÇn to lín trong qu¸ tr×nh hoμn thiÖn vμ ph¸t triÓn c¶i c¸ch nÒn tμi chÝnh quèc gia nãi chung, lÜnh vùc ng©n s¸ch nãi riªng. Tuy nhiªn, víi nh÷ng kÕt qu¶, −u ®iÓm ®· ®¹t ®−îc th× hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc trong 148 mçi thêi kú vÉn cßn tån t¹i nhiÒu nh−îc ®iÓm do nguyªn nh©n kh¸ch quan hay chñ quan. C¸c nh−îc ®iÓm trªn xuÊt ph¸t tõ nhiÒu nguyªn nh©n nh− nh÷ng bÊt cËp trong khung ph¸p lý, sù chång chÐo cña c¬ chÕ chÝnh s¸ch ban hμnh, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ lóc bÊy giê, tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý cßn h¹n chÕ….lμm cho c«ng t¸c qu¶n lý tμi chÝnh ng©n s¸ch mang l¹i hiÖu qu¶ ch−a cao. Ngoμi ra, viÖc ban hμnh nhiÒu hÖ thèng tμi kho¶n kÕ to¸n kh¸c nhau cho nhiÒu c¬ quan lμm cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, b¸o c¸o tμi chÝnh kh«ng tËp trung, kh«ng kÞp thêi vμ thiÕu tÝnh chÝnh x¸c. V× thÕ, ®Ó hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc thùc sù lμ c«ng cô h÷u hiÖu gióp nhμ n−íc qu¶n lý ®−îc hiÖu qu¶ nÒn tμi chÝnh ng©n s¸ch quèc gia, thu hót ®Çu t− vμ nguån tμi chÝnh n−íc ngoμi th× ph¶i kh¾c phôc nh÷ng nh−îc ®iÓm cßn tån t¹i cña hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc, th× tr−íc hÕt ph¶i hîp nhÊt c¸c chÕ ®é kÕ to¸n nhμ n−íc thμnh mét chÕ ®é kÕ to¸n nhμ n−íc duy nhÊt. Trong qu¸ tr×nh hoμn thiÖn vμ hîp nhÊt ph¶i vËn dông chän läc nh÷ng c¸i ®· cã tr−íc ®ã vμ thu thËp nh÷ng thμnh tùu cña thÕ giíi, nh−ng ph¶i phï hîp víi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ, ph¸p luËt…cña chóng ta. Trong bèi c¶nh héi nhËp vÒ kinh tÕ trong khu vùc vμ quèc tÕ, nh÷ng th«ng tin vÒ tμi chÝnh nhμ n−íc ph¶i cã kh¶ n¨ng so s¸nh gi÷a c¸c quèc gia. V× vËy, kÕ to¸n nhμ n−íc ph¶i ®¶m b¶o sù thèng nhÊt chuÈn mùc gi÷a c¸c c¬ quan, c¸c ®¬n vÞ trong n−íc, tõng b−íc vËn dông c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n c«ng trªn thÕ giíi ®−îc thõa nhËn vμ ph¶i kh«ng ngõng hoμn thiÖn. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, chÕ ®é kÕ to¸n nhμ n−íc cÇn ph¶i võa hîp nhÊt c¸c chÕ ®é kÕ to¸n nhμ n−íc ®· ban hμnh thμnh mét hÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc duy nhÊt vμ võa hoμn thiÖn ë c¸c néi dung nh− chøng tõ kÕ to¸n, sæ kÕ to¸n, hÖ thèng tμi kho¶n kÕ to¸n, chÕ ®é b¸o c¸o tμi chÝnh vμ kÓ c¶ chÕ ®é th«ng tin b¸o còng ph¶i ®−îc hîp nhÊt vμ tËp trung vÒ mét ®Çu mèi qu¶n lý vμ chÞu tr¸ch nhiÖm. §ång thêi, còng cÇn ph¶i bæ sung, söa ®æi LuËt Ng©n s¸ch Nhμ n−íc, LuËt KÕ to¸n, môc lôc ng©n s¸ch vμ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan; x©y dùng mét hÖ thèng th«ng tin tμi chÝnh tÝch hîp vμ vÒ l©u dμi cÇn x©y dùng Trung t©m tæng kÕ to¸n nhμ n−íc vμ ban hμnh c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n nhμ n−íc lμ viÖc lμm cÇn thiÕt vμ ph¶i thùc hiÖn ngay trong giai ®o¹n hiÖn nay. 149 Tμi liÖu tham kh¶o 1- Bé Tμi chÝnh, 10/1996, Gi¸o tr×nh kÕ to¸n ng©n s¸ch nhμ n−íc, NXB Tμi chÝnh. 2- Bé Tμi chÝnh, 7/2003, ChÕ ®é qu¶n lý tμi chÝnh, kÕ to¸n ®¬n vÞ sù nghiÖp cã thu vμ kho¸n chi hμnh chÝnh, NXB Tμi chÝnh. 3- Bé Tμi chÝnh, 2003, Tμi liÖu båi d−ìng nghiÖp vô cho c¸n bé tμi chÝnh x·, ph−êng, thÞ trÊn, NXB Tμi chÝnh. 4- Bé Tμi chÝnh, 10-2003, M−êi l¨m n¨m ®æi míi HÖ thèng kÕ to¸n, kiÓm to¸n ViÖt Nam; tμi liÖu Héi nghÞ kÕ to¸n toμn quèc. 5- Bé Tμi chÝnh, 6/2005, Tμi liÖu Héi th¶o ®Ó ¸n kÕ to¸n nhμ n−íc, qu¶n lý c«ng s¶n; Dù ¸n c¶i c¸ch qu¶n lý tμi chÝnh c«ng. 6- Bé Tμi chÝnh, 6/2005, §Ò ¸n x©y dùng HÖ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc ¸p dông cho dù ¸n Tabmis, Dù ¸n c¶i c¸ch qu¶n lý tμi chÝnh c«ng. 7- Bé Tμi chÝnh, 8/2006, Dù th¶o ChÕ ®é kÕ to¸n nhμ n−íc t¹m thêi ¸p dông cho dù ¸n Tabmis, Dù ¸n c¶i c¸ch qu¶n lý tμi chÝnh c«ng 8- Bé Tμi chÝnh, Tμi liÖu tham kh¶o kinh nghiÖm triÓn khai hÖ thèng th«ng tin, Dù ¸n c¶i c¸ch qu¶n lý tμi chÝnh c«ng. 9- Bé Tμi chÝnh , Tμi liÖu dÞch thao kh¶o c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n c«ng. 10- ChÕ ®é kÕ to¸n ng©n s¸ch vμ ho¹t ®éng nghiÖp vô kho b¹c Ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 130/2003/Q§-BTC ngμy 18/8/2003 cña Bé Tμi chÝnh. 11- ChÕ ®é kÕ to¸n Hμnh chÝnh sù nghiÖp Ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 999-TC/Q§-C§KT ngμy 02/11/1996 vμ c¸c Th«ng t− bæ sung cña Bé Tμi chÝnh. 12- ChÕ ®é kÕ to¸n Ng©n s¸ch vμ tμi chÝnh x· Ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 94/2005/Q§-BTC ngμy 12/12/2005 cña Bé Tμi chÝnh. 13- ChÕ ®é kÕ to¸n Dù tr÷ quèc gia Ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 45/2005/Q§-BTC ngμy 13/7/2005 cña Bé Tμi chÝnh. 14- ChÕ ®é kÕ to¸n B¶o hiÓm x· héi Ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 1124- TC/Q§/C§KT ngμy 12/12/1996 vμ söa ®æi theo c¸c QuyÕt ®Þnh sè 140/1999, sè 07/2003/Q§-BTC ngμy 17/01/2003 cña Bé Tμi chÝnh. 15- ChÕ ®é kÕ to¸n §¬n vÞ chñ ®Çu t− Ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 214/2000/Q§-BTC ngμy 28/12/2000 cña Bé Tμi chÝnh. 150 16- ChÕ ®é kÕ to¸n C«ng ®oμn Ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 1675/2003/Q§-TL§ ngμy 13/8/2003 cña Tæng Liªn ®oμn lao ®éng ViÖt Nam. 17- ChÕ ®é kÕ to¸n NghiÖp vô thi hμnh ¸n Ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 572/2004Q§-BTP ngμy 25/10/2004 cña Bé T− ph¸p. 18- ChÕ ®é kÕ to¸n Hμnh chÝnh sù nghiÖp cña §¶ng Ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 1017 Q§/TCQT ngμy 28/12/1999 cña Ban qu¶n trÞ tμi chÝnh Trung −¬ng. 19- HÖ thèng tμi kho¶n kÕ to¸n HCSN vμ HÖ thèng biÓu mÉu b¸o c¸o tμi chÝnh ngμnh H¶i Quan kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 2569/TCHQ/Q§-KHTV ngμy 04/12/2002 cña Tæng côc H¶ Quan. 20- ChÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông cho c¸c ®¬n vÞ ngoμi c«ng lËp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc Gi¸o dôc, Y tÕ, V¨n ho¸ vμ ThÓ thao Ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 12/2001/Q§-BTC ngμy 13/3/2001 cña Bé Tμi chÝnh. 21- Ph¹m V¨n §¨ng (chñ biªn), Phan ThÞ Cóc, TrÇn Ph−íc, NguyÔn ThÞ TuyÕt Nga, NguyÔn ThÞ Minh NguyÖt, NguyÔn ThÞ Thóy H¹nh - KÕ to¸n nhμ n−íc, Khoa Tμi chÝnh KÕ to¸n, Tr−êng §H C«ng nghiÖp TP.HCM, L−u hμnh néi bé, TP.HCM 12-2005. 22- Ph¹m V¨n §¨ng, Phan ThÞ Cóc, Gi¸o tr×nh KÕ to¸n nhμ n−íc, Khoa Tμi chÝnh KÕ to¸n - Tr−êng §H C«ng nghiÖp TP.HCM, L−u hμnh néi bé -2006. 23- Hμ ThÞ Ngäc Hμ, Lª ThÞ TuyÕt Nhung, Nghiªm M¹nh Hïng. H−íng dÉn thùc hμnh kÕ to¸n ®¬n vÞ Hμnh chÝnh sù nghiÖp, NXB Tμi chÝnh, 6/1996; 24- Hμ ThÞ Ngäc Hμ, Lª ThÞ TuyÕt Nhung, Nghiªm M¹nh Hïng. H−íng dÉn thùc hμnh ChÕ ®é kÕ to¸n Hμnh chÝnh sù nghiÖp vμ bμi tËp lËp b¸o c¸o tμi chÝnh, NXB Tμi chÝnh, Hμ Néi - 2005; 25- §Æng Th¸i Hïng, §Ò tμi nghiªn cøu khoa häc cÊp Bé “C¬ së lý luËn vμ thùc tiÓn h×nh thμnh Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc ë ViÖt Nam”, 2002. 26- §æ Lª Hïng, §Ò Tμi nghiªn cøu cÊp ngμnh “ §Þnh h−íng X©y dùng HÕ thèng kÕ to¸n nhμ n−íc ë ViÖt Nam”, 2003. 27- Tæng kÕ to¸n nhμ n−íc ë ViÖt Nam, M« h×nh vμ 3 giai ®o¹n h×nh thμnh (®Õn 2010), NXB Tμi chÝnh, Hμ Néi - 6/2004. 28- C¸c chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ, s¸ch tham kh¶o, Ng©n hμng thÕ giíi, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi - 2000. 151 29- B¸o c¸o nghiªn cøu so s¸nh quy tr×nh ng©n s¸ch hiÖn hμnh cña ViÖt Nam vμ mét sè n−íc Ch©u ¸, ñy ban kinh tÕ vμ ng©n s¸ch Quèc héi, Dù ¸n VIE/02/008, 10/2005. 30- Kû yÕu DiÔn ®μn chÝnh s¸ch cao cÊp “Vai trß cña c¬ quan lËp ph¸p trong viÖc gi¸m s¸t tμi chÝnh c«ng, ñy ban kinh tÕ vμ ng©n s¸ch Quèc héi, Dù ¸n VIE/02/008, Nha Trang 14,15/10/2005. 31- Tμi liÖu tËp huÊn Kü n¨ng thÈm tra b¸o c¸o dù to¸n vμ b¸o c¸o quyÕt to¸n ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng, ñy ban kinh tÕ vμ ng©n s¸ch Quèc héi, Dù ¸n VIE/02/008, 9/2005. 32- Tμi liÖu tham kh¶o LuËt kiÓm to¸n mét sè n−íc trªn thÕ giíi, ñy ban kinh tÕ vμ ng©n s¸ch Quèc héi, Dù ¸n VIE/02/008, 12/2004. 33- Kû yÕu B¸o c¸o nghiªn cøu, kh¶o s¸t n−íc ngoμi, ñy ban kinh tÕ vμ ng©n s¸ch Quèc héi, Dù ¸n VIE/02/008, 10/2005. 34- LuËt Ng©n s¸ch Nhμ n−íc, 16/12/2002. 35- LuËt kÕ to¸n, 17/6/2003. 36- Héi nhËp víi c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n vμ kiªm to¸n quèc tÕ, s¸ch tham kh¶o, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi - 2005. 37- Nguyªn lý kÕ to¸n, NXB Tμi chÝnh, Hμ Néi - 2003, PGS.TS Vâ V¨n NhÞ - Tr−êng §H Kinh tÕ TP.HCM. 38- C¸c chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ, s¸ch tham kh¶o, Ng©n hμng thÕ giíi, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hμ Néi - 2000.