Đề tài Hoàn thiện hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp Việt Nam hiện hành

ôû nöôùc ta, traùnh ñi söï choàng cheùo, khoâng aùp duïng ñöôïc cuûa caùc vaên baûn phaùp luaät. Bôûi vaäy, quan ñieåm naøy ñoøi hoûi xaây döïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn phaûi ñoàng boä vôùi caùc cheá ñoä , theå leä veà quaûn lyù taøi chính Nhaø nöôùc noùi chung vaø cheá ñoä keá toaùn hieän haønh noùi rieâng. Quan ñieåm phuø hôïp coøn theå hieän ôû choã heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp saûn xuaát kinh doanh phaûi thích öùng vôùi tính ña daïng cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp. Trong coâng cuoäc ñoåi môùi hieän nay, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta chuû tröông xaây döïng neàn kinh teá thò tröôøng nhieàu thaønh phaàn vaø ña daïng hoùa caùc hình thöùc sôû höõu . Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát phaûi thaät linh hoaït, phuø hôïp vôùi tính ña daïng cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp, ñaùp öùng caùc yeâu caàu quaûn lyù kinh teà taøi chính cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi doanh nghieäp cuõng nhö yeâu caàu chæ ñaïo ñieàu haønh cuûa caùc ngaønh, caùc toång coâng ty vaø yeâu caàu cung caáp thoâng tin cho quaûn lyù cuûa baûn thaân doanh nghieäp. Beân caïnh ñoù quan ñieåm phuø hôïp coøn ñoøi hoûi heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp phaûi thích öùng vôùi yeâu caàu vaø cô cheá quaûn lyù; bôûi vì moãi moät thôøi -44- kyø phaùt trieån cuûa neàn kinh teá caàn phaûi coù nhöõng ñoái saùch phuø hôïp veà quaûn lyù kinh teá taøi chính. Keá toaùn – trong ñoù coù taøi khoaûn keá toaùn – laø moät trong nhöõng coâng cuï höõu ích phuïc vuï cho quaûn lyù , do vaäy cuõng phaûi thích öùng vôùi cô cheá quaûn lyù trong töøng thôøi kyø; caàn phaûi baûo ñaûm tính linh hoaït vaø hoaøn thieän cuûa heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn ñoàng thôøi cuõng phaûi tính ñeán tính phuø hôïp cuûa noù vôùi thöïc traïng phaùt trieån kinh teá cuõng nhö khaû naêng vaø trình ñoä caùn boä quaûn lyù. Vieäc hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính phaûi laáy ñieàu kieän kinh teá Vieät Nam laøm cô sôû gaén vôùi trình ñoä quaûn lyù cuûa caùc doanh nghieäp. 3.1.4. Quan ñieåm ñôn giaûn, deã vaän duïng Ñeå caùc doanh nghieäp, nhaát laø caùc doanh nghieäp coù trình ñoä quaûn lyù cuûa caùn boä chöa cao coù theå toå chöùc toát coâng taùc keá toaùn moät caùch tieát kieäm, hieäu quaû, heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp phaûi ñôn giaûn, roõ raøng, deã vaän duïng. Quan ñieåm naøy khoâng laøm giaûm chöùc naêng cung caáp thoâng tin cuûa taøi khoaûn keá toaùn maø ngöôïc laïi, caùc thoâng tin do keá toaùn cung caáp seõ tinh goïn, ñi vaøo baûn chaát hôn. Maët khaùc, trong ñieàu kieän coâng ngheä thoâng tin phaùt trieån ña daïng vaø phong phuù nhö hieän nay, yeâu caàu veà cung caáp thoâng tin kòp thôøi, ñaày ñuû cho quaûn lyù laø raát caàn thieát. Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp phaûi ñöôïc xaây döïng vaø thieát keá roõ raøng ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc vaän duïng coâng ngheä thoâng tin vaøo coâng taùc keá toaùn vaø tính höõu ích cuûa thoâng tin keá toaùn. 3.2 Cô sôû vaø nguyeân taéc hoaøn thieän 3.2.1 Cô sôû hoaøn thieän Vieäc hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp Vieät Nam hieän haønh döïa treân caùc cô sôû chuû yeáu sau: 3.2.1.1 Luaät keá toaùn Vieät Nam Luaät keá toaùn laø vaên baûn phaùp lyù cao nhaát veà keá toaùn do Quoác hoäi khoaù XI kyø hoïp thöù 3 thoâng qua vaø Chuû Tòch nöôùc kyù leänh coâng boá soá 12/203/L-CTN ngaøy 26/06/2003 coù hieäu löïc thi haønh töø ngaøy 01/01/2004 seõ thay theá phaùp leänh keá -45- toaùn vaø thoáng keâ. Luaät keá toaùn ñöôïc ban haønh laø moät böôùc tieán môùi trong vieäc cuûng coá, hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät veà keá toaùn cuûa Vieät Nam, laø vaên baûn phaùp lyù cao nhaát ñieàu chænh moïi hoaït ñoäng veà keá toaùn cuûa moïi thaønh phaàn kinh teá vaø moïi lónh vöïc hoaït ñoäng, laø caàu noái quan troïng giöõa keá toaùn Vieät Nam vôùi keá toaùn khu vöïc vaø theá giôùi , goùp phaàn tích cöïc trong vieäc hoaøn chænh heä thoáng phaùp luaät kinh teá, taøi chính Vieät Nam. Luaät keá toaùn ñöôïc soaïn thaûo theo höôùng phaûi vöøa ñaùp öùng yeâu caàu tröôùc maét, vöøa döï kieán ñöôïc xu höôùng phaùt trieån hoaït ñoäng keá toaùn trong töông lai, tham khaûo choïn loïc noäi dung luaät keá toaùn caùc nöôùc, caùc chuaån möïc, nguyeân taéc, thoâng leä keá toaùn quoác teá maø nhaø nöôùc ta ñaõ thöøa nhaän vaø phuø hôïp vôùi tieán trình hoäi nhaäp giöõa nöôùc ta vaø caùc nöôùc trong khu vöïc vaø theá giôùi, nhöng phaûi giöõ vöõng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Luaät keá toaùn ñöôïc xaây döïng theo phöông aùn luaät chi tieát, coù theå caên cöù vaøo luaät ñeå thöïc hieän. Toaøn boä noäi dung cuûa luaät keá toaùn goàm 7 chöông, 64 ñieàu; Trong ñoù chöông II- noäi dung coâng taùc keá toaùn laø chöông quan troïng nhaát goàm 31 ñieàu. 3.2.1.2 Chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam vaø quoác teá. Chuaån möïc keá toaùn qui ñònh vaø höôùng daãn cô baûn veà nguyeân taéc vaø phöông phaùp keá toaùn aùp duïng chung cho caùc doanh nghieäp thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá, laøm cô sôû ghi cheùp keá toaùn vaø laäp baùo caùo taøi chính ñaûm baûo söï trung thöïc hôïp lyù vaø coù theå so saùnh ñöôïc. Vieäc nghieân cöùu heä thoáng chuaån möïc keá toaùn cuûa Vieät Nam döïa treân chuaån möïc keá toaùn quoác teá. Theo thoâng leä quoác teá, vieäc ban haønh chuaån möïc laø do toå chöùc ngheà nghieäp thöïc hieän nhaèm ñeå cho caùc qui ñònh veà keá toaùn meàm deûo vaø deã ñi vaøo cuoäc soáng hôn, khi ñoù keá toaùn môùi thöïc söï laø coâng cuï quaûn lyù cuûa chính doanh nghieäp, ñôn vò kinh teá. Hieän nay, ôû Vieät Nam keá toaùn vaãn do boä taøi chính quaûn lyù neân boä taøi chính ban haønh chuaån möïc keá toaùn, ñeán nay ñaõ ban haønh ñöôïc 22 chuaån möïc keá toaùn ñöôïc chia laøm 4 ñôït, ñôït -46- ñaàu vaøo ngaøy 31/12/2001 vaø ñôït 4 31/12/2004 ( xem phuï luïc 3.1 – caùc chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam ñaõ ban haønh). 3.2.1.3 Caùc quyeát ñònh thoâng tö vaø heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp hieän haønh. Ñeå hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn, caàn phaûi caên cöù vaøo höôùng daãn cuûa caùc quyeát ñònh thoâng tö do Boä taøi chính ban haønh vaø caùc heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp ñang aùp duïng hieän nay goàm heä thoáng taøi khoaûn ñöôïc ban haønh theo quyeát ñònh 1141 coù söûa ñoåi boå sung, heä thoáng keá toaùn theo quyeát ñònh 144, vaø heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp xaây laép, doanh nghieäp FDI. 3.2.1.4 Nhu caàu söû duïng thoâng tin keá toaùn cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng Ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn bao goàm caùc ñoái töôïng beân ngoaøi vaø beân trong ñôn vò keá toaùn. Ñoái töôïng beân ngoaøi (ngaân haøng, nhaø ñaàu tö, nhaø cung caáp, cô quan thueá, sôû keá hoaïch ñaàu tö, cuïc quaûn lyù voán…) coù nhu caàu söû duïng thoâng tin keá toaùn taøi chính (keá toaùn tuaân thuû caùc quy ñònh, nguyeân taéc keá toaùn chung) qua caùc baùo caùo taøi chính. Ñoái töôïng beân trong goàm caùc nhaø quaûn ly,ù xöû lyù vaø söû duïng thoâng tin cuûa keá toaùn quaûn trò (keá toaùn phaân tích) ñeå laäp caùc keá hoaïch ñieàu phoái vaø kieåm tra moïi hoaït ñoäng ôû töøng caáp ñoä trong doanh nghieäp. 3.2.1.5 Xu höôùng xaây döïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn cuûa caùc quoác gia Nhö ñaõ neâu ôû chöông moät, vieäc xaây döïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn cuûa caùc quoác gia theo hai xu höôùng : moät laø, döïa treân cô sôû caùc chuaån möïc keá toaùn vaø ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp maø moãi ñôn vò keá toaùn töï xaây döïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn rieâng; hai laø, nhaø nöôùc xaây döïng vaø ban haønh heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát. Trong tieán trình hoäi nhaäp keá toaùn quoác teá, ñeå phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá thì vieäc hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn Vieät nam neân theo xu höôùng hai. Bôûi vì, thoâng thöôøng nhöõng quoác gia coù heä thoáng ngaân haøng ñoùng vai troø taøi chính quan troïng trong neàn kinh teá vaø coù thò tröôøng chuùng khoaùn keùm phaùt trieån thì vieäc xaây döïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn neân theo xu höôùng -47- 2. Do ñaëc ñieåm cuûa neàn kinh teá Vieät nam laø neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc, heä thoáng ngaân haøng ñoùng vai troø taøi chính quan troïng vaø thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät nam môùi hình thaønh chöa phaùt trieån, heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn Vieät nam bò chi phoái bôûi caùc chính saùch cheá ñoä taøi chính keá toaùn vaø caùc luaät (ñaëc bieät laø luaät thueá) cuøng vôùi caùc chuaån möïc keá toaùn Vieät nam ñaõ vaø ñang ñöôïc ban haønh. 3.2.2 Nguyeân taéc hoaøn thieän 3.2.2.1 Nguyeân taéc chung _ Ñaùp öùng yeâu caàu thu thaäp, xöû lyù vaø cung caáp thoâng tin moät caùch thuaän lôïi deã daøng maø laïi chính xaùc kòp thôøi phuïc vuï cho caùc ñoái töôïng söû duïng. _ Tuaân thuû caùc noäi dung quy ñònh trong luaät keá toaùn vaø caùc chuaån möïc keá toaùn Vieät nam ñoàng thôøi vaän duïng coù choïn loïc caùc heä thoáng vaø chuaån möïc keá toaùn quoác teá ñeå ñaûm baûo töøng böôùc hoäi nhaäp thoâng leä keá toaùn quoác teá. _ Phuø hôïp vaø ñaùp öùng yeâu caàu ñaëc ñieåm vaø söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ôû Vieät nam hieän nay vaø trong töông lainhaèm ñaùnh giaù ñöôïc chaát löôïng coâng taùc quaûn lyù kinh teá cuûa caùc doanh nghieäp. _ Ñaûm baûo nguyeân taéc thoáng nhaát vaø linh hoaït ñeå heä thoáng keá toaùn baùm saùt thöïc teá vaø khoâng bò xaùo troän. _ Ñaûm baûo tính thoáng nhaát caùc nguyeân taéc, phöông phaùp keá toaùn nhaèm phuïc vuï cho vieäc quaûn lyù ñieàu haønh chung toaøn boä neàn kinh teá quoác daân, khaû naêng so saùnh, ñoái chieáu vaø thuaän tieän cho vieäc chæ ñaïo, kieåm tra vaø ñaøo taïo keá toaùn cuûa nhaø nöôùc. 3.2.2.2 Nguyeân taéc cuï theå Vieäc hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp Vieät Nam hieän haønh phaûi theo moät soá nguyeân taéc cuï theå sau: _ Phaûi coù ñaày ñuû caùc taøi khoaûn khaùc nhau ñeå löu tröõ toaøn boä caùc noäi dung cuûa caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh trong caùc doanh nghieäp thuoäc caùc loaïi hình -48- ñang toàn taïi ôû Vieät Nam phuïc vuï cho vieäc toång hôïp hình thaønh caùc yeáu toá treân Baùo caùo taøi chính. _ Phaûi theå hieän ñöôïc tính caân ñoái veà hình thöùc laãn noäi dung giöõa töøng loaïi taøi khoaûn, töøng nhoùm taøi khoaûn vaø trong toaøn boä heä thoáng taøi khoaûn. _ Phaûi theå hieän ñöôïc tính ñoäc laäp laãn tính thoáng nhaát giöõa taøi saûn vaø nguoàn voán, tính phuø hôïp giöõa doanh thu, thu nhaäp vaø chi phí, giaù voán. _ Teân goïi cuûa taøi khoaûn phaûi moâ taû ñöôïc noäi dung ñaëc tröng cuûa taøi khoaûn. _ Vieäc saép xeáp traät töï caùc taøi khoaûn, caùch ñaùnh soá hieäu taøi khoaûn phaûi phuø hôïp vôùi vieäc thu thaäp thoâng tin phuïc vuï cho vieäc laäp baùo caùo taøi chính vaø yeâu caàu xöû lyù thoâng tin baèng maùy vi tính. _ Phaûi keá thöøa öu ñieåm vaø haïn cheá nhöôïc ñieåm cuûa heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn tröôùc ñaây vaø hieän haønh. _ Phaûi linh hoaït ñeå coù theå taïo thuaän lôïi cho vieäc boå sung taøi khoaûn khaùc khi caàn thieát. 3.3 Hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn hieän haønh 3.3.1 Hoaøn thieän veà caùc loaïi taøi khoaûn Theo taùc giaû, heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp Vieät nam vaãn bao goàm 10 loaïi, phuø hôïp vôùi caùc yeáu toá treân baùo caùo taøi chính : + Töø loaïi 1 ñeán loaïi 4 goàm caùc taøi khoaûn thuoäc baûng caân ñoái keá toaùn. + Töø loaïi 5 ñeán loaïi 9 goàm caùc taøi khoaûn thuoäc baûng baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh. + Loaïi 0 – Taøi khoaûn ñaëc bieät, ñöôïc söû duïng theo yeâu caàu quaûn lyù tæ mæ chi tieát cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn. Veà soá hieäu vaø noäi dung vaãn khoâng thay ñoåi so vôùi taøi khoaûn keá toaùn hieän haønh, tuy nhieân veà teân goïi coù moät soá söûa ñoåi boå sung cho phuø hôïp vôùi thöïc teá, vôùi caùc -49- chuaån möïc keá toaùn vaø caùc thoâng tö ñöôïc ban haønh , cuï theå caùc loaïi taøi khoaûn nhö sau: Loaïi 1 -Taøi saûn ngaén haïn: Taøi saûn ñöôïc döï tính ñeå baùn hoaëc söû duïng trong khuoân khoå cuûa chu kyø kinh doanh bình thöôøng; hoaëc ñöôïc naém giöõ chuû yeáu cho muïc ñích thöông maïi hoaëc cho muïc ñích ngaén haïn vaø döï kieán thu hoài hoaëc thanh toaùn trong voøng 12 thaùng keå töø ngaøy keát thuùc nieân ñoä; hoaëc laø tieàn hoaëc taøi saûn töông ñöông tieàn maø vieäc söû duïng khoâng gaëp moät haïn cheá naøo. ( Ñoaïn 40, chuaån möïc keá toaùn soá 21(CMKT21) – Trình baøy baùo caùo taøi chính) Loaïi 2 – Taøi saûn daøi haïn: Taát caû taøi saûn khaùc ngoaøi taøi saûn ngaén haïn ñöôïc xeáp vaøo loaïi taøi saûn daøi haïn. (Ñoaïn 41, CMKT21 – Trình baøy baùo caùo taøi chính) Loaïi 3 – Nôï phaûi traû: Xaùc ñònh nghóa vuï hieän taïi khi doanh nghieäp nhaän veà moät taøi saûn, tham gia moät cam keát hoaëc phaùt sinh caùc nghóa vuï phaùp lyù (Ñoaïn 26, CMKT 01 – Chuaån möïc chung) Moät khoaûn nôï phaûi traû ñöôïc xeáp vaøo loaïi nôï ngaén haïn khi ñöôïc döï kieán thanh toaùn trong moät chu kyø kinh doanh bình thöôøng; hoaëc ñöôïc thanh toaùn trong voøng 12 thaùng keå töø ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm (theo ñoaïn 44, CMKT21 – Trình baøy baùo caùo taøi chính) Loaïi 4 – Voán chuû sôû höõu: Gía trò voán cuûa doanh nghieäp ñöôïc tính baèng soá cheânh leäch giöõa giaù trò taøi saûn tröø nôï phaûi traû (ñoaïn 18c, CMKT01 – Chuaån möïc chung). Voán chuû sôû höõu goàm: Voán cuûa nhaø ñaàu tö, thaëng dö voán coå phaàn, lôïi nhuaän giöõ laïi, caùc quyõ, lôïi nhuaän chöa phaân phoái, cheânh leäch tyû giaù vaø cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn (ñoaïn 29, CMKT01 – Chuaån möïc chung) Loaïi 5 – Doanh thu: Toång giaù trò caùc lôïi ích kinh teá doanh nghieäp thu ñöôïc trong kyø keá toaùn, phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh thoâng thöôøng, goùp phaàn laøm taêng voán chuû sôû höõu, khoâng bao goàm khoaûn goùp voán cuûa coå ñoâng -50- hoaëc chuû sôû höõu ( ñoaïn 03, CMKT 14 – Doanh thu vaø thu nhaäp khaùc) vaø (ñoaïn 31a, CMKT 01 – Chuaån möïc chung) Loaïi 6 – Chi phí : Toång giaù trò caùc khoaûn laøm giaûm lôïi ích kinh teá trong kyø keá toaùn döôùi hình thöùc caùc khoaûn tieàn chi ra, caùc khoaûn khaáu tröø taøi saûn hoaëc phaùt sinh caùc khoaûn nôï daãn ñeán laøm giaûm voán chuû sôû höõu, khoâng bao goàm khoaûn phaân phoái cho coå ñoâng hoaëc chuû sôû höõu ( ñoaïn 31b, CMKT01 – Chuaån möïc chung) Loaïi 7 – Thu nhaäp khaùc : Khoaûn thu goùp phaàn laøm taêng voán chuû sôû höõu töø hoaït ñoäng ngoaøi caùc hoaït ñoäng taïo ra doanh thu ( ñoaïn 03, CMKT 14 – Doanh thu vaø thu nhaäp khaùc) Loaïi 8 – Chi phí khaùc: Khoaûn chi daãn ñeán laøm giaûm voán chuû sôû höõu cho caùc hoaït ñoäng ngoaøi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh thoâng thöôøng. Loaïi 9 – Xaùc ñònh keát quaû Loaïi 0 – Loaïi ñaëc bieät Ñoái vôùi loaïi naøy, ñeà nghò khoâng goïi teân laø taøi khoaûn ngoaøi baûng (Baûng caân ñoái keá toaùn) nhö heä thoáng keá toaùn hieän haønh, maø goïi laø loaïi taøi khoaûn ñaëc bieät vì deã gaây nhaàm laãn thoâng tin cho caùc ñoái töôïng söû duïng laãn ngöôøi laøm coâng taùc keá toaùn; hôn nöõa caùc taøi khoaûn töø loaïi 5 ñeán loaïi 9 (thuoäc baûng keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh)cuõng ñöôïc goïi laø taøi khoaûn ngoaøi baûng. 3.3.2. Hoaøn thieän veà caùc nhoùm taøi khoaûn trong töøng loaïi Veà soá hieäu: keá thöøa caùch ñaùnh soá hieäu cho töøng nhoùm taøi khoaûn trong töøng loaïi, nghóa laø: Nhoùm taøi khoaûn goàm hai chöõ soá, chöõ soá ñaàu chæ loaïi, chöõ soá thöù hai chæ thöù töï nhoùm trong töøng loaïi taøi khoaûn. Veà teân goïi vaø noäi dung: teân goïi moãi nhoùm moâ taû noäi dung ñaëc tröng cuûa caùc nghieäp vuï phaùt sinh ñöôïc löu tröõ trong nhoùm, coù phaân bieät theo tính chaát daøi -51- haïn, ngaén haïn cuûa taøi saûn hoaëc theo trình töï khaùi quaùt veà khaû naêng thanh toaùn cuûa caùc khoaûn nôï phaûi traû. Veà traät töï saép xeáp: Caùc nhoùm trong töøng loaïi taøi saûn vaø nôï phaûi traû ñöôïc saép xeáp rieâng bieät thaønh ngaén haïn vaø daøi haïn. Tröôøng hôïp khoâng theå phaân bieät ñöôïc giöõa ngaén haïn vaø daøi haïn thì ñöôïc saép xeáp theo thöù töï tính thanh khoaûn giaûm daàn . Caên cöù vaøo chuaån möïc keá toaùn soá 21- Trình baøy baùo caùo taøi chính vaø thoâng tö 23/2005/TT-BTC ngaøy 30/03/2005 , caùc nhoùm taøi khoaûn trong töøng loaïi cuï theå nhö nhau : Loaïi taøi khoaûn Nhoùm taøi khoaûn Soá hieäu Teân goïi Soá hieäu Teân goïi 1 Taøi saûn ngaén haïn 11 12 13 14 15 16 Voán baèng tieàn Ñaàu tö taøi chính ngaén haïn Phaûi thu ngaén haïn Haøng toàn kho Taøi saûn ngaén haïn khaùc Chi söï nghieäp 2 Taøi saûn daøi haïn 21 22 23 24 25 Khoaûn phaûi thu daøi daïn Taøi saûn coá ñònh Baát ñoäng saûn ñaàu tö Ñaàu tö taøi chính daøi haïn Taøi saûn daøi haïn khaùc 3 Nôï phaûi traû 31 32 Nôï vaø vay ngaén haïn Nôï vaø vay haøi haïn 4 Voán chuû sôû höõu 41-42 43 Voán chuû sô höõu Nguoàn kinh phí vaø quyõ khaùc 5 Doanh thu, thu nhaäp 51 52 Doanh thu Caùc khoaûn giaûm tröø doanh thu 6 Chi phí, giaù voán 61 62 63 64 Chi phí mua haøng Chi phí saûn xuaát Giaù voán Chi phí ngoaøi saûn xuaát 7 Thu nhaäp khaùc 71 Thu nhaäp khaùc 8 Chi phí khaùc 81 Chi phí khaùc 9 Xaùc ñònh keát quaû 91 Xaùc ñònh keát quaû saûn xuaát kinh doanh 0 Taøi khoaûn ñaëc bieät -52- 3.3.3 Hoaøn thieän caùc taøi khoaûn trong töøng nhoùm, töøng loaïi 3.3.3.1 Hoaøn thieän teân goïi, soá hieäu vaø traät töï saép xeáp caùc taøi khoaûn Veà cô baûn, keá thöøa caùch goïi teân, ñaùnh soá hieäu vaø thöù töï saép xeáp caùc taøi khoaûn theo heä thoáng keá toaùn hieän haønh, chaúng haïn nhö: _ Teân goïi cuûa taøi khoaûn phaûn aùnh noäi dung ñaëc tröng cuûa nghieäp vuï kinh teá ñöôïc löu tröõ trong taøi khoaûn ñoù. _ Soá hieäu goàm 3 chöõ soá ñoái vôùi taøi khoaûn toång hôïp (taøi khoaûn caáp 1): chöõ soá ñaàu tieân chæ loaïi taøi khoaûn, chöõ soá thöù hai chæ nhoùm taøi khoaûnvaø chöõ soá thöù ba theå hieän thöù töï cuûa taøi khoaûn ñoù trong nhoùm. _ Vieäc goïi teân vaø ñaùnh soá hieäu taøi khoaûn theo phöông phaùp ñoàng daïng. _ Vieäc saép xeáp traät töï caùc taøi khoaûn theo tính chaát ngaén haïn ñeán daøi haïn hoaëc theo trình töï tính thanh khoaûn giaûm daàn… Ngoaøi caùc taøi khoaûn trong heä thoáng keá toaùn hieän haønh, taùc giaû ñaõ boû bôùt, söûa ñoåi hoaëc boå sung theâm moät soá taøi khoaûn toång hôïp. Taát caû caùc taøi khoaûn theo ñeà nghò cuûa taùc giaû xin ñöôïc trình baøy trong baûng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn sau ñaây: HEÄ THOÁNG TAØI KHOAÛN KEÁ TOAÙN DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM (Theo ñeà nghò hoaøn thieän cuûa taùc giaû) Soá TT Soá hieäu Teân taøi khoaûn Höôùng daãn Ghi chuù 1 2 3 4 5 LOAÏI 1:TAØI SAÛN NGAÉN HAÏN 1 111 Tieàn maët 2 112 Tieàn göûi Ngaân haøng 3 113 Tieàn ñang chuyeån 4 121 Ñaàu tö chöùng khoaùn ngaén haïn 5 122 Cho vay ngaén haïn 6 128 Ñaàu tö ngaén haïn khaùc 7 129 Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö ngaén haïn 8 131 Phaûi thu ngaén haïn cuûa khaùch haøng Boå sung töø “ngaén -53- haïn” 9 10 136 Phaûi thu noäi boä ngaén haïn Boå sung töø “ngaén haïn” 11 137 Phaûi thu theo tieán ñoä hôïp ñoàng xaây döïng 12 138 Phaûi thu ngaén haïn khaùc Boå sung töø “ngaén haïn, bôùt noäi dung taøi saûn thieáu chôø xöû lyù , theâm noäi dung kyù cöôïc kyù quyõ ngaén haïn 13 139 Döï phoøng phaûi thu ngaén haïn khoù ñoøi Boå sung töø “ngaén haïn” 14 141 Haøng göûi ñi baùn 15 142 Haøng hoaù 16 143 Thaønh phaåm 17 144 Nguyeân lieäu , vaät lieäu 18 145 Haøng mua ñang ñi ñöôøng 19 146 Chi phí saûn xuaát kinh doanh 20 147 Coâng cuï duïng cuï 21 148 Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho 22 152 Chi phí traû tröôùc ngaén haïn 23 153 Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø 24 158 Taøi saûn ngaén haïn khaùc Noäi dung laø taøi saûn thieáu chôø xöû lyù LOAÏI 2 : TAØI SAÛN DAØI HAÏN 25 211 Phaûi thu daøi haïn khaùc haøng 26 212 Phaûi thu noäi boä daøi haïn 27 218 Phaûi thu daøi haïn khaùc Theâm noäi dung caàm coá kyù cöôïc kyù quyõ daøi haïn 28 219 Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi 29 221 Taøi saûn coá ñònh höõu hình 30 222 Taøi saûn coá ñònh thueâ taøi chính 31 223 Taøi saûn coá ñònh voâ hình 32 226 Chi phí xaây döïng cô baûn dôõ dang 33 229 Hao moøn taøi saûn coá ñònh 34 231 Baát ñoäng saûn ñaàu tö -54- 35 239 Hao moøn baát ñoäng saûn ñaàu tö 36 241 Ñaàu tö vaøo coâng ty con 37 242 Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát 38 243 Voán goùp lieân doanh 39 248 Ñaàu tö daøi haïn khaùc 40 249 Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn ñaàu tö daøi haïn 41 252 Chi phí traû tröôùc daøi haïn 42 253 Taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi 43 258 Taøi saûn daøi haïn khaùc LOAÏI 3 : NÔÏ PHAÛI TRAÛ 44 311 Nôï vaø vay ngaén haïn Theâm noäi dung nôï vaø vay daøi haïn ñeán haïn traû 45 312 Phaûi traû ngaén haïn ngöôøi baùn 46 313 Thueá vaø caùc khoaûn phaûi noäp Nhaø nöôùc 47 314 Phaûi traû ngöôøi lao ñoäng 48 315 Chi phí phaûi traû ngaén haïn 49 316 Phaûi traû noäi boä ngaén haïn 50 317 Phaûi traû theo tieán ñoä hôïp ñoàng xaây döïng 51 318 Phaûi traû phaûi noäp khaùc Theâm noäi dung nhaän caàm coá kyù cöôïc ngaén haïn 52 321 Nôï vaø vay daøi haïn 53 322 Phaûi traû daøi haïn ngöôøi baùn 54 323 Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû 55 325 Chi phí phaûi traû daøi haïn 56 326 Phaûi traû noäi boä daøn haïn 57 328 Phaûi traû daøi haïn khaùc Theâm noäi dung nhaän caàm coá kyù cöôïc daøi haïn LOAÏI 4 : VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU 58 411 Voán ñaàu tö cuûa chuû sôû höõu 59 412 Thaëng dö voán coå phaàn 60 413 Coå phieáu ngaân quyõ 61 414 Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn -55- 62 415 Cheânh leäch tæ giaù hoái ñoaùi 63 421 Lôïi nhuaän chöa phaân phoái 64 422 Lôïi nhuaän tích luyõ 65 423 Quyõ ñaàu tö phaùt trieån 66 424 Quyõ döï phoøng taøi chính 67 428 Quyõ khaùc thuoäc voán chuû sôû höõu 68 431 Quyõ khen thöôûng phuùc lôïi 69 432 Nguoàn kinh phí 70 436 Nguoàn kinh phí ñaõ hình thaønh taøi saûn coá ñònh LOAÏI 5: DOANH THU, THU NHAÄP 71 511 Doanh thu baùn haøng hoaù Chi tieát cho haøng baùn ra ngoaøi vaø baùn noäi boä 72 512 Doanh thu baùn thaønh phaåm Chi tieát cho thaønh phaåm baùn ra ngoaøi vaø baùn noäi boä 73 513 Doanh thu cung caáp dòch vuï Chi tieát cho dòch vuï cung caáp ra ngoaøi vaø cung caáp noäi boä 74 515 Doanh thu taøi chính 75 517 Doanh thu trôï caáp, trôï giaù 76 521 Chieát khaáu thöông maïi 77 522 Giaù baùn haøng baùn bò traû laïi 78 523 Giaûm giaù haøng baùn LOAÏI 6: CHI PHÍ SAÛN XUAÁT KINH DOANH 79 611 Giaù mua haøng Phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø 80 621 Chi phí nguyeân lieâu, vaät lieäu tröc tieáp 81 622 Chi phí nhaân coâng tröïc tieáp 82 623 Chi phí söû duïng maùy thi coâng -56- 84 631 Giaù thaønh saûn xuaát Phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø 85 632 Giaù voán haøng hoaù 86 633 Giaù voán thaønh phaåm 87 634 Giaù voán dòch vuï cung caáp 88 635 Chi phí taøi chính 89 641 Chi phí baùn haøng 90 642 Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp LOAÏI 7: THU NHAÄP KHAÙC 91 711 Thu nhaäp khaùc LOAÏI 8: CHI PHÍ KHAÙC 92 811 Chi phí khaùc LOAÏI 9: XAÙC ÑÒNH KEÁT QUAÛ 93 911 Xaùc ñònh keát quaû saûn xuaát kinh doanh LOAÏI 0: TAØI KHOAÛN ÑAËC BIEÄT 94 001 Taøi saûn thueâ ngoaøi 95 002 Vaät tö haøng hoaù nhaän giöõ hoä, nhaän gia coâng 96 003 Haøng hoaù nhaän baùn hoä, nhaän kyù göûi 97 004 Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù 98 007 Ngoaïi teä caùc loaïi 99 008 Haïn möùc kinh phí 100 009 Nguoàn voán khaáu hao cô baûn 101 010 Coå phieáu löu haønh 102 011 Coå töùc, lôïi nhuaän phaûi traû 3.3.3.2 Hoaøn thieän noäi dung, keát caáu vaø phöông phaùp keá toaùn moät soá taøi khoaûn Nhöõng taøi khoaûn keá toaùn coù trong baûng heä thoáng taøi khoaûn hieän haønh thì coù noäi dung vaø keát caáu theo caùc quyeát ñònh, thoâng tö höôùng daãn cuûa Boä taøi chính, coøn caùc taøi khoaûn duøng ñeå ghi cheùp caùc nghieäp vuï phaùt sinh lieân quan ñeán -57- thueá thu nhaäp doanh nghieäp hoaøn laïi seõ coù noäi dung vaø keát caáu vaø phöông phaùp keá toaùn sau ñaây: Taøi khoaûn 253 – Taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi Taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi (coøn goïi laø thueá thu nhaäp hoaõn laïi ñöôïc khaáu tröø) laø thueá thu nhaäp doanh nghieäp seõ ñöôïc hoaøn laïi trong töông lai tính treân caùc khoaûn: cheânh leäch taïm thôøi ñöôïc khaáu tröø; giaù trò ñöôïc khaáu tröø chuyeån sang caùc naêm sau cuûa caùc khoaûn loã tính thueá chöa söû duïng vaø cuûa caùc khoaûn öu ñaõi thueá chöa söû duïng (ñoaïn 03, CMKT 17 – Thueá thu nhaäp doanh nghieäp) Cheânh leäch taïm thôøi laø cheânh leäch giöõa giaù trò ghi soå cuûa caùc khoaûn muïc taøi saûn hay nôï phaûi traû trong Baûng caân ñoái keá toaùn vaø cô sôû tính thueá thu nhaäp cuûa caùc khoaûn muïc naøy. Cheânh leäch taïm thôøi ñöôïc khaáu tröø laø khoaûn cheânh leäch taïm thôøi laøm phaùt sinh caùc khoaûn ñöôïc khaáu tröø khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá thu nhaäp doanh nghieäp trong töông lai khi maø giaù trò ghi soå cuûa caùc khoaûn muïc taøi saûn hoaëc nôï phaûi traû lieân quan ñöôïc thu hoài hay ñöôïc thanh toaùn (ñoaïn 03, CMKT 17 – Thueá thu nhaäp doanh nghieäp). Noäi dung cuûa taøi khoaûn 253 – Taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi duøng ñeå ghi cheùp caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh lieân quan ñeán taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi (khi chaéc chaén trong töông lai seõ coù lôïi nhuaän tính thueá ñeå söû duïng nhöõng cheânh leäch taïm thôøi ñöôïc khaáu tröø naøy) Keát caáu cuûa taøi khoaûn 253 – Taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi +Beân Nôï : Thueá thu nhaäp hoaõn laïi ñöôïc khaáu tröø phaùt sinh trong kyø + Beân Coù: Hoaøn nhaäp thueá thu nhaäp hoaõn laïi ñöôïc khaáu tröø +Dö Nôï: Thueá thu nhaäp hoaõn laïi ñöôïc khaáu tröø hieän coøn vaøo cuoái kyøø Theo ñoaïn 49, CMKT 17 – Thueá thu nhaäp doanh nghieäp, thì khoâng ñöôïc phaân loaïi caùc taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi thuoäc caùc khoaûn muïc phaûn aùnh -58- veà taøi saûn ngaén haïn treân baùo caùo taøi chính, neân taøi khoaûn ñöôïc söû duïng ñeå löu tröõ nghieäp vuï lieân quan ñeán taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi laø taøi khoaûn thuoäc loaïi taøi saûn daøi haïn (loaïi 2 trong baûng heä thoáng taøi khoaûn) Taøi khoaûn 323 – Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû laø thueá thu nhaäp doanh nghieäp seõ phaûi noäp trong töông lai tính treân caùc khoaûn cheânh leäch taïm thôøi chòu thueá thu nhaäp doanh nghieäp trong naêm hieän haønh (ñoaïn 03, CMKT 17 – Thueá thu nhaäp doanh nghieäp) Cheânh leäch taïm thôøi chòu thueá thu nhaäp doanh nghieäp laø caùc khoaûn cheânh leäch taïm thôøi laøm phaùt sinh thu nhaäp chòu thueá khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá thu nhaäp doanh nghieäp trong töông lai khi maø giaù trò ghi soå cuûa caùc khoaûn muïc taøi saûn hoaëc nôï phaûi traû lieân quan ñöôïc thu hoài hay ñöôïc thanh toaùn (ñoaïn 03, CMKT 17 – Thueá thu nhaäp doanh nghieäp). Noäi dung cuûa caùc taøi khoaûn 323 – Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû: duøng ñeå ghi cheùp caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh lieân quan ñeán thueá thu nhaäp doanh nghieäp phaûi noäp trong töông lai tính treân caùc khoaûn cheânh leäch taïm thôøi chòu thueá thu nhaäp doanh nghieäp trong naêm hieän haønh coù aûnh höôûng ñeán lôïi nhuaän keá toaùn hoaëc lôïi nhuaän tính thueá (hoaëc loã tính thueá) taïi thôøi ñieåm phaùt sinh. Keát caáu cuûa taøi khoaûn 323 – Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû - Beân Coù: Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû phaùt sinh trong kyø - Beân Nôï : Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû ñaõ traû hoaëc ñaõ khaáu tröø trong kyø - Dö Coù: Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû hieän coù vaøo ñaàu kyø, cuoái kyø Theo ñoaïn 49, CMKT 17 – Thueá thu nhaäp doanh nghieäp, thì khoâng ñöôïc phaân loaïi nôï thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû thuoäc caùc khoaûn muïc nôï phaûi traû ngaén haïn treân baùo caùo taøi chính, neân taøi khoaûn duøng ñeå löu tröõ noäi dung -59- thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû naøy phaûi thuoäc loaïi nôï phaûi traû daøi haïn (loaïi 3, nhoùm 5) trong baûng heä thoáng hoaøn thieän cuûa taùc giaû. Caùch haïch toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu lieân quan ñeán taøi khoaûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi Hieän nay, maëc duø chuaån möïc keá toaùn soá 17 – Thueá thu nhaäp doanh nghieäp (TNDN) vaø caùc thoâng tö höôùng daãn laäp tôø khai töï quyeát toaùn thueá TNDN ñaõ ñöôïc Boä taøi chính ban haønh (xem phuï luïc 3.1 vaø phuï luïc 3.2), nhöng chöa coù moät höôùng daãn cuï theå veà phöông phaùp keá toaùn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh lieân quan ñeán vaán ñeà naøy, taùc giaû ñeà nghò caùch haïch toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu nhö sau: 1. Cuoái nieân ñoä, caên cöù vaøo lôïi nhuaän keá toaùn ñeå xaùc ñònh soá thueá thu nhaäp doanh nghieäp phaûi noäp phaùt sinh trong kyø tính thueá, seõ ghi: Nôï TK 421 – Lôïi nhuaän chöa phaân phoái Coù TK 3134 – Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 2. Sang ñaàu nieân ñoä sau, caên cöù vaøo thu nhaäp chòu thueá trong tôø töï khai quyeát toaùn thueá TNDN ñaõ ñöôïc cô quan thueá xeùt duyeät ñeå xaùc ñònh soá thueá thu nhaäp hoaõn laïi (TNHL) phaûi traû vaø taøi saûn thueá thu nhaäp hoaõn laïi seõ ñöôïc khaáu tröø trong töông lai (neáu coù phaùt sinh trong kyø tính thueá) : a. Neáu soá thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû lôùn hôn soá thueá thu nhaäp hoaõn laïi (TNHL) ñöôïc khaáu tröø, seõ ghi: Coù TK 323 – Thueá TNHL phaûi traû Nôï TK 253 – Taøi saûn thueá TNHL Nôï TK 3134 – Thueá TNDN b. Neáu soá thueá TNHL ñöôïc khaáu tröø lôùn hôn soá thueá TNHL phaûi traû seõ ghi: Nôï TK 253 – Thueá TNHL ñöôïc khaáu tröø Coù TK 323 – Thueá TNHL phaûi traû Coù TK 3134 – Thueá TNDN -60- 3. Cuoái nieân ñoä sau, khi khaáu tröø soá thueá TNHL ñöôïc khaáu tröø vaøo soá thueá TNHL phaûi traû, seõ ghi: Coù TK 253 – Thueá TNHL ñöôïc khaáu tröø Nôï TK 323 – Thueá TNHL phaûi traû 4. Cuoái nieân ñoä sau hoaëc caùc nieân ñoä sau nöõa, khi giaù trò ghi soå cuûa caùc khoaûn muïc taøi saûn hoaëc nôï phaûi traû ñöôïc thu hoài hay ñöôïc thanh toaùn vaø chaéc chaén coù lôïi nhuaän tính thueá (hoaëc loã tính thueá) phaùt sinh thì keá toaùn xaùc ñònh soá hoaøn nhaäp thueá thu nhaäp hoaõn laïi ñöôïc khaáu tröø (hoaëc thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû) vaøo soá thueá thu nhaäp doanh nghieäp cuûa nieân ñoä ñoù, seõ ghi: a. Nôï TK 3134 – Thueá TNDN Coù TK 253 – Thueá TNHL ñöôïc khaáu tröø b. Nôï TK 323 – Thueá TNHL phaûi traû Coù TK 3134 – Thueá TNDN Sô ñoà keá toaùn nhö sau : 3134- Thueá TNDN 421- LNCPP Thueá TNDN xaùc ñònh theo lôïi nhuaän keá toaùn (1) 323- Thueá TNHL phaûi noäp 253- TS thueá TNHL Thueá TNHL ñöôïc khaáu tröø Thueá TNHL phaûi traû (2a) 3134-Thueá TNDN Cheânh leäch thueá TNDN -61- 323- Thueá TNHL phaûi traû 253- taøi saûn thueá TNHL Thueá TNHL phaûi traû Thueá TNHL ñöôïc khaáu tröø 3134- Thueá TNDN (2b) Cheânh leäch thueá TNDN 253- TS thueá TNHL 323- Thueá TNHL phaûi traû Khaáu tröø thueá TNHL ñöôïc khaáu tröø vaøo Thueá TNHL phaûi traû (3) 253- TS thueá TNHL 3134- Thueá TNDN Hoaøn nhaäp thueá TNHL ñöôïc khaáu tröø vaøo thueá TNDN (4a) 3334- Thueá TNDN 323- Thueá TNHL phaûi traû Hoaøn nhaäp thueá TNHL phaûi traû vaøo thueá TNDN (4b) 3.4 Kieán nghò Ñeå hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp hieän haønh gaén vôùi vieäc taêng cöôøng quaûn lyù kinh teá taøi chính ôû Vieät nam, phaùt huy ñöôïc chöùc naêng cuûa haïch toaùn keá toaùn, Boä taøi chính phoái hôïp vôùi caùc vuï, ban, ngaønh lieân quan cuøng vôùi taäp theå caùc chuyeân gia vaø caùc nhaø khoa hoïc taäp trung nghieân cöùu -62- treân cô sôû khaûo saùt thöïc teá ñeå xaây döïng vaø hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn vaän duïng vaøo thöïc tieãn caùc doanh nghieäp saûn xuaát kinh doanh, taùc giaû coù moät soá kieán nghò sau: 3.4.1 Tieáp tuïc hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät veà keá toaùn doanh nghieäp. Heä thoáng phaùp luaät veà keá toaùn chính laø heä thoáng caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät veà keá toaùn do cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ban haønh, laøm cô sôû ñieàu chænh toaøn boä hoaït ñoäng keá toaùn trong neàn kinh teá quoác daân. Heä thoáng phaùp luaät veà keá toaùn doanh nghieäp cuûa Vieät nam coù theå phaân ra laøm 3 taàng phaùp lyù: Luaät keá toaùn vaø caùc nghò ñònh höôùng daãn thi haønh Luaät; heä thoáng chuaån möïc keá toaùn; cheá ñoä höôùng daãn cuï theå. Hieän nay, ngoaøi Luaät keá toaùn, moät soá nghò ñònh höôùng daãn, moät soá chuaån möïc keá toaùn cuøng caùc thoâng tö quyeát ñònh coøn moät soá chuaån möïc keá toaùn (chaúng haïn, chuaån möïc veà khoaûn döï phoøng, veà khoaûn nôï phaûi traû ngoaøi döï kieán vaø taøi saûn ngoaøi döï kieán, veà giaûm giaù trò taøi saûn, veà ngöøng caùc hoaït ñoäng kinh doanh …) caàn tieáp tuïc soaïn thaûo vaø coâng boá ñaày ñuû treân cô sôû nghieân cöùu chuaån möïc keá toaùn quoác teá (IAS) – nay goïi laø caùc chuaån möïc baùo caùo taøi chính quoác teá (IFRS) nhaèm giaûi quyeát nhöõng xung ñoät phaùp lyù giöõa caùc vaên baûn, höôùng daãn keá toaùn. Ñaây laø moät trong nhöõng noäi dung quan troïng vì noù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán noäi dung, keát caáu cuûa caùc taøi khoaûn. Ñeå chuaån möïc keá toaùn thaâm nhaäp vaøo hoaït ñoäng keá toaùn cuûa caùc doanh nghieäp cuõng caàn kòp thôøi soaïn thaûo vaø ban haønh caùc thoâng tö höôùng daãn keá toaùn cuï theå taïo thuaän lôïi trong vieäc vaän duïng caùc chuaån möïc keá toaùn vaøo vieäc xöû lyù, ghi cheùp caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh coøn khaù môùi meû trong neàn kinh teá thò tröôøng vaøo caùc taøi khoaûn keá toaùn. Tuy nhieân, qua Luaät keá toaùn; 22 chuaån möïc keá toaùn ñöôïc ban haønh qua 4 ñôït cuøng moät soá thoâng tö höôùng daãn thöïc hieän thì caùc khaùi nieäm; höôùng daãn keá toaùn thay ñoåi lieân tuïc trong thôøi gian ngaén gaây nhieàu khoù khaên cho vieäc giaûng daïy hoïc taäp cuûa caùc cô sôû ñaøo taïo keá toaùn trong vieäc chænh söûa baøi giaûng baøi taäp cuõng nhö gaây luùng tuùng cho keá toaùn -63- vieân veà vieäc xöû lyù, löu tröõ caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh môùi vaøo caùc taøi khoaûn. aùnnghieäp thoáng nhaát aùp duïng cho doanh nghieäp thuoäc moïi thaønh phaàn moïi lónh vöïc trong neàn kinh teá. 3.4.2 Môû roäng quyeàn töï chuû cho caùc doanh nghieäp Ñeå phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù vó moâ neàn kinh teá, nhaø nöôùc chæ neân taêng cöôøng quaûn lyù caùc doanh nghieäp thoâng qua caùc coâng cuï ñieàu tieát vó moâ nhö: taøi chính, tieàn teä tín duïng, thueá, gía caû… khoâng caàn can thieäp quaù cöùng nhaéc vaøo coâng taùc keá toaùn cuûa doanh nghieäp baèng nhöõng qui ñònh thoáng nhaát veà teân goïi, soá hieäu vaø soá löôïng cuûa caùc taøi khoaûn caáp1, caáp 2 laãn caáp 3 maø chæ caàn quy ñònh thoáng nhaát caùc taøi khoaûn caáp 1 coøn caùc taøi khoaûn caáp 2, 3, … ñeå cho caùc doanh nghieäp töï thieát keá xaây döïng caùc taøi khoaûn naøy. Ña phaàn caùc taøi khoaûn caáp 2, 3… duøng ñeå laäp caùc baùo caùo quaûn trò (nhö baùo caùo chi tieát saûn xuaát, giaù thaønh…) ôû caùc coâng ty coå phaàn, coâng ty lieân doanh hay caùc coâng ty coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi phuïc vuï cho vieäc kieåm soaùt vaø ra quyeát ñònh kinh teá phuø hôïp cuûa caùc nhaø quaûn lyù neân caùc thoâng tin cuûa keá toaùn quaûn trò mang tính ña daïng vaø ñöôïc xöû lyù ôû nhieàu caáp ñoä khaùc nhau. Vieäc môû roäng quyeàn töï chuû cho caùc doanh nghieäp khoâng nhöõng giuùp cho caùc doanh nghieäp coù theå chuû ñoäng ñöôïc coâng taùc keá toaùn cuûa mình maø coøn giuùp cho caùc cô quan chöùc naêng khoâng bò rôi vaøo caùc coâng vieäc söï vuï hay bò ñoäng chaïy theo söï thay ñoåi cuûa neàn kinh teá, nhaát laø khi ngaøy caøng xuaát hieän nhieàu loaïi hình doanh nghieäp môùi, ña lónh vöïc kinh doanh, ña hình thöùc sôû höõu. Vì vaäy, nhaø nöôùc neân môû roäng quyeàn töï chuû cho caùc doanh nghieäp trong vieäc quy ñònh thoáng nhaát taøi khoaûn caáp 1 coøn caùc taøi khoaûn töø caáp 2 trôû ñi neân ñeå cho doanh nghieäp töï xaây döïng (theo höôùng daãn cuûa nhaø nöôùc) cho phuø hôïp vôùi hình thöùc sôû höõu, ñaëc ñieåm kinh doanh, quy trình coâng ngheä vaø trình ñoä quaûn lyù cuõng nhö coâng ngheä hoaù thoâng tin cuûa töøng doanh nghieäp. -64- 3.4.3. Thoáng nhaát caùch ñaët kyù hieäu, teân goïi, xaây döïng noäi dung phöông phaùp phaûn aùnh, ñoàng thôøi saép xeáp laïi traät töï caùc taøi khoaûn gaén vôùi vieäc thu thaäp thoâng tin phuïc vuï cho vieäc laäp caùc baùo caùo taøi chính. Ñeå thuaän lôïi cho vieäc vaän duïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn, caùc nhaø xaây döïng cheá ñoä keá toaùn caàn ñaët teân vaø kyù hieäu caùc taøi khoaûn cho thoáng nhaát giöõa caùc doanh nghieäp, caùc ngaønh. Teân goïi cuûa taøi khoaûn phaûi moâ taû ñöôïc noäi dung ñaëc tröng cuûa nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh ñöôïc löu tröõ vaøo taøi khoaûn. Sau khi thoáng nhaát veà kyù hieäu vaø teân goïi, caàn thieát phaûi quy ñònh thoáng nhaát veà noäi dung, keát caáu vaø caùch thöùc ghi cheùp vaøo taøi khoaûn, nhaát laø caùc taøi khoaûn caáp 1. Khi xaây döïng noäi dung vaø phöông phaùp ghi cheùp neân keát hôïp caû vieäc trình baøy baèng lôøi vôùi vieäc xaây döïng sô ñoà haïch toaùn theå hieän moái quan heä chuû yeáu giöõa caùc taøi khoaûn keá toaùn, phaûn aùnh ñöôïc caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh phoå bieán. Ñieàu naøy seõ giuùp cho vieäc tìm hieåu, nghieân cöùu vaø naém baét veà heä thoáng taøi khoaûn deã daøng vaø coù heä thoáng hôn. Ñoàng thôøi, ñeå thuaän tieän cho vieäc laäp vaø noäp baùo caùo taøi chính ñònh kyø kòp thôøi vaø chính xaùc caàn thieát phaûi saép xeáp laïi traät töï caùc taøi khoaûn trong töøng nhoùm töøng loaïi treân cô sôû nhu caàu thu thaäp thoâng tin cung caáp cho vieäc laäp baùo caùo taøi chính(moät trong nhöõng nguyeân nhaân khieán cho nhieàu doanh nghieäp, nhaát laø nhöõng doanh nghieäp vöøa vaø nhoû thöôøng xuyeân chaäm treã trong vieäc laäp, noäp baùo caùo taøi chính) cuøng vôùi vieäc thay ñoåi soá hieäu taøi khoaûn töông öùng cho phuø hôïp vôùi caùch thöùc tö duy. Coù thoáng nhaát caùch ñaët kyù hieäu, teân goïi, xaây döïng noäi dung keát caáu ñoàng thôøi saép xeáp laïi traät töï caùc taøi khoaûn nhö vaäy môùi taïo thuaän tieän cho ngöôøi laøm coâng taùc keá toaùn cuõng nhö caùc cô quan höõu quan trong vieäc kieåm tra thanh tra taøi chính, chæ ñaïo nghieäp vuï vaø taïo thuaän lôïi cho vieäc hoïc taäp, nghieân cöùu, giaûng daïy keá toaùn cuûa caùn boä, giaùo vieân, hoïc sinh, sinh vieân vaø nhöøng ngöôøi quan taâm ñeán lónh vöïc naøy. -65- KEÁT LUAÄN Theo noäi dung cuûa chieán löôïc ñoåi môùi heä thoáng keá toaùn Vieät Nam giai ñoaïn 2001 – 2010 cuûa Boä Taøi chính thì “Sau khi ban haønh ñoàng boä heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam vaøo khoaûng naêm 2007 seõ tieán haønh hoaøn chænh laïi cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp”. Trong neàn kinh teá thò tröôøng, môû cöûa hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, vieäc hoaøn thieän taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp Vieät nam laø vieäc laøm caàn thieát vaø quan troïng khoâng chæ ôû goùc ñoä quaûn lyù vó moâ maø ôû caû goùc ñoä quaûn lyù vi moâ, phuïc vuï cho söï nghieäp coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. Vieäc tieáp tuïc ñoåi môùi, hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp Vieät nam, traùch nhieäm ñoù khoâng chæ tuyø thuoäc vaøo nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc nghieân cöùu, xaây döïng cheá ñoä chính saùch, söï vaän duïng thöïc hieän cuûa chính caùc doanh nghieäp maø coøn coù söï ñoùng goùp cuûa ñoäi nguõ hoïc taäp, giaûng daïy trong caùc cô sôû ñaøo taïo keá toaùn. Nhöõng giaûi phaùp hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp Vieät Nam hieän haønh ñöôïc trình baøy trong luaän vaên naøy chæ mang tính chuû quan vôùi mong muoán goùp phaàn naâng cao tính hieäu quaû cuûa heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho ngöôøi laøm coâng taùc keá toaùn cuõng nhö caùc cô quan höõu quan, caùc cô sôû ñaøo taïo keá toaùn ñoàng thôøi goùp phaàn thuùc ñaåy tieán trình hoäi nhaäp cuûa neàn kinh teá nöôùc nhaø. Trong phaïm vi moät luaän vaên cao hoïc, vôùi trình ñoä vaø thôøi gian coù haïn, giaûi phaùp hoaøn thieän ñöôïc ñöa ra chaéc chaén khoâng theå traùnh khoûi nhieàu thieáu soùt. Kính mong nhaän ñöôïc söï goùp yù quyù baùu cuûa quyù thaày coâ, caùc baïn ñoàng nghieäp vaø anh chò em gaàn xa quan taâm ñeán vaán ñeà naøy .. -66- TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Boä taøi chính (2003), Chieán löôïc ñoåi môùi heä thoáng keá toaùn Vieät Nam 2001 – 2010, (15 naêm ñoåi môùi heä thoáng keá toaùn kieåm toaùn Vieät Nam),Haø Noäi thaùng 10/2003. 2. PGS.TS Phaïm Thò Quyù(2002), Chuyeån ñoåi moâ hình kinh teá ôû Vieät Nam, NXB Chính trò quoác gia, Haø Noäi 2002. 3. Boä Taøi chính(2004), Heä thoáng Chuaån möïc keá toaùn (ñôït 3), NXB Taøi chính, Haø Noäi 1/2004. 4. Boä Taøi chính(1997), Thoâng tö soá 10 TC/CÑKT ngaøy 20/03/1997 veà höôùng daãn boå sung cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp. 5. Boä Taøi chính(1998), Thoâng tö soá 100 ngaøy 15/07/1998 veà höôùng daãn keá toaùn thueá giaù trò gia taêng vaø thueá thu nhaäp doanh nghieäp. 6. Boä Taøi chính(2002), Thoâng tö soá 89/2002/TT-BTC ngaøy 9/10/2002 veà höôùng daãn keá toaùn thöïc hieän 4 chuaån möïc keá toaùn ñôït1. 7. Boä Taøi chính(2002), Thoâng tö soá 55/2002/TT – BTC ngaøy 26/06/2002 veà höôùng daãn cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp Vieät Nam aùp duïng cho doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. 8. Boä Taøi chính(2003), Thoâng tö soá 105/2003/TT-BTC ngaøy 4/11/2003 veà höôùng daãn keá toaùn thöïc hieän 6 chuaån möïc keá toaùn ñôït 2. 9. Boä Taøi chính(2004), Thoâng tö soá 88/2004/TT – BTC ngaøy 01/09/2004 veà söûa ñoåi boå sung thoâng tö 128/2003/TT – BTC ngaøy 22/12/2003. 10. Boä Taøi chính(2005), Quy ñònh cheá ñoä keá toaùn aùp duïng taïm thôøi cho coâng ty mua baùn nôï, QÑ soá 233/QÑ – BTC ngaøy 20/01/2005. 11. Boä Taøi chính(2005), Veà vieäc ban haønh vaø coâng boá 6 chuaån möïc keá toaùn Vieät nam ñôït 4, QÑ soá 12/2005/QÑ – BTC ngaøy 15/02/2005. -67- 12. Boä Taøi chính(2005), Thoâng tö soá 23/2005/TT – BTC ngaøy 30/03/2005 veà höôùng daãn keá toaùn thöïc hieän 6 chuaån möïc keá toaùn Vieät nam ñôït 4. 13. PGS – TS Nguyeãn Vaên Coâng(2004), “Giaûi phaùp cuï theå nhaèm hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn”, Taïp chí Kinh teá & Phaùt trieån soá 83, thaùng 05 naêm 2004. 14. PGS – TS Nguyeãn Vaên Coâng(2004), “Hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn”, Taïp chí Kinh teá & Phaùt trieån soá 81, thaùng 03 naêm 2004. 15. Phaïm Ñöùc Cöôøng(2004), “Kinh nghieäm xaây döïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn doanh nghieäp treân theá giôùi”, taïp chí Keá toaùn soá 48, thaùng 06 naêm 2004. 16. Ths Nguyeãn Ngoïc Dung(2003), “Moät soá yù kieán veà baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, thaùng 9 naêm 2003. 17. Vuõ Höõu Ñöùc(2003), Heä thoáng Keá toaùn vaø Kieåm toaùn Vieät Nam treân con ñöôøng hoaø nhaäp vôùi caùc thoáng leä quoác teá. 18. Ñaøo Thò Nguyeät Haèng(2004), Moät soá giaûi phaùp hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn Vieät nam, Luaän Vaên Thaïc Syõ, naêm 2004. 19. Traàn Thò Ngoïc Haân(2003), “Keá toaùn ñaàu tö, goùp voán lieân doanh”, Taïp chí keá toaùn soá 44, thaùng 10 naêm 2003. 20. Ths Nguyeãn Vaên Haäu(2004), “Moät soá suy nghó veà nhöõng toàn taïi vaø höôùng hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn Vieät Nam trong giai ñoaïn hieän nay”, Taïp chí Kinh teá Phaùt trieån soá 85, thaùng 7 naêm 2004. 21. PGS-TS Ñaëng Thaùi Huøng(2004), “Heä thoáng phaùp luaät veà keá toaùn doanh nghieäp”, Taïp chí Taøi chính Doanh nghieäp, soá 7/2004. 22. Nguyeãn Theá Khaûi(2004), “Vaán ñeà ñaùnh giaù khaû naêng thanh toaùn cuûa doanh nghieäp”, Taïp chí Keá toaùn soá 50, thaùng 10 naêm 2004. 23. Ths Leâ Thò Thuyù Loan(2004), “Xaây döïng vaø hoaøn thieän chuaån möïc Keá toaùn Vieät nam”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, thaùng 12 naêm 2004. -68- 24. Ngoâ Ñöùc Long(2000), “Keá toaùn thöông phieáu”, Taïp chí Keá toaùn soá 24, thaùng 06 naêm 2000. 25. PGS.TS Ngoâ Quang Minh(2001), Kinh teá Nhaø nöôùc vaø quaù trình ñoåi môùi Doanh nghieäp Nhaø nöôùc, NXB chính trò quoác gia, Haø Noäi 2001. 26. Voõ Vaên Nhò(2004), Nguyeân lyù keá toaùn, NXB Taøi chính, Haø noäi 2004. 27. TS Voõ Vaên Nhò vaø Ths Vuõ Thu Haèng(2003), “Keá toaùn phaùt haønh traùi phieáu trong coâng ty coå phaàn”, Taïp chí Keá toaùn soá 43, thaùng 08 naêm 2003. 28. TS Voõ Vaên Nhò(2003), “Maãu bieåu vaø thuaät ngöõ söû duïng trong Baùo caùo Taøi chính”, Taïp chí Keá toaùn soá 42, thaùng 06 naêm 2003. 29. Nguyeãn Minh Phöông(2002), Giaùo trình keá toaùn quoác teá, NXB Thoáng keâ, Haø noäi 2002. 30. TS Phaïm Quang(2004), “Ñaùnh giaù heä thoáng kieåm toaùn keá toaùn doanh nghieäp Vieät Nam”, Taïp chí Kinh teá vaø phaùt trieån soá 84, thaùng 06 naêm 2004. 31. Quoác hoäi(2003), Luaät soá 03/2003/QH 11 ngaøy 17/6/2003. 32. Quoác hoäi(2003), Luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp ñöôïc thoâng qua ngaøy 17/6/2003. 33. TS Traàn Thò Giang Taân vaø Ths Phaïm Quoác Tuaàn(2004) , “Xöû lyù cheânh leäch khoaûn cheânh leäch thueá”, Taïp chí Keá toaùn soá 49, thaùng 08 naêm 2004. 34. Nghieâm Thò Tha(2002), “Noäi dung chi phí quaûn lyù doanh nghieäp hieän nay”, Taïp chí Keá toaùn soá 36, thaùng 06 naêm 2002. 35. Khoa Keá toaùn-Kieåm toaùn(2002),baøi giaûng moân lyù thuyeát keá toaùn(heä cao hoïc). 36. Chuùc Anh Tuù(2004)ù, “Thieát keá caùc chæ tieâu treân Baùo caùo taøi chính”, Taïp chí Keá toaùn 49, thaùng 08 naêm 2004. -69- 37. Nguyeãn Ñaøo Tuøng(2003), “Nguyeân taéc keá toaùn chung ñöôïc thöøa nhaän trong dieãn giaûi thoâng tin treân Baùo caùo taøi chính”, Taïp chí Keá toaùn soá 43, thaùng 08 naêm 2003 38. Taïp chí thoâng tin vaên hoaù tö töôûng(2005), thaùng 04 naêm 2005. 39. Laïi Höõu Öôùc(2004), “Moät soá toàn taïi trong cheá ñoä Baùo caùo taøi chính doanh nghieäp”, Taïp chí Keá toaùn soá 36.thaùng 6 naêm 2004. 40. MacMillan, “Dictionary of Accounting”, Second Edition, R.H Parker. 41. Hennie Van greuning,Marius Koen(2000),”International Accounting Standards”,the national political publishing house,Hanoi,2000. 42. Belverd E.Neddles Jr.,Henry R.Anderson,James C.Cald well(1998), “Priciples of Accounting”. the national political publishing house,Hanoi,1998. 43. General statistics office(2003),” Statistical yearbook 2003”, statistical public house, Hanoi 2004. -70- PHUÏ LUÏC 1.4 HEÄ THOÁNG TAØI KHOAÛN KEÁ TOAÙN PHAÙP Loaïi 1: Caùc taøi khoaûn voán 10. Voán vaø döï tröõ 11. Keát quaû chuyeån sang nieân ñoä môùi 12. Keát quaû nieân ñoä 13. Trôï caáp ñaàu tö 14. Döï phoøng theo quy ñònh 15. Döï phoøng ruûi ro vaø toån phí 16. Tieàn vay vaø caùc khoaûn xem nhö nôï 17. Caùc khoaûn nôï lieân quan ñeán döï phaàn 18. Taøi khoaûn lieân laïc giöõa caùc xí nghieäp vaø caùc coâng ty döï phaàn Loaïi 2: Caùc taøi khoaûn baát ñoäng saûn 20. Baát ñoäng saûn voâ hình 21. Baát ñoäng saûn höõu hình 22. Baát ñoäng saûn ñem ñaët nhöôïng 23. Baát ñoäng saûn dôû dang 26. Döï phaàn vaø caùc traùi quyeàn lieân heä ñeán döï phaàn 27. Caùc baát ñoäng saûn taøi chính khaùc 28. Khaáu hao caùc baát ñoäng saûn 29. Döï phoøng giaûm giaù caùc baát ñoäng saûn CAÙC TAØI KHOAÛN THUOÄC BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN. Loaïi 3: Caùc taøi khoaûn haøng toàn kho vaø saûn phaåm dòch vuï dôû dang 31. Nguyeân lieäu vaø vaät tö 32. Caùc loaïi döï tröõ saûn xuaát khaùc 33. Saûn phaåm dôû dang 34. Dòch vuï dôû dang 35. Toàn kho saûn phaåm 37. Toàn kho haøng hoaù 39. Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho vaø dôû dang Loaïi 4: Caùc taøi khoaûn thanh toaùn 40. Nhaø cung caáp vaø caùc taøi khoaûn lieân heä 41. Khaùch haøng vaø caùc taøi khoaûn lieân heä 42. Nhaân vieân vaø caùc taøi khoaûn lieân heä 43. Baûo hieåm xaõ hoäi vaø caùc toå chöùc khaùc 44. Chính phuû vaø caùc ñoaøn theå coâng coäng 45. Nhoùm hoäi vieân 46. Ngöôøi nôï vaø chuû nôï linh tinh 47. Taøi khoaûn taïm thôøi hay chôø ñôïi 48. Taøi khoaûn ñieàu chænh 49. Döï phoøng giaûm giaù caùc taøi khoaûn thanh toaùn -71- Loaïi 5: Caùc taøi khoaûn taøi chính 50. Giaù khoaùn ñoäng saûn ñaët lôøi 51. Ngaân haøng, caùc coâng ty taøi chính vaø caùc cô sôû töông töï 53. Quyõ tieàn maët 54. Caùc khoaûn öùng tröôùc coâng taùc vaø taøi khoaûn ñaëc bieät. 58. Chuyeån khoaûn noäi boä 59. Döï phoøng giaûm giaù caùc khoaûn taøi chính. Loaïi 6: Caùc taøi khoaûn chi phí khaùc 60. Mua haøng (tröø taøi khoaûn 603) 61. Dòch vuï mua ngoaøi 62. Dòch vuï mua ngoaøi khaùc 63. Thueá, ñaûm phuï vaø caùc khoaûn noäp töông töï 64. Chi phí nhaân vieân 65. Chi phí quaûn lyù thoâng thöôøng khaùc 66. Chi phí taøi chính 67. Chi phí ñaëc bieät 68. Nieân khoaûn khaáu hao vaø döï phoøng 69. Phaàn tham gia cuûa nhaân vieân – Thueá, lôïi töùc vaø töông töï Loaïi 7: Caùc taøi khoaûn thu nhaäp 70. Baùn saûn phaåm cheá taïo, cung caáp dòch vuï, haøng hoaù. 71. Saûn phaåm toàn kho taêng (hoaëc giaûm) 72. Saûn phaåm baát ñoäng hoaù 73. Thu nhaäp roøng töøng phaàn veà caùc nghieäp vuï daøi haïn 74. Trôï caáp kinh doanh 75. Thu nhaäp veà quaûn lyù thoâng thöôøng khaùc 76. Thu nhaäp taøi chính 77. Thu nhaäp ñaëc bieät 78. Hoaøn nhaäp khaáu hao vaø döï phoøng. 79. Keát chuyeån chi phí. Caùc taøi khoaûn ñaëc bieät Loaïi 8: Loaïi taøi khoaûn naøy khoâng naèm trong caùc loaïi töø 1 ñeán 7 nhö: TK 88: Keát quaû chôø phaân phoái Caùc taøi khoaûn thoäc keá toaùn phaân tích. Loaïi 9: Caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh phaùt sinh ñöôïc phaûn aùnh vaøo caùc taøi khoaûn naøy theo nhöõng tieâu chuaån rieâng. -72-