Đề tài Hoàn thiện hình thức chế độ tiền lương, tiền thưởng ở công ty Xi măng Bút Sơn
Hoàn thiện hình thức chế độ tiền lương , tiền thưởng ở Cty Xi măng Bút Sơn LỜI NÓI ĐẦU Trong lĩnh vực hoạt động kinh tế xã hội của đất nước, vấn đề trả công lao động bao gồm các vấn đề chủ yếu là trả lương trả thưởng đang là một trong những vấn đề nóng bỏng cần được giải quyết hợp lý. Tiền lương, tiền thưởng là là một yếu tố vật chất quan trọng, kích thích người lao động trong việc tăng năng suất lao động, hạ giá thành sản phẩm, động viên người lao động nâng cao trình độ nghề nghiệp, cải tiến kỹ thuật, hợp lý các khâu trong quá trình sản xuất, tiết kiệm nguyên vật liệu gắn trách nhiệm của người lao động với công việc . Để đạt được hiệu quả cao trong lao động góp phần thúc đẩy sự phát triển của xã hội, vấn đề trả công lao động đã không tồn tại trong một phạm vi của doanh nghiệp, Công ty, mà nó còn trở thành vấn đề của xã hội cần được Nhà nước quan tâm, giải quyết. Mặt khác vấn đề trả công lao động còn góp phần quan trọng trong việc sắp sếp, ổn định lao động trong toàn xã hội. Tuy nhiên, vấn đề trả công lao động phải gắn liền với quy luật phân phối theo lao động, nếu lạm dụng khuyến khích người lao động thông qua việc trả công lao động sẽ phản lại tác dụng và gây ra sự chênh lệch về thu nhập trong xã hội giữa các loại lao động và các doanh nghiệp. Vì vậy công tác trả công lao động luôn là một vấn đề quan trọng. Chính vì vậy mà mỗi doanh nghiệp, mỗi Công ty hiện nay luôn đặt ra câu hỏi nên áp dụng hình thức trả công lao động như thế nào cho phù hợp với tính chất đặc điểm sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp, mỗi Công ty đó để có thể phát huy tiềm lực tối đa hiện có cũng như kích thích người hăng say lao động, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Trong đợt thực tập tại Công ty tôi đã chọn đề tài: "Hoàn thiện hình thức chế độ tiền lương, tiền thưởng ở Công ty Xi măng Bút Sơn". Để hoàn thiện được nội dung của đồ án này tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo, đặc biệt là thầy Đỗ Văn Phức, giáo viên hướng dẫn trực tiếp của các cô, các chú ở Phòng Tổ chức - Hành chính, Phòng Kế toán - Tài chính và các Phòng ban khác trong Công ty. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình đó của các cô, các chú, các thầy. PHẦN I : NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUỸ TIỀN LƯƠNG VÀ TIỀN THƯỞNG I. BẢN CHẤT VÀ Ý NGHĨA CỦA QUỸ LƯƠNG - Bản chất của quỹ tiền lương Quỹ tiền lương là tổng số tiền mà Công ty dùng để trả cho người lao động phù hợp với số lượng và chất lượng lao động trong phạm vi Công ty mình phụ trách. + Quỹ tiền lương được chia thành 2 bộ phận là bộ phận cơ bản và bộ phận biến đổi. Bộ phận cơ bản gồm tiền lương cấp bậc có nghĩa là mức tiền lương do các thang bảng lương của từng ngành, từng xí nghiệp quy định hệ thống thang bảng lương này do Nhà nước quy định ban hành hoặc do xí nghiệp, các hợp tác xã tự tính trên cơ sở tham khảo thang bảng lương của Nhà nước quy định. Bộ phận biến đổi bao gồm các loại phụ cấp, các loại tiền thưởng nằm cạnh tiền lương cơ bản. Quan hệ giữa hai bộ phận này từ 70-75% tiền lương cơ bản và từ 25 - 30% là bộ phận tiền lương biến đổi. + Tiền lương thời kỳ báo cáo và tiền lương thời kỳ kế hoạch: tiền lương thời kỳ báo cáo là những số liệu về tiền lương thực tế trong thời kỳ báo cáo; tiền lương kỳ kế hoạch là những số liệu tính toán dự trữ để đảm bảo kế hoạch sản xuất, đảm bảo quỹ tiền lương để trả cho kỳ sắp tới. Những con số ở đây đều là những con số dự kiến trước. Cho nên giữa kế hoạch và thực tế thực hiện sẽ có nhưng sai lệch. Tuy nhiên những con số, tính toán nó dựa vào mẫu căn cứ sau: 1- Nhiệm vụ sản xuất kì kế hoạch (giá trị tổng sản lương, chủng loại sản phẩm phải sản xuất). 2- Năng suất lao động của từng loại công nhân. 3- Tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất, kế hoạch năng xuất lao động, số người làm việc ở thời kì đã qua (tham khảo để tính toán kì kế hoạch). + Kết cấu chi tiết về các khoản mục thuộc thành phần quỹ tiền lương. Kết cấu này có thể thay đổi một số khoản mục tuỳ theo từng nước, từng ngành, từng Công ty không bắt buộc phải giống nhau. * ý nghĩa của quỹ tiền lương: Tiền lương có ý nghĩa rất lớn đối với công ty và người lao động. + Đối với công ty: tiền lương là một khoản chi phí bắt buộc, do đó muốn nâng cao lợi nhuận, hạ giá thành sản phẩm, các công ty phải biết quản lý và tiết kiệm chi phí tiền lương. Tiền lương cao là một phương tiện rất hiệu quả để thu hút lao động có tay nghề cao và tạo ra lòng trung thành của người nhân viên đối với công ty. Tiền lương là một phương tiện kích thích và động viên người lao động rất hiệu quả nhờ chức năng đòn bẩy kinh tế tạo nên sự thành công công ty trên thị trường. + Đối với người lao động: tiền lương là phận thu nhập chủ yếu của người lao động, là phương tiện để duy trì sự tồn tại và phát triển của người lao động cũng như gia đình họ. Tiền lương là một bằng chứng cụ thể, thể hiện giá trị của người lao động, thể hiện uy tín, địa vị của mình trong xã hội. Tiền lương còn một phương tiện để đánh giá là mức độ đối xử của chủ công ty đối với người lao động đã bỏ sức lao động cho công ty. II. TIỀN LƯƠNG LÀ BỘ PHẬN CHÍNH CỦA QUĨ LƯƠNG: 1. Khái niệm về tiền lương Tiền lương hay tiền công là một phạm trù kinh tế, nó phản ánh mối quan hệ về kinh tế trong việc trả lương, trả công cho người lao động. Tiền lương phụ thuộc vào kết quả của lao động , những mối quan hệ sản xuất mà trước hết là quan hệ về tư liệu sản xuất quyết định. tiền lương là vấn đề quan trọng trong các hoạt động kinh tế. Nó quan hệ chặt chẽ và ảnh hưởng đến quá quá trình tái sản xuất xã hội, đặc biệt là tái sản xuất. Trong xã hội tư bản thì tiền công hay tiền lương chính là sự thể hiện sức lao động là giá cả của sức lao động, nhưng thực chất thì nhà tư bản trả cho người công nhân tiền công nhỏ hơn giá trị sức lao động anh ta bỏ ra và nhà tư bàn cướp không giá trị thặng dư đó. Tiền lương dưới CNXH là một phần của thu nhập quốc dân, điều đó có nghĩa là ở tầm vĩ mô chỉ được phép phân phối cho tiêu dùng trong phạm vi thu nhập quốc dân sản xuất. Tốc độ tăng tiền lương bình quân không được cao hơn tốc độ tăng năng xuất lao động bình quân. Trong một giai đoạn đặc biệt ngắn, nguyên tắc này có thể bị vi phạm, nhưng trong một thời gian ngắn nguyên tắc này có thể bị vi phạm, nhưng trong một thời gian dài đó là quy luật thép cho cả tầm vĩ mô và vi mô. tiền lương là bộ phận của thu nhập quốc dân, được nhà nước phân phối cho người lao động, vì thế nó chịu ảnh hưởng của hàng loạt các nhân tố: Trình độ phát triển sản xuất, quan hệ tích luỹ và tiêu dùng trong từng thời và chính sách của nhà nước nhằm thực hiện các nhiệm vụ kinh tế chính trị trong thời kỳ đó. Trên đây ta thấy vai trò của nhà nước đối với vấn đề tiền lương cho người lao động đã thay thế vai trò của thị trường và nhà nước dưới Chủ nghĩa Tư bản. Vì từ trước đến nay ta quan niệm rằng dưới CNXH ở nước ta sức lao động không còn là hàng hoá. Nhà nước đã căn cứ vào điều kiện kinh tế của đất nước trong từng thời kỳ và các yêu cầu về tái sản xuất sức lao động cho người lao động (độ phức tạp của lao động và sức tiêu hao lao động) cũng như các chính sách mục tiêu kinh tế trong từng thời kỳ cân đối giữa tích luỹ và tiêu dùng, chiến lược về cơ cấu ngành nghề, để tính chính sách tiền lương chung toàn bộ nền kinh tế từ các đơn vị hành chính sự nghiệp đến các đơn vị sản xuất kinh doanh. Trong điều kiện kinh tế hàng hoá nhiều thành phần hiện nay, sức lao động trở thành hàng hoá vì tồn tại các điêu kiện mang tính chất tiền đề để sức lao động trở thành hàng hoá đó là sự tách rời giữa quyền sở hữu và quyền sử dụng tư liệu sản xuất, người lao động có quyền tự do làm chủ sức lao động của mình. Trong các thành phần kinh tế tư nhân cũng như nhà nước giám đốc, công nhân, người làm thuê đều là người bán sức lao động và được trả công. Trong điều kiện nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần của nước ta hiện nay thực chất của tiền lương được nhìn nhận từ nhiều khâu của quá trình tái sản xuất. Sức lao động là yếu tố quyết định trong các yếu tố cơ bản của quá trình tái sản xuất nên tiền công là giá cả của sức lao động và là phạm trù của sản xuất yêu cầu phải tính đúng, tính đủ trước khi thực hiện quá trình lao động và sản xuất: Sức lao động là hàng hoá, nên tiền lương là phạm trù của trao đổi, nó đòi hỏi phải ngang giá với các tư liệu sinh hoạt cần thiết nhằm tái sản xuất lao động. Sức lao động là một yếu tố của một quá trình tái sản xuất cần phải bù đắp sau khi đã hao phí nên tiền công phải được thực hiện thông qua quá trình phân phối lại thu nhập quốc dân dựa trên hao phí lao động, hiệu quả lao động của người lao động, do đó tiền công là phạm trù của phân phối. Sức lao động cần phải được tái sản xuất thông qua việc sử dụng các tư liệu sinh hoạt, thông qua quỹ tiêu dùng cá nhân và do đó tiền công là một phạm trù của tiêu dùng. Như vậy tiền công hay tiền lương là một phạm trù kinh tế tổng hợp và bao gồm chức năng sau: 2. Các chức năng tiền lương của các công ty Tiền lương có các chức năng cơ bản sau: + Tiền lương phải đảm bảo được tái sản xuất sức lao động (bao gồm cả tái sản xuất đơn tức tức khôi phục lại sức lao động và tái sản xuất mở rộng sức lao động). Điều này có nghĩa là: Với tiền lương, người lao động không chỉ đủ sống mà còn dư để nâng cao trình độ về mọi mặt cho bản thân con cái họ, thậm chí có một phần nhỏ để tích luỹ. + Chức năng kích thích người lao động: tiền lương đảm bảo và góp phần tác động để tào ra cơ cấu lao động hợp lý trong toàn bộ nền kinh tế , khuyến khích phát triển kinh tế ngành và lãnh thổ. Tiền lương là đòn bẩy kinh tế, thu hút người lao động hăng say làm việc, là động lực thúc đẩy tăng năng xuất, khuyến khích nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ gắn trách nhiệm cá nhân với tập thể và công việc. + Chức năng thanh toán của tiền lương: Dùng tiền lương để thanh toán các khoản chi tiêu phát sinh trong đời sống sinh hoạt hàng ngày, giúp cho người lao động có quyền tính toán các khoản sẽ hết bao nhiêu và họ sẽ tự điều chỉnh cân đối chi tiêu cho hợp lý với số tiền họ nhận được khi kết thúc một quá trình lao động. + Tiền lương là thước đo mức độ cống hiến của người lao động, Chức năng này là sự biểu hiện của quy luật phân phối theo lao động. 3. Các nguyên tắc trả lương Để phát huy tốt tác dung tiền lương trong hoạt động sản xuất kinh doanh và đảm bảo hiệu quả của các Công ty, khi tổ chức tiền lương cho người lao động cần đạt được các yêu cầu cơ bản sau: + Bảo đảm tái xuất sức lao động và không ngừng nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho người lao động + Làm cho năng xuẩt lao động không ngừng nâng cao. + Đảm bảo tính đơn giản, dễ tính, dễ hiểu. Xuất phát từ các yêu cầu trên, công tác tổ chức tiền lương phải đảm bảo được các nguyên tắc sau: Nguyên tắc 1: Đảm bảo nguyên tắc phân phối theo lao động và gắn với hiệu quả sản xuất kinh doanh. Nguyên tắc này được đề ra dựa trên cơ sở quy luật phân phối theo lao động. Nội dung của nguyên tắc này là trong cùng một điều kiện làm việc, cùng loại công việc của quá trình sản xuất, những công việc hao phí lao động sản xuất như nhau, lao động ngang nhau thể hiện khi so sánh thời gian lao động, cường độ lao động, trình độ thành thạo của người lao động. Sự so sánh đó là cơ sở phân biệt đóng góp mức lao động. Nội dung được thể hiện cụ thể là trong khi trả lương cho người lao động không phân biệt là nam hay nữ, già trẻ, không phân biệt dân tộc hay tôn giáo. Đây là nguyên tắc quan trọng của tổ chức tiền lương với nguyên tắc này tiền lương mới thực hiện được yêu cầu của quy luật phân phối theo lao động. Mặt khác, thực hiện nguyên tắc này có tác dụng kích thích người lao động hăng hái sản xuất, góp phần nâng cao sản xuất lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Hoàn thiện hình thức chế độ tiền lương, tiền thưởng ở công ty Xi măng Bút Sơn, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
VI. §Æc ®iÓm vÒ lao ®éng vµ t×nh h×nh sö dông nguån nh©n lùc cña c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n
1. §Æc ®iÓm vÒ lao ®éng.
Qua biÓu c¬ cÊu lao ®éng cña c«ng ty (trang bªn).
Cho ta thÊy sè lao ®éng nam chiÕm tû lÖ cao h¬n lao ®éng n÷, tû lÖ CB qu¶n lý kinh tÕ 22,5%, CBKT 5,625%, c«ng nh©n 68,125%. Tû lÖ nµy biÓu hiÖn sù chªnh lÖch lín gi÷a c«ng nh©n víi CB qu¶n lý. Së dÜ nh thÕ v× ®©y lµ c«ng ty x©y dùng thuû lîi v× thÕ c¬ cÊu lao ®éng cña c«ng ty tËp chung nhiÒu lao ®éng lµ ®óng. §iÒu nµy cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn c«ng t¸c tuyÓn chän, ®µo t¹o còng nh c«ng t¸c tr¶ c«ng lao ®éng cña c«ng ty. C«ng t¸c tuyÓn chän, ®µo t¹o CBCNV cña c«ng ty cã xu híng tËp trung nghiªng vÒ tuyÓn chän CBKT lµ chÝnh.
BiÓu 2: C¬ cÊu lao ®éng
N¨m
ChØ tiªu
2001
Sè lîng
% so víi tæng sè
Tæng sè lao ®éng :
Nam
N÷
1100
781
319
100
71%
29%
C¸n bé qu¶n lý kinh tÕ
48
4,36%
C¸n bé kü thuËt
175
15,9%
§oµn thÓ
6
0,5%
L¸i xe c¸c lo¹i,¸p t¶i
271
24,6%
C«ng nh©n
634
57,6%
Trong n¨m 2001 tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty hiÖn cã 1100 ngêi, trong ®ã 319 ngêi lµ n÷ chiÕm 29%.
Thùc tr¹ng tr×nh ®é v¨n ho¸ cña c¸n bé c«ng nh©n viªn n¨m 2001:
Bao gåm : Chøc vô Sè ngêi hÖ sè
Gi¸m ®èc 1 6,03
Phã gi¸m ®èc,kÕ to¸n trëng 5 5,26
Qu¶n lý phßng ban 42 4,1
Chuyªn viªn,kÜ s chÝnh 42 3,82
Chuyen viªn,kÜ s 65 2,98
Cao ®¼ng ,trung cÊp 68 2,3
Nh©n viªn c¸c lo¹i 190 1,63_2,1
C«ng nh©n bËc 2/7 10 1,75
C«ng nh©n bËc 3/7 80 1,83
C«ng nh©n bËc 4/7 155 2,17
C«ng nh©n bËc 5/7 230 2,65
C«ng nh©n bËc 6/7 100 3,23
C«ng nh©n bËc 7/7 7 3,94
C«ng nh©n l¸i xe 15 1,7 _ 2,73
C«ng nh©n l¸i xe má 53 2,3 _ 3,73
C«ng nh©n l¸i xe xóc ñi 38 2,17 _3,73.
HÖ sè b×nh qu©n 2.6035
Tæng sè c«ng nh©n :1100 ngêi.
2. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thêi gian lao ®éng
Quü thêi gian lao ®éng ®îc tÝnh nh sau :
Thêi gian theo lÞch trong n¨m (Tn) = 365 hoÆc 366 ngµy
Thêi gian chÕ ®é (Tc®) = Tn-(52*2 chñ nhËt &thø bÈy +8 ngµy lÔ)
Thêi gian hiÖu qu¶(Thq) =Tc® -T.phÐp-T.èm –T.häc.
Trong ®ã Thq b×nh qu©n cña nam lµ 245 ngµy
Thq b×nh qu©n cña n÷ lµ 225 ngµy.
HÖ thèng tr¶ c«ng lao ®éng cña c«ng ty x©y dùng dùa trªn h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm (®èi víi c«ng nh©n, theo thêi gian ®èi víi CB khèi v¨n phßng).
2.1.Tuæi ®êi vµ tr×nh ®é v¨n ho¸.
C¬ cÊu lao ®éng cha ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm lao ®éng mµ cßn cã nh÷ng yÕu tè kh¸c nh tuæi ®êi, tr×nh ®é v¨n ho¸, th©m niªn nghÒ nghiÖp.
2.2. T×nh h×nh sö dông nguån nh©n lùc cña c«ng ty.
ViÖc sö dông nguån nh©n lùc cã hîp lý hay kh«ng sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc tr¶ c«ng lao ®éng. Nªu viÖc sö dông nguån nh©n lùc hîp lÝ sÏ khai th¸c ®îc kh¶ n¨ng lao ®éng, ®¸nh ®îc chÝnh x¸c søc lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc s¾p xÕp hÖ sè l¬ng, møc l¬ng phï hîp. Ngîc l¹i nã sÏ t¹o ra sù bÊt c«ng b»ng trong c«ng t¸c tr¶ c«ng lao ®éng, ngêi lµm nhiÒu hëng Ýt, ngêi lµm Ýt hëng nhiÒu. T×nh h×nh sö dông nguån nh©n cña c«ng ty ®îc th«ng qua biÓu sau.
BiÓu 3: T×nh h×nh sö dông nguån nh©n lùc cña c«ng ty
TT
Tªn phßng ban
Sè lîng
Thùc tÕ bè trÝ
Sè tr¸i ngµnh ®µo t¹o
§óng ngµnh §T
Tr¸i ngµnh §T
Ngµnh §T
Yªu cÇu c«ng viÖc
Phßng TC - HC
12
12
0
0
0
Phßng kÕ to¸n
18
16
2
CNVH & SCM b¬m cö nh©n kinh tÕ
Thñ kho- thñ quü
KÕ to¸n viªn
Phßng kü thuËt
32
32
0
0
0
Phßng vËt t
67
67
0
0
0
§éi khai th¸c TrÞ Qu©n
97
76
21
CN khoan ®¸ næ m×n
Thñ kho
§éi c¬ ®iÖn
84
82
2
§¸nh m¸y ch÷ CN hµn 5/7
Thî ®iÖn
Phßng tiªu thô
234
195
39
CN §iÖn SC «t« m¸y kÐo
Marketing
Xëng xe m¸y
184
142
42
NV khÝ tµi CN tiÖn
CN x©y l¾p ®iÖn
L¸i m¸y
Xuëng lß nung
69
66
3
m¸y CN rÌn
TC chÕ t¹o
Cn déng lùc
Xëng bao gãi
31
29
2
TC kÕ to¸n
TC ®iÖn
Bao gãi
§éi c¬ giíi
265
265
0
0
0
Tæng sè
1100
-
-
Qua t×nh h×nh sö dông nguån nh©n lùc cña c«ng ty, ta thÊy t×nh h×nh sö dông nguån nh©n lùc cña c«ng ty ¬ng ®èi hîp lÝ, ngµnh ®µo t¹o phï hîp víi c«ng viÖc yªu cÇu. C¸c phßng ban còng nh c¸c ph©n xëng do c¬ chÕ ho¹t ®éng ®Ó phï hîp víi qu¸ tr×nh lµm viÖc vµ s¶n xuÊt xi m¨ng mµ cã mét sè Ýt ngêi ngîc chuyÓn qua vµ lµm c¸c c«ng viÖc tr¸i víi ngµnh ®µo t¹o.
3. §Æc ®iÓm vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ m¸y mãc thiÕt bÞ.
Do ®Æc ®iÓm cña c«ng ty – lµ c«ng ty s¶n suÊt xi m¨ng mang tÝnh ®Æc thï Nªn ®ßi hái m¸y mãc thiÕt bÞ ®Çy ®ñ vµ hiÖn ®¹i ®Ó phôc vô cho c«ng viÖc khai th¸c vµ x©y dùng c¸c sëng s¶n xuÊt . Trong nh÷ng n¨m qua c«ng ty ®· lu«n ®æi míi trang bÞ m¸y mãc vµ n©ng cÊp trang thiÕt Theo thèng kª tµi s¶n cña c«ng ty n¨m 1999. BiÓu 4 :T×nh h×nh trang thiÕt bÞ cña c«ng ty.
TT
Tªn thiÕt bÞ
Sè lîng
H·ng s¶n xuÊt
M¸y ®Ëp
3
Bedeschi
Kho nguyªn liÖu th«
6
MVT, Bedeschi
NghiÒn nguyªn liÖu
1
Pfeiffer
§ång nhÊt bét liÖu
1
BMh
HÖ thèng lß
4
Technip – Cle, BMH
Qu¹t c«ng nghÖ
3
ABB – Solyvent
NghiÒn than
1
Pfeiffer
Silo
2
NghiÒn xi m¨ng
3
Technip – Cle
M¸y ®ãng bao
5
Haver
4. C¸c ®Æc ®iÓm kh¸c.
4.1. C«ng t¸c tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc.
ë c¸c phßng ban mçi nh©n viªn ®îc bè trÝ mét bµn lµm viÖc trong phßng. Trong mçi phßng ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ bµn ghÕ tñ lµm viÖc, ®iÒu hoµ, qu¹t, ®Ìn... vµ ®îc bè trÝ ë tõng vÞ trÝ phï hîp.
ë c¸c tæ ph©n xëng s¶n xuÊt xi m¨ng cã c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ dÇy ®ñ vµ cã ®iÒu kiÖn ¨n ë hîp lý. Cã khu tËp thÓ cho CBCNV cã gia ®×nh ë xa.
4.2. §iÒu kiÖn lµm viÖc.
C«ng ty x©y dùng trªn mét khu ®Êt réng, tho¸ng nªn tiÕp xóc nhiÒu víi ¸nh s¸ng tù nhiªn. Cßn ®èi víi c¸c tæ ph©n xëng s¶n xuÊt xi m¨ng tuy thêng xuyªn ph¶i ®i lµm c¸c sëng s¶n xuÊt nhng còng lu«n t¹o ra ®îc c¸c chç ¨n nghØ hîp lÝ cho CBCNV.
VÒ tiÕng ån: c«ng ty x©y dùng gÇn ®êng tÇu nªn mçi khi tµu ®i qua còng g©y nhiÒu tiÕng ån, tuy nhiªn c«ng ty ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p chèng ån.
- VÒ chÊt lîng sëng s¶n xuÊt ; lµ c«ng ty x©y dùng c¸c sëng s¶n xuÊt thuû lîi phôc vô l©u n¨m v× thÕ chÊt lîng sëng s¶n xuÊt lu«n ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. C«ng ty ®îc së n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n tÆng nhiÒu b»ng khen vµ giÊy khen. §ã còng lµ nhê vµo sù nhiÖt t×nh c«ng t¸c cña CBCNV trong c«ng ty.
B - Thùc tr¹ng c«ng t¸c tr¶ tiÒn l¬ng, tiÒn thëng ë c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n.
I. C«ng t¸c x¸c ®Þnh quü tiÒn l¬ng cña c«ng ty.
Theo quy ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh 28CP ngµy 28/3/1997 cña chi phÝ vÒ ®æi míi qu¶n lý tiÒn l¬ng vµ thu nhËp trong c¸c c«ng ty Nhµ níc th× Nhµ níc qu¶n lý c«ng ty th«ng qua ®Þnh møc lao ®éng, ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng vµ tiªu thô l¬ng thùc tÕ, thùc hiÖn b×nh qu©ncña c«ng ty.
§Ó x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh th× cÇn thiÕt ph¶i tÝnh to¸n chi phÝ lao ®éng sèng hîp lÝ, ngµy 10/4/1997 Bé lao ®éng th¬ng binh x· héi ®· ban hµnh th«ng sè 14/L§TBXH -TT, híng dÉn ph¬ng ph¸p x©y dùng ®Þnh møc lao ®éng trong c«ng ty Nhµ níc.
C«ng ty xi m¨ng Bót S¬n lµ mét c«ng ty Nhµ níc s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh tù h¹ch to¸n.
Vµ c«ng ty ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n. Nªn phô thuéc nhiÒu vµo tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cña Nhµ níc vµ cña tØnh kh¸c víi c¸c c«ng ty s¶n xuÊt xi m¨ng hµng ho¸ b×nh thêng, do ®ã quü tiÒn l¬ng cña c«ng ty dùa vµo gi¸ trÞ s¶n lîng vµ doanh thu cña c«ng ty.
VTH = §G x DT
Trong ®ã:
VTH: Quü tiÒn l¬ng thùc hiÖn.
§G: §¬n gi¸ tiÒn l¬ng.
GT: Doanh thu.
ë ®©y ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng ®îc ®a ra ®Ó x¸c ®Þnh sè tiÒn l¬ng trªn 1.000 doanh thu. §¬n gi¸ ®îc x©y dùng tõ quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch (VKH). Vµ doanh thu kÕ ho¹ch (DTKH).
Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh quü tiÒn l¬ng cña c«ng ty ®îc tiÕn hµnh theo c¸c bíc sau:
* Mét lµ x¸c ®Þnh qòy tiÒn l¬ng tèi thiÓu cña ®¬n vÞ.
Quü tiÒn l¬ng tèi thiÓu lµ c¨n cø ®ãng BHXH v× theo quy ®Þnh cña Nhµ níc Ýt nhÊt c«ng ty c«ng ty ph¶i ®¶m b¶o l¬ng tèi thiÓu vµ ®ãng ®îc BHXH cho ngêi lao ®éng.
Møc l¬ng tèi thiÓu cña ®¬n vÞ ®îc x¸ ®Þnh víi giíi h¹n díi lµ møc l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh vµ giíi h¹n trªn ®îc tÝnh theo c«ng thøc.
TLmin DN = TLmin(1+K®c).
Trong ®ã:
TLmin DN : Lµ tiÒn l¬ng tèi thiÓu m®îc tÝnh theo møc ®é tèi ®a cña c«ng ty. ®©y lµ giíi h¹n trªn cña khung l¬ng tèi thiÓu cña c«ng ty.
TLmin : Møc l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh.
K®c: hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm cña c«ng ty.
C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt xi m¨ng, kinh doanhvµ kÕ ho¹ch thu thËp trong n¨m ®· th«ng qua ®¹i héi c«ng nh©n viªn chøc c«ng ty sÏ c©n ®èi hÖ sè ®iÒu chØnh K®c.Tæng quü l¬ng chung.
¸p dông c«ng thøctÝnh tæng chi tiÒn l¬ng cña c¶ n¨m.
å VC = Vkh+Vpc+Vbs+Vtg
Trong ®ã:
Vkh: Quü l¬ng ®Î x©y dùng ®¬n gi¸
Vpc: phô cÊp ®Æc biÖt cho mét sè ®èi tîng kh«ng tÝnh trong ®¬n gi¸
Vbs : quü l¬ng bæ xung tr¶ cho ngêi lao ®éng kh«ng tham gia s¶n xuÊt xi m¨ng
Vtg: Quü l¬ng lµm thªm giê
Vkh = (L®b*Tlmin*(Hcb +Hpc)+Vvc ) *12 th¸ng
L®b sè lao ®éng ®Þnh biªn.
Tlmin møc l¬ng tèi thiÓu trong khung quy ®Þnh.
Hcb hÖ sè cÊp bËc b×nh qu©n
Hpc hÖ sè phô cÊp ®îc tÝnh trong ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng b×nh qu©n
Vvc Quü tiÒn l¬ng bé m¸y gi¸n tiÕp mµ cha tÝnh trong L®b
L®b sè lao ®éng ®Þnh biªn cña c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n 1100 ngêi
Tlmin Giíi h¹n khung lµ 210000 ®
Giíi h¹n tèi ®a ®îc tÝnh theo c«ng thøc
Tlmin= 210000® (1+k®c)
K®c lµ hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm =k1+k2
K1=0,1 hÖ sè ®iÒu chØnh vïng
K2=1,2 hÖ sè ®iÒu chØnh nghµnh
Tlmin =210000®*(1+0,1+1,2) = 483000®/th¸ng
VËy Tlmin n»m trong kho¶ng 210000® ®Õn 483000®
C«ng ty chän møc Tlmin lµ 450000®
- Hcb hÖ sè cÊp bËc b×nh qu©n cña c«ng ty ®îc x¸c ®Þnh lµ 2,6035
- Hpc hÖ sè phô cÊp bao gåm:phô cÊp ®éc h¹i,phô cÊp khu vùc,phô cÊp lµm ®ªm ,phô cÊp chøc vô tr¸ch nhiÖm.
Phô cÊp khu vùc =0,2Tlmin
Phô cÊp ®éc h¹i hÖ sè 3 = 0,3Tlmin c«ng ty xi m¨ng bót S¬n cã 456 ngêi Hpcbq=456*0,3/1100 = 0,1244
Phô cÊp chøc vô bao gåm :
Trëng c¸c ®¬n vÞ 32 ngêi møc 0,4
Phã ®¬n vÞ 75 ngêi møc 0,3
Trëng ca,ph©n xëng trëng 76 ngêi møc 0,2
Tæ trëng 86 ngêi møc 0,1
Hpcbq =((32*0,4)+(75*0,3)+(76*0,2)+(86*0,1))/1100=0,0537
Phô cÊp lµm ®ªm
Sè lao ®éng s¶n xuÊt xi m¨ng=400/690
Møc phô cÊp 40%*l¬ng cÊp bËc vµ phô cÊp =(400*0,4*(2,6035+0,0537))/1100 =0,3865
Céng c¸c kho¶n phô cÊp(a+b+c+d)
Hpc =(0,2+0,1244+0,0537+0,3865) =0,7646
- Vvc Quü tiÒn l¬ng bé m¸y gi¸n tiÕp
Sè lao ®éng gi¸n tiÕp 412 ngêi møc Tlmin lµ 450000®
Tæng hÖ sè=(1*6,03)+(4*5,26)+(42*4,1)+(42*3,82)+(65*2,98)+(68*2,3)+(70*1,63) +(120*2,07) =107231
HÖ sè l¬ng cÊp bËc b×nh qu©n=107231/412 =2,6026
II.Ph¬ng thøc chi tr¶ tiÒn l¬ng cho ngêi lao ®éng:
ViÖc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng thùc hiÖn tr¶ theo s¶n phÈm nh»m ph¸t huy kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng trong qu¸ tr×nh tham gia s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh.
Ph©n phèi tiÒn l¬ng cho ngêi lao ®éng ®îc thùc hiÖn nh sau:
(1) TiÒn l¬ng ph©n phèi cho ngêi lao ®éng ®îc thùc hiÖn qua hai phÇn:
PhÇn 1: Tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo hÖ sè møc l¬ng ®îc xÕp t¹i nghÞ ®Þnh 26/CP, phô cÊp chøc vô, tr¸ch nhiÖm, phô cÊp ca 3, phô cÊp khu vùc… vµ ngµy lµm viÖcc thùc tÕ. Theo c«ng thøc sau;
TL1i = Ti x Li
Trong ®ã;
-TL1i: TiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng thø i ®îc ph©n phèi ë vßng 1.
-Ti : Ngµy lµm viÖc thùc tÕ cña ngêi lao ®éng thø i.
-Li : XuÊt l¬ng ngµy theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP cña ngêi thø i.
PhÇn 2: Thëng quü l¬ng.
Quü tiÒn l¬ng ph©n phèi phÇn 2 lµ phÇn cßn l¹i cña quü l¬ng s¶n phÈm thùc hiÖn ®îc trong th¸ng sau khi trõ quü l¬ng dù phßng, quü khen thëng, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt xi m¨ng, quü l¬ng ®· chi ë vßng 1 vµ ®îc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng tuú theo møc ®é phøc t¹p, yªu cÇu tr¸ch nhiÖm, møc ®é hoµng thµnh c«ng viÖc ®îc giao vµ sè ngµy c«ng thùc tÕ cña ngêi lao ®éng, kh«ng phô thuéc vµo hÖ sè l¬ng ®îc xÕp theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP. TiÒn l¬ng vßng 2 ®îc ph©n phèi cho ngêi lao ®éng.
Theo c«ng thøc:
(i thuéc j)
Trong ®ã;
-TL2i : TiÒn l¬ng th¸ng cña ngêi lao ®éng ®îc ph©n phèi ë vßng 2.
-F2 : Quü l¬ng cña ®¬n vÞ hay bé phËn cßn l¹i sau khi ®· trõ ®i quü l¬ng dù phßng, quü khen thëng vµ quü l¬ng ®· ph©n phèi ë vßng 1.
-n : Sè lao ®éng trong th¸ng cña ®¬n vÞ.
-Ki : HÖ sè thµnh tÝch trong th¸ng cña ngêi lao ®éng thø i.
+ Lao ®éng xuÊt s¾c hÖ sè = 1,20
+ Lao ®éng lo¹i A hÖ sè = 1,00
+ Lao ®éng lo¹i B hÖ sè = 0,80
+ Lao ®éng lo¹i C hÖ sè = 0,60
+ Lao ®éng lo¹i D hÖ sè = 0,40
-Hi : HÖ sè chøc danh c«ng viÖc ®îc xÕp trong th¸ng cña
ngêi lao ®éng thø i.
-Di : HÖ sè thµnh tÝch chung cña ®¬n vÞ trong th¸ng.
+ Lo¹i xuÊt s¾c ®îc tÝnh hÖ sè = 1,1
+ §¬n vÞ lo¹i A ®îc tÝnh hÖ sè = 1,0
+ §¬n vÞ lo¹i B ®îc tÝnh hÖ sè = 0,9
+ §¬n vÞ lo¹i C ®îc tÝnh hÖ sè = 0,7
- Pi : HÖ sè phøc t¹p, nÆng nhäc, ®éc h¹i cña ®¬n vÞ.
+ Lo¹i 1 hÖ sè P = 1,05
+ Lo¹i 2 hÖ sè P = 1,03
+ Lo¹i 3 hÖ sè P = 1,00
-Ti : Ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng cña ngêi lao
®éng thø i.
Tæng tiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng thø i ®îc hëng trong th¸ng:
TLi = TL1i + TL2i
Trong ®ã:
-TLi : TiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng thø i trong th¸ng.
-TL1i : TiÒn l¬ng th¸ng cña ngêi lao ®éng thø i ®îc ph©n phèi ë phÇn 1.
-TL2i : TiÒn l¬ng th¸ng cña ngêi lao ®éng thø i ®îc ph©n phèi ë ph©n 2.
* Hai lµ x¸c ®Þnh lao ®éng ®Þnh biªn.
L®b = Lyc + Lpv + Lps + Lql.
Lyc: Lµ ®Þnh biªn lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh, Lyc ®îc tÝnh heo ®Þnh biªn lao ®éng trùc tiÕp hîp lý cña tõng bé phËn, tæ ph©n xëng... ®Þnh biªn cña tõng bé phËn ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ s¬ nhu cÇu khèi lîng c«ng viÖc vµ tæ chøc lao ®éng, ®ßi hái ph¶i bè trÝ lao ®éng theo yªu cÇu c«ng viÖc, hoµn thµnh qu¸ tr×nh vËn hµnh s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh.
VD: §éi x©y dùng cã hai ph©n xëng s¶n xuÊt xi m¨ng, sau khi rµ so¸t l¹i tæ chøc, biªn chÕ cña tõng bé phËn, ph©n xëng ph©n tÝch theo sè liÖu thèng kª sö dông lao ®éng trong mét n¨m cho thÊy sè lao ®éng cÇn thiÕt theo yªu cÇu nh nhau.
Phßng tiªu thô cã 234 ngêi.
Ph©n xëng khai th¸c qu¶n trÞ cã 97 ngêi.
Nh vËy sè lao ®éng ®Þnh biªn trùc tiÕp s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh (Lyc) cha tÝnh thêi gian ®îc nghØ theo chÕ ®é quy ®Þnh lµ.
Lyc = 234 + 97 = 331 (ngêi).
Lpv: lµ ®Þnh biªn lao ®éng phô trî vµ phôc vô LPV ®îc tÝnh theo khèi lîng phôc vô vµ phô trî s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh rªn c¬ së x¸c ®Þnh Lpv = ®Þnh biªn hoÆc tû lÖ % so víi biªn lao ®éng trùc tiÕp (Lyc).
VD: Trong ph©n xëng trªn theo khèi lîng c«ng viÖc phôc vô vµ phô trî s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh x¸c ®Þnh tû lÖ phôc vô b»ng 20% so víi ®Þnh biªn lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt xi m¨ng (Lyc) th× sè lao ®éng phôc vô lµ :
331 x 20% = 67 (ngêi)
Lbs : lµ ®Þnh biªn lao ®éng bæ sung
Lbs : ®îc tÝnh cho 2 lo¹i h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty.
- Trêng hîp c«ng ty kh«ng ph¶i lµm viÖc c¶ ngµy lÔ, tÕt, vµ ngµy nghØ hµng tuÇn, ®Þnh biªn lao ®éng ®îc tÝnh nh sau :
Lbs = (Lyc + Lpv) x
Sè ngµy nghØ theo chÕ ®é quy ®Þnh
350 - 60
- Trêng hîp c«ng ty ph¶i lµm viÖc c¶ ngµy lÔ vµ ngµy nghØ hµng tuÇn, ®Þnh biªn bæ sung lao ®éng nh sau :
Lbs = (Lyc + Lpv) x
Sè ngµy nghØ theo chÕ ®é quy ®Þnh
+
Sè L®b lµm nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái ph¶i lµm c¶ ngµy lÔ tÕt
x
60
365 - 60
365- 60
Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng, c«ng viÖc phô thuéc vµo sëng s¶n xuÊt ®Êu thÇu ®îc, c«ng nghÖ mang tÝnh chÊt thêi vô do ®ã qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng ty ®· ®iÒu chØnh cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña c«ng ty.
ë ®©y lao ®éng bæ sung (Lbs) tÝnh lµ lao ®éng thuª hªm ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh.
Lpl: Lµ ®Þnh biªn lao ®éng qu¶n lý.
Lpl: TÝnh theo % lyc, lbs, Lpv.
L®b: lao ®éng ®Þnh biªn.
* Ba lµ X¸c ®Þnh c¸ lo¹i phô cÊp l¬ng.
* Bèn lµ: x¸c ®Þnh quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch theo c«ng thøc.
Vkh = [ L®b + TminDN x(Hcb + Hpv)] x 12.
N¨m lµ: X¸c ®Þnh tû lÖ phÇn tr¨m trªn doanh thu (®¬n gi¸)
V§G = Vkh / DTKH.
Trong ®ã: V§G : lµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng.
§¬n vÞ tÝnh cña V§G lµ ®ång iÒn l¬ng /1000 ® doanh thu
VKH lµ quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch.
DT KH doanh thu kÕ ho¹ch.
N¨m 2000 c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n x©y dùng quü tiÒn l¬ng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng nh sau,
L®b: 1100 ngêi.
Bao gåm:
- Lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh (Lyc):634 ngêi.
Lao ®éng phôc vô: 500ngêi Lao ®éng bæ sung:23 ngêi.
§Ó hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh, c«ng ty ph¶i thuª thªm lao ®éng ë ngoµi 23 ngêi.
Nh vËy lao ®éng ®iÖn biªn n¨m 2001 cña c«ng ty lµ.
634+500+23 = 1157ngêi. VËy tiÒn l¬ng tèi thiÓu cña c«ng ty n»m tõ 210000 (®) ®Õn 483000 (®).
BiÓu 5 :Tæng hîp kÕ ho¹ch lao ®éng TiÒn L¬ng N¨m 2000 Cña C«ng Ty Xi m¨ng Bót S¬n.
Chøc danh
HÖ sè tiÒn l¬ng
Lao ®éng bè trÝ theo ®Þnh biªn
L¬ng th¸ng/ng theo chÕ ®é (1000®)
Tæng quü l¬ng theo chÕ ®é (tr.®)
§¬n gi¸ tiÒn l¬ng /1000 ®ång trªn doanh thu
Thùc hiÖn n¨m 1999
1.103
1.262
24.897
Cung øng s¶n xuÊt xi m¨ng
4,26
509
62
S¶n xuÊt s¶n xuÊt xi m¨ng
4,42
498
117
S¶n xuÊt kh¸c
3,56
96
309
KÕ ho¹ch n¨m 2000
1.150
1. 150
32.973
Cung øng s¶n xuÊt xi m¨ng
4,30
1.017
63
S¶n xuÊt s¶n xuÊt xi m¨ng
4,40
591
134
S¶n xuÊt kh¸c
3,65
89
250
Phßng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt xi m¨ng
HÖ sè cÊp bËc b×nh qu©n vµ hÖ sè phô cÊp b×nh qu©n (Hcb + Hpc) cña mét ®¬n vÞ theo thang b¶ng l¬ng cña Nhµ níc.
HÖ sè phô cÊp:
Phô cÊp trëng phßng, phã phßng ph©n xëng trëng: 0,2 x 10 = 3,2.
Phô cÊp phã phßng ph©n xëng phã:
1,5 x 10 = 1,5.
Phô cÊp lu ®éng theo th«ng t sè 19 ngµy 26.1993 cña bé lao ®éng th¬ng binh x· héi: 160 x 0,2 = 32.
HÖ sè phô cÊp: 32 + 20 + 1,5 /160 = 0,22.
Phô cÊp cho 100 c«ng nh©n lµm thªm.
VKH= [366 x 358600 x (0,22 + 0,25) x 12] = 740236464.
§¬n gi¸ tiÒn l¬ng (V§C).
Nh vËy ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng n¨m 200 ë c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n
§¸nh gi¸ h¹n chÕ vÒ c«ng t¸c x¸c ®Þnh quü tiÒn l¬ng.
C«ng ty x¸c ®Þnh quü tiÒn l¬ng trªn c¬ së doanh thu ®¬n gi¸ x¸c ®Þnh quü tiÒn l¬ng trªn 1000 ® doanh thu, ®iÒu nµy dÉn ®Õn mét thùc tÕ lµ khi doanh thu t¨ng t¬ng øng víi lîi nhuËn, tiÒn l¬ng ®îc xem xÐt lµ mét kho¶n chi phÝ, khi chi phÝ t¨ng cïng víi tæng thu nhng cha cã ®îc ®¶m b¶o vÒ tèc ®é t¨ng cña hai yÕu tè nµy, ®iÒu nµy lµm gi¶m hiÖu qu¶ s¶n xuÊt xi m¨ng.
Cã thÓ thÊy r»ng viÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng theo doanh thu ®îc sö dông
Bëi viÖc ®¬n gi¶n, Ýt phøc t¹p trong viÖc tÝnh to¸n h¬n lµ c¸c ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng theo lîi nhuËn, theo tæng thu trõ tæng chi.
III. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng ë c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n.
1. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian:
§èi tîng: §îc c«ng ty tr¶ l¬ng theo thêi gian ®ã lµ CBCNV thuéc khèi gi¸n tiÕp cña c«ng ty. TiÒn c«ng mµ c«ng ty tr¶ cho khèi gi¸n tiÕp trong nh÷ng nagú kh«ng tham gia lao ®éng s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh nh :
NghØ phÐp, nghØ lÔ, nghØ viÖc riªng cã l¬ng, nghØ theo chÕ ®é héi häp häc tËp... vµ c¸c ngµy nghØ kh¸c theo quy ®Þnh.
TiÒn l¬ng mµ c«ng ty tr¶ cho CBCNV theo thêi gian phô thuéc vµo cÊp bËc, chøc vô cña ngêi lao ®éng ®ã ®ang hëng vµ ngµy «ng nghØ theo chÕ ®é.
§èi víi gi¸m ®èc, phã gi¸m ®èc, kÕ to¸n trëng: hëng l¬ng heo chøc danh qu¶n lý quy ®Þnh cña Nhµ níc ®èi víi c«ng ty h¹ng ba (Gi¸m ®èc = 4,6; P. gi¸m ®èc = 3,66; KÕ to¸n trëng = 3,94).
L¬ng tr¶ theo thêi gian ®îc tÝnh cho ngêi lao ®éng theo c«ng thøc.
TLtg = TLcbn x Ntg.
Trong ®ã.
TLtg: TiÒn l¬ng thêi gian tr¶ cho ngêi lao ®éng trong th¸ng.
TLcbn: TiÒn l¬ng c¬ b¶n theo ngµy cña ngêi lao ®éng theo th¸ng.
Ntg: Ngµy c«ng ®îc nghØ phÐp, nghØ theo chÕ ®é nh quy ®Þnh.
VD: Trong th¸ng 2/2000 theo tæng kÕt cña phßng tæ chøc lao ®éng th× sè ngêi ®îc hëng l¬ng thêi gian.
BiÓu 6: B¶ng thanh to¸n l¬ng ë phßng TC - HC.
TT
Hä vµ tªn
L¬ng cÊp bËc
L¬ng thêi gian
C«ng
TiÒn l¬ng
1
2
3
NguyÔn ThÞ Thu
NguyÔn H÷u Lîi
Ph¹m Hång S¬n
429120
501120
501120
6 phÐp
4 phÐp
26 häc
99027
77095
501120
§èi víi NguyÔn ThÞ Thu cã 6 c«ng phÐp tiÒn l¬ng thêi gian ®îc lÜnh lµ:
§èi víi c¸c lao ®éng kh¸c còng vËy. Cßn Ph¹m Hång S¬n do c«ng ty cö ®i häc nªn ®îc hëng nguyªn l¬ng.
+ NhËn xÐt h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian.
H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian ¸p dông ®èi víi khèi lao ®éng gi¸n tiÕp trong c«ng ty nÕu hä cã c«ng phÐp, ®i häc, nghØ lÔ,... C¸ch tÝnh ®¬n gi¶n râ rµng chØ c¨n cø vµo l¬ng cÊp bËc vµ ngµy nghØ theo quy ®Þnh. TiÒn l¬ng thêi gian trong th¸ng ngêi lao ®éng nhËn ®îc thêng lµ Ýt v× sè ngµy nghØ theo quy ®Þnh thêng chiÕm tû lÖ nhá h¬n nhiÒu so víi ngµy c«ng chÕ ®é.
Thùc chÊt cña chÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian cña c«ng ty lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng c¨n cø vµo quy ®Þnh cña Nhµ níc vµ mét sè quy ®Þnh cña c«ng ty.
+ ¦u ®iÓm: tiÒn l¬ng theo thêi gian vÉn ®¶m b¶o sè tiÒn l¬ng cho nh÷ng ngêi lao ®éng trong nh÷ng ngµy nghØ lÔ, häc tËp, héi nghÞ. Do sè tiÒn ®îc hëng Ýt nªn h¹n chÕ nhu cµu nghØ viÖc cña ngêi lao ®éng trong th¸ng, khi ®ã hä chØ nghØ khi thÊy thËt cÇn thiÕt.
+ Nhîc ®iÓm: trong nh÷ng ngµy kh«ng lµm viÖc th× kh«ng ph¶n ¸nh hiÖu qu¶, n¨ng lùc, chÊt lîng lao ®éng nhng h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian mµ c«ng ty ¸p dông ®· thùc hiÖn ®óng chÝnh s¸ch c¶u Nhµ níc ®èi víi ngêi lao ®éng.
2. ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
Mçi sëng s¶n xuÊt c«ng ty trÝch l¹i 16% gi¸ trÞ sëng s¶n xuÊt (nÕu sëng s¶n xuÊt ®ã c«ng ty ®Êu thÇu), trÝch l¹i 14% (nÕu sëng s¶n xuÊt ®ã do ph©n xëng tù t×m ®îc), 2% chªnh lÖch nµy c«ng ty coi lµ chi phÝ dù thÇu. §èi víi quü l¬ng cña khèi v¨n phßng (khèi gi¸n tiÕp) hµng th¸ng c«ng ty cßn c¨n cø vµo gi¸ trÞ nghiÖm thu, quü l¬ng nµy ®îc trÝch ra tõ phÇn trÝch ®Ó l¹i (16% hay 14%).
§èi víi quü l¬ng khèi s¶n xuÊt xi m¨ng (bé phËn qu¶n lý trùc tiÕp ph©n xëng vµ c«ng nh©n s¶n xuÊt xi m¨ng trùc tiÕp) lµ phÇn cßn l¹i cña quü tiÒn l¬ng sau khi tr¶ quü l¬ng khèi v¨n phßng.
(QKSX = QTL - QKVP), quü tiÒn l¬ng cña khèi s¶n xuÊt xi m¨ng c«ng ty trÝch vµ giao kho¸n cho ph©n xëng chi tr¶ c«ng nh©n, c«ng ty chØ can thiÖp tr¶ cho bé phËn qu¶n lý ph©n xëng.
2.1. Tr¶ l¬ng cho c¸n bé qu¶n lý cña c«ng ty.
HiÖn nay c«ng ty chØ cã mét c¸ch tr¶ l¬ng duy nhÊt cho c¸n bé qu¶n lý. TiÒn l¬ng c¸n bé qu¶n lý phô thuéc vµo møc l¬ng tèi thiÓu cña c«ng ty vÒ hÖ sè l¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. c«ng thøc tr¶ l¬ng cho c¸n bé qu¶n lý nh sau:
TL = TL minDN x HÖ sè l¬ng + Phô cÊp (nÕu cã)
Trong ®ã: TL lµ tiÒn l¬ng cña c¸n bé qu¶n lý
TL minDN lµ tiÒn l¬ng tèi thiÓu cña c«ng ty.
TiÒn l¬ng tèi thiÓu do c«ng ty x©y dùng vµ ®îc Së lao ®éng th¬ng binh x· héi tØnh phª duyÖt.
VÝ dô:
BiÓu 7: Thanh to¸n l¬ng cña phßng tæ chøc th¸ng 3/2001
TT
Hä vµ tªn
HÖ sè l¬ng
Phô cÊp
TiÒn l¬ng
1
2
3
4
5
6
NguyÔn H÷u Lîi
Ph¹m Hång S¬n
NguyÔn ThÞ Thu
NguyÔn ThÞ Hång Th¾m
Lª V¨n S¸u
Cï Xu©n ChÕ
3,48
3,48
2,98
1,67
1,94
1,94
0,2
0,15
1671000
1597100
1341000
751000
873000
873000
Ta cã:
NguyÔn H÷u Lîi = 450000x 3,48 + 210000 x 0,2 = 1671000 (®)
TiÒn l¬ng tèi thiÓu cña c«ng ty 450000 (®)
2.2. Tr¶ l¬ng ®èi víi khèi s¶n xuÊt xi m¨ng.
§èi víi ph©n xëng trëng, ph©n xëng phã vµ kÕ to¸n th× tiÒn l¬ng còng ®îc tÝnh nh khèi gi¸n tiÕp cña c«ng ty.
§èi víi lao ®éng phæ th«ng thuª ngoµi, ph©n xëng trëng tr¶ c«ng cho hä theo gi¸ thÞ trêng ë tõng ®Þa ph¬ng.
§èi víi c«ng nh©n cña ph©n xëng th× ph©n xëng tiÕn hµnh kho¸n cho c¸c tæ theo hîp ®ång kho¸n sau:
Hîp ®ång kho¸n
C«ng tr×nh :
Ngêi giao kho¸n:
Ngêi nhËn kho¸n:
BiÓu 8: B¶ng nghiÖm thu khèi lîng
TT
Néi dung c«ng viÖc
§¬n vÞ
KL thùc hiÖn
§¬n gi¸
Thµnh tiÒn
Thêi gian
Ban ®Çu
KÕt thóc
1
2
Khai th¸c ®¸
NghiÒn nguyªn liÖu
M3
T
32
1250
20000
3000
640000
3750000
12/2
15/1
17/2
1/3
C¸c ph©n xëng s¶n xuÊt xi m¨ngtheo hîp ®ång kho¸n, ph©n xëng trëng s¶n xuÊt xi m¨ng theo dâi t×nh h×nh lao ®éng cña c«ng nh©n trong ph©n xëng m×nh thong qua b¶ng chÊm c«ng sau hîp ®ång kho¸n. Khi hîp ®ång hoµn thµnh th× hîp ®ång kho¸n sÏ ®îc chuyÓn vÒ kÕ to¸n ph©n xëng lËp b¶ng tÝnh l¬ng. §èi víi hîp ®ång lµm kho¸n kÐo dµi trong nhiÒu th¸ng th× sau mçi th¸ng cã biªn b¶n nghiÖm thu sëng s¶n xuÊt riªng vµ ¨n cø vµo ®ã ®Ó tÝnh l¬ng cho c«ng nh©n.
C«ng thøc chia l¬ng cho c«ng nh©n trong tæ nh sau:
Trong ®ã:
TLi: tiÒn l¬ng cña ngêi c«ng nh©n i nhËn ®îc.
QTTt: quü tiÒn l¬ng cña ph©n xëng
SCi : tæng sè c«ng cña ph©n xëng
Ni: sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ cña ngêi thø i
VÝ dô: phßng tiªu thô hoµn thµnh hîp ®ång giao kho¸n vµ thanh to¸n tiÒn c«ng cho c«ng nh©n.
BiÓu 9: B¶ng thanh to¸n khèi lîng
TT
Néi dung c«ng viÖc
§¬n vÞ
Khèi lîng
§¬n gi¸
Thµnh tiÒn
1
2
3
4
5
.....
15
Khai th¸c ®¸
NghiÒn ®¸
§ång nhÊt nguyªn liÖu
nung clinker
®ãng bao
...........
XuÊt xi m¨ng
M3
T
T
T
T
T
T
1250
150
300
250
150
...
355
3000
20000
30000
40000
40000
....
6500
3750000
3000000
9000000
10000000
6000000
...
2307500
Céng
34057500
Sau ®ã dùa vµo b¶ng chÊm c«ng cña ®éi, kÕ to¸n tÝnh l¬ng cho c«ng nh©n viªn trong ®éi.
BiÓu 10: B¶ng chÊm c«ng
TT
Hä vµ tªn
C¸c ngµy trong th¸ng
Tæng c«ng ®îc lÜnh
1
2
31
1
2
....
Lª V¨n B×nh
Phan Thanh H¶i
......
X
X
..
X
O
......
X
X
......
30
28
....
Céng
1369
Theo c¸ch tÝnh cña c«ng ty th× tiÒn l¬ng c¶u Lª V¨n B×nh ®îc lÜnh lµ:
+ NhËn xÐt c¸ch chia l¬ng mµ c«ng ty ®ang ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n kü thuËt vµ lao ®éng phæ th«ng trong c«ng ty chØ phô thuéc vaß ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n chø cha g¾n víi tr×nh ®é tay nghÒ cña ngêi lao ®éng, ®iÒu nµy kh«ng khuyÕn khÝch c«ng nh©n n©ng cao tay nghÒ cña m×nh. CÊp bËc c«ng nh©n chØ lµm c¨n cø ®Ó ®ãng b¶o hiÓm.
+ NhËn xÐt:
Nh×n chung ph¬ng ph¸p tr¶ l¬ng ë c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n mang tÝnh chÊt b×nh qu©n, ®¬n gi¶n, ®Æc biÖt lµ ph¬ng ph¸p tr¶ l¬ng cho khèi gi¸n tiÕp cha g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh hµng th¸ng mµ chØ dùa theo quy chÕ tr¶ l¬ng theo nghÞ ®Þnh 25CP cña chÝnh phñ
§èi víi khèi c«ng nh©n s¶n xuÊt xi m¨ng tr¶ l¬ng mang nÆng tÝnh b×nh qu©n, tr¶ l¬ng c¨n cø vµo ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ mµ cha g¾n víi tay nghÒ cña ngêi lao ®éng.
IV. TiÒn thëng vµ c¸c kho¶n phô cÊp.
TiÒn thëng cña c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n trÝch tõ phÇn cßn cña quü l¬ng sau khi ®· trõ ®i quü l¬ng dù phßng, quü khen thëng, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt xi m¨ng, quü l¬ng ®· chi ë vßng 1 ®îc phª duyÖt so víi tæng tiÒn l¬ng ®· tr¶. PhÇn d dïng ®Ó chia l¹i vµ cuèi mçi n¨m vµ ®îc chia b×nh qu©n. MÆt kh¸c cßn ®îc trÝch tõ quü khen thëng cña C«ng ty, nhng rÊt Ýt v× quü khen thëng cña C«ng ty rÊt bÐ vµ kh«ng cô thÓ.
§èi tîng thëng lµ tÊt c¶ nh÷ng lao ®éng cña C«ng ty cã thµnh tÝch tèt ®ãng gãp vµ viÖc hoµn thµnh kÕ ho¹ch cña C«ng ty. TÊt c¶ nh÷ng lao ®éng cña C«ng ty ®îc khen thëng ph¶i tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn sau :
- §i lµm ®Çy ®ñ, chÊp hµnh kû luËt lao ®éng
- Hoµn thµnh c«ng viÖc cña m×nh mét c¸ch xuÊt s¾c.
Cã c¸c h×nh thøc thëng:
- Thëng c¸ nh©n
Thëng cho c¸c phßng ban
HÖ sè thµnh tÝch trong th¸ng cña ngêi lao ®éng thø .
+ Lao ®éng xuÊt s¾c hÖ sè = 1,20
+ Lao ®éng lo¹i A hÖ sè = 1,00
+ Lao ®éng lo¹i B hÖ sè = 0,80
+ Lao ®éng lo¹i C hÖ sè = 0,60
+ Lao ®éng lo¹i D hÖ sè = 0,40
: HÖ sè chøc danh c«ng viÖc ®îc xÕp trong th¸ng cña
ngêi lao ®éng thø .
: HÖ sè thµnh tÝch chung cña ®¬n vÞ trong th¸ng.
+ Lo¹i xuÊt s¾c ®îc tÝnh hÖ sè = 1,1
+ §¬n vÞ lo¹i A ®îc tÝnh hÖ sè = 1,0
+ §¬n vÞ lo¹i B ®îc tÝnh hÖ sè = 0,9
+ §¬n vÞ lo¹i C ®îc tÝnh hÖ sè = 0,7
: HÖ sè phøc t¹p, nÆng nhäc, ®éc h¹i cña ®¬n vÞ.
+ Lo¹i 1 hÖ sè P = 1,05
+ Lo¹i 2 hÖ sè P = 1,03
+ Lo¹i 3 hÖ sè P = 1,00
C¸c kho¶n phô cÊp : HiÖn nay C«ng ty ®ang ¸p dông hai lo¹i phô cÊp: phô cÊp tr¸ch nhiÖm vµ phô cÊp lµm ®ªm phô cÊp ®éc h¹i.
Phô cÊp tr¸ch nhiÖm: ¸p dông ®èi víi trëng phßng, phã phßng, ph©n xëng trëng, ph©n xëng phã. HÖ sè phô cÊp ®îc quy ®Þnh nh sau:
Phô cÊp lµm ®ªm, phô cÊp ®éc h¹i chñ yÕu ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt xi m¨ng trùc tiÕp
Ngoµi c¸c c«ng nh©n trong biªn chÕ lu«n ®îc hëng nh÷ng quyÒn lîi cña mét ngêi lao ®éng cßn cã nh÷ng lao ®éng hîp ®ång thuª ngoµi ®Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng nh©n khai th¸c ®¸ hä kh«ng ®îc hëng nh÷ng kho¶n tiÒn thëng ,phô cÊp trong quü l¬ng nµy.
Víi ph¬ng thøc thanh to¸n l¬ng trªn g©y ra sù chªnh lÖch vÒ sè tiÒn l¬ng nhËn ®îc gi÷a bé phËn lao ®éng cã tr×nh ®é cao víi ngêi lín tuæi cã tr×nh ®é thÊp kh«ng cã ®iÒu kiÖn båi dìng vµ n©ng cao tr×nh ®é lµ rÊt lín. C«ng ty cÇn cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh sao cho quü tiÒn l¬ng s¶n phÈm ph¶i thÊp h¬n quü tiÒn l¬ng c¬ b¶n.
Quü tiÒn l¬ng ®iÒu tiÕt dïng ®Ó ®iÒu tiÕt cho nh÷ng ®èi tîng ®Æc biÖt. nã chiÕm 7% trong tæng quü l¬ng. NÕu so víi tæng quü l¬ng lµ hîp lý v× quü nµy dïng ®iÒu tiÕt cho nh÷ng ®èi tîng thuéc h¹ng ®Æc biÖt nh»m kÝch thÝch hä ngµy cµng n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ thÝch øng víi tr×nh ®é vµ søc lao ®éng cña hä bá ra. Nhng nÕu so víi tû lÖ quü l¬ng hîp ®ång ng¾n h¹n (chiÕm 1,26% tæng quü l¬ng) th× nã gÊp 5,55 lÇn. NÕu chØ nh×n vµo con sè trªn ta thÊy chªnh lÖch nµy lµ qu¸ lín. Do ®ã, rÊt cã thÓ nÈy sinh nh÷ng quan hÖ tiªu cùc .
Quü l¬ng hîp ®ång ng¾n h¹n lµ quü dïng ®Ó tr¶ cho nh÷ng lao®éng lµm hîp ®ång díi mét n¨m, mçi lao ®éng chØ ®îc 500.000 ®ång mét th¸ng vµ quü nµy chiÕm 1,26% tæng quü l¬ng.§©y còng lµ mét h¹n chÕ cha kÝch thÝch ®îc ngêi lao ®éng .Lao ®éng hîp ®ång còng ph¶i lµm nh÷ng c«ng viÖc nh lao ®éng biªn chÕ vµ còng ph¶i lµm theo thêi gian quy ®Þnh chung thËm chÝ lîng c«ng viÖc cßn nhiÒu h¬n lao ®éng b×nh thêng kh¸c. mÆt kh¸c tiÒn l¬ng thu ®îc do lµm hîp ®ång kh«ng ph¶i chØ b¶o ®¶m t¸i s¶n xuÊt xi m¨ng søc lao ®éng cho hä (nu«i sèng vµ phôc håi søc lao ®éng cho hä) mµ cßn ph¶i nu«i sèng gia ®×nh vµ con c¸i hä. Ngoµi ra hä cßn ph¶i chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng vµ nhu cÇu kh¸c nh gØai trÝ vµ quan hÖ x· héi .....NÕu tiÒn l¬ng hîp ®ång qu¸ thÊp so víi tiÒn l¬ng b×nh qu©n cña toµn C«ng ty sÏ dÉn ®Õn sù ch¸n n¶n trong c«ng viÖc, kh«ng cã tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc vµ t tëng lµm viÖc kh«ng tho¶i m¸i do võa lµm võa ph¶i nghÜ nh÷ng ho¹t ®éng ph¶i lµm kh¸c ®Ó cã thªm thu nhËp phôc vô cuéc sèng cña b¶n th©n vµ gia ®×nh hä, do ®ã n¨ng suÊt lao ®éng thÊp vµ chÊt lîng lao ®éng kh«ng cao . Theo t«i C«ng ty cÇn cã chÕ ®é l¬ng biÕn ®æi ®èi víi nh÷ng ngêi lµm hîp ®ång nh thëng do hoµn thµnh tr¸ch nhiÖm, thëng do kû luËt tèt , ý thøc tr¸ch nhiÖm cao ...Vµ cÇn cã sù ®iÒu chØnh kho¶ng c¸ch chªnh lÖch gi÷a l¬ng cña hä víi nh÷ng lao ®éng trong biªn chÕ.
Tãm l¹i, ®Ó ph¸t huy hÕt t¸c dông cña quü l¬ng th× C«ng ty cÇn ph¶i lµm tèt c¸c chøc n¨ng vµ ®óng c¸c nguyªn t¾c tr¶ l¬ng . ®ång thêi ph¶i cã nh÷ng chÕ ®é l¬mg mÒm dÎo linh ho¹t khi cÇn thiÕt nh»m kÝch thÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ngêi lao ®éng ,®¶m b¶o hµi hoµ tiÒn l¬ng gi÷a c¸c lao ®éng gi÷a c¸c nghµnh víi nhau.
PHÇn III : Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l¬ng tr¶ thëng ë C«ng ty xi m¨ng Bót S¬n
Trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay, mçi c«ng ty , c«ng ty Nhµ níc hay t nh©n muèn ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn th× lu«n ph¶i t×m c¸ch ®æi míi tõng mÆt vµ toµn diÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh cña m×nh ®ång thêi ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc. HÖ thèng tr¶ c«ng lao ®éng bao gåm tiÒn l¬ng, tiÒn thëng, phô cÊp vµ c¸c lo¹i h×nh thu nhËp kh¸c... Lµ ®ßn bÈy quian träng nhÊt, lµ ®éng lùc m¹nh mÏ nhÊt quyÕt ®Þnh ý thøc vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc cña mçi ngêi, quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh cña c«ng ty, c«ng ty. C«ng ty xi m¨ng Bót S¬n trong h¬n 5 n¨m ho¹t ®éng cña m×nh còng cã nh÷ng h×nh thøc tr¶ c«ng lao ®éng kh¸c nhau tuú thuéc vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng trong tõng thêi kú. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do cã sù ®ái míi trong chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng cña Nhµ níc , c«ng ty còng cã nh÷ng thay ®æi trong c«ng t¸c t¶ c«ng lao ®éng. h×nh thøc tr¶ l¬ng, tr¶ thëng, c¸c kho¶n phô cÊp... ttrong nh÷ng n¨m qua cu¶ c«ng ty ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong viÖc khÝch lÖ ngêi lao ®éng lµm viÖc, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt xi m¨ng. Nhng bªn c¹nh ®ã vÉn tån t¹i mét sè bÊt hîp lý nh ®· ph©n tÝch ë trªn. Víi ý nghÜa, môc ®Ých lµ lµm thÕ nµo ®Ó cµng hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ c«ng lao ®éng ®Ó nã thùc sù lµ ®ßn bÈy kinh tÕ m¹nh mÏ. T«i xin ®a ra mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ c«ng lao ®éng ë c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n.
I. C¸c chiÕn lîc nghiªn cøu thÞ trêng.
Víng m¾c cña ngµnh x©y dùng nãi chung vµ cña c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n nãi riªng ;viÖc lµm th«ng thêng, cã lóc th× c«ng nh©n kh«ng cã viÖc lµm, cã lóc th× ph¶i thøc ®ªm lao ®éng bªn ngoµi. th«ng thêng quý I hµng n¨m viÖc lµm cña c«ng ty thêng khong ®ñ ®Ó ph©n cho c¸c ph©n xëng nhng cuèi n¨m mét sè sëng s¶n xuÊt l¹i bÞ thóc Ðp dån dËp. §Ó duy tr× ®îc viÖc lµm thêng xuyªn c«ng ty nen thµnh lËp mét bé phËn nghiªn cøu thÞ trêng, nghiªn cøu sëng s¶n xuÊt x©y dùng ë c¸c ®Þa ph¬ng. Bé phËn nµy cÇn phaái ®îc chän tõ c¸c phßng ban - ®ã lµ nh÷ng ngêi cã n¨ng lùc ngo¹i giao - trong ®ã ph¶i cã Ýt nhÊt mét ngêi cã kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc ë phßng kü thuËt. Bé phËn nµy do gi¸m ®èc ®iÌu hµnh, gi¸m ®èc sÏ cïng bé phËn nµy xuèng c¸c c¬ së t×m hiÓu, nghiªn cøu thÞ trêng.
Nh×n chung tõ tríc tíi nay c«ng ty míi chØ chó träng ®Çu t vµo thÞ trêng néi tØnh. MÊy n¨m gÇn ®©y Nhµ níc vµ nhiÒu tØnh ®ang x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. V× vËy ®Ó nhËn ®îc thÇu, c«ng ty cÇn cã chiÕn lîc t¹o mèi quan hÖ tèt víi c¬ së x©y dùng trong vµ ngoµi tØnh. Trªn thùc tÕ dù ¸n c¸c tØnh do tØnh qu¶n lý, ®Êu thÇu chØ mang tÝnh chÊt h×nh thøc, do ®ã quan hÖ tèt víi bªn A (bªn cã sëng s¶n xuÊt ) th× x¸c suÊt tróng thÇu lµ rÊt lín, cã c¬ h«i t¹o viÖc lµm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn.
II. Hoµn thiÖn c«ng t¸c ®Þnh biªn lao ®éng vµ bè trÝ s¾p xÕp lao ®éng.
§èi víi c¸c c«ng ty s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh lµm ra s¶n phÈm th× viÖc x¸c ®Þnh møc cã thÓ dùa trªn møc thêi gian hoÆc møc s¶n lîng. Th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p khoa häc, ngêi c¸n bé ®Þnh møc cã thÓ thÊy ®îc c¸c lo¹i thêi guian hao phÝ trong ngµy. Tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m tèi thiÓu thêi gian l·ng phÝ vµ t¨ng tèi ®a thêi gian t¸c nghiÖp. c«ng ty ®ang tõng bíc chuyÓn snag c«ng ty cæ phÇn, ®Ó viÖc tr¶ l¬ng ®¶m b¶o c«ng b»ng, ®¸nh gi¸ ®óng gi¸ trÞ lao ®éng, c«ng ty nªn tiÕn hµnh ®Þnh biªn lao ®éng vµ bè trÝ s¾p xÕp lao ®éng theo tõng phßng ban cho hîplý h¬n. ViÖc ®Þnh biªn, bè trÝ s¾p xÕp l¹i lao ®éng theo c«ng viÖc sÏ gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng lao ®éng cña tõng ®èi tîng ®îc chnhs x¸c h¬n. khi ®ã mçi phßng ban ®Òu cã sè lao ®éng ®Þnhbiªn theo quy ®Þnh, gi¶m bít nh÷ng lao ®éng khong phôc vô cho chøc n¨ng c«ng viÖc cña m×nh. Sè lao ®éng lµm c«ng viÖc kh«ng ®óng chøc danh nhiÖm vô cña m×nh sÏ ®îc bè trÝ s¾p xÕp l¹i vµo c¸c phßng phï hîp ®¶m b¶o chÝnh x¸c viÖc tr¶ l¬ng cho tõng ®èi tîng lao ®éng.
III. Sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶.
Lµ mét c«ng ty s¶n xuÊt xi m¨ng vËt liÖu x©y dùng cã ph©n xëng ngò c¸n bé lao ®éng chuyªn m«n cao nhng l¹i cã tuæi ®êi cao v× thÕ c«ng ty nªn trÎ ho¸ ph©n xëng ngò c¸n bé b»ng c¸ch tuyÓn chän lùc lîng lao ®éng trÎ tuæi, cã tr×nh ®é häc vÊn phï hîp víi c«ng t¸c nghiªn cøu. Muèn lµm ®îc ®iÒu nµy trong qu¸ tr×nh qu¶n lý lao ®éng c¸n bé tæ chøc nªn thêng xuyªn theo dâi ph©n xëng ngò c¸n bé nghiªn cøu trÎ ®Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng ngêi cã n¨ng lùc, tõ ®ã t×m c¸ch båi dìng thªm rót ng¾n thêi gian thö th¸ch ký hîp ®ång dµi h¹n víi hä. T¹o ®îc ph©n xëng ngò nµy sÏ gióp cho c«ng ty:
- N©ng cao chÊt lîng chung cña c«ng ty, tõ ®ã n©ng cao ®îc n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng ty.
- ChÊt lîng lao ®éng t¨ng, tr×nh ®é chuyªn m«n cao còng nh kinh nghiÖm thùc tÕ trong c«ng t¸c, tõ ®ã cã thÓ t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng.
- VÒ l©u dµi ph©n xëng ngò c¸n bé trÎ tuæi sÏ cã n¨ng lùc, kü n¨ng nghiªn cøu, n¾m b¾t ®îc nh÷ng kü thuËt nghiªn cøu hiÖn ®¹i tõ ®ã sÏ nghiªn cøu ®îc nh÷ng ®Ò tµi cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p vµ quy m« h¬n.
IV. Thèng kª nghiÖm thu s¶n phÈm.
Víi h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm c«ng nh©n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng nhng vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng, th× yªu cÇu ®Æt ra trong c«ng t¸c thèng kª hgi chÐp ban ®Çu vÒ c¸c sè liÖu cã mét vÞ trÝ rÊt quan träng.Ghi chÐp ®Çy ®ñ tØ mØ, chÝnh x¸c thêi gian lao ®éng, s¶n lîng, chÊt lîng s¶n phÈm cña tõng c¸ nh©n th× míi tiÕn hµnh tr¶ l¬ng chÝnh x¸c.
C«ng t¸c nµy giao cho kÕ to¸n cña ph©n xëng, kü thuËt viªn cña ph©n xëng vµ mét sè kü thuËt viªn cña phßng kü thuËt cã tr¸ch nhiÖm thèng kª theo ®Þnh kú th¸ng hai lÇn.
C¸c kü thuËt viªn cña ph©n xëng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mÆt kü thuËt trong qu¸ tr×nh thi c«ng, sau mçi c«ng ®o¹n cã biªn b¶n nghiÖm thu sëng s¶n xuÊt b¸o c¸o víi ph©n xëng trëng. Ngoµi ra c¸n bé phßng kü thuËt kÕt hîp tiÕn hµnh theo dâi kiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm, kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm vËt t, nguyªn vËt liÖu cña tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt xi m¨ng tõ ®ã cã nh÷ng gi¶i ph¸p kÞp thêi, nh÷ng thiÕu sãt vÒ kü thuËt còng nh kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm nguyªn liÖu.
V. Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc.
Víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt xi m¨ng nh hiÖn nay c«ng ty cung cÊp ®Çy ®ñ nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng trêng, viÖc tËp hîp nguyªn vËt liÖu nh vËy gióp cho c«ng nh©n lµm viÖc thuËn tiÖn nhÊt.
M¸y mãc cña c«ng ty cung cÊp cho c¸c ph©n xëng c¨n cø vµo nhu cÇu cña tõng sëng s¶n xuÊt , nhng mét sè m¸y mãc cña c«ng ty cßn thiÕu do ®ã nhiÒu khi ph¶i thuª ngoµi nªn ¶nh hëng ®Õn tèc ®é nhËp cho ngêi lao ®éng.
VÒ l©u dµi ph©n xëng ngò c¸n bé trÎ tuæi sÏ cã n¨ng lùc kü n¨ng nghiªn cøu , n¾m b¾t ®îc nh÷ng kü thuËt nghiªn cøu hiÖn ®¹i tõ ®ã sÏ nghiªn cøu ®îcnh÷ng ®Ò tµi cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p vµ quy m« lín.
ViÖc ®Çu t mua s¾m m¸y mãc trang thiÕt bÞ sÏ gióp n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng ty, t¹o ®îc thÕ m¹nh khi c¹nh tranh trong ®Êu thÇu.
VI. Hoµn thiÖn c«ng t¸c chi tr¶ l¬ng ë C«ng ty Xi m¨ng Bót S¬n.
Nh ®· nhËn xÐt ë phÇn thùc tr¹ng c«ng t¸c chi tr¶ l¬ng cña c«ng ty cßn ®¬n gi¶n, mang tÝnh b×nh qu©n cha khuyÕn khÝch ®îc ngêi lao ®éng. Trong phÇn nµy t«i m¹nh d¹n ®a ra ph¬ng ph¸p tr¶ l¬ng míi mµ mét sè c«ng ty x©y dùng ®· ¸p dông.
1. Chi tr¶ l¬ng cho c¸n bé qu¶n lý cña c«ng ty.
ViÖc chi tr¶ l¬ng cho c¸n bé qu¶n lý cña c«ng ty cßn mang tÝnh b×nh qu©n cha g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh cña c«ng ty. §iÒu nµy kh«ng khuyÕn khÝch c¸c c¸n bé qu¶n lý. V× vËy, theo t«i cÇn x©y dùng ph¬ng ph¸p tr¶ l¬ng ®èi víi khèi gi¸n tiÕp g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt xi m¨ng kinh doanh ®ã lµ tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
Mçi sëng s¶n xuÊt c«ng ty trÝch l¹i x% gi¸ trÞ sëng s¶n xuÊt vµ quü l¬ng hµng th¸ng trÝch ra y% gi¸ trÞ nghiÖm thu vµ quü l¬ng cña c«ng ty ®îc chia lµm hai phÇn.
Qql = Qcbql + Q sp
Trong ®ã:
Qql: Tæng quü l¬ng cña khèi gi¸n tiÕp.
Qcbql: Quü l¬ng cÊp bËc
Q sp: Quü l¬ng s¶n phÈm.
§Ó tr¶ l¬ng cho c¸n bé qu¶n lý tiÕn hµnh theo c¸c bíc sau:
TÝnh l¬ng cÊp bËc theo tõng ngêi
X¸c ®Þnh quü l¬ng cña th¸ng.
TÝnh c¸c kho¶n phô cÊp.
TÝnh tæng tiÒn l¬ng kho¸n cña c«ng ty sau khi ®· trõ ®i phÇn phô cÊp.
L¬ng theo thêi gian (tÝnh cho th¸ng cã ngµy lÔ tÕt)
§¬n gi¸ theo thêi gian ngµy = L¬ng cÊp bËc / 26
Mçi ngêi cã l¬ng cÊp bËc kh¸c nhau th× ®¬n gi¸ kh¸c nhau.
X¸c ®Þnh hÖ sè quy ®æi (k).
Tæng l¬ng th¸ng cña c«ng ty (®· trõ phô cÊp)
k =
Tæng cÊp bËc
TÝnh tæng l¬ng hµng th¸ng mçi ngêi = L¬ng cÊp bËc x k1 + l¬ng thêi gian (nÕu cã ngµy lÔ tÕt) + phô cÊp (nÕu cã).
C«ng ty c¨n cø vµo nhiÒu chØ tiªu nh: Thu nhËp b×nh qu©n cña mçi c«ng nh©n viªn, doanh thu... ®Ó ®iÒu chØnh k1 sao cho hîp lý.
C«ng ty cã thÓ chän k1 <=2.
Trêng hîp k >2 c«ng ty chØ lÊy k1 = 2 phÇn cßn l¹i c«ng ty ®a vµo kho¶n thëng hoÆc bï cho tiÒn l¬ng th¸ng sau.
NÕu k<= 2 th× k1 = k.
VÝ dô : Th¸ng 1 n¨m 2000 nghiÖm thu sëng s¶n xuÊt , gi¸ trÞ sëng s¶n xuÊt lµ
1 tû ®ång, nh vËy tiÒn l¬ng thangs mét c«ng ty trÝch ra tõ quü gi÷ l¹i lµ 1,5% x 1 tû =15 triÖu .
L¬ng cÊp bËc cña c«nh nh©n viªn trªn phßng c¨n cø vµo thang b¶ng l¬ng cña nhµ níc.
VÝ dô : - Gi¸m ®èc hÖ sè 4,98 Þ møc l¬ng = 4,98 x TL min.
- Phã gi¸m ®èc hÖ sè 4,6 Þ møc l¬ng = 4,6 x TL min
Trong ®ã TL min lµ tiÒn l¬ng tèi thiÓu do nhµ níc quy ®Þnh.
C¸c kho¶n phô cÊp :
Phô cÊp lu ®éng = 0,2 x TLmin.
Phô cÊp trëng phßng = 0,2 x TLmin.
Gi¶ sö th¸ng 1/2000 c¸c kho¶n phô cÊp gi¶i thÝch lµ 1tr.®. TiÒn l¬ng sau khi ®· trõ phô cÊp lµ 14 tr.® . Tæng tiÒn l¬ng phô cÊp tÝnh theo b¶ng tiÒn l¬ng cña nhµ níc lµ 6364000 ®.
HÖ sè quy ®æi k lµ:
14.000.000
k =
6.364.000
V× k>2 nªn lÊy k=2.
PhÇn cßn l¹i ®Ó vµo tiÒn l¬ng cho th¸ng sau(hoÆc tr¶ vµo ®ît kh¸c theo tÝnh chÊt thëng).
TiÒn lÜnh th¸ng1 = tiÒn l¬ng cÊp bËc x 2 + l¬ng thêi gian +phô cÊp (nÕu cã).
VÝ dô : TÝnh l¬ng cña phßng tæ chøc th¸ng 1/2000
BiÓu 11: b¶ng l¬ng tr¸ch nhiÖm c¸n bé
Hä vµ tªn
Chøc danh
HÖ sè
L¬ng cÊp bËc
L¬ng s¶n phÈm
L¬ng Tg
Phô cÊp
Tæng céng
ngµy c«ng
TiÒn
Ngµy c«ng
TiÒn
lu ®éng
L·nh ®¹o
NguyÔn H÷u Lîi
TP
3,48
501120
22
848056
5
96370
42000
42000
1491746
Ph¹m Hång S¬n
PP
3,48
501120
20
770960
5
96370
42000
31500
1441950
Cï Xu©n ChÕ
NV
2,55
367200
21
593166
5
70615
42000
1072981
Lª V¨n Chi
LXe
2,98
429120
20
660184
5
82523
42000
1213827
DiÔn gi¶i:
§¬n gi¸ víi c¸n bé Nguyªn H÷u Lîi.
§G = 501.120/ 26 = 19.274
L¬ng thêi gian = 19.274 x 96.370 ®
L¬ng s¶n phÈm = 19.274 x 22 x 2 = 848.056
Phô cÊp lu ®éng = 0,2 x 210.000 = 42.000
Phô cÊp tr¸ch nhiÖm = 0,2 x 210.000 = 42.000
Tæng thu nhËp trong th¸ng cña c¸n bé NguyÔn H÷u Lîi lµ :
501.120 + 96.370 + 848.056 + 42.000 + 42.000 = 1.971.746 ®
Nh vËy theo c¸ch tr¶ l¬ng nµy sÏ kÝch thÝch mäi ngêi lao ®éng h¨ng say h¬n vµ cã tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc h¬n.
2- Chi tr¶ l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn khèi s¶n xuÊt xi m¨g.
2.1.Tr¶ l¬ng cho bé phËn qu¶n lý trùc tiÕp ph©n xëng.
Bé phËn qu¶n lý hay cßn gäi lµ v¨n phßng ph©n xëng th«ng thêng cã(1 ph©n xëng trëng, 1kü thuËt viªn, 1 kÕ to¸n viªn, 1 b¶o vÖ).
Quü l¬ng thùc tÕ cña bé phËn nµy trÝch tõ quü l¬ng c«ng ty giao kho¸n cho ph©n xëng.
Qkho¸n = Qlt - Qvp
Trong ®ã :
Qkho¸n: Quü tiÒn l¬ng c«ng ty kho¸n cho ph©n xëng.
QTL : Tæng quü l¬ng cña c«ng ty.
Qvp : Quü l¬ng khèi gi¸n tiÕp cña c«ng ty.
TÝnh l¬ng cho bé phËn qu¶n lý trùc tiÕp cña ph©n xëng theo c¸c bíc sau:
Bíc 1: TÝnh tæng quü l¬ng cÊp bËc cña v¨n phßng ph©n xëng.
QCBQL = QCBQLi =hÖ sè l¬ng cÊp bËc(i) x TL min
Trong ®ã:
QCBQL : Quü tiÒn l¬ng cÊp bËc cña ph©n xëng
n : Sè c¸n bé thuéc khèi v¨n phßng.
Tlmin : Lµ tiÒn l¬ng tèi thiÓu do nhµ níc quy ®Þnh.
Bíc 2: TÝnh tæng quü l¬ng cÊp bËc c«ng nh©n.
QCBQNi = hÖ sè l¬ng cÊp bËc CNi x TL min
(n: lµ sè c«ng nh©n cña ®äi, tÝnh c¶ lao ®éng thuª ngoµi).
Bíc 3: TÝnh tû lÖ h(Tæng quü l¬ng cÊp bËc qu¶n lý so víi tæng quü l¬ng cÊp bËc c«ng nh©n).
QCBQLi
h =
QCBCNi
Bíc 4: Quü l¬ng thùc tÕ cña bé phËn qu¶n lý ph©n xëng.
QQL§ = QTLph©n xëng x h
Trong ®ã:
QQL§: Quü l¬ng khèi gi¸n tiÕp.
QQTLph©n xëng: Quü l¬ng cña ph©n xëng
Bíc 5: TÝnh tæng hÖ sè l¬ng cho ph©n xëng ®iÒu chØnh.
k = k1a1 + k2a2 + k3a3 + ...
Trong ®ã : k1, k2, k3... lµ c¸c hÖ sè l¬ng theo quy ®Þnh cña nhµ níc ¸p dông cho c¸n bé.
a1, a2, a3... lµ hÖ sè ®iÒu chØnh theo quy íc cña ph©n xëng cho tõng c¸n bé tuú thuéc vµo c«ng viÖc ®¶m nhiÖm.
Bíc 6: TÝnh l¬ng cho tõng ngêi ttrong bé m¸y qu¶n lý ph©n xëng.
QQL§:
TLCBi = x kiai k
VÝ dô trong th¸ng 2/2000 ph©n xëng khai th¸c hoµn thµnh gi¸ trÞ s¶n lîng lµ 100 tr.®
Gi¶ sö tæng tiÒn l¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n trong ph©n xëng lµ 12,5 tr.®, tæng tiÒn l¬ng cña cÊp bËc qu¶n lý lµ 2,5 tr.®
Tæng quü l¬ng cÊp bËc vµ phô cÊp tÝnh cho c«ng ®o¹n nµy lµ:
100 tr.® x §G = 100 tr. ® x 0.086 = 8,6 tr .®
TiÒn l¬ng tÝnh cho v¨n phßng c«ng ty lµ :
100 tr.® x 1,5% = 1,5 tr.®
Quü l¬ng cña ph©n xëng x©t dùng II : 8,6 – 1,5 = 7,1 tr.®
Tû lÖ tæng tiÒn l¬ng cÊp bËc cña bé phËn qu¶n lý so víi c«ng nh©n.
2,5
h = = 0,2
12,5
NghÜa lµ cø 1 (®) l¬ng chia cho CNSX th× bé ph©n qu¶n lý trùc tiÕp t¬ng øng lµ 0,2 (®)
2.2- ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ .
Cuèi mçi th¸ng bé phËn nghiÖp thu s¶n phÈm sÏ nghiÖm thu
s¶n phÈm vµ c¨n cø vµo ®ã ®Ó tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n. ChÕ ®é tr¶ l¬ng s¶n phÈm tËp thÓ tr¶ nh÷ng bé phËn sau.
Bé phËn lao ®éng phæ th«ng bªn ngoµi
Trong c¸c c«ng ty x©y dùng nãi chung vµ c«ng ty x©y dùng thuû lîi Phó Thä nãi riªng, lao ®éng phæ th«ng thuª ngoµi chiÕm mét tØ lÖ t¬ng ®èi lín so víi c¸n bé c«ng nh©n viªn trong danh s¸ch. HiÖn nay c«ng ty tr¶ l¬ng cho bé phËn nµy theo gi¸ c¶ thÞ trêng tõng ®Þa ph¬ng vµ lao ®éng cña tõng ®Þa ph¬ng.Cã thÓ thÊy ph¬ng thøc tr¶ l¬ng cho bé phËn nµy nh thÕ lµ hîp lý vµ c¸c ph©n xëng nªn ¸p dông theo ph¬ng ph¸p tr¶ l¬ng n¶y.
- Bé phËn lao ®éng phæ th«ng vµ c«ng nh©n kü thuËt cña c«ng ty.
§Ó chia l¬ng cho bé phËn nµy kÕ to¸n cÇn ph¶i x¸c ®Þnh quü l¬ng cho bé phËn nµy.
Quü l¬ng cña bé phËn nµy = Quü l¬ng cña khèi s¶n xuÊt xi m¨ng – Quü l¬ng cña tæ v¨n phßng ph©n xëng – L¬ng bé phËn l¸i xe – L¬ng bé phËn thuª ngoµi.
MÆt kh¸c hµng th¸ng ph©n xëng trëng ®Òu ph¶i x©y dùng mét b¶ng chÊm c«ng cho c«ng nh©n trong danh s¸ch cña ph©n xëng.
Cã thÓ x©y dùng mét b¶ng chÊm c«ng theo d¹ng sau
BiÓu 12 : B¶ng tÝnh c«ng
TT
Hä vµ tªn
C¸c ngµnh trong th¸ng
Quy ra c«ng
Tæng céng ®îc lÜnh l¬ng
1
2
...
31
Sè c«ng theo s¶n phÈm
Sè c«ng nghØ viÖc hëng 100% nl¬ng
Sè c«ng nghØ viÖc hëng x%
1.
NguyÔn V¨n A
x
X
x
30
30
2.
Lª V¨n B
X
0
X
29
29
Cã thÓ thÊy r»ng mÆc dï c«ng ty thêng xuyªn tæ chøc n©ng bËc cho c«ng nh©n nhng kh«ng quan t©m ®Õn viÖc thi n©ng bËc bëi v× bËc cña c«ng nh©n chØ lµ c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi. DiÒu nµy kh«ng thÓ khuyÕn khÝch n©ng cao tay nghÒ khi lîi Ých cña hä ®îc thÓ hiÖn th«ng qua thu nhËp. V× vËy ¸p dông h×nh thøc tr¶ l¬ng nµo ®èi víi bé phËn nµy lµ mét bµi to¸n mµ c«ng ty cÇn t×m ra lêi gi¶i.
HiÖn nay c«ng ty(c¸c ®«i cña c«ng ty) TR¶ l¬ng cho bé phËn nµy theo ngµy c«ng lao ®éng thùc tÕ nã mang tÝnh b×nh qu©n kh«ng g¾n víi tay nghÒ cña cnnã mang tÝnh b×nh qu©n kh«ng g¾n víi tay nghÒ cña c«ng nh©n.
§Ó xem xÐt vÊn ®Ò nµy ta h·y ®¸nh gi¸ hai ph¬ng ph¸p chia l¬ng .
- Chia l¬ng theo ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ ( c«ng ty ®ang ¸p dông)
- Chia l¬ng theo cÊp bËc vµ ngµy c«ng.
Ph¬ng ¸n 1: Chia l¬ng theo ngµy c«ng thùc tÕ.
QTTTæ
Tli = x Ni
å Ci
Trong ®ã : TLi: lµ tiÒn l¬ng thùc tÕ mµ c¸c c¸ nh©n i ®îc lÜnh.
QTTTæ: Quü tiÒn l¬ng thùc tÕ cña tæ.
Ni: Ngµy c«ng thùc tÕ cña c«ng nh©n i.
å Ci: Tæng sè c«ng nh©n cña ph©n xëng.
Ph¬ng ¸n 2: Chia l¬ng theo ngµy c«ng vµ cÊp bËc c«ng viÖc.
C¸ch chia:
QTTTæ
TLi = x TL(ngµy i) x Ni
Q cb
Trong ®ã : TLi : TiÒn l¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n.
TiÒn l¬ng cÊp bËc th¸ng c«ng nh©n i
TLngµy(i) =
26
Ph¬ng ¸n nµy ph¶n ¸nh ®óng hao phÝ lao ®éng trong nghÒ vµ khuyÕn khÝch c«ng nh©n n©ng cao tay nghÒ.
So s¸nh chia l¬ng theo hai ph¬ng ph¸p trªn :
VÝ dô: Chia l¬ng cho c¶ ph©n xëng gåm 18 ngêi . Trong ®ã:
5 c«ng nh©n bËc 2.
6 c«ng nh©n bËc 3.
5 c«ng nh©n bËc 4.
2 c«ng nh©n bËc 6.
Gi¶ sö mçi c«ng nh©n ®Òu lµm viÖc 28 ngµy / mét th¸ng.
Tæng sè c«ng cña c¶ ph©n xëng lµ :
18 x 28 = 504(c«ng)
Quü l¬ng cÊp bËc cña ph©n xëng lµ : 4.508.640 (®ång)
Quü l¬ng thùc tÕ cña ph©n xëng lµ : 11.271.600(®ång )
11.271.600
TiÒn l¬ng thùc tÕ = = 22.364 (®ång/ c«ng)
504
Theo c¸ch chia thø nhÊt ta cã :
TiÒn l¬ng thùc tÕ b×nh qu©n c«ng nh©n:
22.364 x 28 = 626.192(®ång).
Theo c¸ch chia thø hai ta cã:
TiÒn l¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n bËc 2:
(®ång)
TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n bËc 3:
(®ång/c«ng)
TiÒn l¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n bËc 3:
(®ång)
TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n bËc 4:
(®ång/c«ng)
TiÒn l¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n bËc 4:
(®ång)
TiÒn l¬ng c«ng nh©n bËc 6:
(®ång/c«ng)
TiÒn l¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n bËc 6:
(®ång)
So s¸nh viÖc chia l¬ng theo 2 ph¬ng ¸n .
BiÓu 13: B¶ng so s¸nh 2 ph¬ng ¸n chia l¬ng cÊp bËc vµ b×nh qu©n.
C«ng nh©n
BËc thî
L¬ng ngµy
Ngµy c«ng
Chia l¬ng theo c¸c ph¬ng ¸n
PA1
(b×nh qu©n)
PA2 (cÊp bËc)
5
2
11873
28
262192
831110
6
3
13085
28
606192
915950
5
4
14377
28
626192
1.006385
2
6
21565
28
626192
1.509550
NhËn xÐt:
Ta nh×n thÊy râ lµ ph¬ng ¸n 2 (cÊp bËc) tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n cao
h¬n rÊt nhiÒu so víi ph¬ng ¸n 1 (BQ) . §iÒu ®ã chøng tá ph¬ng ¸n 2 thùc hiÖn sÏ cã hiÖu qu¶ h¬n v× nã ph¶n ¸nh ®îc ®óng tay nghÒ, tr×nh ®é cña ngêi thî . Ngêi nµo cã bËc cao th× sÏ cã l¬ng cao. Nh thÕ sÏ kÝch thÝch ®îc ngêi lao ®éng lµm viÖc h¨ng say h¬n vµ kÝch thÝch n©ng cao tay nghÒ . Cßn ph¬ng ¸n 1 chia l¬ng b×nh qu©n , ngêi cã bËc l¬ng cao còng cã møc l¬ng nh ngêi cã b¹c l¬ng thÊp . Nh vËy kh«ng kÝch thÝch ®îc lao ®éng vµ tay nghÒ.
KÕt luËn
Chóng ta vÉn biÕt vÊn ®Ò tr¶ c«ng lao ®éng bao gåm c¸c vÊn ®Ò chñ yÕu lµ tr¶ l¬ng , tr¶ thëng lu«n lµ mét yÕu tè quan träng trong viÖc kÝch thÝch ngêi lao ®éng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng , h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , ®éng viªn ngêi lao ®éng tÝch cùc h¨ng say lµm viÖc. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng ®ã chÝnh phñ ®· cã nh÷ng quy ®Þnh ®Ó ®æi míi qu¶n lý tiÒn l¬ng, thu nhËp trong c¸c c«ng ty Nhµ níc nh»m kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña chÕ ®é tiÒn l¬ng cò. Tuy nhiªn viÖc ¸p dông nh÷ng quy ®Þnh ®ã trong néi bé qu¶n lý cña tõng c«ng ty ®¹t ®îc nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. NhiÒu c«ng ty s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng vµ thùc hiÖn tèt c¸c quy chÕ tr¶ l¬ng trong néi bé qu¶n lý cña m×nh nhng còng cã nh÷ng c«ng ty cha quy ®Þnh quy chÕ tr¶ l¬ng hoÆc quy chÕ tr¶ l¬ng cha thÓ hiÖn theo nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng , tiÒn l¬ng cha g¾n víi n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc cña tõng ngêi. C«ng ty xi m¨ng Bót S¬n ®· ¸p dông mét c¸c cã hiÖu qu¶, cô thÓ lµ qua ph©n tÝch thùc tiÔn hÖ thèng mÆt m¹nh trong c«ng t¸c tr¶ l¬ng lµ tÝnh l¬ng vµ tr¶ l¬ng ®¬n gi¶n . Trªn c¬ së ®ã ®a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m ph¸t huy nh÷ng mÆt m¹nh, h¹n chÕ mÆt yÕu sao cho hîp lý ®¶m b¶o ®îc tÝnh c«ng b»ng, ph¶n ¸nh ®óng søc lao ®éng hao phÝ vµ kÕt qu¶ cña ngêi lao ®éng.
Do thêi gian nghiªn cøu cã h¹n, víi vèn kiÕn thøc cha nhiÒu, bµi viÕt cña t«i kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt , nh÷ng biÖn ph¸p cha ®îc hoµn h¶o. T«i rÊt mong ®îc sù gióp ®ì, gãp ý ch©n thµnh cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c c« chó trong C«ng ty .
Cuèi cïng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o §ç V¨n Phøc vµ c¸c c« chó trong C«ng ty ®· gióp ®ì t«i hoµn thiÖn ®å ¸n nµy
Sinh viªn thùc hiÖn
Phan v¨n VÜnh Tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh KTL§ - Trêng §HKTQD
2. Gi¸o tr×nh TCL§KH - Trêng §HKTQD
3. Bé luËt lao ®éng - Níc CHXHCNVN.
4. Th«ng t sè 13 /L§TBXH - TT híng dÉn ph¬ng ph¸p x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng thu nhËp trong c«ng ty Nhµ níc ra ngµy 10/04/1997.
5. Th«ng t 14/L§TBXH - TT híng dÉn ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®Þnh møc lao ®éng ®èi víi c¸c c«ng ty Nhµ níc .
6. Lý thuÕt vÒ tiÒn c«ng tiÒn l¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng (VA -6502 th viªn - Trêng §HKTQD)
7. C¸c v¨n b¶n quy ®Þnh chÕ ®é tiÒn l¬ng míi (tËp 1,2,3) NXB lao ®éng 1993-1994.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Hoàn thiện hình thức chế độ tiền lương , tiền thưởng ở công ty Xi măng Bút Sơn.doc
