Đề tài Hoạt động của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam - Thực trạng và giải pháp
Đề tài: Hoạt động của hệ thống NHTM VN - Thực trạng & Giải pháp PHẦN MỞ ĐẦU Kể từ năm 1986, nền kinh tế nước ta đã chuyển từ cơ chế quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường theo định hướng XHCN có sự quản lý của Nhà nước. Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần VIII, Đảng ta nhận định rằng nước ta đã chuyển sang thời kỳ phát triển mới, thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Trong đó mục tiêu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở các nước ta là: Xây dựng Việt Nam từ một nước nông nghiệp lạc hậu trở thành một nước công nghiệp có cơ sở vật chất - kỹ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Từ nay đến năm 2020, ra sức phấn đấu đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp. Để thực hiện được những mục tiêu trên thì còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Đó là việc phát huy những tiềm lực kinh tế trong nước kết hợp với việc "đi tắt, đón đầu" nắm bắt những tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến trên thế giới. Việt Nam ở vào khu vực kinh tế năng động nhất thế giới, lại nằm trên các tuyến giao thông quốc tế quan trọng có nhiều cửa ngõ thông ra biển thuận lợi. Do đó ta có lợi thế để mở rộng các quan hệ kinh tế đối ngoại, thu hút vốn đầu tư nước ngoài, phát triển thương mại, dịch vụ, . Quá trình quốc tế hoá nền kinh tế thế giới cộng với quan hệ giao lưu kinh tế và khoa học kỹ thuật đang ngày càng phát triển. Với đường lối cởi mở và đổi mới, ta có thể tận dụng được những khả năng to lớn về vốn, thị trường và công nghệ để bổ sung và phát huy sức mạnh trong nước. Một trong những nhân tố để phát triển kinh tế chính là việc huy động và sử dụng vốn có hiệu quả. Đây có thể coi là một nhân tố cơ bản và vô cùng quan trọng đối với bất kỳ nước nào muốn đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế ổn định và bền vững. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần VIII cũng đã chỉ rõ: "Để công nghiệp hoá, hiện đại hoá cần huy động nhiều nguồn vốn gắn với việc sử dụng có hiệu quả. Trong đó, nguồn vốn trong nước là quyết định và nguồn vốn bên ngoài là quan trọng". Huy động và sử dụng vốn, đó chính là đặc điểm cơ bản nhất của các ngân hàng thương mại. Điều đó có nghĩa là hoạt động của hệ thống ngân hàng đặc biệt là các ngân hàng thương mại chiếm một vị trí hết sức quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Hệ thống ngân hàng đã xuất hiện từ rất lâu đời và ngay khi mới ra đời nó đã chứng tỏ vai trò quan trọng không thể thiếu của mình trong nền kinh tế. Các ngân hàng trung gian trong đó có ngân hàng thương mại ngày càng phát triển và mở rộng với nhiều loại hình phong phú đa dạng. Các nghiệp vụ ngân hàng cũng thường xuyên được nâng cấp, đổi mới và tăng thêm nhiều dịch vụ nhằm đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao của khách hàng bao gồm cả những tổ chức và cá nhân thuộc đủ các thành phần kinh tế. Ở Việt Nam, sau 10 năm thực hiện chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội (1991 - 2000), chúng ta đã đạt được những thành tựu to lớn và rất quan trọng: tổng sản phẩm trong nước năm 2000 tăng gấp đôi so với năm1990. Đời sống của các tầng lớp nhân dân được cải thiện. Đất nước đã ra khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội, vượt qua được cơn chấn động chính trị và sự hẫng hụt về thị trường do sự tan rã của hệ thống XHCN ở Liên Xô và các nước Đông Âu. Đặc biệt, chúng ta đã không để bị cuốn sâu vào cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ ở Châu Á mặc dù hậu quả của nó đối với nước ta cũng khá nặng nề. Đạt được những kết quả trên có sự đóng góp không nhỏ của ngành ngân hàng. Đó là điều không thể phủ nhận. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải thừa nhận rằng hệ thống ngân hàng nước ta còn nhiều tồn tại, khó khăn. Như dự thảo báo cáo chính trị của Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần IX của Đảng đã viết: "Hệ thống tài chính - ngân hàng của nước ta còn nhiều mặt yếu kém và chưa lành mạnh. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế và điều chỉnh cơ cấu đầu tư chậm và chưa hợp lý. Đầu tư cho phát triển còn bị phân tán, lãng phí và thất thoát nhiều, làm cho hiệu quả sử dụng đồng vốn, nhất là vốn từ ngân sách Nhà nước, còn thấp. Nguồn vốn trong dân chưa được huy động đúng mức. Nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài giảm nhiều, trong khi công tác quản lý, điều hành lĩnh vực này còn nhiều vướng mắc và khuyết điểm". Điều này một lần nữa khẳng định việc đổi mới và hiện đại hoá hệ thống ngân hàng đặc biệt là các ngân hàng thương mại là vô cùng cần thiết và cấp bách. Hiện nay, các ngân hàng thương mại với chức năng hoạt động của mình đóng vai trò cực kỳ to lớn trong quá trình điều tiết và phát triển nền kinh tế thị trường, tạo sự cân đối vĩ mô giữa tiết kiệm và tiêu dùng, giữa tích luỹ và đầu tư, giữa thu nhập và phân phối trong nền kinh tế. Vì lẽ đó, công cuộc đổi mới trong hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại được rất nhiều các nhà kinh tế cũng như các nhà quản lý quan tâm, nghiên cứu. Trên các báo cáo kinh tế như tờ Thời báo kinh tế hay một số báo chuyên ngành như Tạp chí ngân hàng, Thời báo ngân hàng, Tạp chí khoa học và đào tạo ngân hàng, . có đăng rất nhiều bài báo về những ưu điểm cũng như những tồn tại của các ngân hàng thương mại ở Việt Nam hiện nay. Ngoài ra, họ cũng nêu lên những giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động và chất lượng phục vụ của hệ thống ngân hàng. Đó cũng chính là những lý do khiến cho em chọn đề tài: "Hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam - Thực trạng và giải pháp" để nghiên cứu, bài viết của em bao gồm ba nội dung chính: Chương I: Lý luận chung về ngân hàng thương mại. Chương II: Thực trạng hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại ở Việt Nam hiện nay. Chương III: Một số giải pháp và kiến nghị nhằm phát huy hiệu quả hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam. Mặc dù đã hết sức cố gắng, song do trình độ và khối lượng kiến thức có hạn nên em không thể nêu lên đầy đủ thực tế những gì đang diễn ra trong hệ thống ngân hàng Việt Nam. Do đó, bài viết này chắc chắn còn nhiều thiếu sót. Vì vậy, em rất mong nhận được sự chỉ bảo, giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo cũng như sự góp ý của các bạn để em có thể hoàn thành tốt hơn những bài viết lần sau. Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các bạn.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Hoạt động của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam - Thực trạng và giải pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
riÓn cña s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸.
- Ng©n hµng th¬ng m¹i (vµ c¸c ng©n hµng trung gian kh¸c) lµ c«ng cô thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña ng©n hµng trung ¬ng.
ch¬ng II
Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ë ViÖt Nam hiÖn nay
I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam.
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.
ViÖt Nam, vµo thêi kú B¾c thuéc vµ tõ thÕ kû XIX trë vÒ tríc, lµ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu nªn cha hÒ cã kh¸i niÖm vÒ ng©n hµng. Sù ®« hé hµng ngµn n¨m cña phong kiÕn ph¬ng B¾c ®· lµm cho níc ta hÇu nh kh«ng cã sù tiÕp xóc víi bªn ngoµi, th¬ng m¹i Ýt ph¸t triÓn c¶ trong vµ ngoµi níc. Do ®ã, nghÒ kinh doanh tiÒn tÖ còng kÐm ph¸t triÓn, mang nÆng tÝnh ph©n t¸n, chñ yÕu lµ ho¹t ®éng ®æi tiÒn vµ cho vay nÆng l·i.
Kho¶ng gi÷a thÕ kû XIX, khi thùc d©n Ph¸p x©m lîc níc ta, ViÖt Nam trë thµnh thuéc ®Þa vµ tõ ®ã, c¸c th¬ng gi¸ ngêi Ph¸p b¾t ®Çu chiÕm lÜnh thÞ trêng ViÖt Nam (c¸c nhµ m¸y ®êng, nhµ m¸y sîi, nhµ m¸y dÖt,...). Trong bèi c¶nh ngµy cµng ph¸t triÓn thÞ trêng, trªn l·nh thæ ViÖt Nam lÇn ®Çu tiªn xuÊt hiÖn hÖ thèng ng©n hµng hiÖn ®¹i, gåm cã ng©n hµng §«ng D¬ng víi t c¸ch lµ ng©n hµng ph¸t hµnh vµ mét sè ng©n hµng th¬ng m¹i cña ngêi níc ngoµi vµ cña ngêi ViÖt Nam nh ng©n hµng Ph¸p - Hoa, ng©n hµng Hång K«ng - Thîng H¶i, §Þa èc ng©n hµng,... ®Ó hç trî cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i.
Sau khi C¸ch m¹ng th¸ng T¸m n¨m 1945 thµnh c«ng, níc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ ra ®êi, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam còng b¾t ®Çu ®îc x©y dùng tõng bíc. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam tõ ®©y cã thÓ chia lµm hai thêi kú.
Tõ n¨m 1951 ®Õn n¨m 1987, chóng ta cã hÖ thèng ng©n hµng mét cÊp. Lóc nµy, hÖ thèng ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam mµ tiÒn th©n lµ ng©n hµng quèc gia ViÖt Nam ®îc thµnh lËp vµo n¨m 1951 - giai ®o¹n cuãi cña cuéc chiÕn tranh chèng Ph¸p vµ trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng l¹c hËu. Chøc n¨ng chñ yÕu cña ng©n hµng quèc gia ViÖt Nam lµ: ph¸t hµnh giÊy b¹c vµ qu¶n lý kho b¹c, thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông vµ qu¶n lý tiÒn tÖ. Chøc n¨ng nµy ®îc thùc hiÖn th«ng qua mét m« h×nh tæ chøc gän, nhÑ, phï hîp víi ®iÒu kiÖn thêi chiÕn gåm 3 cÊp qu¶n lý: trung ¬ng, liªn khu, tØnh vµ thµnh phè.
Sau thêi gian nµy, do sù thay ®æi cña nhiÖm vô x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, hÖ thèng ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam ®· ®îc më réng vµ hoµn thiÖn vÒ c¬ chÕ tæ chøc vµ ho¹t ®éng nghiÖp vô. Tuy nhiªn cho ®Õn n¨m 1987, ho¹t ®éng cña ng©n hµng ViÖt Nam vÉn mang tÝnh chÊt lìng tÝnh. Nã võa thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt lu th«ng tiÒn tÖ, võa thùc hiÖn chøc n¨ng cña c¸c ng©n hµng trung gian vµ ®îc tæ chøc thèng nhÊt tõ trung ¬ng xuèng c¬ cë. MÆc dï ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc song ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam còng ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ cña nã, ®Æc biÖt trong thËp kû 80, võa kh«ng thÓ kinh doanh theo ®óng nghÜa ®ång thêi l¹i kh«ng lµm trßn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc c¸c ho¹t ®éng tiÒn tÖ ng©n hµng, nã ®· lµm cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m 80 r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng trÇm träng, võa thiÕu tiÒn mÆt, võa l¹m ph¸t.
V× thÕ, cïng víi sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, tõ c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh vµ trùc tiÕp sang viÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ trêng, tõ n¨m 1988 ®Õn nay, hÖ thèng ng©n hµng ®· ®îc c¶i c¸ch tõng bíc. HÖ thèng ng©n hµng hai cÊp ra ®êi.
Bíc s¬ khai cña hÖ thèng ng©n hµng 2 cÊp ®îc thÓ hiÖn trong NghÞ ®Þnh 53 ngµy 26-3-1988. Theo ®ã hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam bao gåm: ng©n hµng Nhµ níc vµ c¸c ng©n hµng chuyªn doanh. Ng©n hµng Nhµ níc ho¹t ®éng víi t c¸ch lµ ng©n hµng ®éc quyÒn ph¸t hµnh, lµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ tiÒn tÖ, tÝn dông vµ lµ c¬ quan qu¶n lý dù tr÷ ngo¹i hèi Nhµ níc. Ph¸p lÖnh ng©n hµng Nhµ níc th¸ng 5-1990 thùc sù ®¸nh dÊu bíc ®æi míi c¨n b¶n trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam vµ kh¼ng ®Þnh l¹i sù ®óng ®¾n cña viÖc c¶i c¸ch ng©n hµng trong NghÞ ®Þnh 53. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, ng©n hµng chuyªn doanh, c«ng ty tµi chÝnh,... thùc hiÖn chøc n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ - tÝn dông. §Æc biÖt c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ph¸t triÓn m¹nh vµ ®a d¹ng. Chóng cã vai trß lµ ngêi m«i giíi trung gian nh»m tËp trung tiÒn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ ®Ó cho vay c¸c doanh nghiÖp vµ d©n chóng.
Víi mét hÖ thèng gåm c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, ng©n hµng liªn doanh, chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi, hoµn toµn cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ tõ tËp trung bao cÊp sang kinh doanh thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, c«ng cuéc ®æi míi ng©n hµng nãi chung vµ sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i nãi riªng ®· thµnh c«ng ë ViÖt Nam. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc ®· thùc sù lµm ®æi míi hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i phï hîp víi t×nh h×nh ngµy cµng ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ cña ®Êt níc.
2. Ph©n lo¹i c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam.
NÕu ph©n theo h×nh thøc së h÷u th× ë ViÖt Nam hiÖn nay cã:
- 4 ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh víi sè vèn ®iÒu lÖ lµ 5.500 tû ®ång ViÖt Nam vµ cã ho¹t ®éng r«ng kh¾p c¶ níc. C¸c ng©n hµng nµy ®îc thµnh lËp b»ng 100% vèn ng©n s¸ch Nhµ níc vµ gi÷ vai trß chñ ®¹o, chØ huy ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ ë níc ta. VÒ mÆt ph¸p lý, ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh lµ mét ph¸p nh©n, thuéc lo¹i h×nh doanh nghiÖp Nhµ níc, do Nhµ níc thµnh lËp, ®îc Nhµ níc cÊp vèn ®iÒu lÖ vµ bæ nhiÖm ngêi qu¶n trÞ vµ ®iÒu hµnh. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ®îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo híng kinh doanh tæng hîp, ®îc quyÒn kinh doanh tiÒn tÖ, tÝn dông víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ trong mäi lÜnh vùc cña nÒn s¶n xuÊt x· héi.
- 60 ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn bao gåm ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn ®« thÞ vµ ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn n«ng th«n cã tæng sè vèn ®¹t trªn 2.200 tû ®ång ViÖt Nam, ho¹t ®éng rÊt n¨ng ®éng. C¸c ng©n hµng nµy ®îc thµnh lËp díi h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn trong ®ã 1 c¸ nh©n hay 1 tæ chøc kh«ng ®îc së h÷u sè cæ phÇn cña ng©n hµng qu¸ tû lÖ do ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh. VÒ mÆt ph¸p lý, ®ã còng lµ mét ph¸p nh©n ®îc c¬ quan cã thÈm quyÒn thµnh lËp trªn c¬ së tù nguyÖn cña c¸c cæ ®«ng tham gia gãp vèn vµ cïng ho¹t ®éng kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
- 4 ng©n hµng th¬ng m¹i liªn doanh víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i hµng ®Çu cña Indonesia, Hµn Quèc, Malaysia vµ Th¸i Lan. C¸c ng©n hµng nµy ®îc thµnh lËp b»ng vèn gãp cña bªn ng©n hµng ViÖt Nam víi bªn ng©n hµng níc ngoµi cã trô së t¹i ViÖt Nam vµ ho¹t ®éng kinh doanh theo ph¸p luËt ViÖt Nam.
- 24 chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi lµ nh÷ng ng©n hµng lín trªn thÕ giíi cã kinh nghiÖm vµ uy tÝn cao ho¹t ®éng tËp trung trªn ®¹i bµn Hµ Néi vµ TP. Hå ChÝ Minh víi tæng sè vèn ®iÒu lÖ lªn tíi trªn 460 triÖu USD. §©y lµ mét bé phËn cña ng©n hµng níc ngoµi, ho¹t ®éng theo ph¸p luËt ViÖt Nam. Chi nh¸nh ng©n hµng níc ngo¹i t¹i ViÖt Nam chØ cã t c¸ch ph¸p nh©n khi ®îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh.
Ngoµi ra cßn cã kho¶ng 70 v¨n phßng ®¹i diÖn cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i níc ngoµi vµ hµng ngµn quü tÝn dông nh©n d©n cïng ho¹t ®éng.
NÕu ph©n theo ®èi tîng ngµnh kinh doanh, hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam bao gåm:
- Ng©n hµng c«ng th¬ng ViÖt Nam: thùc hiÖn kinh doanh tiÒn tÖ, tÝn dông vµ dÞch vô ng©n hµng ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ chñ yÕu trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i, bu ®iÖn, th¬ng nghiÖp vµ dÞch vô,...
- Ng©n hµng n«ng nghiÖp ViÖt Nam: thùc hiÖn kinh doanh tiÒn tÖ, tÝn dông vµ dÞch vô ng©n hµng ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ chñ yÕu trong lÜnh vùc n«ng, l©m, ng nghiÖp.
- Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam: kinh doanh tiÒn tÖ, tÝn dông vµ dÞch vô ng©n hµng ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ chñ yÕu trong lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i.
Thªm vµo ®ã còng cã thÓ coi ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn thuéc ng©n hµng th¬ng m¹i. V× trong ho¹t ®éng cña m×nh, nã ®îc thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô vÒ chiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸, b¶o l·nh vµ t¸i b¶o l·nh vay vèn trong vµ ngoµi níc, kinh doanh ngo¹i hèi vµ thanh to¸n quèc tÕ nh 1 ng©n hµng th¬ng m¹i. Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn cã chøc n¨ng huy ®éng vèn trung h¹n, dµi h¹n trong níc, ngoµi níc vµ nhËn vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ níc cho vay cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ, kü thuËt. Nã kinh doanh tiÒn tÖ, tÝn dông vµ dÞch vô ng©n hµng trong lÜnh vùc ®Çu t ph¸t triÓn víi kh¸ch hµng.
3. C¸c lo¹i h×nh dÞch vô vµ c«ng cô cña ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam.
3.1. DÞch vô.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, nh×n díi gi¸c ®é kinh doanh vµ phôc vô cã thÓ xem ng©n hµng th¬ng m¹i nh 1 cöa hiÖu bµy b¸n c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô tµi chÝnh. Thùc tÕ trªn thÕ giíi, mét ng©n hµng th¬ng m¹i kiÓu mÉu cã thÓ cung cÊp rÊt nhiÒu c¸c dÞch vô tµi chÝnh nh:
- C¸c dÞch vô më vµ ký göi tiÕt kiÖm.
- C¸c dÞch vô tÝn dông (cho tiªu dïng, cho ®Çu t s¶n xuÊt kinh doanh, cho c¸c tæ chøc tµi chÝnh,...).
- C¸c dÞch vô thanh to¸n (më vµ ký th¸c tµi kho¶n ®Þnh kú, thanh to¸n ho¸ ®¬n, chuyÓn tiÒn tù ®éng qua tµi kho¶n, ph¸t hµnh sÐc, rót tiÒn b»ng m¸y chi tr¶ tù ®éng,...).
- C¸c dÞch vô m«i giíi (m«i giíi chiÕt khÊu, m«i giíi bÊt ®éng s¶n, m«i giíi chøng kho¸n,...).
- C¸c dÞch vô b¶o l·nh (tÝn th¸c).
- C¸c dÞch vô hèi ®o¸i vµ ng©n hµng quèc tÕ,...
TÊt c¶ c¸c dÞch vô trªn ®· ®em l¹i mét phÇn lîi nhuËn ®¸ng kÓ cho c¸c ng©n hµng. ë ViÖt Nam, do hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i cßn non trÎ nªn hiÖn nay cha thÓ cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c dÞch vô trªn nh ë c¸c níc ph¸t triÓn ®· tõng lµm. Theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông cña ViÖt Nam, c¸c dÞch vô ng©n hµng níc ta gåm:
- DÞch vô thanh to¸n.
- Kinh doanh ngo¹i hèi vµ vµng trªn thÞ trêng khi ®îc ng©n hµng Nhµ níc cho phÐp.
- Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô uû th¸c vµ ®¹i lý trong c¸c lÜnh vùc cã liªn quan ®Õn ng©n hµng.
- Cung øng c¸c dÞch vô t vÊn tµi chÝnh, tiÒn tÖ cho kh¸ch hµng.
Ngoµi ra theo luËt, c¸c ng©n hµng ViÖt Nam cßn ®îc lËp c«ng ty b¶o hiÓm ®Ó kinh doanh b¶o hiÓm vµ cung øng c¸c dÞch vô b¶o hiÓm theo quy ®Þnh.
Trong t¬ng lai, cïng víi sù ph¸t triÓn vµ hoµ nhËp, chóng ta cã quyÒn hy väng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam sÏ cã nh÷ng bíc c¶i tiÕn quan träng vµ dÇn cung cÊp ®Çy ®ñ h¬n tÊt c¶ c¸c dÞch vô nh»m ®¸p øng tèi ®a mäi yªu cÇu cña kh¸ch hµng.
3.2. C«ng cô.
Nh÷ng c«ng cô ®Æc thï cña ng©n hµng ViÖt Nam bao gåm: sÐc, uû nhiÖm chi, ng©n phiÕu thanh to¸n, th tÝn dông vµ uû nhiÖm thu.
SÐc: sÐc lµ mét lÖnh tr¶ tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®îc lËp trªn mÉu do ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh, yªu cÇu ®¬n vÞ thanh to¸n trÝch 1 sè tiÒn tõ tµi kho¶n göi thanh to¸n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ngêi thô hëng cã tªn ghi trªn tê sÐc hoÆc ngêi cÇm sÐc.
Theo NghÞ ®Þnh sè 30/CP ngµy 9/5/1996 cña ChÝnh phñ ban hµnh, quy chÕ ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc cã hiÖu lùc ¸p dông kÓ tõ ngµy 1/7/1996. Thêi h¹n hiÖu lùc thanh to¸n cña tê sÐc lµ 15 ngµy kÓ c¶ chñ nhËt vµ nghÜ lÔ. NÕu ngµy kÕt thóc cña thêi h¹n lµ chñ nhËt hoÆc ngµy nghØ lÔ th× thêi h¹n ®îc lïi vµo ngµy lµm viÖc tiÕp theo sau ngµy nghØ chñ nhËt hoÆc nghØ lÔ ®ã.
Uû nhiÖm chi: lµ lÖnh chi tiÒn ®îc chñ tµi kho¶n lËp theo mÉu cña ng©n hµng Ên hµnh, yªu cÇu ng©n hµng trÝch tµi kho¶n cña m×nh ®Ó chi tr¶ cho bªn thô hëng.
Uû nhiÖm chi ®îc dïng ®Ó thanh to¸n chuyÓn kho¶n vÒ c¸c kho¶n tr¶ tiÒn hµng, dÞch vô hoÆc chuyÓn vèn trong cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ thèng ng©n hµng trong cïng tØnh vµ ngo¹i tØnh.
Ng©n phiÕu thanh to¸n: lµ c«ng cô thanh to¸n do Nhµ níc ph¸t hµnh cã mÖnh gi¸ vµ thêi h¹n thanh to¸n ®îc in s½n trªn tõng tê. Ng©n phiÕu thanh to¸n kh«ng ký danh vµ chuyÓn nhîng ®îc. MÖnh gi¸ cña nã do Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh theo tõng khèi lîng cô thÓ.
Ng©n phiÕu thanh to¸n ®îc ¸p dông cho kh¸ch hµng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô, tr¶ nî ng©n hµng, nép ng©n s¸ch, göi vµo tµi kho¶n tiÒn göi t¹i ng©n hµng, göi tiÕt kiÖm víi gi¸ trÞ ngang b»ng víi gi¸ trÞ tiÒn mÆt mµ kh«ng bÞ hao hôt.
Th tÝn dông: th tÝn dông ®îc sö dông trong ký kÕt hîp ®ång mua b¸n khi ngêi b¸n muèn ®îc chi tr¶ ngay trÞ gi¸ sè hµng ®· giao. Th tÝn dông chØ ®îc tr¶ tiÒn b»ng chuyÓn kho¶n. Møc tiÒn tèi thiÓu cña 1 th tÝn dông lµ 5 triÖu ®ång. TiÒn göi më th tÝn dông kh«ng ®îc hëng l·i. Thêi h¹n hiÖu lùc cña mét th tÝn dông lµ 3 th¸ng kÓ tõ ngµy ng©n hµng bªn mua nhËn më th tÝn dông.
Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu: ®îc ¸p dông trong thanh to¸n cïng hoÆc kh¸c ®Þa ph¬ng, trong hoÆc ngoµi hÖ thèng vÒ nh÷ng kho¶n tiÒn hµng ®· giao hoÆc dÞch vô ®· cung øng khi 2 bªn mua b¸n tho¶ thuËn dïng h×nh thøc nµy.
II. Bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam thêi gian qua
§¹i héi VIII cña §¶ng ®· ®Ò ra nhiÖm vô tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000 lµ: t¨ng trëng kinh tÕ nhanh, hiÖu qu¶ cao vµ bÒn v÷ng ®i ®«i víi gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc vÒ x· héi, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, n©ng cao tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ, t¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho bíc ph¸t triÓn cao h¬n vµo ®Çu thÕ kû sau.
Trong n¨m n¨m qua, víi nh÷ng thuËn lîi vµ cïng kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc, chóng ta ®· thùc hiÖn tèt NghÞ quyÕt §¹i héi VIII vµ ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu v« cïng quan träng. NÒn kinh tÕ t¨ng trëng kh¸. Tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 6,94%. §Æc biÖt n¨m 1997, tèc ®é t¨ng trëng GDP níc ta ®¹t 8,2% vµ ®îc coi lµ mét trong nh÷ng níc cã møc t¨ng trëng cao nhÊt thÕ giíi. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong nh÷ng n¨m qua t¨ng b×nh qu©n 13,5%/n¨m. N¨ng lùc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp chñ yÕu t¨ng kh¸, ®¸p øng nhu cÇu trong níc vµ xuÊt khÈu. C¸c ngµnh dÞch vô cã bíc ph¸t triÓn míi. XuÊt khÈu vµ nhËp khÈu tiÕp tôc ph¸t triÓn. NÒn kinh tÕ tõ t×nh tr¹ng khan hiÕm, thiÕu nghiªm träng l¬ng thùc vµ hµng tiªu dïng nay ®· ®¸p øng ®îc c¸c nhu cÇu thiÕt yÕu cña nh©n d©n vµ nÒn kinh tÕ; tõ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu, bao cÊp ®· chuyÓn h¼n sang c¬ chÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc; tõ chç nÒn kinh tÕ chñ yÕu chØ cã 2 thµnh phÇn lµ kinh tÕ Nhµ níc vµ kinh tÕ tËp thÓ ®· chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã kinh tÕ Nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o. §êi sèng c¸c tÇng líp nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn. §Êt níc ®· ra khái khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi, vît qua ®îc c¬n chÊn ®éng chÝnh trÞ vµ sù hÉng hôt vÒ thÞ trêng do nh÷ng biÕn ®éng ë Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u g©y ra. §Æc biÖt, tû gi¸ ®ång ViÖt Nam vÉn ®îc kiÓm so¸t vµ gi÷ kh¸ æn ®Þnh sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc ®Çu th¸ng 7-1997 t¹i Th¸i Lan g©y hËu qu¶ kh¸ nÆng nÒ ®èi víi nÒn kinh tÕ tµi chÝnh khu vùc.
ChØ tÝnh riªng trong n¨m 2000, tæng s¶n phÈm trong níc ®· t¨ng gÊp ®«i so víi n¨m 1990. Mét trong nh÷ng thµnh tùu tæng qu¸t næi bËt vÒ kinh tÕ trong n¨m 2000 lµ tèc ®é t¨ng GDP t¨ng dÇn qua c¸c quý (tõ 5,6% trong quÝ I ®Õn 7,2% trong quÝ IV) vµ tÝnh chung c¶ n¨m t¨ng 6,75%. Quan hÖ gi÷a xuÊt vµ nhËp khÈu còng ®· cã chuyÓn biÕn tÝch cùc. Tû lÖ nhËp siªu lµ 6,2%. §Æc biÖt th¸ng 7 n¨m 2000, thÞ trêng chøng kho¸n ®· ra ®êi ®¸nh dÊu bíc ph¸t triÓn míi trong qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ vµ héi nhËp nÒn kinh tÕ quèc tÕ.
Cã thÓ nãi, søc m¹nh vÒ mäi mÆt cña níc ta ®· lín h¬n nhiÒu so víi 10 n¨m tríc. §¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu trªn cã sù ®ãng gãp kh«ng nhá cña ngµnh ng©n hµng. §ã lµ viÖc ®iÒu hµnh vµ sö dông tèt c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña ng©n hµng trung ¬ng còng nh sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña hÖ thèng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu to lín, ta còng kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng yÕu kÐm, khuyÕt ®iÓm cßn tån t¹i cña nÒn kinh tÕ. MÆc dï, nÒn kinh tÕ ®¹t tèc ®é t¨ng trëng kh¸ cao song ®ã l¹i lµ sù ph¸t triÓn cha v÷ng ch¾c, hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh thÊp. NhÞp ®é t¨ng trëng kinh tÕ n¨m n¨m qua (1996-2000) chËm dÇn, riªng n¨m 2000 ®· t¨ng trë l¹i nhng vÉn cha ®¹t ®îc møc t¨ng trëng cao nh 5 n¨m ®Çu cña thËp niªn 90. N¨ng suÊt lao ®éng cßn thÊp, chÊt lîng s¶n phÈm cha tèt mµ gi¸ thµnh l¹i cao. §iÒu ®ã cho thÊy nÒn kinh tÕ vÉn ë giai ®o¹n ph¸t triÓn chiÒu réng mµ cha tËp trung vµo ph¸t triÓn chiÒu s©u. ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t cßn chËm vµ cha hîp lý. HÖ thèng ng©n hµng cßn nhiÒu yÕu kÐm vµ cha thùc sù lµnh m¹nh. ThÞ trêng chøng kho¸n mÆc dï ®· h×nh thµnh nhng ho¹t ®éng cha cã hiÖu qu¶. Quy m« giao dÞch cña thÞ trêng cßn qu¸ bÐ nhá ®ång thêi gi¸ c¶ chøng kho¸n l¹i biÕn ®éng m¹nh. Trªn thÞ trêng, c¸c c«ng ty chøng kho¸n cßn rÊt Ýt. §iÒu nµy g©y ¶nh hëng lín ®Õn cung cÇu chøng kho¸n. Ngoµi ra, viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn c¶ trong vµ ngoµi níc ®¹t hiÖu qu¶ thÊp. Kinh tÕ Nhµ níc vµ kinh tÕ tËp thÓ cha ®îc cñng cè t¬ng xøng víi vai trß nÒn t¶ng.
Rót kinh nghiÖm tõ nh÷ng thµnh qu¶ ®· ®¹t ®îc vµ nh÷ng tån t¹i cÇn ®îc kh¾c phôc, trong dù th¶o b¸o c¸o chÝnh trÞ tr×nh §¹i héi IX, §¶ng ta ®· ®Ò ra môc tiªu tæng qu¸t cña chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 10 n¨m 2001-2010 lµ: "§a níc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt chÊt lîng ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ tinh thÇn cña nh©n d©n. T¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 níc ta c¬ b¶n tr thµnh 1 níc c«ng nghiÖp theo híng hiÖn ®¹i. VÞ thÕ cña níc ta trong quan hÖ quèc tÕ ®îc cñng cè vµ n©ng cao. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010, tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) t¨ng gÊp ®«i so víi n¨m 2000 vµ nhÞp ®é t¨ng GDP b×nh qu©n ®¹t Ýt nhÊt 7%/n¨m. ChuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng, gi¶m tû lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp xuèng cßn kho¶ng 50%".
§Ó ®¹t ®îc môc tiªu trªn, ®ßi hái c¸c cÊp, c¸c ngµnh ph¶i hÕt søc phÊn ®Êu. Trong ®ã, ®Æc biÖt lµ ngµnh ng©n hµng cÇn nhanh chãng ®æi míi, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh, n©ng cao chÊt lîng qu¶n lý còng nh phôc vô. Cã nh thÕ, nÒn kinh tÕ níc ta míi cã thÓ ph¸t triÓn nhanh vµ v÷ng ch¾c trªn con ®êng CNH, H§H.
III. Ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam
1. Nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc
HÇu hÕt ®îc thµnh lËp sau n¨m 1986, hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam cßn rÊt non trÎ, s¬ khai víi tæng vèn tù cã chØ ®¹t kho¶ng trªn 1,1 tû USD. Tõ n¨m 1990, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®· thùc hiÖn nh÷ng bíc ®æi míi c¨n b¶n khiÕn cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i còng ph¸t triÓn m¹nh vµ ®a d¹ng víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, ng©n hµng liªn doanh vµ chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi. Trong ®ã, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh vÉn tiÕp tôc gi÷ vai trß quan träng, tuy thÞ phÇn tÝn dông ®ang cã xu híng bÞ thu hÑp. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn trong thêi gian qua còng cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ, nhiÒu ng©n hµng níc ngoµi vµ ng©n hµng liªn doanh ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn ë nhiÒu m¶ng ho¹t ®éng.
Ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i cã rÊt nhiÒu nghiÖp vô, nhng nghiÖp vô tÝn dông ®îc coi lµ nghiÖp vô kinh doanh c¬ b¶n cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, tÝn dông ng©n hµng gi÷ vai trß hÕt søc quan träng vµ ®èi víi ng©n hµng th× nghiÖp vô tÝn dông lµ nghiÖp vô chÝnh yÕu. TÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kh¸c cña ng©n hµng ®Òu cã tÝnh chÊt bæ sung cho nghiÖp vô tÝn dông vµ ®©y chÝnh lµ nghiÖp vô quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn ng©n hµng. ë ®©y, ng©n hµng thùc hiÖn chøc n¨ng lµm m«i giíi tµi chÝnh: nhËn tiÒn göi cña c¸ nh©n hoÆc ®¬n vÞ nµy vµ ®em l¹i cho c¸ nh©n hoÆc ®¬n vÞ kh¸c vay. Hay cßn gäi lµ huy ®éng vµ sö dông vèn.
Tríc hÕt ta h·y xem xÐt vÊn ®Ò huy ®éng vèn. §©y lµ nghiÖp vô quan träng v× nã lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cña nghiÖp vô cho vay. Kh«ng cã nghiÖp vô huy ®éng vèn th× sÏ kh«ng cã nghiÖp vô cho vay. §Æc biÖt, trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi ®Êt níc ®ang trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, nhu cÇu vèn ®Çu t cho nÒn kinh tÕ rÊt lín th× viÖc huy ®éng vèng cµng trë thµnh nhiÖm vô nÆng nÒ cÊp b¸ch víi hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i. Thùc tÕ trong thËp kû 90, lîng vèn huy ®éng qua hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i t¨ng trëng kh«ng ngõng víi tèc ®é nhanh vµ v÷ng ch¾c. Do sù æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång ViÖt Nam cïng víi viÖc gi¶m møc l¹m ph¸t tõ phi m· xuèng cßn 1 con sè, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam ®· ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶ trong chiÕn lîc huy ®éng vèn tõ d©n chóng. Lîng vèn huy ®éng cña toµn hÖ thèng qua c¸c n¨m ®Òu t¨ng víi møc trung b×nh tõ 25-30%/n¨m.
Tõ n¨m 1991, khi níc ta b¾t ®Çu chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ bíc vµo c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc th× nhu cÇu thu hót vèn ®¸p øng cho ®Çu t ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ lµ rÊt lín. Trong thêi gian tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 1999, sè vèn huy ®éng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i t¨ng tõ 4-7 lÇn so víi sè vèn tù cã cña nã. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1999, sè tiÒn göi huy ®éng cña c¸c ng©n hµng ®· ®¹t 146,2 ngh×n tû VND, t¨ng trªn 27,96% so víi ®Çu n¨m. §Õn n¨m 2000, huy ®éng vèn ®· t¨ng 29%, vît møc so víi kÕ ho¹ch ®Æt ra lµ tõ 20 - 22%. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh lu«n lµ lùc lîng dÉn ®Çu trong lÜnh vùc huy ®éng vèn tõ bé phËn d©n chóng vµ b»ng néi tÖ, chiÕm tíi 70% tæng huy ®éng vèn.
(§¬n vÞ: ngh×n tû)
C¸c lo¹i h×nh ng©n hµng th¬ng m¹i
1991
1993
1995
1997
1998
1999
1. Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh
18,1
25,9
32,6
58,2
75,1
99,2
2. Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, quü tÝn dông
1,7
2,1
16,1
11,8
12,9
18,2
3. Chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi vµ liªn doanh
0,7
2,1
11,8
20,2
26,8
(Nguån: B¸o c¸o thêng niªn cña NHNN)
Do ®ã, quan hÖ tÝn dông gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng thêng diÔn ra theo chiÒu: kh¸ch hµng - ng©n hµng trong viÖc huy ®éng vèn vµ ng©n hµng víi kh¸ch hµng trong viÖc sö dông vèn. §©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt so víi hÖ thèng c¸c ng©n hµng liªn doanh vµ ng©n hµng níc ngoµi, n¬i c¸c doanh nghiÖp cã quan hÖ tÝn dông chØ víi tõng ng©n hµng nhÊt ®Þnh.
Kh«ng chØ ®¹t nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan trong huy ®éng vèn, viÖc sö dông vèn còng thu ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. Trong thêi gian qua, ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®· ®îc më réng tíi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, díi c¸c h×nh thøc cho vay ngµy mét ®a d¹ng: cho vay vèn lu ®éng, cho vay vèn cè ®Þnh, tÝn dông thuª mua,... §Æc biÖt viÖc chuyÓn híng më réng cho vay tiªu dïng thùc sù lµ 1 híng kÝch cÇu cã hiÖu qu¶. Th«ng qua quan hÖ tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh víi c¸c tæ chøc tÝn dông trong níc thÓ hiÖn chñ yÕu ë sù biÕn ®éng cña kho¶n môc cho vay, cã thÓ thÊy sè lîng giao dÞch gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông t¨ng lªn liªn tôc tõ n¨m 1995 ®Õn 1999 vµ kho¶ng c¸ch gi÷a 2 kho¶n môc thu hÑp l¹i 1 c¸ch ®¸ng kÓ. Tû träng cho vay c¸c tæ chøc tÝn dông chiÕm trong tæng d nî cho vay còng t¨ng tõ 2,4% n¨m 1995 lªn 3,1% n¨m 1999.
§Õn hÕt th¸ng 12-2000, d nî cho vay t¨ng 25% so víi kÕ ho¹ch lµ 18-20%. Nh×n chung trong c¶ n¨m 2000 cã thÓ thÊy tÝn dông t¨ng trëng c¶ vÒ quy m« vµ tèc ®é. MÆc dï duy tr× ®îc møc t¨ng trëng d nî trong n¨m cao song c¸c ng©n hµng vÉn kiÓm so¸t ®îc rñi ro ë møc ®é an toµn. Tû lÖ nî qu¸ h¹n lu«n ®îc kiÒm chÕ ë møc thÊp. N¨m 2000, tû lÖ nî qu¸ h¹n cña toµn bé hÖ thèng ng©n hµng gi¶m h¬n 1,1% so víi n¨m 1999.
Nh vËy, cã thÓ nãi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®· hot¹ ®éng tÝch cùc, ®¸p øng tèt nhu cÇu vèn cho ho¹t ®éng c¸c doanh nghiÖp, ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, t¹o ®iÒu kiÖn më réng s¶n xuÊt kinh doanh, vµ ®Æc biÖt lµ t¨ng cêng ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. Ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng nãi riªng ngµy cµng cã vÞ trÝ quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®· ®îc ®æi míi vµ ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. XÐt c¬ cÊu thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu, ®Õn n¨m 1997, kim ng¹ch bu«n b¸n víi thÞ trêng Ch©u ¢u lµ 20%. Hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y chñ yÕu ®îc trao ®æi víi c¸c níc t b¶n chñ nghÜa theo ph¬ng thøc sßng ph¼ng trong quan hÖ thanh to¸n. V× thÕ viÖc thanh to¸n quèc tÕ còng ph¶i chuyÓn híng theo ®Ó phôc vô.
NghÞ ®Þnh sè 49 ngµy 12-9-2000 cña ChÝnh phñ cho phÐp ng©n hµng th¬ng m¹i thùc hiÖn toµn bé c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng vµ ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cã liªn quan ®Õn môc tiªu lîi nhuËn gãp phÇn thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ cña Nhµ níc. Nhê ®ã, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô ngµy cµng ®a d¹ng: dÞch vô thanh to¸n, b¶o l·nh,... Trong n¨m 2000, tæng ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®· t¨ng 26,5% so víi n¨m 1999 vµ vît møc kÕ ho¹ch ®Ò ra lµ tõ 19-20%. Tõ n¨m 1999 ®Õn nay, ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam ®· b×nh thêng nh ng©n hµng th¬ng m¹i ë bÊt cø níc ph¸t triÓn nµo. HÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam còng ®· t¹o ®îc niÒm tin ®èi víi thÕ giíi. Ngay c¶ trong thêi kú phøc t¹p nhÊt cña L/C tr¶ chËm ë níc ta, nh÷ng n¨m 1997 - 1998, thÕ giíi vÉn chÊp nhËn L/C do ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam më, tuy r»ng 1 sè trêng hîp yªu cÇu ph¶i x¸c nhËn. Trong khi ®ã ë 1 sè níc còng cã qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nh ë ViÖt Nam, ng©n hµng Nhµ níc kh«ng d¸m nhËn L/C xuÊt cho ng©n hµng th¬ng m¹i c¸c níc nµy më.
Cã thÓ nãi, trong nh÷ng n¨m ®æi míi, cïng víi c¶ níc ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam ®· kh«ng ngõng lín m¹nh vµ ®¹t ®îc nh÷ng thµnh qu¶ rÊt ®¸ng khÝch lÖ. Ho¹t ®éng tÝn dông vµ dÞch vô ng©n hµng trong nhiÒu n¨m liÒn ®· h×nh thµnh vµ vît møc chØ tiªu kÕ ho¹ch. TÝnh chung trong toµn hÖ thèng, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n vèn huy ®éng lµ 25-26%/n¨m. TÝn dông cho vay còng t¨ng b×nh qu©n 22-23%/n¨m. §©y lµ mét trong nh÷ng nghÞ lùc chñ yÕu ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cho viÖc thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh kinh tÕ quan träng cña §¶ng vµ Nhµ níc gãp phÇn to lín vµ nh÷ng thµnh tùu chung cña c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc.
2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ tån t¹i.
Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm vµ kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc, ta còng kh«ng thÓ bá qua nh÷ng yÕu kÐm bÊt cËp ®ang béc lé trong hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam.
MÆc dï sè vèn huy ®éng ngµy cµng t¨ng, song trªn thùc tÕ nguån vèn trong d©n cßn rÊt lín mµ c¸c ng©n hµng cha khai th¸c hÕt. §©y lµ 1 sù l·ng phÝ nguån lùc rÊt to lín trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ ë níc ta. Thªm vµo ®ã, víi nhu cÇu vÒ vèn ®Ó ®Çu t liªn tôc t¨ng nh hiÖn nay th× ng©n hµng kh«ng chØ thu hót vèn trong níc mµ cßn ph¶i cã biÖn ph¸p huy ®éng khai th¸c nguån vèn níc ngoµi. §¶ng ta còng ®· x¸c ®Þnh: "Ph¶i coi nguån vèn trong níc lµ quyÕt ®Þnh vµ nguån vèn bªn ngoµi lµ quan träng". ThÕ nhng trong nh÷ng n¨m qua lîng vèn huy ®éng tõ níc ngoµi qua ng©n hµng kh«ng nh÷ng kh«ng t¨ng mµ cßn cã phÇn gi¶m sót, t¬ng øng víi viÖc gi¶m sót vÒ khèi lîng vèn ®Çu t níc ngoµi nãi chung vµo ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ tõ sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc Ch©u ¸ n¨m 1997.
N¨m
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Sè lîng (tû VN§)
2.458
3.270
5.053
7.400
7.500
6.000
4.200
Tèc ®é t¨ng, gi¶m (%)
26
33
54,5
46,4
1,3
-20
-30
(Nguån: B¸o c¸o thêng niªn cña NHNN)
V× vËy, hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam ®· ®Æt ra môc tiªu huy ®éng vèn trong nh÷ng n¨m tõ 2000 - 2010 lµ: ®Õn n¨m 2005, phÊn ®Êu t¨ng vèn huy ®éng b×nh qu©n 30-32%/n¨m t¬ng ®¬ng víi 406,2 ngh×n tû VN§ vµ ®Õn n¨m 2010 th× phÊn ®Êu møc t¨ng vèn huy ®éng b×nh qu©n lµ 35% - 40%/n¨m, t¬ng ®¬ng víi 1218,6 ngh×n tû VN§. §©y thùc sù lµ 1 th¸ch thøc to lín víi c¸c ng©n hµng trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay.
Kh«ng chØ cã vËy, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, hiÖn nay c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam cßn kh«ng sö dông hÕt nguån vèn huy ®éng, trong khi c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh th× l¹i thiÕu vèn, ®Æc biÖt lµ vèn trung vµ dµi h¹n. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ do c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam cã vèn tù cã qu¸ nhá, ®Æc biÖt lµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn. NÕu quy ®æi ra USD, vèn tù cã cña ng©n hµng th¬ng m¹i lín nhÊt lµ 160 triÖu USD, 1 sè ng©n hµng th¬ng m¹i lín kh¸c cã kho¶ng 80 triÖu USD, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn trung b×nh chØ ®¹t 3 triÖu USD. Do ®ã, hä ph¶i sö dông 1 phÇn vèn ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung vµ dµi h¹n. BiÖn ph¸p nµy kh«ng thÓ kÐo dµi v× nã rÊt nguy hiÓm vµ cã thÓ g©y nguy h¹i ®Õn kh¶ n¨ng ®¶m b¶o thanh to¸n cña hÖ thèng.
Ngoµi ra, mét sè ng©n hµng cã vèn tån ®äng t¹m thêi l¹i kh«ng t×m ®îc kh¸ch hµng ®ñ tiªu chuÈn do hä qu¸ chó träng ®Õn tµi s¶n thÕ chÊp ®¶m b¶o mãn vay. §ång thêi còng cã mét sè ng©n hµng cã chñ tr¬ng cho vay cÇm chõng ®Ó tr¸nh rñi ro. Ngîc l¹i, ë mét sè ng©n hµng kh¸c th× l¹i kh«ng coi träng ®óng møc tµi s¶n ®¶m b¶o. Ng©n hµng sÏ cã nh÷ng kho¶n lîi nhuËn lín h¬n møc th«ng thêng do møc ®é rñi ro cao. Nhng sè lîi nhuËn ®ã ch¾c ch¾n kh«ng thÓ bï ®¾p ®îc nh÷ng tæn thÊt mµ ng©n hµng sÏ ph¶i g¸nh chÞu khi kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®îc nî.
MÆt kh¸c, c¬ cÊu cho vay cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i cßn cha hîp lý, s¶n phÈm tÝn dông cßn ®¬n ®iÖu. Trong nh÷ng n¨m qua, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vÉn duy tr× mét c¬ cÊu cho vay thiªn vÒ vèn ng¾n h¹n (chiÕm tíi 70%) vµ tËp trung chñ yÕu vµo c«ng nghiÖp (40,6%) vµ x©y dùng c¬ b¶n (30%), trong khi n«ng nghiÖp chØ cã 2,6%. Cho vay trung vµ dµi h¹n chØ ®¹t 30% phôc vô chñ yÕu cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi hoÆc cã ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i thêng xuyªn. §©y chÝnh lµ nguyªn nh©n lµm gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam.
Bªn c¹nh ®ã, chÊt lîng ho¹t ®éng tµi s¶n cã cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i thÊp vµ nî khã ®ßi lín. ChÊt lîng tÝn dông thÓ hiÖn râ nhÊt ë chØ tiªu nî qu¸ h¹n. TÝnh chung, tû lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d nî cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i lín h¬n møc 5% - møc coi lµ b¸o ®éng theo th«ng lÖ quèc tÕ. Tû lÖ nî qu¸ h¹n ë ®©y bao gåm c¶ nî qu¸ h¹n cho vay vµ b¶o l·nh L/C tr¶ chËm. §Æc biÖt, hÖ thèng NHTM cæ phÇn cã lóc tû lÖ nî qu¸ h¹n lªn ®Õn møc b¸o ®éng: 20%. §©y lµ ®iÒu hÕt søc nguy hiÓm. V× theo ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ nghiªn cøu kinh tÕ thÕ giíi th× chÊt lîng tÝn dông ®Çu t thÊp vµ vay ng¾n h¹n níc ngoµi qu¸ lín lµ 1 trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n g©y ra cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ Ch©u ¸ n¨m 1997.
Mét tån t¹i n÷a trong hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam, ®ã lµ dÞch vô thanh to¸n qua ng©n hµng cßn chËm ph¸t triÓn. Ho¹t ®éng thanh to¸n vµ ph¸t hµnh thÎ ng©n hµng (thÎ thanh to¸n, thÎ tÝn dông,...) cßn kÐm xa so víi c¸c níc ph¸t triÓn kh¸c. PhÇn lín c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam ®Òu qu¸ non trÎ víi tuæi trëng thµnh chØ h¬n 10 n¨m so víi tuæi hµng tr¨m n¨m cña c¸c ng©n hµng níc ngoµi. MÆt kh¸c, tríc n¨m 90, hÇu hÕt toµn bé giao dÞch thanh to¸n quèc tÕ cña ViÖt Nam ®îc ®éc quyÒn thùc hiÖn qua ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam. Do ®ã, so víi c¸c ng©n hµng níc ngoµi, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam cßn kÐm vÒ kinh nghiÖm còng nh kiÕn thøc trong thanh to¸n quèc tÕ.
Doanh sè vµ c¬ cÊu thÞ phÇn thanh to¸n trong hÖ thèng NHTM ViÖt Nam
(§¬n vÞ: triÖu USD)
1994
1995
1996
1997
1998
1. Doanh sè thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu cña toµn hÖ thèng
9.880,1
13.604,3
18.398
20.777
20.888
- NH Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam
6.823
8.415
9.161
9.479
9.151
- NH C«ng th¬ng ViÖt Nam
680
1.146
2.596
1.801
2.856
- NH §Çu t vµ ph¸t triÓn ViÖt Nam
170
280
391
452
667
- NH N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam
262
637
1.223
1.641
2.094
- C¸c NHTM kh¸c
19.451
3.156,3
5.027
7.404
6.120
2. C¬ cÊu thÞ phÇn
100%
100%
100%
100%
100%
2.1. C¸c NHTM quèc doanh
80,7
76,8
72,6
66,2
71,2
- NH Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam
69,0
61,8
49,8
47,0
44,1
- NH C«ng th¬ng ViÖt Nam
7,0
8,4
14,1
8,9
13,8
- NH §Çu t vµ ph¸t triÓn ViÖt Nam
1,7
1,8
2,1
2,2
3,2
- NH N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam
3,0
4,6
6,6
8,1
10,1
2.2. C¸c NHTM kh¸c
19,3
23,6
27,4
33,8
28,8
Nh vËy, cã thÓ thÊy ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ hiÖn t¹i chñ yÕu tËp trung ë 4 NHTM quèc doanh chiÕm tíi 70% thÞ phÇn. Nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh tr¹ng nµy lµ do c¸c v¨n b¶n luËt ë ViÖt Nam vÒ c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu, thuÕ, h¶i quan,... cha æn ®Þnh ®· gi¸n tiÕp ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ. C«ng nghÖ thanh to¸n cña ng©n hµng cßn l¹c hËu, kü n¨ng thanh to¸n vµ kiÓm so¸t cña ng©n hµng cha cao dÉn ®Õn thêi gian dµi vµ chi phÝ cao.
Ngoµi nh÷ng tån t¹i trªn cßn 1 sè tån t¹i kh¸c vÒ chÊt lîng ®éi ngò c¸n bé ng©n hµng cha cao, c¸c dÞch vô ng©n hµng cha ®a d¹ng kh«ng ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu cña kh¸ch hµng. §iÒu nµy ®ßi hái hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ph¶i nhanh chãng cã biÖn ph¸p ®æi míi n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, ph¸t huy nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc còng nh h¹n chÕ nh÷ng yÕu kÐm, bÊt cËp ®Ó phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
Ch¬ng III
Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ
Nh ®· nãi ë trªn, hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ®ãng mét vai trß quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, ph¸t triÓn kinh tÕ v÷ng m¹nh, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ x· héi cña nh©n d©n. Bëi vËy, trong ch¬ng tr×nh ®æi míi, t¸i c¬ cÊu vµ ph¸t triÓn ng©n hµng th¬ng m¹i hiÖn nay, cÇn sím cã nh÷ng gi¶i ph¸p t×nh thÕ còng nh l©u dµi ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ, nhîc ®iÓm, ph¸t huy hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam. ë ®©y, trong khu«n khæ h¹n hÑp cña bµi viÕt kh«ng thÓ tr×nh bµy hÕt mäi vÊn ®Ò. V× vËy em xin nªu ra 1 sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh sau:
1. N©ng cao chÊt lîng tÝn dông.
Tríc hÕt lµ ph¶i x©y dùng 1 hÖ thèng th«ng tin toµn diÖn vµ cã hiÖu qu¶. Khi kh¸ch hµng ®Õn xin vay vèn, ng©n hµng cÇn cã nh÷ng th«ng tin liªn quan. C¸c th«ng tin nµy ph¶i cã ®é chÝnh x¸c cao, v× ®©y lµ c¬ së ®Ó ®¶m b¶o ®é an toµn cho nguån vèn bá ra cña ng©n hµng. Do ®ã, chóng nªn ®îc thu tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau vµ ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan trªn nhiÒu ph¬ng diÖn. Víi c¸c kh¸ch hµng hiÖn hµnh, c¸c ng©n hµng cÇn xem xÐt vÞ thÕ tÝn dông vµ h¹n møc tÝn dông trong tõng thêi kú. §Æc biÖt víi c¸c kh¸ch hµng tiÒm n¨ng hay hå s¬ tÝn dông ®ang ®îc xem xÐt, hoÆc kh¸ch hµng cha nép hå s¬ xin vay vèn nhng n»m trong chiÕn lîc Marketing cña ng©n hµng th× c¸c th«ng tin ban ®Çu l¹i cµng cÇn thiÕt gióp cho ng©n hµng cã nh÷ng ®èi s¸ch sao cho phï hîp.
ViÖc huy ®éng vèn còng lµ vÊn ®Ò rÊt ®¸ng quan t©m. Nã chÝnh lµ nguån chÝnh ®Ó thùc hiÖn nghiÖp vô cho vay - c¬ së ®Ó t¹o ra lîi nhuËn cho ng©n hµng. CÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó cã thÓ thu hót mét lîng lín nguån vèn nhµn rçi ®ang cßn trong d©n. §ã lµ viÖc æn ®Þnh ®ång tiÒn, cã c¬ chÕ l·i suÊt hîp lý. §ång thêi ph¶i híng m¹nh vµo chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi th«ng qua viÖc t¹o ra m«i trêng ph¸p lý ®Ó kÝch thÝch c¸c nhµ ®Çu t còng nh cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó t¨ng cêng xuÊt khÈu. Tuy nhiªn huy ®éng vèn cÇn ph¶i tu©n thñ mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n. Thø nhÊt lµ viÖc huy ®éng vèn ph¶i trªn c¬ së nhu cÇu cho vay. Kh«ng ®Ó cho vèn huy ®éng kh«ng ®îc sö dông lµm c¶n trë chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh cña ng©n hµng. Thø hai lµ ng©n hµng khi nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng th× ph¶i cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ ®Çy ®ñ ®óng h¹n c¶ vèn lÉn l·i theo yªu cÇu cña ngêi göi. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i duy tr× mét sè tiÒn dù tr÷ b¾t buéc trong tµi kho¶n më t¹i ng©n hµng trung ¬ng vµ kh«ng ®îc huy ®éng vèn qu¸ 20 lÇn tæng sè vèn tù cã vµ quü dù tr÷ cña m×nh. Thø ba lµ ng©n hµng kh«ng ®îc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu mµ viÖc ph¸t hµnh ®ã t¹o cho c¸c chñ së h÷u tr¸i phiÕu giµnh ®îc quyÒn qu¶n lý trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®èi víi kh¸ch hµng.
N©ng cao chÊt lîng tÝn dông kh«ng chØ thÓ hiÖn ë viÖc n©ng cao tæng vèn huy ®éng mµ cßn phô thuéc vµo hiÖu qu¶ sö dông nh÷ng ®ång vèn th× c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i t¨ng vèn ®iÒu lÖ cña m×nh. Tõ ®ã míi cã thÓ t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng vµ cho vay nÒn kinh tÕ, gi¶m thiÓu rñi ro, t¨ng thÞ phÇn vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh quèc tÕ. §èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, viÖc t¨ng vèn cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸c nguån ng©n s¸ch, t¸i cÊp vèn, t¸i ®Çu t, tranh thñ vay vèn ODA,... §èi víi ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, ngoµi viÖc tù t¨ng vèn, cã thÓ nghiªn cøu, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p hîp nhÊt, ng©n hµng th¬ng m¹i lín mua l¹i ng©n hµng th¬ng m¹i nhá,... nh xu híng trªn thÕ giíi hiÖn nay.
ViÖc cho vay cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i hiÖn nay chñ yÕu lµ cho vay øng tríc th«ng qua ®¬n xin vay, ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh vµ tµi s¶n b¶o ®¶m. ThÕ nhng c¬ së kinh tÕ cña tÝn dông ph¶i lµ hµng ho¸ dÞch vô ®· ®îc s¶n suÊt vµ tiªu thô chø kh«ng ph¶i lµ ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã Nhµ níc cÇn cã biÖn ph¸p híng dÉn b»ng luËt ph¸p ®Ó thùc hiÖn tÝn dông th¬ng m¹i gi÷a c¸c nhµ kinh doanh víi nhau. Ng©n hµng sÏ dùa trªn c¬ së hèi phiÕu do c¸c doanh nghiÖp ph¸t hµnh ®Ó cÊp tÝn dông.
Ngoµi ra hiÖn nay, c¸c ng©n hµng ®Æc biÖt lµ ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ®ang cã nh÷ng bíc ®i kh¸ nguy hiÓm, ®ã lµ cÊp h¹n møc cho vay ®èi víi 1 kh¸ch hµng, mµ ®a sè lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, qu¸ cao thêng vît møc 15% vèn tù cã cña ng©n hµng. Nhng trong thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc l¹i kh«ng ph¶i lµ nh÷ng kh¸ch hµng thùc sù an toµn. ChÝnh v× vËy mµ viÖc ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc kh«ng h¼n ®· an toµn vµ hiÖu qu¶. Bëi thÕ, ®Ó c«ng cuéc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cña ViÖt Nam ®îc thùc hiÖn thµnh c«ng th× chÝnh b¶n th©n khu vùc ng©n hµng còng cÇn ph¶i chuyÓn ®æi c¬ cÊu vµ c¸c danh môc ®Çu t cña m×nh. Mét vÊn ®Ò n÷a ®¸ng quan t©m nh»m n©ng cao chÊt lîng tÝn dông chÝnh lµ viÖc xö lý døt ®iÓm nî tån ®äng, lµm s¹ch b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cña ng©n hµng th¬ng m¹i t¹o ®iÒu kiÖn chÊn chØnh vµ n©ng cao chÊt lîng c¸c ho¹t ®éng kh¸c.
Nãi tãm l¹i, muèn tiÕn hµnh tèt qu¸ tr×nh sö dông vèn th× cho vay cña ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn ®óng c¸c nguyªn t¾c: Thø nhÊt lµ cho vay ph¶i theo ph¬ng híng, môc tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña ngêi vay vèn phï hîp víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña Nhµ Níc vµ ph¶i cã hiÖu qu¶. Thø hai lµ cho vay ph¶i cã vËt t b¶o ®¶m vµ ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp. Thø ba lµ cho vay ph¶i hoµn tr¶ ®óng h¹n c¶ vèn vµ l¨i. Thø t lµ cho vay ph¶i ®Ò phßng vµ cã biÖn ph¸p phßng tr¸nh rñi ro.
2. KiÖn toµn, c¬ cÊu l¹i vµ hiÖn ®¹i ho¸ toµn hÖ thèng.
Song song víi viÖc lµm lµnh m¹nh ho¸ t×nh tr¹ng tµi chÝnh yÕu kÐm, ph¶i chÊn chØnh vµ c¶i tiÕn c¨n b¶n tæ chøc vµ ho¹t ®éng ng©n hµng. M« h×nh tæ chøc ho¹t ®éng ph¶i tuú thuéc vµo chøc n¨ng nhiÖm vô cña tõng ng©n hµng th¬ng m¹i. TiÕn ®Õn x©y dùng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i thµnh c¸c trung gian tµi chÝnh ®a n¨ng, hiÖn ®¹i, ho¹t ®éng an toµn, hiÖu qu¶ theo nguyªn t¾c thÞ trêng vµ chuÈn mùc quèc tÕ. Nãi chung tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông ®Òu ph¶i ®îc xem xÐt, chÊn chØnh. §Æc biÖt lµ 2 ®èi tîng ng©n hµng th¬ng m¹i chiÕm thÞ phÇn tÝn dông lín, d nî tÝn dông xÊu nghiªm träng cÇn ®îc kiÖn toµn vµ c¬ cÊu l¹i. §ã lµ ng©n hµng th¬ng m¹i cña Nhµ níc vµ ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn. Dù ¸n hiÖn ®¹i ho¸ ng©n hµng ®îc tËp trung vµo 4 ch¬ng tr×nh: x©y dùng hÖ thèng thanh to¸n néi bé ë mçi ng©n hµng; nèi m¹ng thanh to¸n quèc tÕ (SWIFT); x©y dùng hÖ thèng xö lý tµi kho¶n kh¸ch hµng.
Muèn thùc hiÖn ®îc dù ¸n trªn, tríc hÕt ph¶i t¹o lËp mét m«i trêng ph¸p lý thÝch hîp nh»m kÝch thÝch c¹nh tranh ho¹t ®éng ng©n hµng trªn s©n ch¬i b×nh ®¼ng, chèng ®éc quyÒn vµ lõa ®¶o. Cho ®Õn nay hÖ thèng ng©n hµng vÉn ®îc ®éc quyÒn bëi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh víi tû lÖ thÞ phÇn lu«n trªn 75%. Møc ®é ®éc quyÒn cao nh vËy ®· lµm t¨ng gi¸ trÞ gi÷a chi phÝ ®Çu vµo vµ ®Çu ra vµ lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña toµn ngµnh. §iÒu nµy ®ßi hái ng©n hµng Nhµ níc ph¶i cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi ®Ó t¨ng tÝnh c¹nh tranh vµ ph¸t huy kh¶ n¨ng cña toµn bé hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i. Còng cÇn ph¶i sím t¸ch b¹ch cho vay chÝnh s¸ch khái ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh. Tæ chøc theo híng ng©n hµng th¬ng m¹i ®ãng vai trß ®¹i lý cho ng©n hµng chÝnh s¸ch, sö dông m¹ng líi cña ng©n hµng th¬ng m¹i s½n cã vµ hëng phÝ dÞch vô cña ng©n hµng chÝnh s¸ch. Trong khi cha h×nh thµnh ng©n hµng chÝnh s¸ch ®éc lËp th× cÇn cã kÕ to¸n, kiÓm to¸n chÆt chÏ, minh b¹ch.
H¬n n÷a, cßn ph¶i t¨ng cêng vai trß tù chñ tµi chÝnh cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cïng víi viÖc s¸p nhËp, hîp nhÊt ®Ó n©ng quy m« ho¹t ®éng cña ng©n hµng lªn cao, chiÕm lîi thÕ trong c¹nh tranh. §ång thêi ph¶i nhanh chãng cho ra ®êi tæ chøc mua b¸n nî (AMC). Tæ chøc nµy cã nhiÖm vô nhËn toµn bé sè nî tÝn dông xÊu cña ng©n hµng th¬ng m¹i ®Ó ph©n tÝch, xö lý, thu håi vèn ®îc chõng nµo tèt chõng Êy. Môc ®Ých lµm s¹ch b¶ng c©n ®èi cña NHTM vµ ®Ó cho NHTM cã thêi gian chÊn chØnh ho¹t ®éng theo ph¬ng ¸n c¶i tæ míi. Tæ chøc AMC ph¶i ®éc lËp, cã c¬ chÕ ho¹t ®éng ®Æc c¸ch ®îc Quèc héi phª chuÈn. Bªn c¹nh ®ã, kh«ng nªn h×nh sù ho¸ c¸c nghiÖp vô tÝn dông, kh«ng luËt ho¸ c¸c lo¹i h×nh biÕn ®éng tiÒn vay cña NHTM. N©ng cao tÝnh ph¸p lý cña hîp ®ång tÝn dông, viÖc ng©n hµng cho vay cã thÕ chÊp cÇm cè hay kh«ng lµ do 2 bªn cho vµ ®i vay tho¶ thuËn. NÕu cã vi ph¹m sÏ do Toµ ¸n kinh tÕ xÐt xö.
Ngoµi ra ®Ó ®æi míi hÖ thèng ng©n hµng th× cÇn ph¶i ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ ph¸t triÓn c¸c nghiÖp vô ng©n hµng hiÖn ®¹i vµ x©y dùng c¸c kü nghÖ hiÖn ®¹i trªn c¬ së ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo ngµnh ng©n hµng nh: thùc hiÖn hÖ thèng kÕ to¸n vµ thanh to¸n theo th«ng lÖ quèc tÕ, kiÓm so¸t ®Þnh kú vµ c«ng khai tµi chÝnh,...
3. T¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ phßng ngõa rñi ro.
Kinh doanh trong lÜnh vùc ng©n hµng thêng xuyªn gÆp rñi ro, v× vËy cÇn cã 1 c¬ chÕ vËn hµnh khÐp kÝn vÒ thêi gian kÓ tõ khi cho vay ®Õn khi thu hÕt vèn vµ l·i. Nhng cho tíi nay, c¸c NHTM ViÖt Nam cha thùc sù chñ ®éng phßng ngõa rñi ro, chØ ®Õn khi ®· x¶y ra rñi ro th× míi t×m biÖn ph¸p gi¶i quyÕt, kh¾c phôc. Do ®ã, thùc tÕ hiÖn nay ë níc ta lµ c¸c ng©n hµng cÇn chó träng h¬n ®Õn viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý vµ c¸c biÖn ph¸p phßng tr¸nh rñi ro. Ng©n hµng cÇn t¨ng cêng kiÓm tra ®Þnh kú t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh kiÓm tra gi¸ trÞ b¶o ®¶m kho¶n vay qua gi¸ trÞ thÞ trêng cña tµi kho¶n ®¶m b¶o. §ång thêi còng ph¶i thêng xuyªn kiÓm tra, kiÓm so¸t trong néi bé ng©n hµng ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng tho¸i ho¸ cña c¸n bé, nh©n viªn ng©n hµng dÉn ®Õn vi ph¹m c¸c nguyªn t¾c.
Ngoµi viÖc t¨ng cêng kiÓm tra, kiÓm so¸t, c¸c NHTM cßn cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó ph©n t¸n rñi ro. Ng©n hµng cã thÓ gi¶m thiÓu rñi ro b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng tøc lµ dµn tr¶i tæng gi¸ trÞ ng©n quü cã ®îc vµo nhiÒu lo¹i tµi s¶n kh¸c nhau. Ng©n hµng còng cã thÓ lËp quü dù phßng rñi ro vµ tham gia b¶o hiÓm tÝn dông hoÆc ®a d¹ng ho¸ c¸c lÜnh vùc ®Çu t tøc lµ kh«ng cho vay mét doanh nghiÖp hay mét ngµnh mét kho¶n tÝn dông qu¸ lín.
Rñi ro thêng gÆp nhÊt trong kinh doanh ng©n hµng lµ rñi ro tÝn dông tøc lµ ngêi vay kh«ng tr¶ ®îc nî. V× vËy biÖn ph¸p tèi u nhÊt ®Ó ph©n t¸n ®îc rñi ro lµ ph¶i sµng läc, gi¸m s¸t ®Ó chän ra nh÷ng kh¸ch hµng cã triÓn väng tèt. §iÒu nµy còng gãp phÇn lµm gi¶m rñi ro ®¹o ®øc tøc lµ ngêi vay cè t×nh kh«ng tr¶ nî.
MÆc dï ®· ¸p dông nhiÒu c¸ch thøc kh¸c nhau nhng c¸c nhµ qu¶n lý cho vay vÉn ph¶i cã biÖn ph¸p ch¾c ch¾n h¬n ®Ó buéc ngêi vay hoµn thµnh tr¶ nî hoÆc lêng tríc c¸c t×nh huèng bÊt ngê khiÕn ngêi vay kh«ng tr¶ ®îc nî. §ã lµ h×nh thøc b¶o ®¶m, thÕ chÊp hoÆc b¶o l·nh. §Ó thùc hiÖn h×nh thøc nµy, c¸c ng©n hµng cÇn ®Þnh gi¸ tµi s¶n ®¶m b¶o mét c¸ch chÝnh x¸c nh»m gãp phÇn x¸c ®Þnh mét phÇn møc hay h¹n møc cÊp tÝn dông. Tuy nhiªn còng cÇn n¨ng ®éng trong viÖc x¸c ®Þnh møc vay tèi ®a trªn gi¸ trÞ tµi s¶n ®¶m b¶o ®Ó viÖc kinh doanh cña ng©n hµng cã thÓ ®îc thùc hiÖn. ë ®©y c¸c ng©n hµng ph¶i ®Ò ra nh÷ng ®èi s¸ch n¨ng ®éng, linh ho¹t, phï hîp ®Ó ®¶m b¶o ®îc nguån vèn cho vay ®ång thêi vÉn cã lîi nhuËn mµ l¹i gi÷ ®îc kh¸ch hµng. Bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p trªn, c¸c NHTM cÇn duy tr× dù tr÷, kiÓm so¸t thanh kho¶n cña tµi s¶n vµ duy tr× vèn tù cã nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ sù an toµn cña ng©n hµng.
Cã thÓ nãi viÖc t¨ng hiÖu lùc kiÓm tra gi¸m s¸t, phßng ngõa rñi ro trong ho¹t ®éng ng©n hµng lµ v« cïng cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. Nã nh»m ph¸t hiÖn sím nh÷ng lÖch l¹c, nguy c¬ cã thÓ dÉn ®Õn ®æ vì, kiªn quyÕt xö lý b»ng c¸c biÖn ph¸p s¸p nhËp, gi¶i thÓ, rót giÊy phÐp kinh doanh víi nh÷ng ng©n hµng kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn tån t¹i hoÆc vi ph¹m nghiªm träng luËt ph¸p Nhµ níc. Qua ®ã kÞp thêi chÊn chØnh víi tinh thÇn x©y dùng mét hÖ thèng tµi chÝnh lµnh m¹nh vµ cã hiÖu qu¶.
4. §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô
Ho¹t ®éng cña hÖ thèng NHTM ngoµi mét nghiÖp vô c¬ b¶n lµ tÝn dông cßn cã rÊt nhiÒu nghiÖp vô kh¸c nh: kinh doanh vµng b¹c, ®¸ quý, mua b¸n ngo¹i tÖ, dÞch vô thanh to¸n qua ng©n hµng, c¸c dÞch vô t vÊn, m«i giíi chøng kho¸n hay bÊt ®éng s¶n,... Trªn thùc tÕ thu nhËp tõ c¸c ho¹t ®éng ®ã thêng chiÕm tû träng trong tæng thu nhËp nhng ®ang ngµy cµng ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn h¬n cho ng©n hµng.
ë ViÖt Nam hiÖn nay, c¸c dÞch vô ng©n hµng cßn rÊt Ýt vµ ®¬n ®iÖu kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ. §©y lµ 1 trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i. Do ®ã cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi. Tríc hÕt, ë tÇm vÜ m«, ChÝnh phñ ph¶i nghiªn cøu, so¹n th¶o vµ ¸p dông hÖ thèng luËt lÖ t¹o hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. ë tÇm vÜ m«, c¸c ng©n hµng cÇn sím thùc hiÖn ®Ò ¸n øng dông c«ng nghÖ tin häc vµo dÞch vô thanh to¸n cña toµn bé hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i. ViÖc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ thanh to¸n ph¶i theo híng hoµ nhËp víi céng ®ång thÕ giíi. Cã nh thÕ míi rót ng¾n ®îc thêi gian vµ chi phÝ giao dÞch. Muèn vËy, c¸c ng©n hµng ph¶i gi¶m dÇn tiÕn ®Õn lo¹i bá ng©n phiÕu thanh to¸n b»ng c¸ch khuyÕn khÝch më réng viÖc dïng sÐc vµ c¸c lo¹i thÎ ®iÖn tö. CÇn ph¶i më réng viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ra hÖ thèng liªn ng©n hµng ®Ó tho¶ m·n yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã, còng cÇn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng tµi trî th¬ng m¹i, t¨ng cêng qu¶n lý vµ sö dông tèt c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n. Ngoµi ra viÖc më réng m¹ng líi ng©n hµng ®¹i lý, ®Æc biÖt lµ kÝch thÝch nghiÖp vô ng©n hµng b¸n lÎ, nh»m n©ng tû träng ng©n hµng lªn cao h¬n lµ rÊt cã lîi. C¸c s¶n phÈm ng©n hµng kh«ng chØ cÇn phong phó vÒ chñng lo¹i mµ cßn ph¶i liªn tôc ®îc c¶i tiÕn vÒ chÊt lîng ®ång thêi víi viÖc n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸c c¸n bé, nh©n viªn.
Tãm l¹i, trong ®iÒu kiÖn chÊt lîng tÝn dông cßn nhiÒu yÕu kÐm nh hiÖn nay th× viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô sÏ lµ gi¶i ph¸p ®¸ng quan t©m ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam.
5. §µo t¹o vµ n©ng cao chÊt lîng c¸n bé vµ nh©n viªn ng©n hµng.
ë ViÖt Nam, c¸c c¸n bé tÝn dông ng©n hµng hiÖn t¹i võa thõa c¸n bé yÕu vÒ tr×nh ®é n¨ng lùc, yÕu vÒ ®¹o ®øc, t¸c phong l¹i võa thiÕu nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc chuyªn m«n, cã ®¹o ®øc trong s¸ng. Do ®ã cÇn thiÕt ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu, sím t¹o ra ®éi ngò tÝn dông ng©n hµng ®ñ "lùc vµ t©m", ®¸p øng ®îc yªu cÇu míi cña c«ng t¸c tÝn dông ng©n hµng trong c¬ chÕ thÞ trêng.
Tríc hÕt, cÇn nhanh chãng n©ng cao kiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ trêng nãi chung vµ kiÕn thøc vÒ tÝn dông - ng©n hµng nãi riªng cho ®éi ngò c¸n bé th«ng qua viÖc ®µo t¹o míi, ®µo t¹o l¹i. §Æc biÖt ph¶i trang bÞ cho c¸n bé tÝn dông ng©n hµng n¾m v÷ng vµ chuyªn s©u vÒ tay nghÒ còng nh kü n¨ng tÝn dông. C¸c c¸n bé nh©n viªn ng©n hµng cÇn ph¶i ®îc thùc hµnh t¹o thãi quen ®Ó khái bì ngì khi bíc vµo thùc tÕ lµm viÖc. Ng©n hµng nªn thêng xuyªn, liªn tôc phæ cËp h×nh thøc míi vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh - tÝn dông trong níc vµ quèc tÕ ®Æc biÖt lµ c¸c nghiÖp vô míi vµ híng dÉn c¸c bÝ quyÕt kinh doanh.
T¨ng cêng c¸n bé kh«ng chØ cã häc vÊn mµ cßn ph¶i cã phÈm chÊt ®¹o ®øc liªm khiÕt, trong s¸ng. §ång thêi còng ph¶i thêng xuyªn thùc hiÖn viÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t, lu©n phiªn c¸n bé tÝn dông trong qu¶n lý kh¸ch hµng vay vèn nh»m lo¹i bá viÖc mãc ngoÆc, th«ng ®ång gi÷a kh¸ch hµng vµ c¸n bé xem nhÑ quy chÕ cho vay.
C¸c c¸n bé ng©n hµng ®Æc biÖt lµ c¸n bé tÝn dông ph¶i cã sù ph©n c«ng quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm râ rµng. Tõ ®ã tr¸nh ®îc kÏ hë cã kh¶ n¨ng g©y nªn rñi ro, n©ng cao møc ®é chuyªn m«n ho¸ trong c¸c kh©u quan träng.
Ngoµi ra, cßn cã 1 néi dung quan träng nhng l¹i cha ®îc chó träng. §ã lµ viÖc ®µo t¹o, huÊn luyÖn lßng trung thµnh cña c¸n bé, nh©n viªn víi ng©n hµng cña m×nh. N©ng cao chÊt lîng c¸n bé kh«ng chØ vÒ chuyªn m«n mµ cßn c¶ ngo¹i ng÷, tin häc vµ kh¶ n¨ng øng xö hay phong th¸i giao dÞch lµm viÖc. Kinh nghiÖm cho thÊy, víi mçi tæ chøc, doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ NHTM, lßng trung thµnh cña nh©n viªn lµ ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu. NÕu mçi nh©n viªn biÕt ch¨m lo, g¾n bã trung thµnh víi ng©n hµng th× ng©n hµng th¬ng m¹i sÏ ph¸t triÓn lín m¹nh.
Tãm l¹i, nÕu thùc hiÖn ®ång bé c¸c biÖn ph¸p trªn th× sÏ cã ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt lîng ®éi ngò c¸n bé tÝn dông ng©n hµng, n©ng cao chÊt lîng ®Çu t vèn, gãp phÇn lµnh m¹nh ho¸ tÝn dông ng©n hµng, t¨ng thu nhËp cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, lµm cho chóng kh«ng ngõng ph¸t triÓn, t¨ng ®ãng gãp lîi nhuËn cho ®Êt níc.
KÕt luËn
Ngµnh ng©n hµng cã mét ®Æc thï rÊt riªng biÖt kh«ng gièng víi bÊt cø mét ngµnh nµo kh¸c trong nÒn kinh tÕ. §ã lµ ho¹t ®éng cña chØ mét ng©n hµng còng cã ¶nh hëng ®Õn toµn hÖ thèng ng©n hµng vµ qua ®ã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn nÒn kinh tÕ. ChØ cÇn mét ng©n hµng ph¸ s¶n còng sÏ dÉn ®Õn sù ®æ vì cña c¶ hÖ thèng. Vµ ®©y lµ mét yÕu tè cùc kú nguy hiÓm g©y ra nh÷ng t¸c h¹i v« cïng nghiªm träng. ChÝnh v× vËy, c«ng cuéc c¶i tæ vµ ph¸t triÓn hÖ thèng ng©n hµng ®ßi hái sù qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh kh«ng chØ cña l·nh ®¹o ngµnh ng©n hµng mµ cßn cÇn ®îc c¸c cÊp, c¸c ngµnh cã liªn quan quan t©m, xem xÐt. Cã nh vËy qu¸ tr×nh ®æi míi trong ng©n hµng míi ®¹t ®îc hiÖu qu¶ nh mong muèn.
Ngay trong dù th¶o b¸o c¸o chÝnh trÞ tr×nh §¹i héi IX, §¶ng ta còng ®· x¸c ®Þnh: "Ph¶i x©y dùng hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i Nhµ níc thµnh nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh tiÒn tÖ cã uy tÝn, ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng. Xo¸ bá sù can thiÖp hµnh chÝnh cña c¸c c¬ quan Nhµ níc ®èi víi ho¹t ®éng cho vay cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i Nhµ níc. N©ng cao n¨ng lùc gi¸m s¸t cña ng©n hµng Nhµ níc vµ c«ng t¸c kiÓm tra néi bé cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i,...".
Nh vËy, cã thÓ nãi r»ng, hÖ thèng ng©n hµng nãi chung còng nh c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i nãi riªng ®ang ®ãng vai trß v« cïng to lín ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng, gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
Frederic Minskhin, TiÒn tÖ ng©n hµng vµ thÞ trêng tµi chÝnh, NXB Khoa häc vµ kü thuËt, 1998.
Cao SÜ Khiªm, Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tiÒn tÖ tÝn dông vµ ng©n hµng trong bíc ®Çu ®æi míi ë ViÖt Nam, ViÖn Khoa häc Ng©n hµng, 1995.
T×m hiÓu ho¹t ®éng ng©n hµng trong c¬ chÕ thÞ trêng, NXB Hµ Néi, 1990.
R.Raymond, TiÒn tÖ, ng©n hµng vµ tÝn dông, NXB Ng©n hµng, 1992.
Lª V¨n T, TiÒn tÖ, tÝn dông vµ ng©n hµng, NXB Thèng kª, 1998.
David Cox, NghiÖp vô ng©n hµng hiÖn ®¹i, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia.
Bµnh §Þnh Tiªn, §¹i c¬ng vÒ tiÒn tÖ tÝn dông, NXB Thèng kª, 1997.
B¸o c¸o thêng niªn 1998, 1999.
T¹p chÝ ng©n hµng 1998, 1999, 2000.
T¹p chÝ ThÞ trêng tµi chÝnh tiÒn tÖ 1998, 1999, 2000.
môc lôc
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Hoạt động của hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam - Thực trạng & Giải pháp.doc
