Đề tài Hoạt động xuất khẩu rau quả của Tổng công ty Rau quả, Nông sản Việt Nam - Thực trạng và giải pháp

lµ c¸c lo¹i rau qu¶ chÕ biÕn (®ãng hép, ®«ng l¹nh, sÊy muèi), trong ®ã ®Æc biÖt chó träng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu døa hép, døa ®«ng l¹nh, døa c« ®Æc vµ n­íc døa. B¶ng 20: Dù kiÕn c¸c s¶n phÈm rau qu¶ chÕ biÕn xuÊt khÈu n¨m 2010 §¬n vÞ: tÊn STT Lo¹i s¶n phÈm Khèi l­îng XK Tû träng (%) 1 2 3 4 5 6 7 §å hép rau qu¶ N­íc gi¶i kh¸t S¶n phÈm c« ®Æc S¶n phÈm ®«ng l¹nh Rau qu¶ sÊy, chiªn Rau qu¶ muèi S¶n phÈm kh¸c 60.000 30.000 25.000 5.000 7.000 8.000 5.000 42,86 21,43 17,85 3,57 5,00 5,71 3,57 Tæng céng 140.000 100 Nguån: Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam VÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu, môc tiªu cña Tæng c«ng ty lµ kh«i phôc vµ gi÷ v÷ng c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­ thÞ tr­êng Nga vµ §«ng ¢u, th©m nhËp nhanh vµo thÞ tr­êng Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng mµ trung t©m lµ vïng §«ng B¾c ¸ víi c¸c n­íc nh­ Trung Quèc, §µi Loan, Hµn Quèc, NhËt B¶n. §ång thêi, më réng sang c¸c thÞ tr­êng míi cã nhiÒu tiÒm n¨ng nh­ Trung §«ng, thÞ tr­êng EU, B¾c Mü. II. Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu rau qu¶ cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam trong thêi gian tíi: 1. Qu¶n lý chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ ph¶n ¸nh chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña mçi c«ng ty. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lu«n chøa ®ùng hai mÆt kh¸c nhau, ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®· bá ra vµ l­îng gi¸ trÞ sö dông thu ®­îc cÊu thµnh trong s¶n phÈm. Môc tiªu cuèi cïng cña mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh lµ lîi nhuËn, nh­ng ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy th× vÊn ®Ò cã ý nghÜa quan träng lµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi víi Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam, viÖc qu¶n lý chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cµng ph¶i ®­îc coi träng h¬n do gi¸ n«ng s¶n nãi chung vµ gi¸ rau qu¶ nãi riªng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi ngµy cµng cã xu h­íng gi¶m xuèng. 1.1. §Çu t­ cho c«ng nghÖ chÕ biÕn, b¶o qu¶n rau qu¶: S¶n phÈm ®­a ra thÞ tr­êng d­íi d¹ng th«, kh«ng qua chÕ biÕn lµ hÕt søc l·ng phÝ vµ kÐm hiÖu qu¶ do l­îng gi¸ trÞ còng nh­ gi¸ trÞ sö dông ®Òu thÊp, kh«ng cã søc c¹nh tranh, kh¶ n¨ng ®¶m b¶o phÈm chÊt vµ vËn chuyÓn ®i xa bÞ h¹n chÕ. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ c¸ch thøc n©ng cao gi¸ trÞ gia t¨ng cña rau qu¶ vµ thu hÑp t×nh tr¹ng xuÊt khÈu s¶n phÈm th«.ViÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn cßn t¹o nªn thÞ tr­êng néi ®Þa to lín vµ æn ®Þnh cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, cÇn hÕt søc coi träng nghiªn cøu vµ øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo kh©u b¶o qu¶n sau thu ho¹ch. §©y lµ kh©u cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc gi¶m tæn thÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ ®¶m b¶o ®¸p øng tèt yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. §Çu t­ vµo c«ng nghÖ chÕ biÕn, b¶o qu¶n cho phÐp Tæng c«ng ty t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, cã kh¶ n¨ng vËn chuyÓn ®i xa. Nh­ vËy, Tæng c«ng ty cã thÓ t¨ng ®­îc khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. V× vËy, trong thêi gian tíi Tæng c«ng ty cÇn tiÕp tôc ®æi míi c«ng nghÖ, l¾p ®Æt thªm c¸c thiÕt bÞ s¶n xuÊt chÕ biÕn, c¶i tiÕn quy tr×nh s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, ®Ó c«ng t¸c chÕ biÕn, b¶o qu¶n ph¸t huy hÕt t¸c dông cña nã trong viÖc gi¶m h­ hao nguyªn liÖu, n©ng cao n¨ng suÊt, Tæng c«ng ty ph¶i hÕt søc quan t©m ®Õn kÕ ho¹ch ®Çu t­ th«ng qua c¸c biÖn ph¸p sau: - Thùc hiÖn n©ng cÊp, më réng vµ hiÖn ®¹i ho¸ c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶ hiÖn cã, ®ång thêi x©y dùng mét sè nhµ m¸y míi cã quy m« nhá vµ võa víi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ë c¸c vïng s¶n xuÊt nguyªn liÖu lín phôc vô xuÊt khÈu. Bè trÝ c¸c nhµ m¸y ë trung t©m vïng nguyªn liÖu ®Ó gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn, b¶o ®¶m sù ®ång bé gi÷a nhµ m¸y, vïng nguyªn liÖu vµ thÞ tr­êng tiªu thô. - X©y dùng nhµ m¸y chÕ biÕn g¾n víi b¶o qu¶n vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm. §ång thêi, c¸c nhµ m¸y nµy lµm trung t©m ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶ - thùc phÈm, nh»m tËn dông c¬ së h¹ tÇng, trang thiÕt bÞ, nh©n lùc vµ tiÕt kiÖm vèn ®Çu t­. - ThiÕt lËp vµ cñng cè mèi quan hÖ gi÷a c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt nguyªn liÖu (ng­êi n«ng d©n) vµ chñ thÓ chÕ biÕn nguyªn liÖu rau qu¶ (c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn cña Tæng c«ng ty). Hay nãi c¸ch kh¸c, Tæng c«ng ty cÇn nghiªm tóc thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 80/Q§ - TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ngµy 24 th¸ng 06 n¨m 2002 vÒ tiªu thô n«ng s¶n hµng ho¸ qua hîp ®ång. - HiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng vËn chuyÓn, hÖ thèng b¶o qu¶n sau thu ho¹ch nh»m gi¶m tæn thÊt trung b×nh xuèng 15%. - TËn dông tèi ®a c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ, t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra kü thuËt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. - §Æc biÖt chó ý ®Çu t­ vÒ bao b× s¶n phÈm, b¶o ®¶m mÉu m· ®Ñp, b¶o qu¶n hµng ho¸ l©u vµ phï hîp víi yªu cÇu cña tõng lo¹i s¶n phÈm. X©y dùng c¸c nhµ m¸y phô trî s¶n xuÊt bao b×, vá hép víi d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu víi gi¸ cao. §ång thêi, thùc hiÖn c«ng t¸c nh·n hiÖu theo QuyÕt ®Þnh sè 178/1999/Q§-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. Tãm l¹i, ®Çu t­ cho c«ng nghÖ chÕ biÕn, b¶o qu¶n rau qu¶ phôc vô xuÊt khÈu lµ viÖc lµm thiÕt thùc ®Ó t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao víi gi¸ thµnh h¹ song Tæng c«ng ty còng cÇn ®ãn ®Çu nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Tæng c«ng ty nªn chó ý vµo ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ b¶o qu¶n s¶n phÈm t­¬i vµ chÕ biÕn s¶n phÈm s¹ch, tiÖt trïng ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ c¸c mÆt hµng rau qu¶ xuÊt khÈu trong thêi gian tíi. 1.2. §Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghÖ vi sinh: Gièng: Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng th× cã nhiÒu, song sau cuéc c¸ch m¹ng vÒ gien, ng­êi ta kh«ng thÓ chèi c·i ®­îc r»ng gièng lµ mét yÕu tè quan träng ®Ó duy tr×, b¶o tån nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng, mang tÝnh chÊt ®Æc s¶n cã chÊt l­îng cao. §Ó c©y trång cã chÊt l­îng tèt, n¨ng suÊt cao Tæng c«ng ty cÇn ph¶i kÕt hîp c¸c nguyªn t¾c chän gièng sau: - ¦u tiªn ®Çu t­ cho viÖc tuyÓn chän c¸c lo¹i gièng truyÒn thèng mang tÝnh ®Æc s¶n cã n¨ng suÊt cao cña tõng ®Þa ph­¬ng, lËp quü gien phôc vô cho c¸c vïng chuyªn canh xuÊt khÈu nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña nh÷ng thÞ tr­êng khã tÝnh. - Rót ng¾n thêi gian nghiªn cøu, m¹nh d¹n ®Çu t­ cho c«ng t¸c thùc nghiÖm khoa häc vÒ gièng rau qu¶, tiÕn tíi ¸p dông ®¹i trµ. MÆt kh¸c ®Èy m¹nh c«ng t¸c khuyÕn n«ng, nhanh chãng giao c«ng nghÖ cho n«ng d©n. - KÕt hîp víi viÖc sö dông c¸c lo¹i gièng c©y trång trong n­íc ®· thuÇn chñng víi viÖc nhËp khÈu c¸c lo¹i gièng rau qu¶ cña thÕ giíi cã chÊt l­îng cao, trùc tiÕp ¸p dông, hoÆc lai t¹o, cho nh÷ng gièng c©y trång míi phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi. - H×nh thµnh mét c¸ch ®ång bé, ho¹t ®éng cã hiªu qu¶ c¸c c¬ së nh©n gièng phï hîp víi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt khÝ hËu vµ thæ nh­ìng kÕt hîp víi c«ng t¸c b¶o vÖ c©y trång ë c¸c ®Þa ph­¬ng. - Bªn c¹nh viÖc nghiªn cøu lùa chän gièng, cÇn hîp t¸c víi n­íc ngoµi d­íi nhiÒu h×nh thøc nh­: gia c«ng xuÊt khÈu, hîp t¸c liªn doanh, h×nh thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung... ®Ó t¹o ra sù chuyÓn giao vÒ gièng tõ c¸c n­íc vµo ViÖt Nam, tranh thñ ®­îc c¸c ph¸t minh míi, nh÷ng bÝ quyÕt kü thuËt vÒ khoa häc kü thuËt n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt vÒ gièng. Sö dông ph©n bãn vµ thuèc b¶o vÖ c©y trång b»ng sinh häc: Mét kinh nghiÖm thùc tÕ cho thÊy rÊt râ lµ, t¹i ViÖt Nam, n¨ng suÊt c©y trång cao th× l­îng ph©n bãn, thuèc trõ s©u ho¸ häc sö dông cµng nhiÒu. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi hiÖn t­îng m«i tr­êng sinh th¸i ®· vµ ®ang bÞ ph¸ vì, quyÒn lîi ng­êi tiªu dïng ®ang bÞ vi ph¹m, an toµn thùc phÈm ®ang bÞ ®e do¹. ChÝnh v× vËy, viÖc t¨ng c­êng sö dông ph©n vi sinh vµ thuèc b¶o vÖ thùc vËt d­íi d¹ng vi sinh lµ v« cïng quan träng kh«ng nh÷ng ®èi víi tiªu dïng trong n­íc mµ cßn cã ý nghÜa nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu v× nh÷ng n­íc ph¸t triÓn nh­ Mü, EU, NhËt B¶n cã nh÷ng quy ®Þnh kü thuËt rÊt ngÆt nghÌo vÒ thµnh phÇn ho¸ häc cña s¶n phÈm rau qu¶. 1.3. Hoµn thiÖn kh©u thu gom hµng: Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho mÆt hµng rau qu¶ cña Tæng c«ng ty kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh vÒ gi¸ so víi c¸c mÆt hµng cïng lo¹i xuÊt xø tõ c¸c n­íc xuÊt khÈu kh¸c lµ do kh©u thu mua hµng ch­a hîp lý, cã nhiÒu chi phÝ ph¸t sinh ®Èy gi¸ b¸n lªn cao.V× vËy, trong thêi gian tíi, Tæng c«ng ty cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn kh©u thu gom hµng theo h­íng gi¶m thiÓu c¸c chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt. Tæng c«ng ty cÇn cã c¸c ®¬n vô tiÕn hµnh thu mua trùc tiÕp t¹i c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt, tr¸nh th«ng qua trung gian ®Ó gi¶m chi phÝ. Víi c¸c ®¬n vÞ cã truyÒn thèng cã kh¶ n¨ng cung øng mét l­îng nguyªn liÖu lín vµ th­êng xuyªn cho Tæng c«ng ty th× Tæng c«ng ty cã thÓ ®Æt mét bé phËn chuyªn tr¸ch nh­ thiÕt lËp ®¹i lý, v¨n phßng ®¹i diÖn ®Ó ®¶m b¶o c«ng t¸c thu gom diÔn ra thu©n lîi. Ngoµi ra, Tæng c«ng ty vÉn ph¶i h×nh thµnh mét bé phËn víi chøc n¨ng di ®éng ®Ó t×m nguån hµng trong d©n khi cã nhu cÇu ®ét xuÊt. Trong tr­êng hîp nguån hµng ë xa, Tæng c«ng ty nªn cã c¸c biÖn ph¸p thu gom, b¶o qu¶n, chÕ biÕn vµ nghiÖm thu chÊt l­îng ®Ó xuÊt th¼ng sang thÞ tr­êng cã hîp ®ång ®· ®­îc ký kÕt, tr¸nh vËn chuyÓn vßng vÌo, võa ph¸t sinh chi phÝ, võa lµ gi¶m chÊt l­îng hµng ho¸. Nh­ vËy, hoµn thiÖn kh©u thu gom hµng sÏ gióp Tæng c«ng ty tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ gióp cho Tæng c«ng ty cã nguån hµng æn ®Þnh, cung øng ®ñ nguyªn liÖu cho c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt chÕ biÕn ho¹t ®éng. 1.4. Chó träng c«ng t¸c tæ chøc, ®µo t¹o båi d­ìng vµ quy ho¹ch c¸n bé: C«ng t¸c ®µo t¹o, quy ho¹ch c¸n bé cÇn ®Æt lªn hµng ®Çu ®Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay ®Ó chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §Ó lµm tèt c«ng t¸c c¸n bé, Tæng c«ng ty yªu cÇu c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn rµ so¸t l¹i ®éi ngò c¸n bé, bè trÝ s¾p xÕp hîp lý ®Ó c¸n bé ph¸t huy hÕt n¨ng lùc. §ång thêi, Tæng c«ng ty cÇn cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o ng¾n h¹n vµ dµi h¹n cho c¸n bé ®Ó n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô, ®Æc biÖt lµ nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu.TiÕn hµnh ®µo t¹o cho ®éi ngò kü thuËt viªn cã n¨ng lùc ®Ó kiÓm tra, gi¸m ®Þnh hµng ho¸, ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng ho¸ theo ®óng yªu cÇu tiªu chuÈn quèc tÕ. Bªn c¹nh ®ã, Tæng c«ng ty còng ®Æc biÖt chó ý ®µo t¹o c¸n bé cho c¸c ®¬n vÞ chÕ biÕn, cÊp kinh phÝ cho viÖc ®­a c¸n bé ra n­íc ngoµi tham quan kh¶o s¸t, t×m hiÓu vÒ thÞ tr­êng vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn tiªn tiÕn cña c¸c n­íc ph¸t triÓn, tham gia héi chî triÓn l·m, héi th¶o th­¬ng m¹i... 2. §a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu, n©ng cao chÊt l­îng mÆt hµng rau qu¶ trªn thÞ tr­êng: 2.1. §a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu: Do thÞ tr­êng rau qu¶ thÕ giíi cã qu¸ nhiÒu bÊt tr¾c, khã l­êng, sÏ lµ qu¸ rñi ro nÕu Tæng c«ng ty chØ tËp trung vµo mét sè Ýt rau qu¶ xuÊt khÈu. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ kinh doanh, viÖc c¶i tiÕn chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng kinh doanh lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Ó Tæng c«ng ty kÐo dµi chu kú sèng cña s¶n phÈm. §ång thêi, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu cã thÓ gióp Tæng c«ng ty cã thÓ th©m nhËp ®­îc vµo nhiÒu thÞ tr­êng kh¸c nhau vµ cã thÓ ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu ®a d¹ng cña ng­êi tiªu dïng. Nh×n chung hiÖn nay mÆt hµng xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty còng kh¸ ®a d¹ng. Tuy nhiªn, Tæng c«ng ty vÉn ph¶i tiÕp tôc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vÒ chñng lo¹i, kÝch cì bao b× cho phï hîp víi tõng thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Cô thÓ lµ Tæng c«ng ty cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm rau qu¶ chÕ biÕn (b¶o qu¶n l¹nh vµ ®«ng l¹nh, ®ãng hép, sÊy kh«, muèi chua, muèi mÆn, dÇm dÊm, c« ®Æc, nghiÒn Ðp,...). §ång thêi bæ sung vµo danh môc rau qu¶ t­¬i xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng míi nh­: bÝ ®á vá xanh, khoai mì tr¾ng, d­a bao tö,... MÆc dï khi tham gia kinh doanh, mét mÆt c¸c doanh nghiÖp cã chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu nh­ng mÆt kh¸c c¸c doanh nghiÖp vÉn ph¶i cã chÝnh s¸ch x©y dùng nh÷ng mÆt hµng chñ lùc - nh÷ng con chñ bµi cña nÒn Ngo¹i th­¬ng. V× vËy, Tæng c«ng ty cÇn tËp trung khai th¸c thÕ m¹nh cña nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, mòi nhän lµ rau qu¶ hép vµ rau qu¶ sÊy muèi: døa hép, v¶i hép, ch«m ch«m hép, n­íc qu¶ vµ n­íc qu¶ c« ®Æc, mÝt sÊy kh«, møt qu¶, Puree vµ ®u ®ñ, l¹c tiªn, xoµi, æi; c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tõ m¨ng, nÊm. 2.2. N©ng cao chÊt l­îng c¸c mÆt hµng rau qu¶ xuÊt khÈu: B­íc sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, chÊt l­îng trë thµnh yÕu tè v« cïng quan träng ®Ó tån t¹i vµ c¹nh tranh. ChÊt l­îng lµ môc tiªu quan träng nhÊt cña c¸c nhµ s¶n xuÊt, bëi v× chÊt l­îng lµ lîi nhuËn, lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. ChÊt l­îng biÓu thÞ uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng, lµ l­¬ng t©m cña ng­êi s¶n xuÊt, lµ biÓu thÞ tr×nh ®é kü thuËt vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. §Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, Tæng c«ng ty cÇn ph¶i: - Tæng c«ng ty cÇn nhËp khÈu ®Çu t­ gièng tèt ®Ó ®¶m b¶o nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo cã chÊt l­îng. - N©ng cÊp, më réng c¸c nhµ m¸y, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng rau qu¶ chÕ biÕn xuÊt khÈu. - Liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c c«ng ty cã uy tÝn cña n­íc ngoµi ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt, chÕ biÕn c¸c lo¹i rau qu¶ cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao. §ång thêi, häc hái kinh nghiÖm s¶n xuÊt vµ kinh nghiÖm qu¶n lý. - ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng tæng thÓ TQM (Total Quality Management), ISO 9000, HACCP, SSOP, CODEX, EU, TCVN, TCN. - Chó träng c«ng t¸c b¶o qu¶n sau thu ho¹ch. - C¶i tiÕn bao b× cña s¶n phÈm. §a d¹ng ho¸ bao b× ®ãng gãi: hép s¾t, lä thuû tinh, hép nhùa, c¸c t«ng... - T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸, ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm. 3. §Èy m¹nh c«ng t¸c thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i: 3.1. C«ng t¸c thÞ tr­êng: ThÞ tr­êng rau qu¶ xuÊt khÈu cã nhiÒu biÕn ®éng do c¸c ®Æc tÝnh riªng biÖt cña nhãm hµng ®ßi hái c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng cÇn ph¶i ®­îc ®Æc biÖt chó träng. §èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng ho¹t ®éng kinh doanh còng cÇn cã nh÷ng thÞ tr­êng æn ®Þnh ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh. Muèn vËy, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cÇn ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng. Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ mét c«ng viÖc rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt v× nã gióp doanh nghiÖp t×m hiÓu ®­îc t×nh h×nh cung cÇu, gi¸ c¶, chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ n­íc nhËp khÈu, ®èi thñ c¹nh tranh, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng... Tõ ®ã, Tæng c«ng ty sÏ lùa chän ph­¬ng thøc kinh doanh, ®èi t­îng giao dÞch vµ chÝnh s¸ch gi¸ hîp lý sao cho ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Lµ mét doanh nghiÖp xuÊt khÈu rau qu¶, Tæng c«ng ty cÇn ®Æc biÖt chó träng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng bëi v× rau qu¶ lµ mÆt hµng mang tÝnh thêi vô, gi¸ c¶ lªn xuèng thÊt th­êng. Tæng c«ng ty cÇn ®Çu t­ kinh phÝ, c«ng nghÖ, nh©n lùc vµo c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng; thu thËp th«ng tin thÞ tr­êng th«ng qua b¸o chÝ trong n­íc vµ n­íc ngoµi, tµi liÖu, t¹p chÝ th­¬ng m¹i quèc tÕ, Internet. Tæng c«ng ty nªn th­êng xuyªn tæ chøc c¸c ®oµn ®i c«ng t¸c, tham quan, kh¶o s¸t, tham gia héi th¶o, héi chî ®Ó häc tËp kinh nghiÖm cña n­íc ngoµi, giíi thiÖu s¶n phÈm vµ kh¶o s¸t thÞ tr­êng n­íc ngoµi cã nhiÒu tiÒm n¨ng. Bªn c¹nh ®ã, cñng cè m¹ng th«ng tin, t¨ng c­êng ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c thÞ tr­êng, khai th¸c th«ng tin phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng ®¬n vÞ. Ngoµi ra, cÇn cã quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c c¬ quan chñ qu¶n lµ Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Bé th­¬ng m¹i, Së th­¬ng m¹i vµ c¸c c¬ quan kh¸c nh­ H¶i quan, Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp, Ng©n hµng, Tæng côc thèng kª, V¨n phßng ®¹i sø qu¸n c¸c n­íc... Th«ng qua c¸c mèi quan hÖ nµy sÏ cã c¸c th«ng tin h÷u Ých cho c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng. ThËm chÝ, Tæng c«ng ty cã thÓ s½n sµng mua c¸c th«ng tin chÝnh x¸c vµ cã gi¸ trÞ qua c¸c trung gian kh¸c ®Ó ®¶m b¶o c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc. Ngoµi ra, Tæng c«ng ty cÇn x©y dùng chiÕn l­îc thÞ tr­êng vµ chiÕn l­îc s¶n phÈm cho c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty. Coi träng thÞ tr­êng truyÒn thèng (§«ng ¢u, SNG , ®Æc biÖt lµ Nga), Trung Quèc, thÞ tr­êng §«ng B¾c ¸ (NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan...), thÞ tr­êng ASEAN (Xingapo, Malaixia...), ®ång thêi më réng thÞ tr­êng Mü, thÞ tr­êng T©y ¢u vµ c¸c thÞ tr­êng kh¸c. Tæng c«ng ty cÇn thùc hiÖn tèt ph­¬ng ch©m: chó träng thÞ tr­êng lín nh­ng kh«ng bá qua thÞ tr­êng nhá. 3.2. Ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i: - Tæng c«ng ty tiÕp tôc tranh thñ nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ n­íc vÒ xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, thùc hiÖn 4 ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®· ®­îc ChÝnh phñ phª duyÖt cho ngµnh Rau qu¶ (X©y dùng Website, Tæ chøc c¸c ®oµn kh¶o s¸t thÞ tr­êng, Tham gia héi chî Anuga vµ Chicago, Tæ chøc c¸c líp tËp huÊn xóc tiÕn th­¬ng m¹i); n©ng cao n¨ng lùc kinh doanh vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i qua m¹ng Internet; x©y dùng Website cña Tæng c«ng ty. - Tæng c«ng ty nªn thµnh lËp chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi ®Ó xóc tiÕn viÖc ký kÕt c¸c hîp ®ång vµ tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm. - Tæng c«ng ty cÇn ph¶i tham gia héi chî, triÓn l·m ®Ó tr­ng bµy, giíi thiÖu s¶n phÈm cña m×nh t¹i c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi. - Qu¶ng c¸o, khuyÕch tr­¬ng h×nh ¶nh cña Tæng c«ng ty ®èi víi kh¸ch hµng n­íc ngoµi 4. Thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶: Trong ®iÒu kiÖn t×nh h×nh kinh tÕ, tµi chÝnh cña Nhµ n­íc còng nh­ Tæng c«ng ty cßn eo hÑp, vÊn ®Ò ®Çu t­ cho c«ng nghÖ chÕ biÕn, b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn lµ mét c«ng viÖc rÊt khã kh¨n. Tæng c«ng ty cÇn tÝch cùc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ngµnh s¶n xuÊt rau qu¶ víi c¸c h×nh thøc ®a d¹ng nh­ hîp t¸c s¶n xuÊt kinh doanh, liªn doanh, 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tæng c«ng ty còng cÇn chó träng liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi cã kinh nghiÖm nh­ Hoa kú, NhËt B¶n, Ph¸p, §µi Loan, Israel... ®Ó s¶n xuÊt, chÕ biÕn, vËn chuyÓn, tæ chøc xuÊt khÈu rau qu¶. ViÖc hîp t¸c liªn doanh víi n­íc ngoµi gióp Tæng c«ng ty th¸o gì ®­îc nh÷ng khã kh¨n vÒ gièng c©y trång chÊt l­îng cao, kü thuËt th©m canh. Tæng c«ng ty cÇn häc hái nh÷ng kinh nghiÖm vÒ t¹o gièng, tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt, sö dông c«ng nghÖ chÕ biÕn, xóc tiÕn th­¬ng m¹i, ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi vµ ®Ò nghÞ hä tõng b­íc chuyÓn giao c«ng nghÖ nµy cho Tæng c«ng ty. Bªn c¹nh ®ã, Tæng c«ng ty x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi khi c¸c ®èi t¸c nµy hîp t¸c s¶n xuÊt kinh doanh t¹i ViÖt Nam. 5. X©y dùng vµ hoµn thiÖn c¸c trung t©m kiÓm tra chÊt l­îng vµ cung øng rau qu¶ s¹ch, chÊt l­îng cao: X©y dùng mét sè trung t©m (hoÆc phßng) kiÓm tra chÊt l­îng ë c¸c vïng s¶n xuÊt tËp trung. C¸c trung t©m nµy cÇn nghiªn cøu, phæ biÕn vµ h­íng dÉn cho ng­êi s¶n xuÊt kinh doanh vÒ hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm cña c¸c nhµ tiªu thô trong n­íc vµ ngoµi n­íc nh»m ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao cña ng­êi tiªu dïng. X©y dùng m¹ng l­íi b¸n rau qu¶ ®¹t tiªu chuÈn vÒ chñng lo¹i, chÊt l­îng, quy c¸ch, vÖ sinh an toµn thùc phÈm, cã hÖ thèng b¶o qu¶n (quÇy l¹nh vµ kho l¹nh) trªn ph¹m vi c¶ n­íc vµ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. H×nh thµnh trªn thÞ tr­êng tiªu thô c¸c lo¹i rau qu¶ ®­îc chän lùa vµ bao gãi cÈn thËn theo tËp qu¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn hµnh. III. KiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, Nhµ n­íc cã vai trß ®iÒu tiÕt mäi ho¹t ®éng kinh tÕ th«ng qua c¸c ®­êng lèi, chÝnh s¸ch, luËt ph¸p cô thÓ. Nhµ n­íc cßn cã vai trß nh­ “träng tµi” trong c¸c cuéc ch¬i, t¹o ra c¸c hµnh lang ph¸p lý ®Ó c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong m«i tr­êng lµnh m¹nh. §Ó ph¸t huy lîi thÕ cña rau qu¶ xuÊt khÈu n­íc ta, ®ång thêi thóc ®Èy xuÊt khÈu, ®ßi hái ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®éng lùc cña ng­êi s¶n xuÊt - kinh doanh th«ng qua sù kÝch thÝch vÒ lîi Ých vËt chÊt vµ nhu cÇu ph¸t triÓn cña chÝnh hä. MÆt kh¸c, nã còng phô thuéc vµo sù t¸c ®éng tæng hîp cña nhiÒu yÕu tè, mµ quan träng lµ chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ. Mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ban hµnh hîp lý sÏ cã t¸c ®éng tÝch cùc vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, hÖ thèng cã chÕ chÝnh s¸ch ®· ban hµnh cho thÊy cßn nhiÒu yÕu tè h¹n chÕ viÖc khai th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ cña lÜnh vùc s¶n xuÊt - chÕ biÕn - xuÊt khÈu rau qu¶, ®ßi hái ph¶i cã sù bæ sung hoµn thiÖn. 1. Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i: - Nhµ n­íc cÇn chØ ®¹o c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn tèt NghÞ quyÕt sè 03/2000/NQ - CP ngµy 02 th¸ng 02 n¨m 2000 cña ChÝnh phñ vÒ ph¸t triÓn m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i. - Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i víi c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau nh­ së h÷u Nhµ n­íc, tËp thÓ, t­ nh©n... - Nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch khai ph¸ ®Êt hoang ho¸ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. ë nh÷ng vïng trung du vµ miÒn nói, ®Êt trèng, ®åi nói träc th× kh«ng nªn h¹n chÕ sè l­îng ®Êt ®ai cña c¸c chñ trang tr¹i. - Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt ®Ó c¸c chñ trang tr¹i s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng phôc vô xuÊt khÈu nh­: rau t­¬i, tr¸i c©y nhiÖt ®íi vµ ¸ ®íi,... ®­îc thµnh lËp c¸c hîp t¸c x· cæ phÇn trªn tinh thÇn hoµn toµn tù nguyÖn, cã thÓ s¶n xuÊt, kinh doanh ®a ngµnh: trång trät; cung øng vËt t­, m¸y mãc, nguyªn nhiªn liÖu; tiªu thô s¶n phÈm; tiÕp thÞ vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Nhµ n­íc hç trî c¸c hîp t¸c x· nµy vÒ vèn tÝn dông, gièng míi, c«ng nghÖ sinh häc, ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý trang tr¹i vµ kü thuËt canh t¸c cho ng­êi lao ®éng... - Thùc hiÖn ph­¬ng ch©m “Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm” trong viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng phôc vô kinh tÕ trang tr¹i nh­: giao th«ng, ®iÖn, thuû lîi, b­u chÝnh viÔn th«ng, x©y dùng chî, trung t©m th­¬ng m¹i. 2. Quy ho¹ch c¸c vïng chuyªn canh rau qu¶ phôc vô xuÊt khÈu: Nguån nguyªn liÖu phôc vô chÕ biÕn, xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty cßn rÊt thiÕu, kh«ng æn ®Þnh, phÝ thu gom cao lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm cña Tæng c«ng ty t¨ng lªn. Trong s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn, chÊt l­îng cña nguyªn liÖu ®ãng vai trß quan träng bëi v× muèn t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao th× ph¶i cã nguyªn liÖu ®Çu vµo tèt. §Ó ®¶m b¶o khèi l­îng, chÊt l­îng rau qu¶ xuÊt khÈu, thùc hiÖn tèt hîp ®ång ®· ký, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc quy ho¹ch c¸c vïng rau chuyªn canh rau qu¶ theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, víi kü thuËt tiªn tiÕn, ®­îc thu ho¹ch, xö lý, b¶o qu¶n, chÕ biÕn theo tiªu chuÈn quèc tÕ, kh«ng ®¬n thuÇn chØ dùa vµo viÖc thu gom tõ c¸c v­ên cña hé gia ®×nh. H­íng quy ho¹ch nh­ sau: - Quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt rau tËp trung chuyªn canh xuÊt khÈu gÇn c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn, gÇn ®­êng giao th«ng, thuËn tiÖn cho kh©u vËn chuyÓn nguyªn liÖu, s¶n phÈm ®Õn n¬i tËp trung phôc vô xuÊt khÈu. + Quy ho¹ch vïng rau chuyªn canh phôc vô xuÊt khÈu ë §ång b»ng s«ng Hång, tæng diÖn tÝch trªn 20.000 ha, víi c¸c mÆt hµng nh­ d­a chuét, khoai t©y, c¶i b¾p vµ cµ chua. + Quy ho¹ch vïng rau «n ®íi ë §µ L¹t (L©m §ång) víi c¸c s¶n phÈm: khoai t©y, c¶i b¾p chïm, c¶i b¾p tÝm, sóp l¬, ng« rau, cÇn tái t©y, su su, su hµo... Thêi gian thu ho¹ch tõ 3 - 7 th¸ng, cung cÊp cho c¸c kh¸ch s¹n, c¸c bÕp ¨n cña ngo¹i giao ®oµn ë thµnh phè Hå ChÝ Minh, Vòng Tµu, c¸c tµu biÓn vµo ¨n hµng, cã thÓ b¸n thu ngo¹i tÖ m¹nh (xuÊt khÈu t¹i chç). - Quy ho¹ch c¸c vïng qu¶ tËp trung phôc vô cho xuÊt khÈu: §Ó chñ ®éng nguån nguyªn liÖu ®¸p øng nhu cÇu xuÊt khÈu, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc x©y dùng vµ quy ho¹ch c¸c vïng chuyªn canh cung cÊp qu¶ chÊt l­îng cao cho xuÊt khÈu (tham kh¶o phô lôc...) + Vïng ®ång b»ng s«ng Hång: më réng diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ trªn vïng ®Êt trèng ®åi träc, phï hîp víi c©y dµi ngµy (c©y v¶i); chuyÓn mét sè ®Êt ruéng lóa ch©n cao, cã kh¶ n¨ng t­íi tiªu sang trång c©y ¨n qu¶, chñ yÕu trång chuèi xuÊt khÈu qu¶ t­¬i (víi gièng cÊy m«) kho¶ng 40.000 ha. + Vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long: kh«ng më réng diÖn tÝch, chñ yÕu tËp trung th©m canh vµ c¶i t¹o v­ên t¹p quy m« hé gia ®×nh theo h­íng trång c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ phôc vô xuÊt khÈu nh­ chuèi, xoµi, nh·n, døa,... + Vïng §«ng Nam Bé: thu hÑp diÖn tÝch chuèi (chuèi sø) do kh«ng cã thÞ tr­êng xuÊt khÈu chuèi sÊy kh«, më réng diÖn tÝch chuyªn canh c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ cã nhu cÇu xuÊt khÈu nh­ ch«m ch«m, m¨ng côt, sÇu riªng. ViÖc quy ho¹ch vïng trång rau, c©y ¨n tr¸i cßn cho phÐp khai th¸c mét c¸ch hîp lý lîi thÕ so s¸nh cña n«ng nghiÖp. MÆt kh¸c, viÖc quy ho¹ch cßn cho phÐp n©ng cao hiÖu qu¶ khai th¸c c¬ së h¹ tÇng kü thuËt vµ c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn bè trÝ theo c¸c vïng chuyªn canh nµy. §©y lµ mét viÖc lµm ®óng ®¾n ®ßi hái sù chung søc, chung lßng cña Nhµ n­íc, c¸c Bé c¸c ngµnh, Tæng c«ng ty vµ nh©n d©n. §Æc biÖt, Nhµ n­íc cÇn cã tÇm nh×n ®Çy ®ñ ®Ó ®¶m b¶o quy ho¹ch ®ång bé gi÷a nhµ m¸y chÕ biÕn, vïng nguyªn liÖu, thÞ tr­êng tiªu thô mang l¹i lîi Ých toµn diÖn, l©u dµi. 3. Hç trî vÒ mÆt tµi chÝnh vµ tÝn dông ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶: Do ®Æc ®iÓm riªng biÖt cña nhãm hµng rau qu¶ lµ s¶n phÈm cã tÝnh thêi vô vµ h¬n n÷a s¶n l­îng l¹i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo yÕu tè tù nhiªn, khÝ hËu nªn ®©y lµ nhãm hµng cã tÝnh rñi ro cao, cÇn cã sù hç trî tõ phÝa Nhµ n­íc vÒ mÆt tµi chÝnh, tÝn dông. 3.1. ChÝnh s¸ch thuÕ: HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ th­êng ph¶i chÞu sù ®iÒu chØnh trùc tiÕp cña c¸c lo¹i thuÕ nh­: thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ xuÊt nhËp khÈu... ViÖc tÝnh thuÕ vµ thu thuÕ hiÖn nay cßn rÊt nhiÒu bÊt cËp, x¶y ra t×nh tr¹ng thu thuÕ trïng lÆp, chång chÐo. V× vËy, Nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch thu thuÕ râ rµng, thèng nhÊt nh»m chÊt khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶. * ThuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp: Nhµ n­íc nªn quy ®Þnh nép thuÕ thu theo h¹ng ®Êt vµ sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng, víi môc tiªu ®iÒu tiÕt ®Ó x©y dùng gi¸ b¶o hiÓm cho s¶n xuÊt khi gi¸ c¶ rau qu¶ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi xuèng thÊp. §èi víi vïng ®Êt trèng ®åi nói träc th× nªn cã sù miÔn gi¶m thuÕ h¬n n÷a ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi s¶n xuÊt më réng diÖn tÝch nµy, cô thÓ lµ sau 3 - 5 n¨m kÓ tõ khi diÖn tÝch ®­îc ®­a vµo khai th¸c th× míi thu thuÕ. * ThuÕ nhËp khÈu: §Ò nghÞ Nhµ n­íc thùc hiÖn chÕ ®é miÕn thuÕ nhËp khÈu c¸c lo¹i t­ liÖu s¶n xuÊt (m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ...) quan träng ®Ó t¹o ra søc chuyÓn biÕn míi cho nh÷ng mÆt hµng rau qu¶ xuÊt khÈu chñ yÕu. * ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng: §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu rau qu¶, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc ¸p dông møc thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶ ë møc 0%. 3.2. ChÝnh s¸ch ¸p dông tØ gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t: ChÝnh s¸ch ¸p dông tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t lµ mét mét nh÷ng c«ng cô ®iÒu tiÕt vµ hç trî tèt nhÊt cña Nhµ n­íc Tû gi¸ hèi ®o¸i thay ®æi cã ¶nh h­ëng lín ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng ho¸. Khi ®ång néi tÖ mÊt gi¸ so víi ®ång ngo¹i tÖ sÏ lµm cho hµng xuÊt khÈu trë nªn rÎ h¬n, cã ®iÒu kiÖn c¹nh tranh, th©m nhËp vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi dÉn ®Õn xuÊt khÈu t¨ng vµ ng­îc l¹i. V× vËy, ChÝnh phñ cÇn ph¶i khÐo lÐo, linh ho¹t trong viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i nh»m khuyÕn khÝch xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng rau qu¶ sao cho cã hiÖu qu¶. 3.3. ChÝnh s¸ch tÝn dông vµ b¶o hiÓm xuÊt khÈu: 3.3.1. ChÝnh s¸ch tÝn dông: §Ó ®¹t môc tiªu xuÊt khÈu rau qu¶, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n cña ng­êi kinh doanh xuÊt khÈu, ®ßi hái cã sù hç trî cña Nhµ n­íc th«ng qua chÝnh s¸ch cho vay vèn. ChÝnh s¸ch cho vay vèn hç trî ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ cÇn gi¶i quyÕt theo h­íng sau: - §èi víi ng­êi s¶n xuÊt, c¨n cø vµo ®Æc tÝnh thêi vô cña tõng lo¹i rau qu¶, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc t¨ng c­êng nguån vèn tÝn dông ®èi víi c¸c hé n«ng d©n. Thêi h¹n cho vay vèn bao gåm c¶ vèn ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n, trong ®ã: + Vèn ng¾n h¹n, cho ng­êi d©n vay trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh theo tõng vô ng¾n h¹n (kinh doanh rau vô ®«ng). + Vèn vay trung vµ dµi h¹n ®Ó ®Çu t­ chiÒu s©u, mua s¾m trang thiÕt bÞ vµ c©y trång ¨n qu¶ l©u n¨m. §èi víi c©y ¨n qu¶ xuÊt khÈu ph¶i sau nhiÒu n¨m míi ®­îc thu ho¹ch (v¶i, nh·n, xoµi...), ®Ò nghÞ Nhµ n­íc cho c¸c hé trång c©y ¨n qu¶ xuÊt khÈu l©u n¨m vay dµi h¹n trong thêi gian 4 - 5 n¨m, sau khi thu ho¹ch n«ng d©n sÏ tr¶ dÇn trong 5 n¨m tiÕp theo. Møc cho vay kho¶ng 35 - 40% suÊt ®Çu t­. §Ó khuyÕn khÝch c¸c hé n«ng d©n chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång h­íng vÒ xuÊt khÈu, khai hoang vïng ®Êt trèng, ®åi nói träc, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc cho vay víi l·i suÊt ­u ®·i. Vèn vay trung vµ dµi h¹n cÇn ®­îc më réng viÖc cung cÊp tÝn dông bëi c¸c hÖ thèng tÝn dông chÝnh thøc víi ®iÒu kiÖn thuËn lîi. HÖ thèng tÝn dông víi ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n nh­ Ng©n hµng ViÖt Nam cho ng­êi nghÌo vay lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó bï ®¾p nh÷ng thiÕu hôt cña hÖ thèng tÝn dông hiÖn nay. §Ò nghÞ ChÝnh phñ ®Èy m¹nh h¬n hÖ thèng tÝn dông nµy, ®Æc biÖt h­íng ng­êi nghÌo n«ng th«n tham gia trång rau qu¶ phôc vô xuÊt khÈu. - §èi víi c¸c dù ¸n trång c©y ¨n qu¶ tËp trung phôc vô xuÊt khÈu, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc ¸p dông ph­¬ng thøc liªn doanh, liªn kÕt víi n­íc ngoµi hoÆc ng©n hµng b¶o l·nh cho ng­êi s¶n xuÊt vay vèn tr¶ chËm, l·i suÊt thÊp, thêi gian dµi. - §èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc vµ ng©n hµng cho vay vèn víi l·i suÊt thÊp khi cÇn thùc hiÖn c¸c hîp ®ång lín, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp thu mua rau qu¶ víi sè l­îng lín vµo lóc chÝnh vô ®Ó chÕ biÕn, xuÊt khÈu. 3.3.2. ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm xuÊt khÈu: Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶, cã rÊt nhiÒu tr­êng hîp ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr­êng n­íc ngoµi, c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ph¶i xuÊt khÈu theo h×nh thøc b¸n chÞu, tr¶ chËm hoÆc d­íi h×nh thøc tÝn dông hµng ho¸ víi l·i suÊt ­u ®·i ®èi víi ng­êi mua n­íc ngoµi. ViÖc b¸n hµng nh­ vËy th­êng gÆp nhiÒu rñi ro (rñi ro do nguyªn nh©n kinh tÕ hoÆc chÝnh trÞ). Trong tr­êng hîp ®ã, ®Ó khuyÕn khÝch doanh nghiÖp m¹nh d¹n xuÊt khÈu hµng b»ng c¸ch b¸n chÞu, Nhµ n­íc cÇn ®øng ra b¶o hiÓm xuÊt khÈu nh»m ®Òn bï nÕu bÞ mÊt vèn. Th«ng th­êng tû lÖ ®Òn bï lµ 60 - 70%, nh­ng còng cã tr­êng hîp lµ 100%. Tuy nhiªn, ®Ó c¸c nhµ xuÊt khÈu ph¶i quan t©m ®Õn viÖc kiÓm tra thanh to¸n cña c¸c nhµ nhËp khÈu vµ quan t©m ®Õn viÖc thu tiÒn b¸n hµng sau khi hÕt thêi h¹n tÝn dông, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc duy tr× tû lÖ ®Òn bï kho¶ng 60 - 70%. HiÖn nay ë ViÖt Nam, Quü hç trî xuÊt khÈu (®­îc thµnh lËp ngµy 27 th¸ng 09 n¨m 1999 theo QuyÕt ®Þnh sè 195/1999/Q§ - TTg) thùc hiÖn nhiÖm vô b¶o hiÓm xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp nh­ng ho¹t ®éng cña Quü nµy ch­a hiÖu qu¶. §Ò nghÞ Nhµ n­íc cÇn sím ®­a ra c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Quü nµy ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ yªn t©m xuÊt khÈu. Ban hµnh quy chÕ tÝn dông hç trî xuÊt khÈu sö dông nguån vèn cña Quü hç trî xuÊt khÈu (QuyÕt ®Þnh sè 133/2001/Q§ - TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ). 4. §æi míi, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu: Thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu thùc chÊt lµ viÖc tæ chøc phèi hîp nghiªm ngÆt, ®ång bé, nhÊt qu¸n gi÷a chñ thÓ qu¶n lý (Nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cña Nhµ n­íc) vµ ®èi t­îng ®­îc qu¶n lý (c¸c doanh nghiÖp vµ hiÖp héi kinh doanh,...). Nhµ n­íc qu¶n lý xuÊt khÈu th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch, thñ tôc, v¨n b¶n ph¸p lý. Trong xu thÕ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, trong tiÕn tr×nh héi nhËp AFTA, ®æi míi, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu lµ cÇn thiÕt, cÊp b¸ch nh»m t¹o ra nh÷ng c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu. ë ViÖt Nam, tuy c¸c thñ tôc xuÊt khÈu ®· ®­îc ®¬n gi¶n ho¸ nh»m khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nh­ng nh×n chung vÉn cßn r­êm rµ, phøc t¹p. C¸c c¬ quan qu¶n lý xuÊt khÈu nhiÒu khi cßn tá ra quan liªu cöa quyÒn ®· g©y l·ng phÝ thêi gian còng nh­ c«ng søc vµ tiÒn b¹c cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã, c¸c thñ tôc h¶i quan vÉn ®ang lµ “nçi lo” cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. HÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p lý, c¸c quy ®Þnh cßn m©u thuÉn, chång chÐo, ch­a ®¶m b¶o ®­îc tÝnh ®ång bé, nhÊt qu¸n. N¨m 1999, ChÝnh phñ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh tù do ho¸ quyÒn xuÊt khÈu trùc tiÕp ®èi víi c¸c mÆt hµng nªu trong giÊy phÐp kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ kh«ng cÇn giÊy phÐp xuÊt khÈu. Nãi chung, cho ®Õn nay, hÇu hÕt c¸c mÆt hµng rau qu¶ ®Òu cã thÓ bu«n b¸n mµ kh«ng chÞu hµng rµo phi thuÕ. Tuy nhiªn, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶ trong thêi gian tíi, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc xo¸ bá c¸c rµo c¶n, nhÊt lµ vÒ tæ chøc, c¬ chÕ, thÓ chÕ vµ c¸c thñ tôc ®ang t¸c ®éng ®Õn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm rau qu¶, x©y dùng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý th­¬ng m¹i, phï hîp víi yªu cÇu cña AFTA, APEC vµ WTO, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c chøng tõ vµ thñ tôc xuÊt khÈu, ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vµ v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ, chi tiÕt c¸c chøng tõ vµ thñ tôc cho c¸c Bé ngµnh, c¬ quan cã liªn quan vµ c¸c doanh nghiÖp. §Ò nghÞ xo¸ bá mét sè thñ tôc vµ lÖ phÝ ch­a hîp lý liªn quan ®Õn xuÊt khÈu. Ngoµi ra, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc kiÓm tra, kiÓm so¸t tr­íc khi th«ng quan. C¸c mÆt hµng rau qu¶ (nhÊt lµ rau qu¶ t­¬i) cã ®Æc tÝnh rÊt dÔ h­ háng cho nªn c¸c thñ tôc kiÓm tra cÇn nhanh chãng ®Ó tr¸nh g©y ¸ch t¾c lµm ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng vµ phÈm cÊp cña hµng ho¸. Kiªn quyÕt xö lý t×nh tr¹ng s¸ch nhiÔu cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc trong ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶. Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch th­ëng xuÊt khÈu ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp xuÊt khÈu rau qu¶ víi khèi l­îng lín ®Ó khuyÕn khÝch ®éng viªn vÒ l©u dµi. 5. Hç trî Tæng c«ng ty vÒ th«ng tin thÞ tr­êng: Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Çy biÕn ®éng th× viÖc n¾m b¾t nhanh nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu nãi riªng. Trong thêi gian qua, Tæng c«ng ty ®· cã nhiÒu nç lùc ®Ó c¶i thiÖn t×nh h×nh th«ng tin thÞ tr­êng nh­ng trong thùc tÕ, Tæng c«ng ty vÉn ®ang bÞ ®éng trong cËp nhËt th«ng tin v× nhiÒu néi dung trong lÜnh vùc nµy v­ît khái tÇm víi cña Tæng c«ng ty. V× vËy, Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp cÇn ®Çu t­ hoÆc ®Þnh h­íng ®Çu t­ vèn, c«ng nghÖ, nh©n lùc ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng th«ng tin, dù b¸o thÞ tr­êng. Nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p ®Ó hç trî Tæng c«ng ty vÒ th«ng tin thÞ tr­êng. Cô thÓ lµ: Thø nhÊt, Nhµ n­íc cÇn thµnh lËp c¬ quan riªng chuyªn nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng rau qu¶ xuÊt khÈu. NhiÖm vô cña c¬ quan nµy lµ cung cÊp th«ng tin vÒ cung cÇu, gi¸ c¶, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng, dù b¸o kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c mÆt hµng rau qu¶ cña ViÖt Nam ë c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Thø hai, Nhµ n­íc cÇn t¨ng c­êng vai trß cña c¸c c¬ quan ®¹i diÖn th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam t¹i n­íc ngoµi. C¸c c¬ quan nµy ph¶i tÝch cùc thu thËp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng n­íc së t¹i, vÒ c¸c ®iÒu kiÖn b¸n hµng, phong tôc tËp qu¸n, c¸ch thøc lµm ¨n, c¸c c«ng ty cã kh¶ n¨ng hîp t¸c kinh doanh... ®Ó lËp ng©n hµng d÷ liÖu göi vÒ n­íc. Ngoµi ra, c¸c c¬ quan ®¹i diÖn th­¬ng m¹i cÇn t¹o ®iÒu kiÖn vµ hç trî c¸c nhµ xuÊt khÈu nh­ Tæng c«ng ty trong viÖc thµnh lËp chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn giíi thiÖu s¶n phÈm ë n­íc ngoµi; t¹o ®iÒu kiÖn cho Tæng c«ng ty thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i ë n­íc së t¹i; lËp ch­¬ng tr×nh cho c¸c ®oµn ®µm ph¸n cña Tæng c«ng ty gÆp gì c¸c kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. Thø ba, Nhµ n­íc cÇn n©ng cao h¬n n÷a vai trß vµ hiÖu qu¶ trong viÖc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®µm ph¸n ký kÕt hiÖp ®Þnh, tháa song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng. Xóc tiÕn xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ tr­êng chñ yÕu cã søc tiªu thô lín nh­ Mü, NhËt B¶n, EU, Trung Quèc, ASEAN. Thø t­, Thµnh lËp trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i, triÓn khai Ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i träng ®iÓm quèc gia, nghiªn cøu thµnh lËp quü xóc tiÕn th­¬ng m¹i cã sù ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh hç trî Tæng c«ng ty vÒ kinh phÝ tham gia c¸c ho¹t ®éng nh­ héi chî, triÓn l·m quèc tÕ, tiÕp thÞ t×m kiÕm vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô. Thø n¨m, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc x©y dùng quy chÕ th«ng tin ngµnh hµng gi÷a c¸c doanh nghiÖp ngµnh hµng, gi÷a c¸c doanh nghiÖp ngµnh hµng víi hiÖp héi, gi÷a c¸c hiÖp héi ngµnh hµng víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. 6. Mét sè kiÕn nghÞ kh¸c: - §Ò nghÞ Nhµ n­íc ®Çu t­ hîp lý cho c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc rau qu¶ ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ gièng míi, quy tr×nh trång trät, kü thuËt ch¨m sãc, b¶o vÖ thùc vËt, c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ sau thu ho¹ch vÒ rau qu¶. - §Ò nghÞ Nhµ n­íc thµnh lËp c¸c Quü b¶o hiÓm c©y trång ®Ó hç trî ng­êi s¶n xuÊt trong tr­êng hîp rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng nh­: s©u bÖnh g©y thiÖt h¹i mïa mµng, thiªn tai... - §Ò nghÞ Nhµ n­íc cho Tæng c«ng ty vay vèn ®Çu t­ tõ Quü hç trî ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc víi l·i suÊt ­u ®·i ®Æc biÖt v× ngµnh s¶n xuÊt rau qu¶ cã nhiÒu khã kh¨n h¬n vµ lîi nhuËn còng thÊp h¬n so víi c¸c ngµnh kh¸c. - §Ò nghÞ Nhµ n­íc tiÕp tôc hoµn chØnh hÖ tiªu chuÈn ®èi víi c¸c s¶n phÈm rau qu¶ xuÊt khÈu, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp tham gia kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ ph¶i tho¶ m·n c¸c tiªu chuÈn ®ã míi ®­îc tham gia xuÊt khÈu. §ång thêi nghiªm kh¾c xö lý c¸c tr­êng hîp vi ph¹m vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng, g©y mÊt uy tÝn cho ngµnh rau qu¶. Cã nh­ vËy, c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ ®Þnh h­íng s¶n xuÊt nh»m t¹o ra c¸c s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng xuÊt khÈu. - §Ò nghÞ Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó sím h×nh thµnh HiÖp héi Rau qu¶ ViÖt Nam. Tæ chøc nµy lµ ®Çu mèi giao l­u víi c¸c tæ chøc quèc tÕ, thèng nhÊt ®iÒu hµnh viÖc kinh doanh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶. HiÖp héi ®­îc thµnh lËp cßn nh»m môc ®Ých xóc tiÕn sù liªn kÕt gi÷a khu vùc Nhµ n­íc vµ t­ nh©n. - VÒ phÝa c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, cÇn t¨ng c­êng vai trß qu¶n lý nhµ n­íc trong lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶, thùc sù t¹o m«i tr­êng b×nh ®¼ng cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶. - §Ò nghÞ Nhµ n­íc ®Æc biÖt quan t©m ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kü thuËt ë vïng chuyªn canh s¶n xuÊt rau qu¶, bao gåm hÖ thèng ®­êng s¸, ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, hÖ thèng t­íi tiªu phôc vô s¶n xuÊt - l­u th«ng rau qu¶, ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô phôc vô cho qu¸ tr×nh kinh doanh rau qu¶ xuÊt khÈu. kÕt luËn N­íc ta ®ang b­íc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn míi víi xu thÕ héi nhËp vµ tù do ho¸ th­¬ng m¹i diÔn ra m¹nh mÏ. XuÊt khÈu lu«n ®­îc xem nh­ lµ ®éng lùc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Do ®ã, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nãi chung, xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng rau qu¶ nãi riªng rÊt cÇn ®­îc chó träng trong nÒn kinh tÕ cña n­íc ta. §Èy m¹nh xuÊt khÈu rau qu¶ kh«ng chØ lµ biÖn ph¸p t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho lùc l­îng lao ®éng dåi dµo ë n«ng th«n, gãp phÇn t¨ng tr­ëng GDP, mµ cßn cã ý nghÜa quan träng hµng ®Çu t¹o ra nguån ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh rau qu¶ ViÖt Nam ®· gÆt h¸i ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ, trong ®ã Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá. Víi chiÕn l­îc kinh doanh hîp lý cïng víi sù ®oµn kÕt, hîp t¸c gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, Tæng c«ng ty ®· ph¸t huy ®­îc tèi ®a n¨ng lùc vµ thÕ m¹nh ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶. C¸c mÆt hµng rau qu¶ xuÊt khÈu chñ lùc cña Tæng c«ng ty nh­ døa hép, v¶i hép, n­íc hoa qu¶, d­a chuét dÇm dÊm, rau qu¶ sÊy muèi... ®· cã mÆt ë nhiÒu quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn toµn thÕ giíi vµ ngµy cµng ®­îc ®«ng ®¶o kh¸ch hµng n­íc ngoµi chÊp nhËn. Tæng c«ng ty kh«ng ngõng ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, c¶i tiÕn mÉu m·, n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. Bªn c¹nh ®ã, c«ng t¸c liªn doanh, liªn kÕt; xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh»m t×m kiÕm b¹n hµng vµ thÞ tr­êng míi ®­îc ®Æc biÖt chó träng nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m, gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng cho hµng chôc ngµn lao ®éng. Ngoµi ra, viÖc ®Çu t­ vµo c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn cña Tæng c«ng ty ®ang gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh kinh doanh Tæng c«ng ty còng gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n nh­ gi¸ rau qu¶ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi lu«n biÕn ®éng vµ ë møc thÊp, c¹nh tranh gay g¾t tõ c¸c ®èi thñ lín nh­ Trung Quèc, Th¸i Lan, Ên §é,... H¬n n÷a, ViÖt Nam ®· gia nhËp khu vùc mËu dÞch tù do AFTA vµ tiÕn tíi sÏ gia nhËp WTO nªn rau qu¶ cña ViÖt Nam nãi chung vµ cña Tæng c«ng ty nãi riªng sÏ ph¶i c¹nh tranh víi rau qu¶ cña c¸c n­íc kh¸c. V× vËy, Tæng c«ng ty cÇn ph¶i cè g¾ng vµ nç lùc h¬n n÷a ®Ó tån t¹i vµ c¹nh tranh. Tin t­ëng r»ng víi sù ®æi míi linh ho¹t trong kinh doanh, Tæng c«ng ty sÏ ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu kinh doanh cña m×nh, tiÕp tôc ph¸t huy vai trß lµ mét ®¬n vÞ hµng ®Çu trong ngµnh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam. Phô lôc Phô lôc 1: Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam STT Tªn c«ng ty I V¨n phßng Tæng c«ng ty II C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn 1 C«ng ty XNK Rau qu¶ I 2 C«ng ty XNK Rau qu¶ II 3 C«ng ty XNK Rau qu¶ III 4 C«ng ty XNK N«ng s¶n TP Hµ Néi 5 C«ng ty XNK N«ng s¶n vµ TPCB §µ N½ng 6 C«ng ty XNK NS Thùc phÈm Tp Hå ChÝ Minh 7 C«ng ty Gièng Rau qu¶ 8 C«ng ty VËt t­ vµ XNK 9 C«ng ty s¶n xuÊt vµ DV vËt t­ kü thuËt 10 C«ng ty vËn t¶i vµ ®¹i lý vËn t¶i 11 C«ng ty §Çu t­ XNK N«ng l©m s¶n 12 C«ng ty GN vµ XNK H¶i Phßng 13 C«ng ty TPXK B¾c Giang 14 C«ng ty TPXK §ång Giao 15 Nhµ m¸y TPXK Nam Hµ 16 C«ng ty Rau qu¶ Thanh Ho¸ 17 C«ng ty Rau qu¶ Hµ TÜnh 18 C«ng ty Rau qu¶ Sa Pa 19 C«ng ty CBTPXK Qu¶ng Ng·i 20 C«ng ty TPXK T©n B×nh 21 C«ng ty CBTPXK Kiªn Giang III C¸c c«ng ty cæ phÇn 22 C«ng ty CP In vµ Bao b× Mü Ch©u 23 C«ng ty CP C¶ng Rau qu¶ 24 C«ng ty CP SX vµ DV XNK Rau qu¶ Sµi Gßn 25 C«ng ty CP XNK §iÒu vµ hµng NSTP Tp HCM 26 C«ng ty CP TPXK H­ng Yªn 27 C«ng ty CP XNK Rau qu¶ Tam HiÖp 28 C«ng ty CP X©y dùng vµ SX VLXD 29 C«ng ty CP Vian IV C¸c c«ng ty liªn doanh 30 C«ng ty TP vµ NGK Dona Newtower 31 C«ng ty hép s¾t Tovecan 32 C«ng ty LD TNHH CB gia vÞ XNK Vinaharris 33 C«ng ty LD Bao b× Crown Vinalimex 34 C«ng ty LD TNHH Luveco V C¸c chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn 35 Chi nh¸nh Tæng c«ng ty t¹i L¹ng S¬n 36 Chi nh¸nh Tæng c«ng ty t¹i H¶i Phßng 37 Chi nh¸nh Tæng c«ng ty t¹i Tp Hå ChÝ Minh 38 V¨n phßng ®¹i diÖn Tæng c«ng ty t¹i Matxc¬va - CHLB Nga 39 V¨n phßng ®¹i diÖn Tæng c«ng ty t¹i Philadenphia - Mü Nguån: Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam Phô lôc 2: §Þnh h­íng s¶n phÈm vµ thÞ tr­êng cho xuÊt khÈu S¶n phÈm chñ lùc S¶n phÈm ®a d¹ng ThÞ tr­êng chÝnh I. Rau qu¶ t­¬i - B¾p c¶i, khoai t©y, hµnh t©y, cµ rèt, d­a hÊu, tái, gõng, nghÖ - Su hµo, sóp l¬, tái t©y, ®Ëu qu¶, cµ chua, d­a chuét, nÊm h­¬ng,... - Liªn bang Nga, mét sè n­íc Ch©u ¸ nh­ NhËt B¶n - Chuèi tiªu, v¶i - Thanh long, nh·n, cam, quýt, chanh, xoµi, døa, ch«m ch«m, ®u ®ñ, sÇu riªng,... - §«ng B¾c ¸, Liªn bang Nga, Trung Quèc, Trung CËn §«ng... vµ mét sè n­íc kh¸c - Hoa lay ¬n, hoa kÌn, phong lan - Hoa, c©y c¶nh kh¸c. - NhËt B¶n, Liªn bang Nga II. §å hép, n­íc qu¶ ®«ng l¹nh - Døa, d­a chuét, v¶i, ch«m ch«m, xoµi, thanh long, ®u ®ñ, m¬ - N­íc gi¶i kh¸t hoa qu¶ tù nhiªn - §«ng l¹nh: Døa - C« ®Æc vµ pure: Døa, xoµi, cµ chua - Chuèi, æi, na, ng«, ®Ëu c«ve, ®Ëu Hµ Lan, m¨ng tre, nÊm, rau, gia vÞ kh¸c. - Rau qu¶ ®«ng l¹nh kh¸c. - Pure qu¶ kh¸c - Liªn bang Nga, T©y B¾c ¢u, §«ng ¢u, Mü, NhËt B¶n, Trung Quèc, mét sè n­íc Ch©u ¸, óc kh¸c. III. Rau qu¶ sÊy muèi - Chuèi sÊy, nh©n h¹t ®iÒu - D­a chuét, nÊm muèi - C¸c lo¹i rau qu¶ sÊy muèi kh¸c - Liªn bang Nga, NhËt B¶n, Mü vµ mét sè n­íc B¾c Mü. IV. Gia vÞ - H¹t tiªu, ít, tái, gõng - NghÖ, quÕ, håi, giÒng - Ch©u Phi, Liªn bang Nga, Trung §«ng vµ mét sè n­íc kh¸c V. Gièng rau - H¹t rau muèng, rau c¶i c¸c lo¹i, cñ tái - C¸c lo¹i gièng rau, ®Ëu, gia vÞ nhiÖt ®íi - Ch©u Phi, Ch©u ¸, Ch©u Mü La tinh Nguån: Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam Môc lôc Lêi më ®Çu.................................................................................... 1 Ch­¬ng 1. Nhu cÇu tiªu thô rau qu¶ cña thÕ giíi vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam .................................................................. 3 I. Nhu cÇu tiªu thô rau qu¶ cña thÕ giíi .......................................... 3 1. Nhu cÇu tiªu thô rau cña thÕ giíi ............................................ 4 2. Nhu cÇu tiªu thô qu¶ cña thÕ giíi ........................................... 8 II. Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt rau qu¶ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ............... 12 1. §iÒu kiÖn thuËn lîi ................................................................. 12 2. Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt rau qu¶ cña ViÖt Nam .............................. 17 3. ChÕ biÕn vµ b¶o qu¶n rau qu¶ ................................................. 21 III. Kh¶ n¨ng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam ............................. 25 1. Mét sè quan ®iÓm vÒ thóc ®Èy xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam ............................................................................................ 25 2. Kh¶ n¨ng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam ............................ 25 3. Mét sè nhËn xÐt vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam 31 Ch­¬ng 2. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu rau qu¶ cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam .................................................................. 33 I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam ........................................................................... 33 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam ............................................................ 33 2. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam .............................................................................. 36 3. C¬ cÊu tæ chøc vµ ®iÒu hµnh cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam .................................................................... 37 II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu rau qu¶ cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam............................................................................ 41 1. MÆt hµng xuÊt khÈu ................................................................ 41 2. Kim ng¹ch xuÊt khÈu ............................................................. 47 3. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu .............................................................. 48 4. Gi¸ rau qu¶ xuÊt khÈu ............................................................. 55 5. ChÊt l­îng rau qu¶ xuÊt khÈu ................................................ 58 6. C¸c ®¬n vÞ tham gia xuÊt khÈu ............................................... 60 III. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng xuÊt khÈu rau qu¶ cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam ................................................................... 62 1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc ..................................................................... 62 2. Tån t¹i .................................................................................... 64 Ch­¬ng 3. Ph­¬ng h­íng, môc tiªu vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu rau qu¶ cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam.... 68 I. Ph­¬ng h­íng, môc tiªu xuÊt khÈu rau qu¶ cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam trong thêi gian tíi ............................ 68 1. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ......................................................... 68 2. Môc tiªu xuÊt khÈu rau qu¶ ®Õn n¨m 2010 ............................ 70 II. Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu rau qu¶ cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam trong thêi gian tíi ........................ 73 1. Qu¶n lý chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ................................. 73 2. §a d¹ng hãa c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu, n©ng cao chÊt l­îng mÆt hµng rau qu¶ trªn thÞ tr­êng ................................................ 78 3. §Èy m¹nh c«ng t¸c thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i .............................................................................................. 80 4. Thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶ ............................................................................... 82 5. X©y dùng vµ hoµn thiÖn c¸c trung t©m kiÓm tra chÊt l­îng vµ cung øng rau qu¶ s¹ch, chÊt l­îng cao .................................. 83 III. KiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc ............................................................. 83 1. Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i ................ 84 2. Quy ho¹ch c¸c vïng chuyªn canh rau qu¶ phôc vô xuÊt khÈu............................................................................................. 84 3. Hç trî vÒ mÆt tµi chÝnh vµ tÝn dông ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu rau qu¶ ....................................................................... 86 4. §æi míi, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu..... 89 5. Hç trî Tæng c«ng ty vÒ th«ng tin thÞ tr­êng ........................... 91 6. Mét sè kiÕn nghÞ kh¸c ............................................................ 92 KÕt luËn......................................................................................... 94 Phô lôc ......................................................................................... 96 Tµi liÖu tham kh¶o.................................................................. Tµi liÖu tham kh¶o 1. GS.TS. Bïi Xu©n L­u, Gi¸o tr×nh kinh tÕ ngo¹i th­¬ng - Tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng, NXB Gi¸o dôc 2002 2. B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c s¶n kinh doanh cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam c¸c n¨m tõ 1998 - 2002. 3. §iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam. 4. §Ò ¸n ph¸t triÓn rau qu¶ ®Õn n¨m 2010 cña Tæng c«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam. 5. B¶n tin thÞ tr­êng sè 17, 19, 29/2003 cña Tæng C«ng ty Rau qu¶, N«ng s¶n ViÖt Nam. 6. §Ò ¸n ph¸t triÓn rau, qu¶ vµ hoa, c©y c¶nh thêi kú 1999 - 2010, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, n¨m 1999. 7. Dù th¶o ®Ò ¸n ph¸t triÓn ngµnh rau qu¶ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 - Bé Th­¬ng m¹i. 8. §Ò ¸n ®Èy m¹nh xuÊt khÈu rau, hoa qu¶, trong giai ®o¹n 2001 - 2010 - Bé Th­¬ng m¹i. 9. Ngµnh rau qu¶ ë ViÖt Nam, ViÖn nghiªn cøu chÝnh s¸ch l­¬ng thùc Quèc tÕ, 2002 10. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn N«ng nghiÖp - N«ng th«n ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, ViÖn Quy ho¹ch vµ ThiÕt kÕ N«ng nghiÖp, 2000. 11. TriÓn väng thÞ tr­êng n«ng s¶n thÕ giíi, Vô ChÝnh s¸ch, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, 2003 12. PGS.TS. NguyÔn Sinh Cóc, N«ng nghiÖp - N«ng th«n ViÖt Nam thêi kú ®æi míi (1986 - 2002), NXB Thèng Kª - Hµ Néi 2003. 13. Hoµng TuyÕt Minh, TrÇn Minh NhËt, Vò TuyÕt Lan, ChÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm rau qu¶, NXB N«ng nghiÖp n¨m 2001. 14. PGS.TS. Hoµng ViÖt, MÊy vÊn ®Ò vÒ ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n tr¸i ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi, tr 19 - 22, b¸o kinh tÕ vµ ph¸t triÓn sè 25/2003. 15. GS. TS. TrÇn ThÕ Tôc, PTS. Lª B¸ Th¨ng, C¸c ph­¬ng ph¸p sö dông trªn thÞ tr­êng thu mua, b¸n bu«n, b¸n lÎ vµ c¸c dÞch vô hç trî cho thÞ tr­êng rau qu¶, NXB Thèng kª 2002. 16. Minh Khoa, XuÊt khÈu døa, mét thêi c¬ bÞ bá ngá, b¸o ThÞ tr­êng vµ Gi¸ c¶ 9/2002 17. Th«ng tin chuyªn ®Ò - B¶n tin phôc vô l·nh ®¹o, sè 6 n¨m 2002, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n. 18. Chuyªn ®Ò Kinh tÕ - Héi nhËp, XuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp hiÖn nay, tr 11 - 13, b¸o thÞ tr­êng sè 228 + 229/2003. 19. Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2001, 2002, NXB Thèng kª n¨m 2002, 2003. 20. FAO Agricultural and Fishery Statistic Book 2002 21. Website cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n: vµ 22. Website cña Bé Th­¬ng m¹i: 23. Website cña Tæ chøc N«ng- L­¬ng Liªn hiÖp quèc: