Đề tài Kết hợp dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp trong thực hiện quy chế dân chủ ở xã trên địa bàn thành phố Hà Nội

®¹o cña §¶ng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh mäi th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. V× vËy, ®æi míi néi dung, ph−¬ng thøc l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi chÝnh quyÒn, nhÊt lµ ë c¬ së ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cÇn cã lêi gi¶i ®¸p. 98 Trong thêi gian gÇn ®©y, sù ph©n ®Þnh vÒ chøc n¨ng gi÷a §¶ng vµ chÝnh quyÒn cã nhiÒu tiÕn bé, nh−ng t×nh tr¹ng võa bu«ng láng vai trß l·nh ®¹o, võa bao biÖn lµm thay viÖc cña chÝnh quyÒn hoÆc chÝnh quyÒn tù ý quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò mµ kh«ng xin ý kiÕn chØ ®¹o cña cÊp ñy diÔn ra kh«ng Ýt ë tæ chøc c¬ së §¶ng nhÊt lµ ë x·, ph−êng, thÞ trÊn. Nh− vËy, viÖc bu«ng láng c«ng t¸c l·nh ®¹o, bao biÖn, lµm thay c«ng viÖc cña chÝnh quyÒn ®Òu kh«ng ®óng. Tuy nhiªn, còng cÇn l−u ý r»ng, ë nh÷ng x·, ph−êng mµ c¸n bé chñ chèt cña chÝnh quyÒn h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é kiÕn thøc, n¨ng lùc vµ tr¸ch nhiÖm yÕu, cã biÓu hiÖn vi ph¹m nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ, chuyªn quyÒn, ®éc ®o¸n, nªn rÊt dÔ dÉn tíi vi ph¹m ph¸p luËt. Nh÷ng tr−êng hîp ®ã, cÊp ñy §¶ng ph¶i cÇm tay, chØ viÖc, can thiÖp, c¶nh b¸o ®Ó chÆn ®øng c¸c sai ph¹m cã thÓ x¶y ra cña chÝnh quyÒn lµ thùc sù cÇn thiÕt. NÕu l¶ng tr¸nh vÊn ®Ò ®ã th× tæ chøc §¶ng l¹i r¬i vµo quan liªu, bu«ng láng vai trß l·nh ®¹o. HÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së bao gåm §¶ng, chÝnh quyÒn, c¸c ®oµn thÓ chÝnh trÞ, x· héi… trong ®ã §¶ng vµ chÝnh quyÒn lµ hai thùc thÓ trô cét cña hÖ thèng ®ã. §¶ng võa lµ mét bé phËn ®ång thêi lµ h¹t nh©n l·nh ®¹o hÖ thèng chÝnh trÞ. Tõ b¶n chÊt ®ã nªn chøc n¨ng cña §¶ng vµ chÝnh quyÒn còng cã sù kh¸c nhau: ®¶ng l·nh ®¹o chÝnh trÞ, nhµ n−íc ®iÒu hµnh b»ng ph¸p luËt. CÇn ph¶i thÊy r»ng ph−¬ng thøc l·nh ®¹o ë trung −¬ng dÔ ph©n ®Þnh r¹ch rßi h¬n so víi cÊp c¬ së. Cµng xuèng cÊp c¬ së th× tÝnh chÊt, ®Þnh l−îng cô thÓ, t¸c chiÕn cña cÊp c¬ së thÓ hiÖn rÊt râ. Do ®ã sù ph©n ®Þnh ph−¬ng thøc l·nh ®¹o cña §¶ng ñy ë cÊp x· còng chØ cã tÝnh chÊt t−¬ng ®èi. V× vËy, cÇn x©y dùng quy chÕ l·nh ®¹o cña §¶ng ñy ®Ó x¸c ®Þnh vµ lµm râ c«ng viÖc nµo §¶ng ñy l·nh ®¹o, cho ý kiÕn, lo¹i c«ng viÖc nµo chÝnh quyÒn tæ chøc thùc hiÖn råi b¸o c¸o sau. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi chóng ta ®ang thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc, th× cÇn ph¶i ®æi míi ph−¬ng thøc l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi chÝnh quyÒn x·, võa lµ yªu cÇu kh¸ch quan ®ång thêi nã còng phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc v× nh÷ng lý do sau: 99 - NhiÖm vô chÝnh trÞ cña §¶ng, cña tõng ®¶ng bé ®Þa ph−¬ng ®· cã nh÷ng thay ®æi, ®©y lµ thêi kú chóng ta thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc. - Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ cïng víi nÒn kinh tÕ tri thøc t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc nãi chung vµ ë mçi ®Þa ph−¬ng nãi riªng. - Tr×nh ®é kiÕn thøc c¸c mÆt cña c¸n bé, ®¶ng viªn ®−îc n©ng lªn. - Tr×nh ®é cña d©n chóng còng ®−îc n©ng lªn nhiÒu so víi vµi thËp kû gÇn ®©y. ChÝnh v× nh÷ng nguyªn nh©n ®ã, víi t− c¸ch lµ tæ chøc cã vai trß l·nh ®¹o, ban chÊp hµnh ®¶ng bé x· cÇn tËp trung, l·nh ®¹o theo nh÷ng néi dung, ph−¬ng thøc l·nh ®¹o sau: Trªn c¬ së tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña ®Þa ph−¬ng m×nh, cÇn x©y dùng nghÞ quyÕt, ch−¬ng tr×nh l·nh ®¹o phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan, ®−îc sù ®ång thuËn cña nh©n d©n trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, ng©n s¸ch, an ninh quèc phßng. Ph¶i l·nh ®¹o, cñng cè, kiÖn toµn tæ chøc bé m¸y, thèng nhÊt l·nh ®¹o, qu¶n lý c«ng t¸c c¸n bé tõ kh©u quy ho¹ch, ®µo t¹o, bè trÝ sö dông… §¶ng ñy ph¶i quyÕt ®Þnh theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. T¨ng c−êng kiÓm tra viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô cña chÝnh quyÒn trªn c¬ së nghÞ quyÕt, ch−¬ng tr×nh ®Ó ®¶m b¶o ®Þnh h−íng cña ®¶ng ñy. Coi träng viÖc kiÓm tra, chØ ®¹o tæ chøc thùc hiÖn nh»m bæ sung, hoµn thiÖn c¸c chñ tr−¬ng, nghÞ quyÕt, kiÓm tra ®¶ng viªn chÊp hµnh §iÒu lÖ §¶ng. L·nh ®¹o viÖc phèi hîp thèng nhÊt gi÷a c¸c tæ chøc trong hÖ thèng chÝnh trÞ, nh»m ®−a nghÞ quyÕt cña ®¶ng ñy vµo cuéc sèng, mang l¹i lîi Ých cho nh©n d©n lao ®éng. MÆt kh¸c, th«ng qua c¸ nh©n ®¶ng viªn, c¸n bé chñ chèt trong bé m¸y chÝnh quyÒn ®Ó ®iÒu hµnh qu¶n lý bé m¸y cã hiÖu qu¶, th«ng qua ®éi ngò 100 ®¶ng viªn ®Ó gi¸o dôc, vËn ®éng quÇn chóng thùc hiÖn tèt nhiÖm vô chÝnh trÞ. Bé m¸y chÝnh quyÒn trong s¹ch lµ chøng tá §¶ng m¹nh, ®æi míi néi dung, ph−¬ng thøc l·nh ®¹o phï hîp. Theo t¸c gi¶, ®Ó n©ng cao chÊt l−îng ph−¬ng thøc l·nh ®¹o cña ®¶ng ®èi víi chÝnh quyÒn vµ n©ng cao vai trß ®iÒu hµnh qu¶n lý cña chÝnh quyÒn cÇn thùc hiÖn tèt mét sè vÊn ®Ò sau: - TËp trung chÊt l−îng, n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé chñ chèt lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh t¹o sù chuyÓn biÕn vÒ chÊt c¸c mÆt c«ng t¸c cña ®¶ng ñy, chÝnh quyÒn, bëi c¸n bé lu«n lµ "c¸i gèc cña mäi c«ng viÖc". Chñ tr−¬ng lÊy phiÕu tÝn nhiÖm ®èi víi c¸n bé chñ chèt do H§ND x· bÇu vµ tr−ëng th«n, tæ tr−ëng tæ d©n phè võa cã ý nghÜa ®éng viªn khÝch lÖ võa c¶nh b¸o, rung chu«ng ®Ó c¸n bé lu«n lµ nh÷ng c«ng béc cña nh©n d©n, toµn t©m, toµn ý phôc vô nh©n d©n. MÆt kh¸c, viÖc lÊy phiÕu tÝn nhiÖm ®èi víi c¸n bé chñ chèt c¬ së còng lµ tiÕp tôc thùc hiÖn vµ më réng d©n chñ trùc tiÕp cña nh©n d©n. §©y còng lµ h×nh thøc kÕt hîp gi÷a d©n chñ ®¹i diÖn vµ d©n chñ trùc tiÕp trong thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së. - Thùc hiÖn tèt nguyªn t¾c tËp thÓ l·nh ®¹o, c¸ nh©n phô tr¸ch, hai vÊn ®Ò nµy liªn quan chÆt chÏ víi nhau. Mét chñ tr−¬ng, nghÞ quyÕt ®óng cã tÝnh kh¶ thi trong cuéc sèng ngoµi trÝ tuÖ cña tËp thÓ cßn ph¶i c¸ thÓ hãa tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n phô tr¸ch, ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng "cha chung kh«ng ai khãc". - Coi träng c«ng t¸c tæng kÕt, rót kinh nghiÖm vÒ néi dung, ph−¬ng thøc l·nh ®¹o cña ®¶ng ñy trong tõng thêi ®iÓm, lÜnh vùc ®Ó n©ng tÇm trÝ tuÖ, c¸ch thøc, ph−¬ng ph¸p theo h−íng s¸t thùc tiÔn c¬ së, võa t¨ng c−êng vai trß l·nh ®¹o cña ®¶ng, võa kh«ng bao biÖn lµm thay c«ng viÖc cña chÝnh quyÒn. - T¨ng c−êng chØ ®¹o, kiÓm tra cña tæ chøc ®¶ng cÊp trªn, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng tæ chøc c¬ së ®¶ng yÕu kÐm kÐo dµi, ®Ó lo¹i bá nh÷ng nh©n tè c¶n trë ®Õn sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña §¶ng, gióp ®¶ng trë l¹i vÞ trÝ tiªn phong, h¹t nh©n l·nh ®¹o chÝnh trÞ ë c¬ së. 101 VÊn ®Ò ®æi míi néi dung, ph−¬ng thøc l·nh ®¹o ®èi víi chÝnh quyÒn x· trong thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së ph¶i h−íng tíi môc tiªu x©y dùng chÝnh quyÒn trong s¹ch, v÷ng m¹nh ®Ó chÝnh quyÒn ®ã lu«n ®¹i diÖn vµ mang l¹i lîi Ých cho nh©n d©n lao ®éng, thùc sù lµ nhµ n−íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n. 3.3. §æi míi vµ n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng cña Héi ®ång nh©n d©n x· HiÕn ph¸p n¨m 1992 cña n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam qui ®Þnh: "Héi ®ång nh©n d©n lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n−íc ë ®Þa ph−¬ng, ®¹i diÖn cho ý chÝ, nguyÖn väng vµ quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n, do nh©n d©n ®Þa ph−¬ng bÇu ra, chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc nh©n d©n ®Þa ph−¬ng vµ c¬ quan nhµ n−íc cÊp trªn" [26]. Theo ®ã, H§ND lµ cÇu nèi gi÷a nh©n d©n vµ c¸c c¬ quan nhµ n−íc, H§ND võa ®¹i diÖn cho nh©n d©n ®Þa ph−¬ng, võa ®¹i diÖn cho quyÒn lùc nhµ n−íc. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi chóng ta ®ang ph©n cÊp vµ giao quyÒn m¹nh cho chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, c¬ së trong qu¶n lý nhµ n−íc võa ®¶m b¶o hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch, ph¸p luËt th× vai trß ®¹i diÖn cho nh©n d©n ë ®Þa ph−¬ng, c¬ së ngµy cµng cã ý nghÜa quan träng. H§ND cã c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n lµ quyÕt ®Þnh vµ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña H§ND. C¸c chøc n¨ng cña H§ND ®−îc ph¸p luËt qui ®Þnh. Tõ §iÒu 29 ®Õn §iÒu 34 cña LuËt tæ chøc H§ND vµ UBND gåm qui ®Þnh vÒ nhiÖm vô quyÒn h¹n trong lÜnh vùc kinh tÕ - v¨n hãa - x· héi vµ ®êi sèng, khoa häc, c«ng nghÖ vµ m«i tr−êng, quèc phßng, an ninh, trËt tù an toµn x· héi, chÝnh s¸ch d©n téc, chÝnh s¸ch t«n gi¸o, thi hµnh ph¸p luËt, nhiÖm vô, quyÒn h¹n x©y dùng chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ qu¶n lý ®Þa giíi hµnh chÝnh cña H§ND. Víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô trªn, cÇn ph©n cÊp m¹nh h¬n cho H§ND, ®Ó H§ND cã quyÒn quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò g¾n víi ®Þa ph−¬ng, theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. TÝnh chÊt cña quyÒn lùc ®−îc ph©n cÊp nµy thÓ hiÖn vai trß tù qu¶n theo ph¸p luËt cña H§ND. 102 §Ó thùc hiÖn râ h¬n vai trß tù qu¶n theo ph¸p luËt cña H§ND cÊp x· cÇn x¸c ®Þnh râ thªm quyÒn h¹n cña H§ND cÊp x· kh«ng chØ miÔn nhiÖm, b·i nhiÖm mµ cßn cã quyÒn bá phiÕu tÝn nhiÖm ®èi víi c¸c chøc danh do H§ND bÇu ra, kh«ng chØ gi¸m s¸t c¬ quan hµnh chÝnh cïng cÊp mµ cßn cã quyÒn gi¸m s¸t nh÷ng c«ng viÖc do cÊp trªn thùc hiÖn trªn ®Þa bµn x·, ph−êng, thÞ trÊn. §Ó tiÕp tôc n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng cña H§ND cÊp x· th× chóng ta ph¶i tiÕp tôc cñng cè, kiÖn toµn tæ chøc bé m¸y cña H§ND cÊp x·. Thùc tÕ, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô cho thÊy: ®èi víi H§ND cÊp x· ch−a thùc sù ®−îc coi träng ®óng møc trong c«ng t¸c chuÈn bÞ kú häp, néi dung th¶o luËn, nghÞ quyÕt trong kú häp nhiÒu trong khi ®ã thêi gian cho mçi kú häp ch−a t−¬ng xøng, c¸c kú häp ®Òu bµn, th¶o luËn, ®Òu x¸c ®Þnh ph−¬ng h−íng gi¶i ph¸p, c«ng viÖc ph¶i lµm, c¬ quan ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm nh−ng ch−a cã biÖn ph¸p xö lý cô thÓ nÕu c¬ quan, c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu cña H§ND. H§ND chØ míi dõng l¹i ë vai trß lµ c¬ quan ®¹i diÖn chø ch−a thùc hiÖn hÕt chøc n¨ng, vai trß lµ c¬ quan quyÒn lùc cña nhµ n−íc ë ®Þa ph−¬ng, c¬ së. Bªn c¹nh ®ã viÖc tr¶ lêi chÊt vÊn cña c¸c ban ngµnh cã liªn quan ®Õn quyÒn vµ lîi Ých cña c«ng d©n, liªn quan ®Õn viÖc thùc thi quyÒn lùc nhµ n−íc cßn chung chung, ch−a thùc sù tËp trung vµo viÖc lµm râ tr¸ch nhiÖm cña tËp thÓ, c¸ nh©n vµ ch−a cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc hoÆc kh¶ thi ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò mµ ®¹i biÓu H§ND chÊt vÊn, nh©n d©n quan t©m vµ kiÕn nghÞ. Do vËy, ®Ó n©ng cao chÊt l−îng h¬n n÷a cña kú häp H§ND cÊp x·, ®¶m b¶o H§ND cÊp x· võa lµ c¬ quan quyÒn lùc cña nhµ n−íc ë ®Þa ph−¬ng võa thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c chøc n¨ng cña m×nh, ®¶m b¶o thùc hiÖn nghiªm tóc lµ nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn cho cö tri vµ nh©n d©n trong ®Þa ph−¬ng cña m×nh th× H§ND kiÖn toµn tæ chøc, n©ng cao chÊt l−îng kú häp cña H§ND cÊp x·: nh− lµm tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ kú häp H§ND nhÊt lµ chuÈn bÞ nh÷ng néi dung b¸o c¸o, tê tr×nh, ®Ò ¸n, dù th¶o nghÞ quyÕt… cña H§ND t¹i kú häp, trªn c¬ së ®ã 103 cung cÊp ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin cho c¸c ®¹i biÓu H§ND nghiªn cøu, ®¸nh gi¸, so s¸nh thùc hiÖn nhiÖm vô cña H§ND víi thùc tiÔn ®Ó ®ãng gãp vµ ®Ò ra nh÷ng ph−¬ng h−íng gi¶i ph¸p thùc hiÖn nhiÖm vô cña H§ND. MÆt kh¸c, cã kÕ ho¹ch tuyªn truyÒn, ®−a tin vÒ kú häp cña H§ND ®Ó thu hót sù chó ý cña nh©n d©n, phèi hîp tèt gi÷a H§ND, MTTQ, UBND vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng liªn quan, n©ng cao tiªu chuÈn vµ chÊt l−îng ®¹i biÓu H§ND, t¨ng c−êng c¸c ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña H§ND, ®¹i biÓu H§ND. §Ó tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña H§ND cÊp x· cã hiÖu lùc, hiÖu qu¶ tr−íc hÕt cÇn cã mét sè yªu cÇu sau: - §èi víi ®¹i biÓu H§ND nh− phÇn trªn ®· nãi, cÇn ph¶i n©ng cao tiªu chuÈn vµ chÊt l−îng ®¹i biÓu H§ND. Theo §iÒu 3 LuËt bÇu cö ®¹i biÓu H§ND 2003 cã nªu: "ChÊt l−îng ho¹t ®éng cña ®¹i biÓu H§ND phô thuéc vµo n¨ng lùc, phÈm chÊt, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n ®¹i biÓu, mÆt kh¸c cßn phô thuéc vµo c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn tæ chøc, ho¹t ®éng chung cña H§ND nh− ph−¬ng thøc lµm viÖc, c¬ së ph¸p lý vÒ ho¹t ®éng ban hµnh nghÞ quyÕt, vÒ ho¹t ®éng gi¸m s¸t…" [32]. Nh− vËy, ®Ó thùc hiÖn ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ theo dâi qu¸ tr×nh ®æi míi, tæ chøc, ho¹t ®éng cña H§ND ph¶i ®Ò cËp tÊt c¶ c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng ho¹t ®éng cña ®¹i biÓu H§ND. - N©ng cao chÊt l−îng, hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña c¸c nghÞ quyÕt cña H§ND: chÊt l−îng, hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña c¸c nghÞ quyÕt cña H§ND lµ ph−¬ng h−íng, môc tiªu cña ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch nh»m ®æi míi tæ chøc, ho¹t ®éng cña H§ND. ChÊt l−îng, hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña nghÞ quyÕt H§ND phô thuéc vµ qu¸ tr×nh chuÈn bÞ, x©y dùng dù th¶o néi dung nghÞ quyÕt, tÝnh kh¸ch quan vµ kh¶ n¨ng thùc thi cña nghÞ quyÕt; chÊt l−îng c¸c ®¹i biÓu H§ND, c¸c c¬ quan vµ ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc cña H§ND, c«ng t¸c chuÈn bÞ kú häp vµ ph−¬ng thøc thùc hiÖn, ®iÒu hµnh kú häp. §Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn chøc n¨ng lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n−íc ë ®Þa ph−¬ng th× viÖc ®¶m b¶o ®Ó nghÞ quyÕt H§ND thùc hiÖn cã hiÖu lùc lµ vÊn ®Ò quan träng ®Ó ®−a nghÞ quyÕt cña H§ND vµo thùc tiÔn ®Þa ph−¬ng, c¬ së. 104 HiÖu lùc cña c¸c nghÞ quyÕt H§ND lµ møc ®é chÊp hµnh nghiªm chØnh, chÝnh x¸c c¸c nghÞ quyÕt ®ã cña c¸c ®èi t−îng h÷u quan trong mét kh«ng gian thuéc ph¹m vi l·nh thæ vµ thêi gian tõ khi nghÞ quyÕt ®ã cã hiÖu lùc. Cßn hiÖu qu¶ cña nghÞ quyÕt cña H§ND lµ kÕt qu¶ thu ®−îc sau khi nghÞ quyÕt ®ã cã hiÖu lùc, lµ sù chuyÓn biÕn cña tr¹ng th¸i t− t−ëng, chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi so víi tr−íc khi cã nghÞ quyÕt hoÆc c¸c kÕt qu¶ cô thÓ cã thÓ ®Þnh h−íng so víi chi phÝ bá ra. Do vËy, viÖc n©ng cao chÊt l−îng, hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña c¸c nghÞ quyÕt H§ND lµ chØ sè tæng hîp. Nã héi tô, tËp trung, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, toµn diÖn vµ chÊt l−îng nhÊt toµn bé qu¸ tr×nh, néi dung, møc ®é ®æi míi tæ chøc, ho¹t ®éng cña H§ND. - Ph¶i n©ng cao chÊt l−îng, hiÖu lùc, hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña H§ND: Ho¹t ®éng gi¸m s¸t lµ chøc n¨ng c¬ b¶n cña H§ND v× vËy viÖc n©ng cao chÊt l−îng, hiÖu lùc, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng gi¸m s¸t lµ ®Ó ®¶m b¶o cho nghÞ quyÕt cña H§ND ®−îc thùc hiÖn nghiªm tóc, cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, nghÞ quyÕt H§ND cã phï hîp thùc tiÔn hay kh«ng. Th«ng qua ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña ®¹i biÓu H§ND ®Ó ®¶m b¶o cho quyÒn lùc cña H§ND ®−îc thùc thi, t¹o nªn vÞ thÕ, uy tÝn cho H§ND. §Ó lµm ®−îc ®iÒu ®ã th× tr−íc hÕt mçi ®¹i biÓu H§ND ph¶i nªu cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, n©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc, hiÓu biÕt ph¸p luËt, n¾m v÷ng c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña ®¶ng, n¾m v÷ng t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph−¬ng vµ nghÞ quyÕt cña H§ND ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh träng t©m, néi dung gi¸m s¸t, ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t, thêi gian gi¸m s¸t thÝch hîp, ®æi míi h×nh thøc gi¸m s¸t,… §Æc biÖt lµ ®æi míi néi dung, h×nh thøc gi¸m s¸t, ®æi míi chÕ ®é tiÕp d©n cña ®¹i biÓu H§ND, ®æi míi chÕ ®é tiÕp xóc cö tri theo chuyªn ®Ò, b»ng nhiÒu h×nh thøc tiÕp cËn víi cö tri … ®Ó tõ ®ã n¾m b¾t t©m sù, nguyÖn väng cña c¸c tÇng líp nh©n d©n, n¾m b¾t ®−îc vÊn ®Ò thùc thi nghÞ quyÕt cña H§ND cña c¸c c¬ quan nhµ n−íc. Cã nh− vËy th× c¸c ®¹i biÓu H§ND míi chÊt vÊn ®−îc c¸c c¬ quan nhµ n−íc mét c¸ch s¸t thùc, gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò chÊt vÊn vµ gi¸m s¸t cña H§ND. 105 Nh− vËy, ®æi míi vµ n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng cña H§ND theo ®Þnh h−íng x©y dùng nhµ n−íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cña d©n, do d©n, v× d©n lµ yªu cÇu kh¸ch quan, cÊp b¸ch. §¶m b¶o quyÒn lµm chñ thùc sù cña nh©n d©n th«ng qua h×nh thøc d©n chñ ®¹i diÖn. ViÖc ®æi míi tæ chøc, ho¹t ®éng cña H§ND cÊp x· ®ßi hái ph¶i tiÕn hµnh ®ång bé, nhiÒu gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn toµn bé tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña H§ND cÊp x· bao gåm: ®æi míi tæ chøc c¬ quan H§ND, n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng kú häp, ho¹t ®éng ®¹i biÓu H§ND, chøc n¨ng quyÕt ®Þnh, gi¸m s¸t cña H§ND, b¶o ®¶m c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ th«ng tin cho ho¹t ®éng H§ND. §Æc biÖt ph¶i t¨ng c−êng mèi quan hÖ phèi hîp gi÷a H§ND vµ c¸c c¬ quan nhµ n−íc còng nh− MTTQ ViÖt Nam vµ c¸c ®oµn thÓ, tæ chøc x· héi nh»m ®¶m b¶o ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n vµ cã sù phèi hîp gi÷a quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n víi quyÒn lµm chñ th«ng qua c¸c tæ chøc ®ã. §Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c néi dung vµ yªu cÇu ®æi míi vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña H§ND x· nh− c¸c néi dung nªu trªn. Th× tr−íc hÕt ph¶i ®æi míi nhËn thøc vÒ vÞ trÝ, vai trß cña H§ND x· ®Ó ®¶m b¶o nã võa lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n−íc ë ®Þa ph−¬ng thùc hiÖn vai trß tù qu¶n theo ph¸p luËt. MÆt kh¸c, ph¶i biÕn nh÷ng quan ®iÓm, chñ tr−¬ng ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña H§ND nhÊt lµ H§ND cÊp x· thµnh quyÕt t©m chÝnh trÞ cña c¶ hÖ thèng chÝnh trÞ víi nh÷ng lé tr×nh cô thÓ, ®ång thêi kiÓm tra, theo dâi, tæng kÕt thùc tiÔn ®æi míi ho¹t ®éng cña H§ND cÊp x· ®Ó ®iÒu chØnh bæ sung kÞp thêi. 3.4. N©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé chÝnh quyÒn x·, ®¸p øng yªu cÇu ®æi míi ®Êt n−íc, x©y dùng Nhµ n−íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa vµ n©ng cao n¨ng lùc tæ chøc thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së Trong giai ®o¹n hiÖn nay khi chóng ta thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, ®Þnh h−íng XHCN, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ 106 ph¸t triÓn më réng c¸c h×nh thøc d©n chñ ë c¬ së ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu míi ®èi víi ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc nãi chung vµ nhÊt lµ ®èi víi ®éi ngò c¸n bé x·, ph−êng, thÞ trÊn nãi riªng. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, nã ®ßi hái rÊt cao vÒ tr×nh ®é, n¨ng lùc, b¶n lÜnh chÝnh trÞ vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc cña ®éi ngò c¸n bé cÊp x·. Trong khi ®ã, ®éi ngò c¸n bé c¬ së ch−a ®−îc quan t©m ®óng møc trong viÖc ®µo t¹o, båi d−ìng còng nh− chÕ ®é chÝnh s¸ch cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp. Do vËy, vÊn ®Ò x©y dùng ®éi ngò c¸n bé chÝnh quyÒn cÊp x· hiÖn nay cÇn ph¶i tËp trung vµo môc ®Ých n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé cÊp x· ®¶m b¶o cã ®ñ n¨ng lùc, phÈm chÊt, tr×nh ®é ®Ó ®¸p øng yªu cÇu x©y dùng nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN, thùc thi d©n chñ trong thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc, cã n¨ng lùc tæ chøc vµ vËn ®éng nh©n d©n thùc hiÖn ®−êng lèi, chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc. Ph¶i x©y dùng ®éi ngò c¸n bé c¬ së cã tÝnh chuyªn nghiÖp, c«ng t©m, th¹o viÖc, tËn tôy víi d©n, biÕt ph¸t huy søc m¹nh cña quÇn chóng nh©n d©n, kh«ng tham nhòng, øc hiÕp d©n. §©y lµ mét yªu cÇu rÊt cao kh«ng nh÷ng ®èi víi c¸n bé c¬ së mµ cßn ®èi víi c¶ nh÷ng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc nãi chung. §Ó n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· hiÖn nay cÇn b¶o ®¶m c¸c yªu cÇu sau: - §¶m b¶o tiªu chuÈn c¸n bé, c«ng chøc cÊp x·. Nh− chóng ta ®· biÕt, c¸n bé, c«ng chøc ë c¬ së lµ n¬i gÇn d©n, s¸t d©n, còng lµ n¬i thùc hiÖn mäi chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ ph¸p luËt cña Nhµ n−íc. Do vËy, ®èi víi ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· ph¶i ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn c¬ b¶n nhÊt ®Ó thùc thi c«ng cô, ®Ó xøng ®¸ng lµ c«ng béc cña d©n. C¨n cø vµo NghÞ ®Þnh sè 114/N§-CP ngµy 10/10/2003 cña ChÝnh phñ vµ QuyÕt ®Þnh sè 04/2004/Q§-BNV ngµy 16/01/2004 cña Bé tr−ëng Bé Néi vô th× c¸n bé c«ng chøc cÊp x· ph¶i ®¸p øng nh÷ng tiªu chuÈn sau ®©y: Mét lµ, ph¶i cã tinh thÇn yªu n−íc s©u s¾c, kiªn ®Þnh môc tiªu ®éc lËp d©n téc vµ x· héi chñ nghÜa, cã n¨ng lùc tæ chøc vËn ®éng nh©n d©n thùc hiÖn cã kÕt qu¶ ®−êng lèi cña §¶ng, chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ n−íc ë ®Þa ph−¬ng. 107 Hai lµ, cÇn kiÖm, liªm chÝnh, chÝ c«ng v« t−, c«ng t©m, th¹o viÖc, tËn tôy víi d©n. Kh«ng tham nhòng vµ kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng tham nhòng, cã ý thøc kû luËt trong c«ng t¸c. Trung thùc, kh«ng c¬ héi, g¾n bã mËt thiÕt víi nh©n d©n, ®−îc nh©n d©n tÝn nhiÖm. Ba lµ, cã tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ lý luËn chÝnh trÞ, quan ®iÓm, ®−êng lèi cña §¶ng, chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, cã tr×nh ®é häc vÊn, chuyªn m«n, ®ñ n¨ng lùc vµ søc kháe ®Ó lµm viÖc cã hiÖu qu¶ ®¸p øng yªu cÇu, nhiÖm vô ®−îc giao. - Ph¶i ®¶m b¶o c¬ cÊu vµ sè l−îng c¸n bé, c«ng chøc cÊp x·. Theo qui ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 114 cña ChÝnh phñ vÒ c¬ cÊu c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· gåm c¸c ®èi t−îng vµ ®−îc ph©n lo¹i nh− sau: Mét lµ, nh÷ng ng−êi do bÇu cö ®Ó ®¶m nhËn chøc vô theo nhiÖm kú gäi lµ c¸n bé chuyªn tr¸ch cÊp x·. Gåm cã bÝ th−, phã bÝ th− §¶ng ñy, th−êng trùc §¶ng ñy (n¬i kh«ng cã phã bÝ th− chuyªn tr¸ch c«ng t¸c §¶ng); bÝ th−, phã bÝ th− chi bé (n¬i ch−a thµnh lËp ®¶ng ñy cÊp x·); chñ tÞch, phã chñ tÞch H§ND; chñ tÞch, phã chñ tÞch UBND, chñ tÞch ñy ban MTTQ, bÝ th− §oµn thanh niªn céng s¶n Hå ChÝ Minh, chñ tÞch héi liªn hiÖp phô n÷, chñ tÞch héi n«ng d©n vµ chñ tÞch héi cùu chiÕn binh. Hai lµ, nh÷ng ng−êi ®−îc tuyÓn dông, giao gi÷ mét chøc n¨ng chuyªn m«n, nghiÖp vô thuéc UBND cÊp x· gäi lµ c«ng chøc cÊp x· gåm cã c¸c chøc danh sau: + Tr−ëng c«ng an (n¬i ch−a bè trÝ lùc l−îng c«ng an chÝnh quy) + ChØ huy tr−ëng qu©n sù. +V¨n phßng - thèng kª. + §Þa chÝnh - x©y dùng. + Tµi chÝnh - kÕ to¸n. 108 + T− ph¸p - hé tÞch. + V¨n hãa - x· héi. Ngoµi hai ®èi t−îng c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· trªn, NghÞ ®Þnh 121/2003/ N§-CP ngµy 21/10/2003 cña ChÝnh phñ qui ®Þnh vÒ chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé c«ng chøc cÊp x· th× nghÞ ®Þnh nµy còng qui ®Þnh c¸n bé kh«ng chuyªn tr¸ch cÊp x· gåm: + Tr−ëng ban tæ chøc §¶ng, chñ nhiÖm ban kiÓm tra §¶ng, tr−ëng ban tuyªn gi¸o vµ mét c¸n bé v¨n phßng ®¶ng ñy. + Phã tr−ëng c«ng an (N¬i ch−a bè trÝ lùc l−îng c«ng an chÝnh quy) + C¸n bé kÕ ho¹ch - giao th«ng - thñy lîi - n«ng, l©m, ng− nghiÖp. + C¸n bé lao ®éng - th−¬ng binh vµ x· héi. + C¸n bé d©n sè - gia ®×nh vµ trÎ em. + Thñ quÜ - v¨n th− - l−u tr÷. + C¸n bé phô tr¸ch ®µi truyÒn thanh. + C¸n bé qu¶n lý nhµ v¨n hãa. + Phã chñ tÞch ñy ban MTTQ, phã c¸c ®oµn thÓ cÊp x·, §oµn thanh niªn céng s¶n Hå ChÝ Minh, héi Liªn hiÖp Phô n÷, héi N«ng d©n, héi Cùu chiÕn binh Chñ tÞch héi Ng−êi cao tuæi, chñ tÞch héi Ch÷ thËp ®á. + C¸n bé kh«ng chuyªn tr¸ch ë th«n vµ tæ d©n phè gåm bÝ th−, chi bé th«n, tr−ëng th«n, c«ng an viªn ë th«n vµ bÝ th− chi bé, tæ tr−ëng d©n phè ë ph−êng, thÞ trÊn. §èi víi sè l−îng c¸n bé c«ng chøc cÊp x· th× tïy theo tõng vïng, tõng miÒn mµ qui ®Þnh sè c¸n bé c«ng chøc tïy thuéc vµo c¬ cÊu, sè l−îng d©n sè: nh− ®èi víi x·, ph−êng ®ång b»ng th× Nhµ n−íc qui ®Þnh: ®èi víi x· < 10.000 d©n th× ®−îc bè trÝ kh«ng qu¸ 9 c¸n bé. Tõ trªn 10.000 d©n th× cø 3.000 d©n ®−îc bè trÝ thªm 01 c¸n bé, c«ng chøc nh−ng tèi ®a kh«ng qu¸ 25 c¸n bé, c«ng chøc. 109 - Ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn ®óng c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸n bé, c«ng chøc cÊp x·, nh÷ng ®iÒu c¸n bé, c«ng chøc kh«ng ®−îc lµm. Còng theo qui ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 114/2003/N§-CP ngµy 10/10/2003 cña ChÝnh phñ ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô sau ®©y: + §èi víi quyÒn cña c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· ®−îc h−ëng còng nh− c¸n bé, c«ng chøc kh¸c. §−îc h−ëng l−¬ng, c¸c chÕ ®é vÒ b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi, c«ng t¸c phÝ, chÕ ®é ®µo t¹o, båi d−ìng, ®−îc nghØ lÔ, nghÞ hµng n¨m vµ nghØ viÖc riªng theo qui ®Þnh cña luËt lao ®éng, ®−îc −u tiªn trong viÖc xÐt tuyÓn, thi tuyÓn vµo lµm viÖc ë c¸c tæ chøc, c¬ quan nhµ n−íc tõ cÊp huyÖn trë lªn khi cã ®ñ ®iÒu kiÖn vµ tiªu chuÈn. + C¸n bé, c«ng chøc cÊp x· còng cã quyÒn tham gia c¸c ho¹t ®éng chÝnh trÞ, x· héi theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt, ®−îc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc tËp vµ n©ng cao tr×nh ®é, ®−îc nghiªn cøu khoa häc, s¸ng t¸c, ®−îc khen th−ëng khi hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô ®−îc giao. + Cã quyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o vÒ viÖc lµm cña c¸c c¬ quan, tæ chøc c¸ nh©n mµ m×nh cho lµ tr¸i ph¸p luËt vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i, tè c¸o ®ã. + Khi thi hµnh nhiÖm vô ®−îc ph¸p luËt vµ nh©n d©n b¶o vÖ. MÆt kh¸c, c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· còng ®−îc h−ëng c¸c quyÒn theo qui ®Þnh cña luËt lao ®éng. Bªn c¹nh quyÒn ph¶i ®i ®«i víi nghÜa vô cña c¸n bé, c«ng chøc cÊp x·; c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn ®óng nh÷ng nghÜa vô sau: + Trung thµnh víi Tæ quèc ViÖt Nam XHCN, phÊn ®Êu thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi, x©y dùng ®Þa ph−¬ng ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt. ChÊp hµnh nghiªm chØnh ®−êng lèi, chñ tr−¬ng cña §¶ng vµ chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, thi hµnh c«ng vô theo ®óng qui ®Þnh cña ph¸p luËt. Cã nÕp sèng lµnh m¹nh, t«n träng nh©n d©n, kh«ng quan liªu, h¸ch dÞch, cöa quyÒn. Thùc hiÖn nghiªm 110 chØnh qui chÕ, néi qui, ®iÒu lÖ cña c¬ quan, tæ chøc, gi÷ g×n vµ b¶o vÖ cña c«ng, b¶o vÖ bÝ mËt Nhµ n−íc theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. + Th−êng xuyªn häc tËp n©ng cao tr×nh ®é, chñ ®éng, s¸ng t¹o, phèi hîp c«ng t¸c ®Ó hoµn thµnh tèt nhiÖm vô, c«ng viÖc ®−îc giao, ®¹t tiªu chuÈn theo thêi h¹n qui ®Þnh cña c¬ quan tæ chøc cã thÈm quyÒn qu¶n lý, sö dông c¸n bé, c«ng chøc. G−¬ng mÉu thùc hiÖn qui chÕ d©n chñ ë c¬ së, liªn hÖ chÆt chÏ víi nh©n d©n, tham gia sinh ho¹t víi céng ®ång d©n c− ë n¬i c− tró, l¾ng nghe ý kiÕn cña nh©n d©n vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n. + ChÊp hµnh sù ®iÒu ®éng, ph©n c«ng cña c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn. C¸n bé, c«ng chøc cÊp x· ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ph¸p luËt vÒ viÖc thi hµnh nhiÖm vô, c«ng vô cña m×nh. §èi víi c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· gi÷ c¸c chøc vô l·nh ®¹o cßn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh nhiÖm vô, c«ng vô cña c¸n bé, c«ng chøc thuéc thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Trong c¸c v¨n b¶n qui ®Þnh cña Nhµ n−íc cßn qui ®Þnh ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· kh«ng ®−îc lµm nh÷ng viÖc nh−: Kh«ng ®−îc ch©y l−êi trong c«ng t¸c, trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm hoÆc tho¸i th¸c nhiÖm vô, c«ng vô g©y bÌ ph¸i, mÊt ®oµn kÕt, côc bé hoÆc tù ý bá viÖc. Kh«ng ®−îc cöa quyÒn, h¸ch dÞch, s¸ch nhiÔu, g©y khã kh¨n, phiÒn hµ ®èi víi c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n trong khi gi¶i quyÕt c«ng viÖc. Kh«ng ®−îc thµnh lËp, tham gia thµnh lËp hoÆc tham gia qu¶n lý ®iÒu hµnh c¸c doanh nghiÖp t− nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty hîp danh, bÖnh viÖn t−, tr−êng häc t−. §Æc biÖt lµ ®èi víi mét sè c¸c chøc danh chñ chèt nh− bÝ th− ®¶ng ñy, chñ tÞch, phã chñ tÞch H§ND, chñ tÞch, phã chñ tÞch UBND th× kh«ng ®−îc bè trÝ vî hoÆc chång, bè, mÑ, con, anh chÞ em ruét cña m×nh vµo lµm c«ng viÖc tµi chÝnh, kÕ to¸n, ®Þa chÝnh, x©y dùng. - §æi míi chÕ ®é chÝnh s¸ch, chÕ ®é tuyÓn dông ®èi víi c¸n bé chÝnh quyÒn cÊp x·. Tõng b−íc ®æi míi chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· ®¶m b¶o phï hîp víi tr¸ch nhiÖm, c«ng viÖc, ®¶m b¶o tÝnh hîp lý gi÷a c¸c chøc 111 danh, phï hîp víi ®iÒu kiÖn tõng vïng, tõng miÒn. Trong th«ng t− liªn tÞch Bé Néi vô - Bé Tµi chÝnh - Bé Lao ®éng Th−¬ng binh vµ X· héi sè 34/2004/TTLT-BNV-BTC-L§TBXH ngµy 14/5/2004 qui ®Þnh chÕ ®é tiÒn l−¬ng ®èi víi c¸n bé chuyªn tr¸ch vµ c«ng chøc cÊp x· nh− sau: §èi víi c¸n bé chuyªn tr¸ch cÊp x· th× hiÖn t¹i ®ang gi÷ chøc vô chuyªn tr¸ch nµo th× xÕp l−¬ng theo chøc vô chuyªn tr¸ch ®ã. Ch¼ng h¹n, bÝ th− ®¶ng ñy ®−îc cÊp hÖ sè 2,0 møc l−¬ng tèi thiÓu; phã bÝ th− ®¶ng ñy, chñ tÞch H§ND, chñ tÞch UBND xÕp hÖ sè 1,9 møc l−¬ng tèi thiÓu. Phã chñ tÞch H§ND, phã chñ tÞch UBND, th−êng trùc ®¶ng ñy, chñ tÞch MTTQ xÕp hÖ sè 1,8 møc l−¬ng tèi thiÓu, bÝ th− §oµn thanh niªn céng s¶n Hå ChÝ Minh, chñ tÞch héi Phô n÷, chñ tÞch héi N«ng d©n, chñ tÞch héi Cùu chiÕn binh, ñy viªn UBND xÕp hÖ sè 1,7 møc l−¬ng tèi thiÓu. §èi víi c«ng chøc cÊp x· nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ tiªu chuÈn, tr×nh ®é vµ chuyªn m«n nghiÖp vô cña c¸c chøc danh hiÖn ®ang ®¶m nhiÖm th× ®−îc h−ëng l−¬ng theo ng¹ch chuyªn viªn, ng¹ch c¸n sù. §èi víi c¸n bé kh«ng chuyªn tr¸ch th× ®−îc h−ëng møc phô cÊp hµng th¸ng. Tuy vËy, hiÖn nay chóng ta cã nhµ n−íc bèn cÊp: tõ Trung −¬ng, tØnh (thµnh phè), quËn (huyÖn), ph−êng (x·, thÞ trÊn), nh−ng ®èi víi chÕ ®é chÝnh s¸ch th× cã sù ph©n biÖt gi÷a c«ng chøc cña cÊp c¬ së vµ c«ng chøc c¸c cÊp kh¸c, võa kh«ng ®¶m b¶o c«ng b»ng ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc c¸c cÊp, võa ch−a thÓ hiÖn râ chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi nhµ n−íc bèn cÊp. ChÕ ®é tiÒn l−¬ng còng kh«ng ®¶m b¶o cuéc sèng cho c¸n bé, c«ng chøc c¬ së. H¬n n÷a, ®èi víi chÝnh quyÒn c¬ së, tÊt c¶ mäi chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch tõ Trung −¬ng, tØnh (thµnh phè) ®Õn quËn (huyÖn) ®Òu dån vÒ c¬ së, v× vËy cÇn ®æi míi l¹i chÕ ®é tiÒn l−¬ng ®èi víi ®éi ngò c¸n bé ë c¬ së ®¶m b¶o c«ng b»ng gi÷a c¸c c¸n bé c«ng chøc, võa ®éng viªn, khuyÕn khÝch c¸n bé, c«ng chøc c¬ së ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cao h¬n. §Æc biÖt thu hót lùc l−îng trÎ 112 cã tr×nh ®é, n¨ng lùc, ®¹o ®øc tham gia ho¹t ®éng ë c¬ së; hoÆc nÕu ch−a cã ®ñ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn t¹i c¬ së trong toµn quèc th× cÇn cã chÕ ®é ®Æc thï cho tõng vïng; hoÆc lµm thÝ ®iÓm tõng ®Þa ph−¬ng, nhÊt lµ ®èi víi ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi. - §æi míi c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng, lµm tèt c«ng t¸c qui ho¹ch c¸n bé, c«ng chøc cÊp x·. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng, vai trß, vÞ trÝ cña ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· vµ nh÷ng yªu cÇu nhiÖm vô ®Æt ra trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc. Th× c«ng t¸c qui ho¹ch, ®µo t¹o, båi d−ìng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng ®Ó x©y dùng nhµ n−íc ph¸p quyÒn, thùc thi vµ më réng d©n chñ x· héi chñ nghÜa. Ngµy 7/1/2004 Thñ t−íng ChÝnh phñ phª duyÖt ®Þnh h−íng qui ho¹ch ®µo t¹o båi d−ìng c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· ®Õn n¨m 2010. Theo ®ã môc tiªu ®Æt ra lµ: X©y dùng, chuÈn hãa vµ tõng b−íc trÎ hãa ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc cÊp x·, ®Æc biÖt lµ c¸n bé chñ chèt, cã b¶n lÜnh chÝnh trÞ v÷ng vµng, cã phÈm chÊt vµ n¨ng lùc, ®¶m b¶o ®ñ sè l−îng vµ tiªu chuÈn, ®ång bé vÒ c¬ cÊu, tr×nh ®é, tÝnh kÕ thõa gi÷a c¸c thÕ hÖ nh»m ®æi míi vµ n©ng cao chÊt l−îng hÖ thèng chÝnh trÞ ë cÊp x·. Môc tiªu lµ ®Ó ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· theo tiªu chuÈn chøc danh, trang bÞ bæ sung nh÷ng kiÕn thøc vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ kü n¨ng qu¶n lý ®iÒu hµnh, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· hoµn thµnh tèt nhiÖm vô ®−îc giao. Ph¶i ®æi míi néi dung, ch−¬ng tr×nh, h×nh thøc, c¬ së ®µo t¹o, båi d−ìng phï hîp víi nh÷ng quan ®iÓm chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc yªu cÇu c¶i c¸ch hµnh chÝnh vµ ®Æc ®iÓm ®Þa lý, tr×nh ®é d©n trÝ, phï hîp víi tr×nh ®é qu¶n lý ®iÒu hµnh cña chÝnh quyÒn cÊp x· ë tõng vïng. Néi dung ®µo t¹o båi d−ìng ph¶i s¸t víi thùc tiÔn, cô thÓ víi vÞ trÝ, chøc n¨ng, nhiÖm vô 113 cña tõng chøc danh, chó träng kÕt hîp gi÷a ®µo t¹o vµ lý luËn theo môc tiªu, ch−¬ng tr×nh víi ®µo t¹o theo t×nh huèng vµ ph−¬ng ph¸p xö lý gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng cô thÓ trong qu¶n lý ®iÒu hµnh cña c¸n bé chuyªn tr¸ch trong chuyªn m«n nghiÖp vô cña c«ng chøc. §èi víi c«ng t¸c qui ho¹ch c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· th× cÇn ph¶i chän c¸n bé trÎ, nh÷ng ®oµn viªn, thanh niªn −u tó cã phÈm chÊt, ®¹o ®øc tèt, cã thµnh tÝch trong c«ng t¸c, ®Ó ®−a vµo diÖn qui ho¹ch, bè trÝ, ®µo t¹o sím ®Ó bæ sung vµo ®éi ngò c¸n bé chÝnh quyÒn cÊp x·. Thu hót sinh viªn tèt nghiÖp ®¹i häc hoÆc nh÷ng ng−êi do x· cö tuyÓn ®µo t¹o trong c¸c tr−êng ®¹i häc, cao ®¼ng ®−a ®i ®µo t¹o ë c¸c tr−êng nghiÖp vô hoÆc tr−êng qu¶n lý nhµ n−íc ®Ó chuÈn bÞ ®éi ngò c¸n bé cÊp x· ®−îc ®µo t¹o chÝnh qui thay thÕ dÇn cho ®éi ngò c¸n bé hiÖn t¹i. MÆt kh¸c, còng ph¶i ®µo t¹o, ®µo t¹o bæ sung tr×nh ®é lý luËn chÝnh trÞ, qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n−íc, chuyªn m«n, nghiÖp vô cho nh÷ng ng−êi ®ang gi÷ chøc vô qua bÇu cö hay c¸c chøc danh chuyªn m«n cßn trong ®é tuæi qui ho¹ch (d−íi 45 tuæi) ®ñ tiªu chuÈn vÒ v¨n hãa nh−ng cßn thiÕu nh÷ng kiÕn thøc trªn. - T¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lý, kiÓm tra gi¸m s¸t ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc cÊp x·. T¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t, qu¶n lý chÆt chÏ ®éi ngò c¸n bé chÝnh quyÒn cÊp x· ®¶m b¶o kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng h¹n chÕ, khuyÕt ®iÓm, sai ph¹m ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp, ®ång thêi ph¸t hiÖn nh÷ng ng−êi lµm tèt, cã thµnh tÝch ®Ó ®éng viªn, khen th−ëng kÞp thêi. 3.5. §æi míi vµ n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng cña mÆt trËn tæ quèc vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n - MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n ho¹t ®éng theo ®iÒu lÖ cña m×nh, cã chøc n¨ng nhiÖm vô kh¸c nhau nh−ng ®Òu h−íng vµo môc tiªu chung lµ vËn ®éng nh©n d©n h¨ng h¸i thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ, x©y dùng ®êi sèng v¨n hãa - x· héi, chÊp hµnh tèt ®−êng lèi, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vµ tham 114 gia vµo qu¶n lý nhµ n−íc, qu¶n lý x· héi. §èi víi vÊn ®Ò thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së, MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n ®ãng vai trß cùc kú quan träng, theo ®ã MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ cã nhiÖm vô tuyªn truyÒn, gi¸o dôc réng r·i trong ®oµn viªn, héi viªn vµ nh©n d©n vÒ quy chÕ d©n chñ ë c¬ së; MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ phèi hîp víi chÝnh quyÒn trong viÖc thùc hiÖn vµ gi¸m s¸t thùc hiÖn c¸c quy chÕ d©n chñ ë c¬ së. Cã thÓ nãi r»ng, nÕu kh«ng cã sù tham gia tÝch cùc cña c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n th× kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc quy chÕ d©n chñ ë x·. §Ó triÓn khai thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së, MTTQ ë c¬ së cã vai trß quan träng lµ cïng tæ chøc ®¶ng, chÝnh quyÒn x©y dùng quy chÕ tiÕp d©n ®Þnh kú; MTTQ lµ "sîi d©y" kÕt dÝnh" gi÷a §¶ng víi nh©n d©n. - §èi víi ®éi ngò c¸n bé MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n ë c¬ së. §éi ngò c¸n bé cña MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n ë c¬ së hÇu hÕt ®Òu tr−ëng thµnh tõ m«i tr−êng gi¸o dôc vµ rÌn luyÖn trong nhµ tr−êng XHCN. §¹i bé phËn cã tr×nh ®é phæ th«ng trung häc, mét sè Ýt cã tr×nh ®é cao ®¼ng, ®¹i häc, nhiÒu c¸n bé c¬ quan nhµ n−íc vÒ h−u, bé ®éi xuÊt ngò ®−îc nh©n d©n tÝn nhiÖm bÇu vµo chøc vô chñ chèt cña MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n. Tuy nhiªn, ®éi ngò c¸n bé MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ ë c¬ së cßn cã nh÷ng h¹n chÕ vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, vÒ tr×nh ®é häc vÊn, trong khi ®ã tr×nh ®é cña quÇn chóng ®−îc n©ng lªn rÊt nhiÒu vµ c«ng t¸c vËn ®éng quÇn chóng cña thêi ®æi míi còng cã nh÷ng yªu cÇu cao h¬n so víi tr−íc. Sù yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é, sù nhËn thøc kh«ng ®Çy ®ñ vÒ tr¸ch nhiÖm cña ng−êi c¸n bé d©n vËn, cïng sù thiÕu nhiÖt t×nh cña c¸n bé c¸c ®oµn thÓ ®· lµm cho c¸c tæ chøc MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ ë c¬ së trë nªn quan liªu, xa d©n, hiÖu qu¶ vµ chÊt l−îng ho¹t ®éng kh«ng cao. HiÖn nay, trong QuyÕt ®Þnh 04/2004/Q§-BNV ngµy 16/1/2004 cña Bé tr−ëng Bé Néi vô quy ®Þnh t¹i §iÒu 6 nh− sau: "Chñ tÞch ñy ban MÆt trËn Tæ quocã ViÖt Nam: kh«ng qu¸ 60 tuæi ®èi víi nam, kh«ng qu¸ 55 tuæi ®èi víi n÷ khi tham gia gi÷ chøc vô lÇn ®Çu"; hoÆc ®èi víi chøc danh Chñ tÞch héi Cùu 115 chiÕn binh: "Kh«ng qu¸ 65 tuæi khi tham gia chøc vô"; hay cßn quy ®Þnh tiªu chuÈn vÒ häc vÊn: "Cã tr×nh ®é tèt nghiÖp trung häc c¬ së trë lªn ë khu vùc ®ång b»ng, tèt nghiÖp tiÓu häc trë lªn ë khu vùc miÒn nói" [7]. Nh− vËy, ®éi ngò c¸n bé MTTQ, c¸c ®oµn thÓ ®−îc quy ®Þnh tr×nh ®é, ®é tuæi... sÏ phÇn nµo h¹n chÕ thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ t¹i c¬ së, nhËn thøc kh«ng ®Çy ®ñ c¸c quan ®iÓm, ®−êng lèi, chÝnh s¸ch, sÏ g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng c¬ së. §Æc biÖt ®èi víi c¸c tØnh thµnh phè lín cÇn n©ng cao tiªu chuÈn c¸n bé MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ, h¹n chÕ nh÷ng ng−êi cao tuæi, nh÷ng ng−êi ®· nghØ h−u tham gia vµo vÞ trÝ chñ chèt cña MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ ®Ó ®¸p øng nhiÖm vô c¸ch m¹ng trong t×nh h×nh míi, c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n−íc. C«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t c¸n bé, c«ng chøc nhÊt lµ gi¸m s¸t c¸n bé chÝnh quyÒn cÊp c¬ së lµ mét viÖc lµm hÕt søc quan träng, gãp phÇn vµo x©y dùng x· héi cña d©n, do d©n vµ v× d©n, gãp phÇn vµo cuéc ®Êu tranh phßng chèng tham nhòng, l·ng phÝ vµ nhÊt lµ n©ng cao tinh thÇn lµm chñ cña nh©n d©n trong thùc hiÖn quyÒn d©n chñ trùc tiÕp cña m×nh. Th«ng qua ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña MTTQ, c¸c ®oµn thÓ, thanh tra nh©n d©n vµ c¸c tÇng líp nh©n d©n trong x· héi ®Ó gi¸m s¸t c¸n bé, ®¶ng viªn c«ng t¸c t¹i x·, t¹i ®Þa bµn côm d©n c− trong thùc thi quyÒn lùc c«ng. Trong NghÞ quyÕt liªn tÞch sè 05/ 2006/ NQLT-CP-UBTWMTTQVN ngµy 21/4/2006 cña chÝnh phñ vµ ñy ban Trung −¬ng MTTQ ViÖt Nam vÒ viÖc ban hµnh qui chÕ "MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam gi¸m s¸t c¸n bé, c«ng chøc, ®¶ng viªn ë khu d©n c−". §©y lµ mét chñ tr−¬ng míi, tiÕn hµnh lµm thÝ ®iÓm t¹i mét sè x·, ph−êng cña thµnh phè Hµ Néi, Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ c¸c tØnh Ninh B×nh, Qu¶ng B×nh vµ TiÒn Giang. Tuy nhiªn theo t«i ®©y lµ ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña MTTQ vµ nh©n d©n nh»m ®æi míi, n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn c¬ së, n©ng cao tr¸ch nhiÖm, ®¹o ®øc cña c¸n bé, ®¶ng viªn vµ ®Æc biÖt lµ n©ng cao vai trß lµm chñ cña nh©n d©n trong x©y dùng nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN. 116 Th«ng qua ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña MTTQ gióp cho tæ chøc, c¸ nh©n n©ng cao ý thøc, tr¸ch nhiÖm, g−¬ng mÉu chÊp hµnh chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, nh÷ng qui ®Þnh ë khu d©n c−, ph¸t hiÖn nh÷ng nh©n tè míi, khuyÕn khÝch mÆt tÝch cùc, kiÕn nghÞ biÓu d−¬ng khen th−ëng ng−êi tèt, viÖc tèt. Th«ng qua ho¹t ®éng gi¸m s¸t gióp cho cÊp ñy ®¶ng, chÝnh quyÒn c¸c cÊp vµ tæ chøc ®øng trªn ®Þa bµn cÊp x· n¾m ch¾c h¬n t×nh h×nh c¸n bé c«ng chøc, ®¶ng viªn thuéc diÖn m×nh qu¶n lý vÒ phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc lèi sèng, quan hÖ víi d©n trªn c¬ së ®ã cã h−íng båi d−ìng, sö dông c¸n bé tèt h¬n, phßng ngõa, ng¨n chÆn nh÷ng hµnh vi tiªu cùc, quan liªu xa d©n, thiÕu tr¸ch nhiÖm víi d©n, kÞp thêi gi¸o dôc, xö lý nh÷ng c¸n bé, c«ng chøc, ®¶ng viªn cã sai ph¹m, gãp phÇn ®Èy m¹nh cuéc ®Êu tranh phßng chèng tham nhòng, quan liªu, l·ng phÝ, lµm trong s¹ch ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc, ®¶ng viªn. Th«ng qua ho¹t ®éng gi¸m s¸t gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tæ chøc, nhÊt lµ nh÷ng tæ chøc gi¶i quyÕt nh÷ng viÖc trùc tiÕp liªn quan ®Õn quyÒn lîi ng−êi d©n. §Æc biÖt, th«ng qua ho¹t ®éng gi¸m s¸t vµ ph¶n biÖn x· héi ®Ó n©ng cao vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña MTTQ, c¸c tæ chøc thµnh viªn vµ nh©n d©n tham gia x©y dùng, chØnh ®èn §¶ng, x©y dùng chÝnh quyÒn trong s¹ch, v÷ng m¹nh, t¨ng c−êng mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a §¶ng víi nh©n d©n. 3.6. n©ng cao hiÖu qu¶ lÊy ý kiÕn nh©n d©n tham gia x©y dùng chÝnh quyÒn c¬ së Trong LuËt ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt qui ®Þnh viÖc nh©n d©n tham gia ®ãng gãp ý kiÕn vµo c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch, c¸c dù ¸n luËt, ph¸p lÖnh cña ®¶ng vµ nhµ n−íc. Nguyªn t¾c nh©n d©n tham gia qu¶n lý nhµ n−íc vµ x· héi, nh©n d©n cã quyÒn tham gia th¶o luËn c¸c vÊn ®Ò chung cña c¶ n−íc vµ ®Þa ph−¬ng, kiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan nhµ n−íc, biÓu quyÕt khi 117 nhµ n−íc tæ chøc tr−ng cÇu d©n ý ®−îc kh¼ng ®Þnh trong c¶ bèn b¶n HiÕn ph¸p vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c. Tuy vËy, trong nh÷ng n¨m qua viÖc nh©n d©n tham gia ®ãng gãp ý kiÕn cßn ch−a nhiÒu, ch−a khai th¸c ®−îc tiÒm n¨ng, trÝ tuÖ cña c¸c tÇng líp nh©n d©n trong x· héi. Do vËy, c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch chËm ®i vµo cuéc sèng hoÆc ®−îc thùc thi ch−a hiÖu qu¶. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ã, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc nh©n d©n tham gia ®ãng gãp vµo c¸c dù ¸n luËt, ph¸p luËt ®· ®−îc thÓ chÕ hãa cô thÓ h¬n trong v¨n b¶n cña héi ®ång nhµ n−íc qui ®Þnh vÒ qui chÕ x©y dùng luËt, ph¸p lÖnh ngµy 6/8/1988. Theo ®ã, qui chÕ qui ®Þnh Héi ®ång nhµ n−íc lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh viÖc ®−a dù ¸n luËt, ph¸p lÖnh ra lÊy ý kiÕn nh©n d©n. ViÖc lÊy ý kiÕn nh©n d©n cã thÓ diÔn ra d−íi nhiÒu h×nh thøc, ®a d¹ng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¬ quan, tæ chøc, nh©n d©n tham gia gãp ý mét c¸ch thiÕt thùc, thÓ hiÖn tÝnh d©n chñ trong viÖc x©y dùng ph¸p luËt. Trong §iÒu 26 LuËt ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt n¨m 1996 qui ®Þnh: "Tæ chøc lÊy ý kiÕn c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n b»ng c¸c h×nh thøc thÝch hîp tïy theo tÝnh chÊt cña tõng dù ¸n". C¨n cø vµo tÝnh chÊt, néi dung, ph¹m vi ®iÒu chØnh cña dù ¸n luËt, ph¸p lÖnh, dù th¶o cña nghÞ quyÕt mµ quyÕt ®Þnh h×nh thøc lÊy ý kiÕn nh©n d©n. ViÖc lÊy ý kiÕn nh©n d©n cã mét sè h×nh thøc chñ yÕu sau ®©y: Thø nhÊt, tæ chøc lÊy ý kiÕn réng r·i c¸c tÇng líp nh©n d©n trong x· héi. VÊn ®Ò nµy do Quèc héi, ñy ban Th−êng vô Quèc héi quyÕt ®Þnh ®èi víi mét sè dù ¸n luËt quan träng, cã ph¹m vi ®iÒu chØnh réng, liªn quan ®Õn quyÒn vµ lîi Ých cña ®¹i ®a sè nh©n d©n trong x· héi nh− HiÕn ph¸p, Bé luËt d©n sù, Bé luËt h×nh sù, LuËt lao ®éng, LuËt ®Êt ®ai… Thø hai, tæ chøc lÊy ý kiÕn trong ph¹m vi hÑp nghÜa lµ chØ lÊy ý kiÕn trong mét sè c¬ quan, tæ chøc, c¸c nhµ khoa häc, c¸c chuyªn gia, c¸c nhµ qu¶n lý hay doanh nghiÖp… ®èi víi c¸c dù ¸n luËt chuyªn ngµnh, cã thÓ lÊy ý kiÕn vÒ toµn bé dù ¸n luËt hoÆc mét sè néi dung cña dù ¸n. H×nh thøc nµy tuy kh«ng ®−îc réng r·i song nh÷ng ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia, chuyªn ngµnh th−êng rÊt s©u s¾c, tËp trung, thiÕt thùc vµ Ýt tèn kÐm. 118 HiÖu qu¶ cña viÖc tæ chøc lÊy ý kiÕn nh©n d©n, tæng hîp lµ nh»m nghiªn cøu, tiÕp thu ý kiÕn ®Ó chØnh lý, bæ sung dù ¸n, dù th¶o, ph¶n ¸nh ®−îc ®Çy ®ñ ý kiÕn cña nh©n d©n, tr¸nh t×nh tr¹ng ¸p ®Æt, chñ quan, tïy tiÖn. §Ó ®¶m tÝnh d©n chñ th× c¸c v¨n b¶n, dù ¸n luËt sau khi lÊy ý kiÕn cña nh©n d©n ph¶i ®−îc c«ng khai trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, hoÆc tæ chøc th«ng b¸o kÕt qu¶, hoÆc phóc ®¸p b»ng v¨n b¶n mét c¸ch cô thÓ, râ rµng tõng vÊn ®Ò, lÜnh vùc mµ nh©n d©n ®· tham gia gãp ý, nh÷ng vÊn ®Ò nµo ®−îc tiÕp thu, vÊn ®Ò nµo kh«ng ®−îc tiÕp thu, thËm chÝ cã thÓ tæ chøc th¶o luËn nh÷ng vÊn ®Ò cßn nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau. Cã nh− vËy míi thÓ hiÖn ®−îc tÝnh d©n chñ trong x©y dùng vµ ban hµnh luËt, hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña v¨n b¶n luËt ®ã míi ®i vµo cuéc sèng, vµ ®©y còng lµ h×nh thøc më réng d©n chñ trong viÖc x©y dùng ph¸p luËt gãp phÇn cho x©y dùng nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN. 119 KÕt LuËn Trong thêi gian qua, d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, qu¸ tr×nh d©n chñ hãa ë n−íc ta ®· cã b−íc chuyÓn biÕn râ rÖt; ph−¬ng ch©m "d©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra" tõng b−íc ®i vµo cuéc sèng víi nh÷ng biÓu hiÖn rÊt phong phó, ®a d¹ng vµ ®−îc thÓ chÕ hãa. §iÒu dÔ hiÓu lµ mét khi nh©n d©n lµm chñ, tham gia tÝch cùc vµo qu¶n lý nhµ n−íc, qu¶n lý kinh tÕ - x· héi, kiÓm tra gi¸m s¸t c¸n bé, ®¶ng viªn th× míi cã thÓ ®Èy lïi tham nhòng, quan liªu. §Ó ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña cña nh©n d©n, th× tõ viÖc ho¹ch ®Þnh chñ tr−¬ng, ph¸p luËt, chÝnh s¸ch kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa,x· héi ®Õn x©y dùng bé m¸y tæ chøc c¸n bé cho tíi c¶i tiÕn ph−¬ng thøc l·nh ®¹o, phong c¸ch lµm viÖc cña c¸c c¬ quan ®¶ng vµ chÝnh quyÒn ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh ®Òu ph¶i mang tÝnh d©n chñ. Thùc hiÖn tèt c¬ chÕ lµm chñ cña nh©n d©n; lµm chñ th«ng qua ®¹i diÖn cña m×nh, lµm chñ trùc tiÕp vµ c¸c h×nh thøc tù qu¶n ë c¬ së, ®Ó tõ ®ã nh©n d©n hoµn toµn tù nguyÖn cam kÕt thùc hiÖn ®óng c¸c quy −íc, h−¬ng −íc t¹i c¬ së do chÝnh m×nh nhÊt trÝ ®Ò ra, phï hîp víi ph¸p luËt cña Nhµ n−íc; h×nh thøc nh©n d©n tù qu¶n ®−îc më réng sÏ gãp phÇn tÝch cùc n©ng cao ý thøc vµ vai trß lµm chñ cña nh©n d©n. §¶ng vµ Nhµ n−íc tiÕp tôc ®æi míi phong c¸ch lµm viÖc, tiÕp tôc ®æi míi tæ chøc vµ ph−¬ng thøc ho¹t ®éng cña MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ chÝnh trÞ - x· héi. X¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc ®¶ng c¸c cÊp, nhÊt lµ tæ chøc c¬ së ®¶ng trong viÖc l·nh ®¹o thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së; ph¸t huy tèt vai trß cña MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n trong tæ chøc vËn ®éng, tËp hîp nh©n d©n thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së. N©ng cao tr¸ch nhiÖm cña MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ trong gi¸m s¸t vµ ph¶n biÖn x· héi, trong x©y dùng khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc, tæ chøc vËn ®éng nh©n d©n thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së; ®æi míi néi dung vµ ph−¬ng thøc ho¹t ®éng cña MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ h−íng vµo gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc trong ®êi sèng nh©n d©n, x©y dùng c¬ chÕ phèi hîp cã hiÖu qu¶ gi÷a MTTQ vµ c¸c ®oµn thÓ víi c¸c tæ chøc kh¸c trong hÖ thèng chÝnh trÞ ®Ó thùc hiÖn tèt quy chÕ d©n chñ ë c¬ së. 120 danh môc Tµi liÖu tham kh¶o 1. Ph¹m Ngäc Anh - Bïi §×nh Phong (2003), T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ x©y dùng Nhµ n−íc ph¸p quyÒn kiÓu míi ë ViÖt Nam, Nxb Lao ®éng, Hµ Néi. 2. Ban ChØ ®¹o x©y dùng vµ thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së cña Trung −¬ng, Ban D©n vËn Trung −¬ng (2002), X©y dùng vµ thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 3. Hoµng ChÝ B¶o (Chñ biªn) (2004), HÖ thèng chÝnh trÞ ë c¬ së n«ng th«n n−íc ta hiÖn nay, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 4. Hoµng ChÝ B¶o (Chñ biªn) (2005), HÖ thèng chÝnh trÞ ë c¬ së n«ng th«n n−íc ta hiÖn nay, Nxb Lý luËn chÝnh trÞ, Hµ Néi. 5. NguyÔn Phó B×nh (1998), "Nh©n d©n tù qu¶n - mét h×nh thøc d©n chñ trùc tiÕp ë c¬ së", Trong: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn cña ph−¬ng ch©m d©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra qua thùc thi ë ®Þa bµn Thµnh phè Hå ChÝ Minh, §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc, Ban D©n vËn Thµnh ñy Thµnh phè Hå ChÝ Minh. 6. Bé Néi vô (2004), QuyÕt ®Þnh sè 13/2002/Q§-BNV ngµy 6/12 cña Bé tr−ëng Bé Néi vô ban hµnh quy chÕ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña th«n, tæ d©n phè, Hµ Néi. 7. Bé Néi vô (2004), QuyÕt ®Þnh sè 04/2004/Q§-BNV cña Bé tr−ëng Bé Néi vô ngµy 16/01 vÒ viÖc ban hµnh quy ®Þnh tiªu chuÈn cô thÓ ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc x·, ph−êng, thÞ trÊn, Hµ Néi. 8. ChÝnh phñ (1998), NghÞ ®Þnh sè 29/N§-CP ngµy 28/5 vÒ ban hµnh quy chÕ thùc hiÖn d©n chñ ë c¬ së, Hµ Néi. 9. ChÝnh phñ (2003), NghÞ ®Þnh sè 79/2003/N§-CP ngµy 07/7 vÒ ban hµnh quy chÕ thùc hiÖn d©n chñ ë x·, Hµ Néi. 10. ChÝnh phñ (2003), NghÞ ®Þnh 114/2003/N§-CP ngµy 10/10 vÒ c¸n bé, c«ng chøc x·, ph−êng, thÞ trÊn, Hµ Néi. 121 11. ChÝnh phñ (2003), NghÞ ®Þnh 121/2003/N§-CP ngµy 21/10 vÒ chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc x·, ph−êng, thÞ trÊn, Hµ Néi. 12. ChÝnh phñ (2004), QuyÕt ®Þnh sè 03/2004/ Q§-TTg ngµy 07/01 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ phª duyÖt ®Þnh h−íng quy ho¹ch ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé, c«ng chøc x·, ph−êng, thÞ trÊn ®Õn n¨m 2010, Hµ Néi. 13. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc (2002), Nxb C«ng an nh©n d©n, Hµ Néi. 14. Céng ®ång lµng x· ViÖt Nam (2001), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 15. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1986), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI, Nxb Sù thËt, Hµ Néi. 16. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1989), NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 6 Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng khãa VI, Nxb Sù thËt, Hµ Néi. 17. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1991), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII, Nxb Sù thËt, Hµ Néi. 18. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1996), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 19. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1996), NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng khãa VIII, NNb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 20. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1998), ChØ thÞ 30 CT/T¦ cña Bé ChÝnh trÞ ngµy 18/2 vÒ x©y dùng vµ thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së, Hµ Néi. 21. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2001), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 22. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2001), NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 5 Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng khãa IX vÒ ®æi míi, n©ng cao chÊt l−îng hÖ thèng chÝnh trÞ ë x·, ph−êng, thÞ trÊn, Hµ Néi. 23. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2002), ChØ thÞ sè 10-CT/ T¦ ngµy 28/3 cña Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng vÒ tiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së, Hµ Néi. 122 24. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2002), NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 5 Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng khãa IX, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 25. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2006), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 26. HiÕn ph¸p ViÖt Nam (1946, 1959, 1980, 1992) (1995), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 27. Mai Trung HËu (2002), "Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ vÊn ®Ò d©n chñ", Lý luËn chÝnh trÞ, (5), tr. 7-11. 28. NguyÔn Ngäc HiÕn (2001), C¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy c¶i c¸ch hµnh chÝnh ë ViÖt Nam, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 29. Héi ®ång bÇu cö ®¹i biÓu Héi ®ång nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi (2004), B¸o c¸o sè 46/BCTK ngµy 17/5 vÒ tæng kÕt c«ng t¸c bÇu cö ®¹i biÓu Héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp thµnh phè Hµ Néi nhiÖm kú 2004-2009, Hµ Néi. 30. TrÇn §×nh Huúnh (2005), Hå ChÝ Minh kiÕn tróc s− lçi l¹c cña nÒn hµnh chÝnh nhµ n−íc ViÖt Nam, Nxb Lao ®éng - X· héi, Hµ Néi. 31. TrÇn Ngäc Khuª - Lª Kim ViÖt (Chñ biªn) (2004), T©m lý x· héi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 32. LuËt bÇu cö ®¹i biÓu Héi ®ång nh©n d©n (2003), Nxb Thèng kª, Hµ Néi. 33. LuËt MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam (1999), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 34. LuËt tæ chøc Héi ®ång nh©n d©n vµ ñy ban nh©n d©n (1994), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 35. C. M¸c - Ph. ¡ngghen (1995), Toµn tËp, tËp 21, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 36. Hå ChÝ Minh (1986), Söa ®æi lÒ lèi lµm viÖc, Nxb Sù thËt, Hµ Néi. 37. Hå ChÝ Minh (2000), Toµn tËp, tËp 5, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 38. Hå ChÝ Minh (2000), Toµn tËp, tËp 12, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 123 39. NghÞ quyÕt liªn tÞch sè 05/2006/NQLT-CP-UBTWMTTQVN ngµy 21/4 cña ChÝnh phñ vµ ñy ban Trung −¬ng MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ MÆt trËn Tæ quèc gi¸m s¸t c¸n bé, c«ng chøc, ®¶ng viªn ë khu d©n c− (2006), Hµ Néi. 40. Lª V¨n Quang - V¨n §øc Thanh (2003), Quan hÖ gi÷a nhµ n−íc vµ x· héi d©n sù ViÖt Nam, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 41. Quèc héi (2003), LuËt tæ chøc Héi ®ång nh©n d©n vµ ñy ban nh©n d©n, Hµ Néi. 42. Rousseau (1992), Bµn vÒ khÕ −íc x· héi, Nxb Thµnh phè Hå ChÝ Minh 43. §ç TiÕn S©m (Chñ biªn) (2005), VÊn ®Ò thùc hiÖn d©n chñ c¬ së ë n«ng th«n Trung Quèc, Nxb Khoa häc x· héi, Hµ Néi. 44. NguyÔn V¨n S¸u - Hå V¨n Th«ng (§ång chñ biªn) (2002), Céng ®ång lµng x· ViÖt Nam hiÖn nay, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 45. NguyÔn V¨n S¸u - Hå V¨n Th«ng (§ång Chñ biªn) (2003), Thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ vµ x©y dùng chÝnh quyÒn cÊp x· ë n−íc ta hiÖn nay, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 46. NguyÔn V¨n S¸u - Hå V¨n Th«ng (§ång chñ biªn) (2005), ThÓ chÕ d©n chñ vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam hiÖn nay, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 47. NguyÔn V¨n S¸u - TrÇn Xu©n SÇm - Lª Do·n T¸ (§ång chñ biªn) (2002), Mèi quan hÖ gi÷a §¶ng vµ nh©n d©n trong thêi kú ®æi míi ®Êt n−íc vÊn ®Ò vµ kinh nghiÖm, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 48. TËp thÓ biªn so¹n tõ ®iÓn (1995), Tõ ®iÓn b¸ch khoa ViÖt Nam, tËp 1, Hµ Néi. 49. Thµnh ñy Hµ Néi (2001), Ch−¬ng tr×nh 06 ngµy 01/8 vÒ mét sè vÊn ®Ò x©y dùng, chØnh ®èn §¶ng giai ®o¹n 2001 - 2005, Hµ Néi. 50. Thµnh ñy Hµ Néi (2005), B¸o c¸o chÝnh trÞ cña Ban ChÊp hµnh §¶ng bé thµnh phè khãa XIII tr×nh §¹i héi ®¹i biÓu lÇn thø XIV §¶ng bé thµnh phè Hµ Néi, Hµ Néi. 124 51. Thµnh ñy Hµ Néi (2003), B¸o c¸o sè 53/BC-TU ngµy 10/10 vÒ tæng kÕt 5 n¨m thùc hiÖn ChØ thÞ 30/CT-TW cña Bé ChÝnh trÞ vÒ x©y dùng vµ thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së thµnh phè Hµ Néi (1998 - 2003), Hµ Néi. 52. Thµnh ñy Hµ Néi (2006), B¸o c¸o sè 09/BC-BC§ ngµy 6/1 vÒ kÕt qu¶ x©y dùng vµ thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ së cña thµnh phè Hµ Néi n¨m 2005 vµ nhiÖm vô 2006, Hµ Néi. 53. Th«ng t− liªn bé: Néi vô - Tµi chÝnh - Lao ®éng - Th−¬ng binh vµ X· héi ngµy 14/10/2004 h−íng dÉn thùc hiÖn nghÞ ®Þnh 121/2003/N§-CP ngµy 21/10/2003 vÒ chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc x·, ph−êng, thÞ trÊn, Hµ Néi. 54. NguyÔn Phó Träng (2006), H−íng tíi 1000 n¨m Th¨ng long - Hµ Néi x©y dùng Thñ ®« ph¸t triÓn toµn diÖn, bÒn v÷ng, Nxb Hµ Néi, Hµ Néi. 55. Tõ ®iÓn LuËt häc (1999), Nxb Tõ ®iÓn B¸ch khoa, Hµ Néi. 56. Tr−êng §¹i häc LuËt Hµ Néi (1997), Gi¸o tr×nh LuËt HiÕn ph¸p ViÖt Nam, Hµ Néi. 57. ñy ban Th−êng vô Quèc héi (1998), Ph¸p lÖnh c¸n bé c«ng chøc, Hµ Néi. 58. ñy ban Th−êng vô Quèc héi (2002), Ph¸p lÖnh c¸n bé c«ng chøc (söa ®æi, bæ sung), Hµ Néi. 59. ViÖn Ng«n ng÷ (2005), Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, Nxb §µ N½ng, §µ N½ng.