Đề tài Khả năng, lợi ích và lộ trình cho việc ra đời một đồng tiền chung của các nước ASEAN

é khu vùc. Th­¬ng m¹i néi bé ASEAN tuy ®· t¨ng tõ 44,2 tû USD n¨m 1993 lªn 97,8 tû n¨m 2000 song míi chØ chiÕm kho¶ng 20% tæng khèi l­îng th­¬ng m¹i cña ASEAN, trong ®ã th­¬ng m¹i cña tõng n­íc thµnh viªn víi Singapore chiÕm tíi h¬n 70% tæng khèi l­îng th­¬ng m¹i néi bé. Nh­ vËy, thÞ tr­êng chñ yÕu cña c¸c n­íc ASEAN vÉn lµ ba trung t©m kinh tÕ lín Mü, EU vµ NhËt B¶n. Liªn kÕt kinh tÕ khu vùc chØ cã thÓ ®Èy nhanh khi c¸c n­íc ASEAN t¨ng c­êng ®Èy m¹nh bu«n b¸n vµ ®Çu t­ lÉn nhau. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng c¶n trë lé tr×nh thùc hiÖn AFTA lµ nhËn thøc cña ng­êi d©n vµ c¸c doanh nghiÖp vÒ AFTA ch­a cao. Kh«ng chØ c¸c doanh nghiÖp cña Malaixia mµ giíi kinh doanh In®«nªxia còng cho r»ng AFTA lµ mét hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i tù nguyÖn vµ kh«ng rµng buéc vÒ mÆt ph¸p lý nh­ HiÖp ®Þnh APEC. Cã tíi 60% doanh nghiÖp ViÖt Nam khi tr¶ lêi pháng vÊn ®iÒu tra cña Phßng C«ng nghiÖp vµ Th­¬ng m¹i ViÖt Nam vµo cuèi n¨m 2002 kh«ng quan t©m tíi héi nhËp kinh tÕ. Sè doanh nghiÖp nµy cho r»ng m×nh kh«ng cã thÞ tr­êng n­íc ngoµi nªn viÖc thùc hiÖn AFTA sÏ kh«ng ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp m×nh. Nh­ vËy, cã thÓ thÊy nhiÖm vô cÊp b¸ch cña hÇu hÕt chÝnh phñ c¸c n­íc trong khu vùc lµ t¨ng c­êng tuyªn truyÒn, n©ng cao nhËn thøc cña giíi doanh nghiÖp vµ quÇn chóng nh©n d©n vÒ ý nghÜa vµ vai trß cña AFTA nãi riªng vµ liªn kÕt kinh tÕ khu vùc nãi chung. §Ó sù liªn kÕt kinh tÕ trong ASEAN ®­îc bÒn v÷ng, sù liªn kÕt ASEAN cÇn ®­îc më réng ra ngoµi ph¹m vi hîp t¸c vÒ an ninh, kinh tÕ, chÝnh trÞ mµ cÇn më sang c¶ c¸c lÜnh vùc kh¸c nh­ v¨n ho¸, gi¸o dôc, du lÞch, thÓ thao, m«i tr­êng. Khi quÇn chóng nh©n d©n vµ giíi doanh nghiÖp ®· cã nhËn thøc ®óng vÒ liªn kÕt kinh tÕ th× hä sÏ lµ nh÷ng nh©n tè tÝch cùc ®Èy m¹nh hîp t¸c kinh tÕ, xóc tiÕn thµnh lËp thÞ tr­êng thèng nhÊt trong khu vùc §«ng Nam ¸ vµ tiÕn tíi h×nh thµnh mét ®ång tiÒn chung ASEAN. 1.1.2 Thóc ®Èy tiÕn tr×nh h×nh thµnh khu vùc ®Çu t­ ASEAN vµ xóc tiÕn më cöa thÞ tr­êng lao ®éng ViÖc më cöa ®èi víi c¸c dßng vèn vµ lao ®éng lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu cña mét liªn minh tiÒn tÖ. HiÖn nay, sù chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n­íc ASEAN cßn rÊt lín, thËm chÝ lín h¬n nhiÒu so víi sù chªnh lÖch gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn s¸ng lËp ERM vµo n¨m 1979. Kho¶ng c¸ch thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi gi÷a Singapore, n­íc giµu nhÊt khu vùc víi Myanma, n­íc nghÌo nhÊt khu vùc lµ xÊp xØ 300 lÇn. KÓ c¶ trong c¸c n­íc ASEAN 5 th× chªnh lÖch thu nhËp cña Singapore vµ In®«nªxia còng lµ 40 lÇn. ë mét sè n­íc ®«ng d©n trªn thÕ giíi nh­ Trung Quèc, Hoa Kú... sù chªnh lÖch trong thu nhËp gi÷a c¸c vïng kh¸c nhau còng kh«ng kÐm phÇn nghiªm träng. Tuy nhiªn, c¸c n­íc nµy vÉn cã thÓ sö dông mét ®ång tiÒn chung do lao ®éng vµ c¸c dßng vèn ë c¸c n­íc nµy ®­îc tù do di chuyÓn, mét ®iÒu mµ ë ASEAN ch­a cã, vµ còng do trong néi bé mét n­íc dÔ thùc hiÖn viÖc thi hµnh mét chÝnh s¸ch ng©n s¸ch vµ tµi chÝnh nh»m gi¶m bít sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c vïng h¬n. Ph©n tÝch trªn ®©y cho thÊy r»ng viÖc cho phÐp lao ®éng vµ c¸c dßng vèn ®­îc tù do di chuyÓn gi÷a c¸c n­íc ASEAN lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tiÕn tíi h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ. §iÒu nµy sÏ cÇn ®Õn sù phèi hîp cña tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn. Cho tíi nay, khu vùc ®Çu t­ ASEAN (AIA) lµ mét nç lùc ®Çu tiªn nh»m ®¹t tíi môc tiªu nµy. ViÖc më cöa thÞ tr­êng cã nghÜa lµ mäi c¶n trë trong chu chuyÓn vèn gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn ®Òu ®­îc dì bá vµ mäi ®èi xö trªn thÞ tr­êng vèn gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn ph¶i ®­îc c«ng b»ng vµ b×nh ®¼ng. Tuy nhiªn, chÆng ®­êng tõ nay tíi khi hoµn thµnh khu vùc ®Çu t­ ASEAN cßn dµi, ®ßi hái nh÷ng biÖn ph¸p vµ b­íc ®i phï hîp cô thÓ. Theo nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ, mét sè b­íc ®i cô thÓ hiÖn nay víi c¸c n­íc thµnh viªn ASEAN, chñ yÕu lµ c¸c n­íc thµnh viªn míi lµ: X©y dùng mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ®Ó c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ theo h­íng söa ®æi thªm mét sè quy ®Þnh ®Ó t¹o thuËn lîi h¬n cho viÖc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi nh­ c¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc cÊp phÐp, vÒ tû lÖ gãp vèn vµ viÖc gãp vèn trong c¸c liªn doanh, chuyÓn lîi nhuËn vÒ n­íc vµ quy ®Þnh thuª m­ín vµ sö dông lao ®éng. ThiÕt lËp c¸c chuÈn mùc ®èi xö vµ b¶o hé cã ®iÒu kiÖn c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. C¸c n­íc thµnh viªn AIA ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hé cã ®iÒu kiÖn, tr¸nh b¶o hé trµn lan, lµm mÊt ®i c¸c yÕu tè cÇn thiÕt thóc ®Èy c¹nh tranh vµ ®Çu t­. ViÖc b¶o hé cÇn ®¹t ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn nh­ b¶o hé cho mét sè ngµnh, lÜnh vùc hÑp mµ n­íc ®ã cã kh¶ n¨ng tù lùc ph¸t triÓn; b¶o hé trªn c¬ së kÕt hîp c¸c ®iÒu kiÖn ®Çu t­ víi c¸c ­u ®·i ®Çu t­ ®èi ë nh÷ng ngµnh cÇn thu hót FDI cã c«ng nghÖ nguån ®Ó ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp chñ chèt trong n­íc. ViÖc b¶o hé ph¶i ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong tõng tr­êng hîp, tõng thêi gian cô thÓ, kh«ng b¶o hé vÜnh viÔn cho bÊt kú ngµnh nµo, lÜnh vùc nµo (trõ c¸c lÜnh vùc cã liªn quan ®Õn an ninh, quèc phßng). B¶o hé chØ cã thÓ tiÕn hµnh trªn nguyªn t¾c cã ®iÒu kiÖn v× phÇn lín c¸c n­íc ASEAN ®Òu ®ang tranh thñ c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi, ®Æc biÖt lµ vèn FDI ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Phèi hîp chÆt chÏ h¬n n÷a tù do ho¸ th­¬ng m¹i víi tù do ho¸ ®Çu t­. Tù do ho¸ th­¬ng m¹i víi tù do ho¸ ®Çu t­ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ vµ kh¨ng khÝt víi nhau. Th«ng th­êng, viÖc tù do hãa viÖc di chuyÓn hµng ho¸ gi÷a c¸c n­íc diÔn ra tr­íc, råi ®Õn viÖc tù do ho¸ di chuyÓn cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh­ vèn, lao ®éng. Qu¸ tr×nh nµy còng ®ang ®­îc ®Þnh h×nh dÇn ë c¸c quèc gia ASEAN, b¾t ®Çu lµ tõ lÞch tr×nh 2003 cña AFTA cho ®Õn 2010 cña AIA song vÉn ch­a cã sù g¾n kÕt m¹nh mÏ trong c¸c b­íc tù do ho¸ hai lÜnh vùc nµy. §æi míi vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­ ë c¸c n­íc thµnh viªn míi. C«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­ cÇn ®­îc ®æi míi vÒ néi dung vµ ph­¬ng thøc thùc hiÖn, theo mét kÕ ho¹ch vµ ch­¬ng tr×nh chñ ®éng, cã hiÖu qu¶. Cô thÓ, c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong khu vùc cÇn thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®a ph­¬ng ho¸ c¸c ®èi t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó t¹o thÕ chñ ®éng trong mäi t×nh huèng. Cïng víi viÖc tiÕp tôc thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ truyÒn thèng ë ch©u ¸ vµ ASEAN vµo c¸c dù ¸n mµ hä cã kinh nghiÖm vµ thÕ m¹nh nh­ chÕ biÕn n«ng s¶n, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng xuÊt khÈu..., c¸c quèc gia nãi trªn cÇn chuyÓn h­íng sang c¸c ®èi t¸c T©y ¢u, B¾c ¢u, B¾c Mü nh»m tranh thñ tiÒm lùc vèn, c«ng nghÖ, kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt chó ý c¸c dù ¸n lín, dù ¸n võa vµ nhá nh­ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Trªn c¬ së quy ho¹ch ngµnh, s¶n phÈm, l·nh thæ vµ danh môc dù ¸n kªu gäi ®Çu t­ ®­îc phª duyÖt, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c c¬ quan liªn quan tíi ®Çu t­ n­íc ngoµi cÇn chñ ®éng tiÕn hµnh vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­ mét c¸ch cô thÓ, trùc tiÕp ®èi víi tõng dù ¸n, trùc tiÕp víi tõng tËp ®oµn, c«ng ty vµ nhµ ®Çu t­ cã tiÒm n¨ng. §Õn n¨m 2008, khi khu vùc th­¬ng m¹i tù do ASEAN hoµn tÊt, tÊt c¶ c¸c n­íc tham gia AFTA sÏ xo¸ bá c¸c lo¹i hµng rµo th­¬ng m¹i, t¹o lËp mét "s©n ch¬i b×nh ®¼ng" xuyªn biªn giíi cho viÖc l­u th«ng hµng ho¸, dÞch vô vµ vèn gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn, trong khi mçi n­íc thµnh viªn vÉn ®­îc phÐp theo ®uæi nh÷ng chÝnh s¸ch riªng trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh, tiÒn tÖ. Víi møc ®é héi nhËp nµy, c¸c n­íc ASEAN míi chØ ®¹t tíi tr×nh ®é "nh÷ng ng­êi l¸ng giÒng th©n thiÖn", thÊp h¬n so víi cÊp ®é "mét gia ®×nh h¹nh phóc mµ c¸c n­íc thµnh viªn Liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u EMU ®· ®¹t ®­îc. Ngay c¶ ®Õn n¨m 2020, khi khu vùc ®Çu t­ tù do AIA ®­îc më cöa víi c¸c nhµ ®Çu t­ ngoµi ASEAN th× liªn kÕt kinh tÕ khu vùc ASEAN vÉn cßn kÐm xa liªn kÕt kinh tÕ khu vùc ch©u ¢u. Muèn ®¹t tíi mét liªn minh tiÒn tÖ nh­ EMU, c¸c n­íc ASEAN cÇn ph¶i cã thªm c¸c gi¶i ph¸p kh¸c trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng. 1.2 C¸c gi¶i ph¸p vÒ tµi chÝnh, ng©n hµng 1.2.1 TiÕp tôc c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng cña c¸c n­íc trong khu vùc ®Ó tiÕn tíi héi nhËp Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc ®· cho thÊy r»ng khi mét n­íc cã hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng yÕu kÐm phô thuéc nÆng nÒ vµo nguån vèn n­íc ngoµi vµ neo gi¸ vµo mét ®ång tiÒn nµo ®ã, c¸c vÊn ®Ò cña hÖ thèng ng©n hµng cã thÓ biÕn thµnh mét cuéc khñng ho¶ng tû gi¸ hèi ®o¸i. Do ®ã, hÖ thèng ng©n hµng yÕu kÐm cã thÓ lµm ph­¬ng h¹i ®Õn bÊt cø tho¶ thuËn vÒ mét ®ång tiÒn chung nµo. HÖ thèng ng©n hµng cña c¸c n­íc ASEAN nãi chung hiÖn nay cßn nhiÒu yÕu kÐm, mÆc dï sau cuéc khñng ho¶ng, c¸c n­íc ®· tiÕn hµnh nhiÒu biÖn ph¸p c¶i c¸ch ®¸ng kÓ. VÊn ®Ò chñ yÕu lµ nhµ n­íc can thiÖp qu¸ s©u vµo hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng, vµ sau ®ã l¹i tù do ho¸ khi ch­a cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt. VÒ vÊn ®Ò c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng, c¸c n­íc ASEAN cÇn ®­a ra c¸c quy ®Þnh ®ßi hái c¸c ng©n hµng thËn träng h¬n trong viÖc cho vay vèn, gi¶m c¸c kho¶n nî khã ®ßi cña ng©n hµng, t¨ng c­êng hiÖu qu¶ cña hÖ thèng gi¸m s¸t trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng. §èi víi viÖc më cöa thÞ tr­êng tµi chÝnh, nhµ n­íc lu«n ph¶i gi÷ v÷ng vai trß ®iÒu tiÕt cña m×nh, ®¶m b¶o tèc ®é më cöa hîp lý vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî n­íc ngoµi. C¸c n­íc trong khu vùc còng cÇn x©y dùng thÞ tr­êng vèn c©n b»ng h¬n, tr¸nh dùa qu¸ nhiÒu vµo cæ phiÕu nh­ hiÖn nay. Riªng vÒ vÊn ®Ò tû gi¸ hèi ®o¸i, cho dï c¸c n­íc ASEAN ¸p dông ph­¬ng ¸n nµo trong sè c¸c ph­¬ng ¸n ®· nªu ë trªn hay thËm chÝ lµ mét ph­¬ng ¸n nµo kh¸c th× viÖc c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tû gi¸ còng sÏ ®ßi hái ¸p dông chÝnh s¸ch neo gi¸ vµo mét ræ tiÒn tÖ thay cho neo gi¸ vµo mét ®ång tiÒn duy nhÊt vµ mét biªn ®é dao ®éng thay cho chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh hiÖn vÉn ¸p dông trong khu vùc nh­ hiÖn nay. Do hÖ thèng ng©n hµng cña c¸c n­íc trong khu vùc cã nhiÒu vÊn ®Ò gièng nhau nªn viÖc c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng cã thÓ nªn ®­îc phèi hîp tiÕn hµnh gi÷a c¸c n­íc. §iÒu nµy sÏ gióp c¸c n­íc kh«ng nh÷ng cã thÓ gióp c¸c n­íc häc tËp kinh nghiÖm cña nhau, tiÕt kiÖm ®­îc nguån lùc ®Çu t­ vµo qu¸ tr×nh c¶i c¸ch, mµ cßn lµ mét tiÒn ®Ò ®Ó c¸c n­íc ASEAN héi nhËp trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng sau nµy. 1.2.2 Phèi hîp chÝnh s¸ch tiÒn tÖ gi÷a c¸c n­íc ASEAN vµ thiÕt lËp mét thiÕt chÕ tiÒn tÖ khu vùc Phèi hîp chÝnh s¸ch tiÒn tÖ gi÷a c¸c n­íc trong khèi lµ tiÒn ®Ò ®Ó tiÕn tíi xo¸ bá ranh giíi gi÷a c¸c ®ång tiÒn vµ ranh giíi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ gi÷a c¸c quèc gia. VÒ vÊn ®Ò nµy, nh­ trªn ®· nªu, khu vùc §«ng ¸ ®· cã mét b­íc tiÕn quan träng ®­îc thùc hiÖn ë Chiang Mai vµo ngµy 6/5/2000 nh»m x©y dùng mét tho¶ thuËn tµi chÝnh khu vùc ®Ó bæ sung cho c¸c h¹n møc tÝn dông quèc tÕ hiÖn cã. Thªm vµo ®ã, nh»m t¨ng c­êng tÝnh æn ®Þnh tµi chÝnh trong khu vùc, c¸c Bé tr­ëng tµi chÝnh còng cam kÕt hîp t¸c chÆt chÏ h¬n n÷a trong viÖc kiÓm so¸t c¸c dßng vèn vµ t¨ng c­êng c¬ chÕ gi¸m s¸t khu vùc. C¬ chÕ gi¸m s¸t nµy nªn tËp trung vµo viÖc thiÕt lËp mét hÖ thèng c¶nh b¸o ®Ó ng¨n chÆn tõ sím c¸c cuéc khñng ho¶ng. Thêi gian ®Ó cho ra ®êi mét ®ång tiÒn chung ASEAN cã thÓ ph¶i rÊt l©u, do c¸c quèc gia thµnh viªn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ chÝnh trÞ kh¸c nhau vµ sù c¸ch biÖt nhau lín gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c nÒn kinh tÕ ®· c«ng nghiÖp ho¸. Tuy nhiªn, ®Ó h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ ë ASEAN, ngay tõ lóc nµy ®· cÇn ph¶i tiÕn hµnh c¸c b­íc ®i ®Çu tiªn, tr­íc hÕt lµ x©y dùng mét khung chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung, thèng nhÊt. Môc ®Ých chÝnh cña mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung trong khu vùc sÏ lµ duy tr× sù æn ®Þnh gi¸ c¶, v× chØ khi gi¸ c¶ ®­îc duy tr× æn ®Þnh trong giíi h¹n cho phÐp th× khu vùc míi cã thÓ thi hµnh mét chÝnh s¸ch kinh tÕ chung. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ ¸p dông cho khu vùc ph¶i lµ mét chÝnh s¸ch cã kh¶ n¨ng ®ãng gãp vµo chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ gi¶m ®­îc thÊt nghiÖp th«ng qua môc tiªu chÝnh lµ æn ®Þnh gi¸ c¶. Trong m«i tr­êng mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thèng nhÊt, sù linh ho¹t cña thÞ tr­êng sÏ gãp phÇn lµm gi¶m sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c quèc gia vµ khu vùc. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ sÏ ®­îc thùc thi thèng nhÊt trªn toµn khu vùc ®ång tiÒn chung chø kh«ng ¸p dông riªng cho mét quèc gia hay mét nhãm c¸c quèc gia nµo. Tuy nhiªn, do c¸c tr¹ng th¸i chu kú gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn sÏ kh«ng hoµn toµn cïng pha ë thêi kú ®Çu cña giai ®o¹n thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung nªn nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a c¸c quèc gia sÏ ®­îc kh¾c phôc sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Nh÷ng sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c quèc gia th­êng ®­îc xö lý th«ng qua yÕu tè tû gi¸. Trong m«i tr­êng ®ång tiÒn chung Ch©u ¢u mµ ®Æc tr­ng lµ mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thèng nhÊt víi môc ®Ých lµ duy tr× sù æn ®Þnh gi¸ c¶ trong toµn khu vùc ®ång Euro th× yªu cÇu ®iÒu chØnh lµ chÝnh s¸ch ng©n s¸ch, mÆt b»ng gi¸ quèc gia, chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng vµ viÖc huy ®éng søc lao ®éng vµ t­ b¶n. Mét ®iÒu quan träng lµ cÇn ph¶i cã mét tæ chøc chØ ®¹o, ho¹ch ®Þnh vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung. §ã ph¶i lµ mét Ng©n hµng Trung ­¬ng, t­¬ng tù nh­ Ng©n hµng trung ­¬ng Ch©u ¢u, gåm ng©n hµng trung ­¬ng ASEAN vµ ng©n hµng trung ­¬ng quèc gia cña c¸c n­íc thµnh viªn tham gia ®ång tiÒn chung khu vùc. Mét nhiÖm vô quan träng kh¸c kh«ng thÓ thiÕu khi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung lµ quy ®Þnh møc dù tr÷ tèi thiÓu ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông trong khu vùc ®ång tiÒn chung nh»m æn ®Þnh l·i suÊt thÞ tr­êng vµ kiÓm so¸t l­îng cung tiÒn. B­íc ®Çu ®Ó tiÕn tíi mét ng©n hµng trung ­¬ng khu vùc nh­ trªn sÏ lµ ph¸t triÓn S¸ng kiÕn Chiang Mai thµnh mét tho¶ thuËn tµi chÝnh khu vùc vµ h×nh thµnh mét quü tiÒn tÖ cho ASEAN theo ®ã, c¸c n­íc sÏ ®ãng gãp mét tû lÖ nµo ®ã dù tr÷ ngo¹i tÖ cña m×nh vµo mét quü chung. Tû lÖ nµy sÏ ®­îc quyÕt ®Þnh dùa trªn tæng hîp c¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« nh­ GDP trªn ®Çu ng­êi, quy m« so s¸nh cña c¸c nÒn kinh tÕ, tû träng th­¬ng m¹i trong khu vùc,... M« h×nh cho mét quü tiÒn tÖ nh­ vËy sÏ lµ Quü hîp t¸c tiÒn tÖ ch©u ¢u (EMFC), tiÒn th©n cña ViÖn tiÒn tÖ ch©u ¢u vµ Ng©n hµng trung ­¬ng ch©u ¢u. C¸c n­íc thµnh viªn sÏ cã thÓ nhËn ®­îc c¸c kho¶n tÝn dông tõ quü chung nµy, dùa trªn tû lÖ ®ãng gãp cña m×nh vµ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· ®­îc tÊt c¶ c¸c bªn thèng nhÊt. Mét dÊu hiÖu thùc tÕ ®¸ng mõng lµ ASEAN ®· quyÕt ®Þnh sÏ thµnh lËp Ng©n hµng ASEAN. Tr­íc m¾t, ng©n hµng míi chØ cã vai trß gióp ®ì ng­êi nghÌo ë c¸c n­íc ASEAN víi c¸c kho¶n vay nhá, nh­ng ®©y còng lµ mét tÝn hiÖu cho thÊy r»ng c¸c thiÕt chÕ khu vùc ®ang dÇn h×nh thµnh ë ASEAN. 1.3 C¸c gi¶i ph¸p kh¸c 1.3.1 §Ò ra c¸c tiªu chÝ gia nhËp vµ mét lÞch tr×nh cô thÓ cho tiÕn tr×nh h×nh thµnh ®ång tiÒn chung Kinh nghiÖm cña EMU cho thÊy r»ng ®Ó héi nhËp thµnh c«ng trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, cÇn ph¶i ®Ò ra nh÷ng tiªu chÝ gia nhËp cô thÓ nh­ tû lÖ l¹m ph¸t, l·i suÊt, chÝnh s¸ch tµi kho¸.... Qu¸ tr×nh héi nhËp còng cÇn ph¶i cã mét lÞch tr×nh cô thÓ, cã tÝnh ®Õn tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau cña tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn t­¬ng lai, ®­îc tÊt c¶ c¸c bªn chÊp thuËn vµ cam kÕt thùc hiÖn. §Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp, mét tho¶ thuËn ®a ph­¬ng vÒ c¸c tiªu chÝ vµ lÞch tr×nh gia nhËp nh­ vËy cã thÓ quy ®Þnh mét mèc thêi gian gia nhËp sím h¬n cho c¸c n­íc ph¸t triÓn h¬n. C¸c n­íc kh¸c sÏ tham gia vµo mét thêi ®iÓm muén h¬n sau khi ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®· ®Ò ra. 1.3.2 ChuÈn bÞ cho giai ®o¹n chuyÓn ®æi vµ ®­a ®ång tiÒn chung vµo l­u th«ng Gi¶i ph¸p nµy cã thÓ lµ qu¸ sím ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i. Tuy nhiªn, nÕu muèn h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ thµnh c«ng, mét ®iÒu quan träng lµ ph¶i chuÈn bÞ cho sù ra ®êi cña mét ®ång tiÒn chung cïng víi tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p cã thÓ x¶y ra trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi. C¸c n­íc EMU ®· ph¶i cã mét thêi kú 3 n¨m ®ång tiÒn chung tån t¹i song song víi c¸c ®ång tiÒn quèc gia ®Ó chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt, vÒ luËt ph¸p, thÓ chÕ vµ ®Ó phæ biÕn réng r·i vÒ ®ång tiÒn chung cho d©n chóng. Mét liªn minh tiÒn tÖ ë ASEAN nÕu muèn thµnh c«ng còng kh«ng thÓ bá qua nh÷ng vÊn ®Ò nh­ vËy. III.2 C¸c vÊn ®Ò cña ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp ASEAN - h­íng tíi h×nh thµnh mét ®ång tiÒn chung. Trong tiÕn tr×nh héi nhËp ASEAN, h­íng tíi viÖc h×nh thµnh mét ®ång tiÒn chung, ViÖt nam cÇn ph¶i : -Chñ ®éng x©y dùng mét chiÕn l­îc héi nhËp phï hîp ChiÕn l­îc héi nhËp lµ ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch tæng thÓ l©u dµi cho qu¸ tr×nh héi nhËp cña mét quèc gia vµo c¸c thÓ chÕ kinh tÕ toµn cÇu vµ khu vùc. ChiÕn l­îc nµy bao gåm nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn môc tiªu, ph­¬ng ch©m, b­íc ®i vµ biÖn ph¸p theo ®uæi. Tr­íc hÕt, cÇn x¸c ®Þnh môc tiªu l©u dµi vµ môc tiªu tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh héi nhËp. Nh÷ng môc tiªu nµy kh«ng thÓ t¸ch rêi nh÷ng môc tiªu chiÕn l­îc cña ®­êng lèi chÝnh trÞ-kinh tÕ cña ®Êt n­íc vµ ph¶i nh»m phôc vô nh÷ng môc tiªu chiÕn l­îc ®ã. ChiÕn l­îc héi nhËp cÇn ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng ch©m vµ b­íc ®i thÝch hîp cña qu¸ tr×nh héi nhËp ®èi víi tõng giai ®o¹n. Mét nguyªn t¾c quan träng lµ c¸c b­íc ®i cña qu¸ tr×nh héi nhËp ph¶i ®ång bé vµ phï hîp víi tiÕn tr×nh c¶i c¸ch, ®iÒu chØnh toµn diÖn bªn trong, ®¶m b¶o hai tiÕn tr×nh nµy kh«ng tr¸i ng­îc, triÖt tiªu hiÖu qu¶ cña nhau mµ hç trî, bæ sung cho nhau. C¸c bé phËn cña chiÕn l­îc héi nhËp lµ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, chÝnh s¸ch ®Çu t­, s¶n xuÊt kinh doanh, l­u th«ng ph©n phèi, chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chÝnh s¸ch trî cÊp, chÝnh s¸ch gi¸ c¶, quy ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp c¶nh vµ l­u tró, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, hÖ thèng t­ ph¸p…ph¶i vËn hµnh ¨n khíp, thèng nhÊt v× môc tiªu, ph­¬ng ch©m chung, cã tÝnh to¸n kü c¸c hËu qu¶ kinh tÕ-x· héi cã thÓ x¶y ®Õn khi thùc hiÖn tiÕn hµnh héi nhËp. -TÝch cùc x©y dùng lé tr×nh Héi nhËp phï hîp Lé tr×nh thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña c¸c thÓ chÕ quèc tÕ gåm 3 lo¹i: (1) lé tr×nh tÝch cùc (3-5 n¨m), (2) lé tr×nh trung b×nh (5-7 n¨m) vµ (3) lé tr×nh chËm (7-10 n¨m). Chän lé tr×nh nµo lµ tuú thuéc vµo sù c©n nh¾c hiÖu qu¶ vµ c¸c hÖ qu¶ x· héi. Nh×n chung, trong thêi kú ®Èy m¹nh CNH, H§H, ViÖt Nam cÇn mét lé tr×nh tÝch cùc ®Ó rót ng¾n con ®­êng ph¸t triÓn, chèng tôt hËu. -Chñ ®éng ®µm ph¸n ®a ph­¬ng vµ song ph­¬ng cã hiÖu qu¶ víi c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc khu vùc, toµn cÇu CÇn chuÈn bÞ kü c¸c ph­¬ng ¸n ®µm ph¸n vÒ tõng lÜnh vùc, vÊn ®Ò, s¶n phÈm. Kh«n khÐo vËn dông quy chÕ xö lý tranh chÊp vµ ®ßi hái hoµn thiÖn c¸c quy chÕ ®ã cã lîi cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn . Tranh thñ ®¹t ®­îc nh÷ng c¸ch gi¶i thÝch cã lîi cho m×nh vÒ nh÷ng thuËt ng÷ vµ kh¸i niÖm cßn m¬ hå, cã thÓ gi¶i thÝch nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, trong c¸c hiÖp ®Þnh quèc tÕ vµ c¸c quy t¾c toµn cÇu hãa. Muèn vËy, cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c vÊn ®Ò sau: 2.1 §iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam hiÖn nay cßn nhiÒu ®iÓm bÊt cËp, kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ cßn thiÕu nhiÒu quy ®Þnh ®­îc c¸c n­íc thõa nhËn vµ sö dông réng r·i. §Ó qu¸ tr×nh tham gia AFTA cña ViÖt Nam h­íng tíi h×nh thµnh ®ång tiÒn chung, thu ®­îc lîi Ých lín nhÊt, h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña tù do ho¸ th­¬ng m¹i khu vùc, viÖc ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cÇn ph¶i theo h­íng th«ng tho¸ng, cã tÝnh æn ®Þnh vµ phï hîp víi th«ng lÖ trong bu«n b¸n khu vùc vµ quèc tÕ ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh. ViÖc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cÇn tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c sau: - §iÒu chØnh chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i ph¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi, nghÜa lµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam, phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng g©y nªn nh÷ng bÊt æn, biÕn ®éng m¹nh, ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n. - Tu©n thñ c¸c quy ®Þnh kh«ng nh÷ng cña HiÖp ®Þnh CEPT mµ c¶ c¸c HiÖp ®Þnh vµ Tho¶ thuËn quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®· ký kÕt vµ h­íng tíi nh÷ng quy ®Þnh cña WTO. §iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam cÇn tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò lín sau: Thø nhÊt, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cÇn chó träng h¬n tíi môc tiªu n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh, hay nãi c¸ch kh¸c lµ bªn c¹nh tèc ®é t¨ng tr­ëng cÇn chó ý h¬n tíi chÊt l­îng t¨ng tr­ëng. Cho tíi nay, xuÊt nhËp khÈu th­êng ®­îc bµn ®Õn trªn ph­¬ng diÖn l­îng (tèc ®é t¨ng tr­ëng, kim ng¹ch xuÊt khÈu,...) trong khi c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh quyÕt ®Þnh nh­ hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh míi ®­îc ®Ò cËp mét c¸ch rÊt chung, ch­a ®­îc chi tiÕt ho¸ biÖn ph¸p cô thÓ. C¸c biÖn ph¸p vµ c«ng cô chÝnh s¸ch thêi gian tíi, ®Æc biÖt lµ c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cÇn tËp trung vµo viÖc n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ còng nh­ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam. Thø hai, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cßn cÇn khai th¸c triÖt ®Ó thÕ m¹nh cña chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Ó t¨ng c­êng tÝnh n¨ng ®éng vµ kh¶ n¨ng thÝch øng nhanh. Mét trong nh÷ng hÖ qu¶ tÊt yÕu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ bè trÝ l¹i nguån lùc. D­íi søc Ðp c¹nh tranh mét ngµnh s¶n xuÊt kh«ng hiÖu qu¶ cã thÓ sÏ ph¶i mÊt ®i ®Ó nh­êng chç cho mét ngµnh kh¸c cã hiÖu qu¶ h¬n. Qu¸ tr×nh nµy sÏ diÔn ra mét c¸ch su«n sÎ h¬n, víi chi phÝ thÊp h¬n nÕu nÒn kinh tÕ cã ®­îc tÝnh n¨ng ®éng vµ kh¶ n¨ng thÝch øng cÇn thiÕt. §èi víi n­íc ta, hai ®Æc tÝnh nµy sÏ ®­îc t¨ng c­êng nÕu khai th¸c ®­îc hÕt thÕ m¹nh cña chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i mét mÆt cÇn thóc ®Èy viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, mÆt kh¸c cÇn khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kh¸c trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, trong ®ã ®Æc biÖt chó träng tíi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®Ó tËn dông triÖt ®Ó tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng thÝch øng nhanh cña hä. Thø ba, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i còng cÇn h­íng tíi mét sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ ®èi t­îng vµ ph­¬ng thøc qu¶n lý nhËp khÈu. HiÖn nay ®Ó ®iÒu tiÕt hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, chóng ta cßn dïng nhiÒu biÖn ph¸p phi thuÕ quan. C¸c c«ng cô nµy ®Òu lµ ®èi t­îng ph¶i b·i bá trong tiÕn tr×nh héi nhËp. TiÕn tr×nh lo¹i bá c¸c hµng rµo phi thuÕ cÇn ®­îc tiÕn hµnh kÕt hîp chÆt chÏ víi viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan. ChÝnh phñ vµ c¸c Bé ngµnh cÇn xem xÐt lo¹i bá nh÷ng biÖn ph¸p kh«ng cÇn thiÕt, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c biÖn ph¸p cßn l¹i, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Tr­íc hÕt, chóng ta nªn b¾t ®Çu b»ng c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý hµnh chÝnh, tiÕp ®Õn lµ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan phæ th«ng nh­ giÊy phÐp, h¹n ng¹ch. §èi víi nh÷ng mÆt hµng vÉn cÇn duy tr× giÊy phÐp, Bé Th­¬ng m¹i t¨ng c­êng phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh chøc n¨ng c¶i tiÕn c¸c thñ tôc cÊp giÊy phÐp, b·i bá c¬ chÕ "xin - cho", t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt nhËp khÈu. ViÖt Nam cÇn tù do ho¸ hoµn toµn quyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Ó tÊt c¶ c¸c mÆt hµng kh«ng ph¶i chÞu h¹n chÕ ®Þnh l­îng (trõ c¸c mÆt hµng v× lý do søc khoÎ, an ninh, m«i tr­êng) vµ ®­îc nhËp khÈu tù do víi møc thuÕ suÊt thÝch hîp. §èi víi nh÷ng mÆt hµng cÇn ®­îc b¶o hé ®Ó duy tr× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc còng cÇn lo¹i bá dÇn c¸c quy ®Þnh vÒ giÊy phÐp nhËp khÈu vµ h¹n ng¹ch, chuyÓn sang b¶o hé b»ng thuÕ quan cao trong thêi gian ®Çu sau ®ã, c¾t gi¶m dÇn thuÕ quan ®Ó tr¸nh t­ t­ëng tr«ng chê vµo b¶o hé cña c¸c doanh nghiÖp vµ thùc hiÖn c¸c cam kÕt theo CEPT. §ång thêi trong khu«n khæ AFTA, ViÖt Nam cïng víi c¸c n­íc ASEAN sÏ ký c¸c HiÖp ®Þnh thõa nhËn c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, vÖ sinh, an toµn, chÊt l­îng cña nhau, xo¸ bá nh÷ng rµo c¶n kü thuËt trong th­¬ng m¹i néi bé khèi. §ång thêi, ViÖt Nam cÇn bæ sung, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i b»ng c¸c c«ng cô qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu tiªn tiÕn nh­ h¹n ng¹ch thuÕ quan, thuÕ tuyÖt ®èi, thuÕ chèng ph¸ gi¸, thuÕ chèng trî cÊp, phÝ m«i tr­êng vµ c¸c biÖn ph¸p chèng chuyÓn gi¸ ®èi víi mét sè lo¹i hµng ho¸ nhËp khÈu ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc, b¶o ®¶m th­¬ng m¹i c«ng b»ng vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. §©y lµ c«ng cô ®­îc c¸c n­íc dïng phæ biÕn vµ kh«ng bÞ lo¹i bá trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn CEPT/AFTA. Nh­ vËy, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam cÇn ph¶i lo¹i bá c¸c quy ®Þnh kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ ®ång thêi bæ sung nh÷ng c«ng cô qu¶n lý tiªn tiÕn ®­îc c¸c n­íc thõa nhËn vµ ¸p dông. 2.2 Söa ®æi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng thuÕ Mét trong nh÷ng yªu cÇu cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn CEPT/AFTA h­íng tíi h×nh thµnh ®ång tiÒn chung lµ ph¶i ®iÒu chØnh hÖ thèng thuÕ, mµ quan träng nhÊt lµ thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu. §ång thêi, hÖ thèng thuÕ cña ViÖt Nam hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu ®iÓm ch­a hîp lý cÇn ph¶i söa ®æi vµ hoµn thiÖn. ViÖc ®iÒu chØnh hÖ thèng thuÕ ph¶i ®¸p øng mét sè nguyªn t¾c: - §iÒu chØnh hÖ thèng thuÕ cña ViÖt Nam ph¶i thóc ®Èy quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc trong khu vùc ASEAN, t¨ng c­êng søc c¹nh tranh so víi c¸c n­íc trong khu vùc ®Ó thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. - Ph¸t huy néi lùc cña nÒn kinh tÕ vµ ®ãng gãp nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. ViÖc c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu theo cam kÕt ph¶i ®i cïng víi viÖc ®iÒu chØnh c¸c lo¹i thuÕ néi ®Þa hîp lý h¬n, chèng thÊt thu thuÕ ®Ó kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn nguån thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc. - ThuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ph¶i lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt xuÊt nhËp khÈu ®Ó tiÕn tíi bá h¹n chÕ xuÊt nhËp khÈu theo h¹n ng¹ch vµ ®Þnh h­íng. Nh÷ng ®iÒu chØnh vÒ chÝnh s¸ch thuÕ ®­îc x¸c ®Þnh theo hai môc tiªu chÝnh: cè g¾ng h¹n chÕ phÇn gi¶m thu ng©n s¸ch khi thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ gi¶m thuÕ nhËp khÈu, ®ång thêi sö dông hÖ thèng thuÕ nh­ mét c«ng cô kinh tÕ vÜ m« ®Ó khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa ViÖt Nam. Hai môc tiªu nµy cÇn ®­îc thùc hiÖn th«ng qua toµn bé hÖ thèng thuÕ v× t¸c ®éng ®Õn c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu kh«ng chØ cã thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu mµ c¶ c¸c lo¹i thuÕ kh¸c. Tr­íc hÕt, hÖ thèng thuÕ cÇn ph¶i ®­îc ®iÒu chØnh mét c¸ch toµn diÖn, kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp cña tÊt c¶ c¸c s¾c thuÕ nh»m h¹n chÕ thÊt thu thuÕ cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ®ång thêi t¹o sù c«ng b»ng cho c¸c doanh nghiÖp, thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn. Trong thêi gian qua, chÝnh s¸ch thuÕ, víi vai trß lµ c«ng cô qu¶n lý vÜ m« trong nÒn kinh tÕ ®· thÓ hiÖn rÊt râ sù ­u ®·i, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh hµng xuÊt khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, khuyÕn khÝch ®Çu t­ vèn vµo s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu, b­íc ®Çu thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu theo h­íng: gi¶m xuÊt khÈu hµng nguyªn liÖu th«, t¨ng xuÊt khÈu hµng ho¸ ®· qua chÕ biÕn cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao, tËn dông nguyªn liÖu vµ lao ®éng trong n­íc. Tuy nhiªn, nh÷ng thµnh tùu nãi trªn vÉn cßn thÊp so víi tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña n­íc ta. §Ó tiÕp tôc khuyÕn khÝch ®Çu t­ s¶n xuÊt trong n­íc, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, ®ãn tr­íc qu¸ tr×nh héi nhËp vµ h¹n chÕ tèi ®a c¸c bÊt lîi cho s¶n xuÊt trong n­íc khi trë thµnh thµnh viªn AFTA còng nh­ WTO, trong thêi gian tíi chÝnh s¸ch thuÕ nªn ®iÒu chØnh theo h­íng sau: - TiÕp tôc më réng nh÷ng ­u ®·i vÒ thuÕ gi¸n thu (cô thÓ lµ ¸p dông thuÕ suÊt 0% thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, kh«ng thu thuÕ xuÊt khÈu vµ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt víi hÇu hÕt hµng xuÊt khÈu, kh«ng thu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, xö lý hoµn thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®èi víi nguyªn liÖu vµ m¸y mãc, thiÕt bÞ nhËp khÈu dïng ®Ó gia c«ng, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu,...) t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp gi¶m gi¸ thµnh cña hµng ho¸ xuÊt khÈu, t¨ng søc c¹nh tranh vÒ gi¸ cña hµng ho¸ ViÖt Nam so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc. Theo ®ã, sÏ thu hÑp mÆt hµng chÞu thuÕ xuÊt khÈu, tiÕn tíi chØ thu thuÕ xuÊt khÈu ®èi víi dÇu th«, ®¸ quý, kim lo¹i vµ phÕ liÖu kim lo¹i, da tr©u bß sèng, mét sè s¶n phÈm gç s¬ chÕ. §èi nh÷ng mÆt hµng cßn tiÕp tôc thu thuÕ xuÊt khÈu sÏ tiÕp tôc ®­îc nghiªn cøu xö lý theo h­íng gi¶m bít møc thuÕ suÊt thuÕ xuÊt khÈu. TiÕp tôc ¸p dông thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 0% vµ hoµn thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Çu vµo cña nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô xuÊt khÈu vµo c¸c Khu chÕ xuÊt, thóc ®Èy viÖc xuÊt khÈu s¶n phÈm néi ®Þa vµo Khu chÕ xuÊt. - Duy tr× vµ t¨ng møc ­u ®·i vÒ thuÕ trùc thu ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng ngµnh ViÖt Nam cã lîi thÕ vÒ nguån nguyªn liÖu vµ lao ®éng. VÝ dô, nh÷ng doanh nghiÖp cã tû träng s¶n phÈm xuÊt khÈu cao vµ sö dông nhiÒu nguyªn liÖu trong n­íc sÏ ®­îc ¸p dông thuÕ suÊt ­u ®·i hoÆc miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ sö dông ®Êt. Thùc hiÖn b¶o hé cã chän läc, cã hiÖu qu¶ ®Ó thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t­ theo h­íng hiÖu qu¶ nh»m tËn dông lîi thÕ so s¸nh, n©ng cao søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc ®Ó tiÕn tíi më réng xuÊt khÈu s¶n phÈm ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Tr­íc m¾t, c¸c c¬ quan chøc n¨ng sÏ nghiªn cøu ®Ó t¨ng thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong t­¬ng lai, gi¶m thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu mét sè mÆt hµng ®· ®­îc b¶o hé trong thêi gian dµi nh­ng ch­a ph¸t triÓn nh»m thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp n©ng cao søc c¹nh tranh hµng hãa cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc trong khu vùc, hiÖn t¹i lµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®· cã, tiÕn tíi më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu míi vµ t¨ng dÇn tû träng xuÊt khÈu nh÷ng thÞ tr­êng quen thuéc. ViÖc ®iÒu chØnh thuÕ suÊt nµy ph¶i tÝnh ®Õn c¸c cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan CEPT cña ViÖt Nam, nh­ng nãi chung khi x©y dùng c¸c Danh môc hµng ho¸ cña ViÖt Nam, c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®· tÝnh tíi vÊn ®Ò b¶o hé cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. BiÓu thuÕ nhËp khÈu cÇn ®­îc ®¬n gi¶n ho¸ c¸c møc thuÕ tøc lµ gi¶m dÇn sè l­îng c¸c møc thuÕ suÊt kh¸c nhau. ViÖc nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn qu¶n lý tèt h¬n, tr¸nh thÊt thu thuÕ. §ång thêi, gi¶m møc chªnh lÖch gi÷a biÓu thuÕ ­u ®·i vµ ®Æc biÖt ­u ®·i ®Ó h¹n chÕ sù lÖch l¹c vÒ nguån nhËp khÈu tõ nh÷ng n­íc ®­îc h­ëng ­u ®·i thuÇn tuý vÒ thuÕ nhËp khÈu mµ Ýt dùa trªn chÊt l­îng vµ tÝnh n¨ng sö dông cña hµng hãa. H¬n n÷a, cÇn cã chÝnh s¸ch miÔn gi¶m thuÕ hîp lý. HiÖn nay, vÉn cßn mét sè mÆt hµng ®­îc xÐt miÒn gi¶m thuÕ theo môc ®Ých sö dông vµ nh÷ng môc tiªu cÇn ­u tiªn hç trî. C¸c quy ®Þnh vÒ xÐt miÔn gi¶m thuÕ qu¸ phøc t¹p. §iÒu nµy dÔ g©y ra t×nh tr¹ng gian lËn, khai sai môc ®Ých sö dông ®Ó ®­îc h­ëng ­u ®·i, g©y thÊt thu cho ng©n s¸ch. V× vËy, cÇn quy ®Þnh c¸c tr­êng hîp miÔn gi¶m mét c¸ch râ rµng vµ khoa häc h¬n. Nªn ch¨ng, víi nh÷ng môc tiªu cÇn ­u tiªn, hç trî, Nhµ n­íc nªn trî cÊp qua ng©n s¸ch, kh«ng nªn sö dông c«ng cô thuÕ ®Ó trî gi¸. 2.3 §iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®Çu t­ n­íc ngoµi Mét trong nh÷ng c¬ héi cña ViÖt Nam khi tham gia thùc hiÖn AFTA lµ t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng chØ tõ c¸c n­íc ASEAN mµ cßn nhiÒu quèc gia kh¸c. Tuy nhiªn, c¬ héi nµy kh«ng chØ dµnh riªng cho ViÖt Nam mµ cho tÊt c¶ c¸c quèc gia ASEAN v× mçi quèc gia ®Òu cã nh÷ng lîi thÕ riªng v× vËy, ®Ó tËn dông ®­îc c¬ héi nµy, ViÖt Nam ph¶i tÝch cùc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®Çu t­ n­íc ngoµi, t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ th«ng tho¸ng. Môc tiªu cña ViÖt Nam tõ nay ®Õn n¨m 2005 thu hót kho¶ng 11 tû USD vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (vèn thùc hiÖn), chÝnh s¸ch ®Çu t­ cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi ph¶i ®iÒu chØnh theo h­íng: - Më réng, ®a d¹ng ho¸ c¸c lÜnh vùc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, më thªm kªnh thu hót vèn (bao gåm c¶ viÖc më dÇn thÞ tr­êng chøng kho¸n) phï hîp víi nh÷ng cam kÕt trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Trong ®ã, khuyÕn khÝch m¹nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, chÕ biÕn, c«ng nghiÖp phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, c¸c dù ¸n øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ sinh häc, dÇu khÝ, ®iÖn tö, vËt liÖu míi, viÔn th«ng, ph¸t triÓn h¹ tÇng... - ThiÕt lËp mét mÆt b»ng ph¸p lý chung ®Ó t¹o dùng m«i tr­êng kinh doanh æn ®Þnh, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c lo¹i h×nh ®Çu t­, tiÕp tôc thùc hiÖn lé tr×nh gi¶m chi phÝ ®Çu t­, tiÕn tíi ¸p dông mét gi¸ thèng nhÊt cho c¶ h×nh thøc ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ theo h­íng ®¬n gi¶n ho¸... Bªn c¹nh ®ã, cÇn lo¹i bá dÇn vµ cam kÕt kh«ng ®Æt ra bÊt kú h¹n chÕ nµo kh¸c ®èi víi viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (vÒ h×nh thøc ®Çu t­, ph­¬ng thøc gãp vèn, thÞ tr­êng tiªu thô, chÝnh s¸ch ngo¹i hèi, tû lÖ néi ®Þa ho¸, tû lÖ xuÊt khÈu, c«ng nghÖ, lao ®éng...). Nguyªn t¾c §èi xö quèc gia vµ quy chÕ Tèi huÖ quèc trong ®Çu t­ ph¶i ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ. - §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc ®Çu t­, më réng diÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®­îc ®¨ng ký cÊp phÐp, b·i bá c¸c giÊy phÐp kh«ng cÇn thiÕt g©y c¶n trë, ¸ch t¾c ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ c«ng khai ho¸ c¸c chÝnh s¸ch, quy ®Þnh ®èi víi ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, ®¶m b¶o nhÊt qu¸n vÒ chÝnh s¸ch ®Çu t­ tõ Trung ­¬ng ®Õn c¸c ®Þa ph­¬ng. - Thñ tôc sau khi cÊp phÐp, ®Æc biÖt trong vÊn ®Ò gi¶i phãng mÆt b»ng, thu ®æi ngo¹i tÖ ph¶i ®­îc ®¬n gi¶n ho¸ râ rÖt. - Cung cÊp th«ng tin kinh doanh còng nh­ nhanh chãng hoµn thiÖn c«ng t¸c hµnh chÝnh, ®¶m b¶o c¸c yÕu tè trong s¹ch, tr¸ch nhiÖm, gi¶i thÝch râ rµng vµ kh¶ n¨ng cã thÓ dù ®o¸n tr­íc. ViÖt Nam ph¶i ph¸t triÓn hÖ thèng khuyÕn khÝch ®Çu t­, cung cÊp th«ng tin ra c¸c n­íc vÒ c¬ héi vµ m«i tr­êng ®Çu t­ ë ViÖt Nam. Cho ®Õn nay, c¸c nhµ ®Çu t­ vÉn ch­a cã ®ñ th«ng tin th«ng qua Internet hoÆc c¸c websites. - VÒ vÊn ®Ò chuyÓn giao c«ng nghÖ, ChÝnh phñ xem xÐt b·i bá c¸c quy ®Þnh h¹n chÕ viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam, ch¼ng h¹n nh­ quy ®Þnh trong kho¶n 2, §iÒu 81 cña NghÞ ®Þnh 24/2000/N§-CP h­íng dÉn thi hµnh LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 2000 liªn quan ®Õn giíi h¹n gãp vèn b»ng c«ng nghÖ. Theo ®ã, ChÝnh phñ nªn b·i bá quy ®Þnh khèng chÕ gi¸ trÞ c«ng nghÖ chuyÓn giao dïng ®Ó gãp vèn kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 20% vèn ph¸p ®Þnh. ViÖc b·i bá giíi h¹n vÒ tû lÖ gãp vèn b»ng gi¸ trÞ c«ng nghÖ sÏ t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam, ®ång thêi thóc ®Èy viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tõ n­íc ngoµi vµo trong n­íc. 2.4 §iÒu chØnh chÝnh s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ ChÝnh s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i cã vÞ trÝ quan träng hµng ®Çu trong c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp AFTA h­íng tíi h×nh thµnh ®ång tiÒn chung, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n nghiªm träng: trong hÇu hÕt mäi lÜnh vùc kinh tÕ, chi phÝ s¶n xuÊt ®Òu rÊt cao, lµm cho gi¸ hµng ViÖt Nam cao h¬n, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam thÊp so víi c¸c n­íc trong khu vùc. Theo ý kiÕn cña nhiÒu chuyªn gia kinh tÕ, ®Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng hiÖn nay, tù do ho¸ kinh tÕ nhanh vµ quyÕt liÖt h¬n kÕt hîp víi ph¸ gi¸ võa ph¶i tû gi¸ danh nghÜa lµ gi¶i ph¸p phï hîp nhÊt. Tuy nhiªn, viÖc ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ mét trong nh÷ng quyÕt ®Þnh hÕt søc khã kh¨n vµ nh¹y c¶m v× nã liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu khÝa c¹nh cña ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi vµ ®êi sèng cña d©n chóng. Do ®ã, cÇn ph¶i nghiªn cøu thËn träng tr­íc khi quyÕt ®Þnh cã ph¸ gi¸ néi tÖ hay kh«ng. Trong n¨m 2001, tû gi¸ danh nghÜa cña ®ång tiÒn ViÖt Nam ®· ®­îc cho xuèng gi¸ tõ tõ kho¶ng 4%. Trong hiÖn tr¹ng nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay cã thÓ thùc hiÖn ph¸ gi¸ thªm 15 -20% v× ph¸ gi¸ trong bèi c¶nh hiÖn nay sÏ cho phÐp gi¶i quyÕt mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò nan gi¶i trong nÒn kinh tÕ vµ x· héi: n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, chuyÓn nÒn kinh tÕ sang ph¸t triÓn h­íng ngo¹i, c¶i thiÖn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc doanh nghiÖp, cñng cè hÖ thèng ng©n hµng, t¨ng thu nhËp cho n«ng d©n, t¹o ra thªm nhiÒu viÖc lµm, gi¶m tû lÖ ®« thÞ ho¸ vµ c¸c tÖ n¹n trong x· héi. Ngoµi ra, ph¸ gi¸ tiÒn tÖ trong bèi c¶nh thÆng d­ ngo¹i tÖ hiÖn nay ®i kÌm víi chÝnh s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ chÆt sÏ kh«ng kÐo theo t©m lý ®Çu c¬ ngo¹i tÖ, kh«ng lµm tû lÖ l¹m ph¸t t¨ng ngoµi tÇm chÊp nhËn ®­îc. Tuy vËy, ph¸ gi¸ néi tÖ sÏ cã nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn c¸c kho¶n nî ChÝnh phñ b»ng ngo¹i tÖ, ®Õn thu nhËp cè ®Þnh cña ng­êi lao ®éng vµ sù æn ®Þnh x· héi. §©y lµ nh÷ng yÕu tè ViÖt Nam cÇn xem xÐt khi quyÕt ®Þnh ph¸ gi¸ trong giai ®o¹n hiÖn nay. Nh×n mét c¸ch tæng thÓ, chóng ta sÏ ®­îc lîi nhiÒu h¬n khi ph¸ gi¸ thªm ®ång tiÒn ViÖt Nam kÕt hîp víi toµn bé c¸c chÝnh s¸ch kÓ trªn. Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam tham gia AFTA , h­íng tíi h×nh thµnh ®ång tiÒn chung, vÊn ®Ò chóng ta quan t©m nhÊt lµ ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµm n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Lý thuyÕt vµ kinh nghiÖm quèc tÕ ®Òu kh¼ng ®Þnh ph¸ gi¸ tiÒn tÖ chñ ®éng, ®ñ tÇm trong bèi c¶nh ch­a ph¸t sinh nh÷ng mÊt c©n b»ng kinh tÕ trÇm träng sÏ cã t¸c dông rÊt lín tíi t¨ng c­êng søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, t¨ng xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ nhËp khÈu v× ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt trong n­íc thÊp h¬n gi¸ c¶ quèc tÕ. Tr­íc hÕt, ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ nh©n tè thóc ®Èy t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu. Kinh nghiÖm ë ViÖt Nam tõ khi ®æi míi còng cho thÊy ¶nh h­ëng tÝch cùc cña c¸c cuéc ph¸ gi¸ (n¨m 1987-1988, n¨m 1991 vµ tõ n¨m 1997 ®Õn nay) tíi t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i nhÊn m¹nh r»ng mÆc dï ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ gi¶i ph¸p quan träng trong giai ®o¹n hiÖn nay, nh­ng tiÕp tôc x©y dùng vµ thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸c ®Ó ®éng viªn xuÊt khÈu vÉn lµ nhiÖm vô cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch v× nh­ ®· nãi ë trªn, ph¸ gi¸ tiÒn tÖ ph¶i ®i kÌm víi tù do ho¸ toµn diÖn th× míi ph¸t huy hÕt hiÖu qu¶ cña nã. Ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµm t¨ng søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, cho phÐp gi¶m hµng rµo b¶o hé mËu dÞch vµ ®Çu t­, tiÕn tíi chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. Søc c¹nh tranh cña mét nÒn kinh tÕ th­êng ®­îc ®o b»ng tû lÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt trong n­íc vµ gi¸ c¶ quèc tÕ. Khi ®ång tiÒn bÞ ®¸nh gi¸ cao vµ kÐo dµi, chi phÝ s¶n xuÊt trong n­íc sÏ cao h¬n gi¸ c¶ quèc tÕ, tøc lµ nÒn kinh tÕ mÊt søc c¹nh tranh. Trong nhiÒu n¨m, viÖc ®¸nh gi¸ cao néi tÖ ë ViÖt Nam ®ßi hái ph¶i t¨ng thªm b¶o hé s¶n xuÊt néi ®Þa, trong khi ®ã, b¶o hé s¶n xuÊt néi ®Þa l¹i bãp mÐo vµ k×m h·m c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®ång thêi sÏ khuyÕn khÝch ®¸nh gi¸ cao néi tÖ ë møc cao h¬n. §©y lµ vßng xo¸y rÊt nguy hiÓm cÇn ph¶i tho¸t ra. V× vËy, ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh vµ ®¶o ng­îc xu h­íng b¶o hé mËu dÞch vµ ®Çu t­ hiÖn nay, ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ con ®­êng c¬ b¶n nhÊt. Ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµm t¨ng nhanh søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, gi¶m ®­îc c¸c søc Ðp ph¶i ­u ®·i vµ b¶o hé s¶n xuÊt néi ®Þa, tõ ®ã cho phÐp gi¶m dÇn c¸c hµng rµo b¶o hé vµ ®Çu t­, tiÕn tíi tho¶ m·n tõng b­íc nh÷ng ®iÒu kiÖn héi nhËp AFTA, h­íng tíi h×nh thµnh ®ång tiÒn chung cña khu vùc. 2.5 Hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ æn ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m« ViÖc tham gia CEPT/AFTA cña ViÖt Nam ®· t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam. Tuy vËy, ®Õn nay c¬ chÕ thÞ tr­êng cña ViÖt Nam vÉn cßn s¬ khai, nÒn kinh tÕ ch­a ®­îc vËn hµnh hoµn toµn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. L·i suÊt vµ tû gi¸ hèi ®o¸i ch­a hoµn toµn ®­îc h×nh thµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, vÉn cã sù kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc. C¸c thñ tôc hµnh chÝnh vÉn cßn qu¸ r­êm rµ, c¬ chÕ “xin-cho” ®· ®­îc kh¾c phôc nh­ng vÉn cßn tån t¹i, tÖ tham nhòng, cöa quyÒn,... Nh×n chung, ViÖt Nam vÉn cßn nhiÒu kh¸c biÖt vµ bÊt cËp so víi c¸c n­íc kh¸c vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, hÖ thèng luËt ph¸p còng nh­ thùc tiÔn ho¹t ®éng kinh tÕ. Do vËy, yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn CEPT/AFTA lµ tiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc ®æi míi c¬ chÕ vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng mét c¸ch ®ång bé, hoµn chØnh, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. Chóng ta cÇn ph¶i xem xÐt l¹i mét c¸ch toµn diÖn thÓ chÕ kinh tÕ hiÖn hµnh ®Ó söa ®æi nh÷ng ®iÒu kh«ng phï hîp, bæ sung nh÷ng luËt lÖ, chÝnh s¸ch míi ®Ó ®¶m b¶o sù nhÊt qu¸n, hoµn chØnh cña chÝnh s¸ch kinh tÕ. Ngoµi ra, cÇn t¹o lËp ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ tr­êng nh­ thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng c«ng nghÖ, lo¹i bá c¬ chÕ “xin-cho” vµ nh÷ng ph­¬ng thøc ®iÒu hµnh kinh tÕ cña thêi kú bao cÊp ®Ó l¹i. Trong mét c¬ chÕ thÞ tr­êng nh­ trªn, æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh-tiÒn tÖ ®­îc thùc hÞªn nh»m ®¶m b¶o qu¶n lý tèt th©m hôt ng©n s¸ch, duy tr× møc l¹m ph¸t thÊp, qu¶n lý ®­îc nî n­íc ngoµi vµ duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i c¹nh tranh. C¸c yÕu tè nh­: tèc ®é t¨ng tr­ëng, tèc ®é gia t¨ng xuÊt khÈu, møc l¹m ph¸t, c¸n c©n th­¬ng m¹i,... cÇn gi÷ æn ®Þnh ë mét con sè hîp lý nhÊt, tuú tõng chØ tiªu. NÕu ®¶m b¶o ®­îc møc th©m hôt ng©n s¸ch Nhµ n­íc ë møc 5% GDP vµ ë møc l¹m ph¸t hµng n¨m ë mét con sè cã thÓ coi nh­ ®¶m b¶o gi÷ v÷ng æn ®Þnh vÒ kinh tÕ. Cïng víi sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ x· héi, æn ®Þnh kinh tÕ sÏ lµ mét trong nh÷ng lîi thÕ cña ViÖt Nam trong viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp vµo ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AFTA. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mÆc dï c¬ cÊu kinh tÕ cña ViÖt Nam ®· cã sù chuyÓn dÞch tÝch cùc mét phÇn do t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc, tuy vËy, trong c¬ cÊu kinh tÕ nµy n«ng nghiÖp vÉn chiÕm mét tû lÖ cao so víi c¸c n­íc trong khu vùc. Víi mét c¬ cÊu kinh tÕ nh­ vËy, ViÖt Nam sÏ gÆp nhiÒu bÊt lîi trong quan hÖ th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc trong khu vùc. V× vËy, chóng ta cÇn ph¶i tËn dông nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña viÖc tham gia AFTA ®Ó ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch kinh tÕ h¬n n÷a. Chóng ta ®ang h­íng tíi mét nÒn kinh tÕ víi c¬ cÊu hiÖn ®¹i trong ®ã c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô chiÕm tû lÖ cao víi môc tiªu n¨m 2020 vÒ c¬ b¶n ®­a ViÖt Nam trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp 2.6 §Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xóc tiÕn thu¬ng m¹i Xóc tiÕn th­¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng nh»m t×m kiÕm, thóc ®Èy c¬ héi bu«n b¸n hµng hãa vµ dÞch vô th­¬ng m¹i, bao gåm c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu nh­: th«ng tin th­¬ng m¹i, héi chî, triÔn l·m, qu¶ng c¸o, tr­ng bµy giíi thiÖu hµng ho¸, t­ vÊn vµ m«i giíi th­¬ng m¹i, ®µo t¹o, båi d­ìng nghiÖp vô ®Ó n©ng cao n¨ng lùc kinh doanh,...§­¬ng nhiªn ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i g¾n liÒn víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®ång thêi lµ tr¸ch nhiÖm cña chÝnh doanh nghiÖp. Song kh«ng chØ ë n­íc ta mµ nhiÒu doanh nghiÖp cña c¸c n­íc kh¸c còng kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh»m t×m kiÕm thÞ tr­êng vµ b¹n hµng do thiÕu kinh nghiÖm nghiÖp vô, thiÕu vèn. Do ®ã, Nhµ n­íc kh«ng nh÷ng cÇn chia sÎ, g¸nh v¸c mµ cßn qu¶n lý vµ ®Þnh h­íng cho ho¹t ®éng quan träng nµy. §Ó ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i trong thêi gian tíi, Nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i cÇn chó ý mét sè ®iÓm sau: Thø nhÊt, qu¸n triÖt ®Çy ®ñ ý nghÜa vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i ë tÊt c¶ c¸c cÊp ®é kÓ c¶ Trung ­¬ng vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµ c¸c doanh nghiÖp trong t×nh h×nh hiÖn nay lµ v« cïng cÇn thiÕt. Trong bèi c¶nh ViÖt Nam tham gia AFTA víi môc tiªu tù do hãa vÒ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­, kh«ng chØ riªng ViÖt Nam mµ tÊt c¶ c¸c n­íc ASEAN, ®Òu rÊt quan t©m ®Õn lÜnh vùc xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh»m môc ®Ých hç trî cho doanh nghiÖp ®ãn nhËn ®­îc nh÷ng c¬ héi kinh doanh, giµnh phÇn th¾ng trong cuéc c¹nh tranh th­¬ng m¹i trong khu vùc. Thø hai, Nhµ n­íc sím thèng nhÊt, hoµn chØnh thÓ chÕ vµ n¨ng lùc hµnh ®éng cña hÖ thèng xóc tiÕn th­¬ng m¹i trªn c¬ së chiÕn l­îc xuÊt khÈu cña c¶ n­íc, cña tõng ngµnh, tõng ®Þa ph­¬ng ë nh÷ng cung ®é ng¾n, trung, dµi h¹n. Thø ba, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i. HiÖn nay ë trong n­íc, kÓ c¶ Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh rÊt thiÕu ®Þa ®iÓm cã trang thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vµ tiÖn nghi ®Ó cã thÓ tæ chøc nh÷ng cuéc triÓn l·m th­¬ng m¹i tÇm cì khu vùc vµ quèc tÕ. Thø t­, ®µo t¹o ®éi ngò xóc tiÕn th­¬ng m¹i cho c¸c doanh nghiÖp tõ ngo¹i ng÷, kiÕn thøc luËt ph¸p th­¬ng m¹i quèc tÕ, nghÖ thuËt ®µm ph¸n,... 2.7 Ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi t¹o viÖc lµm ®Ó gi¶i quyÕt thÊt nghiÖp Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi t¹o më viÖc lµm lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n nhÊt, quan träng nhÊt, quyÕt ®Þnh viÖc t¨ng, gi¶m chç lµm viÖc. Do vËy, ph¶i thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nh»m gi¶i quyÕt hîp lý mèi quan hÖ gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ t¹o më viÖc lµm nh»m ®¹t môc tiªu æn ®Þnh viÖc lµm cho ng­êi ®· cã viÖc lµm vµ t¹o 5 - 5,5 triÖu chç lµm viÖc míi trong 5 n¨m. Nhµ n­íc cÇn tËp trung mét sè ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ träng ®iÓm t¹o viÖc lµm, thu hót nhiÒu lao ®éng bao gåm: Thø nhÊt, c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n - TËp trung th©m canh h¬n 8 triÖu ha ®Êt n«ng nghiÖp, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i, ®Æc biÖt lµ nh÷ng vïng träng ®iÓm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng ho¸, chó träng ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. - §Çu t­, khai th¸c tiÒm n¨ng cña c¸c tØnh ®ång b»ng ®Ó ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n, khai th¸c tiÒm n¨ng biÓn, më réng nghÒ ®¸nh b¾t ngoµi kh¬i, t¹o viÖc lµm vµ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu. - §Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n nh­ thuû lîi, kiªn cè ho¸ kªnh m­¬ng, giao th«ng n«ng th«n, c¸c c«ng tr×nh phóc lîi nh»m t¨ng thêi gian sö dông lao ®éng. Thø hai, c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Theo ®Þnh h­íng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n¨m 2001-2005, trong lÜnh vùc viÖc lµm cÇn chó träng c¸c ch­¬ng tr×nh: - Ch­¬ng tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghÖ cao, chñ yÕu ë c¸c vïng kinh tÕ ®éng lùc, c¸c ®« thÞ lín, thu hót lao ®éng cã tr×nh ®é cao ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh. - Ch­¬ng tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c trung t©m v¨n ho¸, thÓ thao, c¸c khu du lÞch. - C¸c c«ng tr×nh kinh tÕ-x· héi träng ®iÓm cña Nhµ n­íc: ®­êng Hå ChÝ Minh, thuû ®iÖn S¬n La, ho¸ dÇu Dung QuÊt, s©n bay, bÕn c¶ng,... thu hót nhiÒu lao ®éng. Thø ba, c¸c ch­¬ng tr×nh më réng, ph¸t triÓn lµng nghÒ, x· nghÒ, phè nghÒ, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹o viÖc lµm míi vµ viÖc lµm thªm cho ng­êi lao ®éng, tõng b­íc rót dÇn lao ®éng n«ng th«n ra khái khu vùc n«ng nghiÖp. 2.8 §Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng gi¶i quyÕt viÖc lµm Trong t×nh h×nh n­íc ta hiÖn nay, xuÊt khÈu lao ®éng lµ mét gi¶i ph¸p mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mçi n¨m ViÖt Nam xuÊt khÈu ®­îc h¬n 30.000 lao ®éng, gãp phÇn gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp. §èi víi ng­êi lao ®éng, viÖc ®i xuÊt khÈu lao ®éng gióp hä cã nguån thu nhËp cao, tÝch luü vèn ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc. §èi víi Nhµ n­íc, xuÊt khÈu lao ®éng trong thêi gian qua ®· gi¶m ®­îc kho¶n ®Çu t­ trong n­íc cho viÖc ®µo t¹o nghÒ vµ t¹o viÖc lµm, ®ång thêi nguån ngo¹i tÖ quèc gia còng ®­îc bæ sung h¬n 1 tû USD mçi n¨m do ng­êi lao ®éng chuyÓn vÒ n­íc. Tuy vËy, ho¹t ®éng xuÊt khÈu n­íc ta ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n. VÒ mÆt kh¸ch quan, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c quèc gia t¹i c¸c thÞ tr­êng tiÕp nhËn lao ®éng ngµy cµng gay g¾t. VÒ mÆt chñ quan, ho¹t ®éng nµy cña ViÖt Nam cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ chÊt l­îng lao ®éng, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng,...V× vËy, ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong thêi gian tíi, mét sè gi¶i ph¸p ®­a ra lµ: -Hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, ban hµnh söa ®æi, bæ sung nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho phï hîp víi sù vËn ®éng cña thÞ tr­êng, ®ã lµ chÝnh s¸ch ®Çu t­ ph¸t triÓn thÞ tr­êng cÇn cã c¸c quy ®Þnh vÒ t¸i ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng tõ nguån thuÕ doanh nghiÖp ph¶i nép tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng trong 5 n¨m. Hç trî cho doanh nghiÖp tõ Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn thÞ tr­êng cña Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng. Thªm vµo ®ã, Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc bæ sung, hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch nhÊt lµ c¬ chÕ vÒ tµi chÝnh ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng ho¹t ®éng vµ t¹o sù chñ ®éng cho doanh nghiÖp xuÊt khÈu, vÝ dô cho phÐp c¸c doanh nghiÖp ¸p dông phÝ m«i giíi theo th«ng lÖ quèc tÕ tuú t×nh h×nh thÞ tr­êng. -ViÖc s¾p xÕp vµ tæ chøc l¹i c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng dùa trªn c¬ së ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp (c¸c tiªu chÝ vÒ chÊt l­îng tuyÓn chän, ®µo t¹o, gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho lao ®éng vµ c¸c bé qu¶n lý lao ®éng ë n­íc ngoµi, chÊp hµnh chÕ ®é tµi chÝnh, chÕ ®é ®¨ng ký hîp ®ång, chÕ ®é b¸o c¸o, quy m« lao ®éng ®i tõng thÞ tr­êng,..). TiÕn hµnh thanh tra kiÓm tra, kiÓm tra ®Þnh kú ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng. C¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng chñ qu¶n cÇn lùa chän s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ®¶m b¶o sè l­îng phï hîp nh­ng chÊt l­îng cao. -T¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng trong x©y dùng, qu¶n lý, chØ ®¹o ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng. §Çu t­ vÒ c¬ së vËt chÊt vµ c¸n bé, ®¸p øng nhiÖm vô më cöa thÞ tr­êng vµ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng. Qu¶n lý, kiÓm tra, kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng. ChØ ®¹o, xö lý c¸c v­íng m¾c, vi ph¹m cña doanh nghiÖp, phßng ngõa, ng¨n chÆn vµ xö lý c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc. KÕt luËn Khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ lµ hai xu h­íng næi bËt trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cña vµi thËp kû qua. MÆc dï hai xu h­íng nµy cã t¸c ®éng kh«ng gièng nhau ®Õn tõng khu vùc vµ mçi quèc gia nh­ng kh«ng mét khu vùc , quèc gia nµo trªn thÕ giíi cã thÓ ®øng ngoµi hai xu h­íng nµy. Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ sÏ t¹o ra nh÷ng c¬ héi vµ thuËn lîi lín mµ nÕu c¸c quèc gia biÕt tranh thñ, khai th¸c sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Do vËy, c¸c quèc gia ®Òu nç lùc hoµ nhËp vµo xu thÕ chung víi môc ®Ých tËn dông tèi ®a sù hîp t¸c quèc tÕ ®Ó t¨ng c­êng søc m¹nh d©n téc. Xu thÕ khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ ngµy cµng m¹nh mÏ còng ®· vµ ®ang khuyÕn khÝch sù ra ®êi cña c¸c liªn minh tiÒn tÖ. Sau sù ra ®êi cña Liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u, lý thuyÕt vµ thùc tiÔn ®Òu cho thÊy r»ng ë ASEAN cã thÓ h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ. Nh­ng cho dï ASEAN ®· cã nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ vµ nhËn thøc ®­îc râ nh÷ng lîi Ých mµ viÖc tham gia vµo mét liªn minh tiÒn tÖ nh­ vËy ®em l¹i th× con ®­êng ®Ó tiÕn tíi mét liªn minh tiÒn tÖ thµnh c«ng râ rµng vÉn rÊt ch«ng gai. Ch©u ¢u ®· ph¶i mÊt gÇn nöa thÕ kû ®Ó v­ît qua nh÷ng khã kh¨n vµ h×nh thµnh mét liªn minh nh­ thÕ. ASEAN còng sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc kh«ng kÐm phÇn to lín. Nh­ng còng cÇn nhí r»ng nÕu nh­ c¸c n­íc ch©u ¢u ®· ph¶i mÊt hµng thÕ kû ®Ó c«ng nghiÖp ho¸ thµnh c«ng th× nhiÒu n­íc ASEAN chØ ph¶i mÊt vµi thËp kû ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc ®ã. T­¬ng tù nh­ vËy, chóng ta cã thÓ hy väng r»ng con ®­êng tiÕn tíi mét liªn minh tiÒn tÖ ASEAN sÏ kh«ng qu¸ dµi nh­ víi EMU. BÊt chÊp nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, AFTA sÏ vÉn ®­îc hoµn thµnh theo ®óng lÞch tr×nh ®· ®Ò ra, thËm chÝ cßn sím h¬n so víi mèc n¨m 2008 ban ®Çu. Cïng víi AFTA, S¸ng kiÕn Chiang Mai lµ nh÷ng b­íc tiÕn ®Çu tiªn tíi mét liªn minh tiÒn tÖ trong t­¬ng lai, mÆc dï ë giai ®o¹n nµy, c¸c n­íc ASEAN vÉn ®­îc phÐp theo ®uæi c¸c môc tiªu vµ ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®éc lËp víi nhau, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc tµi chÝnh, tiÒn tÖ. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ nhÊt thiÕt sÏ l©u dµi vµ bao gåm nhiÒu giai ®o¹n. C¸c n­íc ASEAN míi chØ ®i nh÷ng b­íc ®Çu tiªn nh­ng víi kinh nghiÖm cña EU vµ kh¶ n¨ng "rót ng¾n thêi gian" cña khu vùc nµy, ®ång tiÒn chung ASEAN ch¾c ch¾n sÏ kh«ng ph¶i lµ mét ®Ých ®Õn qu¸ xa.