Đề tài Khả năng, lợi ích và lộ trình của việc ra đời một đồng tiền chung cho các nước ASEAN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG . GVHD : PGS.TS NGUYỄN PHÚC KHANH LỜI NÓI ĐẦU Thế giới đã được chứng kiến một sự kiện kinh tế kỳ diệu trong thập kỷ vùa qua, một sự kiện chưa từng có trong lịch sử tiền tệ thế giới, một sự kiện đã được Tổng thống Pháp Jacques Chirac gọi là "sự cải cách lớn nhất và quan trọng nhất về kinh tế và tài chính trong vòng 50 năm qua". Đó là sự ra đời của Liên minh tiền tệ châu Âu EMU và đồng tiền chung châu Âu EURO. Khác với các liên minh tiền tệ trước đây hình thành trên cơ sở một mối quan hệ chính trị nào đó, Liên minh tiền tệ châu Âu liên kết 12 quốc gia độc lập có chủ quyền với một mục tiêu chung là biến châu Âu trở thành khu vực thịnh vượng và ổn định nhất trên thế giới. Sự thành công và bài học kinh nghiệm của các nước châu Âu đã cho các nước Đông Nam á niềm tin vào triển vọng hình thành một đồng tiền chung cho khu vực. Trên thực tế, khả năng hình thành một liên minh tiền tệ ở Đông Nam á đã được một số nhà kinh tế học bắt tay nghiên cứu từ năm 1994. Nhưng phải đến sau cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ châu á năm 1997, đề tài này mới trở thành mối quan tâm thực sự đối với các nhà lãnh đạo cũng như các nhà kinh tế học ở Đông Nam á. ASEAN hy vọng đồng tiền chung sẽ thúc đẩy nền kinh tế khu vực tăng trưởng ổn định, bền vững, giảm bớt nguy cơ khủng hoảng và giúp ASEAN khẳng định được vị trí của mình trên các diễn đàn kinh tế thế giới. Xuất phát từ thực trạng phát triển kinh tế của khu vực ASEAN hiện nay, những đòi hỏi của quá trình hội nhập và hợp tác ngày một sâu rộng trên toàn thế giới, tôi xin chọn đề tài "Khả năng , lợi ích và lộ trình của việc ra đời một đồng tiền chung cho các nước ASEAN " làm đề tài khoá luận tốt nghiệp của mình. Đây cũng là đề tài đang được các nước trong khu vực cũng như trên thế giới quan tâm và đi sâu nghiên cứu. Với khoá luận này, tôi xin trình bày về cơ sở lý luận ra đời một đồng tiền chung, quá trình hình thành liên minh tiền tệ châu Âu, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm cho ASEAN nói riêng cũng như bất kỳ một khu vực nào mong muốn hình thành một liên minh tiền tệ nói chung và những vấn đề của Việt nam trong tiến trình hội nhập hướng tới hình thành một đồng tiền chung. Từ những phân tích đó, cùng với đánh giá tình hình thực tế ở Đông Nam á hiện nay, có thể đi đến kết luận rằng một liên minh tiền tệ tương tự như liên minh tiền tệ châu Âu sẽ ra đời ở ASEAN trong tương lai không xa. Bố cục cụ thể của khoá luận gồm ba chương như sau: Chương I: Cơ sở lý luận ra đời một đồng tiền chung . Chương II: Khả năng , lợi ích và lộ trình cho việc ra đời một đồng tiền chung ASEAN. Chương III:Giải pháp nhằm hình thành những điều kiện cơ bản cho một đồng Tiền chung ASEAN và các vấn đề của Việt nam MỤC LỤC Lời nói đầu 1 Chương I : Cơ sở lý luận cho việc ra đời một đồng tiền chung ASEAN 3 I.1 Liên minh tiền tệ và đồng tiền chung - Một hình thức cao nhất của liên kết kinh tế quốc tế 3 1.1 Liên kết kinh tế quốc tế là kết quả tất yếu của quá trình Quốc tế hoá đời sống kinh tế 4 1.2 Các hình thức của Liên kết kinh tế quốc tế 6 I.2 Lý thuyết "Khu vực tiền tệ tối ưu"- cơ sở lý luận hình thành liên minh tiền tệ 8 2.1 Khái niệm: 8 2.2 Các đặc điểm của một khu vực tiền tệ tối ưu 9 a.Sự linh hoạt về giá cả và tiền lương: 9 b. Sự hội nhập thị trường tài chính 10 c. Sự hội nhập thị trường các yếu tố 10 d. Sự hội nhập thị trường hàng hoá 11 e. Sự phối hợp chính sách kinh tế vĩ mô và hội nhập về mặt chính trị 11 I.3 Liên minh tiền tệ châu Âu - Một ví dụ điển hình cho liên minh tiền tệ và đồng tiền chung 12 3.1 Báo cáo Werner và kế hoạch Delors 12 3.2 Thực tiễn quá trình hình thành đồng tiền chung châu Âu Euro 16 3.2.1 Giai đoạn 1 (1990-1993) và hiệp ước Masstricht 16 3.2.2 Giai đoạn 2 (1994-1999) 17 3.2.3 Giai đoạn 3: Đồng Euro đi vào lưu thông 18 I.4 Điều kiện cần thiết để hình thành một liên minh tiền tệ - Bài học rút ra từ thực tiễn của liên minh tiền tệ châu Âu 19 4.1 Hình thành một thị trường thống nhất về hàng hoá, vốn và sức lao động 19 4.2 Điều chỉnh kinh tế của các nước thành viên để hội nhập theo các tiêu chí thống nhất 21 4.3 Thiết lập một cơ chế liên kết tỷ giá 23 4.4 Tạo lập một đồng tiền khu vực và hình thành một ngân hàng trung ương độc lập với chính sách tiền tệ thống nhất 25 Chương II: Khả năng, lợi ích và lộ trình tiến tới đồng tiền chung ASEAN 27 II.1 Khả năng hình thành một đồng tiền chung ASEAN 27 1.1 Khả năng hình thành một thị trường tự do di chuyển các yếu tố 27 1.1.1 Sự tự do lưu thông hàng hoá 28 1.1.2 Sự tự do di chuyển các dòng vốn và lao động 31 1.2 Khả năng ổn định kinh tế vĩ mô của khối 32 1.3 Khả năng hình thành một cơ chế ổn định và liên kết tỷ giá giữa các nước trong khối 35 1.3.1 Cơ chế ổn định tỷ giá - Sáng kiến Chiang Mai 35 1.3.2 Tiến triển của Sáng kiến Chiang Mai: 36 1.4 Khả năng hình thành một ngân hàng trung ương độc lập với một chính sách tiền tệ và một đồng tiền thống nhất 37 II.2 Lợi ích của việc hình thành đồng tiền chung ASEAN 39 2.1 Lợi ích ngăn ngừa, kiểm soát khủng hoảng của khu vực 40 2.2 Lợi ích ổn định tỷ giá hối đoái: 42 2.2.1 Có khả năng ổn định tỷ giá giữa các đồng tiền dự trữ chủ yếu 42 2.2.2 Khắc phục được những hạn chế của cơ chế thả nổi và neo giá cố định 43 II.3 Lộ trình của việc ra đời đồng tiền chung ASEAN 47 3.1 Dự kiến lộ trình chung 47 3.2 Một số phương án trong lĩnh vực hợp tác tiền tệ và tỷ giá hối đoái 49 3.2.1 Phương án 1: Neo giá vào một rổ tiền tệ chung. 49 3.2.2 Phương án 2: Cơ chế tỷ giá hối đoái ASEAN. 51 Chương III : Giải pháp nhằm hình thành những điều kiện cơ bản cho một đồng tiền chung ASEAN và các vấn đề của Việt Nam 53 III.1 Các giải pháp 53 1.1Những giải pháp để hình thành thị trường thống nhất 53 1.1.1 Xúc tiến lộ trình thực hiện AFTA 53 1.1.2 Thúc đẩy tiến trình hình thành khu vực đầu tư ASEAN và xúc tiến mở cửa thị trường lao động 55 1.2 Các giải pháp về tài chính, ngân hàng 58 1.2.1 Tiếp tục cải cách hệ thống tài chính, ngân hàng của các nước trong khu vực để tiến tới hội nhập 58 1.2.2 Phối hợp chính sách tiền tệ giữa các nước ASEAN và thiết lập một thiết chế tiền tệ khu vực 59 1.3 Các giải pháp khác 61 1.3.1 Đề ra các tiêu chí gia nhập và một lịch trình cụ thể cho tiến trình hình thành đồng tiền chung 61 1.3.2 Chuẩn bị cho giai đoạn chuyển đổi và đưa đồng tiền chung vào lưu thông 62 III.2 Các vấn đề của Việt Nam trong tiến trình hội nhập ASEAN - hướng tới hình thành một đồng tiền chung. 62 2.1 Điều chỉnh và hoàn thiện chính sách thương mại 63 2.2 Sửa đổi và hoàn thiện hệ thống thuế 66 2.3 Điều chỉnh chính sách đầu tư nước ngoài 69 2.4 Điều chỉnh chính sách tài chính - tiền tệ 71 2.5 Hoàn thiện cơ chế thị trường và ổn định các điều kiện kinh tế vĩ mô 73 2.6 Đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hoạt động xúc tiến thuơng mại 74 2.7 Phát triển kinh tế - xã hội tạo việc làm để giải quyết thất nghiệp 76 2.8 Đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu lao động giải quyết việc làm 77 Kết luận 79 Tài liệu tham khảo . CHÚ THÍCH : TÀI LIỆU TRÊN DƯỚI DẠNG FILE WORD

80 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2556 | Lượt tải: 1

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Khả năng, lợi ích và lộ trình của việc ra đời một đồng tiền chung cho các nước ASEAN, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

é khu vùc. Th¬ng m¹i néi bé ASEAN tuy ®· t¨ng tõ 44,2 tû USD n¨m 1993 lªn 97,8 tû n¨m 2000 song míi chØ chiÕm kho¶ng 20% tæng khèi lîng th¬ng m¹i cña ASEAN, trong ®ã th¬ng m¹i cña tõng níc thµnh viªn víi Singapore chiÕm tíi h¬n 70% tæng khèi lîng th¬ng m¹i néi bé. Nh vËy, thÞ trêng chñ yÕu cña c¸c níc ASEAN vÉn lµ ba trung t©m kinh tÕ lín Mü, EU vµ NhËt B¶n. Liªn kÕt kinh tÕ khu vùc chØ cã thÓ ®Èy nhanh khi c¸c níc ASEAN t¨ng cêng ®Èy m¹nh bu«n b¸n vµ ®Çu t lÉn nhau. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng c¶n trë lé tr×nh thùc hiÖn AFTA lµ nhËn thøc cña ngêi d©n vµ c¸c doanh nghiÖp vÒ AFTA cha cao. Kh«ng chØ c¸c doanh nghiÖp cña Malaixia mµ giíi kinh doanh In®«nªxia còng cho r»ng AFTA lµ mét hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i tù nguyÖn vµ kh«ng rµng buéc vÒ mÆt ph¸p lý nh HiÖp ®Þnh APEC. Cã tíi 60% doanh nghiÖp ViÖt Nam khi tr¶ lêi pháng vÊn ®iÒu tra cña Phßng C«ng nghiÖp vµ Th¬ng m¹i ViÖt Nam vµo cuèi n¨m 2002 kh«ng quan t©m tíi héi nhËp kinh tÕ. Sè doanh nghiÖp nµy cho r»ng m×nh kh«ng cã thÞ trêng níc ngoµi nªn viÖc thùc hiÖn AFTA sÏ kh«ng ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp m×nh. Nh vËy, cã thÓ thÊy nhiÖm vô cÊp b¸ch cña hÇu hÕt chÝnh phñ c¸c níc trong khu vùc lµ t¨ng cêng tuyªn truyÒn, n©ng cao nhËn thøc cña giíi doanh nghiÖp vµ quÇn chóng nh©n d©n vÒ ý nghÜa vµ vai trß cña AFTA nãi riªng vµ liªn kÕt kinh tÕ khu vùc nãi chung. §Ó sù liªn kÕt kinh tÕ trong ASEAN ®îc bÒn v÷ng, sù liªn kÕt ASEAN cÇn ®îc më réng ra ngoµi ph¹m vi hîp t¸c vÒ an ninh, kinh tÕ, chÝnh trÞ mµ cÇn më sang c¶ c¸c lÜnh vùc kh¸c nh v¨n ho¸, gi¸o dôc, du lÞch, thÓ thao, m«i trêng. Khi quÇn chóng nh©n d©n vµ giíi doanh nghiÖp ®· cã nhËn thøc ®óng vÒ liªn kÕt kinh tÕ th× hä sÏ lµ nh÷ng nh©n tè tÝch cùc ®Èy m¹nh hîp t¸c kinh tÕ, xóc tiÕn thµnh lËp thÞ trêng thèng nhÊt trong khu vùc §«ng Nam ¸ vµ tiÕn tíi h×nh thµnh mét ®ång tiÒn chung ASEAN. 1.1.2 Thóc ®Èy tiÕn tr×nh h×nh thµnh khu vùc ®Çu t ASEAN vµ xóc tiÕn më cöa thÞ trêng lao ®éng ViÖc më cöa ®èi víi c¸c dßng vèn vµ lao ®éng lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu cña mét liªn minh tiÒn tÖ. HiÖn nay, sù chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc ASEAN cßn rÊt lín, thËm chÝ lín h¬n nhiÒu so víi sù chªnh lÖch gi÷a c¸c níc thµnh viªn s¸ng lËp ERM vµo n¨m 1979. Kho¶ng c¸ch thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi gi÷a Singapore, níc giµu nhÊt khu vùc víi Myanma, níc nghÌo nhÊt khu vùc lµ xÊp xØ 300 lÇn. KÓ c¶ trong c¸c níc ASEAN 5 th× chªnh lÖch thu nhËp cña Singapore vµ In®«nªxia còng lµ 40 lÇn. ë mét sè níc ®«ng d©n trªn thÕ giíi nh Trung Quèc, Hoa Kú... sù chªnh lÖch trong thu nhËp gi÷a c¸c vïng kh¸c nhau còng kh«ng kÐm phÇn nghiªm träng. Tuy nhiªn, c¸c níc nµy vÉn cã thÓ sö dông mét ®ång tiÒn chung do lao ®éng vµ c¸c dßng vèn ë c¸c níc nµy ®îc tù do di chuyÓn, mét ®iÒu mµ ë ASEAN cha cã, vµ còng do trong néi bé mét níc dÔ thùc hiÖn viÖc thi hµnh mét chÝnh s¸ch ng©n s¸ch vµ tµi chÝnh nh»m gi¶m bít sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c vïng h¬n. Ph©n tÝch trªn ®©y cho thÊy r»ng viÖc cho phÐp lao ®éng vµ c¸c dßng vèn ®îc tù do di chuyÓn gi÷a c¸c níc ASEAN lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tiÕn tíi h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ. §iÒu nµy sÏ cÇn ®Õn sù phèi hîp cña tÊt c¶ c¸c níc thµnh viªn. Cho tíi nay, khu vùc ®Çu t ASEAN (AIA) lµ mét nç lùc ®Çu tiªn nh»m ®¹t tíi môc tiªu nµy. ViÖc më cöa thÞ trêng cã nghÜa lµ mäi c¶n trë trong chu chuyÓn vèn gi÷a c¸c níc thµnh viªn ®Òu ®îc dì bá vµ mäi ®èi xö trªn thÞ trêng vèn gi÷a c¸c níc thµnh viªn ph¶i ®îc c«ng b»ng vµ b×nh ®¼ng. Tuy nhiªn, chÆng ®êng tõ nay tíi khi hoµn thµnh khu vùc ®Çu t ASEAN cßn dµi, ®ßi hái nh÷ng biÖn ph¸p vµ bíc ®i phï hîp cô thÓ. Theo nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ, mét sè bíc ®i cô thÓ hiÖn nay víi c¸c níc thµnh viªn ASEAN, chñ yÕu lµ c¸c níc thµnh viªn míi lµ: X©y dùng mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ®Ó c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t theo híng söa ®æi thªm mét sè quy ®Þnh ®Ó t¹o thuËn lîi h¬n cho viÖc thu hót ®Çu t níc ngoµi nh c¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc cÊp phÐp, vÒ tû lÖ gãp vèn vµ viÖc gãp vèn trong c¸c liªn doanh, chuyÓn lîi nhuËn vÒ níc vµ quy ®Þnh thuª mín vµ sö dông lao ®éng. ThiÕt lËp c¸c chuÈn mùc ®èi xö vµ b¶o hé cã ®iÒu kiÖn c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc. C¸c níc thµnh viªn AIA ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hé cã ®iÒu kiÖn, tr¸nh b¶o hé trµn lan, lµm mÊt ®i c¸c yÕu tè cÇn thiÕt thóc ®Èy c¹nh tranh vµ ®Çu t. ViÖc b¶o hé cÇn ®¹t ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn nh b¶o hé cho mét sè ngµnh, lÜnh vùc hÑp mµ níc ®ã cã kh¶ n¨ng tù lùc ph¸t triÓn; b¶o hé trªn c¬ së kÕt hîp c¸c ®iÒu kiÖn ®Çu t víi c¸c u ®·i ®Çu t ®èi ë nh÷ng ngµnh cÇn thu hót FDI cã c«ng nghÖ nguån ®Ó ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp chñ chèt trong níc. ViÖc b¶o hé ph¶i ®îc quy ®Þnh cô thÓ trong tõng trêng hîp, tõng thêi gian cô thÓ, kh«ng b¶o hé vÜnh viÔn cho bÊt kú ngµnh nµo, lÜnh vùc nµo (trõ c¸c lÜnh vùc cã liªn quan ®Õn an ninh, quèc phßng). B¶o hé chØ cã thÓ tiÕn hµnh trªn nguyªn t¾c cã ®iÒu kiÖn v× phÇn lín c¸c níc ASEAN ®Òu ®ang tranh thñ c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi, ®Æc biÖt lµ vèn FDI ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc. Phèi hîp chÆt chÏ h¬n n÷a tù do ho¸ th¬ng m¹i víi tù do ho¸ ®Çu t. Tù do ho¸ th¬ng m¹i víi tù do ho¸ ®Çu t cã mèi quan hÖ chÆt chÏ vµ kh¨ng khÝt víi nhau. Th«ng thêng, viÖc tù do hãa viÖc di chuyÓn hµng ho¸ gi÷a c¸c níc diÔn ra tríc, råi ®Õn viÖc tù do ho¸ di chuyÓn cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh vèn, lao ®éng. Qu¸ tr×nh nµy còng ®ang ®îc ®Þnh h×nh dÇn ë c¸c quèc gia ASEAN, b¾t ®Çu lµ tõ lÞch tr×nh 2003 cña AFTA cho ®Õn 2010 cña AIA song vÉn cha cã sù g¾n kÕt m¹nh mÏ trong c¸c bíc tù do ho¸ hai lÜnh vùc nµy. §æi míi vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t ë c¸c níc thµnh viªn míi. C«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t cÇn ®îc ®æi míi vÒ néi dung vµ ph¬ng thøc thùc hiÖn, theo mét kÕ ho¹ch vµ ch¬ng tr×nh chñ ®éng, cã hiÖu qu¶. Cô thÓ, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong khu vùc cÇn thùc hiÖn chñ tr¬ng ®a ph¬ng ho¸ c¸c ®èi t¸c ®Çu t níc ngoµi ®Ó t¹o thÕ chñ ®éng trong mäi t×nh huèng. Cïng víi viÖc tiÕp tôc thu hót c¸c nhµ ®Çu t truyÒn thèng ë ch©u ¸ vµ ASEAN vµo c¸c dù ¸n mµ hä cã kinh nghiÖm vµ thÕ m¹nh nh chÕ biÕn n«ng s¶n, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng xuÊt khÈu..., c¸c quèc gia nãi trªn cÇn chuyÓn híng sang c¸c ®èi t¸c T©y ¢u, B¾c ¢u, B¾c Mü nh»m tranh thñ tiÒm lùc vèn, c«ng nghÖ, kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt chó ý c¸c dù ¸n lín, dù ¸n võa vµ nhá nhng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Trªn c¬ së quy ho¹ch ngµnh, s¶n phÈm, l·nh thæ vµ danh môc dù ¸n kªu gäi ®Çu t ®îc phª duyÖt, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c c¬ quan liªn quan tíi ®Çu t níc ngoµi cÇn chñ ®éng tiÕn hµnh vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t mét c¸ch cô thÓ, trùc tiÕp ®èi víi tõng dù ¸n, trùc tiÕp víi tõng tËp ®oµn, c«ng ty vµ nhµ ®Çu t cã tiÒm n¨ng. §Õn n¨m 2008, khi khu vùc th¬ng m¹i tù do ASEAN hoµn tÊt, tÊt c¶ c¸c níc tham gia AFTA sÏ xo¸ bá c¸c lo¹i hµng rµo th¬ng m¹i, t¹o lËp mét "s©n ch¬i b×nh ®¼ng" xuyªn biªn giíi cho viÖc lu th«ng hµng ho¸, dÞch vô vµ vèn gi÷a c¸c níc thµnh viªn, trong khi mçi níc thµnh viªn vÉn ®îc phÐp theo ®uæi nh÷ng chÝnh s¸ch riªng trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh, tiÒn tÖ. Víi møc ®é héi nhËp nµy, c¸c níc ASEAN míi chØ ®¹t tíi tr×nh ®é "nh÷ng ngêi l¸ng giÒng th©n thiÖn", thÊp h¬n so víi cÊp ®é "mét gia ®×nh h¹nh phóc mµ c¸c níc thµnh viªn Liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u EMU ®· ®¹t ®îc. Ngay c¶ ®Õn n¨m 2020, khi khu vùc ®Çu t tù do AIA ®îc më cöa víi c¸c nhµ ®Çu t ngoµi ASEAN th× liªn kÕt kinh tÕ khu vùc ASEAN vÉn cßn kÐm xa liªn kÕt kinh tÕ khu vùc ch©u ¢u. Muèn ®¹t tíi mét liªn minh tiÒn tÖ nh EMU, c¸c níc ASEAN cÇn ph¶i cã thªm c¸c gi¶i ph¸p kh¸c trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng. 1.2 C¸c gi¶i ph¸p vÒ tµi chÝnh, ng©n hµng 1.2.1 TiÕp tôc c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng cña c¸c níc trong khu vùc ®Ó tiÕn tíi héi nhËp Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc ®· cho thÊy r»ng khi mét níc cã hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng yÕu kÐm phô thuéc nÆng nÒ vµo nguån vèn níc ngoµi vµ neo gi¸ vµo mét ®ång tiÒn nµo ®ã, c¸c vÊn ®Ò cña hÖ thèng ng©n hµng cã thÓ biÕn thµnh mét cuéc khñng ho¶ng tû gi¸ hèi ®o¸i. Do ®ã, hÖ thèng ng©n hµng yÕu kÐm cã thÓ lµm ph¬ng h¹i ®Õn bÊt cø tho¶ thuËn vÒ mét ®ång tiÒn chung nµo. HÖ thèng ng©n hµng cña c¸c níc ASEAN nãi chung hiÖn nay cßn nhiÒu yÕu kÐm, mÆc dï sau cuéc khñng ho¶ng, c¸c níc ®· tiÕn hµnh nhiÒu biÖn ph¸p c¶i c¸ch ®¸ng kÓ. VÊn ®Ò chñ yÕu lµ nhµ níc can thiÖp qu¸ s©u vµo hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng, vµ sau ®ã l¹i tù do ho¸ khi cha cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt. VÒ vÊn ®Ò c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng, c¸c níc ASEAN cÇn ®a ra c¸c quy ®Þnh ®ßi hái c¸c ng©n hµng thËn träng h¬n trong viÖc cho vay vèn, gi¶m c¸c kho¶n nî khã ®ßi cña ng©n hµng, t¨ng cêng hiÖu qu¶ cña hÖ thèng gi¸m s¸t trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng. §èi víi viÖc më cöa thÞ trêng tµi chÝnh, nhµ níc lu«n ph¶i gi÷ v÷ng vai trß ®iÒu tiÕt cña m×nh, ®¶m b¶o tèc ®é më cöa hîp lý vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî níc ngoµi. C¸c níc trong khu vùc còng cÇn x©y dùng thÞ trêng vèn c©n b»ng h¬n, tr¸nh dùa qu¸ nhiÒu vµo cæ phiÕu nh hiÖn nay. Riªng vÒ vÊn ®Ò tû gi¸ hèi ®o¸i, cho dï c¸c níc ASEAN ¸p dông ph¬ng ¸n nµo trong sè c¸c ph¬ng ¸n ®· nªu ë trªn hay thËm chÝ lµ mét ph¬ng ¸n nµo kh¸c th× viÖc c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tû gi¸ còng sÏ ®ßi hái ¸p dông chÝnh s¸ch neo gi¸ vµo mét ræ tiÒn tÖ thay cho neo gi¸ vµo mét ®ång tiÒn duy nhÊt vµ mét biªn ®é dao ®éng thay cho chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh hiÖn vÉn ¸p dông trong khu vùc nh hiÖn nay. Do hÖ thèng ng©n hµng cña c¸c níc trong khu vùc cã nhiÒu vÊn ®Ò gièng nhau nªn viÖc c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng cã thÓ nªn ®îc phèi hîp tiÕn hµnh gi÷a c¸c níc. §iÒu nµy sÏ gióp c¸c níc kh«ng nh÷ng cã thÓ gióp c¸c níc häc tËp kinh nghiÖm cña nhau, tiÕt kiÖm ®îc nguån lùc ®Çu t vµo qu¸ tr×nh c¶i c¸ch, mµ cßn lµ mét tiÒn ®Ò ®Ó c¸c níc ASEAN héi nhËp trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng sau nµy. 1.2.2 Phèi hîp chÝnh s¸ch tiÒn tÖ gi÷a c¸c níc ASEAN vµ thiÕt lËp mét thiÕt chÕ tiÒn tÖ khu vùc Phèi hîp chÝnh s¸ch tiÒn tÖ gi÷a c¸c níc trong khèi lµ tiÒn ®Ò ®Ó tiÕn tíi xo¸ bá ranh giíi gi÷a c¸c ®ång tiÒn vµ ranh giíi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ gi÷a c¸c quèc gia. VÒ vÊn ®Ò nµy, nh trªn ®· nªu, khu vùc §«ng ¸ ®· cã mét bíc tiÕn quan träng ®îc thùc hiÖn ë Chiang Mai vµo ngµy 6/5/2000 nh»m x©y dùng mét tho¶ thuËn tµi chÝnh khu vùc ®Ó bæ sung cho c¸c h¹n møc tÝn dông quèc tÕ hiÖn cã. Thªm vµo ®ã, nh»m t¨ng cêng tÝnh æn ®Þnh tµi chÝnh trong khu vùc, c¸c Bé trëng tµi chÝnh còng cam kÕt hîp t¸c chÆt chÏ h¬n n÷a trong viÖc kiÓm so¸t c¸c dßng vèn vµ t¨ng cêng c¬ chÕ gi¸m s¸t khu vùc. C¬ chÕ gi¸m s¸t nµy nªn tËp trung vµo viÖc thiÕt lËp mét hÖ thèng c¶nh b¸o ®Ó ng¨n chÆn tõ sím c¸c cuéc khñng ho¶ng. Thêi gian ®Ó cho ra ®êi mét ®ång tiÒn chung ASEAN cã thÓ ph¶i rÊt l©u, do c¸c quèc gia thµnh viªn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ chÝnh trÞ kh¸c nhau vµ sù c¸ch biÖt nhau lín gi÷a c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c nÒn kinh tÕ ®· c«ng nghiÖp ho¸. Tuy nhiªn, ®Ó h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ ë ASEAN, ngay tõ lóc nµy ®· cÇn ph¶i tiÕn hµnh c¸c bíc ®i ®Çu tiªn, tríc hÕt lµ x©y dùng mét khung chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung, thèng nhÊt. Môc ®Ých chÝnh cña mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung trong khu vùc sÏ lµ duy tr× sù æn ®Þnh gi¸ c¶, v× chØ khi gi¸ c¶ ®îc duy tr× æn ®Þnh trong giíi h¹n cho phÐp th× khu vùc míi cã thÓ thi hµnh mét chÝnh s¸ch kinh tÕ chung. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ ¸p dông cho khu vùc ph¶i lµ mét chÝnh s¸ch cã kh¶ n¨ng ®ãng gãp vµo chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ gi¶m ®îc thÊt nghiÖp th«ng qua môc tiªu chÝnh lµ æn ®Þnh gi¸ c¶. Trong m«i trêng mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thèng nhÊt, sù linh ho¹t cña thÞ trêng sÏ gãp phÇn lµm gi¶m sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c quèc gia vµ khu vùc. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ sÏ ®îc thùc thi thèng nhÊt trªn toµn khu vùc ®ång tiÒn chung chø kh«ng ¸p dông riªng cho mét quèc gia hay mét nhãm c¸c quèc gia nµo. Tuy nhiªn, do c¸c tr¹ng th¸i chu kú gi÷a c¸c níc thµnh viªn sÏ kh«ng hoµn toµn cïng pha ë thêi kú ®Çu cña giai ®o¹n thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung nªn nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a c¸c quèc gia sÏ ®îc kh¾c phôc sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Nh÷ng sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c quèc gia thêng ®îc xö lý th«ng qua yÕu tè tû gi¸. Trong m«i trêng ®ång tiÒn chung Ch©u ¢u mµ ®Æc trng lµ mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thèng nhÊt víi môc ®Ých lµ duy tr× sù æn ®Þnh gi¸ c¶ trong toµn khu vùc ®ång Euro th× yªu cÇu ®iÒu chØnh lµ chÝnh s¸ch ng©n s¸ch, mÆt b»ng gi¸ quèc gia, chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng vµ viÖc huy ®éng søc lao ®éng vµ t b¶n. Mét ®iÒu quan träng lµ cÇn ph¶i cã mét tæ chøc chØ ®¹o, ho¹ch ®Þnh vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung. §ã ph¶i lµ mét Ng©n hµng Trung ¬ng, t¬ng tù nh Ng©n hµng trung ¬ng Ch©u ¢u, gåm ng©n hµng trung ¬ng ASEAN vµ ng©n hµng trung ¬ng quèc gia cña c¸c níc thµnh viªn tham gia ®ång tiÒn chung khu vùc. Mét nhiÖm vô quan träng kh¸c kh«ng thÓ thiÕu khi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chung lµ quy ®Þnh møc dù tr÷ tèi thiÓu ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông trong khu vùc ®ång tiÒn chung nh»m æn ®Þnh l·i suÊt thÞ trêng vµ kiÓm so¸t lîng cung tiÒn. Bíc ®Çu ®Ó tiÕn tíi mét ng©n hµng trung ¬ng khu vùc nh trªn sÏ lµ ph¸t triÓn S¸ng kiÕn Chiang Mai thµnh mét tho¶ thuËn tµi chÝnh khu vùc vµ h×nh thµnh mét quü tiÒn tÖ cho ASEAN theo ®ã, c¸c níc sÏ ®ãng gãp mét tû lÖ nµo ®ã dù tr÷ ngo¹i tÖ cña m×nh vµo mét quü chung. Tû lÖ nµy sÏ ®îc quyÕt ®Þnh dùa trªn tæng hîp c¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« nh GDP trªn ®Çu ngêi, quy m« so s¸nh cña c¸c nÒn kinh tÕ, tû träng th¬ng m¹i trong khu vùc,... M« h×nh cho mét quü tiÒn tÖ nh vËy sÏ lµ Quü hîp t¸c tiÒn tÖ ch©u ¢u (EMFC), tiÒn th©n cña ViÖn tiÒn tÖ ch©u ¢u vµ Ng©n hµng trung ¬ng ch©u ¢u. C¸c níc thµnh viªn sÏ cã thÓ nhËn ®îc c¸c kho¶n tÝn dông tõ quü chung nµy, dùa trªn tû lÖ ®ãng gãp cña m×nh vµ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· ®îc tÊt c¶ c¸c bªn thèng nhÊt. Mét dÊu hiÖu thùc tÕ ®¸ng mõng lµ ASEAN ®· quyÕt ®Þnh sÏ thµnh lËp Ng©n hµng ASEAN. Tríc m¾t, ng©n hµng míi chØ cã vai trß gióp ®ì ngêi nghÌo ë c¸c níc ASEAN víi c¸c kho¶n vay nhá, nhng ®©y còng lµ mét tÝn hiÖu cho thÊy r»ng c¸c thiÕt chÕ khu vùc ®ang dÇn h×nh thµnh ë ASEAN. 1.3 C¸c gi¶i ph¸p kh¸c 1.3.1 §Ò ra c¸c tiªu chÝ gia nhËp vµ mét lÞch tr×nh cô thÓ cho tiÕn tr×nh h×nh thµnh ®ång tiÒn chung Kinh nghiÖm cña EMU cho thÊy r»ng ®Ó héi nhËp thµnh c«ng trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, cÇn ph¶i ®Ò ra nh÷ng tiªu chÝ gia nhËp cô thÓ nh tû lÖ l¹m ph¸t, l·i suÊt, chÝnh s¸ch tµi kho¸.... Qu¸ tr×nh héi nhËp còng cÇn ph¶i cã mét lÞch tr×nh cô thÓ, cã tÝnh ®Õn tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau cña tÊt c¶ c¸c níc thµnh viªn t¬ng lai, ®îc tÊt c¶ c¸c bªn chÊp thuËn vµ cam kÕt thùc hiÖn. §Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp, mét tho¶ thuËn ®a ph¬ng vÒ c¸c tiªu chÝ vµ lÞch tr×nh gia nhËp nh vËy cã thÓ quy ®Þnh mét mèc thêi gian gia nhËp sím h¬n cho c¸c níc ph¸t triÓn h¬n. C¸c níc kh¸c sÏ tham gia vµo mét thêi ®iÓm muén h¬n sau khi ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®· ®Ò ra. 1.3.2 ChuÈn bÞ cho giai ®o¹n chuyÓn ®æi vµ ®a ®ång tiÒn chung vµo lu th«ng Gi¶i ph¸p nµy cã thÓ lµ qu¸ sím ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i. Tuy nhiªn, nÕu muèn h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ thµnh c«ng, mét ®iÒu quan träng lµ ph¶i chuÈn bÞ cho sù ra ®êi cña mét ®ång tiÒn chung cïng víi tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p cã thÓ x¶y ra trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi. C¸c níc EMU ®· ph¶i cã mét thêi kú 3 n¨m ®ång tiÒn chung tån t¹i song song víi c¸c ®ång tiÒn quèc gia ®Ó chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt, vÒ luËt ph¸p, thÓ chÕ vµ ®Ó phæ biÕn réng r·i vÒ ®ång tiÒn chung cho d©n chóng. Mét liªn minh tiÒn tÖ ë ASEAN nÕu muèn thµnh c«ng còng kh«ng thÓ bá qua nh÷ng vÊn ®Ò nh vËy. III.2 C¸c vÊn ®Ò cña ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp ASEAN - híng tíi h×nh thµnh mét ®ång tiÒn chung. Trong tiÕn tr×nh héi nhËp ASEAN, híng tíi viÖc h×nh thµnh mét ®ång tiÒn chung, ViÖt nam cÇn ph¶i : -Chñ ®éng x©y dùng mét chiÕn lîc héi nhËp phï hîp ChiÕn lîc héi nhËp lµ ®Þnh híng chÝnh s¸ch tæng thÓ l©u dµi cho qu¸ tr×nh héi nhËp cña mét quèc gia vµo c¸c thÓ chÕ kinh tÕ toµn cÇu vµ khu vùc. ChiÕn lîc nµy bao gåm nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn môc tiªu, ph¬ng ch©m, bíc ®i vµ biÖn ph¸p theo ®uæi. Tríc hÕt, cÇn x¸c ®Þnh môc tiªu l©u dµi vµ môc tiªu tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh héi nhËp. Nh÷ng môc tiªu nµy kh«ng thÓ t¸ch rêi nh÷ng môc tiªu chiÕn lîc cña ®êng lèi chÝnh trÞ-kinh tÕ cña ®Êt níc vµ ph¶i nh»m phôc vô nh÷ng môc tiªu chiÕn lîc ®ã. ChiÕn lîc héi nhËp cÇn ®Ò ra nh÷ng ph¬ng ch©m vµ bíc ®i thÝch hîp cña qu¸ tr×nh héi nhËp ®èi víi tõng giai ®o¹n. Mét nguyªn t¾c quan träng lµ c¸c bíc ®i cña qu¸ tr×nh héi nhËp ph¶i ®ång bé vµ phï hîp víi tiÕn tr×nh c¶i c¸ch, ®iÒu chØnh toµn diÖn bªn trong, ®¶m b¶o hai tiÕn tr×nh nµy kh«ng tr¸i ngîc, triÖt tiªu hiÖu qu¶ cña nhau mµ hç trî, bæ sung cho nhau. C¸c bé phËn cña chiÕn lîc héi nhËp lµ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i, chÝnh s¸ch ®Çu t, s¶n xuÊt kinh doanh, lu th«ng ph©n phèi, chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chÝnh s¸ch trî cÊp, chÝnh s¸ch gi¸ c¶, quy ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp c¶nh vµ lu tró, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, hÖ thèng t ph¸p…ph¶i vËn hµnh ¨n khíp, thèng nhÊt v× môc tiªu, ph¬ng ch©m chung, cã tÝnh to¸n kü c¸c hËu qu¶ kinh tÕ-x· héi cã thÓ x¶y ®Õn khi thùc hiÖn tiÕn hµnh héi nhËp. -TÝch cùc x©y dùng lé tr×nh Héi nhËp phï hîp Lé tr×nh thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña c¸c thÓ chÕ quèc tÕ gåm 3 lo¹i: (1) lé tr×nh tÝch cùc (3-5 n¨m), (2) lé tr×nh trung b×nh (5-7 n¨m) vµ (3) lé tr×nh chËm (7-10 n¨m). Chän lé tr×nh nµo lµ tuú thuéc vµo sù c©n nh¾c hiÖu qu¶ vµ c¸c hÖ qu¶ x· héi. Nh×n chung, trong thêi kú ®Èy m¹nh CNH, H§H, ViÖt Nam cÇn mét lé tr×nh tÝch cùc ®Ó rót ng¾n con ®êng ph¸t triÓn, chèng tôt hËu. -Chñ ®éng ®µm ph¸n ®a ph¬ng vµ song ph¬ng cã hiÖu qu¶ víi c¸c níc vµ c¸c tæ chøc khu vùc, toµn cÇu CÇn chuÈn bÞ kü c¸c ph¬ng ¸n ®µm ph¸n vÒ tõng lÜnh vùc, vÊn ®Ò, s¶n phÈm. Kh«n khÐo vËn dông quy chÕ xö lý tranh chÊp vµ ®ßi hái hoµn thiÖn c¸c quy chÕ ®ã cã lîi cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn . Tranh thñ ®¹t ®îc nh÷ng c¸ch gi¶i thÝch cã lîi cho m×nh vÒ nh÷ng thuËt ng÷ vµ kh¸i niÖm cßn m¬ hå, cã thÓ gi¶i thÝch nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, trong c¸c hiÖp ®Þnh quèc tÕ vµ c¸c quy t¾c toµn cÇu hãa. Muèn vËy, cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c vÊn ®Ò sau: 2.1 §iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña ViÖt Nam hiÖn nay cßn nhiÒu ®iÓm bÊt cËp, kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ cßn thiÕu nhiÒu quy ®Þnh ®îc c¸c níc thõa nhËn vµ sö dông réng r·i. §Ó qu¸ tr×nh tham gia AFTA cña ViÖt Nam híng tíi h×nh thµnh ®ång tiÒn chung, thu ®îc lîi Ých lín nhÊt, h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña tù do ho¸ th¬ng m¹i khu vùc, viÖc ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cÇn ph¶i theo híng th«ng tho¸ng, cã tÝnh æn ®Þnh vµ phï hîp víi th«ng lÖ trong bu«n b¸n khu vùc vµ quèc tÕ ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh. ViÖc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cÇn tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c sau: - §iÒu chØnh chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ph¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi, nghÜa lµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam, phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng g©y nªn nh÷ng bÊt æn, biÕn ®éng m¹nh, ¶nh hëng ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n. - Tu©n thñ c¸c quy ®Þnh kh«ng nh÷ng cña HiÖp ®Þnh CEPT mµ c¶ c¸c HiÖp ®Þnh vµ Tho¶ thuËn quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®· ký kÕt vµ híng tíi nh÷ng quy ®Þnh cña WTO. §iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña ViÖt Nam cÇn tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò lín sau: Thø nhÊt, chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cÇn chó träng h¬n tíi môc tiªu n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh, hay nãi c¸ch kh¸c lµ bªn c¹nh tèc ®é t¨ng trëng cÇn chó ý h¬n tíi chÊt lîng t¨ng trëng. Cho tíi nay, xuÊt nhËp khÈu thêng ®îc bµn ®Õn trªn ph¬ng diÖn lîng (tèc ®é t¨ng trëng, kim ng¹ch xuÊt khÈu,...) trong khi c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh quyÕt ®Þnh nh hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh míi ®îc ®Ò cËp mét c¸ch rÊt chung, cha ®îc chi tiÕt ho¸ biÖn ph¸p cô thÓ. C¸c biÖn ph¸p vµ c«ng cô chÝnh s¸ch thêi gian tíi, ®Æc biÖt lµ c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cÇn tËp trung vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ còng nh søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam. Thø hai, chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cßn cÇn khai th¸c triÖt ®Ó thÕ m¹nh cña chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Ó t¨ng cêng tÝnh n¨ng ®éng vµ kh¶ n¨ng thÝch øng nhanh. Mét trong nh÷ng hÖ qu¶ tÊt yÕu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ bè trÝ l¹i nguån lùc. Díi søc Ðp c¹nh tranh mét ngµnh s¶n xuÊt kh«ng hiÖu qu¶ cã thÓ sÏ ph¶i mÊt ®i ®Ó nhêng chç cho mét ngµnh kh¸c cã hiÖu qu¶ h¬n. Qu¸ tr×nh nµy sÏ diÔn ra mét c¸ch su«n sÎ h¬n, víi chi phÝ thÊp h¬n nÕu nÒn kinh tÕ cã ®îc tÝnh n¨ng ®éng vµ kh¶ n¨ng thÝch øng cÇn thiÕt. §èi víi níc ta, hai ®Æc tÝnh nµy sÏ ®îc t¨ng cêng nÕu khai th¸c ®îc hÕt thÕ m¹nh cña chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i mét mÆt cÇn thóc ®Èy viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, mÆt kh¸c cÇn khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kh¸c trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, trong ®ã ®Æc biÖt chó träng tíi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®Ó tËn dông triÖt ®Ó tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng thÝch øng nhanh cña hä. Thø ba, chÝnh s¸ch th¬ng m¹i còng cÇn híng tíi mét sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ ®èi tîng vµ ph¬ng thøc qu¶n lý nhËp khÈu. HiÖn nay ®Ó ®iÒu tiÕt hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, chóng ta cßn dïng nhiÒu biÖn ph¸p phi thuÕ quan. C¸c c«ng cô nµy ®Òu lµ ®èi tîng ph¶i b·i bá trong tiÕn tr×nh héi nhËp. TiÕn tr×nh lo¹i bá c¸c hµng rµo phi thuÕ cÇn ®îc tiÕn hµnh kÕt hîp chÆt chÏ víi viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan. ChÝnh phñ vµ c¸c Bé ngµnh cÇn xem xÐt lo¹i bá nh÷ng biÖn ph¸p kh«ng cÇn thiÕt, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c biÖn ph¸p cßn l¹i, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Tríc hÕt, chóng ta nªn b¾t ®Çu b»ng c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý hµnh chÝnh, tiÕp ®Õn lµ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan phæ th«ng nh giÊy phÐp, h¹n ng¹ch. §èi víi nh÷ng mÆt hµng vÉn cÇn duy tr× giÊy phÐp, Bé Th¬ng m¹i t¨ng cêng phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh chøc n¨ng c¶i tiÕn c¸c thñ tôc cÊp giÊy phÐp, b·i bá c¬ chÕ "xin - cho", t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt nhËp khÈu. ViÖt Nam cÇn tù do ho¸ hoµn toµn quyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Ó tÊt c¶ c¸c mÆt hµng kh«ng ph¶i chÞu h¹n chÕ ®Þnh lîng (trõ c¸c mÆt hµng v× lý do søc khoÎ, an ninh, m«i trêng) vµ ®îc nhËp khÈu tù do víi møc thuÕ suÊt thÝch hîp. §èi víi nh÷ng mÆt hµng cÇn ®îc b¶o hé ®Ó duy tr× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc còng cÇn lo¹i bá dÇn c¸c quy ®Þnh vÒ giÊy phÐp nhËp khÈu vµ h¹n ng¹ch, chuyÓn sang b¶o hé b»ng thuÕ quan cao trong thêi gian ®Çu sau ®ã, c¾t gi¶m dÇn thuÕ quan ®Ó tr¸nh t tëng tr«ng chê vµo b¶o hé cña c¸c doanh nghiÖp vµ thùc hiÖn c¸c cam kÕt theo CEPT. §ång thêi trong khu«n khæ AFTA, ViÖt Nam cïng víi c¸c níc ASEAN sÏ ký c¸c HiÖp ®Þnh thõa nhËn c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, vÖ sinh, an toµn, chÊt lîng cña nhau, xo¸ bá nh÷ng rµo c¶n kü thuËt trong th¬ng m¹i néi bé khèi. §ång thêi, ViÖt Nam cÇn bæ sung, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i b»ng c¸c c«ng cô qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu tiªn tiÕn nh h¹n ng¹ch thuÕ quan, thuÕ tuyÖt ®èi, thuÕ chèng ph¸ gi¸, thuÕ chèng trî cÊp, phÝ m«i trêng vµ c¸c biÖn ph¸p chèng chuyÓn gi¸ ®èi víi mét sè lo¹i hµng ho¸ nhËp khÈu ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong níc, b¶o ®¶m th¬ng m¹i c«ng b»ng vµ b¶o vÖ m«i trêng. §©y lµ c«ng cô ®îc c¸c níc dïng phæ biÕn vµ kh«ng bÞ lo¹i bá trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn CEPT/AFTA. Nh vËy, chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña ViÖt Nam cÇn ph¶i lo¹i bá c¸c quy ®Þnh kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ ®ång thêi bæ sung nh÷ng c«ng cô qu¶n lý tiªn tiÕn ®îc c¸c níc thõa nhËn vµ ¸p dông. 2.2 Söa ®æi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng thuÕ Mét trong nh÷ng yªu cÇu cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn CEPT/AFTA híng tíi h×nh thµnh ®ång tiÒn chung lµ ph¶i ®iÒu chØnh hÖ thèng thuÕ, mµ quan träng nhÊt lµ thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu. §ång thêi, hÖ thèng thuÕ cña ViÖt Nam hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu ®iÓm cha hîp lý cÇn ph¶i söa ®æi vµ hoµn thiÖn. ViÖc ®iÒu chØnh hÖ thèng thuÕ ph¶i ®¸p øng mét sè nguyªn t¾c: - §iÒu chØnh hÖ thèng thuÕ cña ViÖt Nam ph¶i thóc ®Èy quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc trong khu vùc ASEAN, t¨ng cêng søc c¹nh tranh so víi c¸c níc trong khu vùc ®Ó thu hót ®Çu t níc ngoµi. - Ph¸t huy néi lùc cña nÒn kinh tÕ vµ ®ãng gãp nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc. ViÖc c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu theo cam kÕt ph¶i ®i cïng víi viÖc ®iÒu chØnh c¸c lo¹i thuÕ néi ®Þa hîp lý h¬n, chèng thÊt thu thuÕ ®Ó kh«ng ¶nh hëng ®Õn nguån thu ng©n s¸ch Nhµ níc. - ThuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ph¶i lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt xuÊt nhËp khÈu ®Ó tiÕn tíi bá h¹n chÕ xuÊt nhËp khÈu theo h¹n ng¹ch vµ ®Þnh híng. Nh÷ng ®iÒu chØnh vÒ chÝnh s¸ch thuÕ ®îc x¸c ®Þnh theo hai môc tiªu chÝnh: cè g¾ng h¹n chÕ phÇn gi¶m thu ng©n s¸ch khi thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ gi¶m thuÕ nhËp khÈu, ®ång thêi sö dông hÖ thèng thuÕ nh mét c«ng cô kinh tÕ vÜ m« ®Ó khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa ViÖt Nam. Hai môc tiªu nµy cÇn ®îc thùc hiÖn th«ng qua toµn bé hÖ thèng thuÕ v× t¸c ®éng ®Õn c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu kh«ng chØ cã thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu mµ c¶ c¸c lo¹i thuÕ kh¸c. Tríc hÕt, hÖ thèng thuÕ cÇn ph¶i ®îc ®iÒu chØnh mét c¸ch toµn diÖn, kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp cña tÊt c¶ c¸c s¾c thuÕ nh»m h¹n chÕ thÊt thu thuÕ cho ng©n s¸ch Nhµ níc, ®ång thêi t¹o sù c«ng b»ng cho c¸c doanh nghiÖp, thóc ®Èy s¶n xuÊt trong níc ph¸t triÓn. Trong thêi gian qua, chÝnh s¸ch thuÕ, víi vai trß lµ c«ng cô qu¶n lý vÜ m« trong nÒn kinh tÕ ®· thÓ hiÖn rÊt râ sù u ®·i, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh hµng xuÊt khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ trêng quèc tÕ, khuyÕn khÝch ®Çu t vèn vµo s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu, bíc ®Çu thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu theo híng: gi¶m xuÊt khÈu hµng nguyªn liÖu th«, t¨ng xuÊt khÈu hµng ho¸ ®· qua chÕ biÕn cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao, tËn dông nguyªn liÖu vµ lao ®éng trong níc. Tuy nhiªn, nh÷ng thµnh tùu nãi trªn vÉn cßn thÊp so víi tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña níc ta. §Ó tiÕp tôc khuyÕn khÝch ®Çu t s¶n xuÊt trong níc, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, ®ãn tríc qu¸ tr×nh héi nhËp vµ h¹n chÕ tèi ®a c¸c bÊt lîi cho s¶n xuÊt trong níc khi trë thµnh thµnh viªn AFTA còng nh WTO, trong thêi gian tíi chÝnh s¸ch thuÕ nªn ®iÒu chØnh theo híng sau: - TiÕp tôc më réng nh÷ng u ®·i vÒ thuÕ gi¸n thu (cô thÓ lµ ¸p dông thuÕ suÊt 0% thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, kh«ng thu thuÕ xuÊt khÈu vµ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt víi hÇu hÕt hµng xuÊt khÈu, kh«ng thu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, xö lý hoµn thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®èi víi nguyªn liÖu vµ m¸y mãc, thiÕt bÞ nhËp khÈu dïng ®Ó gia c«ng, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu,...) t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp gi¶m gi¸ thµnh cña hµng ho¸ xuÊt khÈu, t¨ng søc c¹nh tranh vÒ gi¸ cña hµng ho¸ ViÖt Nam so víi c¸c níc kh¸c trong khu vùc. Theo ®ã, sÏ thu hÑp mÆt hµng chÞu thuÕ xuÊt khÈu, tiÕn tíi chØ thu thuÕ xuÊt khÈu ®èi víi dÇu th«, ®¸ quý, kim lo¹i vµ phÕ liÖu kim lo¹i, da tr©u bß sèng, mét sè s¶n phÈm gç s¬ chÕ. §èi nh÷ng mÆt hµng cßn tiÕp tôc thu thuÕ xuÊt khÈu sÏ tiÕp tôc ®îc nghiªn cøu xö lý theo híng gi¶m bít møc thuÕ suÊt thuÕ xuÊt khÈu. TiÕp tôc ¸p dông thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 0% vµ hoµn thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Çu vµo cña nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô xuÊt khÈu vµo c¸c Khu chÕ xuÊt, thóc ®Èy viÖc xuÊt khÈu s¶n phÈm néi ®Þa vµo Khu chÕ xuÊt. - Duy tr× vµ t¨ng møc u ®·i vÒ thuÕ trùc thu ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng ngµnh ViÖt Nam cã lîi thÕ vÒ nguån nguyªn liÖu vµ lao ®éng. VÝ dô, nh÷ng doanh nghiÖp cã tû träng s¶n phÈm xuÊt khÈu cao vµ sö dông nhiÒu nguyªn liÖu trong níc sÏ ®îc ¸p dông thuÕ suÊt u ®·i hoÆc miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ sö dông ®Êt. Thùc hiÖn b¶o hé cã chän läc, cã hiÖu qu¶ ®Ó thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Çu t theo híng hiÖu qu¶ nh»m tËn dông lîi thÕ so s¸nh, n©ng cao søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong níc ®Ó tiÕn tíi më réng xuÊt khÈu s¶n phÈm ra thÞ trêng níc ngoµi. Tríc m¾t, c¸c c¬ quan chøc n¨ng sÏ nghiªn cøu ®Ó t¨ng thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t trong t¬ng lai, gi¶m thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu mét sè mÆt hµng ®· ®îc b¶o hé trong thêi gian dµi nhng cha ph¸t triÓn nh»m thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp n©ng cao søc c¹nh tranh hµng hãa cña ViÖt Nam víi c¸c níc trong khu vùc, hiÖn t¹i lµ chiÕm lÜnh thÞ trêng xuÊt khÈu ®· cã, tiÕn tíi më réng thÞ trêng xuÊt khÈu míi vµ t¨ng dÇn tû träng xuÊt khÈu nh÷ng thÞ trêng quen thuéc. ViÖc ®iÒu chØnh thuÕ suÊt nµy ph¶i tÝnh ®Õn c¸c cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan CEPT cña ViÖt Nam, nhng nãi chung khi x©y dùng c¸c Danh môc hµng ho¸ cña ViÖt Nam, c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®· tÝnh tíi vÊn ®Ò b¶o hé cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc. BiÓu thuÕ nhËp khÈu cÇn ®îc ®¬n gi¶n ho¸ c¸c møc thuÕ tøc lµ gi¶m dÇn sè lîng c¸c møc thuÕ suÊt kh¸c nhau. ViÖc nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn qu¶n lý tèt h¬n, tr¸nh thÊt thu thuÕ. §ång thêi, gi¶m møc chªnh lÖch gi÷a biÓu thuÕ u ®·i vµ ®Æc biÖt u ®·i ®Ó h¹n chÕ sù lÖch l¹c vÒ nguån nhËp khÈu tõ nh÷ng níc ®îc hëng u ®·i thuÇn tuý vÒ thuÕ nhËp khÈu mµ Ýt dùa trªn chÊt lîng vµ tÝnh n¨ng sö dông cña hµng hãa. H¬n n÷a, cÇn cã chÝnh s¸ch miÔn gi¶m thuÕ hîp lý. HiÖn nay, vÉn cßn mét sè mÆt hµng ®îc xÐt miÒn gi¶m thuÕ theo môc ®Ých sö dông vµ nh÷ng môc tiªu cÇn u tiªn hç trî. C¸c quy ®Þnh vÒ xÐt miÔn gi¶m thuÕ qu¸ phøc t¹p. §iÒu nµy dÔ g©y ra t×nh tr¹ng gian lËn, khai sai môc ®Ých sö dông ®Ó ®îc hëng u ®·i, g©y thÊt thu cho ng©n s¸ch. V× vËy, cÇn quy ®Þnh c¸c trêng hîp miÔn gi¶m mét c¸ch râ rµng vµ khoa häc h¬n. Nªn ch¨ng, víi nh÷ng môc tiªu cÇn u tiªn, hç trî, Nhµ níc nªn trî cÊp qua ng©n s¸ch, kh«ng nªn sö dông c«ng cô thuÕ ®Ó trî gi¸. 2.3 §iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®Çu t níc ngoµi Mét trong nh÷ng c¬ héi cña ViÖt Nam khi tham gia thùc hiÖn AFTA lµ t¨ng cêng thu hót ®Çu t níc ngoµi kh«ng chØ tõ c¸c níc ASEAN mµ cßn nhiÒu quèc gia kh¸c. Tuy nhiªn, c¬ héi nµy kh«ng chØ dµnh riªng cho ViÖt Nam mµ cho tÊt c¶ c¸c quèc gia ASEAN v× mçi quèc gia ®Òu cã nh÷ng lîi thÕ riªng v× vËy, ®Ó tËn dông ®îc c¬ héi nµy, ViÖt Nam ph¶i tÝch cùc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®Çu t níc ngoµi, t¹o m«i trêng ®Çu t th«ng tho¸ng. Môc tiªu cña ViÖt Nam tõ nay ®Õn n¨m 2005 thu hót kho¶ng 11 tû USD vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (vèn thùc hiÖn), chÝnh s¸ch ®Çu t cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi ph¶i ®iÒu chØnh theo híng: - Më réng, ®a d¹ng ho¸ c¸c lÜnh vùc thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, më thªm kªnh thu hót vèn (bao gåm c¶ viÖc më dÇn thÞ trêng chøng kho¸n) phï hîp víi nh÷ng cam kÕt trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Trong ®ã, khuyÕn khÝch m¹nh ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®Çu t vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, chÕ biÕn, c«ng nghiÖp phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, c¸c dù ¸n øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ sinh häc, dÇu khÝ, ®iÖn tö, vËt liÖu míi, viÔn th«ng, ph¸t triÓn h¹ tÇng... - ThiÕt lËp mét mÆt b»ng ph¸p lý chung ®Ó t¹o dùng m«i trêng kinh doanh æn ®Þnh, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c lo¹i h×nh ®Çu t, tiÕp tôc thùc hiÖn lé tr×nh gi¶m chi phÝ ®Çu t, tiÕn tíi ¸p dông mét gi¸ thèng nhÊt cho c¶ h×nh thøc ®Çu t trong níc vµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ theo híng ®¬n gi¶n ho¸... Bªn c¹nh ®ã, cÇn lo¹i bá dÇn vµ cam kÕt kh«ng ®Æt ra bÊt kú h¹n chÕ nµo kh¸c ®èi víi viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (vÒ h×nh thøc ®Çu t, ph¬ng thøc gãp vèn, thÞ trêng tiªu thô, chÝnh s¸ch ngo¹i hèi, tû lÖ néi ®Þa ho¸, tû lÖ xuÊt khÈu, c«ng nghÖ, lao ®éng...). Nguyªn t¾c §èi xö quèc gia vµ quy chÕ Tèi huÖ quèc trong ®Çu t ph¶i ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ. - §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc ®Çu t, më réng diÖn c¸c dù ¸n ®Çu t ®îc ®¨ng ký cÊp phÐp, b·i bá c¸c giÊy phÐp kh«ng cÇn thiÕt g©y c¶n trë, ¸ch t¾c ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t vµ c«ng khai ho¸ c¸c chÝnh s¸ch, quy ®Þnh ®èi víi ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, ®¶m b¶o nhÊt qu¸n vÒ chÝnh s¸ch ®Çu t tõ Trung ¬ng ®Õn c¸c ®Þa ph¬ng. - Thñ tôc sau khi cÊp phÐp, ®Æc biÖt trong vÊn ®Ò gi¶i phãng mÆt b»ng, thu ®æi ngo¹i tÖ ph¶i ®îc ®¬n gi¶n ho¸ râ rÖt. - Cung cÊp th«ng tin kinh doanh còng nh nhanh chãng hoµn thiÖn c«ng t¸c hµnh chÝnh, ®¶m b¶o c¸c yÕu tè trong s¹ch, tr¸ch nhiÖm, gi¶i thÝch râ rµng vµ kh¶ n¨ng cã thÓ dù ®o¸n tríc. ViÖt Nam ph¶i ph¸t triÓn hÖ thèng khuyÕn khÝch ®Çu t, cung cÊp th«ng tin ra c¸c níc vÒ c¬ héi vµ m«i trêng ®Çu t ë ViÖt Nam. Cho ®Õn nay, c¸c nhµ ®Çu t vÉn cha cã ®ñ th«ng tin th«ng qua Internet hoÆc c¸c websites. - VÒ vÊn ®Ò chuyÓn giao c«ng nghÖ, ChÝnh phñ xem xÐt b·i bá c¸c quy ®Þnh h¹n chÕ viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ cña nhµ ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam, ch¼ng h¹n nh quy ®Þnh trong kho¶n 2, §iÒu 81 cña NghÞ ®Þnh 24/2000/N§-CP híng dÉn thi hµnh LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 2000 liªn quan ®Õn giíi h¹n gãp vèn b»ng c«ng nghÖ. Theo ®ã, ChÝnh phñ nªn b·i bá quy ®Þnh khèng chÕ gi¸ trÞ c«ng nghÖ chuyÓn giao dïng ®Ó gãp vèn kh«ng ®îc vît qu¸ 20% vèn ph¸p ®Þnh. ViÖc b·i bá giíi h¹n vÒ tû lÖ gãp vèn b»ng gi¸ trÞ c«ng nghÖ sÏ t¨ng cêng thu hót ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam, ®ång thêi thóc ®Èy viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tõ níc ngoµi vµo trong níc. 2.4 §iÒu chØnh chÝnh s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ ChÝnh s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i cã vÞ trÝ quan träng hµng ®Çu trong c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp AFTA híng tíi h×nh thµnh ®ång tiÒn chung, nÒn kinh tÕ níc ta ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n nghiªm träng: trong hÇu hÕt mäi lÜnh vùc kinh tÕ, chi phÝ s¶n xuÊt ®Òu rÊt cao, lµm cho gi¸ hµng ViÖt Nam cao h¬n, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam thÊp so víi c¸c níc trong khu vùc. Theo ý kiÕn cña nhiÒu chuyªn gia kinh tÕ, ®Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng hiÖn nay, tù do ho¸ kinh tÕ nhanh vµ quyÕt liÖt h¬n kÕt hîp víi ph¸ gi¸ võa ph¶i tû gi¸ danh nghÜa lµ gi¶i ph¸p phï hîp nhÊt. Tuy nhiªn, viÖc ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ mét trong nh÷ng quyÕt ®Þnh hÕt søc khã kh¨n vµ nh¹y c¶m v× nã liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu khÝa c¹nh cña ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi vµ ®êi sèng cña d©n chóng. Do ®ã, cÇn ph¶i nghiªn cøu thËn träng tríc khi quyÕt ®Þnh cã ph¸ gi¸ néi tÖ hay kh«ng. Trong n¨m 2001, tû gi¸ danh nghÜa cña ®ång tiÒn ViÖt Nam ®· ®îc cho xuèng gi¸ tõ tõ kho¶ng 4%. Trong hiÖn tr¹ng nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay cã thÓ thùc hiÖn ph¸ gi¸ thªm 15 -20% v× ph¸ gi¸ trong bèi c¶nh hiÖn nay sÏ cho phÐp gi¶i quyÕt mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò nan gi¶i trong nÒn kinh tÕ vµ x· héi: n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, chuyÓn nÒn kinh tÕ sang ph¸t triÓn híng ngo¹i, c¶i thiÖn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc doanh nghiÖp, cñng cè hÖ thèng ng©n hµng, t¨ng thu nhËp cho n«ng d©n, t¹o ra thªm nhiÒu viÖc lµm, gi¶m tû lÖ ®« thÞ ho¸ vµ c¸c tÖ n¹n trong x· héi. Ngoµi ra, ph¸ gi¸ tiÒn tÖ trong bèi c¶nh thÆng d ngo¹i tÖ hiÖn nay ®i kÌm víi chÝnh s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ chÆt sÏ kh«ng kÐo theo t©m lý ®Çu c¬ ngo¹i tÖ, kh«ng lµm tû lÖ l¹m ph¸t t¨ng ngoµi tÇm chÊp nhËn ®îc. Tuy vËy, ph¸ gi¸ néi tÖ sÏ cã nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn c¸c kho¶n nî ChÝnh phñ b»ng ngo¹i tÖ, ®Õn thu nhËp cè ®Þnh cña ngêi lao ®éng vµ sù æn ®Þnh x· héi. §©y lµ nh÷ng yÕu tè ViÖt Nam cÇn xem xÐt khi quyÕt ®Þnh ph¸ gi¸ trong giai ®o¹n hiÖn nay. Nh×n mét c¸ch tæng thÓ, chóng ta sÏ ®îc lîi nhiÒu h¬n khi ph¸ gi¸ thªm ®ång tiÒn ViÖt Nam kÕt hîp víi toµn bé c¸c chÝnh s¸ch kÓ trªn. Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam tham gia AFTA , híng tíi h×nh thµnh ®ång tiÒn chung, vÊn ®Ò chóng ta quan t©m nhÊt lµ ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµm n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Lý thuyÕt vµ kinh nghiÖm quèc tÕ ®Òu kh¼ng ®Þnh ph¸ gi¸ tiÒn tÖ chñ ®éng, ®ñ tÇm trong bèi c¶nh cha ph¸t sinh nh÷ng mÊt c©n b»ng kinh tÕ trÇm träng sÏ cã t¸c dông rÊt lín tíi t¨ng cêng søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, t¨ng xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ nhËp khÈu v× ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt trong níc thÊp h¬n gi¸ c¶ quèc tÕ. Tríc hÕt, ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ nh©n tè thóc ®Èy t¨ng trëng xuÊt khÈu. Kinh nghiÖm ë ViÖt Nam tõ khi ®æi míi còng cho thÊy ¶nh hëng tÝch cùc cña c¸c cuéc ph¸ gi¸ (n¨m 1987-1988, n¨m 1991 vµ tõ n¨m 1997 ®Õn nay) tíi t¨ng trëng xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i nhÊn m¹nh r»ng mÆc dï ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ gi¶i ph¸p quan träng trong giai ®o¹n hiÖn nay, nhng tiÕp tôc x©y dùng vµ thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸c ®Ó ®éng viªn xuÊt khÈu vÉn lµ nhiÖm vô cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch v× nh ®· nãi ë trªn, ph¸ gi¸ tiÒn tÖ ph¶i ®i kÌm víi tù do ho¸ toµn diÖn th× míi ph¸t huy hÕt hiÖu qu¶ cña nã. Ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµm t¨ng søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, cho phÐp gi¶m hµng rµo b¶o hé mËu dÞch vµ ®Çu t, tiÕn tíi chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. Søc c¹nh tranh cña mét nÒn kinh tÕ thêng ®îc ®o b»ng tû lÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt trong níc vµ gi¸ c¶ quèc tÕ. Khi ®ång tiÒn bÞ ®¸nh gi¸ cao vµ kÐo dµi, chi phÝ s¶n xuÊt trong níc sÏ cao h¬n gi¸ c¶ quèc tÕ, tøc lµ nÒn kinh tÕ mÊt søc c¹nh tranh. Trong nhiÒu n¨m, viÖc ®¸nh gi¸ cao néi tÖ ë ViÖt Nam ®ßi hái ph¶i t¨ng thªm b¶o hé s¶n xuÊt néi ®Þa, trong khi ®ã, b¶o hé s¶n xuÊt néi ®Þa l¹i bãp mÐo vµ k×m h·m c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®ång thêi sÏ khuyÕn khÝch ®¸nh gi¸ cao néi tÖ ë møc cao h¬n. §©y lµ vßng xo¸y rÊt nguy hiÓm cÇn ph¶i tho¸t ra. V× vËy, ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh vµ ®¶o ngîc xu híng b¶o hé mËu dÞch vµ ®Çu t hiÖn nay, ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ con ®êng c¬ b¶n nhÊt. Ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµm t¨ng nhanh søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, gi¶m ®îc c¸c søc Ðp ph¶i u ®·i vµ b¶o hé s¶n xuÊt néi ®Þa, tõ ®ã cho phÐp gi¶m dÇn c¸c hµng rµo b¶o hé vµ ®Çu t, tiÕn tíi tho¶ m·n tõng bíc nh÷ng ®iÒu kiÖn héi nhËp AFTA, híng tíi h×nh thµnh ®ång tiÒn chung cña khu vùc. 2.5 Hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ trêng vµ æn ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m« ViÖc tham gia CEPT/AFTA cña ViÖt Nam ®· t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam. Tuy vËy, ®Õn nay c¬ chÕ thÞ trêng cña ViÖt Nam vÉn cßn s¬ khai, nÒn kinh tÕ cha ®îc vËn hµnh hoµn toµn theo c¬ chÕ thÞ trêng. L·i suÊt vµ tû gi¸ hèi ®o¸i cha hoµn toµn ®îc h×nh thµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, vÉn cã sù kiÓm so¸t cña Nhµ níc. C¸c thñ tôc hµnh chÝnh vÉn cßn qu¸ rêm rµ, c¬ chÕ “xin-cho” ®· ®îc kh¾c phôc nhng vÉn cßn tån t¹i, tÖ tham nhòng, cöa quyÒn,... Nh×n chung, ViÖt Nam vÉn cßn nhiÒu kh¸c biÖt vµ bÊt cËp so víi c¸c níc kh¸c vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, hÖ thèng luËt ph¸p còng nh thùc tiÔn ho¹t ®éng kinh tÕ. Do vËy, yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn CEPT/AFTA lµ tiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc ®æi míi c¬ chÕ vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ trêng mét c¸ch ®ång bé, hoµn chØnh, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. Chóng ta cÇn ph¶i xem xÐt l¹i mét c¸ch toµn diÖn thÓ chÕ kinh tÕ hiÖn hµnh ®Ó söa ®æi nh÷ng ®iÒu kh«ng phï hîp, bæ sung nh÷ng luËt lÖ, chÝnh s¸ch míi ®Ó ®¶m b¶o sù nhÊt qu¸n, hoµn chØnh cña chÝnh s¸ch kinh tÕ. Ngoµi ra, cÇn t¹o lËp ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ trêng nh thÞ trêng vèn, thÞ trêng lao ®éng, thÞ trêng c«ng nghÖ, lo¹i bá c¬ chÕ “xin-cho” vµ nh÷ng ph¬ng thøc ®iÒu hµnh kinh tÕ cña thêi kú bao cÊp ®Ó l¹i. Trong mét c¬ chÕ thÞ trêng nh trªn, æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh-tiÒn tÖ ®îc thùc hÞªn nh»m ®¶m b¶o qu¶n lý tèt th©m hôt ng©n s¸ch, duy tr× møc l¹m ph¸t thÊp, qu¶n lý ®îc nî níc ngoµi vµ duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i c¹nh tranh. C¸c yÕu tè nh: tèc ®é t¨ng trëng, tèc ®é gia t¨ng xuÊt khÈu, møc l¹m ph¸t, c¸n c©n th¬ng m¹i,... cÇn gi÷ æn ®Þnh ë mét con sè hîp lý nhÊt, tuú tõng chØ tiªu. NÕu ®¶m b¶o ®îc møc th©m hôt ng©n s¸ch Nhµ níc ë møc 5% GDP vµ ë møc l¹m ph¸t hµng n¨m ë mét con sè cã thÓ coi nh ®¶m b¶o gi÷ v÷ng æn ®Þnh vÒ kinh tÕ. Cïng víi sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ x· héi, æn ®Þnh kinh tÕ sÏ lµ mét trong nh÷ng lîi thÕ cña ViÖt Nam trong viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, thu hót nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp vµo ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AFTA. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mÆc dï c¬ cÊu kinh tÕ cña ViÖt Nam ®· cã sù chuyÓn dÞch tÝch cùc mét phÇn do t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc, tuy vËy, trong c¬ cÊu kinh tÕ nµy n«ng nghiÖp vÉn chiÕm mét tû lÖ cao so víi c¸c níc trong khu vùc. Víi mét c¬ cÊu kinh tÕ nh vËy, ViÖt Nam sÏ gÆp nhiÒu bÊt lîi trong quan hÖ th¬ng m¹i víi c¸c níc trong khu vùc. V× vËy, chóng ta cÇn ph¶i tËn dông nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña viÖc tham gia AFTA ®Ó ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch kinh tÕ h¬n n÷a. Chóng ta ®ang híng tíi mét nÒn kinh tÕ víi c¬ cÊu hiÖn ®¹i trong ®ã c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô chiÕm tû lÖ cao víi môc tiªu n¨m 2020 vÒ c¬ b¶n ®a ViÖt Nam trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp 2.6 §Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xóc tiÕn thu¬ng m¹i Xóc tiÕn th¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng nh»m t×m kiÕm, thóc ®Èy c¬ héi bu«n b¸n hµng hãa vµ dÞch vô th¬ng m¹i, bao gåm c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu nh: th«ng tin th¬ng m¹i, héi chî, triÔn l·m, qu¶ng c¸o, trng bµy giíi thiÖu hµng ho¸, t vÊn vµ m«i giíi th¬ng m¹i, ®µo t¹o, båi dìng nghiÖp vô ®Ó n©ng cao n¨ng lùc kinh doanh,...§¬ng nhiªn ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i g¾n liÒn víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®ång thêi lµ tr¸ch nhiÖm cña chÝnh doanh nghiÖp. Song kh«ng chØ ë níc ta mµ nhiÒu doanh nghiÖp cña c¸c níc kh¸c còng kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i nh»m t×m kiÕm thÞ trêng vµ b¹n hµng do thiÕu kinh nghiÖm nghiÖp vô, thiÕu vèn. Do ®ã, Nhµ níc kh«ng nh÷ng cÇn chia sÎ, g¸nh v¸c mµ cßn qu¶n lý vµ ®Þnh híng cho ho¹t ®éng quan träng nµy. §Ó ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i trong thêi gian tíi, Nhµ níc vµ c¸c tæ chøc xóc tiÕn th¬ng m¹i cÇn chó ý mét sè ®iÓm sau: Thø nhÊt, qu¸n triÖt ®Çy ®ñ ý nghÜa vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c xóc tiÕn th¬ng m¹i ë tÊt c¶ c¸c cÊp ®é kÓ c¶ Trung ¬ng vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, c¸c tæ chøc xóc tiÕn th¬ng m¹i vµ c¸c doanh nghiÖp trong t×nh h×nh hiÖn nay lµ v« cïng cÇn thiÕt. Trong bèi c¶nh ViÖt Nam tham gia AFTA víi môc tiªu tù do hãa vÒ th¬ng m¹i vµ ®Çu t, kh«ng chØ riªng ViÖt Nam mµ tÊt c¶ c¸c níc ASEAN, ®Òu rÊt quan t©m ®Õn lÜnh vùc xóc tiÕn th¬ng m¹i nh»m môc ®Ých hç trî cho doanh nghiÖp ®ãn nhËn ®îc nh÷ng c¬ héi kinh doanh, giµnh phÇn th¾ng trong cuéc c¹nh tranh th¬ng m¹i trong khu vùc. Thø hai, Nhµ níc sím thèng nhÊt, hoµn chØnh thÓ chÕ vµ n¨ng lùc hµnh ®éng cña hÖ thèng xóc tiÕn th¬ng m¹i trªn c¬ së chiÕn lîc xuÊt khÈu cña c¶ níc, cña tõng ngµnh, tõng ®Þa ph¬ng ë nh÷ng cung ®é ng¾n, trung, dµi h¹n. Thø ba, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i. HiÖn nay ë trong níc, kÓ c¶ Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh rÊt thiÕu ®Þa ®iÓm cã trang thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vµ tiÖn nghi ®Ó cã thÓ tæ chøc nh÷ng cuéc triÓn l·m th¬ng m¹i tÇm cì khu vùc vµ quèc tÕ. Thø t, ®µo t¹o ®éi ngò xóc tiÕn th¬ng m¹i cho c¸c doanh nghiÖp tõ ngo¹i ng÷, kiÕn thøc luËt ph¸p th¬ng m¹i quèc tÕ, nghÖ thuËt ®µm ph¸n,... 2.7 Ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi t¹o viÖc lµm ®Ó gi¶i quyÕt thÊt nghiÖp Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi t¹o më viÖc lµm lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n nhÊt, quan träng nhÊt, quyÕt ®Þnh viÖc t¨ng, gi¶m chç lµm viÖc. Do vËy, ph¶i thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nh»m gi¶i quyÕt hîp lý mèi quan hÖ gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ vµ t¹o më viÖc lµm nh»m ®¹t môc tiªu æn ®Þnh viÖc lµm cho ngêi ®· cã viÖc lµm vµ t¹o 5 - 5,5 triÖu chç lµm viÖc míi trong 5 n¨m. Nhµ níc cÇn tËp trung mét sè ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ träng ®iÓm t¹o viÖc lµm, thu hót nhiÒu lao ®éng bao gåm: Thø nhÊt, c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n - TËp trung th©m canh h¬n 8 triÖu ha ®Êt n«ng nghiÖp, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i, ®Æc biÖt lµ nh÷ng vïng träng ®iÓm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng ho¸, chó träng ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. - §Çu t, khai th¸c tiÒm n¨ng cña c¸c tØnh ®ång b»ng ®Ó ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n, khai th¸c tiÒm n¨ng biÓn, më réng nghÒ ®¸nh b¾t ngoµi kh¬i, t¹o viÖc lµm vµ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu. - §Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n nh thuû lîi, kiªn cè ho¸ kªnh m¬ng, giao th«ng n«ng th«n, c¸c c«ng tr×nh phóc lîi nh»m t¨ng thêi gian sö dông lao ®éng. Thø hai, c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng lao ®éng vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Theo ®Þnh híng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n¨m 2001-2005, trong lÜnh vùc viÖc lµm cÇn chó träng c¸c ch¬ng tr×nh: - Ch¬ng tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghÖ cao, chñ yÕu ë c¸c vïng kinh tÕ ®éng lùc, c¸c ®« thÞ lín, thu hót lao ®éng cã tr×nh ®é cao ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh. - Ch¬ng tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c trung t©m v¨n ho¸, thÓ thao, c¸c khu du lÞch. - C¸c c«ng tr×nh kinh tÕ-x· héi träng ®iÓm cña Nhµ níc: ®êng Hå ChÝ Minh, thuû ®iÖn S¬n La, ho¸ dÇu Dung QuÊt, s©n bay, bÕn c¶ng,... thu hót nhiÒu lao ®éng. Thø ba, c¸c ch¬ng tr×nh më réng, ph¸t triÓn lµng nghÒ, x· nghÒ, phè nghÒ, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹o viÖc lµm míi vµ viÖc lµm thªm cho ngêi lao ®éng, tõng bíc rót dÇn lao ®éng n«ng th«n ra khái khu vùc n«ng nghiÖp. 2.8 §Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng gi¶i quyÕt viÖc lµm Trong t×nh h×nh níc ta hiÖn nay, xuÊt khÈu lao ®éng lµ mét gi¶i ph¸p mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mçi n¨m ViÖt Nam xuÊt khÈu ®îc h¬n 30.000 lao ®éng, gãp phÇn gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp. §èi víi ngêi lao ®éng, viÖc ®i xuÊt khÈu lao ®éng gióp hä cã nguån thu nhËp cao, tÝch luü vèn ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc. §èi víi Nhµ níc, xuÊt khÈu lao ®éng trong thêi gian qua ®· gi¶m ®îc kho¶n ®Çu t trong níc cho viÖc ®µo t¹o nghÒ vµ t¹o viÖc lµm, ®ång thêi nguån ngo¹i tÖ quèc gia còng ®îc bæ sung h¬n 1 tû USD mçi n¨m do ngêi lao ®éng chuyÓn vÒ níc. Tuy vËy, ho¹t ®éng xuÊt khÈu níc ta ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n. VÒ mÆt kh¸ch quan, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c quèc gia t¹i c¸c thÞ trêng tiÕp nhËn lao ®éng ngµy cµng gay g¾t. VÒ mÆt chñ quan, ho¹t ®éng nµy cña ViÖt Nam cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ chÊt lîng lao ®éng, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng,...V× vËy, ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong thêi gian tíi, mét sè gi¶i ph¸p ®a ra lµ: -Hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, ban hµnh söa ®æi, bæ sung nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho phï hîp víi sù vËn ®éng cña thÞ trêng, ®ã lµ chÝnh s¸ch ®Çu t ph¸t triÓn thÞ trêng cÇn cã c¸c quy ®Þnh vÒ t¸i ®Çu t cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng tõ nguån thuÕ doanh nghiÖp ph¶i nép tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng trong 5 n¨m. Hç trî cho doanh nghiÖp tõ Quü ®Çu t ph¸t triÓn thÞ trêng cña Bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng. Thªm vµo ®ã, Nhµ níc cÇn tiÕp tôc bæ sung, hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch nhÊt lµ c¬ chÕ vÒ tµi chÝnh ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng ho¹t ®éng vµ t¹o sù chñ ®éng cho doanh nghiÖp xuÊt khÈu, vÝ dô cho phÐp c¸c doanh nghiÖp ¸p dông phÝ m«i giíi theo th«ng lÖ quèc tÕ tuú t×nh h×nh thÞ trêng. -ViÖc s¾p xÕp vµ tæ chøc l¹i c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng dùa trªn c¬ së ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp (c¸c tiªu chÝ vÒ chÊt lîng tuyÓn chän, ®µo t¹o, gi¸o dôc ®Þnh híng cho lao ®éng vµ c¸c bé qu¶n lý lao ®éng ë níc ngoµi, chÊp hµnh chÕ ®é tµi chÝnh, chÕ ®é ®¨ng ký hîp ®ång, chÕ ®é b¸o c¸o, quy m« lao ®éng ®i tõng thÞ trêng,..). TiÕn hµnh thanh tra kiÓm tra, kiÓm tra ®Þnh kú ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng. C¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng chñ qu¶n cÇn lùa chän s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ®¶m b¶o sè lîng phï hîp nhng chÊt lîng cao. -T¨ng cêng tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng trong x©y dùng, qu¶n lý, chØ ®¹o ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng. §Çu t vÒ c¬ së vËt chÊt vµ c¸n bé, ®¸p øng nhiÖm vô më cöa thÞ trêng vµ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng. Qu¶n lý, kiÓm tra, kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng. ChØ ®¹o, xö lý c¸c víng m¾c, vi ph¹m cña doanh nghiÖp, phßng ngõa, ng¨n chÆn vµ xö lý c¸c hiÖn tîng tiªu cùc. KÕt luËn Khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ lµ hai xu híng næi bËt trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cña vµi thËp kû qua. MÆc dï hai xu híng nµy cã t¸c ®éng kh«ng gièng nhau ®Õn tõng khu vùc vµ mçi quèc gia nhng kh«ng mét khu vùc , quèc gia nµo trªn thÕ giíi cã thÓ ®øng ngoµi hai xu híng nµy. Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ sÏ t¹o ra nh÷ng c¬ héi vµ thuËn lîi lín mµ nÕu c¸c quèc gia biÕt tranh thñ, khai th¸c sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Do vËy, c¸c quèc gia ®Òu nç lùc hoµ nhËp vµo xu thÕ chung víi môc ®Ých tËn dông tèi ®a sù hîp t¸c quèc tÕ ®Ó t¨ng cêng søc m¹nh d©n téc. Xu thÕ khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ ngµy cµng m¹nh mÏ còng ®· vµ ®ang khuyÕn khÝch sù ra ®êi cña c¸c liªn minh tiÒn tÖ. Sau sù ra ®êi cña Liªn minh tiÒn tÖ ch©u ¢u, lý thuyÕt vµ thùc tiÔn ®Òu cho thÊy r»ng ë ASEAN cã thÓ h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ. Nhng cho dï ASEAN ®· cã nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ vµ nhËn thøc ®îc râ nh÷ng lîi Ých mµ viÖc tham gia vµo mét liªn minh tiÒn tÖ nh vËy ®em l¹i th× con ®êng ®Ó tiÕn tíi mét liªn minh tiÒn tÖ thµnh c«ng râ rµng vÉn rÊt ch«ng gai. Ch©u ¢u ®· ph¶i mÊt gÇn nöa thÕ kû ®Ó vît qua nh÷ng khã kh¨n vµ h×nh thµnh mét liªn minh nh thÕ. ASEAN còng sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc kh«ng kÐm phÇn to lín. Nhng còng cÇn nhí r»ng nÕu nh c¸c níc ch©u ¢u ®· ph¶i mÊt hµng thÕ kû ®Ó c«ng nghiÖp ho¸ thµnh c«ng th× nhiÒu níc ASEAN chØ ph¶i mÊt vµi thËp kû ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc ®ã. T¬ng tù nh vËy, chóng ta cã thÓ hy väng r»ng con ®êng tiÕn tíi mét liªn minh tiÒn tÖ ASEAN sÏ kh«ng qu¸ dµi nh víi EMU. BÊt chÊp nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, AFTA sÏ vÉn ®îc hoµn thµnh theo ®óng lÞch tr×nh ®· ®Ò ra, thËm chÝ cßn sím h¬n so víi mèc n¨m 2008 ban ®Çu. Cïng víi AFTA, S¸ng kiÕn Chiang Mai lµ nh÷ng bíc tiÕn ®Çu tiªn tíi mét liªn minh tiÒn tÖ trong t¬ng lai, mÆc dï ë giai ®o¹n nµy, c¸c níc ASEAN vÉn ®îc phÐp theo ®uæi c¸c môc tiªu vµ ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®éc lËp víi nhau, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc tµi chÝnh, tiÒn tÖ. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh mét liªn minh tiÒn tÖ nhÊt thiÕt sÏ l©u dµi vµ bao gåm nhiÒu giai ®o¹n. C¸c níc ASEAN míi chØ ®i nh÷ng bíc ®Çu tiªn nhng víi kinh nghiÖm cña EU vµ kh¶ n¨ng "rót ng¾n thêi gian" cña khu vùc nµy, ®ång tiÒn chung ASEAN ch¾c ch¾n sÏ kh«ng ph¶i lµ mét ®Ých ®Õn qu¸ xa.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

Luan van.doc
Bia KHOA LUAN TOT NGHIEP.doc
bieu3.xls
muc luc.doc
Tai lieu tham khao.doc