Đề tài Khai thác - Phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ - bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An tỉnh Ninh Bình

ồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 46 - thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm của tỉnh Ninh Bình. Phương hướng phát triển du lịch - dịch vụ tại khu du lịch sinh thái Tràng An ñã ñược quy ñịnh cụ thể tại các văn bản chỉ ñạo của UBND và Tỉnh Uỷ tỉnh Ninh Bình: Tại quyết ñịnh số 64/Qð-BCð (ngày 21/07/2006) của Ban chỉ ñạo chương trình phát triển du lịch, dịch vụ và xuất nhập khẩu tỉnh Ninh Bình (UBND tỉnh Ninh Bình) có quy ñịnh các nhiệm vụ cụ thể: − Tập trung ñầu tư cơ sở hạ tầng du lịch. ðến năm 2008 hoàn thành xây dựng cơ sở hạ tầng các khu du lịch: Tam Cốc - Bích ðộng, Vân Long, Tràng An gắn liền với bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị lịch sử - văn hoá của Cố ñô Hoa Lư. Tập trung nguồn vốn hoàn thiện hệ thống giao thông liên hoàn ñến các khu du lịch. − Chỉ ñạo, lãnh ñạo việc tăng cường quảng bá, giới thiệu về du lịch của tỉnh tại Lễ hội ðinh Lê hàng năm; xây dựng kế hoạch tổ chức và tổ chức thành công Liên hoan du lịch Ninh Bình vào năm 2010, nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội. − Chỉ ñạo ñẩy mạnh hoạt ñộng và nâng cao hiệu quả công tác quảng bá và xúc tiến du lịch, xúc tiến thương mại; xây dựng nội quy, quy chế tại các khu du lịch; kế hoạch ñào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ du lịch cho ñội ngũ cán bộ, hướng dẫn viên du lịch. Tăng cường phối hợp giữa các cấp, các ngành trong việc bảo ñảm an ninh trật tự, thực hiện văn minh, ñảm bảo vệ sinh môi trường ở tất cả các khu, ñiểm du lịch, khách sạn, nhà hàng phục vụ khách du lịch. Tại thông báo số 220-TB/TU của Tỉnh Uỷ Ninh Bình (ngày 06/09/2006) về Ý kiến chỉ ñạo của Thường trực Tỉnh uỷ về việc tình hình thực hiện Thông báo kết luận số 192-TB/UB của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ và Kế hoạch 17-KH/UBND của Uỷ ban nhân dân tỉnh về phát triển du lịch ñến năm 2010, ñã ñưa ra ý kiến chỉ ñạo trọng tâm phát triển Khu du lịch Tràng An, quan tâm ñến việc ñền bù giải phòng mặt bằng, tập trung Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 47 - xây dựng hạ tầng cơ sở, ñào tạo nhân lực các nghề thêu ren, chở ñò, phải có kế hoạch bảo tồn ñối với từng hang ñộng, các di tích cổ; bên cạnh ñó là các hoạt ñộng liên quan ñến quảng bá du lịch, tạo tiền ñề phát triển du lịch. Tại kế hoạch số 19/KH/TU của Tỉnh Uỷ Ninh Bình (ngày 13/09/2006) về kế hoạch Thực hiện Chương trình phát triển du lịch, dịch vụ và xuất nhập khẩu ñến năm 2010 ñã ñịnh ra phương hướng chung trong vấn ñề phát triển du lịch: Tập trung ñầu tư phát triển du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh trong những năm tới; phấn ñấu ñến năm 2010 ñón 2 triệu lượt khách trở lên, trong ñó có 800 ngàn lượt khách Quốc tế. Xác ñịnh nhiệm vụ trọng tâm của du lịch Ninh Bình từ nay ñế năm 2010 là: tập trung ñầu tư khu di tích hang ñộng Tràng An, ñây là khu du lịch trọng tâm, trọng ñiểm của tỉnh. Vì vậy cần tập trung ñầu tư dứt ñiểm các khu chức năng, các công trình chính ñể sớm ñưa vào khai thác, tạo ñiểm nhấn của du lịch Ninh Bình giai ñoạn 2006 - 2010 (…). II. Các giải pháp về vấn ñề khai thác - bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An: 1. Giải pháp bảo tồn góp phần giữ gìn và nâng cao giá trị kinh tế: a. Bảo tồn tại các khu di tích tín ngưỡng: ðối với các khu di tích tâm linh, tín ngưỡng, vấn ñề bảo tồn, tôn tạo và giữ gìn cảnh quan, kiến trúc cổ… rất quan trọng. Tôn tạo các công trình kiến trúc cổ chỉ nên dừng lại ở việc ñảm bảo kiên cố công trình, tái tạo nguyên trạng, không nên thêm bớt các chi tiết công trình, tạo ấn tượng không tốt, mất lòng tin ñối với khách du lịch về giá trị lịch sử của công trình. Chăm sóc và bảo tồn các di tích cổ còn sót lại ñược nguyên vẹn, Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 48 - như gốc thị nghìn năm ở phủ Khống, vườn thuốc Sinh Dược tại núi Bái ðính, các tượng Phật, Thần tại các ñền, chùa… Các khu di tích tâm linh, tín ngưỡng của khu du lịch sinh thái Tràng An không chỉ có ý nghĩa về mặt vật thể, mà ở ñây còn lưu giữ các giá trị phi vật thể ñáng quý. ðối với một vùng ñất du lịch, những giá trị văn hoá phi vật thể là những báu vật vô giá, cần ñặc biệt quan tâm ñến vấn ñề gìn giữ và bảo tồn. Bên cạnh ñó cũng cần phải biết phát huy thế mạnh, phát triển những nét văn hoá này, tạo dựng ñược giá trị tinh thần to lớn ñối với người dân ñịa phương, làm mới hình ảnh của khu du lịch, tăng thêm sức hấp dẫn ñối với khách tham quan. Tại các khu di tích tín ngưỡng như chùa Bái ðính, ñền, phủ, chùa, miếu… luôn có các ngày lễ, hội truyền thống. Lễ hội truyền thống tại các khu du lịch là thời ñiểm thu hút ñông ñảo khách du lịch trong và ngoài nước. ðây là cơ hội ñể phát huy, quảng bá văn hoá lễ hội, truyền thống ñịa phương, nhưng cũng lại là thách thức cho việc giữ gìn và bảo tồn những giá trị truyền thống ấy. ðể bảo tồn tốt các lễ hội truyền thống, cũng như các hoạt ñộng văn hoá phi vật thể nói chung, cần tuyên truyền, giáo dục cho nhân dân về giá trị của các công trình văn hoá phi vật thể. Việc giáo dục phải ñược thực hiện ñồng bộ trong các cấp chính quyền và nhân dân ñịa phương. Tuyên truyền ñến mọi lứa tuổi: từ trẻ em ñến người lớn. Tuyên truyền giáo dục dưới nhiều hình thức: ñài truyền thanh, các buổi nói chuyện, các buổi sinh hoạt hợp tác xã, thôn, xã, ñoàn thể. ðối với nhà trường, có các hình thức nói chuyện, giảng dạy về các giá trị phi vật thể của ñịa phương cần giữ gìn, bảo tồn trong các buổi sinh hoạt ngoại khoá, sinh hoạt ñầu - cuối tuần, trong các chủ ñề thảo luận… Tổ chức ñầy ñủ và chính xác các nghi lễ trong phần lễ của lễ hội chùa Bái ðính và các lễ hội khác. Giúp người dân hiểu ñược mục ñích của từng nghi lễ. ða dạng các trò chơi dân gian trong phần hội của các lễ Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 49 - hội. Tổ chức các cuộc tranh tài, có khen thưởng, tái hiện lại hoạt ñộng của những lễ hội cổ trước ñây, tạo ñược sự mới mẻ và khuyến khích nhân dân tham gia lễ hội. Trong lễ hội Bái ðính, các làng trong xã Gia Sinh (huyện Gia Viễn - Ninh Bình) ñều tham gia rước kiệu, mỗi làng có một kiệu, vì thế có thể xảy ra ách tắc giao thông, nhất là khi chùa có quy mô mở rộng, thu hút nhiều khách du lịch về tham gia lễ hội. Vì vậy cần phải phân công nhân lực theo dõi, giám sát việc ñi lại trên các làn ñường, hướng dẫn khách tham quan và các ñoàn kiệu ñi ñúng phần ñường quy ñịnh. Bên cạnh ñó cũng cần phải lưu giữ các nét ñộc ñáo riêng của từng di tích, như cung cách, trình tự lễ bái tại chùa Bái ðính, cách thắp hương xin lộc tại Phủ Khống… Muốn lưu giữ ñược các nét văn hoá này, cần có sự phối hợp của chính quyền ñịa phương và chủ quản lý các di tích về vấn ñề tổ chức lễ hội, phân công việc trông coi, chăm sóc các ñền chùa, hướng dẫn cho khách thập phương các nghi lễ truyền thống cần lưu ý, tránh bị pha trộn với các nghi lễ văn hoá khác… Trong những ngày lễ hội truyền thống, cần có biển báo và hướng dẫn viên hướng dẫn ñường ñi và nội quy cho khách tham quan, tránh tình trạng lộn xộn ngay tại khu văn hoá tâm linh. PHỦ KHỐNG - QUẦN THỂ HANG ðỘNG TRÀNG AN (Nguồn: Ảnh tư liệu) Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 50 - b. Bảo tồn tại quần thể hang ñộng Tràng An: Tại các các hang ñộng xuyên thuỷ, cần xác ñịnh việc ñục ñẽo ñá, nạo vét, khơi thông ở từng hang ñộng có ý nghĩa khác nhau. Với mỗi hang ñộng cần khảo sát và tính toán thực tế, sau ñó quy hoạch và có kế hoạch khơi thông cụ thể. Các kế hoạch khơi thông này phải ñảm bảo tạo ñủ diện tích cho giao thông ñi lại, làm trong sạch ñược nguồn nước; hạn chế ñến mức thấp nhất các tác ñộng ñến cảnh quan chung, không làm ảnh hưởng ñến hệ thống nhũ ñá… Trong trường hợp phải dỡ bỏ một số nhũ ñá ñể mở rộng diện tích thì cần kiểm tra hai bên thành hang, lựa chọn phương án dỡ bỏ tối ưu. Ví dụ như trường hợp hang ðịa Linh hay hang Ba Giọt cần có những phương án ñể lựa chọn. Với hang ðịa Linh, có thể nạo vét một phần dải ñất, giữ ñược ưu thế vừa có ñất, vừa có nước của hang, biến hang ðịa Linh vừa là hang xuyên thuỷ, vừa có phần hang khô. Với hang Ba Giọt, có thể giữ nơi gặp nhau của ba dòng nước, mở rộng thành hang về phía ñối diện. Trên các ñảo sinh thái, quan tâm phát triển trồng rừng và nuôi trồng thuỷ sản. Có biện pháp giao ñảo cho các hộ gia ñình trong diện giải phóng mặt bằng của dự án “Xây dựng khu du lịch sinh thái Tràng An” trông coi, thuê ñất ñể canh tác, trồng rừng, trồng cây công nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, nuôi gia súc, gia cầm, các loại cây thâm canh, cây ăn quả… Tuỳ vào ñiều kiện thực tế của ñất, nước, diện tích mỗi ñảo ñể lựa chọn phương án làm kinh tế hiệu quả. Tuy nhiên cần chú ý ñến vấn ñề bảo vệ cảnh quan và môi trường. Chú ý nuôi trồng các sản phẩm có lợi cho thiên nhiên, tạo sự phong phú cho cảnh quan, không gây ô nhiễm môi trường, không lấn chiếm diện tích mặt nước của khu hang ñộng… ðối với 12 ñảo mang tên các con giáp, cần chú ý vấn ñề bảo vệ ñảo, bảo vệ môi trường, hướng dẫn tham quan… vì ñây là các ñảo ñược sử dụng vào mục ñích kinh doanh dịch vụ, phục vụ du lịch. Trên các ñảo này cũng cần quy hoạch trồng cây hợp lý, lấy bóng mát và hợp với khung Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 51 - cảnh núi non, sông nước. Xây dựng các tượng trên ñảo cũng cần chú ý ñến cảnh quan xung quanh, việc lựa chọn vị trí của các ñảo không ñược làm ảnh hưởng ñến lịch trình tham quan khu hang ñộng Tràng An, vị trí ñỗ ñậu thuyền bè cần quy hoạch rõ ràng, tránh tình trạng lộn xộn ngay từ thời gian ñầu ñi vào khai thác. Việc xây dựng ñảo, nhóm ñảo hoặc cụm ñảo theo thứ tự con giáp, quy luật Can - Chi, các cặp ñối ngẫu chính - phụ… ñều phải xem xét kỹ ñến vấn ñề văn hoá của người dân Việt Nam. Trên các ñảo có các công trình như nhà vệ sinh, các khu dịch vụ giải khát… cần chú ý hệ thống cấp thoát nước, ñưa nước thải ra khỏi vùng sinh thái theo hệ thống cấp thoát ngầm, nghiêm cấm việc xả chất thải xuống hệ thống nguồn nước của khu hang ñộng. Những vấn ñề này ñều phải ñược quy hoạch ngay trước khi xây dựng, ñể ñảm bảo công trình không bị xuống cấp trong quá trình khai thác, thu hút khách du lịch tái tham quan, nâng cao hiệu quả kinh tế. HANG QUY HẬU - QUẦN THỂ HANG ðỘNG TRÀNG AN (Nguồn: Ảnh tư liệu) Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 52 - c. Bảo tồn văn hoá làng nghề: Văn hoá làng nghề là một nét văn hoá ñặc sắc trong văn hoá Việt Nam. Trong phạm vi ảnh hưởng của khu du lịch sinh thái Tràng An còn lưu giữ ñược làng nghề thêu ren truyền thống Văn Lâm (xã Ninh Hải - huyện Hoa Lư). ðây là làng nghề truyền thống ñã tồn tại hơn 700 năm, ñúc kết ñược những nét văn hoá rất ñặc trưng. Bảo tồn văn hoá làng nghề Văn Lâm là bảo tồn văn hoá “ðình thợ, chợ nghề”. ðình thợ là sự tận dụng của người thợ thêu. Lúc chờ ñò, lúc ñợi khách, họ vẫn có thể làm sản phẩm, giữ gìn tay nghề và cũng là một hình thức quảng bá thương hiệu. ðình thợ còn là nơi che mưa, che nắng cho những người thợ thêu. Còn Chợ nghề, là nơi bán hàng có trật tự. Tận dụng thời gian rảnh rỗi, những người bán hàng vẫn có thể làm ra các sản phẩm thêu ren. Bảo tồn văn hoá làng nghề truyền thống Văn Lâm cũng là bảo vệ các ñền thờ vị tổ nghề thêu ren; lưu giữ và phát triển nét ñộc ñáo giữa làm kinh tế làng nghề và làm du lịch. Tại làng nghề Văn Lâm, người dân vừa làm nghề thêu ren, vừa kết hợp làm du lịch. Các ñiểm lưu trú dành cho khách tham quan làng nghề chính là nhà của dân, giúp khách du lịch hiểu ñược nét sinh hoạt truyền thống của người dân ñịa phương, ñây là một nét ñộc ñáo cho việc phát triển du lịch, cần ñược giữ gìn và phát huy. Bảo tồn văn hoá làng nghề là lưu giữ các giá trị truyền thống, nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất nghề thủ công, bên cạnh ñó còn góp phần nâng cao giá trị du lịch của khu du lịch sinh thái và của tỉnh Ninh Bình. Vì vậy cần phải quan tâm hơn nữa vấn ñề bảo tồn và phát triển văn hoá làng nghề. Có thể nâng cao vấn ñề bảo tồn với các hình thức, chính sách khuyến khích sản xuất; phát triển lễ hội làng nghề; tạo ñiều kiện giao lưu học hỏi giữa các hộ gia ñình tham gia sản xuất và giữa các làng nghề với Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 53 - nhau; giao lưu học hỏi những kỹ năng làm nghề mới; khuyến khích phát triển hình thức “ðình thợ, chợ nghề”… Bên cạnh ñó có thể tạo các tour du lịch tham quan làng nghề; tham dự lễ hội làng nghề truyền thống (lễ hội phải ñược tổ chức quy mô, quan tâm phát triển, các chương trình trong lễ hội cần ñược chuẩn bị kỹ lưỡng, hình thức của lễ hội phải phù hợp với nghề thêu ren và truyền thống lâu ñời); tổ chức tour tham quan “Một ngày làm cư dân Tràng An”, hướng khách ñến các hoạt ñộng sinh hoạt thường ngày của người dân ñịa phương, tham gia lao ñộng sản xuất các sản phẩm nghề… Các kế hoạch này sẽ giúp cho làng nghề ñược phát triển, không bị mai một, hơn nữa lại tạo ñược thương hiệu riêng, vững chắc, mang lại hiệu quả kinh tế cao nhưng vẫn giữ gìn ñược các nét ñẹp truyền thống từ xưa tới nay. MỘT CƠ SỞ SẢN XUẤT - BÁN SẢN PHẨM TẠI LÀNG NGHỀ THÊU REN TRUYỀN THỐNG VĂN LÂM (Nguồn: Trang thông tin ñiện tử Du lịch Ninh Bình) Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 54 - 2. Giải pháp khai thác kinh tế du lịch gắn liền với vấn ñề bảo tồn: a. Khai thác kinh tế du lịch tại các khu di tích tín ngưỡng: Tại các khu di tích tín ngưỡng, lượng khách tham quan rất ñông, không phân chia mùa du lịch như các khu du lịch sinh thái khác, mà khách tham quan về ñây quanh năm, chủ yếu vào các ngày tuần tự trong tháng và ngày lễ hội của chùa, ñền… Vì vậy vấn ñề khai thác du lịch ở ñây phải ñược thực hiện ñồng ñều, thông suốt trong năm. Lượng khách về các khu di tích tín ngưỡng ñược dự ñoán là càng ngày sẽ càng ñông, ñây là ñiều kiện thuận lợi cho việc khai thác giá trị kinh tế. Tại phân khu văn hoá tâm linh núi chùa Bái ðính, các hạng mục công trình ñã ñược xây dựng ñể phục vụ các hoạt ñộng văn hoá tâm linh, bao gồm nghe, nhìn, ẩm thực; ngoài ra còn có các hạng mục phục vụ phát triển du lịch như: khu nhà khách, khu bảo tàng Phật giáo Việt Nam… Tại các khu tâm linh cần quy hoạch các khu kinh doanh các sản phẩm phục vụ hoạt ñộng tín ngưỡng như: hương, giấy tiền, các loại sớ, các ấn phẩm Kinh phật… Thực tế, tại các khu văn hoá tâm linh trên cả nước xuất hiện các hiện tượng co kéo khách, bán hàng giá cao, thu vé vào cửa, bán vé số, bán hàng ăn dạo không ñảm bảo vệ sinh, bán hàng la liệt trên lối ñi… gây mất mỹ quan, ảnh hưởng ñến văn hoá tâm linh, mất lòng tin của du khách. Các khu di tích tín ngưỡng tại khu du lịch sinh thái Tràng An cần chú ý quy hoạch ñể tránh tình trạng này. Muốn vậy cần xây dựng phân khu buôn bán, phục vụ các dịch vụ tham quan, lễ bái riêng. Trong các khu buôn bán và phục vụ dịch vụ tham quan, các sản phẩm phải ñược niêm yết giá bán thống nhất, tránh tình trạng tăng giá tuỳ tiện của người kinh doanh. Các lễ hội truyền thống cũng cần ñược quy hoạch phát triển. Lễ hội là thời ñiểm thuận lợi ñể quảng bá hình ảnh khu du lịch, vì vậy ñây là ñiều kiện tốt ñể khai thác tiềm năng du lịch lễ hội. Với các dịp lễ hội trong năm, có thể thu ñĩa, băng hình, sách ảnh… ñể làm bộ lưu niệm dành Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 55 - cho các khách du lịch ñến tham quan không ñúng vào ñợt lễ hội, có thể mang hình ảnh khu du lịch ñi xa, là một cách quảng bá hiệu quả hình ảnh của khu du lịch sinh thái Tràng An. Lượng khách tham quan các khu văn hoá tâm linh ngày càng ñông cũng là ñiều kiện thuận lợi cho việc phát triển kinh tế du lịch khu hang ñộng, du lịch làng nghề… vì vậy lượng khách ñến tham quan khu hang ñộng Tràng An cũng sẽ ổn ñịnh hơn và ngày càng tăng so với các khu du lịch khác trong cả nước. Tuy nhiên việc quản lý giữa khu văn hoá tâm linh và khu hang ñộng, các làng nghề cũng cần có sự phối hợp nhịp nhàng. PHẬT TỬ LÀM LỄ TẮM PHẬT VÀ LẤY NƢỚC LỘC TẠI ðẠI LỄ PHẬT ðẢN LIÊN HỢP QUỐC LÂN THỨ V (Nguồn: Khảo sát thực tế) Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 56 - b. Khai thác kinh tế du lịch tại quần thể hang ñộng Tràng An: Tại khu ñảo sinh thái và 12 ñảo mang tên con giáp, các tượng bằng ñá, bằng ñồng nên vận chuyển từ bên ngoài vào, không nên sử dụng vùng ñá vôi nguyên sinh ñể tạo hình. Tại các ñảo sinh thái, việc nuôi trồng cần phải tính toán trong cả chiều ngắn hạn và dài hạn, ñể thảm thực vật tại ñây lúc nào cũng phát triển xanh tốt, phù hợp với khu hang ñộng nguyên sinh; hơn nữa cũng tạo ñược thu nhập kinh tế từ khu ñảo sinh thái ngay cả trong thời gian ñầu khai thác. Vì vậy nên thực hiện phương châm “lấy ngắn nuôi dài”, trên ñảo cần trồng các loại hoa màu, cây ăn quả, cây công nghiệp ngắn ngày như ñu ñủ, các loại ñậu, ñỗ, bí, các loại rau củ, dưa leo… trong giai ñoạn các cây ăn quả, cây công nghiệp dài ngày còn nhỏ cho ñến khi bắt ñầu khép tán. Ngoài ra, trên một số ñảo có thể kết hợp trồng cây xanh, cây cảnh với giá trị kinh tế cao như ña, ñề, sung cảnh… Với các ñảo nguyên sinh dành cho khách tham quan nghỉ ngơi, nên kết hợp trồng nhiều loại cây ăn quả, nếu diện tích cho phép nên trồng sao cho cả 4 mùa ñều có hoa quả trên ñảo. Tại ñây có thể hướng ñến dịch vụ cây ăn quả nhà vườn: khách hàng tự hái quả, lựa quả ngay tại cây, có thể mua vé vào ăn quả, hoặc mua hoa quả ngay tại cây mang về, với mức giá niêm yết (hình thức phục vụ du lịch này có thể học tập thêm các vườn ăn quả tại Lái Thiêu - Bình Dương). Với các ñảo nguyên sinh quy hoạch ñể trồng cây và nuôi trồng thuỷ sản, mỗi ñảo nên chuyên canh trồng một loại cây công nghiệp dài ngày, nuôi trồng một loại thuỷ sản hoặc chăn nuôi một số loài gia súc cùng loại ñể thuận tiện cho vấn ñề kỹ thuật, chăm sóc cây, mang lại hiệu quả kinh tế cao. ðối với 12 ñảo mang tên con giáp, cần xác ñịnh ñây là các ñảo nhân tạo nhằm mục ñích khai thác dịch vụ du lịch, giúp khách du lịch có tâm lý thoải mái, nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng, thu hút lượng khách du lịch tái tham quan, do vậy các dịch vụ ở ñây cần phát triển phong phú. Các khu Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 57 - dịch vụ thông thường như giải khát, ñồ lưu niệm, các tranh ảnh, truyện… ứng với con giáp mang tên ñảo, cần phải có chất lượng phục vụ hoàn hảo, tạo ñược cảm giác thoải mái cho du khách. Ngoài ra rất cần những dịch vụ gia tăng khác thể hiện sự khác biệt của khu du lịch ñộc ñáo này. Trên các ñảo nên có những phòng triển lãm các kỷ vật liên quan ñến con giáp giống như bảo tàng Các con giáp. Tuy nhiên, các kỷ vật này là ñồ lưu niệm do chính khách du lịch, các chính khách, các cán bộ cấp cao, người nổi tiếng… tặng lại khu du lịch. Cũng có thể có các quyển sổ lưu niệm, tại ñó khách tham quan có thể viết lại cảm tưởng, các câu truyện, hoặc chỉ là lưu dấu ấn của mình tại ñảo. Việc này vừa giúp khách du lịch lưu giữ lại các cảm tưởng chân thực, vừa tạo ñược một kỷ vật ñộc ñáo, hơn nữa góp phần bảo tồn khu ñảo, hạn chế dần dần dẫn ñến không còn tình trạng phá hoại cảnh quan ñể lưu dấu ấn của khách du lịch như vẫn thường thấy tại các khu du lịch khác. Trên hệ thống các tuyến du lịch xuyên thuỷ của Quần thể hang ñộng Tràng An nên tránh tình trạng xuất hiện thuyền, ñò bán hàng lưu niệm, co kéo khách du lịch, bán giá quá cao, làm ách tắc giao thông, ảnh hưởng ñến các ñoàn tham quan. Vấn ñề này có thể ñược giải quyết bằng cách ban quản lý khu hang ñộng sắp xếp, bố trí các thuyền nổi bán sản phẩm lưu niệm, các sản phẩm thủ công làng nghề… tại các vị trí neo thuyền nhất ñịnh trên tuyến ñường tham quan khu hang ñộng. Với hoạt ñộng kinh doanh này cần có những quy ñịnh chung về vấn ñề vị trí neo ñậu: nên chỉ ñịnh vị trí neo ñậu cố ñịnh của các thuyền, sao cho trên cả 9 tuyến tham quan bằng ñường thuỷ ñều có các thuyền nổi này; các thuyền nổi không ñược di chuyển trong khu hang ñộng (cần quy ñịnh rõ thời gian các thuyền ra, vào), không gây mất trật tự giao thông khu hang ñộng; các thuyền bán sản phẩm theo giá ñã niêm yết, cấm bán giá cao hơn với khung giá chung… Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 58 - Mở rộng ra toàn bộ khu du lịch sinh thái Tràng An, việc khai thác du lịch cần quan tâm tới cả vấn ñề phát triển du lịch sao cho khu du lịch sinh thái Tràng An ngày càng có nhiều giá trị ñộc ñáo, thu hút khách du lịch tái tham quan, mặt khác vẫn duy trì tốt việc bảo tồn khu du lịch. Trên tất cả các khu tham quan của khu du lịch sinh thái Tràng An, nên có các vị trí ñặt sổ lưu niệm ñể khách tham quan ghi lại tên, cảm tưởng… về khu du lịch. Với các công trình lớn như chùa Bái ðính, các ñảo sinh thái, ñể giúp du khách lưu tên tuổi của mình, ban quản lý có thể mở dịch vụ khắc tên lên các ổ khoá, sách, ñài sen, tượng các con giáp… bằng ñồng hoặc bằng ñá ñã có sẵn. Sau ñó các vật bằng ñồng hoặc bằng ñá này sẽ ñược chính khách du lịch treo vào các sợi xích dài trên núi, ñá… (mỗi vật ñều có móc khoá riêng). Với cách này, khách du lịch vừa lưu giữ ñược tên tuổi hoặc những ñiều mình muốn nói lên khu danh thắng này, vừa không làm ảnh hưởng ñến sinh thái của khu danh lam. Các di chỉ khảo cổ tại khu du lịch sinh thái Tràng An cũng cần ñược bảo quản kỹ càng. Ngoài việc chuyển các di chỉ này cho việc nghiên cứu, trưng bày tại các bảo tàng Quốc gia và bảo tàng tỉnh Ninh Bình, cũng cần lưu giữ lại một số di vật khảo cổ tại bảo tàng khu Trung tâm Tràng An. ðây không chỉ là các di vật có ý nghĩa cho việc phục vụ tham quan ngắm nhìn mà còn chứng minh giá trị lịch sử, văn hoá lâu ñời của khu du lịch. Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 59 - MỘT SỐ CỔ VẬT TÌM THẤY TẠI KHU DU LỊCH TRÀNG AN (Các di chỉ khảo cố ở ñây cần ñược bảo quản kỹ càng, có thể xây dựng bảo tàng) Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 60 - KHÁCH THAM QUAN QUẦN THỂ HANG ðỘNG TRÀNG AN (Khách tham quan khu du lịch sinh thái Tràng An ngày một ñông) (Nguồn: Ảnh tư liệu) Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 61 - c. Phát triển kinh tế nông thôn và chuyển dịch cơ cấu kinh tế: Phát triển du lịch tại khu du lịch sinh thái Tràng An phải quan tâm ñến việc ñảm bảo ñời sống sinh hoạt vật chất cho người dân nơi ñây. Với việc thu hồi ñất, chuyển ñổi loại hình sử dụng ñất… từ ñất ở, ñất canh tác… thành ñất du lịch, chính quyền tỉnh Ninh Bình, nhà ñầu tư phải ñảm bảo ñược công ăn việc làm mới cho người dân ñịa phương. Hơn nữa, tỉnh Ninh Bình ñang tiến hành việc chuyển ñổi cơ cấu kinh tế các vùng ñất canh tác hiệu quả thấp sang các loại hình kinh tế du lịch, công nghiệp dịch vụ. Vì vậy kinh tế khu vực thuộc phạm vi khu du lịch sinh thái Tràng An và vùng lân cận cần có những hướng ñi mới cho vấn ñề kinh tế. Với ñiều kiện của khu du lịch sinh thái Tràng An, hiện nay có 3 hướng ñi phù hợp với người dân ñịa phương ñể thực hiện chuyển ñổi cơ cấu kinh tế: phát triển kinh tế làng nghề; chăn nuôi dê và các lâm sản; khai thác phục vụ du lịch và dịch vụ. Với vấn ñề phát triển kinh tế làng nghề: ðã có một số doanh nghiệp trên ñịa bàn tỉnh hoạt ñộng sản xuất kinh doanh liên quan ñến vấn ñề mở rộng và phát triển các làng nghề trên. Tuy nhiên việc phát triển các làng nghề này vẫn còn mang tính tự phát, vì vậy vẫn rất cần những dự án phát triển làng nghề có quy mô lớn. ðây cũng là một trong những dự án ñược khuyến khích ñầu tư tại Ninh Bình. Các dự án phát triển làng nghề phải có quy mô rộng, làm việc chuyên môn, giúp nâng cao ñược năng suất lao ñộng, khuyến khích ñược khả năng sáng tạo của người thợ nghề trên nền những giá trị truyền thống… Dự án nên xây dựng một doanh nghiệp hoạt ñộng trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, xuất khẩu các sản phẩm từ làng nghề truyền thống. Doanh nghiệp với quy mô lớn, hoạt ñộng ñồng thời với nhiều nghề truyền thống: thêu ren, nghề ñá, nghề mộc, hoa ñất… (có thể kết hợp cả các nghề truyền thống khác trên toàn ñịa bàn tỉnh Ninh Bình). Hoạt ñộng sản xuất - dịch vụ cần quan tâm nâng cao khả năng ñáp ứng nhu cầu khách hàng: ña Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 62 - dạng hoá các sản phẩm từ nghề truyền thống, sáng tạo các nét hoa văn, mẫu mã sản phẩm mới… sản xuất các sản phẩm theo mẫu thiết kế của khách hàng… Ví dụ: tượng la hán, tượng phật, chuông, chùa Bái ðính… bằng ñá, bằng gỗ, là mô hình thu nhỏ của 500 bức tượng La Hán, các bức tượng Phật, chuông bằng ñồng… tại chùa Bái ðính. Các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm truyền thống cần có sự liên kết chặt chẽ với nhau. Trong hệ thống giới thiệu sản phẩm của mỗi doanh nghiệp thuộc mỗi nghề nên có những gian hàng giới thiệu các sản phẩm nghề truyền thống khác của tỉnh Ninh Bình. Về vấn ñề chăn nuôi dê và lâm sản: Nhà nước và các nhà ñầu tư tạo ñiều kiện cho người dân ñịa phương có ñất trong diện giải phóng mặt bằng ñất canh tác phát triển theo hướng chăn nuôi dê, khuyến khích việc chăn thả tự nhiên trên núi ñá vôi. Các hộ gia ñình chăn nuôi dê cần làm chuồng trại ñầy ñủ, khoa học, rộng rãi, thoáng mát, làm nơi ở cho dê vào thời ñiểm thời tiết khắc nghiệt. ðối với những hộ có ñàn dê lớn có thể ñược nhà ñầu tư và chính quyền ñịa phương hỗ trợ một phần cơ sở vật chất làm chuồng trại. Những hộ dân nghèo chuyển từ canh tác lúa sang chăn nuôi dê sẽ ñược Nhà nước hỗ trợ (tuỳ vào tình hình cụ thể: số lượng ñàn dê, giá cả thị trường, khả năng tự ñầu tư của người dân…). Về nuôi trồng lâm sản, chính quyền ñịa phương nên khuyến khích nhân dân, tạo ñiều kiện cho các hộ dân khó khăn trong số các hộ thuộc diện giải phóng mặt bằng bảo vệ, chăm sóc các ñảo sinh thái, cho thuê ñất tại ñảo sinh thái ñể nuôi trồng lâm sản và thuỷ sản. Lâm sản thu hoạch từ cây ăn quả sẽ là nguồn cung lớn cho thị trường trái cây và các khu du lịch trong tỉnh Ninh Bình. Lâm sản thu hoạch từ cây ăn quả, cây công nghiệp, cây dược liệu, rừng cây chăn nuôi ñại gia súc là nguyên liệu cung cấp cho các nhà máy chế biến nông sản, thực phẩm; nhà máy sản xuất hoá chất; nhà máy chế biến nông sản và thực phẩm sạch; nhà máy chế biến nông, lâm sản; nhà máy chế biến thức ăn gia súc - những nhà máy thuộc diện dự Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 63 - án khuyến khích ñầu tư của tỉnh Ninh Bình. Mặt khác, nếu phát triển tốt, dự án này sẽ cho thu hoạch năng suất cao, sản lượng lớn, có khả năng cung cấp cho các vùng lân cận Ninh Bình và trên cả nước. Về việc khai thác phục vụ du lịch và dịch vụ, người dân ñịa phương có thể tham gia phục vụ chèo thuyền. Do ñịa hình của khu du lịch sinh thái Tràng An khá phức tạp, các hang ñộng xuyên thuỷ ở ñây ñược ví như một mê cung, nếu không thông thạo ñường thì khi vào khu vực này rất khó có thể ra ñược. Những người dân ñịa phương ở ñây ñã thông thuộc ñịa hình, ñường ra vào của các hang ñộng, vì vậy ñây sẽ là lực lượng lao ñộng tích cực trong hoạt ñộng chèo thuyền phục vụ khách tham quan. Ngoài ra họ cũng có thể tham gia bán ñồ lưu niệm trên các thuyền nổi. ðể ñược phép kinh doanh mặt hàng này, người dân cần phải ñăng ký với ban quản lý ñể nhận cơ sở vật chất tối thiểu, nhận vị trí neo thuyền, nắm rõ các quy ñịnh, thông báo… Một số lượng lớn dân ñịa phương cũng có thể tham gia phục vụ tại các ñiểm phục vụ dịch vụ: phục vụ trên các ñảo sinh thái, trong các khu công viên, khu trung tâm, khu thương mại, hướng dẫn ñường cho khách du lịch (tại các ñiểm chốt cố ñịnh), bảo vệ, hướng dẫn và ñiều phối giao thông trong các dịp lễ hội lớn, quá tải.… Những người trẻ, có khả năng nói lưu loát, trình ñộ văn hoá tốt nghiệp THCS hoặc THPT trở lên (tuỳ vào yêu cầu công việc) sẽ ñược ñào tạo ñể trở thành hướng dẫn viên khu du lịch sinh thái Tràng An. Ngoài ra, dân ñịa phương có thể kết hợp việc lao ñộng sản xuất làng nghề với phục vụ dịch vụ cho khách du lịch bằng các hình thức phát triển du lịch làng nghề. Hiện nay, du lịch làng nghề trên cả nước chưa thực sự phát triển, các làng nghề tại khu du lịch sinh thái Tràng An cũng vậy. Tuy nhiên ñây lại là hình thức du lịch mới mẻ, phát huy ñược những tiềm lực sẵn có, tạo ñược sức hút và nét mới mẻ trong hoạt ñộng du lịch. Nhân dân ñịa phương cùng chính quyền có thể xây dựng “lễ hội làng nghề”, học hỏi các lễ hội trong vùng, phát triển thành lễ hội truyền thống. Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 64 - Hoặc cùng tham gia với các ñoàn hướng dẫn khách du lịch thực hiện tour du lịch “Một ngày làm cư dân Tràng An”. ðây là một hoạt ñộng thiết thực ñối với khách du lịch, tích cực quảng bá hình ảnh và văn hoá Tràng An - Hoa Lư ñến bạn bè trong nước và quốc tế, ñồng thời là hình thức kinh doanh du lịch mới mẻ và hiệu quả. Với một ngày sống cùng người dân ñịa phương, khách du lịch sẽ ñược giới thiệu, hướng dẫn và tập làm các nghề truyền thống… Cũng nên chú ý ñến các dịch vụ gia tăng hấp dẫn: du khách sẽ ñược ñi tham quan làng nghề bằng xe trâu (hình thức du lịch rất phát triển và hiệu quả tại Khu du lịch sinh thái Vân Long - Ninh Bình), thưởng thức ñặc sản ẩm thực ñịa phương, 1 ngày sống và hoạt ñộng cùng 1 gia ñình người dân ñịa phương… NGƢỜI DÂN ðỊA PHƢƠNG CÓ THỂ THAM GIA PHỤC VỤ THUYỀN (Nguồn: Ảnh tư liệu) Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 65 - Có nhiều phương án ñể khai thác và phát triển du lịch tại khu du lịch sinh thái Tràng An một cách hiệu quả. Nhưng những giải pháp tối ưu, lâu dài và bền vững là những phương án biết kết hợp việc khai thác, phát triển du lịch với công tác gìn giữ và bảo tồn. Ngoài những giải pháp ñược ñề xuất trong công trình, ban quản lý dự án có thể xem xét, tiếp thu kinh nghiệm về vấn ñề cân bằng giữa hoạt ñộng khai thác - phát triển du lịch và hoạt ñộng bảo tồn của các khu du lịch nổi tiếng, mang những nét tương ñồng với khu du lịch sinh thái Tràng An trên cả nước, trong khu vực và quốc tế. ðây là hai nhiệm vụ cùng song song tồn tại trong quá trình phát triển kinh tế khu du lịch sinh thái Tràng An, hai nhiệm vụ này có tác ñộng qua lại và bổ trợ lẫn nhau. ðể có một khu kinh tế vững mạnh, cần phải quan tâm ñến cả hai nhiệm vụ, giải quyết ñồng thời và coi trọng các vấn ñề như nhau. Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 66 - KẾT LUẬN Việt Nam ñang ngày càng sáng lên trên bản ñồ du lịch thế giới. Với việc ñưa du lịch - dịch vụ trở thành ngành kinh tế trọng tâm, du lịch Việt Nam hưa hẹn trong tương lai sẽ phát triển mạnh mẽ hơn nữa. Trong bối cảnh ấy của ñất nước, các ñịa phương có tiềm năng du lịch ñều dần dần chuyển hướng hoạt ñộng kinh tế của tỉnh, xác ñịnh du lịch - dịch vụ là ngành kinh tế trọng tâm. Là một trong “10 thành phố ñẹp nhất Việt Nam 2008”, hứa hẹn một thời gian không lâu nữa sẽ có mặt trong 10 thành phố du lịch nổi tiếng nhất Việt Nam, tỉnh Ninh Bình ñã chứng tỏ việc lựa chọn ñưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là ñịnh hướng hoàn toàn ñúng ñắn. Trong các khu du lịch trọng ñiểm của Ninh Bình, Tràng An ñược xác ñịnh là khu du lịch sinh thái có vị trí trọng tâm, cần quan tâm ñầu tư trong giai ñoạn hiện nay. ðề tài nghiên cứu khoa học “Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình” ñã nghiên cứu về quá trình khai thác, phát triển của khu du lịch sinh thái Tràng An từ năm 2002 ñến nay. Công trình nghiên cứu ñã chỉ ra ñược một trong các vấn ñề cần quan tâm ñặc biệt trong quá trình xây dựng khu du lịch sinh thái Tràng An là việc khai thác giá trị du lịch song song với việc bảo tồn khu sinh thái. Bên cạnh ñó, công trình ñã phân tích, chỉ ra ñược những tác ñộng hai chiều giữa vấn ñề khai thác và vấn ñề bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An trong giai ñoạn từ năm 2002 ñến nay và các vấn ñề có thể phát sinh trong quá trình khai thác và bảo tồn từ nay cho ñến năm 2015. Công trình nghiên cứu khoa học “Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình” ñã ñưa ra ñược những giải pháp từ cụ thể ñến tổng quan về các vấn ñề bảo tồn và khai thác các giá trị du lịch, giá trị sinh thái, lịch sử, Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 67 - văn hoá - tinh thần của khu du lịch sinh thái Tràng An trong giai ñoạn xây dựng và hoàn thiện dự án “Xây dựng khu du lịch sinh thái Tràng An” cũng như trong các giai ñoạn khai thác, phát triển du lịch tiếp sau ñó. Các giải pháp ñưa ra xuất phát từ thực trạng của khu du lịch sinh thái Tràng An và thực tiễn khai thác du lịch của các khu du lịch trên cả nước. Vấn ñề ñưa từng giải pháp vào thực tế cần phải qua quá trình kiểm tra, xem xét tính khả thi, khảo sát và phân tích kỹ lượng dưới từng ñề án cụ thể. Bên cạnh ñó, trong quá trình vận dụng cần ñưa ra thêm các biện pháp bổ sung, hỗ trợ cho các giải pháp ñược nêu lên trong công trình nghiên cứu khoa học ñể phù hợp với tình hình và hoàn cảnh thực tế. Về tổng thể quá trình khai thác - phát triển và bảo tồn của khu du lịch sinh thái Tràng An cần phải có những ñề tài nghiên cứu sâu thêm về các vấn ñề: giá trị khảo cổ học tại quần thể hang ñộng Tràng An và chùa Bái ðính cổ; phát triển kinh tế du lịch kết hợp với các hoạt ñộng văn hoá tâm linh, phát triển kinh tế làng nghề kết hợp với các phương thức kinh tế hiện ñại... ðề tài nghiên cứu khoa học “Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An” nằm trong khuôn khổ vấn ñề quan tâm toàn diện ñến các vấn ñề phát triển bền vững tại các khu di tích và du lịch sinh thái trước khi ñưa vào hoạt ñộng kinh tế. ðề tài lần ñầu tiên nghiên cứu về quần thể hang ñộng Tràng An chắc chắn sẽ chưa thể ñề cập ñến ñầy ñủ các vấn ñề, cần có những nghiên cứu bổ sung ñể hoàn thiện và thực tế hoá công trình. Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 1 - PHỤ LỤC: PHỤ LỤC I: Bản ñồ ñịnh hướng tổ chức không gian du lịch tỉnh Ninh Bình (7 khu du lịch chính trong quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Ninh Bình) (Nguồn: Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Ninh Bình giai ñoạn 2007 - 2015 và tầm nhìn ñến 2020) - 2 - PHỤ LỤC II: Bản ñồ các thành phố du lịch Việt Nam Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 3 - PHỤ LỤC III: Quyết ñịnh số 82/2003/Qð-TTg của Thủ tướng Chính phủ CHÍNH PHỦ ---- Số: 82/2003/Qð-TTg CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM ðộc lập - Tự do - Hạnh phúc Hà Nội, ngày 29 tháng 4 năm 2003 QUYẾT ðỊNH CỦA THỦ TƢỚNG CHÍNH PHỦ Về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị khu di tích lịch sử - văn hoá Cố ñô Hoa Lƣ, tỉnh Ninh Bình THỦ TƢỚNG CHÍNH PHỦ Căn cứ Luật Tổ chức Chính phủ ngày 25 tháng 12 năm 2001; Căn cứ Luật Di sản văn hoá ngày 29 tháng 6 năm 2001; Xét ñề nghị của Uỷ ban nhân dân tỉnh Ninh Bình (công văn số 38/TTr -UB ngày 06 tháng 8 năm 2002) và ý kiến của Bộ Kế hoạch và ðầu tư (công văn số 67 BKH/VPTð ngày 03 tháng 01 năm 2003), QUYẾT ðỊNH: ðiều 1. Phê duyệt "Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị khu di tích lịch sử - văn hoá Cố ñô Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình" với những nội dung chủ yếu sau: 1. Mục tiêu: a) Xác ñịnh các căn cứ có tính pháp lý trong việc quản lý, bảo tồn và phát huy các giá trị quần thể di tích lịch sử - văn hoá Cố ñô Hoa Lư theo Luật Di sản văn hoá. b) Bảo vệ, phát hiện, làm sáng tỏ và phong phú thêm các giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể của khu di tích, tạo tiền ñề ñể ñề nghị công nhận Cố ñô Hoa Lư là di sản văn hoá thế giới. c) Làm căn cứ cho việc lập các quy hoạch chi tiết, các dự án, các chương trình bảo tồn, tôn tạo và phát huy hợp lý và có hiệu quả giá trị của khu di tích, làm cơ sở tiến hành lập, thẩm ñịnh, phê duyệt các dự án và lập kế hoạch thực hiện, kêu gọi ñầu tư, huy ñộng các nguồn vốn. d) Phối hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của Tỉnh, các quy hoạch chuyên ngành, quy hoạch ñô thị trên ñịa bàn Tỉnh, ñảm bảo sự phát triển bền vững của khu vực. 2. Phạm vi quy hoạch và phân vùng: Bao gồm các giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể khu di tích Cố ñô Hoa Lư, các di tích có liên quan trực tiếp ñến khu di tích ñược phân vùng như sau: a) Vùng bảo vệ ñặc biệt có diện tích 300 ha gồm: - Toàn bộ khu vực thành nội, thành ngoại; - Các di tích lịch sử: ðền thờ và Lăng Vua ðinh, Vua Lê, ñền thờ Công chúa Phất Kim, chùa Nhất Trụ, bia Câu Dền, chùa Ngần, hang Bim, các ñoạn tường thành, nền cung Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 4 - ñiện nằm dưới lòng ñất, núi Mã Yên, núi Phi Vân, núi Cột Cờ, sông Sào Khê, Khu hang ñộng Tràng An. b) Vùng ñệm có diện tích 1087 ha, bao gồm: ðộng Am Tiên, hang Quàn, hang Muối, hang Luồn, ñộng Liên Hoa, chùa Bàn Long, toàn thể cảnh quan hai bên sông Sào Khê, khu dân cư các thôn: Yên Hạ, Vàng Ngọc; các di tích liên quan trực tiếp ñã ñược xếp hạng. 3. ðối tượng: ðối tượng bảo tồn chủ yếu của quy hoạch là "Khu di tích lịch sử - văn hoá Cố ñô Hoa Lư" bao gồm các núi ñá, hang ñộng, sông, rừng, ñền, chùa, các công trình kiến trúc cổ, hệ ñộng vật trên núi, dưới nước, văn hoá, văn nghệ dân gian, lễ hội truyền thống, nghề thủ công truyền thống. 4. Giải pháp thực hiện: a) Lập các dự án khả thi cụ thể và theo thứ tự ưu tiên, thực hiện theo qui ñịnh hiện hành về quản lý ñầu tư và xây dựng. b) Xây dựng ñiều lệ quản lý các hoạt ñộng trong khu di tích Cố ñô Hoa Lư. 5. Thời gian thực hiện: Từ 10 ñến 15 năm, bắt ñầu từ năm 2003. 6. Nguồn vốn: a) Vốn từ ngân sách Trung ương bố trí theo kế hoạch hàng năm; b) Vốn từ ngân sách ñịa phương; c) Vốn huy ñộng sự ñóng góp, ñầu tư từ xã hội; d) Các nguồn vốn hợp pháp khác. ðiều 2. Uỷ ban nhân dân tỉnh Ninh Bình có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hoá - Thông tin và các cơ quan liên quan thực hiện các nhiệm vụ: a) Tiếp tục triển khai việc nghiên cứu, sưu tầm tài liệu, khai quật khảo cổ ñể xác ñịnh, bổ sung các căn cứ khoa học làm sáng tỏ hơn việc xếp hạng các di tích, khoanh vùng bảo vệ di tích, ñánh giá ñúng giá trị của các di tích và các công trình khác có liên quan tới khu di tích. Trước mắt, cần có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời các hoạt ñộng vi phạm tới các di tích ñã ñược xếp hạng và cảnh quan thiên nhiên thuộc các vùng bảo tồn. b) Trên cơ sở quy hoạch tổng thể ñược duyệt, nghiên cứu lập quy hoạch chi tiết các vùng bảo tồn, trong ñó thể hiện rõ mối quan hệ giữa các hoạt ñộng bảo tồn, tôn tạo di tích với phát triển kinh tế - xã hội bền vững nhằm bảo vệ di tích, phát huy giá trị di tích, ñồng thời bảo ñảm ổn ñịnh sản xuất, không ngừng nâng cao ñời sống của nhân dân. Trước mắt ưu tiên ñối với vùng bảo vệ ñặc biệt, vùng ñệm và các di tích có liên quan trực tiếp với Cố ñô Hoa Lư ñã ñược xếp hạng. c) Căn cứ quy hoạch chi tiết của từng vùng nêu trên, tiến hành lập, thẩm ñịnh, phê duyệt các dự án thành phần theo qui ñịnh hiện hành . ðối với mỗi dự án thành phần cần lưu ý việc lựa chọn chủ ñầu tư, xác ñịnh nguồn vốn cho hợp lý. Ngân sách nhà nước chủ yếu tập trung ñầu tư cho vùng bảo vệ ñặc biệt, vùng ñệm và các di tích có liên quan trực tiếp ñến Cố ñô Hoa Lư; có các biện pháp huy ñộng sự ñóng góp sức người, sức của của nhân dân trong việc giữ gìn, bảo vệ, ñầu tư bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị khu di tích. d) Nghiên cứu và ban hành ñiều lệ, quy chế quản lý các hoạt ñộng ñầu tư xây dựng, các hoạt ñộng kinh tế - văn hoá - xã hội trên toàn ñịa bàn khu di tích và trong từng vùng cụ thể. ðiều 3. Trách nhiệm của các Bộ, ngành có liên quan: Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 5 - a) Bộ Văn hoá - Thông tin có trách nhiệm theo dõi, giám sát việc triển khai thực hiện quy hoạch ñảm bảo ñúng mục tiêu ñã ñề ra; chịu trách nhiệm thẩm ñịnh về chuyên môn ñối với các dự án thành phần, các hạng mục bảo tồn, tôn tạo và phát huy các di tích lịch sử - văn hoá. b) Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải, Tổng cục Du lịch có trách nhiệm theo dõi, giám sát việc triển khai thực hiện quy hoạch ñảm bảo phù hợp với quy hoạch ngành trên ñịa bàn thuộc phạm vi khu di tích. c) Bộ Xây dựng có trách nhiệm thẩm ñịnh quy hoạch xây dựng thị xã Ninh Bình, thị trấn Thiên Tôn, thị trấn Me bảo ñảm việc xây dựng không phá vỡ cảnh quan khu di tích, không xâm phạm các khu vực bảo vệ di tích, nhất là trong vùng bảo vệ ñặc biệt. d) Bộ Tài nguyên Môi trường chịu trách nhiệm theo dõi, giám sát và có những biện pháp kịp thời ñể ngăn chặn việc vi phạm Luật bảo vệ môi trường và các văn bản pháp quy dưới luật ñối với khu di tích trong quá trình thực hiện quy hoạch, triển khai thi công các dự án thành phần. ðiều 4. Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh Ninh Bình, Bộ trưởng các Bộ, Thủ trưởng các cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có liên quan chịu trách nhiệm thi hành quyết ñịnh này. Quyết ñịnh này có hiệu lực sau 15 ngày, kể từ ngày ñăng Công báo./. Nơi nhận: - Ban Bí thư Trung ương ðảng, - Thủ tướng, các PTTg Chính phủ, - HðND, UBND tỉnh Ninh Bình, - Các Bộ: Văn hoá - Thông tin, Tài chính, Kế hoạch và ðầu tư, Xây dựng, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài nguyên và Môi trường, Giao thông Vận tải, Công nghiệp, - Trung tâm Khoa học Xã hội và NVQG, - Tổng cục Du lịch, - Công báo, - VPCP: BTCN, các PCN, Các vụ: CN, KTTH, NN, ðP1, TH, Trung tâm TTBC, - Lưu: VX (5b), Văn thư. THỦ TƢỚNG CHÍNH PHỦ Phan Văn Khải - ðã ký Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 6 - PHỤ LỤC IV: Chương trình hoạt ñộng trong tuần Du lịch Ninh Bình 2008 Nội dung chƣơng Thời gian trình 08/04-14/04 Hội chợ triển lãm Thương mại - Du lịch quốc tế. Quy mô 200 - 250 gian hàng Tối 09/04 Lễ khai mạc (Lễ công bố Tuần Du lịch) 20h: Truyền hình trực tiếp trên kênh VTV1 ðài Truyền hình Việt Nam 10/04-13/04 Lễ hội truyền thống Cố ñô Hoa Lư: Tổ chức Lễ hội truyền thống, triển lãm ảnh nghệ thuật Chiều 10/04 Khai trương Chùa Bái ðính và Khu du lịch sinh thái Tràng An (Giai ñoạn 1), các tuyến, tour du lịch trọng ñiểm ðịa ñiểm Cơ quan thực hiện Nhà thi ñấu Sở Thương mại chủ trì, Thể dục Thể phối hợp với Sở Du lịch, thao tỉnh Liên minh các Hợp tác xã và các ñơn vị có liên quan trong và ngoài tỉnh Sân vận ñộng Ban tổ chức Tuần Du lịch Ninh Bình chủ trì, phối hợp với Công ty TNHH Nghệ thuật Minh Ngọc Khu di tích UBND huyện Hoa Lư chủ Cố ñô Hoa trì, phối hợp với Sở Văn Lư, xã hoá Thông tin, Hội Văn Trường Yên, học nghệ thuật tỉnh và các huyện Hoa ñơn vị có liên quan. Lư Tại Khu du Sở Du lịch chủ trì, phối lịch núi chùa hợp với Ban Tôn giáo Dân Bái ðính tộc tỉnh, DN Xuân Trường, UBND thành phố Ninh Bình, các huyện Hoa Lư, Gia Viễn và các ñơn vị kinh doanh du lịch Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 7 - Sáng 11/04 Tổ chức Hội thảo chuyên ñề về du lịch Ninh Bình: Chủ ñề: Phát triển du lịch Ninh Bình trong sự tương quan, hỗ trợ của các tỉnh, thành phố trong cả nước 09/04-14/04 Hoạt ñộng thể thao 09/04-14/04 Trưng bầy, giới thiệu hoa, cây cảnh 09/04-14/04 Trưng bầy cổ vật Trong suốt Tổ chức phục vụ thời gian tổ khách tham quan chức Tuần Du lịch Hội trường Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ UBND tỉnh chủ trì, phối hợp với Tổng cục Du lịch, Ban Tôn giáo Chính phủ, Sở Du lịch, Sở Văn hoá thông tin và các cơ quan có liên quan Thành phố Sở Thể dục thể thao Ninh Bình Vườn cảnh Hội sinh vật cảnh tỉnh chủ trước cửa Nhà trì, phối hợp với các ñơn thi ñấu tỉnh vị trong và ngoài tỉnh Cố Viên Lầu Sở Văn hoá Thông tin chủ - Khu Du lịch trì, phối hợp với Bảo tàng Tam Cốc - tỉnh Ninh Bình, Câu lạc Bích ðộng bộ ðồ cổ Ninh Bình và Doanh nghiệp Minh Thoa Tại các khu, Sở Du lịch chủ trì, phối ñiểm du lịch hợp với UBND các huyện, và các cơ sở thành phố, thị xã và các cơ kinh doanh sở kinh doanh dịch vụ du dịch vụ du lịch trong tỉnh lịch trên ñịa bàn tỉnh (Nguồn: Trang Thông tin ñiện tử Tổng Cục Du Lịch Việt Nam) Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 8 - TÀI LIỆU THAM KHẢO I. Tài liệu in: - Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trƣờng, Dự án ñầu tư xây dựng Khu du lịch sinh thái Tràng An, Ninh Bình tháng 02/2008. - Lã ðăng Bật, Chùa Bái ðính - Ngôi chùa lớn nhất Việt Nam, Sở Thông tin Truyền thông Ninh Bình, Ninh Bình Quý II/2008. - Nguyễn Xuân Thảo, Lã ðăng Bật, Xây dựng Thành phố Hoa Lư du lịch, UBND tỉnh Ninh Bình, NXB Văn hoá Dân tộc, tháng 02/2005. - Sở Du Lịch Ninh Bình, Báo cáo tổng hợp Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Ninh Bình giai ñoạn 2007 - 2015 và tầm nhìn ñến 2020, UBND Tỉnh Ninh Bình, Ninh Bình tháng 11/2006. - Sở Kế hoạch và ðầu tƣ Ninh Bình, Ninh Bình - tiềm năng và cơ hội ñầu tư, UBND tỉnh Ninh Bình. II. Các văn bản pháp quy: - Kế hoạch số 17/KH-UBND, ngày 23/04/2008 của UBND Tỉnh Ninh Bình, Kế hoạch về việc tổ chức các hoạt ñộng hưởng ứng ðại lễ Phật ñản Liên hợp quốc năm 2008 diễn ra tại Hà Nội và ñón tiếp các ñoàn ñại biểu về tham quan, tổ chức các hoạt ñộng tại chùa Bái ðính ngày 17/05/2008. - Kế hoạch số 19/KH/TU, ngày 13/09/2006 của Tỉnh Uỷ Ninh Bình, Kế hoạch Thực hiện Chương trình phát triển du lịch, dịch vụ và xuất nhập khẩu ñến năm 2010. - Quyết ñịnh số 62/Qð-UBND, ngày 10/01/2008 của UBND tỉnh Ninh Bình, Quyết ñịnh về việc phê duyệt ñiều chỉnh quy hoạch chi tiết khu núi Chùa Bái ðính thuộc khu du lịch sinh thái Tràng An. - Quyết ñịnh số 64/Qð-BCð, ngày 21/07/2006 của UBND tỉnh Ninh Bình, Quyết ñịnh về việc ban hành Quy chế làm việc của Ban chỉ ñạo Chương trình phát triển du lịch, dịch vụ và xuất nhập khẩu. Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 9 - - Quyết ñịnh số 82/2003/Qð-TTg, ngày 29/04/2003 của Thủ tướng Chính phủ, Quyết ñịnh của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị khu di tích lịch sử - văn hoá Cố ñô Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. - Quyết ñịnh số 948/Qð-UBND, ngày 25/04/2007 của UBND tỉnh Ninh Bình, Quyết ñịnh về việc ñổi tên Khu du lịch Tràng An thành “Khu du lịch sinh thái Tràng An”. - Quyết ñịnh số 2063/Qð-UBND, ngày 04/09/2007 của UBND tỉnh Ninh Bình, Quyết ñịnh về việc chấp thuận ñiều chỉnh, bổ sung dự án ñầu tư xây dựng Khu du lịch sinh thái Tràng An của Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường. - Quyết ñịnh số 2570/Qð-UBND, ngày 18/11/2005 của UBND tỉnh Ninh Bình, Quyết ñịnh về việc phê duyệt quy hoạch tổng thể khu du lịch Tràng An. - Quyết ñịnh số 2775/Qð-UBND, ngày 09/12/2005 của UBND tỉnh Ninh Bình, Quyết ñịnh về việc chấp thuận dự án ñầu tư xây dựng Khu du lịch Tràng An. - Thông báo số 220-TB/TU, ngày 06/09/2006 của Tỉnh Uỷ Ninh Bình, Thông báo Ý kiến chỉ ñạo của Thường trực Tỉnh uỷ về việc tình hình thực hiện Thông báo kết luận số 192-TB/TU của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ và Kế hoạch 17-KH/UBND của Uỷ ban nhân dân tỉnh về phát triển du lịch ñến năm 2010. III. Tài liệu trực tuyến: - Bùi Văn Thắng - Chủ tịch UBND Tỉnh Ninh Bình, Ninh Bình tiếp tục phấn ñấu ñưa Du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, Trang thông tin ñiện tử Tổng Cục Du Lịch Việt Nam: w&id=4929&Itemid=147 Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình - 10 - - Danh mục những kỷ lục Việt Nam ñã ñược xác lập - Trang thông tin ñiện tử Sách Kỷ Lục Việt Nam: - Hang ñộng Tràng An, Trang thông tin ñiện tử Bách khoa toàn thư mở Việt Nam: ñộng_Tràng_An - Hoàng Tâm, Núi chùa Bái ðính - ñiểm du lịch hấp dẫn, Trang thông tin ñiện tử Báo Ninh Bình: lich-hap-dan - Lễ hội chùa Bái ðính, Trang thông tin ñiện tử Du lịch tỉnh Ninh Bình: - Trung tâm Thông tin Du lịch - TCDL, Chương trình hoạt ñộng trong tuần Du lịch Ninh Bình năm 2008, Trang thông tin ñiện tử Tổng Cục Du lịch Ninh Bình: w&id=4931&Itemid=146 - Việt Nam: một trong 10 ñiểm du lịch năng ñộng nhất - Trang thông tin ñiện tử Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch Việt Nam: ewsid=36253 Khai thác - phát triển du lịch gắn liền với gìn giữ và bảo tồn tại khu du lịch sinh thái Tràng An - Tỉnh Ninh Bình