Đề tài Khảo sát tình hình sử dụng thuốc điều trị đợt bùng phát của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại bệnh viện 103
Đặt vấn đề
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (Chronic obstructive pulmonary disease – COPD) là một bệnh phổ biến trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Bệnh này không thể chữa khỏi, diễn biến dai dẳng, nặng dần và tỷ lệ tử vong cao, nhất là trong đợt bùng phát.
Đợt bùng phát (ĐBP) của Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT) làm cho người bệnh phải nhập viện, tăng chi phí điều trị, nhưng tỷ lệ tử vong vẫn cao. ở nước ta vấn đề sử dụng thuốc điều trị ĐBP của BPTNMT còn ít được quan tâm nghiên cứu.
Do vậy, chúng tôi đặt vấn đề nghiên cứu đề tài:
“Khảo sát tình hình sử dụng thuốc điều trị đợt bùng phát của Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại Bệnh viện 103”
Mục tiêu:
1. Khảo sát tình hình sử dụng thuốc dựa trên phác đồ điều trị.
2. Khảo sát kết quả điều trị và chi phí sử dụng thuốc.
39 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 3350 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Khảo sát tình hình sử dụng thuốc điều trị đợt bùng phát của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại bệnh viện 103, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Bé quèc phßng Häc viÖn qu©n y ****** Tr¬ng ®øc m¹nh Kh¶o s¸t t×nh h×nh sö dông thuèc ®iÒu trÞ ®ît bïng ph¸t cña bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh t¹i bÖnh viÖn 103 ( Kho¸ luËn tèt nghiÖp dîc sÜ ®¹i häc kho¸ 1999 – 2005 ) C¸n bé híng dÉn: TS. Phan ThÞ Hoµ. N¬i thùc hiÖn: 1. Khoa Lao vµ BÖnh phæi – BÖnh viÖn 103. 2. Khoa Dîc – BÖnh viÖn 103. 3. Bé m«n Dîc häc Qu©n sù – Häc viÖn Qu©n y. Thêi gian thùc hiÖn: 07 – 08/2005. §Æt vÊn ®Ò BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh (Chronic obstructive pulmonary disease – COPD) lµ mét bÖnh phæ biÕn trªn thÕ giíi còng nh ë ViÖt Nam. BÖnh nµy kh«ng thÓ ch÷a khái, diÔn biÕn dai d¼ng, nÆng dÇn vµ tû lÖ tö vong cao, nhÊt lµ trong ®ît bïng ph¸t. §ît bïng ph¸t (§BP) cña BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh (BPTNMT) lµm cho ngêi bÖnh ph¶i nhËp viÖn, t¨ng chi phÝ ®iÒu trÞ, nhng tû lÖ tö vong vÉn cao. ë níc ta vÊn ®Ò sö dông thuèc ®iÒu trÞ §BP cña BPTNMT cßn Ýt ®îc quan t©m nghiªn cøu. Do vËy, chóng t«i ®Æt vÊn ®Ò nghiªn cøu ®Ò tµi: “Kh¶o s¸t t×nh h×nh sö dông thuèc ®iÒu trÞ ®ît bïng ph¸t cña BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh t¹i BÖnh viÖn 103” víi môc tiªu: 1. Kh¶o s¸t t×nh h×nh sö dông thuèc dùa trªn ph¸c ®å ®iÒu trÞ. 2. Kh¶o s¸t kÕt qu¶ ®iÒu trÞ vµ chi phÝ sö dông thuèc. PhÇn 1. tæng quan 1.1. §¹i c¬ng vÒ BPTNMT. 1.1.1. §Þnh nghÜa: BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh lµ mét bÖnh cã ®Æc ®iÓm rèi lo¹n t¾c nghÏn lu lîng khÝ thë kh«ng cã kh¶ n¨ng håi phôc hoÆc chØ håi phôc mét phÇn, tiÕn triÓn tõ tõ, thêng cã t¨ng ph¶n øng ®êng thë vµ liªn quan ®Õn ph¶n øng viªm bÊt thêng cña phæi do c¸c ph©n tö hoÆc khÝ ®éc h¹i. 1.1.2. C¬ chÕ bÖnh sinh: - MÊt c©n b»ng proteinase – kh¸ng proteinase. - Viªm dai d¼ng ®êng thë vµ nhu m«. - BiÕn ®æi chÊt gian bµo vµ ngo¹i bµo. - Vai trß cña nhiÔm khuÈn ®êng h« hÊp lóc cßn trÎ. - T¨ng tÝnh ph¶n øng phÕ qu¶n kh«ng ®Æc hiÖu. 1.1.3. Gi¶i phÉu bÖnh: - ë ®êng thë trung t©m: cã c¸c tÕ bµo viªm th©m nhiÔm ë bÒ mÆt biÓu m«, lµm t¨ng tiÕt chÊt nhÇy. - ë ®êng thë ngo¹i vi: qu¸ tr×nh viªm m¹n tÝnh g©y tæn th¬ng vµ t¸i cÊu tróc l¹i thµnh phÕ qu¶n, t¹o thµnh sÑo lµm hÑp lßng vµ g©y t¾c dêng thë cè ®Þnh. 1.1.4. TriÖu chøng l©m sµng: - TriÖu chøng c¬ n¨ng : chñ yÕu lµ ho, kh¹c ®êm, khã thë. - TriÖu chøng thùc thÓ : khã thë, c¨ng gi·n phæi, rales, c¸c triÖu chøng rèi lo¹n tim m¹ch. 1.1.5. C¸c giai ®o¹n cña BPTNMT:B¶ng 1.1: Ph©n lo¹i møc ®é nÆng cña BPTNMT. 1.1.6. §ît bïng ph¸t cña BPTNMT: * Ngêi ta coi lµ §BP: khi BN bÞ nhiÔm khuÈn phæi, phÕ qu¶n, lµm t¨ng khã thë, lµm cho t×nh tr¹ng BN xÊu ®i. §a sè BN bÞ §BP tõ giai ®o¹n III vµ giai ®o¹n IV. * ChÈn ®o¸n §BP: c¨n cø vµo mét trong c¸c dÊu hiÖu sau : T¨ng sè lîng ®êm , t¨ng ®êm ®ôc cã mñ, t¨ng khã thë. Cã 3 møc ®é cña §BP: NhÑ, trung b×nh, nÆng. * Nguyªn nh©n g©y ra §BP : - Do nhiÔm trïng: Lµ nguyªn nh©n chñ yÕu, chiÕm 80%. - Kh«ng do nhiÔm trïng: Lµ nguyªn nh©n thø yÕu. 1.2. §iÒu trÞ BPTNMT: Theo 2 giai ®o¹n: 1.2.1. §iÒu trÞ giai ®o¹n æn ®Þnh: - Môc tiªu ®iÒu trÞ: Ng¨n c¶n vµ kiÓm so¸t c¸c triÖu chøng, gi¶m møc ®é vµ tÇn sè §BP, c¶i thiÖn chÊt lîng cuéc sèng cña bÖnh nh©n. - Ph¸c ®å ®iÒu trÞ: Theo 5 giai ®o¹n. 1.2.2. §iÒu trÞ §BP: * Môc tiªu ®iÒu trÞ: Gi¶i quyÕt nhiÔm khuÈn h« hÊp, ®iÒu trÞ c¸c triÖu chøng vµ c¸c biÕn chøng: t©m phÕ m¹n, suy h« hÊp, trµn khÝ mµng phæi . * Ph¸c ®å ®iÒu trÞ : - Chèng nhiÔm khuÈn phÕ qu¶n. - §iÒu trÞ t¾c nghÏn ®êng thë: gi·n phÕ qu¶n, chèng viªm , long ®êm. - §iÒu trÞ thiÕu oxy. 1.3. C¸c thuèc chñ yÕu sö dông trong ®iÒu trÞ §BP cña BPTNMT. 1.3.1. Thuèc kh¸ng sinh: 1.3.1.1. Nguyªn t¾c sö dông kh¸ng sinh. 1.3.1.2. Nhãm - lactam (c¸c penicilin vµ cephalosporin). 1.3.1.3. Nhãm Aminnosid (hay aminoglycosid). 1.3.1.4. Nhãm Lincosamid. 1.3.1.5. Nhãm Quinolon. 1.3.2. Thuèc gi·n phÕ qu¶n: 1.3.2.1. Nhãm chñ vËn 2 adrenergic. 1.3.2.2. Nhãm Xanthin. 1.3.2.3. Nhãm kh¸ng cholinergic. 1.3.3. Thuèc Corticoid (corticosteroid). 1.3.4. Thuèc long ®êm. phÇn 2. ®èi tîng, ph¬ng ph¸p vµ néi dung nghiªn cøu 2.1. §èi tîng nghiªn cøu. - Gåm 177 BN (BN) ®îc chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh lµ BPTNMT trong §BP ®iÒu trÞ t¹i khoa Lao vµ BÖnh phæi vµ khoa Håi søc cÊp cøu - BÖnh viÖn 103 tõ th¸ng 07/2004 ®Õn th¸ng 06/2005. - Tiªu chuÈn lùa chän BN theo GOLD (2003). - Lo¹i trõ: Hen phÕ qu¶n, gi·n phÕ qu¶n… 2.2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ( nghiªn cøu håi cøu ). 2.2.1. Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm l©m sµng trong §BP: - Thu thËp sè liÖu tõ bÖnh ¸n, phiÕu ®iÒu trÞ, sæ ®¨ng ký ra vµo viÖn. - LËp phiÕu thu thËp th«ng tin cho mçi bÖnh nh©n. - Ph©n lo¹i møc ®é §BP, c¨n cø vµo c¸c dÊu hiÖu sau: T¨ng sè lîng ®êm, t¨ng ®êm ®ôc cã mñ, t¨ng khã thë. Cã 3 møc ®é §BP: + NhÑ: cã 1 dÊu hiÖu trªn. + Trung b×nh: cã 2 dÊu hiÖu trªn. + NÆng: cã 3 dÊu hiÖu trªn, kÌm theo sèt, phï hai chi díi, tÇn sè thë > 25 lÇn /phót, tÇn sè tim > 110 lÇn/phót. 2.2.2. Nghiªn cøu t×nh h×nh sö dông thuèc: Thèng kª c¸c thuèc sö dông dùa trªn chØ ®Þnh cña b¸c sÜ ®îc ghi trong bÖnh ¸n, sæ theo dâi sö dông thuèc, phiÕu ®iÒu trÞ. 2.2.3. Nghiªn cøu kÕt qu¶ ®iÒu trÞ vµ chi phÝ sö dông thuèc: - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ theo ba møc ®é: Tèt, trung b×nh, kÐm. + Tèt: hÕt c¸c triÖu chøng l©m sµng cña §BP, BN æn ®Þnh vÒ l©m sµng, ra viÖn. + Trung b×nh: c¸c triÖu chøng l©m sµng cña §BP gi¶m nhng cha hÕt. + KÐm: BN ®¸p øng kÐm víi ®iÒu trÞ, bÖnh nÆng dÇn, ph¶i chuyÓn khoa håi søc cÊp cøu, gia ®×nh xin vÒ, hoÆc tö vong. - Tiªu chuÈn x¸c ®Þnh hÕt §BP theo GOLD (2003). - TÝnh chi phÝ sö dông thuèc ®iÒu trÞ §BP cho tõng bÖnh nh©n. 2.2.4. Xö lý sè liÖu: TÊt c¶ sè liÖu ®îc xö lý theo ph¬ng ph¸p thèng kª y häc víi phÇn mÒm Epi.info 6.0. 2.3. Néi dung nghiªn cøu. 2.3.1. §Æc ®iÓm l©m sµng trong §BP cña BPTNMT vµ c¸c yÕu tè liªn quan: - Tû lÖ BN theo giíi, løa tuæi. - Tû lÖ BN theo tõng ®èi tîng vµ theo møc ®é §BP. - Giai ®o¹n cña BPTNMT, c¸c biÕn chøng, c¸c bÖnh phèi hîp. - C¸c triÖu chøng l©m sµng , cËn l©m sµng chñ yÕu trong §BP. 2.3.2. T×nh h×nh sö dông thuèc: - Ph¸c ®å ®iÒu trÞ §BP cña BPTNMT. - Phèi hîp c¸c nhãm thuèc. - C¸c thuèc kh¸ng sinh, corticoid, gi·n phÕ qu¶n, long ®êm : Tªn thuèc, lo¹i thuèc, d¹ng thuèc, ®êng dïng, hµm lîng, tû lÖ (%). - C¸c thuèc dïng phô trî. - LiÖu ph¸p oxy. - C¸c t¸c dông kh«ng mong muèn, c¸c thuèc kh¾c phôc t¸c dông kh«ng mong muèn. 2.3.3. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ vµ chi phÝ: - KÕt qu¶ ®iÒu trÞ: + KÕt qu¶ ®iÒu trÞ : Tèt, trung b×nh, kÐm theo tõng ®èi tîng QCS, BHYT, D. + Ngµy ®iÒu trÞ trung b×nh theo tõng ®èi tîng QCS, BHYT, D. + Thêi gian trung b×nh hÕt §BP. - Chi phÝ: ®îc tÝnh riªng cho tõng ®èi tîng: + Sè tiÒn trung b×nh mét ngµy ®iÒu trÞ. + Tæng sè tiÒn trung b×nh cho c¶ ®ît ®iÒu trÞ. + Sè tiÒn trung b×nh dïng cho tõng lo¹i thuèc : kh¸ng sinh, gi·n phÕ qu¶n, corticoid, long ®êm. PhÇn 3. kÕt qu¶ nghiªn cøu3.1. §Æc ®iÓm l©m sµng trong §BP cña BPTNMT vµ c¸c yÕu tè liªn quan.3.1.1. Tû lÖ BN theo løa tuæi, giíi tÝnh: Tuæi trung b×nh lµ 71,19 8, 67, tuæi thÊp nhÊt lµ 50, cao nhÊt lµ 88. B¶ng 3.1 : Tû lÖ BN theo løa tuæi, giíi tÝnh. 3.1.2. Tû lÖ BN theo ®èi tîng vµ theo møc ®é §BP cña BPTNMT: B¶ng 3.2 : Tû lÖ BN theo ®èi tîng vµ theo møc ®é §BP. H×nh 3.1 : BiÓu ®å tû lÖ bÖnh nh©n theo ®èi tîng vµ theo møc ®é §BP 3.1.3. TriÖu chøng l©m sµng vµ cËn l©m sµng trong §BP cña BPTNMT: B¶ng 3.3 : TriÖu chøng l©m sµng vµ cËn l©m sµng trong §BP. 3.1.4. C¸c biÓu hiÖn l©m sµng trong §BP cñaBPTNMT:B¶ng 3.4: Giai ®o¹n cña BPTNMT, biÕn chøng vµ bÖnh phèi hîp. 3.2. T×nh h×nh sö dông thuèc.3.2.1. Ph¸c ®å ®iÒu trÞ §BP cña BPTNMT, gåm 4 nhãm thuèc: B¶ng 3.5: C¸c nhãm thuèc ®iÒu trÞ §BP. H×nh 3.1 : BiÓu ®å c¸c nhãm thuèc ®iÒu trÞ §BP. 3.2.2. Phèi hîp c¸c nhãm thuèc: B¶ng 3.6: C¸c kiÓu phèi hîp c¸c nhãm thuèc. 3.2.3. C¸c kh¸ng sinh ®îc sö dông ®iÒu trÞ §BP cña BPTNMT: B¶ng 3.7: C¸c kh¸ng sinh ®îc sö dông ®iÒu trÞ §BP . H×nh 3.2 : BiÓu ®å tû lÖ c¸c nhãm kh¸ng sinh ®îc sö dông. 3.2.4. Phèi hîp kh¸ng sinh: B¶ng 3.8: C¸c kiÓu phèi hîp kh¸ng sinh. 3.2.5. Thay thÕ kh¸ng sinh: 3.9. Thay thÕ kh¸ng sinh. 3.2.6. C¸c thuèc gi·n phÕ qu¶n ®îc sö dông ®iÒu trÞ §BP cña BPTNMT: B¶ng 3.10: C¸c thuèc gi·n phÕ qu¶n ®îc sö dông ®iÒu trÞ §BP 3.2.7. C¸c thuèc corticoid ®îc sö dông ®iÒu trÞ §BP cña BPTNMT. B¶ng 3.11: C¸c thuèc corticoid ®îc sö dông ®iÒu trÞ §BP 3.2.8. C¸c thuèc phô trî. B¶ng 3.12. C¸c thuèc phô trî. 3.2.9. LiÖu ph¸p ®iÒu trÞ oxy trong §BP: Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t cña chóng t«i chØ cã 51 BN (28,81%) ®îc chØ ®Þnh sö dông oxy víi liÒu 2-5 lÝt/phót, thêi gian trung b×nh tõ 3-5 giê/ngµy. Nh vËy, viÖc chØ ®Þnh ®iÒu trÞ oxy cha chÆt chÏ, híng dÉn sö dông cha ®Çy ®ñ. 3.2.10. Mét sè t¸c dông kh«ng mong muèn khi sö dông thuèc. B¶ng 3.13: Mét sè t¸c dông kh«ng mong muèn. 3.2.10. C¸c thuèc kh¾c phôc t¸c dông kh«ng mong muèn.B¶ng 3.14: C¸c thuèc kh¾c phôc t¸c dông kh«ng mong muèn. 3.3.1. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ §BP cña BPTNMT. B¶ng 3.15: KÕt qu¶ ®iÒu trÞ §BP cña BPTNMT 3.3.2. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ theo tõng nhãm ®èi tîng. B¶ng 3.16: KÕt qu¶ ®iÒu trÞ theo tõng nhãm ®èi tîng. H×nh 3.6 : BiÓu ®å kÕt qu¶ ®iÒu trÞ theo c¸c ®èi tîng. 3.3.3. Chi phÝ sö dông thuèc. B¶ng 3.17: Chi phÝ sö dông thuèc theo tõng ®èi tîng. PhÇn 4. kÕt luËn vµ ®Ò xuÊt 4.1. KÕt luËn. 4.1.1. T×nh h×nh sö dông thuèc: ViÖc lùa chän thuèc cho hÇu hÕt bÖnh nh©n ®Òu tu©n thñ theo ph¸c ®å ®iÒu trÞ. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i cho thÊy: - Ph¸c ®å ®iÒu trÞ §BP: 4 nhãm thuèc, kh¸ng sinh vµ gi·n phÕ qu¶n lµ100%, corticoid lµ 81,92%, long ®êm lµ 83,05%. - Phèi hîp c¸c nhãm thuèc: ®a sè BN ®îc chØ ®Þnh kÕt hîp c¶ 4 nhãm thuèc víi 118 BN (66,67%). Phèi hîp 3 nhãm thuèc lµ 56 BN (31,64%). - Thuèc kh¸ng sinh: 100% BN ®îc chØ ®Þnh, gåm 4 nhãm víi 19 lo¹i thuèc vµ 33 biÖt dîc. - Thuèc gi·n phÕ qu¶n: 100% BN ®îc chØ ®Þnh gåm 6 lo¹i thuèc víi 10 biÖt dîc. - Thuèc corticoid: cã 81,92% BN sö dông víi 6 lo¹i thuèc, 7 biÖt dîc. - Thuèc long ®êm : chØ dïng 1 thuèc acetylcystein víi 3 biÖt dîc, ®îc chØ ®Þnh cho 147 BN (83,05%). 4.1.2. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ vµ chi phÝ: * KÕt qu¶ ®iÒu trÞ: - Tèt (65,54%), trung b×nh (20,34%), kÐm (14,12%). - Kết quả điều trị của QCSvà D cao hơn so với BHYT. - Ngµy ®iÒu trÞ trung b×nh: 12,74 ± 5,80. - Ngày điều trị trung bình của D ngắn hơn so với QCS và BHYT. - Thêi gian trung b×nh hÕt §BP: 10,62 ± 4,91. * Chi phÝ sö dông thuèc: Sè tiÒn sö dông thuèc ®iÒu trÞ trung b×nh cña D cao h¬n so víi QCS vµ BHYT. 4.2. §Ò xuÊt. - CÇn lµm kh¸ng sinh ®å ®Ó lùa chän thuèc kh¸ng sinh võa cã t¸c dông ®iÒu trÞ tèt §BP, võa cã gi¸ thµnh hîp lý. - ChØ ®Þnh sö dông oxy cÇn ®îc theo dâi chÆt chÏ, ®Çy ®ñ h¬n.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Khảo sát tình hình sử dụng thuốc điều trị đợt bùng phát của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại bệnh viện 103 (file ppt).ppt