Đề tài Khuyến khích phát triển hộ nông trại chăn nuôi gia đình với quy mô lớn, phát triển các cơ sở chế biến thịt, trứng, sữa tìm kiếm thị trường xuất khẩu

nói phÝa B¾c, ®iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn cô thÓ th«ng qua thêi tiÕt, khÝ hËu, ®Þa h×nh, giao th«ng thñy lîi. I.1 VÞ trÝ ®Þa lý X· Qu¶ng Minh n»m ë phÝa Nam cña huyÖn ViÖt Yªn, c¸ch trung t©m huyÖn 3 km, cã diÖn tÝch tù nhiªn lµ 572,26 ha, x· cã 5 th«n vµ (th«n Kh¶ Lý Th­îng lµ 1 trong 5 th«n) x· Qu¶ng Minh cã vÞ trÝ ®Þa lý nh­ sau: PhÝa B¾c gi¸p x· BÝch S¬n vµ Trung S¬n PhÝa §«ng gi¸p x· Hoµng Ninh PhÝa T©y, T©y Nam gi¸p x· Ninh S¬n PhÝa §«ng, §«ng Nam gi¸p thÞ trÊn NÕnh Qu¶ng Minh cã vÞ trÝ t­¬ng ®èi thuËn lîi trong giao l­u ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, x· cã 1 sè tuyÕn giao th«ng quan träng ch¹y qua nh­: TØnh lé 269 dµi 3,6 km, huyÖn lé ®­êng Bê Hå – Kh¶ Lý dµi 3.0 km, ®­êng NÕnh – Ninh S¬n – Chïa Bæ – V©n Hµ dµi 1,3 km nèi Qu¶ng Minh víi c¸c trung t©m kinh tÕ – x· héi nh­: thµnh phè B¾c Giang, thµnh phè B¾c Ninh, thµnh phè Hµ Néi. Víi vÞ trÝ cña m×nh, Qu¶ng Minh cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy tiÒm n¨n ®Êt ®ai còng nh­ c¸c nguån lùc kh¸c cho ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi. I.2 Thêi tiÕt khÝ hËu Qu¶ng Minh mang ®Çy ®ñ ®Æc tr­ng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa cña vïng §«ng B¾c B¾c Bé víi 2 mïa râ rÖt: mïa hÌ nãng Èm m­a nhiÒu tõ th¸ng 4 ®Õn hÕt th¸ng 8,chiÕm 85% l­¬ng m­a cña c¶ n¨m, nhiÒu nhÊt vµo c¸c th¸ng 7-8. Mïa ®«ng kh«, l¹nh Ýt m­a kÐo dµi tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau. KhÝ hËu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: nhiÖt ®é trung b×nh hµng n¨m 23,00C, nhiÖt ®é tèi cao tuyÖt ®èi lµ 35,00C, nhiÖt ®é thÊp nhÊt lµ 130C. Biªn ®é nhiÖt ®é biÕn ®éng hµng n¨m lµ 7 – 80C. L­îng m­a trung b×nh n¨m 1.500 – 1.600 mm, l­îng m­a th¸ng lín nhÊt lµ 700 mm, th¸ng thÊp nhÊt lµ 15 – 20 mm. §é Èm kh«ng khÝ trung b×nh n¨m 81% Cã 2 h­íng giã chÝnh lµ §«ng B¾c vµ §«ng Nam Víi nÒn nhiÖt ®é kh«ng cao, l­îng m­a lín, thêi tiÕt khÝ hËu Qu¶ng Minh t­¬ng ®èi thuËn lîi cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo h­íng ®a d¹ng hãa c©y trång vËt nu«i, cïng víi c¸c yÕu tè nguån n­íc vµ thæ nh­ìng rÊt thuËn lîi cho viÖc th©m canh t¨ng vô, chuyÓn ®æi c¬ cÊu mïa vô, t¨ng n¨ng suÊt c©y trång trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. I.3 §Êt ®ai X· Qu¶ng Minh cã tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn lµ 572,26 ha, so víi c¸c x· trong huyÖn, Qu¶ng Minh lµ 1 x· kh«ng réng song nh×n chung, ®Êt ®ai cña x· thÝch hîp víi nhiÒu lo¹i c©y trång nh­ c©y l­¬ng thùc, c©y rau mµu vµ c©y l©u n¨m, c©y ¨n qu¶ vµ cã thÓ øng dông nhiÒu m« h×nh n«ng nghiÖp ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Khi ®Õn ®Þa bµn x· Qu¶ng Minh dÔ nhËn thÊy diÖn tÝch ®Êt dµnh cho l©m nghiÖp rÊt Ýt, v× ®Þa bµn x· diÖn tÝch ®åi rõng gÇn nh­ kh«ng cã. DiÖn tÝch ®Êt chñ yÕu dµnh cho viÖc x©y dùng nhµ ë, ®­êng x¸ vµ trång lóa n­íc rau mµu, chuång tr¹i ch¨n nu«i, ®Þa h×nh ®Êt t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng, thÊp dÇn vÒ phÝa Nam. Kinh tÕ x· ph¸t triÓn theo h­íng ngµnh dÞch vô v× diÖn tÝch lµm ®Êt n«ng nghiÖp Ýt, nªn ngµnh ch¨n nu«i ph¸t triÓn vèn truyÒn thèng. I.4 Giao th«ng – thñy lîi 4.1 Giao th«ng HÖ thèng giao th«ng tõ l©u ®· ®­îc quan t©m, x· cã tØnh lé 269 dµi 3,6 km, huyÖn lé ®­êng bê Hå – Kh¶ Lý dµi 3,0 km, ®­êng NÕnh – Ninh S¬n – Chïa Bæ – V©n Hµ dµi 1,3 km ®©y lµ nh÷ng tuyÕn giao th«ng quan träng, gióp x· cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn giao l­u bu«n b¸n hµng hãa víi c¸c ®Þa ph­¬ng vµ thµnh phè kh¸c. Ngoµi ra trong toµn x· ®· c¬ b¶n bª t«ng h¸o ®­îc tuyÕn giao th«ng n«ng th«n do nh©n d©n ®ãng gãp. C¸c tuyÕn giao th«ng néi ®ång ®Òu ®­îc n©ng cÊp, më réng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho s¶n xuÊt vµ ®i l¹i cho nh©n d©n trong x·. 4.2 Thñy lîi Trªn ®Þa bµn x· kh«ng cã s«ng lín ch¶y qua, chØ cã hÖ thèng kªnh m­¬ng vµ mét sè hå lín chøa n­íc ®Ó t­íi cho ruéng ®ång khi mïa vô tíi. M¹ng l­íi thñy lîi cña x· giê ®©y ®· ®­îc chó ý x©y dùng song víi hÖ thèng kªnh m­¬ng nh­ hiÖn nay kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc hÕt nhu cÇu nguån n­íc vµ t¶i l­îng phï sa cho c¸c c¸nh ®ång trong x·. Trong thêi gian tíi x· cÇn quan t©m tíi vÊn ®Ò thñy lîi h¬n n÷a ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng óng ngËp vµo mïa m­a vµ kh« h¹n vµo mïa kh«. I.5 C¸c ®iÒu kiÖn kh¸c II. T×nh h×nh kinh tÕ – chÝnh trÞ – x· héi II.1 T×nh h×nh d©n sè – nguån lao ®éng cña x· Qu¶ng Minh Theo sè liÖu ®iÒu tra cña ban d©n sè kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh: tæng sè d©n trong toµn x· lµ 9726 ng­êi. 2288 hé gia ®×nh ph©n bè ë 5 th«n.........? d©n sè toµn bé lµ ng­êi kinh. D©n sè cña x· ph©n bè kh«ng ®Òu gi÷a c¸c th«n, ®«ng nhÊt lµ th«ng Kh¶ Lý Th­îng cã 3280 ng­êi, th«n §«ng Long: 2518 ng­êi, thÊp nhÊt lµ th«n KÎ cã 795ng­êi. Trong tæng sè d©n th× cã 5464 ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng chiÕm 56,18% d©n sè, trong ®ã d©n sè lao ®éng trong ngµnh n«ng nghiÖp lµ chñ yÕu vµ cã tr×nh ®é thÊp. 56,18% d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng ®©y lµ 1 ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ còng lµ ®iÒu kiÖn khã kh¨n. ThuËn lîi v× nã lµ nguån lao ®éng dåi dµo, s½n cã cña ®Þa ph­¬ng. NÕu tËn dông triÖt ®Ó th× sÏ gãp phÇn ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c ngµnh nghÒ t¹i ®Þa ph­¬ng, tõ ®ã n©ng cao ®êi sèng cña bµ con trong x·. Khã kh¨n v× d©n sè ngµy mét t¨ng trong khi ®ã ®Êt ®ai cã giíi h¹n, nhµ ë ngµy cµng chËt, viÖc lµm kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu ng­êi lao ®éng, ®Æc biÖt vµo lóc n«ng nhµn. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ph¶i t×m ra nh÷ng h­íng ®i nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho sè lao ®éng d­ thõa nµy. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã lµ ®­a nghÒ phô vµo s¶n xuÊt ®Æc biÖt lµ tÇng líp thanh niªn ®­îc khuyÕn khÝch ®i häc c¸c ngµnh nghÒ chuyªn nghiÖp, ®i lµm c«ng nh©n t¹i c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp ë khu c«ng nghiÖp. §Æc biÖt trong c¬ chÕ thÞ tr­êng më cöa viÖc xuÊt khÈu lao ®éng còng ®­îc bµ con nh©n d©n trong x· ®Æc biÖt quan t©m v× nã lµ con ®­êng mang l¹i thu nhËp t­¬ng ®èi cao kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o cuéc sèng mµ cßn gãp phÇn x©y dùng quª h­¬ng, lµng xãm. Lao ®éng vµ viÖc t¹i trang tr¹i gia ®×nh chó T¹ Quý Mïi: Gia ®×nh chó x©y trang tr¹i cuèi n¨m 2006 ®Çu n¨m 2007 b¾t ®Çu nu«i løa lîn thÞt ®Çu tiªn, trang tr¹i cã 2 vî chång chó lµm vµ thªm 1 ng­êi c«ng nh©n ë ®Þa ph­¬ng vµo lµm cïng. Ngoµi trang tr¹i gia ®×nh chó cã cöa hµng b¸n thøc ¨n ch¨n nu«i. C« chó cã 2 ®øa con ®ang ®é tuæi ®i häc chØ phô gióp ë gia ®×nh kh«ng tham gia vµo c«ng viÖc ch¨n nu«i víi bè mÑ. II.2 Kinh tÕ – x· héi 2.1 Kinh tÕ cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­í, d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng bé UBND, cïng víi sù nç lùc phÊn ®Êu cña nh©n d©n, nÒn kinh tÕ cña x· ®· cã b­íc chuyÓn biÕn tÝch cùc ®êi sèng cña nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, sè nhµ cao tÇng mäc lªn ngµy cµng nhiÒu vµ nhanh, kinh tÕ ph¸t triÓn theo ngµnh dÞch vô vµ ch¨n nu«i lµ chñ yÕu. Song vµo cuèi n¨m 2007 ®Çu 2008 thêi tiÕt l¹nh gi¸ dµi ngµy nªn vô chiªm xu©n diÖn tÝch m¹ gieo bÞ chÕt rÐt bµ con ph¶i gieo l¹i rÊt nhiÒu lÇn, vËt nu«i chËm lín chi phÝ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng ph¸t sinh cïng víi sù l¹m ph¸t chung cña ®Êt n­íc, sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña x· Ýt nhiÒu gÆp khã kh¨n. 2.2 X· héi *Gi¸o dôc - ®µo t¹o : Trªn c¬ së qu¸n triÖt chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. §¶ng ñy UBND x·, c¸c ngµnh tõ x· tíi th«n ®Òu ý thøc ch¨m lo cho sù nghiÖp gi¸o dôc nªn quy m« vµ chÊt l­îng gi¸o dôc cã chuyÓn biÕn tÝch cùc cô thÓ lµ: Gi¸o dôc mÇm non: cã 524 ch¸u, cã 6 nhµ trÎ t¹i tr­êng vµ 11 nhµ trÎ gia ®×nh. Sè trÎ ®Õn líp tõ 3 ®Õn 4 tuæi lµ 361 chÊu ®¹t 70%. Sè ch¸u 5 tuæi ®Õn líp lµ 109 ch¸u ®¹t 100%. Gi¸o dôc tiÓu häc: cã 2 tr­êng tiÓu häc víi 30 líp 796 häc sinh. Tû lÖ häc sinh kh¸ giái ®¹t 72%, 100% häc sinh xÕp lo¹i h¹nh kiÓm kh¸ tèt, kh«ng cã häc sinh bá häc. Sè häc sinh giái cÊp huyÖn, cÊp tØnh 24 em. BËc trung häc c¬ së: cã 25 líp víi 866 häc sinh, häc sinh kh¸, giái ®¹t 53%. Tû lÖ häc sinh tèt nghiÖp 99%. Tû lÖ häc sinh ®ç vµo cÊp 3 c«ng lËp ®¹t 61,8%. Nh×n chung c«ng t¸c gi¸o dôc cña x· ngµy cµng ®­îc bµ con ®Æc biÖt quan t©m, ®iÒu nµy gióp cho tr×nh ®é d©n trÝ cña ng­êi d©n ngµy mét n©ng cao, ®ång thêi còng høa hÑn mét t­¬ng lai t­¬i s¸ng cho thÕ hÖ con em sau nµy. Y tÕ – Ch¨m sãc søc kháe céng ®ång Trong nh÷ng n¨m qua, c«ng t¸c ch¨m sãc vµ kh¸m ch÷a bÖnh cho nh©n d©n cã chuyÓn biÕn tÝch cùc, ®¶m b¶o thêi gian trùc ë tr¹m x¸ x·: 24/24h, kh¸m ch÷a bÖnh vµ gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c tr­êng hîp bÖnh th«ng th­êng, chÊt l­îng kh¸m ch÷a bÖnh ®· ®­îc n©ng lªn. Trong n¨m 2007 toµn x· cã 7628 l­ît ng­êi ®Õn kh¸m ch÷a bÖnh t¹i tr¹m y tÕ. Hµng n¨m y tÕ x· thùc hiÖn tèt c¸c ch­¬ng tr×nh y tÕ quèc tÕ quèc gia nh­: tiªm chñng më réng ch¨m sãc b¶o vÖ bµ mÑ trÎ em, chiÕn dÞch uèng Va, tiªu ch¶y… ®¹t kÕt qu¶ cao. Y tÕ x· th­êng xuyªn phèi hîp víi y tÕ tuyÕn trªn vÒ kh¸m vµ ®iÒu trÞ t¹i tr¹m cho nh©n d©n trong x·. C«ng t¸c kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh ngµy ®­îc quan t©m vµ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch kh¶ quan tû lÖ gia t¨ng d©n sè tù nhiªn gi¶m dÇn qua c¸c n¨m. *V¨n hãa th«ng tin – thÓ dôc thÓ thao: -C«ng t¸c tuyªn truyÒn: Th­êng xuyªn duy tr× 6/6 ®µi truyÒn thanh x·, th«n lµm tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn chÝnh s¸ch ph¸p luËt cho nhµ n­íc vµ ho¹t ®éng cña c¸c ®Þa ph­¬ng. C«ng t¸c v¨n nghÖ thÓ thao: 5/5 th«n cã ®éi v¨n nghÖ quÇn chóng. Hµng n¨m x· ®· tæ chøc tèt c¸c héi thi v¨n hãa v¨n nghÖ, thÓ thao, tham gia c¸c gi¶i thÓ thao cña huyÖn vµ ®¹t ®­î gi¶i ba cÇu l«ng. C¸c c«ng tr×nh thiÕt chÕ v¨n hãa tiÕp tôc ®­îc cñng cè qu¶n lý vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông, c¸c th«n ®Òu cã nhµ v¨n hãa vµ lµ n¬i trung t©m sinh ho¹t v¨n hãa th«n xãm. C«ng t¸c x©y dùng nÕp sèng v¨n hãa: N¨m 2004 cã 5/5 th«n x©y dùng quy ­íc lµng v¨n hãa ®­îc UBND huyÖn phª duyÖt cã 1842 gia ®×nh ®­îc c«ng nhËn gia ®×nh v¨n hãa. Cã 4/5 th«n ®¹t tiªu chuÈn lµng v¨n hãa cÊp huyÖn trong ®ã cã 3 th«n ®Ò nghÞ lµng v¨n hãa cÊp tØnh. B­u ®iÖn v¨n hãa x·: hßa cïng víi xu thÕ chung, nhu cÇu vÒ th«ng tin liªn l¹c cña ng­êi d©n trong x· ®ang ph¸t triÓn kh¸ m¹nh c¬ së vËt chÊt cña ngµnh trong thêi gian qua t¨ng lªn ®¸ng kÓ, x· cã 1 b­u ®iÖn v¨n hãa x· vµ sè hé gia ®×nh cã ®iÖn tho¹i bµn ngµy cµng t¨ng. §ã lµ ch­a kÓ dÞch vô ®iÖn tho¹i di ®éng ®· rÊt thÞnh hµnh. *An ninh – Quèc phßng: Ban an ninh tõ x· tíi th«n ®· kiÖn toµn vËn ®éng nh©n d©n cïng tham gia tÊn c«ng, trÊn ¸p c¸c lo¹i téi ph¹m g©y mÊt trËt tù, trém c¾p tµi s¶n cña c«ng nh©n, bu«n b¸n sö dông ma tóy… d¶m b¶o trËt tù an toµn x· héi. TËp trung huÊn luyÖn ®éi qu©n tù vÖ lu«n ®Ò cao ý thøc c¶nh gi¸c s½n sµng chiÕn ®Êu chèng diÔn biÕn hßa b×nh. Hµng n¨m c«ng t¸c tuyÓn nghÜa vô qu©n sù cña x· ®Òu ®¹t 100% so víi chØ tiªu. 2.3 NhËn xÐt chung trong nh÷ng n¨m qua tuy gÆp nhiÒu khã kh¨n do ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt c¸c lo¹i bÖnh dÞch, sù thu hót ®Çu t­ tõ bªn ngoµi cßn chËm, nh­ng d­íi sù l·nh ®¹o trùc tiÕp vµ tËp trung cña §¶ng ñy x·, héi ®ång nh©n d©n UBND x· víi sù h­ëng øng tÝch cùc cña c¸c tÇng líp nh©n d©n nªn c¸c mÆt kinh tÕ ngµy cµng t¨ng tr­ëng m¹nh, ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña nh©n d©n trong x· ®­îc c¶i thiÖn, an ninh chÝnh trÞ ®­îc gi÷ v÷ng. C¸c ngµnh gi¸o dôc, y tÕ, v¨n hãa… cã b­íc chuyÓn biÕn tÝch cùc vµ ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu quan träng. C¬ së h¹ tÇng giao th«ng thñy lîi, ®iÖn n¨ng, th«ng tin liªn l¹c ®· ®­îc cñng cè vµ ®¸p øng c¬ b¶n nhu cÇu sö dông cña nh©n d©n còng nh­ phôc vô tèt cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Tuy nhiªn c¸c ngµnh kinh tÕ ch­a ph¸t huy hÕt ®­îc kh¶ n¨ng vµ xu thÕ m¹nh cña ®Þa ph­¬ng. C¬ cÊu c¸c ngµnh nghÒ cßn h¹n chÕ, n«ng nghiÖp vÉn chiÕm tû träng cao, ch­a khai th¸c hÕt thÕ m¹nh vÒ ®Êt ®ai vµ lao ®éng hiÖn cã. Trong nh÷ng n¨m tíi x· tiÕp tôc ®Èy m¹nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ, c¬ cÊu ngµnh nghÒ, lao ®éng còng nh­ khai th¸c c¸c lîi thÕ so s¸nh vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn, ®Æc biÖt lµ tµi nguyªn ®Êt. 3. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña trang tr¹i gia ®×nh chó T¹ Quý Mïi NÒn ®Êt cña trang tr¹i gia ®×nh lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh dån ®iÓn ®æi thöa tõ nh÷ng m¶nh ruéng nhá cña c¸c gia ®×nh trong th«n t¹o thµnh. Cuèi n¨m 2005 gia ®×nh chó ®æ ®Êt sau thµnh nÒn cao vµ tiÕn hµnh trång hoa mµu vµ ch¨n nu«i lîn thÞt t¹i nhµ ë. Gi÷a cuèi n¨m 2006 gia ®×nh c« chó tiÕn hµnh x©y dùng chuång tr¹i, ®­ìng x¸ vµ hÇm hè bioga. DiÖn tÝch cña trang tr¹i lµ 3600 m2.Trong ®ã diÖn tÝch chuång tr¹i lµ 500 m2, ao 8002. Cßn l¹i lµ diÖn tÝch dïng x©y hÇm bioga, ®­êng ®i, v­ên c©y kiÓng. §Çu n¨m d­¬ng lÞch 2007 gia ®×nh c« chó b¾t ®Çu nu«i løa lîn thÞt ®Çu tiªn, 200 con lîn thÞt trªn 20 « chuång trong tæng lµ 23 « chuång ®­îc x©y, mçi « chuång réng tõ 12 – 15m2. Gi÷a 2 d·y « chuång cã lèi ®i l¹i. S¸t chuång cã nhµ kho chøa thøc ¨n (thøc ¨n c«ng nghiÖp) cho lîn. Nguån nh©n lùc ë trang tr¹i gia ®×nh chó T¹ Quang Mïi: Ngoµi trang tr¹i ra c« chó cßn cã cöa hµng ®¹i lý cÊp I thøc ¨n ch¨n nu«i. Nªn gia ®×nh cã 3 c«ng nh©n, 1 c«ng nh©n lao ®éng ë trang tr¹i, 2 c«ng nh©n lµm viÖc chÝnh lµ vËn chuyÓn c¸m c«ng nghiÖp cho c¸c ®¹i lý nhá trong toµn huyÖn vµ 2 vî chång chó ®ãng vai trß võa lµ c«ng nh©n võa lµ chñ. III. T×nh h×nh ch¨n nu«i t¹i trang tr¹i gia ®×nh chó T¹ Quý Mïi vµ x· Qu¶ng Minh ViÖt Nam ta hiÖn nay cã h¬n 70% lao ®éng tham gia vµo ngµnh n«ng nghiÖp. Trong sè ®ã ®¹i bé phËn lµ nh÷ng ng­êi n«ng d©n g¾n víi tr×nh ®é v¨n hãa thÊp. Ngµnh n«ng nghiÖp trong ®ã cã ngµnh trång trät vµ ngµnh ch¨n nu«i. Song sù ph¸t triÓn cña ngµnh n«ng nghiÖp hiÖn nay ®ang cã xu h­íng chó träng ngµnh ch¨n nu«i h¬n, h­íng ngµnh ch¨n nu«i lµ ngµnh träng ®iÓm cña n«ng nghiÖp. §Ó cã h­íng ®i ®ã lµ do hiÖu qu¶ thùc tÕ mµ ngµnh ch¨n nu«i mang l¹i cho ng­êi ch¨n nu«i. C¸c trang tr¹i ch¨n nu«i cña ng­êi n«ng d©n hiÖn nay mäc lªn ngµy mét nhiÒu tiªu biÓu lµ x· Qu¶ng Minh vµ trang tr¹i cña chó T¹ Quý Mïi lµ mét trong c¸c trang tr¹i ®ã. Trang tr¹i cña gia ®×nh míi ®­îc x©y dùng tíi nay gia ®×nh chó míi cho xuÊt chuång ®­îc 3 løa lîn thÞt. Lîn nu«i hoµn toµn theo c¸c ph­¬ng thøc nu«i c«ng nghiÖp vµ chØ nu«i lîn thÞt. C¸c gièng lîn thÞt mµ gia ®×nh b¾t vÒ nu«i bao gåm c¸c gièng lîn Landrace, §¹i b¹ch, hoÆc lîn lai gi÷a lîn néi vµ lîn ngo¹i. Lóc 2 th¸ng tuæi tõ c¸c hé gia ®×nh nu«i lîn n¸i trong x· vµ ngoµi x·. Khi lËp trang tr¹i, gia ®×nh chó T¹ Quý Mïi chØ cã h­íng ch¨m nu«i lîn thÞt vµ sau ®ã cã ch¨n nu«i thªm gµ thÞt. Toµn bé vËt nu«i sö dông c¸m ¨n th¼ng. Cã 1 lîi thÕ lµ gia ®×nh vèn lµ ®¹i lý c¸m cÊp 1 nªn gia ®×nh chó võa kÕt hîp nu«i thö nghiÖm chÊt l­îng c¸m do c¸c nhµ m¸y, s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i cung cÊp võa cung cÊp trùc tiÕp cho ng­êi ch¨n nu«i. §©y lµ 1 ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong qu¸ tr×nh lµm kinh tÕ ch¨n nu«i cña gia ®×nh chó. II.2 Ch¨n nu«i gµ thÞt Cuèi 2007 trang tr¹i gia ®×nh chó T¹ Quý Mïi míi nu«i thö nghiÖm løa gµ thÞt ®Çu tiªn, víi sè l­îng lóc b¾t gµ con lµ 200 con. Gièng gµ nu«i thÞt ë trang tr¹i gåm gµ ri vµ gµ träi nu«i h­íng thÞt vµ sö dông hoµn toµn lµ thøc ¨n c«ng nghiÖp. §Õn nay gµ nu«i ë trang tr¹i ®· ®­îc 16 tuÇn tuæi, song do qu¸ tr×nh óm gµ con kh«ng ®óng kü thuËt ®· lµm chÕt 50 con (th¸ng 12 – 2007 ©m lÞch) céng víi thêi tiÕt rÐt dµi nªn gµ chËm lín, h¬n n÷a ®©y còng kh«ng ph¶i lµ c¸c gièng gµ chuyªn thÞt nªn thêi gian nu«i lín vµ xuÊt b¸n chËm h¬n. B¶ng 1: KÕt qu¶ ®iÒu tra ®µn gia sóc, gia cÇm ®· vµ ®ang ®­îc nu«i ë trang tr¹i t¹i gia ®×nh chó T¹ Quý Mïi th«n Kh¶ Lý – x· Qu¶ng Minh – ViÖt Yªn. Loµi N¨m Lîn thÞt (con) Gia cÇm Chã GD sau cai s÷a Giai ®o¹n choai Giai ®o¹n vç bÐo (con) gµ thÞt (Con) 2007 150 160 155 148 4 Quý I 2008 58 60 56 6 NhËn xÐt b¶ng 1: Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy trang tr¹i nu«i toµn bé lµ lîn thÞt ®Çu n¨m 2008 míi nu«i thö nghiÖm gµ thÞt, chã nu«i víi môc ®Ých b¶o vÖ trang tr¹i. DÔ nhËn thÊy ®©y lµ 1 trang tr¹i nhá víi quy m« ch¨n nu«i gia ®×nh. KÕt hîp gi÷a ®¹i lý c¸m cÊp 1 vµ nu«i trang tr¹i lîn thÞt, ®©y lµ thÕ m¹nh mµ kh«ng ph¶i gia ®×nh ch¨n nu«i nµo còng cã ®­îc. Võa lµ kh¸ch hµng lín l©u n¨m nu«i thö nghiÖm chÊt l­îng c¸m ¨n th¼ng cña lîn do nhµ s¶n xuÊt cung cÊp gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng v× lÊy c¸m ®­îc tËn gèc. Trang tr¹i vÉn ®ang ®­îc tiÕp tôc më réng vµ chuyÓn h­íng ch¨n nu«i xang nhiÒu lo¹i gia sóc kh¸c. Quy m« trng trai tuy míi ®­îc x©y dùng song ®©y còng lµ 1 m« h×nh kinh tÕ ch¨n nu«i mµ nhiÒu bµ con trong th«n x· ph¶i häc hái ®Ó lµm giµu kinh tÕ gia ®×nh. III.3 T×nh h×nh thó y 3.1 C«ng t¸c vÖ sinh phßng dÞch Víi m« h×nh trang tr¹i ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm lÊy thÞt, con gièng hoµn toµn mua ë ngoµi d©n, mçi løa nu«i l¹i mua ë mçi gia ®×nh 1 ®Õn 2 ®µn, ®Õn khi ®ñ c¸c « chuång trong trang tr¹i. Lîn nu«i thÞt lóc b¾t ®Çu nu«i ë trang tr¹i kho¶ng 2 th¸ng tuæi viÖc phßng bÖnh ë mçi gia ®×nh nu«i lîn con mµ tr­íc khi tr¹i b¾t vÒ cã sù kh¸c nhau. Cã nh÷ng gia ®×nh tù chñ ®éng tiªm phßng cho lîn rÊt tèt song kh«ng Ýt gia ®×nh cßn rÊt l¬ lµ trong viÖc phßng bÖnh cho lîn, nªn viÖc tiªm phßng nh¾c l¹i vµ theo dâi bÖnh cho lîn ë trang tr¹i rÊt phøc t¹p. ë tr­íc lèi ®i vµo trang tr¹i cã hè v«i bét s¸t trïng, viÖc ra vµo trang tr¹i dµnh cho nh÷ng ai cã nhiÖm vô, kh«ng cã phËn sù miÔn vµo tr¹i – hÕt giê lµm tr¹i khãa ®ãng vµ ®­îc b¶o vÖ. Hµng ngµy ng­êi ch¨n nu«i, thó y vÖ sinh chuång tr¹i thu gom ph©n n­íc tiÓu trong chuång lîn kh¬i th«ng cèng r·nh tho¸t n­íc quanh chuång, phun thuèc diÖt trïng xung quanh chuång nu«i, trång c©y bãng m¸t t¹o m«i tr­êng c©n ®èi trong trang tr¹i. §ång thêi kiÓm tra theo dâi ph¸t hiÖn chÈn ®o¸n, ®iÒu trÞ còng nh­ c¸ch ly nh÷ng con lîn èm. B¶ng 2: §iÒu tra kÕt qu¶ tiªm phßng cho ®µn lîn n¨m 2007 t¹i trang tr¹i N¨m Lo¹i gia sóc Lo¹i vaccine LiÒu l­îng ml/con Tæng gia sóc Tæng con tiªm Tû lÖ % THT 2 465 230 49,46 2007 Lîn sau cai s÷a DT 1 465 230 49,46 SuyÔn 2 465 230 49,46 NhËn xÐt: Qua b¶ng sè liÖu trªn cho ta thÊy tuy lµ m« h×nh ch¨n nu«i trang tr¹i song sè l­îng lîn ®­îc tiªm phßng so víi tæng sè lîn cã trong trang tr¹i lµ kh«ng cao. Gi¶i thÝch cho ®iÒu nµy, chñ trang tr¹i lµ chó T¹ Quý Mïi cho biÕt: lµ sè l­îng lîn kh«ng tiªm phßng khi b¾t vµo trang tr¹i lµ do ®· ®­îc tiªm phßng lóc lîn con theo mÑ vµ tiªm phßng nh¾c l¹i lóc ?lîn con t¹i c¸c gia ®×nh tr­íc kh b¾t bÒ trang tr¹i nu«i vµ ®ã còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu song kh«ng ai gi¸m ch¾c lµ ng­êi cung cÊp con gièng ®· tiªm phßng ®Çy ®ñ cho vËt nu«i khi ë gia ®×nh. Do vËy trang tr¹i cÇn quan t©m s¸t sao h¬n trong vÊn ®Ò phßng dÞch cho ®µn lîn nu«i cña trang tr¹i tr­íc vµ trong qu¸ tr×nh nu«i ®Ó ®µn lîn nu«i cña trang tr¹i an toµn vÒ dÞch bÖnh mang l¹i hiÖu qu¶ h¬n trong ch¨n nu«i. 3.2 C«ng t¸c ch÷a bÖnh Tuy ®· phßng bÖnh b»ng c¸ch sö dông vaccine song trong qu¸ tr×nh nu«i lîn vÉn cßn mét sè bÖnh x¶y ra (truyÒn nhiÔm), c¸c bÖnh néi khoa, ngo¹i khoa x¶y ra lÎ tÎ g©y thiÖt h¹i kh«ng nhá. Mét sè bÖnh th­êng gÆp trªn ®µn lîn cña trang tr¹i lµ bÖnh tiªu ch¶y, bÖnh viªm phæi, bÖnh tô huyÕt trïng, dÞch t¶, phã th­¬ng hµn. Tuy mét sè bÖnh vÉn th­êng xuyªn x¶y ra song do sù kiÓm tra theo dâi cña (c¸n bé thó y), c«ng nh©n ch¨n nu«i vµ thó y viªn hÇu hÕt c¸c ca bÖnh ®Òu ®­îc ph¸t hiÖn sím vµ ®iÒu trÞ ®¹t hiÖu qu¶ cao. Qua t×m hiÓu em ®­îc biÕt mét sè c¸ch xö lý nh÷ng bÖnh x¶y ra chñ yÕu nh­ sau: 1. §èi víi bÖnh tiªu ch¶y ë lîn, trang tr¹i th­êng dïng c¸c lo¹i thuèc: Tia – K.C, Sunovil – 10, Sulfadiazin 24%... sö dông nhanh cã hiÖu qu¶. 2. ®èi víi bÖnh viªm phæi trang tr¹i th­êng sö dông c¸c lo¹i kh¸ng sinh: kanamycin vµ kÕt hîp víi Tiamulin hay kÕt hîp gi÷a Tiamulin bíi Bio cho kÕt qu¶ ®iÒu trÞ rÊt tèt. 3. §èi víi bÖnh ghÎ dïng Hanmeetil tiªm 2 mòi, c¸ch nhau 3 – 4 ngµy, víi bÖnh giun phæi lîn dïng leuamysol hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ cao. 4. §èi víi bÖnh tô huyÕt trïng: trang tr¹i dïng c¸c kh¸ng sinh: Streptomycine (30 mg/kg P), sö dông Kanamycin (20mg/kg P) dïng ®iÒu trÞ 3 – 5 ngµy. IV. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña trang tr¹i IV.1 ThuËn lîi Tuy trang tr¹i míi ®­îc x©y dùng song hÖ thèng trang tr¹i vµ c¸c trang thiÕt bÞ chuyªn dïng ®· ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn n¨ng suÊt, chÊt l­îng ®µn lîn ngµy mét t¨ng. Trang tr¹i cã 1 c«ng nh©n chuyªn tr¸ch ë trang tr¹i vµ ®ã lµ 1 kü s­ ch¨n nu«i – thó y ®Çy kinh nghiÖm, lao ®éng ch¨m chØ, kû luËt cao vµ ®­îc tr¶ l­¬ng xøng ®¸ng. Trang tr¹i ®­îc x©y dùng gÇn ®­êng giao th«ng chÝnh nªn viÖc vËn chuyÓn lîn vµ thøc ¨n ra vµo trang tr¹i thuËn lîi. §iÒu kiÖn khÝ hËu t¹i khu vùc trang tr¹i ®ãng t­¬ng ®èi æn ®Þnh nªn kh«ng g©y ra biÕn ®éng lín cho c«ng t¸c ch¨n nu«i. IV.2 Khã kh¨n Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi, trang tr¹i cßn tån t¹i rÊt nhiÒu h¹n chÕ: C«ng t¸c phßng dÞch bÖnh cho lîn ë trang tr¹i cßn h¹n chÕ, ch­a ®­îc quan t©m vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ, ®iÒu ®ã ¶nh h­ëng tíi n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng ®µn lîn thÞt. ViÖc ra vµo trang tr¹i cña ng­êi kh«ng cã phËn sù vÉn diÔn ra, ®©y lµ vÊn ®Ò cÇn ®­îc kh¾c phôc ngay.C¸c gièng lîn ®­îc b¾t vÒ nu«i thÞt t¹i trang tr¹i lµ ë c¸c hé d©n trong ®Þa ph­¬ng, do ®ã nguån gièng vµ bÖnh dÞch khã x¸c ®Þnh. H¬n n÷a sau khi b¾t vÒ tr¹i ®ßi hái thêi gian æn ®Þnh ®µn. PhÇn II: Phôc vô s¶n xuÊt I. KÕt qu¶ phôc vô s¶n xuÊt Trong thêi gian thùc tËp tèt nghiÖp gÇn 4 th¸ng, c«ng viÖc cña kú thùc tËp cña em ®­îc thÓ hiÖn ë trang tr¹i gia ®×nh chó T¹ Quý Mïi song ngoµi thêi gian thùc tËp ë trang tr¹i em ®i theo thó y th«n Kh¶ Lý Th­îng vµo c¸c gia ®×nh trong d©n ®Þa ph­¬ng ch÷a trÞ bÖnh cho gia sóc vµ h­íng dÉn bµ con ch¨n nu«i sao cho phï hîp vµ ®¹t hiÖu qu¶ trong ch¨n nu«i. 1.C«ng t¸c ch¨n nu«i 1.1 C«ng t¸c chän gièng Qua ®iÒu tra thùc tÕ em nhËn thÊy c¸c gièng lîn ®ang ®­îc nu«i t¹i x· Qu¶ng Minh rÊt ®a d¹ng tõ lîn néi, lîn lai vµ lîn ngo¹i hoµn toµn còng cã. §iÒu ®ã còng ®ång nghÜa víi viÖc gièng lîn thÞt ®­îc nu«i t¹i trang tr¹i còng rÊt ®a d¹ng, nh­ng c¬ b¶n lµ lîn lai vµ lîn ngo¹i. §µn gµ nu«i thÞt 200 con, trong ®ã kh«ng cã riªng gièng gµ nµo, mµ gåm c¸c gièng gµ chäi, gµ l­¬ng ph­îng, gµ lai,t¹p giao, gµ ta… nªn sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu. §©y lµ løa gµ ®Çu tiªn ®­îc gia ®×nh ®­a vµo nu«i ë trang tr¹i cho nªn vÒ kinh nghiÖm nu«i vµ chÊt l­îng trong kh©u chän gièng cßn h¹n chÕ. Em còng rÊt vinh dùu khi mµ em ®· vÒ trang tr¹i gia ®×nh chó T¹ Quý Mïi thùc tËp, 1 phÇn v× trang tr¹i míi ®­îc x©y dùng, c«ng t¸c ch¨n nu«i vµ thó y míi trong kho¶ng thö nghiÖm ®Ó lÊy kinh nghiÖm, khi mµ c«ng nh©n vµ chñ trang tr¹i cßn thiÕu kinh nghiÖm trong ch¨n nu«i, em lµ 1 sinh viªn thùc tËp, víi vèn lý thuyÕt v÷ng vµng vµ vèn lµ con nhµ n«ng cha mÑ lµm n«ng nghiÖp, khi vÒ c¬ së em nhanh chãng ®­îc tin t­ëng vµ tÝn nhiÖm tõ chñ trang tr¹i còng nh­ c«ng nh©n lao ®éng trang tr¹i cña gia ®×nh. §Ó cã ®­îc gièng tèt, chóng ta ph¶i biÕt chän läc, ghÐp ®«i, giao phèi … nhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã, trong thêi gian thùc tËp em ®· tham gia vÒ mét sè néi dung phôc vô c«ng t¸c gièng. C¸ch chän lùa lîn nu«i thÞt nãi chung chän l¬n con m×nh dµi, l­ng th¼ng ®i ®øng nhanh nhÑn, ch©n cao, mâm ng¾n, l«ng m­ît, m«ng vai në. Th­êng chän nh÷ng con lai cã tû lÖ m¸u ngo¹i cµng cao th× cho n¨ng suÊt thÞt cµng cao. C¸ch chän gµ 1 ngµy tuæi: chän con cã c¬ thÓ ph¸t triÓn kháe m¹nh, l«ng b«ng xèp, m¾t s¸ng, më to, 2 má ®Òu nhau, khÐp kÝn, ch©n mËp bãng, c¸c ngãn ch©n t¸ch ®Òu nhau d¸ng ®i v÷ng ch¾c, v÷ng vµng nhanh nhÑn, bông to võa ph¶i, lç huyÖt kh« vµ ph¶n x¹ nhanh khi cã tiÕng ®éng. Ngoµi ra khi tham gia ch÷a bÖnh cho gia sóc ë ®Þa ph­¬ng em nhËn thÊy ë lîn n¸i hay m¾c bÖnh viªm tö cung, ©m ®¹o, bß, tr©u hay bÞ bÖnh s¸t nhau, sãt nhau lµm ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi chÊt l­îng chu kú ®éng dôc vµ thô thai ë gia sóc. C«ng t¸c gièng vµ thô tinh nh©n t¹o ë ®Þa bµn x· ch­a ®­îc chó ý ®óng møc, ®µn lîn, bß ®­îc thô tinh trùc tiÕp lµ nhiÒu, Ýt thô tinh nh©n t¹o. 1.2 Thøc ¨n Thøc ¨n lµ yÕu tè thø hai quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt, chÊt l­îng trong ch¨n nu«i. NÕu cã gièng tèt nh­ng thøc ¨n kh«ng ®¶m b¶o ®ñ thµnh phÇn dinh d­ìng hoÆc sè l­îng kh«ng ®ñ th× ch¨n nu«i kh«ng thÓ thµnh c«ng. NhËn thøc ®óng vai trß quan träng cña thøc ¨n trong ch¨n nu«i nªn trong thêi gian thùc tËp t¹i trang tr¹i em ®· t×m hiÓu nguån cung cÊp thøc ¨n cho gia sóc, gia cÇm cña trang tr¹i, xem xÐt kiÓm tra chÊt l­îng thøc ¨n vÒ: ®é Èm, mµu s¾c, mïi vÞ, vËt l¹, nÊm mèc… vÒ thµnh phÇn dinh d­ìng nh­ n¨ng l­îng trao ®æi, pr«tein th«, canxi, photpho… tõ ®ã ®èi chiÕu víi nhu cÇu dinh d­ìng cña vËt nu«i. VÒ nguån gèc, thµnh phÇn vµ gi¸ trÞ dinh d­ìng cña thøc ¨n ®­îc sö dông ë trang tr¹i. Qua t×m hiÓu vÒ nguån cung cÊp thøc ¨n cho gia sóc cña trang tr¹i em thÊy thøc ¨n cho lîn thÞt vµ gµ thÞt mµ trang tr¹i ®ang sö dông lµ thøc ¨n hçn hîp hoµn chØnh cã ®Çy ®ñ c¸c thµnh phÇn dinh d­ìng cÇn thiÕt ®èi víi tõng ®èi t­îng vËt nu«i, s¶n phÈm do nhµ m¸y chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc – gia cÇm Haviet s¶n xuÊt cã thµnh phÇn vµ gi¸ trÞ dinh d­ìng nh­ sau B¶ng 5: Thµnh phÇn vµ gi¸ trÞ dinh d­ìng cña thøc ¨n cho lîn thÞt. Do c«ng ty thøc ¨n ch¨n nu«i Haviet s¶n xuÊt (®¬n vÞ tÝnh trªn 1 kg thøc ¨n) Thµnh phÇn thøc ¨n Lo¹i c¸m B1 N¨ng l­îng trao ®æi (kcal/kg) tèi thiÓu 3050 §¹m tèi thiÓu % 15 X¬ tèi ®a % 6 Canxi tèi thiÓu – tèi ®a % 0,5 – 0,1 Muèi tèi thiÓu % 0,4 Photpho tèi thiÓu % 0,5 Lysine tèi ®a % 0,8 Methyonine tèi thiÓu % 0,5 §é Èm tèi ®a 13 B¶ng 6: Thµnh phÇn vµ gi¸ trÞ dinh d­ìng cña thøc ¨n Sö dông cho gµ thÞt do h·ng thøc ¨n ch¨n nu«i ? (®¬n vÞ tÝnh trªn 1 kg thøc ¨n) cho gµ thÞt 5 ngµy tuæi ®Õn xuÊt chuång Thµnh phÇn thøc ¨n Lo¹i c¸m 1221 N¨ng l­îng trao ®æi (kcal/kg) tèi thiÓu 2200 §¹m tèi ®a % 43 Canxi tèi thiÓu – tèi ®a % 3,5 – 4 Photpho tèi thiÓu % 1,2 Muèi tèi thiÓu – tèi ®a 0,9 – 1 Lysine tèi thiÓu % 2,3 Methyonin + systine tèi thiÓu 1,2 Treonine tèi thiÓu 1,2 C¸t s¹n tèi ®a 1,30 Aflafoxin tæng tèi ®a VÒ khÈu phÇn thøc ¨n cña vËt nu«i: víi thµnh phÇn vµ gi¸ trÞ dinh d­ìng cña tõng lo¹i thøc ¨n ®èi víi tõng lo¹i vËt nu«i nh­ v©y ta cã khÈu phÇn ¨n cho tõng ®èi t­îng nh­ sau: B¶ng 3: Tiªu tèn thøc ¨n vµ n­íc uèng cña lîn (­íc tÝnh) Tuæi/ träng l­îng NhiÖt ®é kh«ng khÝ ®Õn 200C NhiÖt ®é m«i tr­êng 20 – 400C (lit n­íc/ngµy) (kg TA/ngµy) (lit n­íc/ngµy) (kg TA/ngµy) 31 ngµy – 10 tuÇn (7 – 20 kg) 1,5 0,5 3 9 10 – 16 tuÇn (20 – 60 kg) 3,5 1,2 4 12 16 – 21 tuÇn (60 – 85 kg) 4,5 1,7 6,2 1,9 21 – 26 tuÇn (80 – 100 kg) 6,5 2,6 8,2 2,5 B¶ng 4: l­îng thøc ¨n vµ n­íc uèng tiªu thô hµng ngµy cña gµ thÞt Tuæi (tuÇn) Thøc ¨n (gram) N­íc uèng (mililit) 1 14 - 16 30 2 28 - 32 50 3 46 - 49 70 4 60 - 69 90 5 73 - 90 115 6 84 - 106 130 7 94 - 119 145 8 103 - 129 155 9 112 - 138 170 10 121 - 142 190 11 130 - 145 205 12 138 - 147 220 ChÊt l­îng vµ b¶o qu¶n thøc ¨n Thøc ¨n ®¶m b¶o chÊt l­îng víi ®Æc tÝnh lý hãa nh­ sau: Thøc ¨n kh«, t¬i, mïi th¬m nguyªn, kh«ng vãn côc, mµu vµng nh¹t vµ s¸ng, kh«ng Èm ­ít, kh«ng mèc… §iÒu kiÖn b¶o qu¶n thøc ¨n ®­îc trang tr¹i ®Æc biÖt quan t©m: cã nhµ kho chøa thøc ¨n riªng, cã sµn gç, chèng Èm, cã m¸i che kiªn cè, bao ngãi ch¾c ch¾n, kho kÝn ®¶m b¶o chuét kh«ng thÓ chui vµo, thøc ¨n cã thÓ cÊt gi÷ trong thêi gian dµi. 1.3 Ch¨m sãc, nu«i d­ìng, tËp huÊn khuyÕn n«ng trang tr¹i n¬i em thùc tËp míi ®­îc x©y dùng, chñ trang tr¹i vµ c«ng nh©n ®Òu ch­a v÷ng vµng vÒ kinh nghiÖm ch¨n nu«i vµ thó y, em lµ mét sinh viªn s¾p ra tr­êng víi vèn lý thuyÕt ®­îc häc ë tr­êng céng thªm vèn sinh ra lµ con nhµ n«ng nªn khi vÒ trang tr¹i víi tinh thÇn ham häc hái vµ ch¨m chØ, cïng lao ®éng vµ x©y dùng trang tr¹i, ch¨m sãc, nu«i d­ìng lîn, gµ nh­ mét c«ng nh©n b×nh th­êng, em nhanh chãng ®­îc tin t­ëng vµ tÝn nhiÖm tõ chñ trang tr¹i vµ c«ng nh©n n¬i ®©y. C«ng viÖc hµng ngµy trong thêi gian thùc tËp cña em còng nh­ mét c«ng nh©n b×nh th­êng, em ®· cïng c«ng nh©n thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc hµng ngµy trong trang tr¹i vµ biÖn ph¸p kü thuËt ch¨m sãc, nu«i d­ìng lîn thÞt, gµ thÞt trong tr¹i cô thÓ: Hµng ngµy ®Õn giê lµm viÖc, em vµo thay trang phôc b¶o hé lao ®éng, chuÈn bÞ c¸c dông cô cÇn thiÕt. Sau ®ã xuèng khu vùc chuång tr¹i ®Ó kiÓm tra søc kháe ®µn lîn thÞt, gµ thÞt. §Çu tiªn lµ kiÓm tra søc kháe nh÷ng con lîn ®ang ®­îc theo dâi vµ ®iÒu trÞ, sau ®ã kiÓm tra søc kháe ®µn lîn ph¸t hiÖn nh÷ng con kh«ng b×nh th­êng råi b¸o cho chñ trang tr¹i vµ chuÈn bÞ thuèc ®iÒu trÞ kÞp thêi. TiÕp theo dän ph©n röa chuång vµ cho lîn ¨n, theo dâi lîn ¨n vµ ®¸nh dÊu nh÷ng con ¨n kÐm, kh«ng ¨n ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi, cho gµ ¨n, thay n­íc uèng cho gµ, kiÓm tra nhiÖt ®é chuång nu«i, vµ ®Öm lãt. Sau ®ã phun diÖt trïng m«i tr­êng xung quanh. Trang tr¹i nhá h¬n n÷a nu«i toµn bé lîn thÞt vµ gµ thÞt nªn c«ng viÖc kh«ng nhiÒu. Ngoµi thêi gian tham gia ë trang tr¹i em theo c¸n bé thó y th«n ch÷a trÞ bÖnh cho gia sóc. Ngoµi ra em cßn h­íng dÉn bµ con chÕ biÕn thøc ¨n ®óng kü thuËt tõ mét sè s¶n phÈm n«ng nghiÖp nh­ chÕ biÕn ®Ëu t­¬ng lµm thøc ¨n bæ xung ®¹m cho gia sóc, gia cÇm b»ng c¸ch ta rang ®Ëu t­¬ng lªn sau ®ã nghiÒn nhá trén lÉn vµo thøc ¨n kh¸c cho vËt nu«i ¨n, do mïi th¬m ngon cña ®Ëu t­¬ng sÏ kÝch thÝch tÝnh thÌm ¨n cña con vËt lµm cho con vËt ¨n nhiÒu h¬n, t¨ng kh¶ n¨ng tiªu hãa vµ hÊp thu thøc ¨n. ChÕ biÕn s½n b»ng c¸ch ph¬i kh« hoÆc gät vá ng©m trong n­íc sau ®ã míi ®em nÊu chÝn cho con vËt ¨n. ChÕ biÕn ®u ®ñ b»ng c¸ch khÝa ®u ®ñ cho ch¶y hÕt nhùa ng©m trong n­íc 10 – 20 phót råi ®em nÊu cho gia sóc ¨n. Em ®· h­íng dÉn cho 1 gia ®×nh nu«i bß thÞt ë th«n §«ng Long c¸ch ñ r¬m víi uree – rØ mËt lµm thøc ¨n bæ sung ®¹m phiprotit cho bß c¸ch lµm: ChuÈn bÞ hè ñ: hè ñ cã thÓ lµ hè ch×m hoÆc dïng bao lilong dÇy cã d©y buéc chÆt Nguyªn liÖu lµ r¬m, r¬m chÆt ng¾n kho¶ng 20 – 25 cm xÕp thµnh tõng líp, mçi líp dµy 80 cm, mçi líp t­íi hçn hîp urª - rØ mËt lªn trªn. Urª 4% vµ 0,5 lÝt rØ mËt (kh«ng cã cã thÓ sö dông ®­êng phiªn) víi 100 kg r¬m kh«. Cø 10 kg r¬m th× t­íi 10 l hçn dÞch urª - rØ mËt t­íi ®Òu theo líp, sau ®ã b¶o qu¶n kÝn sau 7 – 10 ngµy ñ, b¾t ®Çu lÊy ra vµ cho bß ¨n. Khi cho ¨n nªn kÕt hîp víi thøc ¨n xanh. KÕt qu¶ lµ bß ®Òu ¨n hÕt l­îng thøc ¨n, tuy nhiªn míi ®Çu ta ph¶i tËp ch chóng ¨n quen dÇn, sau 1 – 2 ngµy bß ¨n quen vµ thÝch ¨n. Cã thÓ nãi bµ con n¬i ®©y rÊt nhiÖt t×nh vµ cã tinh thÇn häc tËp cao. Khi em phæ biÕn c¸ch lµm vµ chÕ biÕn c¸c lo¹i thøc ¨n th× bµ con nhiÖt t×nh l¾ng nghe ®ång thêi ¸p dông ngay vµo thùc tÕ s¶n xuÊt. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cÇn quan t©m h¬n n÷a ®Õn c«ng t¸c khuyÕn n«ng – khuyÕn l©m cÇn th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi chuyÓn giao khoa häc kü thuËt trong s¶n xuÊt ch¨n nu«i ®Ó bµ con n¾m b¾t ®­îc kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ kü thuËt trång vµ chÕ biÕn c¸c lo¹i thøc ¨n cho gia sóc, gia cÇm. Tõ ®ã biÕt tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ trong ch¨n nu«i mµ vÉn mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. II.2 C«ng t¸c thó y 2.1 C«ng t¸c phßng bÖnh 2.1.1 Tham gia vÖ sinh chuång tr¹i c¬ së ch¨n nu«i Hµng ngµy, tr­íc khi vµo khu vùc chuång tr¹i ph¶i thay ®å b¶o hé lao ®éng (quÇn ¸o, gang tay, ñng ch©n) vµ s¸t trïng qua hè v«i bét. Vµo chuång dän ph©n vµ n­íc tiÓu sau ®ã phôt röa chuång tÊt c¶ th¶i vÒ bioga, kh¬i th«ng r·nh tho¸t n­íc, ph©n. Hµng tuÇn lµm cá, ph¸t quang c©y cèi, phun thuèc s¸t trïng khu vùc chuång tr¹i vµ m«i tr­êng xung quanh. Hµng th¸ng, quÐt m¹ng nhÖn, röa trÇn nhµ…trång thªm c©y kiÓng lÊy mµu xanh, bãng m¹t, t¹o m«i tr­êng hµi hßa cho trang tr¹i. 2.1.2 KÕt qu¶ tiªm phßng cho lîn thÞt vµ gµ thÞt trong thêi gian thùc tËp §èi víi lîn tiªm 3 lo¹i vaccine: vaccin dÞch t¶, vaccine tô huyÕt trïng vµ vaccine suyÔn lîn. ®èi víi ga tiªm vaccine cóm gµ (H5N1) B¶ng 7: KÕt qu¶ tiªm phßng cho lîn vµ gµ trong thêi gian thùc tËp t¹i trang tr¹i gia ®×nh chó T¹ Quý Mïi Lo¹i gia sóc Lo¹i vaccine LiÒu l­îng ml/con Tæng ®µn Tæng sè con tiªm Tû lÖ % Lîn Tô huyÕt trïng 2 176 82 46,59 DÞch t¶ 1 176 82 46,59 SuyÔn 2 176 82 46,59 Gµ H5N1 0,3 – 0,5 148 148 100 Marek 0,2 200 200 100 Newcastle 0,1 – 0,2 200 200 100 Gumboro Nhá m¾t 1 giät 200 200 100 NhËn xÐt b¶ng 7: Qua kÕt qu¶ tiªm phßng ë b¶ng céng víi nhËn thÊy tû lÖ tiªm phßng lîn kh«ng cao. §iÒu nµy do c¸c nguyªn nh©n: Do tr­íc khi lîn ®­îc b¾t vÒ trong tr¹i ®· ®­îc tiªm ®Çy ®ñ c¸c lo¹i vaccine do ng­êi d©n chñ ®éng tiªm. Do lîn nu«i ë trang tr¹i kh«ng ®ång lo¹t 1 løa mµ cã c¸c giai ®o¹n tuæi: sau cai s÷a, lîn choai vµ lîn vç bÐo vµ lîn trang tr¹i ®Òu ®­îc tiªm phßng ë giai ®o¹n sau cai s÷a. Nªn nh÷ng con kh«ng ®­îc tiªm lµ do kh«ng thuéc ®èi t­îng tiªm. 2.2 KÕt qu¶ ®iÒu trÞ bÖnh cho gia sóc – gia cÇm Trong thêi gian thùc tËp tèt nghiÖp mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n trong phÇn phôc vô s¶n xuÊt lµ tham c«ng t¸c ®iÒu trÞ bÖnh cho gia sóc – gia cÇm, viÖc ®ã víi em kh«ng chØ thùc hiÑn ë trang tr¹i mµ ngoµi ra em cßn tham gia c«ng t¸c ®iÒu trÞ bÖnh cho gia sóc – gia cÇm cïng c¸n bé thó y th«n trªn ®Þa bµn ®Þa ph­¬ng vµ ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Em xin tr×nh bµy sau ®©y mét sè bÖnh gia sóc ®· gÆp vµ triÖu chøng, ®iÒu trÞ vµ kÕt qu¶ 2.2.1 BÖnh truyÒn nhiÔm TriÖu chøng: lîn sèt cao 41 – 420C, bá ¨n, khã thë, s­ng vïng hÇu, niªm m¹c ®á sÉm, cã nèt xuÊt huyÕt ë vïng da máng nh­ bông, bÑn, tai, ngùc… Thuèc ®iÒu trÞ: RP: Gentamycin: 5ml/50kgP Analgin 30%: 1ml/15 kg P B.comlex: 1ml/5kg P Chó ý: ngµy tiªm 2 lÇn liªn tôc trong trong 3 ngµy KÕt qu¶ ®iÒu trÞ 1.2 BÖnh ®ãng dÊu lín TriÖu chøng: Lîn mÖt mái, bá ¨n hoÆc ¨n Ýt, sèt 41 – 420C ph©n t¸o, tr­êng hîp nÆng trªn da xuÊt hiÖn, nh÷ng nèt xuÊt huyÕt ®a h×nh th¸i kh¸c nhau ë vïng da máng bông, tai, bÑn. Khi Ên tay vµo nh÷ng ®¸m xuÊt huyÕt th× nã mÊt ®i, khi bá tay ra th× nã trë l¹i tr¹ng th¸i nh­ cò. Thuèc ®iÒu trÞ RP Streptomycin: 40mg/kg P Pennicllin: 40000 UI/kg P Analgin 30%: 3ml/ 15kg P, Bcomplex: 1ml/5kg P Tiªm b¾p chia thµnh 2 lÇn/ngµy, ®iÒu trÞ liªn tôc trong 3 – 4 ngµy. KÕt qu¶: ®iÒu trÞ 4 con khái c¶ 4 1.3 Tô huyÕt trïng bß (P: 150 – 200 kgP) triÖu chøng: bß mÖt mái, m¾t lê ®ê, sèt 39,5 – 410C, 4 ch©n run, co c¬, cã thÓ liÖt ch©n. thuèc ®iÒu trÞ RP Streptomycin: 3g/150 kg P Pennicllin: 1000000 UI/kg P Kanamycin: 1ml/10 kg P Aualgin 30%: 3ml/15kg P Cafein: 5ml/150kg P B.complex: 10 ml/150 kg P §iÒu trÞ ngµy 1 lÇn, liªn tôc trong 3 ngµy kÕt qu¶: ®iÒu trÞ 12 con khái 12 con 1.4 BÖnh b¹ch lþ gµ TriÖu chøng: gµ mÖt mái, ñ rò, kh«ng ¨n, tôm l¹i tõng ®¸m ph©n tiªu ch¶y mµu tr¾ng, hËu m«n dÝnh ph©n. ®iÒu trÞ: RP Ampicillin: 50 – 100 mg/kg P/ ngµy (tiªm b¾p) B.complex: 5 – 10 mg/kg P/ ngµy Dïng liªn tôc 3 – 5 ngµy KÕt qu¶: ®iÒu trÞ 148 con khái 145 con 1.5 BÖnh tô huyÕt trïng gµ TriÖu chøng: Gµ ®ét ngét cã con chÕt, gµ mÖt mái, mµo tÝm t¸i, ®i l¹i chËm ch¹p, liÖt ch©n, cã con liÖt c¸nh, ph©n tiªu ch¶y thÊt th­êng, tr¾ng lo·ng hoÆc tr¾ng xanh hoÆc cã m¸u t­¬i, thë khã, n­íc mòi, n­íc miÕng ch¶y. ®iÒu trÞ RP Gentamycin: 40 mg/kg P Ampicillin: 50 mg/kg P B.complex: 5 – 10 mg/kg P Dïng liªn tôc 3 – 5 ngµy KÕt qu¶: ®iÒu trÞ 3 khái 3 2.2.2 BÖnh tiªu ch¶y ë lîn TriÖu chøng: lîn mÖt mái, chËm ch¹p, ¨n kÐm, thêi kú ®Çu ph©n nh·o, sau lo·ng nh­ n­íc, ph©n dÝnh quanh hËu m«n, hai bªn m«ng, ®u«i, con vËt gÇy sót nhanh. Thuèc ®iÒu trÞ RP Enzo – Nam Th¸i: 1ml/5 kg P B.complex: 1m/5 kg P Tiªm b¾p ngµy 1 lÇn, liªn tôc trong 3 ngµy KÕt qu¶: ®iÒu trÞ 25 con khái 25 con 2.2.3 BÖnh tiªu ch¶y ë bª triÖu chøng: con vËt mÖt mái, kÐm ¨n, ph©n nh·o, dÝnh bÕt quanh hËu m«n. thuèc ®iÒu trÞ: RP Enzo – Nam Th¸i: 1ml/10 kg P B.complex: 1m/10 kg P A.tropin: 1 èng Vitamin C: 1 èng Tiªm b¾p ngµy 1 lÇn, liªn tôc trong 3 ngµy KÕt qu¶: ®iÒu trÞ 2 con khái c¶ 2 2.3 BÖnh ký sinh trïng bÖnh ký sinh trïng lµ nh÷ng bÖnh do nh÷ng sinh vËt ký sinh trªn c¬ thÓ g©y ra lµm suy kiÖt søc kháe dÇn dÇn dÉn tíi chÕt. 3.1 BÖnh s¸n l¸ gan bß triÖu chøng: bß suy nh­îc, gÇy yÕu, niªm m¹c nhît nh¹t, l«ng xï dÔ rông, cã biÓu hiÖn cña rèi lo¹n tiªu hãa, ph©n nh·o thuèc ®iÒu trÞ: RP Bio – Alben: 1 viªn/ 150 kg P Cho uèng 1 liÒu duy nhÊt sö dông kÕt hîp víi c¸c thuèc trî søc, trî lùc cho ¨n uèn tèt nh­: Cafein: 10ml/100 kg P Vitamin B1: 10 ml/100 kg P kÕt qu¶: ®iÒu trÞ 5 con khái 4 con, 1 con ch­a khái h¼n 3.2 BÖnh giun ®òa bª nghÐ triÖu chøng: bª nghÐ gÇy sót nhanh ¨n uèng kÐm, l­êi bó, l«ng xï, bông áng, thØnh tho¶ng cã c¬n ®au bông, cã ph¶n øng kªu, ph©n mµu vµng nh¹t, mïi thèi kh¼m thuèc ®iÒu trÞ RP Levamysol: 1ml/10kg P B.complex: 1ml/10kg P Tiªm b¾p 1 lÇn duy nhÊt kÕt qu¶: ®iÒu trÞ 7 con khái 6 con, 1 con ch­a khái h¼n 3.3 BÖnh cÇu trïng gµ triÖu chøng vµ bÖnh tÝch: gµ ñ rò, chËm ch¹p, xï l«ng, s· c¸nh, tiªu ch¶y, ph©n nh·o, ®«i khi cã m¸u. Mæ kh¸m: ruét non s­ng to, mÊt kh¶ n¨ng nhu ®éng, ngoµi ra cßn cã dÞch nhÇy lÉn m¸u. thuèc ®iÒu trÞ: RP ESB3 pha 1 g/lit n­íc Cho uèng liªn tuch 3 – 5 ngµy. Bæ sung thuèc bæ vµ vitamin K kÕt qu¶: ®iÒu trÞ 224 con, khái 220 con 2.4 BÖnh ngo¹i s¶n khoa 4.1 Hecni bao dÞch hoµn toµn ë lîn triÖu chøng: quan s¸t thÊy bao dÞch hoµn toµn to kh¸c th­êng nhÊt lµ bªn bÞ hecni, khi lîn ¨n no, bao dÞch hoµn cµng to dÔ dµng nhËn biÕt. ®iÒu trÞ: ph¶i dïng phÉu thuËt ngo¹i khoa ®Ó ®iÒu trÞ kÕt hîp thiÕn lîn ®ùc. Qu¸ tr×nh kh©u vÕt mæ sau khi ®· b«i kh¸ng sinh vµ kh©u da theo ph­¬ng ph¸p tõng mòi th«ng th­êng. Sau ®ã tiªm Ampicillin + Penicillin trong 3 ngµy kÕt qu¶: ®iÒu trÞ 8 con, khái c¶ 8 4.2 BÖnh nÊm ngoµi ra ë bß triÖu chøng: ngoµi da cña bß cã m¶ng v¶y kh«, bß ngøa hay cä m×nh vµo thµnh chuång. Thuèc ®iÒu trÞ: RP Ivermectin: 4ml/50 kg P Mì ZnO: b«i ngoµi da bÞ nÊm Tiªm 2 mòi liªn tôc trong 2 ngµy, tuÇn sau tiªm nh¾c l¹i 3 lÇn kÕt qu¶: ®iÒu trÞ cho 3 con bß, khái c¶ 3 4.3 BÖnh viªm tö cung (bß c¸i) TriÖu chøng: cã dÞch viªm s¸nh ®Æc mµu vµng nh¹t ch¶y ra ë ®­êng sinh dôc cña bß, thêi kú ®Çu lo·ng sau ®ã ®Æc dÇn vµ dÝnh ë mÐp ©m hé, d­íi kheo ch©n, 2 bªn m«ng. Bß sèt nhÑ, kÐm ¨n, l­îng s÷a gi¶m. Thuèc ®iÒu trÞ: RP KmnO4 1%: 1,5 l/con. Sö dông dông cô ®Ó thôt röa 1 lÇn/ngµy trong 4 ngµy Toµn th©n tiªm kh¸ng sinh vµ thuèc bæ RP Penicillin: 3000.000 UI Streptomycin: 3 g Cafein: 15 ml Vitamin B1: 10 ml Tiªm b¾p ngµy 1 lÇn liªn tôc trong 4 ngµy KÕt qu¶: ®iÒu trÞ 4 con khái c¶ 4 4.4 BÖnh kh㠮Πë bß (®Çu vµ 1 ch©n tr­íc ra tr­íc) triÖu chøng: bß kh㠮Πdo thai nghÞch chØ cã ®Çu vµ 1 ch©n tr­íc thß ra ngoµi vµ 1 ch©n tr­íc cßn l¹i th× bÞ quÆp l¹i. Thêi gian ®Î kÐo dµi. thuèc ®iÒu trÞ RP S¸t trïng tay, ®i g¨ng tay ®­a g¨ng tay vµo ®­êng dinh dôc cña bß, lùa l«i ch©n tr­íc bÞ quÆp sao cho th¼ng ra nh­ ch©n kia, kÕt hîp l«i thai ra cïng víi c¬n rÆn cña bß nÕu bß rÆn ®Î yÕu th× tiªm thªm oxy tocine 0,08 ml/ kg P kÝch bß rÆn ®Î tiÕn hµnh ®ì ®Î b×nh th­êng cho bß kÕt qu¶: ®iÒu trÞ 2 con, an toµn c¶ 2 4.5 BÖnh kh㠮Πë lîn n¸i Nguyªn nh©n: do lîn n¸i giµ c¬n rÆn ®Î yÕu TriÖu chøng: qu¸ tr×nh ®Î diÔn ra b×nh th­êng, thai thuËn cæ tö cung më, khi lîn n¸i rÆn ®Î th× thai ra ngoµi xoang chËu khi ngõng rÆn thai trë vÒ vÞ trÝ c. Sau mét thêi gian rÆn ®Î th× lîn mÖt mái lµm c¸c c¬n rÆn ®Î th­a vµ yÕu dÇn Thuèc ®iÒu trÞ RP Oxytocin: 0,08 ml/kg P B.complex: 0,1 ml/ kg P Cafein: 1ml/ 10 kg P Tiªm b¾p 1 lÇn duy nhÊt kÕt qu¶: ®iÒu trÞ 2 con an toµn c¶ 2 nh­ vËy trong thêi gian thùc tËp t¹i trang tr¹i gia ®×nh chó T¹ Quý Mïi, ®­îc sù gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu kiÖn cña trang tr¹i vµ thó y th«ng Kh¶ Lý Th­îng em ®· cã c¬ héi trÞ nhiÒu bÖnh ë gia sóc vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh kÕt qu¶ ®iÒu trÞ ®­îc tæng hîp qua b¶ng d­íi ®©y: B¶ng 8: Tæng hîp kÕt qu¶ ®iÒu trÞ gia sóc, gia cÇm ë trong thêi gian thùc tËp Sè TT Tªn bÖnh Thuèc ®iÒu trÞ vµ liÒu l­îng Sè con ®iÒu trÞ (con ) Sè con khái (con) Thêi gian ®iÒu trÞ (ngµy) Ghi chó 1 Tô huyÕt trïng Gentamycin: 5ml/50 kg P 3 Analgin 30%: 3ml/15 kg P B.complex: 1ml/5 kg P 2 ®ãng dÊu lîn Streptomycin: 20 mg/ kg P 4 4 3 - 5 Penicillin: 40000UI/kg P Analgin: 3ml/15 kg P B.complex: 1ml/5 kg P 3 Tô huyÕt trïng bß Kanamycin10%:1ml/10kgP 12 12 3 Streptomycin:3mg/150 kg P Penicillin:1000000UI/kg P Analgin: 3ml/ 15kg P B.complex: 1ml/10 kg P Cafein: 5ml/150 kg P 4 B¹ch lþ gµ Ampicillin:50– 100 mg/kgP 148 145 3 - 5 B.complex: 5 – 10mg/kg P 5 Tô huyÕt trïng gµ Gentamycin:40mg/kg P 140 139 3 - 5 Ampicillin:50 mg/kgP B.complex: 5 – 10mg/ kg P 6 Viªm phæi lîn Genta – tylo: 1ml/10mg P 3 3 2 B.complex: 1ml/ kg P 7 Tiªu ch¶y ë lîn Enzo – Nam Th¸i:1mg/5kg 25 23 3 B.complex: 1ml/5 kg P 8 Tiªu ch¶y ë bª Enzo–Nam Th¸i:1mg/10kg 2 2 3 Atropin: 1 èng Vitamin C:1èng B. complex: 1ml/ 10kg P 9 S¸n l¸ gan bß BTO – alben: 1 viªn 5 4 1 1 con ch­a khái h¼n Cafein: 0,1 ml/ kgP B. complex: 1ml/ 10kg P 10 Giun ®òa bª nghÐ Levamysol: 1ml/10kg P 7 6 1 1 con ch­a khái h¼n B.complex: 1mg/10 kg P 11 CÇu trïng gµ ESB3:1g/1lit n­íc 224 220 3 - 5 Vitamin K: 5 – 10 mg B.complex: 5 – 10mg/kg P 12 BÖnh kh㠮Πlîn n¸i Oxytocin:0,08ml/kg P 2 2 1 Cafein: 0,1ml/kg P B. complex: 1ml/ 5kg P 13 Viªm tö cung bß KmnO4 1%: ,15 lÝt 4 4 4 KMNO4 Thôt röa tö cung Penicillin: 3000000UI/kg P Streptomycin:3g Cafein: 15ml Vitamin B1: 10ml; Qua b¶ng sè liÖu trªn cho ta thÊy qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ bÖnh cho ®µn gia sóc ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. §iÒu ®ã lµ do sù theo dâi s¸t sao cña c«ng nh©n vµ em trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i tr¹i vµ do ng­êi d©n ph¸t hiÖn bÖnh sím ®iÒu trÞ kÞp thêi, dïng ®óng thuèc, ®óng liÒu l­îng vµ liÖu tr×nh ®iÒu trÞ. §Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt h¬n n÷a th× chóng ta ph¶i nhanh nh¹y trong viÖc cËp nhËt th«ng tin, t×m ra c¸c lo¹i thuèc cã gi¸ thµnh h¹ mµ hiÖu qu¶ vÉn cao ®Ó gióp ng­êi ch¨n nu«i gi¶m ®­îc chi phÝ trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ bÖnh cho gia sóc, gia cÇm, ®ång thêi ng­êi ch¨n nu«i ph¶i ph¸t hiÖn bÖnh cµng sím cµng tèt ®Ó cã ph­¬ng ph¸p ®iÒu trÞ tèi ­u. I.3 KÕt luËn §èi víi mçi sinh viªn thùc tËp tèt nghiÖp lµ viÖc rÊt cÇn thiÕt vµ quan träng, nã gióp b¶n th©n tiÕp cËn víi thùc tÕ s¶n xuÊt. Qua qu¸ tr×nh ®ã kh¼ng ®Þnh l¹i nh÷ng kiÕn thøc lý thuyÕt mµ em ®· ®­îc häc trong nhµ tr­êng trë thµnh kiÕn thøc cña b¶n th©n. Víi thêi gian thùc tËp lµ 14 tuÇn, tõ 25/2 ®Õn ngµy 12/6/2008 cïng víi sù h­íng dÉn cña thÇy gi¸o TrÞnh Träng BiÒng cïng c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa ch¨n nu«i thó y vµ sù h­íng dÉn nhiÖt t×nh cña ®éi ngò thó y c¬ së ®Æc biÖt lµ sù quan t©m vµ t¹o ®iÒu kiÖn cña vî chång c« chó T¹ Quý Mïi, chñ trang tr¹i n¬i em vÒ thùc tËp cïng víi sù nç lùc häc tËp cña b¶n th©n, em ®· thùc hiÖn tèt ®ît thùc tËp nµy. 4. Tån t¹i vµ ®Ò nghÞ 4.1 Tån t¹i trong thêi gian thùc tËp víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n cïng víi sù h­íng dÉn vµ sù gióp ®ì cña c¸c c« chó c¬ së thùc tËp. B¶n th©n em nhËn thÊy cßn mét sè tån t¹i nh­ sau: Kinh nghiÖm thùc tÕ s¶n xuÊt cña b¶n th©n em cßn cÇn ph¶i cè g¾ng h¬n n÷a míi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu. Qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ bÖnh cho lîn ë trang tr¹i do chñ trang tr¹i cßn ng¹i tèn kÐm nªn cã lóc thuèc ®iÒu trÞ thiÕu thêi gian ®iÒu trÞ ®· bÞ rót ng¾n nªn viÖc ®iÒu trÞ bÖnh kh«ng hiÖu qu¶. ë ®Þa ph­¬ng viÖc tæ chøc c¸c buæi tËp huÊn chuyÓn giao khoa häc kü thuËt, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ch¨n nu«i ®Ó gióp bµ con chñ ®éng phßng trõ bÖnh tËt cho vËt nu«i. 4.2 §Ò nghÞ §Ò nghÞ víi tr¹i ch¨n nu«i cÇn ph¶i x©y dùng t­êng v©y, cæng b¶o vÖ tèt h¬n tr¸nh ng­êi vµ vËt kh«ng nhiÖm vô vµo trang tr¹i. cÇn chó ý vµ quan t©m h¬n n÷a vÖ sinh thó y. §èi víi nhµ tr­êng Trong ch­¬ng tr×nh ®µo t¹on nªn t¨ng sè tiÕt häc c¸c m«n chuyªn ngµnh, gi¶m t¶i c¸c m«n kh«ng cÇn thiÕt cô thÓ: C¾t bá hoÆc gi¶m bít sè tiÕt c¸c m«n thuéc khoa v¨n hãa c¬ b¶n, c¸c m«n liªn quan tíi c¸c khoa kh¸c, chØ häc träng t©m vµo c¸c phÇn ®­îc øng dông vÒ khoa ch¨n nu«i thó y. VD m«n chÕ biÕn, m«n c¬ khÝ n«ng nghiÖp, m«n trång trät ®¹i c­¬ng. T¨ng c¸c ®ît thùc tËp nghÒ nghiÖp cho sinh viªn, t¹o ®iÒu kiÖn cho sinh viªn ®­îc thùc hµnh vµ ch¹m víi thùc tÕ nhiÒu h¬n. Hoµn thiÖn vÒ trang thiÕt bÞ vµ qu¶n lý th­ viªn, t¹o ®iÒu kiÖn cho sinh viªn häc m­în ®­îc nhiÒu s¸ch chuyªn ngµnh h¬n. PhÇn III: Chuyªn ®Ò nghiªn cøu khoa häc Tªn ®Ò tµi: “§iÒu tra tû lÖ m¾c bÖnh tô huyÕt trïng ë lîn thÞt giai ®o¹n 8 – 24 tuÇn tuæi vµ thö nghiÖm mét sè ph¸c ®å ®iÒu trÞ bÖnh tô huyÕt trïng” t¹i trang tr¹i gia ®×nh «ng T¹ Quý Mïi x· Qu¶ng Minh – ViÖt Yªn – B¾c Giang. I. §Æt vÊn ®Ò TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi ë n­íc ta, nghÒ ch¨n nu«i lîn ®· cã truyÒn thèng tõ l©u ®êi vµ hiÖn nay trë thµnh nghÒ s¶n xuÊt quan träng trong n«ng nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m qua ®µn lîn cña n­íc ta ngoµi cung cÊp l­îng thÞt cho tiªu dïng trong n­íc cßn ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ phôc vô cho xuÊt khÈu. Lµ nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta hiÖn nay ®· vµ ®ang ®Æt ra cho c«ng t¸c khoa häc kü thuËt nhiÒu yªu cÇu vµ môc ®Ých míi cho nghÒ ch¨n nu«i l¬n. Do nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y n«ng nghiÖp n­íc ta ph¸t triÓn toµn diÖn c¸c ngµnh ch¨n nu«i ®­îc chuyªn s©u h¬n vµ liªn quan chÆt chÏ h¬n. ViÖc øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo ch¨n nu«i ®· ®­a n¨ng suÊt ch¨n nu«i vµ chÊt l­îng s¶n phÈm t¨ng lªn mét c¸ch râ rÖt. M« h×nh trang tr¹i ch¨n nu«i hé gia ®×nh trë thµnh phæ biÕn ë nhiÒu vïng ch¨n nu«i nh»m s¶n xuÊt thùc phÈm hµng hãa. I.1 HiÖn nay khi mµ ch¨n nu«i ngµy cµng ph¸t triÓn, ®©y lµ mét tÝn hiÖu ®¸ng mõng nh­ng ®ång thêi, còng kÐo theo ®ã lµ t×nh h×nh dÞch bÖnh còng ngµy mét phøc t¹p. §©y lµ mét th¸ch thøc lín ®Æt ra cho nh÷ng nhµ chuyªn m«n vµ ng­êi ch¨n nu«i. Trong tiÕn tr×nh ch¨n nu«i bÖnh tËt th­êng lµm cho con vËt suy kiÖt søc kháe, tû lÖ thô thai, tû lÖ sinh s¶n kÐm, thËm chÝ g©y tö vong. BÖnh tô huyÕt trïng lîn lµ mét trong nh÷ng bÖnh truyÒn nhiÔm x¶y ra mét c¸ch ®ét ngét, bÖnh cã thÓ x¶y ra quanh n¨m, møc ®é bÖnh lÎ tÎ, lµ bÖnh rÊt th«ng th­êng nh­ng rÊt hay x¶y ra. §Æc biÖt trong thêi vô §«ng – Xu©n khi thêi tiÕt khÝ hËu Èm ­ít, søc ®Ò kh¸ng cña con vËt kÐm, ®©y lµ c¬ héi cho bÖnh ph¸t triÓn. BÖnh tô huyÕt trïng x¶y ra ë mäi løa tuæi lîn, khi lîn bÞ bÖnh tô huyÕt trïng th­êng bá ¨n, sèt, bÖnh s¶y ra nhanh vµ ë mäi cÊp ®é. Nªn g©y ¶nh h­ëng tíi søc kháe sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña vËt nu«i, g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi nÒn kinh tÕ ch¨n nu«i. Ch¨n nu«i trang tr¹i Önh x¶y ra dÔ l©y lan nhanh vµ phøc t¹p cho nªn sù lùa chän vµ sö dông kh¸ng sinh trong ®iÒu trÞ bÖnh cµng trë nªn quan träng. §Ó kh¼ng ®Þnh thªm vÒ nh÷ng ®iÒu trªn ®­îc sù h­íng dÉn cña thÇyTrÞnh Träng BiÒng trong thêi gian thùc tËp em quyÕt ®Þnh thùc hiÖn ®Ò tµi: “§iÒu tra tû lÖ m¾c bÖnh tô huyÕt trïng ë lîn thÞt giai ®o¹n 8 – 24 tuÇn tuæi vµ thö nghiÖm mét sè ph¸c ®å ®iÒu trÞ bÖnh tô huyÕt trïng”. T¹i trang tr¹i gia ®×nh «ng T¹ Quý Mïi x· Qu¶ng Minh – huyÖn ViÖt Yªn – B¾c Giang. I.2 Môc ®Ých yªu cÇu cña ®Ò tµi X¸c ®Þnh tû lÖ m¾c bÖnh tô huyÕt trïng ë lîn giai ®o¹n tõ 8 – 24 tuÇn tuæi ®­îc nu«i t¹i trang tr¹i thùc tËp. X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn tû lÖ m¾c bÖnh tô huyÕt trïng, thö nghiÖm mét sè lo¹i thuèc kh¸ng sinh vµ t×m ra ph¸c ®å ®iÒu trÞ hiÖu qu¶ vµ kinh tÕ nhÊt. X©y dùng biÖn ph¸p phßng trõ bÖnh tô huyÕt trïng ®¹t hiÖu qu¶. II. C¬ së khoa häc cña ®Ò tµi II.1 §Æc ®iÓm cña bÖnh tô huyÕt trïng BÖnh tô huyÕt trïng lµ bÖnh truyÒn nhiÔm cã diÔn biÕn cÊp tÝnh g©y b¹i huyÕt, xuÊt huyÕt lµm thiÖt h¹i kh¸ nghiªm träng vÒ kinh tÕ trong ch¨n nu«i. BÖnh x¶y ra hµng n¨m vµ kh¾p mäi n¬i bÖnh tô huyÕt trïng lîn hay ghÐp víi bÖnh dÞch t¶, phã th­¬ng hµn, viªm phæi truyÒn nhiÔm do virut. BÖnh th­êng x¶y ra nh÷ng vïng Èm thÊp, lÇy léi ®Çu mïa m­a, mïa hÌ, lîn 3 th¸ng tuæi, lîn vç bÐo hay m¾c bÖnh nµy. MÇm bÖnh lµ do vi trïng pasteusella suiseptiea g©y lªn, vi khuÈn cã s½n trong h« hÊp cña lîn khi søc ®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ gi¶m cïng víi viÖc c¬ thÓ m¾c mét sè bÖnh truyÒn nhiÔm, bÖnh ký sinh trïng kh¸c lµ nh÷ng t¸c nh©n quan träng g©y lªn bÖnh, bÖnh l©y do gia sóc èm truyÒn sang gia sóc kháe qua ®­êng kh«ng khÝ, trùc tiÕp qua thøc ¨n, n­íc uèng, dông cô ch¨n nu«i… nh÷ng vËt trung gian mang truyÒn bÖnh. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thÝch hîp bÖnh sÏ tù ph¸t sinh do mÇm bÖnh cã s½n trªn c¬ thÓ lîn kháe. BÖnh tô huyÕt trïng cã ®Æc ®iÓm g©y nhiÔm trïng huyÕt vµ tæn th­¬ng chñ yÕu ë phæi. BÖnh nµy rÊt nguy hiÓm ®èi víi nh÷ng c¬ së ch¨n nu«i tËp trung cã mËt ®é lîn cao, bÖnh cã ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi nh­ng bÖnh x¶y ra vµ g©y thiÖt h¹i chñ yÕu ë c¸c n­íc nhiÖt ®íi nh­ Ên §é, Pakistan, Iran, Th¸i Lan, ViÖt Nam… C¨n bÖnh Pasteurella suiseptica lµ lo¹i cÇu trùc khuÈn nhá ng¾n h×nh trøng hay h×nh bÇu dôc, kÝch th­íc tõ 0,2 *0,4 *0,4*0,4 – 1,5 m chóng kh«ng di ®éng, kh«ng t¹o bµo tö nh­ng cã vá. Nh×n chung h×nh th¸i tô huyÕt trïng ë c¸c loµi rÊt khã ph©n biÖt, chóng chØ kh¸c nhau khi x¸c ®Þnh serotip, vi khuÈn tô huyÕt trïng ®­îc nhuém mµu b»ng ph­¬ng ph¸p Giemsa rÊt râ l­ìng cùc. Trªn tiªu b¶n phÕt tõ canh trïng vi khuÈn cã d¹ng cÇu khuÈn nhá. Trªn th¹ch huyÕt thanh chóng mäc thµnh nh÷ng khuÈn l¹c trong nh­ s­¬ng, ¸nh xanh l¬, trong n­íc thÞt chóng lµm ®ôc m«i tr­êng t¹o thµnh cÆn nh¸y ë ®¸y èng. §Æc ®iÓm nu«i cÊy Pasteurella suiseptica lµ vi khuÈn hiÕu khÝ, ph¸t triÓn tèt ë m«i tr­êng trung tÝnh hoÆc h¬i kiÒm (PH: 7,2 – 7,4) trong n­íc thÞt sau 24h canh khuÈn ®ôc võa, sau vµi ngµy cã khuÈn l¹c nhá trong suèt nh­ mÆt g­¬ng, mËt vång, d¹ng S bãng l¸ng, vµi ngµy sau cã mµu tr¾ng ngf dÝnh vµo th¹ch. Tim th¹ch ®Üa cã huyÕt cÇu tè vµ huyÕt thanh nh÷ng chñng Pasteurella suiseptica cã ®éc lùc kh¸ cao ph¸t triÓn. Nh÷ng khuÈn lùc ®Æc biÖt h×nh quang, dïng kÝnh hiÓn vi cã 2 th× kÝnh víi ¸nh s¸ng ph¶n quang mµu xanh l¬, xanh l¸ m¹ chiÕm 2/3 diÖn tÝch cßn l¹i ë phÝa ®èi diÖn ®ã lµ lo¹i khuÈn l¹c cã ®éc lùc cao gäi lµ Eg (Gieenish) huúnh quan xanh l¬ - xanh l¸ m¹. KhuÈn l¹c nµy d¹ng S cã nhiÒu ¸nh vµng kim lo¹i vÒ phÝa ®èi diÖn víi ¸nh s¸ng tíi. Nh÷ng khuÈn l¹c cña vi khuÈn cã ®éc lùc t­¬ng ®èi yÕu ph©n lËp tõ bÖnh phÈm tô huyÕt trïng lîn ë nh÷ng æ dÞch, lo¹i khuÈn läc cã ®éc lùc yÕu nhÊt kh«ng mµu gäi lµ lo¹i Nf kh«ng cã huúnh quang, lo¹i khuÈn l¹c Fg cßn cã thÓ biÕn dÞ nh÷ng khuÈn l¹c Fb… Søc ®Ò kh¸ng Pasteurella suiseptica dÔ bÞ tiªu diÖt bíi søc nãng ¸nh s¸ng mÆt trêi vµ c¸c chÊt s¸t trïng th«ng th­êng. Vi khuÈn bÞ tiªu diÖt sau khi ®un s«i 580C trong 20 phót, 800C trong 4 phót, 1000C diÖt ngay tøc th×. Vi khuÈn trong da ®­a sÊy kh« cã thÓ gi÷ ®éc lùc 15 – 20 ngµy. Trong tæ chøc thèi n¸t vi khuÈn sèng t­¬ng ®èi l©u tõ 1 – 3 th¸ng nÕu nhiÖt ®é d­íi 200C, trong ®Êt Èm ë nh÷ng líp kh«ng cã l­ìng khÝ vi khuÈn sèng hµng th¸ng. Nh÷ng hÊt s¸t trïng th«ng th­êng tiªu diÖt vi khuÈn mét c¸ch nhanh chãng, clorua thñy ng©n 1/5000, axit fªnic trong 1 phót, creolin 3%, n­íc v«i 10% trong 3 – 5 phót cho da ng©m vµo n­íc v«i trong 24h vi khuÈn sÏ chÕt hÕt. Vi khuÈn ®­îc b¶o tån kh¸ l©u vµ sinh s¶n trong ®Êt Èm cã nhiÒu nitrat vµ thiÕu ¸nh s¸ng, trong n­íc giÕng cã nhiÒu chÊt h÷u c¬… cã thÓ sèng hµng th¸ng cã khi hµng n¨m C¸c yÕu tè g©y bÖnh cña vi khuÈn Mét trong nh÷ng tÝnh chÊt quan träng cña Pasteurella suiseptica t¹o lªn qu¸ tr×nh bÖnh lý lµ kh¶ n¨ng t¹o ®éc tè. Theo cÊu tróc hãa nã gièng kh¸ng nguyªn O vµ chÝnh nã lµ hîp chÊt lipopoly saccarit cã träng l­îng ph©n tö cao, cã ch­a nit¬ vµ photphat chÕ phÈm tinh khiÕt cña ®éc tè cã tÝnh chÞu nhiÖt nh­ng sÏ gi¶m ho¹t tÝnh sinh häc d­íi t¸c dông cña phenol vµ ë nhiÖt ®é 220C hoÆc xö lý 4% dung dÞch axit tricloaxetic trong vßng 1h ë nhiÖt ®é 370C, phÇn polysaccrit gåm cã Galactoza, glucoza, glucozamin vµ heptoza. Lipoply saccarit cña Pasteurella suiseptica ®Òu ®éc ®èi víi thá, bª, nghÐ, chuét, gµ. Chóng cã tÝnh viªn sèt vµ t¹o miÔn dÞch chèng vi trïng ë nhiÒu møc ®é kh¸c nhau.