Đề tài Kích thích vật chất và tinh thần đối với người lao động thông qua việc trả lương hiệu quả

LỜI MỞ ĐẦU Con người muốn tồn tại và phát triển trước hết phải ăn, mặc, ở và đi lại Để thoả mãn những nhu cầu tối thiểu đó người ta phải lao động để làm ra những sản phẩm cần thiết. Khi sản phẩm tạo ra ngày càng nhiều thì đời sống con người ngày càng đầy đủ và hoàn thiện, xã hội ngày càng văn minh hơn.Như vậy việc thoả mãn những nhu cầu sinh sống và phát triển của con người phụ thuộc chính vào khả năng lao động của họ.Trong thực tế từ ngày chuyển đổi nền kinh tế đất nước đến nay vấn đề thoả mãn các nhu cầu vật chất trên ngày càng được nâng cao nên.Một trong những phương pháp để đảm bảo các nhu cầu trên của người lao động tronh doanh nghiệp là việc trả lương người lao động.Việc trả lương cho lao động của doanh nghiệp cò phụ thuộc vào kết quả sản xuất kinh doanh của lao động(lợi nhuận).Để phù hợp việc trả lương và kết quả sản xuất kinh doanh thì doanh nghiệp đó phải tính toán xem hình thức trả lương nào có thể áp dụng được cho doanh nghiệp, và hìmh thức trả lương đó phải kích thích được người lao động hăng say làm việc và có trách nhiệm hơn. Hiện nay trên thị trường lao động xảy ra một hiện tượng đó là các doanh nghiệp nhà nước không thu hút được các sinh viên mới ra trường mà phải sau 5-6 năm . Các doanh nghiệp nhà nước không giữ chân được các sinh viên giỏi , công nhân giỏi . Là một sinh viên quản trị doanh nghiệp nói riêng thì nhiệm vụ và mục tiêu của họ là nghiên cứu tìm tòi ra biện pháp, cách thức trả lương cho phù hợp với tình hình thực tế của doanh nghiệp nhất định.Nằm trong cộng đồng đó em nghiên cứu đề tài “Kích thích vật chất và tinh thần đối với người lao động thông qua việc trả lương hiệu quả” Mặc dù đã cố gắng tích luỹ để có được kết quả tốt cho đề tài nghiên cứu nhưng với sự nghiên cứu chưa được sâu sắc nên bài viết không tránh khỏi những hạn chế, sai sót nhất định. Em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, phê bình quý báu của thầy cô để bài viết thêm hoàn chỉnh hơn. Nhân đây, em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới thầy Nguyễn trần Quế và toàn thể cán bộ nhân viên trong công ty TNHH SaNa đã tận tình hướng dẫn giúp em hoàn thành bản báo cáo này CHƯƠNG I PHÂN TÍCH CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA KÍCH THÍCH VẬT CHẤT ĐỐI VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG THÔNG QUA TRẢ LƯƠNG HIỆU QUẢ 1.1-Một số nội dung về tạo động lực: 1.1.1-Khái niệm động lực lao động : Động lực lao động là sự khao khát và tự nguyện của con người nhằm nâng cao nỗ lực đạt được mục tiêu kết quả nào đó. 1.1.2Các yếu tố tạo động lực trong lao động. Có nhiều yếu tố tạo động lực cho người lao động nhưng nói chung lại thì các yếu tố đó nằm trong hai yếu tố cơ bản sau. 1.1.2.1Yếu tố thuộc về người lao động. -Lợi ích , nhu cầu khi người lao động cảm thấy lợi ích của mình thật lớn,hay không bị hại khi làm một công việc gì đó thì họ sẽ cố gắng làm việc tốt. -Khả năng trình độ: Con người có trình độ khác nhau thì động lực làm việc của họ cũng khác nhau.Đối với người trình độ thấp thì động lực làm việc của họ là tiền lương,thu nhập nhưng đối với người lao động có trình độ cao thì động lực của họ là vị trí của họ trong xã hội 1.1.2.2 Yếu tố thuộc về môi trường : -Văn hoá công ty : Văn hoá công ty góp phần không nhỏ vào việc tạo động lực đối với người lao động .Với một môi trường làm viêc ôn hoà,người quản lý và công nhân vui vẻ hoà đồng nhau thì khi đến làm việc người lao động họ có cảm giác thoả mái , trách nhiệm đối với công việc,làm việc hăng say hơn , còn ngược lại trong công ty người lao động và quản lý có một khoảng cách khác biệt , không khí trong công ty nặng nề thì công nhân họ

doc28 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2610 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Kích thích vật chất và tinh thần đối với người lao động thông qua việc trả lương hiệu quả, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
lêi më ®Çu Con ng­êi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn tr­íc hÕt ph¶i ¨n, mÆc, ë vµ ®i l¹i…§Ó tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu tèi thiÓu ®ã ng­êi ta ph¶i lao ®éng ®Ó lµm ra nh÷ng s¶n phÈm cÇn thiÕt. Khi s¶n phÈm t¹o ra ngµy cµng nhiÒu th× ®êi sèng con ng­êi ngµy cµng ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn, x· héi ngµy cµng v¨n minh h¬n.Nh­ vËy viÖc tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu sinh sèng vµ ph¸t triÓn cña con ng­êi phô thuéc chÝnh vµo kh¶ n¨ng lao ®éng cña hä.Trong thùc tÕ tõ ngµy chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ®Õn nay vÊn ®Ò tho¶ m·n c¸c nhu cÇu vËt chÊt trªn ngµy cµng ®­îc n©ng cao nªn.Mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®Ó ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu trªn cña ng­êi lao ®éng tronh doanh nghiÖp lµ viÖc tr¶ l­¬ng ng­êi lao ®éng.ViÖc tr¶ l­¬ng cho lao ®éng cña doanh nghiÖp cß phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña lao ®éng(lîi nhuËn).§Ó phï hîp viÖc tr¶ l­¬ng vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh th× doanh nghiÖp ®ã ph¶i tÝnh to¸n xem h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµo cã thÓ ¸p dông ®­îc cho doanh nghiÖp, vµ h×mh thøc tr¶ l­¬ng ®ã ph¶i kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng h¨ng say lµm viÖc vµ cã tr¸ch nhiÖm h¬n. HiÖn nay trªn thÞ tr­êng lao ®éng x¶y ra mét hiÖn t­îng ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng thu hót ®­îc c¸c sinh viªn míi ra tr­êng mµ ph¶i sau 5-6 n¨m . C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng gi÷ ch©n ®­îc c¸c sinh viªn giái , c«ng nh©n giái . Lµ mét sinh viªn qu¶n trÞ doanh nghiÖp nãi riªng th× nhiÖm vô vµ môc tiªu cña hä lµ nghiªn cøu t×m tßi ra biÖn ph¸p, c¸ch thøc tr¶ l­¬ng cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp nhÊt ®Þnh.N»m trong céng ®ång ®ã em nghiªn cøu ®Ò tµi “KÝch thÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi ng­êi lao ®éng th«ng qua viÖc tr¶ l­¬ng hiÖu qu¶” MÆc dï ®· cè g¾ng tÝch luü ®Ó cã ®­îc kÕt qu¶ tèt cho ®Ò tµi nghiªn cøu nh­ng víi sù nghiªn cøu ch­a ®­îc s©u s¾c nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ, sai sãt nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp, phª b×nh quý b¸u cña thÇy c« ®Ó bµi viÕt thªm hoµn chØnh h¬n. Nh©n ®©y, em xin bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh tíi thÇy NguyÔn trÇn QuÕ vµ toµn thÓ c¸n bé nh©n viªn trong c«ng ty TNHH SaNa ®· tËn t×nh h­íng dÉn gióp em hoµn thµnh b¶n b¸o c¸o nµy Ch­¬ng I Ph©n tÝch c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña kÝch thÝch vËt chÊt ®èi víi ng­êi lao ®éng th«ng qua tr¶ l­¬ng hiÖu qu¶ 1.1-Mét sè néi dung vÒ t¹o ®éng lùc: 1.1.1-Kh¸i niÖm ®éng lùc lao ®éng : §éng lùc lao ®éng lµ sù khao kh¸t vµ tù nguyÖn cña con ng­êi nh»m n©ng cao nç lùc ®¹t ®­îc môc tiªu kÕt qu¶ nµo ®ã. 1.1.2C¸c yÕu tè t¹o ®éng lùc trong lao ®éng. Cã nhiÒu yÕu tè t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng nh­ng nãi chung l¹i th× c¸c yÕu tè ®ã n»m trong hai yÕu tè c¬ b¶n sau. 1.1.2.1YÕu tè thuéc vÒ ng­êi lao ®éng. -Lîi Ých , nhu cÇu khi ng­êi lao ®éng c¶m thÊy lîi Ých cña m×nh thËt lín,hay kh«ng bÞ h¹i khi lµm mét c«ng viÖc g× ®ã th× hä sÏ cè g¾ng lµm viÖc tèt. -Kh¶ n¨ng tr×nh ®é: Con ng­êi cã tr×nh ®é kh¸c nhau th× ®éng lùc lµm viÖc cña hä còng kh¸c nhau.§èi víi ng­êi tr×nh ®é thÊp th× ®éng lùc lµm viÖc cña hä lµ tiÒn l­¬ng,thu nhËp nh­ng ®èi víi ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é cao th× ®éng lùc cña hä lµ vÞ trÝ cña hä trong x· héi… 1.1.2.2 YÕu tè thuéc vÒ m«i tr­êng : -V¨n ho¸ c«ng ty : V¨n ho¸ c«ng ty gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc t¹o ®éng lùc ®èi víi ng­êi lao ®éng .Víi mét m«i tr­êng lµm viªc «n hoµ,ng­êi qu¶n lý vµ c«ng nh©n vui vÎ hoµ ®ång nhau th× khi ®Õn lµm viÖc ng­êi lao ®éng hä cã c¶m gi¸c tho¶ m¸i , tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng viÖc,lµm viÖc h¨ng say h¬n , cßn ng­îc l¹i trong c«ng ty ng­êi lao ®éng vµ qu¶n lý cã mét kho¶ng c¸ch kh¸c biÖt , kh«ng khÝ trong c«ng ty nÆng nÒ th× c«ng nh©n hä mÊt khÝ thÕ lµm viÖc hä mÊt khÝ thÕ lµm viÖc häc chØ muèn thêi gian ®ãng hÕt, ®Õn lµm viÖc nh­ mét h×nh thø b¾t buéc . - TÇm quan träng cña c«ng ty : Mét c«ng ty cã tÇm quan träng cao trªn thÞ tr­êng th× c«ng nh©n còng cã c¶m gi¸c lµ hä cã mét tÇm quan träng nhÊt ®Þnh trong c¸i thÞ tr­êng ®ã vµ hä sÏ lµm viÖc tèt h¬n . - ChÝnh s¸ch nh©n sù : Lµ mét yÕu tè quan träng nhÊt trong viÖc t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng . C«ng ty cã chÝnh s¸ch nh©n sù hîp lý kÞp thêi sÏ t¹o cho ng­êi lao ®éng c¶m thÊy m×nh quan träng trong doanh nghiÖp vµ hä sÏ lµm viÖc h¨ng say vµ cã kÕt qu¶ h¬n vµ ng­îc l¹i . -TÝnh chÊt c«ng viÖc : Tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng ®óng ng­êi ®óng viÖc sÏ gióp ng­êi lao ®éng lµm viÖc tèt . - §iÒu kiÖn lµm viÖc : §iÒu kiÖn lµm viÖc tèt kh«ng ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn søc khoÎ con ng­êi sÏ lµm cho con ng­êi lµm viÖc h¨ng say . - YÕu tè x· héi : X· héi cã chÝnh s¸ch t¹o thuËn lîi cho ng­êi lao ®éng th× ng­êi lao ®éng sÏ c¶m thÊy tho¶ m·n vµ lµm viÖc tèt . 1.1.3.C¸c thuyÕt t¹o ®éng lùc : 1.1.3.1.Häc thuyÕt vÒ sù t¨ng c­êng tÝch cùc(c¶i biÕn hµnh vi)B. Fskinner Theo B . Fskinner th× nh÷ng hµnh vi ®­îc th­ëng cã xu h­íng ®­îc lÆp l¹i , nh÷ng hµnh vi kh«ng ®­îc thö¬ng , hoÆc bÞ ph¹t cã xu hø¬ng kh«ng ®­îc lÆp l¹i . §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ nh÷ng hµnh vi ®óng ®¾n cÇn ®­îc khen thö¬ng vµ khi cã khen th­ëng th× nh÷ng hµnh vi tèt ®ã sÏ dÇn ®­îc hoµn thiÖn ë ng­êi ®ã vµ nh÷ng ng­êi kh¸c n÷a . Cßn nh÷ng hµnh vi sai tr¸i cÇn ph¹t ®Ó lÇn sau kh«ng t¸i ph¹m vµ dÇn gi¶m . Nh­ng ®Ó cã t¸c dông trong viÖc th­ëng ph¹t th× kho¶ng thêi gian gi÷a thêi ®iÓm x¶y ra hµnh vi vµ thêi ®iÓm th­ëng ph¹t cµng ng¾n cµng cã t¸c dông . Nh­ng theo «ng c¸c h×nh thøc ph¹t cã t¸c dông lo¹i trõ nh÷ng hµnh vi ngoµi sù mong muèn cña m×nh sÏ dÉn ®Õn sÏ chèng ®èi th× Ýt hiÖu qu¶ . VËy ®Ó t¹o ®éng lùc ng­êi qu¶n lý nªn nhËn thøc , c«ng viÖc vµ th­ëng cho nh÷ng hµnh vi tèt vµ nªn nhÊn m¹nh th­ëng h¬n cßn nÕu nhµ qu¶n lý thiªn vÒ ph¹t sÏ khã thµnh c«ng . 1.1.3.2 Häc thuyÕt vÒ sù kú väng ( mong ®îi ) : ¤ng cho r»ng : §éng lùc lµ chøc n¨ng cña sù mong muèn mét nç lùc nhÊt ®Þnh dÉn ®Õn cã mét thµnh tÝch nhÊt ®Þnh vµ ®Én ®Õn kÕt qu¶ nh­ mong muèn . Kú väng thÓ hiÖn qua 3 mèi quan hÖ : + Nç lùc – thµnh tÝch + Thµnh tÝch – phÇn th­ëng + PhÇn th­ëng – nhu cÇu c¸ nh©n . §Ó t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng th× ph¶i hµi hoµ ®­îc 3 mèi quan hÖ trªn , kú väng cña ng­êi lao ®éng lµ sù niÒm tin cña ng­êi lao ®èi víi 3 mèi quan hÖ trªn . VËy ®Ó cã ®éng lùc cho nh©n viªn th× mçi nhµ qu¶n lý cho nh©n viªn biÕt mèi quan hÖ kªt qu¶ - phÇn th­ëng – thµnh tÝch vµ b¶n th©n kÕt qu¶/phÇn th­ëng / thµnh tÝch nhµ qu¶n lý ph¶i gi¶i thÝch . 1.1.3.3. Häc thuyÕt vÒ sù c«ng b»ng : Nh×n nhËn thÕ nµo vÒ c«ng b»ng . Mäi c¸ nh©n trong tæ chøc ®Òu muèn ®èi sö c«ng b»ng vµ mçi c¸ nh©n ®Òu cã sù so s¸nh ®ãng gãp cña hä vµo quyÒn lîi mµ hä ®­îc h­ëng víi sù ®ãng gãp cïng víi lîi Ých cña ng­êi kh¸c : C¸c quyÒn lîi c¸ nh©n = C¸c quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êi kh¸c Sù ®ãng gãp c¸ nh©n Sù ®ãng gãp cña nh÷ng ng­êi kh¸c Víi quyÒn lîi c¸ nh©n thÓ hiÖn ë tiÒn l­¬ng , tiÒn th­ëng, ®Þa vÞ , phóc lîi , sù ®èi sö , ®iÒu kiÖn lµm viÖc . Sù ®ãng gãp thÓ hiÖn sè l­îng s¶n phÈm , chÊt l­îng s¶n phÈm , th©m niªn , s¸ng kiÕn s¸ng t¹o , nç lùc tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc , sù trung thµnh cña ng­êi lao ®éng ®èi víi c«ng viÖc vµ c«ng ty . VËy ®Ó c«ng b»ng mçi ng­êi qu¶n lý t¹o ra vµ duy tr× gi÷a sù c«ng b»ng cña c¸c quyÒn lîi mµ hä ®­îc h­ëng vµ ®ãng gãp cña hä . 1.1.4. C¸c ph­¬ng h­íng biÖn ph¸p t¹o ®éng lùc trong lao ®éng : Chóng ta tæng hîp c¸c thuyÕt ®óc kÕt nh÷ng ®iÒu vÒ t¹o ®éng lùc . Cã ba lÜnh vùc mµ bÊt kú nhµ qu¶n lý nµo còng cÇn ®Ó t¹o ®éng lùc . §éng lùc kh«ng ph¶i lµ kÕt qu¶ cña mét viÖc g× ®ã mµ tæng kÕt l¹i tõ nhiÒu yÕu tè . X¸c ®Þnh c«ng viÖc vµ tiªu chuÈn thùc hiÖn mçi c«ng viÖc ng­êi qu¶n lý cÇn ph¶i cho hä biÕt c«ng viÖc cña hä lµ g× vµ hä ph¶i thùc hiÖn nh­ thÕ nµo th× ®¹t tiªu chuÈn . X¸c ®Þnh môc tiªu chung lµ b­íc ®Çu tiªn lµ môc tiªu chung cña c¶ doanh nghiÖp nh­ng môc tiªu ph¶i cô thÓ hîp lý . Môc tiªu dµi h¹n , ng¾n h¹n con sè ®Æt ra trong n¨m , khèi l­îng gi¸ trÞ tæng s¶n l­äng , môc tiªu chung lín cña doanh nghiÖp cÇn ph¶i phæ biÕn cho nh÷ng cÊp d­íi h¬n . Môc tiªu kh«ng qu¸ thÊp hoÆc qu¸ cao , mµ ®iÒu cèt yÕu lµ ph¶i lµm cho mäi ng­êi hiÓu lµ mét ®iÒu rÊt khã mäi ng­êi trong doanh nghiÖp ph¶i hiÓu râ môc tiªu chung cña doanh nghiÖp vµ môc tiªu chÝnh cña b¶n th©n , t¹o nªn mét c¸i ®Ých chung ®Ó h­íng mäi ng­êi vµo mét h­íng t¹o sù nç lùc cho con ng­êi vµ duy tr× nç lùc ®ã . NÕu tÊt c¶ mäi ng­êi ®Òu hiÓu vÒ môc ®Ých chung th× kh¶ n¨ng hoµn thµnh môc tiªu xÏ ®¹t cao h¬n nhiÒu . V× vËy ph¶i ®¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc mét c¸ch c«ng b»ng vµ th­êng xuyªn . - T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ng­êi lao ®éng hoµn thµnh nhiÖm vô Ng­êi qu¶n lý ph¶i quan t©m vµ lo¹i trõ nh÷ng trë ng¹i trong viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc , ng­êi qu¶n lý ph¶i gi¸m s¸t ®«n ®èc ng­êi lao ®éng lµm viÖc cung cÊp c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ng­êi lao ®éng hoµn thµnh c«ng viÖc , bè trÝ c«ng viÖc hîp lý ®­a ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n phï hîp víi c«ng viÖc . - KÝch thÝch lao ®éng : KhuyÕn khÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi ng­êi lao ®éng . Ng­êi qu¶n lý sö dông ph­¬ng tiÖn ®Ó t¸c ®éng vµo ng­êi lao ®éng ®Ó ng­êi lao ®éng lµm viÖc hiÖu qu¶ . TiÒn l­¬ng : Sö dông tiÒn l­¬ng nh­ mét dßn bÈy kinh tÕ gióp ng­êi lao ®éng lµm viÖc tèt h¬n, tiÒn l­¬ng ph¶i ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ph¶i tho¶ ®¸ng víi c«ng søc bá ra cña ng­êi lao ®éng . TiÒn th­ëng ; Tæ chøc tèt c«nh t¸c tiÒn th­ëng ®Ó khuyÕn khÝch tèt hµnh vi xuÊt s¾c cña ng­êi lao ®éng ph¶i lùa chon h×nh thøc th­ëng mét c¸ch hîp lý vµ kÞp thêi . 1.2-KÝch thÝch vËt chÊt ®èi víi ng­êi lao ®éng th«ng qua tiÒn l­¬ng : 1.2.1 Kh¸i niÖm tiÒn l­¬ng : Trong thùc tÕ kh¸i niÖm vµ c¬ cÊu tiÒn l­¬ng rÊt ®a d¹ng ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi , tiÒn l­¬ng cã thÓ cã nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau nh­ thï lao lao ®éng , thu nhËp lao ®éng … ¥ Ph¸p sù tr¶ c«ng ®­îc hiÓu lµ tiÒn l­¬ng hoÆc l­¬ng bæng c¬ b¶n , phô kho¶n kh¸c ®ùc tr¶ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp b»ng tiÒn hay hiÖn vËt mµ ng­êi sö dông lao ®éng theo viÖc cña ng­êi lao ®éng . ¥ §µi Loan tiÒn l­¬ng chØ mäi kho¶n thï lao mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®ùc do lµm viÖc bÊt luËn lµ dïng tiÒn l­¬ng, l­¬ng bæng phô cÊp co tÝnh chÊt l­îng tiÒn th­ëng hoÆc dïng mäi danh nghÜa kh¸c ®Ó tr¶ cho hä theo giê ngµy th¸ng , theo s¶n phÈm . ¥ NhËt B¶n “ TiÒn l­¬ng bÊt luËn ®­îc gäi lµ tiÒn l­¬ng , l­¬ng bæng , tiÒn ®­îc chi l·i hoÆc b»ng nh÷ng tªn gäi kh¸c lµ chØ thï lao ®éng mµ ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n theo tæ chøc lao ®éng quèc tÕ ( ILO)” tiÒn l­¬ng lµ sù tr¶ c«ng hoÆc thu nhËp bÊt luËn tªn gäi hay c¸ch tÝnh thÕ nµo mµ cã thÓ biÓu hiÖn b»ng tiÒn vµ ®­îc Ên ®Þnh b»ng tho¶ thuËn gi÷a ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng hoÆc b»ng ph¸p luËt ph¸p quy quèc gia do ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo mét hîp ®ång lao ®éng ®­îc viÕt tay hay b»ng miÖng cho mét c«ng viÖc ®· thùc hiÖn hay sÏ ph¶i thùc hiÖn hoÆc cho nh÷ng dÞch vô ®· lµm hoÆc sÏ ph¶i lµm . B¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng còng thay ®æi tuú theo ®iÒu kiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ nhËn thøc cña con ng­êi . Tr­íc ®©y tiÒn l­¬ng th­êng ®­îc coi lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . Giê ®©y víi viÖc ¸p dông qu¶n trÞ nguån nh©n lùc vµo trong c¸c doanh nghiÖp tiÒn l­¬ng kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn chØ lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng n÷a . Quan hÖ gi÷a ng­êi chñ sö dung søc lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng ®· cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n . LiÖu r»ng víi viÖc ¸p dông qu¶n trÞ nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp, quan hÖ nµy cã thÓ chuyÓn tõ h×nh thøc bãc lét , mua b¸n hµng ho¸ sang h×nh thøc quan hÖ song ph­¬ng ®«i bªn cïng cã lîi hay kh«ng vµ b¶n chÊt tiÒn l­¬ng lµ g×, hiÖn vÉn cßn lµ vÊn ®Ò ®ßi hái ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn . ¥ ViÖt Nam, hiÖn nay cã sù ph©n biÖt c¸c yÕu tè trong tæng thu nhËp cña ng­êi lao ®éng tõ c«ng viÖc : tiÒn l­¬ng (dông ý chØ l­¬ng c¬ b¶n) phô cÊp ,tiÒn l­¬ng vµ phóc lîi . Theo quan ®iÓm cña cña c¶i tiÒn l­¬ng n¨m1993 “tiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng ,®­îc h×nh thµnh qua tho¶ thuËn gi÷ ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng phï hîp víi quan hÖ cung cÇu søc lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng” , “tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng do hai bªn tho¶ thuËn trong hîp ®ång lao ®éng vµ ®­îc tr¶ theo n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc”. Ngoµi ra c¸c chÕ ®é phô cÊp tiÒn th­ëng ,n©ng bËc l­¬ng , c¸c chÕ ®é khuyÕn khÝch kh¸c cã thÓ ®­îc tho¶ thuËn trong hîp ®ång lao ®éng , tho¶ ­íc tËp thÓ hoÆc qui ®inh trong qui chÕ cña doanh nghiÖp , hoµ nhËp víi c¸ch hiÓu tiÒn l­¬ng trªn thÕ giíi. TiÒn l­¬ng – mét h×nh thøc c¬ b¶n tho¶ m·n nhu cÇu vµ kÝch thÝch ®èi víi ng­êi lao ®éng . Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ “ TiÒn c«ng lµ gi¸ cña mét hµng ho¸ nhÊt ®Þnh cña søc lao ®éng . Cho nªn tiÒn c«ng còng ®­îc quyÕt ®Þnh bëi nh÷ng qui luËt quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ kh¸c, bëi quan hÖ cña cung víi cÇu vµ cña cÇu víi cung”. Nh­ vËy, tiÒn l­¬ng kh«ng chØ lµ ph¹m trï kinh tÕ, mµ cßn lµ nh÷ng vÊn ®Õ x· héi rÊt phøc t¹p . Trong toµn bé hÖ thèng qu¶n lý lao ®éng, qu¶n lý tiÒn l­¬ng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt . TiÒn l­¬ng lµ mét kh©u ®éc lËp trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ th«ng qua tiÒn l­¬ng nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc trong qu¸ tr×nh lao ®éng , trong qu¸ tr×nh lao ®éng , trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ®­îc thùc hiÖn . Kh¶ n¨ng sö dông tiÒn l­¬ng nh­ lµ mét ®ßn bÈy kinh tÕ hoµn toµn phô thuéc vµo møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu vËt chÊt c¬ b¶n ®èi víi ng­êi lao ®éng cña chÝnh tiÒn l­¬ng .§iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ muèn x¸c ®Þnh ®óng møc tiÒn l­¬ng cÇn ph¶i c¨n cø vµo sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®«ng , sè l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm cña mçi ng­êi vµ mçi tËp thÓ lao ®éng . Hå Chñ TÞch ®· nãi “ C«ng nh©n trong nhµ m¸y , lao ®éng trÝ ãc vµ ch©n tay ®Òu cã l­¬ng bæng . L­¬ng bæng theo søc lao ®éng cña m×nh tuú theo møc s¶n xu¸t , chÊt l­îng s¶n xuÊt lµm tèt lµm nhiÒu , th­ëng nhiÒu , lµm xÊu , lµm Ýt th­ëng Ýt , cã khi ph¶i båi th­êng l¹i cho nhµ n­íc . ChÝnh phñ kh«ng ph¸t l­¬ng cho ng­êi ngåi ¨n kh«ng ” . TiÒn l­¬ng g¾n chÆt v¬i qui luËt n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng bëi v× n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng lµ c¬ së ®Ó t¨ng tiÒn l­¬ng ®ång thêi phÇn tiÕt kiÖm ®­îc do n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ ®óng ®Ó t¨ng l­¬ng l¹i lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n phÈm N©ng cao vai trß khuyÕn khÝch vËt chÊt cña tiÒn l­¬ng x¸c ®Þnh ®óng ®¾n mèi quan hÖ trùc tiÕp gi÷a thu nhËp víi cèng hiÕn cña ng­êi lao ®éng hay cña tËp thÓ lao ®éng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt x· héi lµ ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña tæ chøc tiÒn l­¬ng hiÖn nay . Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghÞ ®Þnh sè 28/CP – ngµy 28/3/1997 cña chÝnh phñ vÒ ®æi míi qu¶n lý tiÒn l­¬ng, thu nhËp trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc , nhiÒu doanh nghiÖp ®· x©y dùng vµ thùc hiÖn tèt qui chÕ tr¶ l­¬ng trong néi bé qu¶n lÝ cña m×nh . Tuy nhiªn cßn nhiÒu doanh nghiÖp cã qui chÕ lóng tóng trong viÖc x©y dùng hoÆc qui chÕ tr¶ l­¬ng ch­ thÓ hiÖn ®­îc nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng , tiÒn l­¬ng ch­a g¾n víi n¨ng xuÊt chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña tõng ng­êi . §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ph©n phèi b×nh qu©n , kh«ng g¾n víi kÕt qu¶ lao ®éng . Bé lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi ®· cã c«ng v¨n sè 43420 / L§TBXH- TL h­ín dÉn nh÷ng néi dung chñ yÕu ®Ó x©y dùng qui chÕ tr¶ l­¬ng ®èi v¬i ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp nhµ n­íc . 1.2.2 C¸c nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng : Thùc hiªn ph©n phèi theo lao ®éng tiÒn l­¬ng phô thuéc vµp kÕt qu¶ lao ®éng cuèi cïng cña tõng ng­êi , tõng bé phËn . Nh÷ng ng­êi thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®ßi hái tr×nh ®é chuyªn m«n , kü thuËt cao , tay nghÒ giái , ®èng gãp nhiÒu vµo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt , kinh doanh cña doanh nghiÖp th× ®­îc tr¶ l­¬ng cao , cã thÓ h¬n l­¬ng gi¸m ®èc . HÖ thèng ph©n phèi b×nh qu©n , hÖ sè gi·n c¸ch gi÷a ng­êi cã tiÒn l­¬ng cao nhÊt vµ thÊp nhÊt do doanh nghiÖp lùa chon , quyÕt ®Þnh , nh­ng tèi ®a kh«ng qu¸ hai lÇn so víi hÖ sè møc l­¬ng cao nhÊt ¸p dông trong doanh nghiÖp theo qui ®Þnh tai nghÞ dÞnh 26/CP-ngµy 23/5/1993 cña chÝnh phñ vµ thèng nhÊt b»ng hÖ sè møc l­¬ng qui ®Þnh tai nghÞ ®Þnh 26/CP nãi trªn . QuÜ tiÒn l­¬ng ®­îc ph©n phèi trùc tiÕp cho ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong doanh nghiÖp , kh«ng sö dông vµo môc ®Ých kh¸c . TiÒn l­¬ng vµ thu nhËp hµng th¸ng cña ng­êi lao ®éng ®­îc ghi vµo sæ l­¬ng cña doanh nghiÖp qui ®Þnh t¹i phßng trung ­¬ng sè 15/L§TBXH-TT –ngµy 10/4/1997 cña bé lao ®éng – th­¬ng binh x· héi . L·nh ®¹o doanh nghiÖp phèi hîp víi tæ chøc c«ng ®oµn cïng cÊp ®Ó x©y dùng qui chÕ tr¶ l­¬ng . Qui chÕ tr¶ l­¬ng ®­îc phæ biÕn c«ng khai ®Õn tõng ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp vµ ®¨ng ký víi c¬ quan cã thÈm quyÒn giao ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng . 1.2.3 . C¸c h×nh thøc tiÒn l­¬ng : Th«ng th­êng cã 3 h×nh thøc tiÒn l­¬ng chñ yÕu ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp , tiÒn l­¬ng , thêi gian , tiÒn l­¬ng tr¶ theo tr×nh ®é n¨ng lùc cña nh©n viªn , gäi t¾t lµ tiÒn l­¬ng tr¶ theo nh©n viªn , vµ tiÒn l­¬ng tr¶ theo kÕt qu¶ thùc hiÖn céng viÖc . 1.2.3.1.H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian : Nh©n viªn ®­îc tr¶ l­¬ng theo thêi gian lµm viÖc , giê ,ngµy, tuÇn th¸ng hoÆc n¨m .TiÒn l­¬ng thêi gian th­êng ®­îc sö dông réng r·i ®èi víi mét sè lo¹i c«ng viÖc cña lao ®éng kh«ng lµnh nghÒ hoÆc nh÷ng c«ng viÖc khã tiÕn hµnh ®Þnh møc chÝnh x¸c vµ chÆt chÏ hoÆc do tÝnh chÊt c«ng viÖc NÕu tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm sÏ kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng , s¶n phÈm kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc . Trªn c¬ së cña b¶ng ®Þnh gi¸ c«ng viÖc , c¸c c«ng viÖc sÏ ®­îc s¾p xÕp vµo mét sè ng¹ch vµ bËc l­¬ng nhÊt ®inh . TiÒn l­¬ng thêi gian tr¶ cho nh©n viªn th­êng ®­îc tÝnh trªn c¬ së sè l­¬ng thêi gian lµm viÖc vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng trong mét ®¬n vÞ thêi gian . Doanh nghiÖp cã thÓ lùa chon 1 trong 2 c¸ch tr¶ l­¬ng sau : +C¸ch1: Thùc hiÖn tr¶ l­¬ng theo c«ng viÖc ®­îc giao g¾n víi møc ®é phøc t¹p tÝnh tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc ®ßi hái , møc ®é c«ng viÖc hoµn thµnh vµ sè ngay c«ng thùc tÕ , kh«ng phô thuéc vµo hÖ sè møc l­¬ng ®­îc xÕp theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP- ngµy 23/5/1993 cña chÝnh phñ . C«ng thøc tÝnh nh­ sau : (1) Trong ®ã : Ti : lµ tiÒn l­¬ng cña ng­êi thø i ®­îc nhËn . ni : lµ ngµy c«ng thùc tÕ trong kú cña ng­êi thø i . m : sè ng­êi cña bé phËn lµm l­¬ng thêi gian . Vt : lµ quÜ tiÒn l­¬ng t­¬ng øng víi møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc cña bé phËn lµm l­¬ng thêi gian . Vt =Vc- ( Vsp + Vk ) (2) Víi : Vc : quÜ tiÒn l­¬ng tr¶ trùc tiÕp cho ng­êi lao ®éng . Vsp : quÜ tiÒn l­¬ng cña bé phËn lµm l­¬ng s¶n phÈm . Vk : quÜ tiÒn l­¬ng cña bé phËn lµm l­¬ng kho¸n . hi : lµ hÖ sè tiÒn l­¬ng cña ng­êi thø i øng vãi c«ng viÖc ®­îc giao , møc ®é phøc t¹p tÝnh tr¸ch nhiªm c«ng viÖc ®ßi hái vµ møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc . HÖ sè hi do doanh nghiÖp x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau : hi = ( §+§) x.k (3) §+§ Trong ®ã : K :hÖ sè møc ®é hoµn thµnh ®­îc chia lµm 3 møc : hoµn thµnh tèt b»ng 1,2 ;hoµn thµnh hÖ sè 1,0 ; ch­a hoµn thµnh hÖ sè 0,7. §: lµ ®iÓm møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ng­êi thø i ®¶m nhËn . §: lµ ®iÓm tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc ng­êi thø i ®¶m nhiÖm . Tæng sè ®iÓm cao nhÊt cña 2 nhãm yÕu tè møc ®é phøc t¹p vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc (§+§) lµ 100 ®iÓm ( tû trong 100%) th× sè ®iÓm cña §cao nhÊt lµ 70 ®iÓm ( chiÕm tû träng 70%) vµ § cao nhÊt lµ 30 ®iÓm (chiÕm tû träng 30%) . §vµ § ®­îc x¸c ®Þnh theo b¶ng ®iÓm sau : C«ng viÖc ®ßi hái cÊp tr×nh ®é § § Tõ ®¹i hoc trë lªn 45-70 1-30 Cao ®¨ng vµ chung cÊp 20-44 1-8 S¬ cÊp 7-19 1-17 Kh«ng cÇn ®µo t¹o 1-6 1-2 §èi víi § : c¨n cø vµo tÝnh t­ duy chñ ®éng , s¸ng t¹o møc ®é hîp t¸c vµ th©m niªn c«ng viÖc ®ßi hái doanh nghiÖp ph©n chia sè ®iÓm trong khung theo cÊp tr×nh ®é vµ ®¸nh cho ®iÓm cô thÓ . §èi víi § : C¨n cø vµo tÝnh quan träng cña c«ng viÖc , tr¸ch nhiÖm cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn , tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng , s¶n xuÊt kinh doanh víi tµi s¶n tÝnh m¹ng con ng­ßi quan hÖ c«ng t¸c … doanh nghiÖp sè ®iÓm trong khung theo cÊp tr×nh ®é vµ ®¸nh gi¸ cho ®iÓn cô thÓ . (§+§) : lµ tæng sè ®iÓm møc ®é phøc t¹p vµ tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc gi¶n ®¬n nhÊt ®Þnh tronh doanh nghiÖp . +C¸ch2 : Tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng võa theo hÖ sè møc l­¬ng ®­îc xÕp t¹i nghÞ ®Þnh sè 26/CP võa theo kÕt qu¶ cuèi cïng cña tõng ng­êi , tõng bé phËn . C«ng thøc tÝnh nh sau : (4) Trong ®ã : : lµ tiÒn l­¬ng cña ng­êi thø i ®­îc nhËn . : lµ tiÒn theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP cñ ng­êi thø i , ®­îc tÝnh nh­ sau : (5) víi : : lµ suÊt l­¬ng ngµy theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP cña ng­êi thø i : lµ sèngµy c«ng thùc tÕ cña ng­êi thø i : lµ tiÒn l­¬ng theo c«ng viÖc ®­îc giao g¾n víi møc ®é phøc t¹p , tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc ®ßi hái møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc vµ sè ngµy c«ng thùc tÕ cña ng­êi thø i , kh«ng phô th­îc vµo hÖ sè l­¬ng ®­îc xÕp theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc : (6) Vt: lµ quÜ tiÒn l­¬ng øng víi møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc cña bé phËn lµm l­¬ng thêi gian. Vcd: lµ quÜ tiÒn l­¬ng theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP cña é phËn lµm l­¬ng thêi gian (7) ( lµ tiÒn l­¬ng theo nghÞ ®Þnh sè 26/CP cña tõng ng­êi lµm l­¬ng theo thêi gian ) hi : lµ hÖ ssè tiÒn l­¬ng cña ng­êi thø i øng víi c«ng viÖc ®­îc giao , møc ®é phøc t¹p , tÝnh tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc ®ßi hái vµ møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc ®­îc x¸c ®Þnh nh­ c«ng thøc (3) cña c¸ch 1 nªu trªn . 1.2.3.2 H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo nh©n c«ng : Khi c¸c nh©n viªn cã tr×ng ®é lµnh nghÒ, kü n¨ng kh¸c nhau, thùc hiÖn cïng mét lo¹i c«ng viÖc th× nh÷ng nh©n viªn nµy nªn ®­îc tr¶ l­¬ng nh­ thÕ nµo ? DN nªn tr¶ l­¬ng cho nh©n viªn theo yªu cÇu vµ tÝnh chÊt cña c«ng viÖc mµ hä thùc hiÖn hay theo kü n¨ng, tr×nh ®é lµnh nghÒ cña nh©n viªn? Nh÷ng DN muèn kÝch thÝch nh©n viªn n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ vµ muèn n©ng cao tÝnh linh ho¹t trong thÞ tr­êng lao ®éng néi bé ®Ó dÔ rµng chuyÓn nh©n viªn tõ c«ng viÖc nµy sang c«ng viÖc kh¸c th­êng ¸p dông c¸ch tr¶ l­¬ng theo nh©n viªn. Khi ®ã nh©n viªn trong DN sÏ ®­îc tr¶ l­¬ng theo nh÷ng kü n¨ng mµ hä ®· ®­îc ®µo t¹o, gi¸o dôc vµ sö dông Mçi khi nh©n viªn cã thªm chøng chØ häc vÊn, hoÆc cã c¸c b»ng chøng ®· n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ cÇn thiÕt cho c«ng viÖc, hä ®Òu ®­îc t¨ng l­¬ng. C¸c Dn nµy cho r»ng, nh÷ng kü n¨ng, kiÕn thøc mµ nh©n viªn häc thªm ®­îc sÏ cã t¸c dông kÝch thÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ph¸t huy s¸ng kiÕn, lµm t¨ng gi¸ trÞ t¨ng gia cho DN, Do ®ã DN cÇn tr¶ l­¬ng cho nh©n viªn . Cuéc ®iÒu tra cña Foture víi 1000 c«ng ty cho thÊy cã 51% c«ng ty ¸p dông c¸ch tr¶ l­¬ng nµy. HÖ thèng tr¶ l­¬ng nµy kÝch thÝch nh©n viªn n©ng cao tr×nh ®é lµnh ngÒ ®¸p øng nhu cÇu ®µo t¹o ph¸t triÓn cña c«ng ty trong thêi kú míi , tuy nhiªn c¸c b¸o c¸o cho thÊy 3/4 c¸c c«ng ty ¸p dông chÕ ®é tiÒn l­¬ng nµy cã møc chi tr¶ l­¬ng cao h¬n møc tiÒn l­¬ng trung b×nh trªn thÞ tr­êng. 1.2.3.3. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo kÕt qu¶ c«ng viÖc. Víi h×nh thøc tiÒn l­¬ng theo kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc nh©n viªn ®­îc tr¶ l­¬ng c¨n cø vµo kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc cña hä. Cã nhiÒu h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc, nh­ tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm, theo s¶n phÈm luü tiÕn , kho¸n tiÒn l­¬ng theo nhãm v.v… H×nh thøc tiÒn l­¬ng nµy cã t¸c dông kÝch thÝch ®éng viªn nh©n viªn rÊt tèt . N¨m cuéc ®iÒu tra t¹i 4700 céng ty ë Mü cho thÊy khi chuyÓn tõ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian sang theo kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn trung b×nh tõ 29 ®Õn 63%. C«ng ty IBM ®· t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lªn xÊp xØ 200% trong thêi kho¶ng thêi gian lµ 10 n¨m nguyªn nh©n chñ yÕu lµ sö dông chÝnh s¸ch tr¶ l­¬ng theo n¨ng suÊt , chØ theo n¨ng suÊt. H·ng Anderson t¹i Minesota, nhµ s¶n suÊt lín nhÊt thÕ giíi vÒ cöa sæ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh vÒ 3 ®Ióm: S¶n xuÊt s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt, thuª lao déng tèt nhÊt vµ tr¶ l­¬ng cao nhÊt trong ngµnh c«ng nghiÖp. Ch­¬ng II Ph©n tÝch thùc tr¹ng tr¶ l­¬ng 2.1.ë c¸c DN nhµ n­íc. Thi hµnh nghÞ ®Þnh sè 28/CP ngµy 28.3.1997 vµ nghÞ ®Þnh sè 03/2001 N§-CP ngµy 11/01/2001 cña chÝnh phñ söa ®æi bæ xung mét sè vÊn ®Ò cña nghÞ ®Þnh 28/CP vÒ ®æi míi qu¶n lý tiÒn l­¬ng, thu nhËp trong DN nhµ n­íc , sau khi trao ®æi ý kiÕn víi bé tµi chÝnh, tæng liªn ®oµn lao ®éng VN vµ mét sè bé ngµnh quan träng. Bé lao ®éng th­¬ng binh x· héi h­íng dÉn x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng vµ qu¶n lý tiÒn l­¬ng trong DN nhµ n­íc cã phÇn ®æi míi nh÷ng phÇn cøng nh¾c thÓ hiÖn : Ph¶i tu©n thñ theo nguyªn t¾c chung C¸c s¶n phÈm dÞch vô cña DN nhµ n­íc ®Òu ph¶i cã ®Þnh møc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng x©y dùng trªn c¬ së ®Þnh møc lao ®éng trung b×nh tiªn tiÕn cña DN vµ vµ c¸c th«ng sè tiÒn l­¬ng do nhµ n­íc quy ®Þnh . Khi thay ®æi ®Þnh møc lao ®éng vµ c¸c th«ng sè tiÒn l­¬ng th× ph¶i thay ®æi ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng TiÒn l­¬ng vµ thu nhËp phô thuéc vµo thùc hiÖn khèi l­îng s¶n phÈm , n¨ng suÊt chÊt l­îng lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh . TiÒn l­¬ng vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ph¶i ®­îc thÓ hiÖn ®Çy ®ñ trong sæ lao ®éng cña DN theo mÉu quy ®Þnh t¹i quyÕt ®Þnh sè 238/L§TBXH-Q§ ngµy 8/4/1997 vµ th«ng t­ sè 15/L§TBXH-TT ngµy 10/04/1997 cña bé lao ®éng –TBXH Nhµ n­íc qu¶n lý tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp th«ng qua viÖc kiÓm tra, quan s¸t viÖc ¸p dông ®¬n gÝa tiÒn l­¬ng , sö dông quü tiÒn l­¬ng vµ hÖ thèng ®Þnh møc cña doanh nghiÖp . ViÖc x©y dùng ®¬n gi¸ qu¸ tiÒn l­¬ng ph¶i tiÕn hµnh theo c¸c b­íc nhÊt ®Þnh sau B­íc 1 : X¸c ®Þnh nhiÖm vô kÕ ho¹ch ®Ó x©y dùng ®¬n gÝa tiÒn l­¬ng . C¨n cø vµo tÝnh chÊt ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, c¬ cÊu tæ chøc vµ chØ tiªu kinh tÕ g¾n víi viÕc tr¶ l­¬ng cã hiÖu qu¶ cao nhÊt DN cã thÓ lùa chän nhiÖm vô n¨m kÕ ho¹ch b»ng c¸c chØ tiªu sau ®©y ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ qu¸ tiÒn l­¬ng Tæng s¶n phÈm (kÓ c¶ s¶n phÈm quy ®æi ) b»ng hiÖn vËt Tæng doanh thu Tæng thu trõ tæng chi (Trong tæng chi kh«ng cã l­¬ng) Lîi nhuËn B­íc 2 : X¸c ®Þnh quü tiÒn l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng B­íc 3 : Ph­¬ng ph¸p x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng B­íc 4 : Quy ®Þnh vÒ x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng trong DN ®Ó tr×nh thÈm ®Þnh B­íc 5 : Giao ®¬n gÝa tiÒn l­¬ng æn ®Þnh tõ 2 ®Õn 3 n¨m. B­íc 6 :Tæng quü l­¬ng chung n¨m kÕ ho¹ch. V× viÖc tr¶ l­¬ng trong c¸c DN nhµ n­íc ph¶i tu©n thñ theo mét nguyªn t¾c trªn nªn kh«ng ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng cña ng­êi lao ®éng: tiÒn l­¬ng theo quyÕt ®Þnh chung cña nhµ n­íc nªn c«ng nh©n cã t­ t­ëng tho¸i th¸c, kh«ng cè g¾ng hÕt m×nh . 2.2.C¸c Doanh NghiÖp kh¸c : C¸c DN kh«ng ph¶i DN nhµ n­íc th× nhµ n­íc kh«ng quy ®Þnh mét nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh nµo c¶. ViÖc tr¶ l­¬ng ë c¸c DN nµy tuú thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña DN, tuú thuéc vµo hîp ®ång lao ®éng hai bªn ký kÕt nh­ng kh«ng ®­îc d­íi møc l­¬ng tèi thiÓu (210.000®) H×nh thøc tr¶ l­¬ng ë c¸c DN nµy còng do DN . DN c¶m thÊy tr¶ l­¬ng theo h×nh thøc nµo th× sÏ kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng lµm viÖc hiÖu qu¶ th× DN sÏ ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng dã nh­ng còng ph¶I phï hîp víi quü tiÒn l­¬ng cña DN. Ph­¬ng thøc tr¶ l­ong còng linh ho¹t h¬n vÝ nh­ trong DN cã thÓ tr¶ l­¬ng thµnh hai lÇn trong th¸ng, t¹m øng l­¬ng tr­íc khi ng­êi lao ®éng c¶m thÊy cÇn tiÒn vµ cã yªu cÇu. §ã lµ thÓ hiÖn tÝnh hîp thêi trong chÕ ®é tr¶ l­¬ng, lóc ®ã ng­êi lao ®éng c¶m thÊy DN cã quan t©m ®Õn ®êi sèng hµng ngµy cña hä vµ hä sÏ lµm viÖc mét c¸ch h¨ng say cã tr¸ch nhiÖm vµ hiÖu qu¶ h¬n . Mét vÊn ®Ò trong viÖc tr¶ l­¬ng ë c¸c DN nµy mµ DN nhµ n­íc cÇn häc hái viÖc tr¶ l­¬ng c«ng b»ng, tuú theo sù ®ãng gãp cña nh©n viªn mµ tr¶ l­¬ng hîp lý tøc lµ DN thùc hiÖn triÖt ®Ó thuyÕt c«ng b»ng. C¸c quyÒn lîi c¸ nh©n C¸c quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êikh¸c = §ãng gãp c¸ nh©n §ãng gãp cña nh÷ng ng­êi kh¸c 2.3 . Thùc tr¹ng : HiÖn nay trªn thÞ tr­êng lao ®éng ViÖt nam c¸c DN nhµ n­íc kh«ng thu hót ®­îc lao ®éng míi (NhÊt lµ ®éi ngò nh©n viªn míi ra tr­êng) Øng viªn ®I t×m viÖc th­êng kh«ng thÓ biÕt chÝnh x¸c møc l­¬ng cho nh÷ng c«ng viÖc t­¬ng tù ë c¸c DN kh¸c nhau, kh«ng thÓ hoÆc rÊt khã so s¸nh tÊt c¶ nh÷ng lîi Ých tõ c«ng viÖc nh­ phóc lîi, khen th­ëng, c¬ héi th¨ng tiÕn, tÝnh th¸ch thøc, thó vÞ …cña c«ng viÖc trong DN kh¸c nhau. Tuy nhiªn møc l­¬ng trong DN ®Ò nghÞ th­êng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n nhÊt cho øng viªn quyÕt ®Þng cã chÊp nhËn viÖc lµm ë DN hay kh«ng, c¸c DN cµng tr¶ l­¬ng cao th× cµng cã kh¶ n¨ng thu hót ®­îc nh©n viªn giái tõ thÞ tr­êng. Mµ hiÖn t¹i c¸c DN nhµ n­íc th­êng d¶ l­¬ng thÊp h¬n so víi c¸c DN kh¸c khi nh©n viªn míi vµo. Mét ®iÒu ®¸ng nãi n÷a cho c¸c DN nhµ n­íc lµ DN nhµ n­íc kh«ng duy tr× ®­îc nh÷ng nh©n viªn giái. §Ó duy tr× ®­îc nh©n viªn giái cho DN tr¶ l­¬ng caon ch­a ®ñ mµ cÇn thÓ hiÖn tÝnh c«ng b»ng trong néi bé DN. Khi nh©n viªn nhËn thÊy r»ng DN tr¶ l­¬ng cho hä kh«ng c«ng b»ng hä sÏ th­êng c¶m thÊy khã chÞu, bÞ øc chÕ, ch¸n n¶n thËm chÝ rêi bá doanh nghiÖp. tÝnh c«ng b»ng trong tr¶ l­¬ng thÓ hiÖn kh«ng chØ ë sù c«ng b»ng gi÷a nh÷ng nh©n viªn thùc hiÖn cïng mét c«ng viÖc cã kÕt qu¶ t­¬ng ®­¬ng, kh«ng ph©n biÖt giíi tÝnh d©n téc, mÇu gia, nguån gèc gia ®×nh … mµ cßn ë sù c«ng b»ng gi÷a nh÷ng c«ng viÖc cã tÇm quan träng, yªu cÇu møc ®é phøc t¹p, kü n¨ng thùc hiÖn t­¬ng ®­¬ng hoÆc gi÷a nh÷ng nh©n viªn lµm nh÷ng c«ng viÖc kh¸c nhau trong doanh nghiÖp. MÆc dï trong doanh nghiÖp kh«ng cã hÖ thèng tr¶ c«ng nµo cã thÓ lµm tÊt c¶ mäi nh©n viªn trong doanh nghiÖp lu«n võa lßng nh­ng thùc hiÖn ®¸nh gi¸ c«ng viÖc vµ nghiªn cøu tiÒn l­¬ng trªn thÞ tr­êng gióp doanh nghiÖp ®¶m b¶o ®­îc tÝnh c«ng b»ng trong néi bé doanh nghiÖp võa ®¶m b¶o ®­îc tÝnh c«ng b»ng víi thÞ tr­êng bªn ngoµi trong tr¶ l­¬ng. Trong khi ®ã doanh nghiÖp Nhµ n­íc lu«n ¸p dông mét nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng cøng nh¾c theo mét nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh cña Nhµ n­íc (nãi ë trªn). H¬n n÷a c¸c nh©n viªn trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong khi lµm viÖc cè g¾ng hÕt søc m×nh trong doanh nghiÖp cã sù Ø l¹i gi­· c¸c nh©n viªn kh«ng cã ý thøc phÊn ®Êu. Nguyªn nh©n chÝnh cña hiÖn t­îng nµy lµ do doanh nghiÖp tr¶ l­¬ng kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña nh©n viªn kh«ng kÞp thêi ®óng lóc, kh«ng c©n b»ng chÝnh s¸ch nh©n sù cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶. Ch­¬ng III Mét sè biÖn ph¸p tr¶ l­¬ng nh»m kÝch thÝch lao ®éng trong c«ng ty TNhh sana TÊt c¶ c¸c yÕu tè cÊu thµnh trong thu nhËp cña ng­êi lao ®éng: L­¬ng c¬ b¶n, th­ëng, phóc lîi, trî cÊp cÇn ph¶i ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶ nh»m t¹o ra ®éng lùc kÝch thÝch cao ®èi víi nh©n viªn. Nh©n viªn th­êng mong ®îi nh÷ng cè g¾ng, kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc cña hä sÏ ®­îc ®¸nh gi¸ vµ khen th­ëng xøng ®¸ng. Nh÷ng mong ®îi nµy sÏ ®­îc h×nh thµnh vµ x¸c ®Þnh môc tiªu møc ®é thùc hiÖn c«ng viÖc nh©n viªn cÇn ®¹t ®­îc trong t­¬ng lai. NÕu c¸c chÝnh s¸ch vµ ho¹t ®éng qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp ®Ó cho nh©n viªn nhËn thÊy r»ng sù cè g¾ng vµ thùc hiÖn c«ng viÖc tèt cña hä sÏ kh«ng ®­îc ®Òn bï t­¬ng xøng hä sÏ kh«ng cè g¾ng lµm viÖc n÷a, dÇn dÇn cã thÓ h×nh thµnh tÝnh û l¹i thô ®éng trong tÊt c¶ c¸c nh©n viªn cña doanh nghiÖp. Muèn nh©n viªn trong doanh nghiÖp lµm viÖc tèt tr­íc m¾t doanh nghiÖp ph¶i lµm ®­îc nh÷ng ®iÒu tèi thiªñ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ph¸p luËt quyÒn h¹n mµ ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng liªn quan ®Õn viÖc tr¶ c«ng ng­êi lao ®éng lµ: + Quy ®Þnh vÒ l­¬ng tèi thiÓu + Quy ®Þnh vÒ thêi gian vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng + Quy ®Þnh vÒ lao ®éng trÎ em + C¸c kho¶n phô cÊp l­¬ng + C¸c quy ®Þnh vÒ phóc lîi x· héi nh­ b¶o hiÓm x· héi … 3.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na 3.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i SaNa (SaNa Trading company limited) lµ mét doanh nghiÖp t­ nh©n ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña UBND thµnh phè Hµ Néi vµ ®­îc cÊp giÊy phÐp kinh doanh sè 4463 GP/TLDN víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña C«ng ty lµ bu«n b¸n t­ liÖu s¶n xuÊt, t­ liÖu tiªu dïng (chñ yÕu lµ hµng kim khÝ, kim lo¹i mµu, thiÕt bÞ ®iÖn), bu«n b¸n l­¬ng thùc, thùc phÈm. HiÖn nay C«ng ty cã kho¶ng 65 c¸n bé vµ c«ng nh©n viªn. HÇu hÕt c¸c c¸n bé vµ c«ng nh©n nªn ®Òu cã tr×nh ®é tay nghÒ cña C«ng ty víi møc l­¬ng b×nh qu©n cña mçi c¸n bé nh©n viªn kho¶ng 800.000®/th¸ng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Quy m« s¶n xuÊt cña C«ng ty ngµy cµng ®­îc më réng, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng cña kh¸ch hµng vµ còng ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t hiÖn nay C«ng ty ®· më réng vÒ lÜnh vùc kinh doanh nh­ bu«n b¸n mü phÈm, s¶n xuÊt n­íc kho¸ng thiªn nhiªn, bu«n b¸n kim lo¹i mÉu, kinh doanh bÊt ®éng s¶n.. C«ng ty còng ®· ký kÕt ®­îc mét sè hîp ®ång C«ng ty cã mét thÞ tr­êng tiªu thô ®Çy tiÒm n¨ng. 3.1.2. Tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh Lµ mét doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nªn C«ng ty kinh doanh chñ yÕu trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i. Ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña C«ng ty. Vèn cña C«ng ty vµo kho¶ng 20 tû ®ång víi sè vèn ®ã C«ng ty cã ph¸t triÓn ®­îc c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh. Cô thÓ C«ng ty kinh doanh mét sè lo¹i hµng hãa sau: - s¶n xuÊt kinh doanh n­íc kho¸ng thiªn nhiªn. - Bu«n b¸n kim lo¹i mµu, thiÕt bÞ ®iÖn. - S¶n xuÊt vµ kinh doanh dÇu géi ®Çu HiÖn nay C«ng ty còng ®ang nghiªn cøu nhu cÇu cña thÞ tr­êng ®Ó ®­a vµo kinh doanh nh÷ng mÆt hµng míi tiªn tiÕn cã nhu cÇu trªn thÞ tr­êng. VÒ mÆt ph¸p lý C«ng ty lu«n thùc hiÖn tu©n thñ ®óng c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, C«ng ty kinh doanh ®óng mÆt hµng, ngµnh nghÒ ®· ®¨ng ký, ®¶m b¶o ho¹t ®éng ®óng víi môc ®Ých thµnh lËp doanh nghiÖp nh­ qui ®Þnh ph¹m vi kinh doanh. §èi víi nh©n viªn C«ng ty ®· vµ ®ang thùc hiÖn vµ ph¸t huy tinh thÇn chñ ®éng s¸ng t¹o cña nh©n viªn trong toµn C«ng ty, xÕp s¾p æn ®Þnh viÖc lµm l©u dµi cho nh©n viªn, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt cho nh©n viªn trong C«ng ty vµ ®¶m b¶o mét c¸ch d©n chñ c«ng khai. 3.1.3. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý kinh doanh t¹i C«ng ty TNHH TM Sa Na Bé m¸y qu¶n lý ®­îc chia thµnh c¸c phßng ban vµ sö dông c¸c phßng ban nµy phô thuéc vµo qui m« cña doanh nghiÖp ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña doanh nghiÖp. Bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na ®­îc biÓu diÔn qua s¬ ®å sau: S¬ ®å bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na. Gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc Phßng nghiÖp vô kinh doanh C¸c chi nh¸nh cña C«ng ty Phßng tæ chøc hµnh chÝnh Phßng kÕ to¸n tµi vô Trong ®ã: - Gi¸m ®èc lµ ng­êi ®¹i diÖn cho ng­êi lao ®éng trong C«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt nhµ n­íc vÒ toµn bé ho¹t ®éng cña C«ng ty Gi¸m ®èc cã thÓ ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng thøc kinh doanh thÝch hîp cho toµn bé C«ng ty. C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na lµm viÖc theo chÕ ®é mét thñ tr­êng, gi¸m ®èc lµ ng­êi ®¹i diÖn cho quyÒn lîi cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty. - Phã gi¸m ®èc: lµ ng­êi kiªm tr­ëng phßng kinh doanh, trùc tiÕp chØ ®¹o c¸c c«ng viÖc trong phßng kinh doanh, ®Ò ra c¸c ph­¬ng h­íng kÕ ho¹ch kinh doanh cña phßng vµ lµ ng­êi thay mÆt gi¸m ®èc khi gi¸m ®èc ®i v¾ng. - Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: Lµ phßng cã chøc n¨ng gióp C«ng ty qu¶n lý vµ s¾p xÕp lao ®éng. - Phßng kÕ to¸n: Khai th¸c mäi tiÒm lùc nh»m ®¶m b¶o vèn cho c«ng ty ho¹t ®éng, kiÓm tra kü l­ìng c¸c sè l­îng vµ thÓ thøc thñ tôc cña toµn bé chøng tõ. M« h×nh tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty theo chÕ ®é mét thñ tr­ëng, chÞu tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n. C¸c chØ thÞ ®­îc ph¸t ra tõ ban gi¸m ®èc xuèng tÊt c¶ c¸c phßng ban vµ c¸c cöa hµng. C¬ cÊu nµy phï hîp víi ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty v× c«ng ty lµ doanh nghiÖp t­ nh©n. MÆc dï quyÒn lùc ®­îc tËp trung ë cÊp cao nhÊt nh­ng m« h×nh qu¶n lý trªn vÉn t¹o ®iÒu kiÖn ®éc lËp s¸ng t¹o cho tõng bé phËn . 3.2. Ph©n tÝch thùc tr¹ng thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng ph¸t triÓn thÞ tr­êng cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na 3.2.1. T×nh h×nh kinh doanh vµ kÕt qu¶ kinh doanh qua c¸c n¨m gÇn ®©y: Trong nh÷ng n¨m qua, viÖc kinh doanh cña c«ng ty lu«n ®¹t hiÖu qu¶ hµng hãa ®­îc l­u th«ng t¨ng dÇn qua c¸c n¨m. §Ó hiÓu ®­îc c«ng viÖc kinh doanh cña c«ng ty ta xem xÐt mét sè chØ tiªu cña C«ng ty trong hai n¨m gÇn ®©y. B¶ng b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh §¬n vÞ: ®ång ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 1. Doanh thu 25.155.558.057 25.936.547.949 2. Tæng lîi thuËn 7.083.334 28.455.292 3. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 10.416.667 41.846.018 4. Nép ng©n s¸ch 3.333.333 13.390.726 Qua sè liÖu trªn ta thÊy doanh thu t¨ng mÆc dï t¨ng rÊt Ýt. Nh­ng nã còng chøng tá c«ng ty ®· cã nh÷ng chiÕn l­îc ®óng ®¾n ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c nghÜa vô víi nhµ n­íc nh­ nép thuÕ c«ng ty ®Òu thùc hiÖn ®Çy ®ñ víi c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch n¨m sau ®©y h¬n so víi n¨m rtwcs. Cô thÓ theo sè liÖu trªn n¨m 2002 C«ng ty ®· nép ng©n s¸ch 13.390.726® t¨ng gÊp 4 lÇn so víi n¨m 2001 ®©y lµ mét ®iÒu rÊt ®¸ng khen ngîi. VÒ lîi nhuËn cña c«ng ty theo sè hiÖu th× lîi nhuËn n¨m 2002 t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 31.429.351. Lîi nhuËn t¨ng chøng tá c«ng ty lµm ¨n cã hiÖu qu¶, c«ng ty cÇn gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy chØ tiªu lîi nhuËn nµy. 3.2.2. Mét sè biÖn ph¸p cho c«ng ty TNHH SaNa ®Ó kÝch thÝch ng­êi lao ®éng §Ó kÝch thÝch ®­îc nh©n viªn trong doanh nghiÖp lµm viÖc tèt h¬n, c«ng ty TNHH SaNa cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè yªu cÇu ®èi víi viÖc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng nh­: - Ph¶i ®¶m b¶o ®­îc tÝnh hîp ph¸p cña c¸c chÕ ®é tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng... cho phï hîp víi qui chÕ cña nhµ n­íc vÒ tr¶ l­¬ng cho cho ng­êi lao ®éng. -HiÖn nay c«ng ty TNHH SaNa ®ang ¸p dông chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. §©y lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ khèi l­îng s¶n phÈm thùc hiÖn ®­îc. H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy ®· g¾n thu nhËp cña nh©n viªn víi kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc cña hä, nh­ vËy ®©y lµ h×nh thøc cã tÝnh kÝch thÝch m¹nh mÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao trong c«ng viÖc. HiÖn nay, h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ®­îc ¸p dông réng r·i trong c¸c doanh nghiÖp, ¸p dông h×nh thøc nµy c«ng nh©n sÏ cè g¾ng häc tËp trau dåi n©ng cao tr×nh ®é n©ng tr×nh ®é tay nghÒ, ph¸t huy s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn kü thuËt, t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm còng gãp phÇn gi¸o dôc ý thøc lao ®éng tù gi¸c, n¨ng ®éng tÝch cùc trong c«ng viÖc vµ gãp phÇn thóc ®Èy tinh thÇn thi ®ua gi÷a c¸c nh©n viªn trong doanh nghiÖp. -Tuy nhiªn khi ¸p dông h×nh thøc nµy c«ng ty cÇn ph¶i chó ý tíi mét sè yÕu tè nh­ : +Møc ®é nÆng nhäc cña c«ng viÖc, c¸c yÕu tè, ®iÒu kiÖn, m«i tr­êng lao ®éng lµm ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng. Vµ cÇn cã mét chÕ ®é ®·i ngé cho nh÷ng lao ®éng lµm viÖc trong m«i tr­êng ®éc h¹i ®Ó cho ng­êi lao ®éng v÷ng tin ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng viÖc. + CÇn ph¶i c¨n cø vµo møc ®é s¸ng t¹o linh ho¹t trong qu¸ tr×nh lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng ®Ó cã møc ®¸nh gi¸ ®óng vÒ ®Ó tõ ®ã cã vÒ kh¶ n¨ng lµm viÖc cña mçi ng­êi lao ®éng ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng chÕ ®é th­ëng, ph¹t c«ng b»ng vµ kh«ng thÓ bá qua nh÷ng s¸ng kiÕn cña ng­êi lao ®éng. cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch, ®éng viªn nh­ ®Æt ra c¸c chÕ ®é th­ëng ®Ó ph¸t huy c¸c kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña m×nh + VÒ thêi gian vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng ph¶i ®óng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh­: kh«ng b¾t nh©n viªn lµm viÖc qu¸ thêi gian quy ®Þnh, ®iÒu kiÖn lao ®éng an toµn kh«ng ¶nh h­ëng tíi søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng v.v... + Ph¶i cã tÝnh khuyÕn khÝch ®Ó t¹o ®éng lùc lµm viÖc cho nh©n viªn, ®Ó g¾n ®­îc tiÒn l­¬ng vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp + C¸c chÕ ®é phóc lîi cho ng­êi lao ®éng nh­ tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, c¸c phóc lîi vÒ x· héi nh­ b¶o hiÓm ... phóc lîi cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc t¹o ®éng lùc kÝch thÝch còng nh­ viÖc ®¶m b¶o cuéc sèng cho ng­êi lao ®éng yªn t©m lµm viÖc... hiÓu râ ®­îc tÇm quan träng cña phóc lîi x· héi nªn c«ng ty ®· x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh phóc lîi c«ng b»ng víi tÊt c¶ mäi ng­êi trong c«ng ty cô thÓ : - C«ng ty ®· mua b¶o hiÓm x· héi cho toµn bé c¸c nh©n viªn trong c«ng ty. - C«ng ty ®¶m b¶o cho ng­êi lao ®éng vÒ c¸c chÕ ®é trî cÊp èm ®au, thai s¶n, h­u trÝ, tö tuÊt. + Ngoµi nh÷ng chÕ ®é phóc lîi b¾t buéc theo quy ®Þnh cña luËt lao ®éng c«ng ty cßn thùc hiÖn mét sè chÕ ®é phóc lîi tù nguyÖn kh¸c ®Ó t¹o ®éng lùc, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc tèt h¬n nh­: - Trî cÊp cho cuéc sèng ng­êi lao ®éng mÊt kh¶ n¨ng lµm viÖc. - Tr¶ tiÒn l­¬ng cho nh÷ng giê lµm viÖc kh«ng cã nguyªn vËt liÖu hoÆc do m¸y háng. - Tæ chøc c¸c chuyÕn ®i th¨m quan nghØ m¸t, ®Ó t¹o sù tho¶i m¸i cho ng­êi lao ®éng sau thêi gian lµm viÖc. - Tæ chøc th¨m hái èm ®au, hiÕu hØ ®èi víi ng­êi th©n cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty, khuyÕn khÝch b»ng phÇn th­ëng ®èi víi con em c¸n bé nh©n viªn ®¹t thµnh tÝch tèt trong häc tËp. Ngoµi ra ®Ó kÝch thÝch c¸ nh©n ng­êi ta cßn sö dông ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng theo thêi gian chuÈn. C¸ch tr¶ l­¬ng còng gièng nh­ hÖ thèng tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ngo¹i trõ mét ®iÒu lµ sö dông yÕu tè thêi gian chuÈn quy ®Þnh do c«ng nh©n ®Ó thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. KÝch thÝch theo nhãm: (tr¶ l­¬ng kho¸n theo nhãm) Tr¶ l­¬ng kho¸n theo nhãm th­êng ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n viªn cã tÝnh chÊt tæng hîp, gåm nhiÒu kh©u liªn kÕt, nÕu chia thµnh c¸c chi tiÕt bé phËn sÏ kh«ng cã lîi cho viÖc b¶o ®¶m chÊt l­îng thùc hiÖn. TiÒn l­¬ng sÏ ®­îc tr¶ cho nhãm, ®éi dùa vµo kÕt qu¶ cuèi cïng cña nhãm, ®éi. H×nh thøc nµy kÝch thÝch nh©n viªn quan t©m ®Õn kÕt qu¶ s¶n phÈm cuèi cïng cña nhãm. - KÝch thÝch theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp: KÝch thÝch chung theo kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®­îc ¸p dông víi tÊt c¶ mäi nh©n viªn trong doanh nghiÖp. H×nh thøc nµy ®­îc ¸p dông do nh÷ng ng­êi sö dông lao ®éng muèn nh©n viªn hiÓu ®­îc mèi quan hÖ gi÷a thï lao cho c¸c c¸ nh©n, cho nhãm cña hä víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt cuèi cïng cña doanh nghiÖp. HÖ thèng kÝch thÝch theo doanh nghiÖp gåm 2 lo¹i th­êng theo n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ nh»m g¾n chÆt tiÒn c«ng cho nh©n viªn víi c¸c yÕu tè n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ cô thÓ nh­ tiÕt kiÖm thêi gian, vËt liÖu, gi¶m chi phÝ … vµ chia lêi. Nh»m g¾n chÆt phÇn tr¶ c«ng cho nh©n viªn cã lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp nãi chung ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc khi tr¶ l­¬ng ph¶i triÖt ®Ó sù c«ng b»ng, ph¶i cã sù c©n ®èi gi÷a quyÒn lîi vµ ®ãng gãp, tr¶ tiÒn l­¬ng tiÒn th­ëng cho nh©n viªn ph¶i kÞp thêi vµ ®óng môc ®Ých. §Æc biÖt ph¶i quan t©m tíi sù c«ng khai th­ëng. NhiÒu doanh nghiÖp khi th­ëng kh«ng c«ng khai dÉn ®Õn viÖc hä chØ nhËn ®­îc vËt chÊt tõ c«ng ty mµ kh«ng coá vò ®­îc tinh thÇn cho chÝnh b¶n th©n ng­êi ®­îc th­ëng, bëi phÇn th­ëng ®ã chØ cã hä biÕt cßn nh÷ng ng­êi kh¸c th× kh«ng hÒ biÕt. Vµ ®iÒu quan träng h¬n n÷a lµ kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc nh÷ng ng­êi kh¸c ph¸t huy ®­îc viÖc lµm tèt ®ã. §Ó doanh nghiÖp ph¸t huy ®­îc tÝnh kÝch thÝch cña tiÒn l­¬ng, Nhµ n­íc ta ®· cã sù ®æi míi vÒ qu¶n lý tiÒn l­¬ng. Nhµ n­íc thùc hiÖn tiÒn tÖ ho¸ tiÒn l­¬ng, c¸c lo¹i tem phiÕu bÞ b·i bá, c¸c kho¶n tiÒn nhµ, b¶o hiÓm y tÕ… ®Òu ph¶i tÝnh theo quü l­¬ng. Gi¸m ®èc c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n viªn cña m×nh theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ theo quy ®Þnh vÒ hÖ thèng thang b¶ng l­¬ng chØ dÉn cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc kh«ng hç trî Ng©n s¸ch ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi, chÊm døt toµn bé chÕ ®é bao cÊp trong l­¬ng. §iÒu nµy buéc doanh nghiÖp ph¶i c¶i tiÕn c¬ cÊu tæ chøc, thùc hiÖn tinh gi¶m biªn chÕ cè g¾ng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p vµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng sao cho cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. KÕt luËn Qua nghiªn cøu ta thÊy tÊt c¶ nh÷ng ng­êi qu¶n lý ®Òu ph©n c«ng c«ng viÖc vµ ®¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc , trong ý nghÜ ®ã tÊt c¶ nh÷ng ng­êi qu¶n lý ®Òu lµ qu¶n lý nguån nhan lùc . Tuy nhiªn nh÷ng chøc n¨ng nguån nh©n lùc ®Æc biÖt th­êng ®­îc giao cho phßng nguån nh©n lùc, bé phËn chÞu tr¸ch nhiÖm tõ viÖc tuyÓn ng­êi vµo tæ chøc , d¹y hä c¸ch lµm viÖc vµ lµm cho hä ®­îc tr¶ c«ng , ®­îc ®èi xö hîp lý nhÊt . VËy ai nªn nghiªn cøu qu¶n lý nguån nh©n lùc ? Mäi ng­êi ®Òu cÇn cã sù hiÓu biÕt c¬ së vÒ c¸c nguyªn t¾c cña qu¶n lý nguån nh©n lùc nãi chung cña viÖc tæ chøc vµ tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng nãi riªng . KiÕn thøc chung vÒ qu¶n lý nguån nh©n lùc lµ cÇn thiÕt ®èi víi mçi c¸ nh©n cho dï ng­êi Êy cã dù ®Þnh trë thµnh ng­êi qu¶ lý hay kh«ng . Mäi ng­êi lîi tõ nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nh­ qu¸ tr×nh thuª m­ín , kÕ ho¹ch ho¸ nghÒ nghiÖp ®Æc biÖt lµ viÖc qu¶n lý trao tr¶ tiÒn c«ng , tiÒn l­¬ng cho c«ng nh©n viªn … Mét vµi trong nh÷ng vÊn ®Ò chung nhÊt th­êng ®­îc nãi ®Õn trong chÝnh s¸ch nh©n lùc lµ viÖc tr¶ l­¬ng cã hiÖu qu¶ . Lµ sinh viªn tr­êng §¹i Häc §«ng §« - Khoa Qu¶n TrÞ Kinh Doanh, ®Æc biÖt lµ sinh viªn chuyªn ngµnh Qu¶n TrÞ Doanh NghÞªp khi nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy gióp ta gi¶i thÝch ®­îc vÊn ®Ò ®ang x¶y ra hiªn nay ®ã lµ : T¹i sao c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau l¹i ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng kh¸c nhau ? Trong cïng mét doanh nghiÖp thêi ®iÓm ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo kiÓu nµy l¹i n©ng cao ®­îc n¨ng xuÊt chÊt l­îng s¶n phÈm , cßn khi ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng kh¸c l¹i l¹i kh«ng n©ng cao ®­îc n¨ng suÊt , kh«ng ph¸t huy ®­îc tÝnh s¸ng t¹o , tinh thÇn phÊn ®Êu , ý thøc tr¸ch nhiÖm cña nh©n viªn . Khi nghiªn cøu ®Ò tµi “ KÝch thÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi ng­êi lao ®éng th«ng qua viÖc tr¶ l­¬ng hiÖu qu¶ ” sÏ gióp sinh viªn sau khi ra tr­êng cã mét khèi kiÕn thøc vÒ qu¶n lý vµ chi tr¶ tiÒn l­¬ng hîp lý sao cho kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng lµm viÖc hiÖu qu¶ . Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty b»ng bµi viÕt cña m×nh em xin m¹nh d¹n ®­a ra mät sè gi¶i ph¸p nh­ trªn. Mong r»ng c¸c gi¶i ph¸p nµy cã thÓ gãp mét phÇn nhá bÐ vµo viÖc kÝch thÝch ng­êi lao ®éng trong c«ng ty. ViÖc nghiªn cøu tµi liÖu , thêi gian vµ kh¶ n¨ng cã h¹n nªn ®Ò tµi míi chØ nghiªn cøu ®­îc viÖc tr¶ l­êng nh­ thÕ nµo ®Ó cã hiÖu qu¶ , sù kh¸c nhau gi÷a viÖc tr¶ l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ viÖc tr¶ l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp kh¸c nh­ng ch­a nghiªn cøu ®­îc t¹i sao cã sù kh¸c nhau ®ã . Qua nghiªn cøu s©u vµo sù tr¶ l­¬ng trong tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp rÊt mong b¹n ®äc th«ng c¶m . môc lôc Lêi më ®Çu Ch­¬ng I 1.1.Mét sè néi dung vÒ t¹o ®éng lùc : 1.1.1. Kh¸i niÖm ®éng lùc lao ®éng 1.1.2. C¸c yÕu tè t¹o déng lùc lao ®éng . 1.1.3. C¸c thuyÕt t¹o ®éng lùc . 1.1.4. C¸c ph­¬ng ph¸p t¹o ®éng lùc trong lao ®éng . 1.2.KÝch thÝch vËt chÊt ®èi víi víi ng­ê lao ®éng th«ng qua tiÒn l­¬ng 1.2.1. Kh¸i niÖm tiÒn l­¬ng . 1.2.2. C¸c nguyªn t¾c tr¶ tiÒn . 1.2.3. C¸c h×nh thøc tr¶ tiÒn . Ch­¬ng II : Ph©n tÝch thùc tr¹ng tr¶ l­¬ng . .§èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi n­íc . 2.2.§èi víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c . 2.3.Thùc tr¹ng . Ch­¬ng III : Mét sè biÖn ph¸p nh»m kÝch thÝch lao ®éng trong c«ng ty TNHH TM SaNa 3.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na 3.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 3.1.2. Tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh 3.1.3. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý kinh doanh t¹i C«ng ty TNHH Sa Na 3.2 Ph©n tÝch thùc tr¹ng thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng ph¸t triÓn thÞ tr­êng cña C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i Sa Na 3.2.1. T×nh h×nh kinh doanh vµ kÕt qu¶ kinh doanh qua c¸c n¨m gÇn ®©y 3.2.2. Mét sè biÖn ph¸p cho c«ng ty TNHH SaNa ®Ó kÝch thÝch ng­êi lao ®éng -KÕt luËn . Tµi liÖu tham kh¶o Qu¶n trÞ hµnh chÝnh v¨n phßng (NguyÔn h÷u th©n)-NXB Thèng kª Qu¶n trÞ nh©n sù -NguyÔn h÷u hu©n (NXB Thèng kª) Mét sè t¹p chÝ kinh tÕ Gi¸o tr×nh ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh- §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n Bé luËt lao ®éng cña n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam (NXB chÝnh trÞ quèc gia-1994)

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • doc35933.DOC
Luận văn liên quan