Đề tài Lợi nhuận trong nền Kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa ở nước ta
Lợi nhuận trong nền KTTT định hướng xhcn ở nước ta Mục lục Chương I: Nguồn gốc - bản chất của lợi nhuận. 4 I. Các quan điểm về nguồn gốc và bản chất của lợi nhuận. 1. Quan điểm của trường phái trọng thương về lợi nhuận 4 2. Quan điểm của trường phái cổ điển. 4 a. Quan điểm của W. Petty. 4 b. Quan điểm của A.Smith. 5 c. Quan điểm của D.Ricardo. 6 d. Quan điểm của Samuelson. 6 II. Quan điểm của Mác về nguồn gốc, bản chất của lợi nhuận 1. Qúa trình sản xuất ra giá trị thặng dư. 6 a. Mâu thuẫn của công thức của tư bản 6 b. Qúa trình sản xuất ra giá trị thặng dư 7 2. Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa. Lợi nhuận 8 a. Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa 8 b. Lợi nhuận. Nguồn gốc, bản chất của lợi nhuận 3. Tỷ suất lợi nhuận-Những nhân tố ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận 9 Mục lục Chương I: Nguồn gốc - bản chất của lợi nhuận. 4 I. Các quan điểm về nguồn gốc và bản chất của lợi nhuận. 1. Quan điểm của trường phái trọng thương về lợi nhuận 4 2. Quan điểm của trường phái cổ điển. 4 a. Quan điểm của W. Petty. 4 b. Quan điểm của A.Smith. 5 c. Quan điểm của D.Ricardo. 6 d. Quan điểm của Samuelson. 6 II. Quan điểm của Mác về nguồn gốc, bản chất của lợi nhuận 1. Qúa trình sản xuất ra giá trị thặng dư. 6 a. Mâu thuẫn của công thức của tư bản 6 b. Qúa trình sản xuất ra giá trị thặng dư 7 2. Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa. Lợi nhuận 8 a. Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa 8 b. Lợi nhuận. Nguồn gốc, bản chất của lợi nhuận 3. Tỷ suất lợi nhuận-Những nhân tố ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận 9 III. Những hình thức chuyển hoá của giá trị thặng dư 10 1. Tỷ suất giá trị thặng dư. 10 2. Tỷ suất lợi nhuận 10 3. Lợi nhuận công nghiệp 11 4. Lợi nhuận thương nghiệp 11 5. Lợi tức và tỉ suất lợi tức 11 6. Lợi nhuận ngân hàng 11 7. Lợi tức cổ phần 12 8. Địa tô, lợi nhuận siêu ngạch 12 Chương 2: Vai trò của lợi nhuận trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở việt nam 13 I. Những tác động tích cực của lợi nhuận 13 1. Lợi nhuận thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển 2. Lợi nhuận thúc đẩy quan hệ sản xuất phát triển 14 3. Vai trò của lợi nhuận với quá trình tái sản xuất xã hội 14 4. Lợi nhuận là động lực hoạt động kinh tế của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường 14 II. ảnh hưởng tiêu cực của lợi nhuận 15 III. Lợi nhuận trong nền kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở Việt Nam 16 1. Sự chuyển đổi cơ chế kinh tế ở Việt Nam 16 2. Những khuyết điểm còn tồn tại. 17 3. Một số giải pháp nhằm nâng cao vai trò của lợi nhuận trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam 18 Kết luận. 20 Tài liệu tham khảo. 21 lời nói đầu Hiện nay trước sự thay đôỉ nhanh chóng về kinh tế của các nước trên thế giới,thực trạng kinh tế Việt Nam vẫn đang đứng trước nguy cơ tụt hậu khá xa mà không dễ gì rút ngắn được. Trong cơ chế tập trung quan liêu bao cấp trước đây, chúng ta chưa thực sự coi lợi nhuận với tư cách là hình thức thu nhập đối với người sản xuất kinh doanh. Sản xuất, kinh doanh chỉ là để phục vụ chứ không phải với mục đích lợi nhuận. Cơ chế hình thành và phân phối lợi nhuận không được tiến hành trên cơ sở căn cứ khoa học và khách quan. Điều đó đã gây sự bất bình đẳng lớn giữa các đơn vị sản xuất kinh doanh, làm mất đi động lực thúc đẩy của đòn bẩy lợi nhuận, tạo ra một tư tưởng ỷ lại ngày càng trầm trọng của các doanh nghiệp và nhà nước, làm mất đi tính chủ động sáng tạo của các đơn vị sản xuất kinh doanh .Làm cho nền kinh tế chậm phát triển. Ngày nay, trong thời kỳ quá độ lên Chủ Nghĩa Xã Hội nền kinh tế của chúng ta đang vận hành theo cơ chế thị trường có sự điều tiết vĩ mô của Nhà Nước, chúng ta mong mỏi cho quá trình kinh tế thành công. Vì thế không phải ai khác một tổ chức quốc gia nào khác có thể thực hiện giúp chúng ta mà tự ta phải vận động tự ta phải tìm ra con đường phát triển phù hợp với điều kiện của nước ta hiện nay, điều đó đòi hỏi phải có những chính sách phát triển kinh tế đúng đắn. Muốn thực hiện chính sách phát triển kinh tế có hiệu quả thì người cầm lái phải là người có hiểu biết sâu rộng trong việc nắm bắt vấn đề để đề ra các phương án tối ưu. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là chúng ta phải hiểu rõ bản chất, nguồn gốc cuả những yếu tố bên trong nền kinh tế thị trường đặc biệt là yếu tố chính quyết thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế thị trường.Đó chính là lợi nhuận. Vậy thế nào là lợi nhuận? Nguồn gốc và bản chất của lợi nhuận là gì? và lợi nhuận đóng vai trò như thế nào đối với nền kinh tế thị trường mà ta lại có thể xem nó là nhân tố chính yếu quyết định sự tồn tại và phát triển của nền kinh tế thị trường, áp dụng lý luận về lợi nhuận như thế nào đối với nền kinh tế thị trường theo định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở Việt Nam hiện nay. Để tìm hiểu những vấn đề trên em đã chọn đề tài: "Những vấn đề cơ bản về lợi nhuận và vai trò của lợi nhuận trong nền kinh tế thị trường" Đây là một vấn đề có tầm quan trọng lớn. Qúa trình nghiên cứu phải xuất phát từ các quan điểm của các học thuyết trước Mác kết hợp với lý luận của Mác về lợi nhuận và thực tiễn hiện nay của đất nước ta. Với những hiểu biết còn nhiều hạn chế cùng kinh nghiệm thực tiễn còn non kém. chắc chắn đề án của em sẽ không tránh khỏi những sai sót. Em rất mong nhận được sự góp ý, chỉ dẫn của thầy cô. Em xin chân thành cảm ơn. 1. Tỷ suất giá trị thặng dư. 10 2. Tỷ suất lợi nhuận 10 3. Lợi nhuận công nghiệp 11 4. Lợi nhuận thương nghiệp 11 5. Lợi tức và tỉ suất lợi tức 11 6. Lợi nhuận ngân hàng 11 7. Lợi tức cổ phần 12 8. Địa tô, lợi nhuận siêu ngạch 12 Chương 2: Vai trò của lợi nhuận trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở việt nam 13 I. Những tác động tích cực của lợi nhuận 13 1. Lợi nhuận thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển 2. Lợi nhuận thúc đẩy quan hệ sản xuất phát triển 14 3. Vai trò của lợi nhuận với quá trình tái sản xuất xã hội 14 4. Lợi nhuận là động lực hoạt động kinh tế của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường 14 II. ảnh hưởng tiêu cực của lợi nhuận 15 III. Lợi nhuận trong nền kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở Việt Nam 16 1. Sự chuyển đổi cơ chế kinh tế ở Việt Nam 16 2. Những khuyết điểm còn tồn tại. 17 3. Một số giải pháp nhằm nâng cao vai trò của lợi nhuận trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam 18 Kết luận. 20 Tài liệu tham khảo. 21 lời nói đầu Hiện nay trước sự thay đôỉ nhanh chóng về kinh tế của các nước trên thế giới,thực trạng kinh tế Việt Nam vẫn đang đứng trước nguy cơ tụt hậu khá xa mà không dễ gì rút ngắn được. Trong cơ chế tập trung quan liêu bao cấp trước đây, chúng ta chưa thực sự coi lợi nhuận với tư cách là hình thức thu nhập đối với người sản xuất kinh doanh. Sản xuất, kinh doanh chỉ là để phục vụ chứ không phải với mục đích lợi nhuận. Cơ chế hình thành và phân phối lợi nhuận không được tiến hành trên cơ sở căn cứ khoa học và khách quan. Điều đó đã gây sự bất bình đẳng lớn giữa các đơn vị sản xuất kinh doanh, làm mất đi động lực thúc đẩy của đòn bẩy lợi nhuận, tạo ra một tư tưởng ỷ lại ngày càng trầm trọng của các doanh nghiệp và nhà nước, làm mất đi tính chủ động sáng tạo của các đơn vị sản xuất kinh doanh .Làm cho nền kinh tế chậm phát triển. Ngày nay, trong thời kỳ quá độ lên Chủ Nghĩa Xã Hội nền kinh tế của chúng ta đang vận hành theo cơ chế thị trường có sự điều tiết vĩ mô của Nhà Nước, chúng ta mong mỏi cho quá trình kinh tế thành công. Vì thế không phải ai khác một tổ chức quốc gia nào khác có thể thực hiện giúp chúng ta mà tự ta phải vận động tự ta phải tìm ra con đường phát triển phù hợp với điều kiện của nước ta hiện nay, điều đó đòi hỏi phải có những chính sách phát triển kinh tế đúng đắn. Muốn thực hiện chính sách phát triển kinh tế có hiệu quả thì người cầm lái phải là người có hiểu biết sâu rộng trong việc nắm bắt vấn đề để đề ra các phương án tối ưu. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là chúng ta phải hiểu rõ bản chất, nguồn gốc cuả những yếu tố bên trong nền kinh tế thị trường đặc biệt là yếu tố chính quyết thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế thị trường.Đó chính là lợi nhuận. Vậy thế nào là lợi nhuận? Nguồn gốc và bản chất của lợi nhuận là gì? và lợi nhuận đóng vai trò như thế nào đối với nền kinh tế thị trường mà ta lại có thể xem nó là nhân tố chính yếu quyết định sự tồn tại và phát triển của nền kinh tế thị trường, áp dụng lý luận về lợi nhuận như thế nào đối với nền kinh tế thị trường theo định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở Việt Nam hiện nay. Để tìm hiểu những vấn đề trên em đã chọn đề tài: "Những vấn đề cơ bản về lợi nhuận và vai trò của lợi nhuận trong nền kinh tế thị trường" Đây là một vấn đề có tầm quan trọng lớn. Qúa trình nghiên cứu phải xuất phát từ các quan điểm của các học thuyết trước Mác kết hợp với lý luận của Mác về lợi nhuận và thực tiễn hiện nay của đất nước ta. Với những hiểu biết còn nhiều hạn chế cùng kinh nghiệm thực tiễn còn non kém. chắc chắn đề án của em sẽ không tránh khỏi những sai sót. Em rất mong nhận được sự góp ý, chỉ dẫn của thầy cô. Em xin chân thành cảm ơn.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đề tài Lợi nhuận trong nền Kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa ở nước ta, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
KHOA KINH TẾ
----------------------------------@------------------------------------
TIỂU LUẬN KINH TẾ
LỢI NHUẬN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA
GVHD : GS-TS PHẠM QUY PHAN
GVHD : TS TÔ ĐỨC H ẠNH
SVTH : VŨ TẤT THẮNG
MSSV : A403065
HÀ NỘI, THÁNG 5-2004
Môc lôc
Ch¬ng I: Nguån gèc - b¶n chÊt cña lîi nhuËn. 4
I. C¸c quan ®iÓm vÒ nguån gèc vµ b¶n chÊt cña lîi nhuËn.
Quan ®iÓm cña trêng ph¸i träng th¬ng vÒ lîi nhuËn 4
Quan ®iÓm cña trêng ph¸i cæ ®iÓn. 4
Quan ®iÓm cña W. Petty. 4
Quan ®iÓm cña A.Smith. 5
Quan ®iÓm cña D.Ricardo. 6
Quan ®iÓm cña Samuelson. 6
Quan ®iÓm cña M¸c vÒ nguån gèc, b¶n chÊt cña lîi nhuËn
Qóa tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d. 6
M©u thuÉn cña c«ng thøc cña t b¶n 6
Qóa tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d 7
Chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa. Lîi nhuËn 8
Chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa 8
Lîi nhuËn. Nguån gèc, b¶n chÊt cña lîi nhuËn
Tû suÊt lîi nhuËn-Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn tû suÊt lîi nhuËn.. 9
Nh÷ng h×nh thøc chuyÓn ho¸ cña gi¸ trÞ thÆng d 10
Tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d. 10
Tû suÊt lîi nhuËn 10
Lîi nhuËn c«ng nghiÖp 11
Lîi nhuËn th¬ng nghiÖp 11
Lîi tøc vµ tØ suÊt lîi tøc 11
Lîi nhuËn ng©n hµng 11
Lîi tøc cæ phÇn 12
§Þa t«, lîi nhuËn siªu ng¹ch 12
Ch¬ng 2: Vai trß cña lîi nhuËn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë viÖt nam 13
I. Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña lîi nhuËn 13
1. Lîi nhuËn thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn
2. Lîi nhuËn thóc ®Èy quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn 14
3. Vai trß cña lîi nhuËn víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi 14
4. Lîi nhuËn lµ ®éng lùc ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 14
II. ¶nh hëng tiªu cùc cña lîi nhuËn 15
III. Lîi nhuËn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng X· Héi Chñ NghÜa ë ViÖt Nam 16
Sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ ë ViÖt Nam 16
Nh÷ng khuyÕt ®iÓm cßn tån t¹i. 17
Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß cña lîi nhuËn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë ViÖt Nam 18
KÕt luËn. 20
Tµi liÖu tham kh¶o. 21
lêi nãi ®Çu
HiÖn nay tríc sù thay ®«Ø nhanh chãng vÒ kinh tÕ cña c¸c níc trªn thÕ giíi,thùc tr¹ng kinh tÕ ViÖt Nam vÉn ®ang ®øng tríc nguy c¬ tôt hËu kh¸ xa mµ kh«ng dÔ g× rót ng¾n ®îc. Trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp tríc ®©y, chóng ta cha thùc sù coi lîi nhuËn víi t c¸ch lµ h×nh thøc thu nhËp ®èi víi ngêi s¶n xuÊt kinh doanh. S¶n xuÊt, kinh doanh chØ lµ ®Ó phôc vô chø kh«ng ph¶i víi môc ®Ých lîi nhuËn. C¬ chÕ h×nh thµnh vµ ph©n phèi lîi nhuËn kh«ng ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së c¨n cø khoa häc vµ kh¸ch quan. §iÒu ®ã ®· g©y sù bÊt b×nh ®¼ng lín gi÷a c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, lµm mÊt ®i ®éng lùc thóc ®Èy cña ®ßn bÈy lîi nhuËn, t¹o ra mét t tëng û l¹i ngµy cµng trÇm träng cña c¸c doanh nghiÖp vµ nhµ níc, lµm mÊt ®i tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh...Lµm cho nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn. Ngµy nay, trong thêi kú qu¸ ®é lªn Chñ NghÜa X· Héi nÒn kinh tÕ cña chóng ta ®ang vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ Níc, chóng ta mong mái cho qu¸ tr×nh kinh tÕ thµnh c«ng. V× thÕ kh«ng ph¶i ai kh¸c mét tæ chøc quèc gia nµo kh¸c cã thÓ thùc hiÖn gióp chóng ta mµ tù ta ph¶i vËn ®éng tù ta ph¶i t×m ra con ®êng ph¸t triÓn phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña níc ta hiÖn nay, ®iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ®óng ®¾n. Muèn thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cã hiÖu qu¶ th× ngêi cÇm l¸i ph¶i lµ ngêi cã hiÓu biÕt s©u réng trong viÖc n¾m b¾t vÊn ®Ò ®Ó ®Ò ra c¸c ph¬ng ¸n tèi u. V× vËy, yªu cÇu ®Æt ra lµ chóng ta ph¶i hiÓu râ b¶n chÊt, nguån gèc cu¶ nh÷ng yÕu tè bªn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Æc biÖt lµ yÕu tè chÝnh quyÕt thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng.§ã chÝnh lµ lîi nhuËn. VËy thÕ nµo lµ lîi nhuËn? Nguån gèc vµ b¶n chÊt cña lîi nhuËn lµ g×? vµ lîi nhuËn ®ãng vai trß nh thÕ nµo ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng mµ ta l¹i cã thÓ xem nã lµ nh©n tè chÝnh yÕu quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ¸p dông lý luËn vÒ lîi nhuËn nh thÕ nµo ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng X· Héi Chñ NghÜa ë ViÖt Nam hiÖn nay. §Ó t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò trªn em ®· chän ®Ò tµi: "Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ lîi nhuËn vµ vai trß cña lîi nhuËn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng"
§©y lµ mét vÊn ®Ò cã tÇm quan träng lín. Qóa tr×nh nghiªn cøu ph¶i xuÊt ph¸t tõ c¸c quan ®iÓm cña c¸c häc thuyÕt tríc M¸c kÕt hîp víi lý luËn cña M¸c vÒ lîi nhuËn vµ thùc tiÔn hiÖn nay cña ®Êt níc ta. Víi nh÷ng hiÓu biÕt cßn nhiÒu h¹n chÕ cïng kinh nghiÖm thùc tiÔn cßn non kÐm. ch¾c ch¾n ®Ò ¸n cña em sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý, chØ dÉn cña thÇy c«.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Ch¬ng 1: nguån gèc vµ b¶n chÊt cña lîi nhuËn
C¸c quan ®iÓm vÒ nguån gèc vµ b¶n chÊt cña lîi nhuËn:
Quan ®iÓm cña chñ nghÜa träng th¬ng vÒ vÊn ®Ò lîi nhuËn:
Chñ nghÜa träng th¬ng ra ®êi vµo thêi kú qu¸ ®é,nÒn kinh tÕ phong kiÕn bíc vµo thíi kú suy ®åi vµ nÒn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa b¾t ®Çu h×nh thµnh.Giai cÊp t s¶n t¨ng cêng dïng nh÷ng biÖn ph¸p b¹o lùc nh x©m chiÕm ®Êt ®ai,trao ®æi kh«ng ngang gÝa...nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tÝch luü nguyªn thuû T B¶n. Bªn c¹nh ®ã trong lÜnh vùc khoa häc tù nhiªn (c¬ häc,thiªn v¨n häc,®Þa lý...) ®· cã s ph¸t triÓn m¹nh mÏ. §Ó biÖn hé cho nh÷ng hµnh vi cña m×nh, giai cÊp t s¶n ®· ®a ra häc thuyÕt träng th¬ng.
C¸c nhµ kinh tÕ häc cña trêng ph¸i Träng Th¬ng ®· ®i t×m nguån gèc cña lîi nhuËn trong lu th«ng. Hä cho r»ng:”Lîi nhuËn lµ do lÜnh vùc lu th«ng trao ®æi mua b¸n sinh ra nã lµ kÕt qu¶ cña viÖc mua Ýt b¸n nhiÒu,mua rÎ b¸n ®¾t. Kh«ng mét ngêi nµo ®îc lîi mµ kh«ng lµm h¹i cho kÎ kh¸c. D©n téc nµy lµm giµu b»ng c¸ch hy sinh lîi Ých cña d©n téc kh¸c. Trong trao ®æi ph¶i cã mét bªn thua ®Ó bªn kia ®îc lîi.”
Cã thÓ thÊy c¸c nhµ kinh tÕ häc cña trêng ph¸i Träng Th¬ng cha thÊy ®îc nguån gèc thùc sù cña lîi nhuËn lµ xuÊt ph¸t tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.MÆc dï cßn nh÷ng sai lÇm vÒ c¬ b¶n nhng hÖ thèng quan ®iÓm cña chñ nghÜa Träng Th¬ng ®· t¹o ra nhiÒu tiÒn ®Ò kinh tÕ – x· héi cho c¸c lý luËn kinh tÕ thÞ trêng sau nµy ph¸t triÓn.
C¸c quan ®iÓm cña trêng ph¸i cæ ®iÓn:
Quan ®iÓm cña William Petty:
W.Petty lµ nhµ ®¹i biÓu næi bËt nhÊt cña t tëng kinh tÕ Ch©u ¢u trong thêi kú tan r· cña Chñ NghÜa Träng Th¬ng. K. Mark ®¸nh gi¸ cao W. Petty, coi «ng lµ ngêi s¸ng lËp ra Kinh TÕ Häc, Mark viÕt “ Khoa häc cæ ®iÓn lµ toµn bé mäi Khoa Häc Kinh TÕ kÓ tõ W. Petty trë ®i ®· t×m hiÓu c¸i hiÖn thùc néi t¹i cña c¸c QHSX trong x· héi T S¶n “. ¤ng lµ ngêi ®Çu tiªn khëi xíng lý thuyÕt vÒ gi¸ trÞ lao ®éng vµ ph¸t triÓn lý thuyÕt nµy thµnh häc thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng.
XuÊt ph¸t tõ lý luËn nµy,W.Petty ®· nghiªn cøu vÒ gÝa trÞ thÆng d,tuy cha ®i s©u nhng «ng ®· nªu lªn kh¸ râ nÐt vÒ hai h×nh thøc biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ thÆng d lµ ®Þa t« vµ lîi tøc. ¤ng ®· ®Þnh nghÜa: “§Þa t« T B¶n Chñ NghÜa lµ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ cña s¶n phÈm vµ chi phÝ s¶n xuÊt. §Þa t« lµ mét phÇn cña lîi nhuËn nhê ®é ph× nhiªu cña ®Êt ®ai vµ vÞ trÝ canh t¸c”. Nh vËy W. Petty ®· thÊy ®îc ®Þa t« chªnh lÖch mét.
VÒ lîi tøc,trong t¸c phÈm “Bµn vÒ tiÒn tÖ “, W. Petty cho r»ng: “ Lîi tøc còng nh tiÒn thuª ruéng ®Êt, lµ sè tiÒn tr¶ cho viÖc nhÞn ¨n tiªu vµ thëng cho sù m¹o hiÓm “. Møc lîi tøc phô thuéc vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tù ph¸t.
Tõ lý thuyÕt ®Þa t« vµ lîi tøc, W.Petty ®· cè g¾ng gi¶i thÝch vÒ gi¸ c¶ ruéng ®Êt. ¤ng kh¼ng ®Þnh r»ng gi¸ c¶ ruéng ®Êt ph¶i ®îc qui ®Þnh mét c¸ch ®Æc biÖt vµ g¾n gi¸ c¶ ruéng ®Êt víi møc ®Þa t«. Nhng «ng ®· sai lÇm v× cho r»ng gi¸ c¶ ruéng ®Êt b»ng 20 ®Þa t«/ n¨m. Cã sai lÇm nµy lµ do W.Petty cha thÊy ®îc gi¸ c¶ ruéng ®Êt mét mÆt cã quan hÖ víi ®Þa t«, mÆt kh¸c cã quan hÖ víi tû suÊt lîi tøc. ¤ng cha thÊy gi¸ c¶ ruéng ®Êt chÝnh lµ ®Þa t« T B¶n ho¸.
Tãm l¹i, mÆc dï cßn nhiÒu thiÕu sãt vµ cßn chÞu ¶nh hëng cña Chñ NghÜa Träng Th¬ng nhng W.Petty ®· cã nh÷ng bíc tiÕn lín kh¾c phôc ®îc nh÷ng sai lÇm c¬ b¶n cña Chñ NghÜa Träng Th¬ng nh: §· thÊy ®îc lîi nhuËn tõ lÜnh vùc s¶n xuÊt, nªu ra ®îc mÇm mèng cña lý luËn vÒ vÊn ®Ò bãc lét. ChÝnh W.Petty ®· ®Æt nÒn t¶ng ban ®Çu cho Kinh TÕ häc cæ ®iÓn ë níc Anh.
Quan ®iÓm cña Adam Smith:
A.Smith (1723 – 1790) lµ ngêi më ra giai ®o¹n míi trong sù ph¸t triÓn cña Kinh TÕ ChÝnh TrÞ T S¶n. A.Smith ®· x©y dùng lý luËn vÒ lîi nhuËn trªn c¬ së lý luËn vÒ gi¸ trÞ lao ®éng. ¤ng cho rÆng lîi nhuËn lµ “kho¶n khÊu trõ thø hai “ vµo s¶n phÈm cña ngêi lao ®éng, chóng ®Òu cã chung nguån gèc lµ lao ®éng kh«ng ®îc tr¶ c«ng cña ngêi c«ng nh©n. Mét mÆt «ng g¾n lîi nhuËn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ kÕt qu¶ cña sù bãc lét, nhng mÆt kh¸c «ng ®· ph¹m ph¶i mét sai lÇm ®ã lµ cho r»ng lîi nhuËn ®îc t¹o ra trong lu th«ng. Khi nãi vÒ lîi tøc, «ng xem lîi tøc lµ mét bé phËn cña lîi nhuËn mµ nhµ T B¶n ho¹t ®éng b»ng tiÒn ®i vay ph¶i tr¶ cho chñ nî ®Ó ®îc sö dông T B¶n. ¤ng ®· thÊy xu híng b×nh qu©n ho¸ tØ suÊt lîi nhuËn vµ xu híng tØ suÊt lîi nhuËn gi¶m sót do khèi lîng T B¶n t¨ng lªn,v¹ch ra mét c¸ch ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a tØ suÊt lîi nhuËn víi T B¶n.
VÒ ®Þa t«, A.Mith chÞu nhiÒu ¶nh hëng cña trêng ph¸i Träng N«ng, «ng ®· thÊy ®îc ®Þa t« vµ lîi nhuËn cã cïng nguån gèc víi nhau, ®Òu lµ kÕt qu¶ lao ®éng cña ngêi kh¸c. §Þa t« lµ kho¶n khÊu trõ ®Çu tiªn vµo s¶n phÈm ngêi lao ®éng cßn lîi nhuËn lµ kho¶n khÊu trõ thø hai. VÒ mÆt chÊt nã ph¶n ¸nh quan hÖ bãc lét.
Tuy nhiªn A.Mith cßn cã nh÷ng h¹n chÕ vÒ lý luËn lîi nhuËn nh: Cha nªu ra ®îc lý luËn hoµn chØnh vÒ lîi nhuËn. MÆt kh¸c «ng kh«ng ph©n biÖt ®îc lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ lu th«ng nªn cho r»ng T B¶n trong lÜnh vùc s¶n xuÊt còng nh trong lu th«ng ®Òu t¹o ra lîi nhuËn nh nhau. H¬n n÷a «ng cßn quan niÖm lîi nhuËn lµ sè tiÒn tr¶ cho chñ xÝ nghiÖp vÒ sù rñi ro trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, «ng còng phñ nhËn lý luËn gi¸ trÞ thÆng d.
Quan ®iÓm cña David Ricardo:
NÕu nh A.Smith sèng trong thêi kú c«ng trêng thñ c«ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ th× D.Ricardo sèng trong thêi kú c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp. §ã lµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan ®Ó «ng vît ®îc ngìng giíi h¹n mµ A.Smith dõng l¹i. Theo M¸c D.Ricardo lµ nhµ t tëng cña thêi ®¹i c«ng nghiÖp.
D.Ricardo cho r»ng: “ Lîi nhuËn lµ sè cßn l¹i ngoµi tiÒn l¬ng mµ nhµ T B¶n tr¶ cho c«ng nh©n “. ¤ng ®· thÊy ®îc xu híng gi¶m sót tØ suÊt lîi nhuËn vµ gi¶i thÝch nguyªn nh©n cña sù gi¶m sót n»m trong sù vËn ®éng biÕn ®æi thu nhËp gi÷a ba giai cÊp: §Þa chñ, c«ng nh©n vµ nhµ T B¶n. ¤ng cho r»ng do qui luËt mµu mì ®Êt ®ai ngµy cµng gi¶m, gi¸ c¶ n«ng phÈm ngµy cµng t¨ng lªn lµm cho tiÒn l¬ng c«ng nh©n vµ ®Þa t« t¨ng theo cßn lîi nhuËn kh«ng t¨ng. Do ®ã “lîi nhuËn cã khuynh híng tù nhiªn gi¶m xuèng “. Nh vËy theo «ng ®Þa chñ lµ ngêi cã lîi, c«ng nh©n kh«ng cã lîi còng nh kh«ng bÞ h¹i cßn nhµ T B¶n th× cã h¹i v× tØ suÊt lîi nhuËn gi¶m xuèng.
MÆc dï cã nhiÒu tiÕn bé so víi nh÷ng häc thuyÕt tríc nhng «ng còng vÊp ph¶i nhiÒu sai lÇm nh: «ng ®· gi¶i vÒ lîi nhuËn c¨n cø vµo n¨ng suÊt lao ®éng, «ng kh«ng ph©n biÖt ®îc gi÷a lîi nhuËn vµ gi¸ trÞ thÆng d. Còng xuÊt ph¸t tõ viÖc cha ph©n biÖt ®îc tû suÊt lîi nhuËn vµ tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d nªn «ng ®· kÕt luËn r»ng tû suÊt lîi nhuËn gi¶m lµ do t¨ng l¬ng.
Quan ®iÓm cña Samuelson vÒ lîi nhuËn:
Theo Samuelson lîi nhuËn lµ phÇn thëng cho viÖc g¸nh chÞu rñi ro cho sù ®æi míi, lîi nhuËn lµ lîi tøc ®éc quyÒn.
¤ng cho r»ng phÇn lín gi¸ trÞ lîi nhuËn kinh doanh ®îc b¸o c¸o chØ lµ phÇn lîi tøc cña c¸c chñ së h÷u c«ng ty cã ®îc do lao ®éng cña hä hay do vèn ®Çu t cña hä mang l¹i. NÕu lo¹i bá tÊt c¶ c¸c lîi tøc Èn th× ta ®îc lîi nhuËn thuÇn tuý vµ ®ã lµ phÇn thëng cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t cã lîi bÊt ®Þnh. Doanh thu cña c«ng ty phô thuéc rÊt lín vµo th¨ng chÇm trong chu kú kinh doanh. Do c¸c nhµ ®Çu t kh«ng thÝch c¸c trêng hîp rñi ro nªn hä ®ßi hái ph¶i cã møc phÝ dù phßng cho c¸c ®Çu t kh«ng ch¾c ch¾n nh»m bï ®¾p cho nh÷ng rñi ro nµy.
Quan ®iÓm cña M¸c vÒ nguån gèc vµ b¶n chÊt cña lîi nhuËn:
Qóa tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d:
M©u thuÉn chung cña c«ng thøc cña T B¶n:
Mac vµ ¡nghen lµ ngêi ®Çu tiªn ®· x©y dùng nªn lý luËn vÒ gi¸ trÞ thÆng d mét c¸ch hoµn chØnh. Qua thùc tÕ x· héi t b¶n lóc bÊy giê M¸c thÊy r»ng giai cÊp t b¶n ngµy cµng giµu thªm cßn giai cÊp v« s¶n ngµy cµng nghÌo khæ, «ng ®· ®i t×m hiÓu nguyªn nh©n v× sao cã hiÖn tîng nµy. Cuèi cïng «ng ®· ph¸t hiÖn ra r»ng nÕu nhµ t b¶n ®a ra mét lîng tiÒn lµ T vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ th× sè tiÒn thu vÒ lµ T’ lín h¬n sè tiÒn øng ra ( T’>T) hay T’=T+DT.
C.M¸c gäi lµ gi¸ trÞ thÆng d. ¤ng còng thÊy r»ng môc ®Ých cña lu th«ng tiÒn tÖ víi t c¸ch lµ t b¶n kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ sö dông mµ lµ gi¸ trÞ. Môc ®Ých cña lu th«ng T-H-T’ lµ sù lín lªn cña gi¸ trÞ thÆng d nªn sù vËn ®éng T-H-T’ lµ kh«ng cã giíi h¹n. M¸c gäi ®ã lµ C«ng thøc chung cña t b¶n chñ nghÜa. Qua nghiªn cøu M¸c ®i ®Õn kÕt luËn: “ T b¶n kh«ng thÓ xuÊt hiÖn tõ lu th«ng vµ còng kh«ng thÓ xuÊt hiÖn bªn ngoµi lu th«ng. Nã ph¶i xuÊt hiÖn trong lu th«ng vµ ®ång thêi còng kh«ng ph¶i trong lu th«ng “ (*). §©y chÝnh lµ m©u thuÉn chung cña c«ng thøc t b¶n.§Ó gi¶i thÝch m©u thuÉn nµy M¸c ®· ph¸t hiÖn ra nguån gèc sinh ra gi¸ trÞ hµng ho¸ - søc lao ®éng. Còng nh mäi hµng ho¸ kh¸c ®îc qui ®Þnh bëi sè thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt vµ do ®ã ®Ó t¸i s¶n xu¸t ra søc lao ®éng, nã ®îc qui thµnh thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra lîng t liÖu sinh ho¹t mµ ngêi c«ng nh©n ph¶i tiªu dïng ®Ó duy tr× cuéc sèng ë tr¹ng th¸i b×nh thêng. Hµng ho¸ søc lao ®éng kh«ng chØ cã gi¸ trÞ mµ cßn cã gi¸ trÞ sö dông, gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng còng chØ thÓ hiÖn trong qu¸ tr×nh tiªu dïng søc lao ®«ng. Qóa tr×nh ®ã lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra hµng ho¸ vµ ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ cña b¶n th©n søc lao ®éng. PhÇn lín ®ã chÝnh lµ gi¸ trÞ thÆng d mµ nhµ T B¶n chiÕm ®o¹t. VËy “ GÝa trÞ thÆng d lµ phÇn gi¸ trÞ míi d«i ra ngoµi gi¸ trÞ søc lao ®éng do c«ng nh©n t¹o ra vµ bÞ nhµ t b¶n chiÕm ®o¹t “. Nh vËy hµng ho¸ søc lao ®éng còng cã thuéc tÝnh lµ nguån gèc sinh ra gi¸ trÞ. §ã lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña hµng ho¸ søc lao ®éng do víi hµng ho¸ kh¸c. Nã lµ ch×a kho¸ ®Ó gi¶i thÝch tÝnh m©u thuÉn cña c«ng thøc chung cña t b¶n.
Qóa tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d (m):
§Ó nghiªn cøu cèt lâi t¹o nªn gi¸ trÞ thÆng d trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña t b¶n M¸c ®· chia t b¶n thµnh hai bé phËn: T b¶n bÊt biÕn vµ t b¶n kh¶ biÕn T b¶n b©t biÕn lµ h×nh th¸i t liÖu s¶n xuÊt mµ gi¸ trÞ ®îc b¶o tån vµ chuyÓn vµo s¶n phÈm tøc lµ gi¸ trÞ kh«ng biÕn ®æi vÒ lîng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Ký hiÖu lµ C. Cßn bé phËn t b¶n biÓu hiÖn díi h×nh thøc gi¸ trÞ søc lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®· t¨ng thªm vÒ lîng gäi lµ t b¶n kh¶ biÕn. Ký hiÖu lµ V.
Nh vËy ta thÊy muèn t b¶n kh¶ biÕn ho¹t ®éng ®îc ph¶i cã mét t b¶n bÊt biÕn ®· ®îc øng tríc víi nh÷ng tØ lÖ t¬ng ®¬ng. Vµ qua sù ph©n chia ta rót ra t b¶n kh¶ biÕn t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d v× nã dïng ®Ó mua søc lao ®«ng. Cßn t b¶n bÊt biÕn cã vai trß gi¸n tiÕp trong viÖc t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d. Tõ ®©y ta cã kÕt luËn “ GÝa trÞ cña mét hµng ho¸ b»ng gi¸ trÞ t b¶n bÊt biÕn mµ nã chøa ®ùng céng víi gi¸ trÞ cña t b¶n kh¶ biÕn ( tøc lµ gi¸ trÞ thËng d ®· ®îc s¶n xuÊt ra ). Nã ®îc biÓu hiÖn b»ng c«ng thøc:
GÝa trÞ = C + V + m
C: GÝa trÞ t liÖu s¶n xuÊt chuyÓn vµo s¶n phÈm.
V: GÝa trÞ søc lao ®éng cña ngêi c«ng nh©n.
m: GÝa trÞ thÆng d.Nh thÕ nhµ t b¶n ®· bá ra mét lîng t b¶n ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ lµ C + V. Nhng gi¸ trÞ mµ nhµ t b¶n thu vµo lµ C+V+m. PhÇn m d«i ra ngoµi lµ phÇn mµ nhµ t b¶n bãc lét cña ngêi c«ng nh©n.
§Ó râ h¬n chóng ta vÒ qu¸ tr×nh t¨ng thªm cña gi¸ trÞ, ta h·y nghiªn cøu thÝ dô sau:
GØa ®Þnh ®Ó s¶n xuÊt 10kg sîi cÇn 10kg b«ng. gi¸ 10kg b«ng lµ 10$. §Ó biÕn sè b«ng ®ã thµnh sîi, mét c«ng nh©n ph¶i lao ®éng trong 6h vµ hao mßn m¸y mãc lµ 2$; gi¸ trÞ søc lao ®éng cña c«ng nh©n trong 1ngµy lµ 3$; trong 1h lao ®éng ngêi c«ng nh©n t¹o ra lîng gi¸ trÞ lµ 0,5$. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sîi ®· hao phÝ theo thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Víi gi¶ ®×nh nh vËy, nÕu nh thêi gian lao ®éng chØ kÐo dµi ®Õn c¸i ®iÓm mµ ë ®ã bï ®¾p ®îc gi¸ trÞ søc lao ®éng(6h), tøc lµ b»ng thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt th× cha cã s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d, do ®ã tiÒn cha biÕn thµnh t b¶n.
Trong thùc tÕ qu¸ tr×nh lao ®éng kh«ng dõng l¹i ë ®iÓm ®ã. GÝa trÞ søc lao ®éng mµ nhµ t b¶n ph¶i tr¶ khi mua vµ gi¸ trÞ søc lao ®éng ®ã cã thÓ t¹o ra cho nhµ t b¶n lµ hai ®¹i lîng kh¸c nhau. Nhµ t b¶n tr¶ tiÒn mua søc lao ®éng trong ngµy. VËy viÖc sö dông søc lao ®éng trong ngµy ®ã thuéc vÒ nhµ t b¶n.
Ch¼ng h¹n nhµ t b¶n b¾t c«ng nh©n lao ®éng 12h trong mét ngµy th× chi phÝ s¶n xuÊt = TiÒn b«ng+Hao mßn m¸y mãc + TiÒn mua søc lao ®éng cña c«ng nh©n=20+4+3=27$. Gia trÞ s¶n phÈm míi t¹o ra =gi¸ trÞ cña b«ng +Gia trÞ cña m¸y mãc + gi¸ trÞ do søc lao ®éng cña c«ng nh©n t¹o ra= 20+4+12=30$. Nh vËy toµn bé chi phÝ nhµ t b¶n ®Ó mua t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng lµ 27$. Trong 12h lao ®éng c«ng nh©n t¹o ra mét lîng gi¸ trÞ míi lµ 30$. VËy 27$ øng tríc chuyÓn ho¸ thµnh 30$. Do ®ã tiÒn ®· biÕn thµnh t b¶n. PhÇn gi¸ trÞ míi d«i ra nµy lµ gi¸ trÞ thÆng d.
Chi phÝ s¶n xuÊt T B¶n Chñ NghÜa. Lîi nhuËn:
Chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa:
Muèn t¹o ra gi¸ trÞ hµng ho¸, tÊt yÕu ph¶i chi phÝ mét sè lao ®éng nhÊt ®Þnh bao gåm:
Lao ®éng hiÖn t¹i, tøc lµ lao ®éng t¹o ra gi¸ trÞ míi (v+m ).
Lao ®éng qu¸ khø.
Chi phÝ thùc tÕ ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ hµng ho¸ lµ c+v+m. Nhng c¸c nhµ t b¶n kh«ng quan t©m ®Õn ®iÒu ®ã hä chØ øng t b¶n ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ do ®ã nhµ t b¶n chØ xem hao phÝ hÕt bao nhiªu t b¶n chø kh«ng tÝnh xem hÕt bao nhiªu lao ®éng x· héi. M¸c gäi chi phÝ ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, vµ ký hiÖu b»ng k ( k= c+v+m).
VËy chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa lµ chi phÝ vÒ t b¶n mµ nhµ t b¶n bá ra ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸.
Khi xuÊt hiÖn chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa th× c«ng thøc gi¸ trÞ hµng ho¸ (gt=c+v+m) sÏ chuyÓn thµnh gt=k+m. Gi÷a gi¸ trÞ vµ chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa cã sù kh¸c nhau vÒ c¶ mÆt lîng lÉn vÒ mÆt chÊt.
VÒ mÆt lîng chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa lu«n nhá h¬n chi phÝ thùc tÕ hay gi¸ trÞ hµng ho¸.
( c+v)<(c+v+m).
VÒ mÆt chÊt chi phÝ thùc tÕ lµ chi phÝ lao ®éng, ph¶n ¸nh ®óng ®Çy ®ñ hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ®ã, cßn chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa chØ ph¶n ¸nh hao phÝ t b¶n cña nhµ t b¶n mµ th«i.
Nguån gèc, b¶n chÊt cña lîi nhuËn:
Ta ®· thÊy gi÷a gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa lu«n lu«n cã mét kho¶ng chªnh lÖch, nªn sau khi tiªu thô hµng ho¸ nhµ t b¶n kh«ng nh÷ng bï ®¾p ®ñ sè t b¶n ®· øng ra mµ cßn thu ®ùc mét sè tiÒn lêi ngang b»ng víi gi¸ trÞ thÆng d. Sè tiÒn nµy ®îc gäi lµ lîi nhuËn. “ GÝa trÞ thÆng d ®îc so víi toµn bé t b¶n øng tríc, ®îc quan niÖm lµ con ®Î cña toµn bé t b¶n øng tríc sÏ mang h×nh thøc chuyÓn ho¸ cña lîi nhuËn.
NÕu ta ký hiÖu lîi nhuËn lµ pt th× c«ng thøc: gt = c+v+m sÏ chuyÓn thµnh gt= k+m.(hay gi¸ trÞ hµng ho¸ b»ng chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa céng víi lîi nhuËn.
Qua nh÷ng ph©n tÝch trªn ta cã thÓ thÊy nguån gèc cña lîi nhuËn lµ kÕt qu¶ bãc lét lao ®éng cña c«ng nh©n lµm thuª. §ång thêi sù h×nh thµnh chi phÝ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa ®· xo¸ nhoµ sù kh¸cnhau gi÷a c vµ v nªn viÖc p sinh ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhê bé phËn cña v ®îc thay thÕ b»ng søc lao ®éng b©y giê l¹i trë thµnh con ®Î cña toµn bé t b¶n øng tríc. Do k lu«n nhá h¬n chi phÝ s¶n xuÊt thøc tÕ nªn nhµ t b¶n chØ cÇn b¸n hµng ho¸ cao h¬n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®· cã lîi nhuËn. NÕu nhµ t b¶n b¸n hµng víi gi¸ b»ng gi¸ trÞ cña nã th× m=p, trong trêng hîp cßn l¹i th× m > hoÆc < p. ChÝnh sù kh«ng nhÊt qu¸n nµy ®· che dÊu quan hÖ bãc lét t b¶n chñ nghÜa, che dÊu nguån gèc thùc sù cña lîi nhuËn.
Tû suÊt lîi nhuËn. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn tû suÊt lîi nhuËn:
Tû suÊt lîi nhuËn lµ tû sè tÝnh theo % gi÷a gi¸ trÞ thÆng d vµ toµn bé t b¶n øng tríc:
m
P’= .100%
c+v
Tû suÊt lîi nhuËn kh«ng ph¶n ¸nh tr×nh ®é bãc lét cña nhµ t b¶n mµ nãi lªn møc l·i cña viÖc ®Çu t cho nhµ t b¶n biÕt t b¶n cña hä ®Çu t vµo ®©u th× cã lîi. Do ®ã viÖc thu lîi nhuËn vµ theo ®uæi tû suÊt lîi nhuËn lµ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c nhµ t b¶n, lµ môc tiªu c¹nh tranh cña c¸c nhµ t b¶n.
Do môc tiªu ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt nªn gi÷a c¸c nhµ t b¶n lu«n diÔn ra sù c¹nh tranh gay g¾y gi÷a néi bé ngµnh vµ gi÷a c¸c ngµnh nh»m môc tiªu t×m n¬i ®Çu t cã lîi h¬n ®Ó thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch.
C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn tû suÊt lîi nhuËn:
Tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d.
Sù tiÕt kiÖm cña t b¶n bÊt biÕn.
CÊu t¹o h÷u c¬ cña t b¶n.
Tèc ®é chu chuyÓn cña t b¶n.
Nh÷ng h×nh thøc chuyÓn ho¸ cña gi¸ trÞ thÆng d:
Nh ta ®· biÕt, gi¸ trÞ thÆng d vµ lîi nhuËn kh«ng hoµn toµn ®ång nhÊt nhng chóng ®Òu cã nguån gèc tõ lao ®éng thÆng d. GÝa trÞ thÆng d lµ phÇn gi¸ trÞ mµ nhµ T B¶n bãc lét kh«ng c«ng cña ngêi c«ng nh©n. Cã thÓ nãi chinh gi¸ trÞ thÆng d biÓu hiÖn sù bãc lét s¶n xuÊt, chøng minh c«ng thøc, m©u thuÉn t b¶n mét c¸ch chÝnh x¸c vµ khoa häc. Tríc M¸c c¸c nhµ kinh tÕ häc ®· h×nh dung ra gi¸ trÞ thÆng d nhng hä cha cã ®ñ lý luËn ®Ó diÔn ®¹t mµ chñ yÕu biÓu hiÖn quan ®iÓm cña m×nh trong vÊn ®Ò thu nhËp tiÒn l¬ng. ChØ ®Õn M¸c lý thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d míi ®îc x©y dùng mét c¸ch hoµn chØnh.
Trong x· héi t b¶n gi¸ trÞ thÆng d chuyÓn ho¸ thµnh nh÷ng h×nh th¸i sau:
Tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d:
Lµ tû sè gi÷a gi¸ trÞ thÆng d vµ t b¶n kh¶ biÕn. Ký hiÖu lµ m’.
m.100%
m’=
v
Tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d v¹ch ra mét c¸ch chÝnh x¸c tr×nh ®é bãc lét c«ng nh©n. Thøc chÊt ®©y lµ tØ lÖ ph©n chia lao ®éng thµnh thêi gian l¹o ®éng cÇn thiÕt vµ lao ®éng thÆng d. Nhng nã kh«ng biÓu hiÖn lîng tuyÖt ®èi cña sù bãc lét tøc lµ khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d.
Tû suÊt lîi nhuËn:
§èi víi ngêi chñ xÝ nghiÖp th× møc l·i cao hay thÊp lµ do tû suÊt lîi nhuËn quyÕt ®Þnh. Tû suÊt lîi nhuËn lµ biÓu hiÖn cña tû sè gi÷a gi¸ trÞ thÆng d vµ tæng t b¶n. Ký hiÖu: P’.
m.100
P’=
k
Sù chuyÓn ho¸ gi¸ trÞ thÆng d thµnh tû suÊt lîi nhuËn ®îc hoµn thµnh ë sù chuyÓn ho¸ gi¸ trÞ th¨ng d thµnh lîi nhuËn.
Lîi nhuËn c«ng nghiÖp:
VÒ b¶n chÊt lµ phÇn gi¸ trÞ do c«ng nh©n t¹o ra bÞ nhµ t b¶n chiÕm kh«ng vµ phÇn gi¸ trÞ nµy ®îc ®em b¸n trªn thÞ trêng ®Ó thu ®îc mét sè tiÒn lêi sau khi trõ ®i chi phÝ s¶n xuÊt. Ngµy lao ®éng cña c«ng nh©n ®îc chia thµnh hai phÇn: mét phÇn lµm ra gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng víi sè l¬ng mµ nhµ t b¶n tr¶ cho anh ta vµ mét phÇn t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d. V× mong muèn lîi nhuÇn cao nªn nhµ T B¶n C«ng NghiÖp lu«n t×m c¸ch gi¶m thêi gian lao ®éng tÊt yÕu t¨ng thêi gian lao ®éng thÆng d b»ng c¸ch lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Thêi gian lao ®éng thÆng d cµng nhiÒu lîi nhuËn cña nhµ t b¶n cµng cao. §©y lµ h×nh th¸i gÇn nhÊt dÔ thÊy nhÊt víi gi¸ trÞ thÆng d vµ lîi nhuËn c«ng nghiÖp lµ h×nh th¸i chung.
Lîi nhuËn th¬ng nghiÖp:
Kh¸c víi t b¶n th¬ng nghiÖp tríc chñ nghÜa t b¶n, t b¶n th¬ng nghiÖp díi chñ nghÜa t b¶n lµ mét bé phËn cña t b¶n c«ng nghiÖp t¸ch rêi ra ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸ cña t b¶n c«ng nghiÖp. T b¶n th¬ng nghiÖp chØ h¹n chÕ ë chøc n¨ng mua vµ b¸n nã kh«ng s¸ng t¹o ra gÝa trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d. Nh×n bÒ ngoµi lîi nhuËn th¬ng nghiÖp lµ do mua rÎ b¸n ®¾t do lu th«ng t¹o ra. Nhng thùc chÊt “ Lîi nhuËn th¬ng nghiÖp lµ mét phÇn gi¸ trÞ thÆng d cña nhµ t b¶n c«ng nghiÖp nhêng cho nhµ t b¶n th¬ng nghiÖp “(*)(C.Mac: T b¶n, NXB Sù thËt, HN,1962,QIII tËp I), v× t b¶n th¬ng nghiÖp chØ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc lu th«ng, ®ã lµ mét kh©u mét giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kh«ng cã giai ®o¹n ®ã th× qu¸ tr×nh t¸i s¶n suÊt kh«ng thÓ tiÕp tôc ®îc. Vµ dÜ nhiªn nhµ t b¶n th¬ng nghiÖp kh«ng ho¹t ®éng kh«ng c«ng vµ hä còng ®ßi hái ph¶i cã lîi nhu¹n. §iÒu nµy buéc nhµ t b¶n c«ng nghiÖp ph¶i nhêng mét phÇn lîi nhuËn cña m×nh cho nhµ t b¶n th¬ng nghiÖp.
Lîi tøc vµ tØ suÊt lîi tøc:
Trong qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn cña t b¶n c«ng nghiÖp lu«n cã sè t b¶n t¹m thêi nhµn rçi thÝ dô nh tiÒn trong quÜ khÊu hao cña t b¶n cè ®Þnh, tiÒn ®Ó mua nguyªn vËt liÖu nhng cha ®Õn kú ; bé phËn gi¸ trÞ thÆng d tÝch luü ( díi d¹ng tiÒn ) ®Ó më réng s¶n xuÊt nhng cha sö dông...sè tiÒn nhµn rçi ®ã kh«ng ®em l¹i mét thu nhËp nµo cho nhµ t b¶n. Nhng ®èi víi nhµ t b¶n tiÒn ph¶i ®Î ra tiÒn. V× vËy nhµ t b¶n ph¶i cho ngêi kh¸c vay ®Ó kiÕm l·i. Trong cïng thêi gian ®ã cã nh÷ng nhµ t b¶n kh¸c rÊt cÇn tiÒn ®Ó më réng s¶n xuÊt do ®ã hä cã nhu cÇu vay. “ T b¶n cho vay lµ t b¶n tiÒn tÖ mµ ngêi chñ cña nã nhêng cho ngêi kh¸c sö dông trong mét thêi gian ®Ó nhËn ®îc mét kho¶n lêi nµo ®ã, Sè lêi ®ã ®îc gäi lµ lîi tøc “. B¶n chÊt cña lîi tøc lµ mét phÇn lîi nhuËn b×nh qu©n mµ nhµ t b¶n ®i vay ®· ®a cho nhµ t b¶n cho vay sö dông. V× vËy nguån gèc cña lîi tøc lµ mét phÇn gi¸ trÞ thÆng d do c«ng nh©n s¸ng t¹o ra trong lÜnh vùc s¶n xuÊt.
Lîi tøc vËn ®éng theo qui luËt tØ suÊt lîi tøc. TØ suÊt lîi tøc lµ tØ lÖ tÝnh theo % gi÷a tæng sè lîi nhuËn b×nh qu©n, tØ lÖ ph©n chia lîi nhuËn thµnh lîi tøc vµ thu nhËp cña xÝ nghiÖp mµ nhµ t b¶n ho¹t ®éng, phô thuéc vµo quan hÖ cung cÇu cña t b¶n cho vay.
Lîi nhuËn ng©n hµng:
Lîi nhuËn ng©n hµng lµ thu nhËp cña nhµ t b¶n ng©n hµng lµ h×nh th¸i biÕn tíng riªng biÖt cña gi¸ trÞ thÆng d m. NghiÖp vô chÝnh cña ng©n hµng lµ thu nhËn tiÒn göi cho vay. Lîi tøc cho vay cña ng©n hµng cao h¬n lîi tøc tiÒn göi, con sè chªnh lÖch nµy lµ nguån gèc lîi nhuËn cña ng©n hµng. Tuy vËy kh«ng ph¶i toµn bé con sè chªnh lÖch Êy ®Òu lµ lîi nhuËn cña ng©n hµng, lîi nhuËn ng©n hµng mµ lîi nhuËn ng©n hµng chØ lµ con sè cßn l¹i sau khi ®· trõ ®i mét phÇn ®Ó bï vµo chi phÝ nghiÖp vô ng©n hµng.
Ng©n hµng trùc tiÕp cho c¸c nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh vay. Nhµ t b¶n lÊy sè tiÒn ®ã ®Ó s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d, sau ®ã ®em mét phÇn m thu ®îc thµnh lîi tøc tr¶ cho ng©n hµng. Do ®ã lîi nhuËn ng©n hµng còng lµ gi¸ trÞ thÆng d.
Sù c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh trong x· héi t b¶n còng lµ do lîi nhuËn ng©n hµng b»ng lîi nhuËn binh qu©n, nÕu kh«ng chñ ng©n hµng sÏ chuyÓn sang kinh doanh ngµnh kh¸c.
Lîi tøc cæ phÇn:
Sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t b¶n gÆp ph¶i mét giíi h¹n cña qui m« t b¶n c¸ biÖt. V× vËy muèn më réng s¶n xu¸t vµ x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp lín th× ph¶i liªn kÕt nhiÒu nhµ t b¶n c¸ biÖt l¹i víi nhau thµnh c«ng ty cæ phÇn. “ C«ng ty cæ phÇn lµ mét xÝ nghiÖp lín t b¶n chñ nghÜa mµ vèn ®îc h×nh thµnh tõ sù ®ãng gãp cña nhiÒu nguån th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu. Cæ phiÕu lµ mét thø chøng kho¸n cã gi¸, ghi nh¹n quyÕn së h÷u cæ phÇn ®ång thêi b¶o ®¶m cho ngêi chñ së h÷u cã quyÒn lÜnh mét phÇn thu nhËp cña c«ng ty t¬ng øng víi sè tiÒn ghi trªn cæ phiÕu. Nh ta ®· biÕt lîi nhuËn cña c«ng ty cã nguån gèc tõ gi¸ trÞ thÆng d do ngêi c«ng nh©n lµm ra. V× vËy thùc chÊt lîi tøc cæ phÇn còng b¾t nguån tõ gi¸ trÞ thÆng d.
§Þa t«, lîi nhuËn siªu ng¹ch:
Còng nh c¸c nhµ t b¶n kinh doanh trong c«ng nghiÖp, c¸c nhµ t b¶n kinh doanh trong n«ng nghiÖp còng ph¶i thu ®îc lîi nhuËn b×nh qu©n. Nhng muèn kinh doanh trong n«ng nghiÖp th× hä ph¶i thuª ruéng ®Êt cña ®Þa chñ. V× vËy, ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n ra, nhµ t b¶n kinh doanh ph¶i thu thªm ®îc mét phÇn gi¸ trÞ thÆng d d«i ra ngoµi lîi nhuËn b×nh qu©n ®ã, tøc lµ lîi nhuËn siªu ng¹ch. Lîi nhuËn siªu ng¹ch nµy t«ng ®èi æn ®Þnh vµ l©u dµi vµ hä ph¶i tr¶ nã cho chñ ruéng ®Êt díi h×nh th¸i ®Þa t« t b¶n chñ nghÜa.
VËy, ®Þa t« t b¶n chñ nghÜa lµ mét phÇn gi¸ trÞ thÆng d cßn l¹i sau khi ®· khÊu trõ ®i phÇn lîi nhuËn b×nh qu©n cña nhµ t b¶n kinh doanh ruéng ®Êt.
Ch¬ng 2: vai trß cña lîi nhuËn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë viÖt nam.
I.Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña lîi nhuËn:
1.Lîi nhuËn thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn:
C¸c nhµ T B¶n lu«n mong muèn t¹o ra ngµy cµng nhiÒu lîi nhuËn. Víi môch ®Ých ®ã, tríc ®©y hä cã thÓ t¹o ra lîi nhuËn b»ng c¸ch kÐo dµi ngµy lao ®éng cña c«ng nh©n nhng ph¬ng ph¸p ®ã gÆp ph¶i sù ph¶n ®èi quyÕt liÖt v× vËy muèn cã thªm lîi nhu©n buéc c¸c nhµ T B¶n ph¶i chuyÓn sang mét ph¬ng ph¸p bãc lét kh¸c ®ã lµ ¸p dông kü thuËt míi ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ®ång thêi t¨ng thêi gian lao ®éng thÆng d cña ngêi c«ng nh©n trong ®iÒu kiÖn giê lµm kh«ng thay ®æi.YÕu tè nµy ®· gióp cho nhµ T B¶n kh«ng chØ thu ®îc lîi nhuËn ®¬n thuÇnmµ cßn thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch. Nhng ®Ó cã ®îc ®iÒu nµy c¸c buéc nhµ T B¶n ph¶i ®Çu t ngµy cµng nhiÒu vµo vÊn ®Ò nghiªn cøu khoa häc, ®©y lµ mét ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi ®èi víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt qua ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng.
Theo bíc tiÕn cña sù ph¸t triÓn vÒ khoa häc kü thuËt. nh÷ng ngêi c«ng nh©n lµ nhng ngêi trùc tiÕp sö dông vËn hµnh c«ng nghÖ míi còng buéc ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ nÕu kh«ng hä sÏ bÞ ®µo th¶i bëi qui luËt ph¸t triÓn. Cßn vÒ c¸c nhµ T b¶n, hä hiÓu r»ng ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao, tËn dông ®îc hÕt c¸c chøc n¨ng cña c«ng nghÖ tiªn tiÕn th× ph¶i cã mét ®éi ngò c«ng nh©n lanh nghÒ cã tr×nh ®é kü thuËt cao. V× vËy yªu cÇu cÊp thiÕt lµ ph¶i n©ng cao tr×nh ®é cña b¶n th©n nhµ t b¶n vµ cña c«ng nh©n ®· diÔn ra. Qua ®ã tr×nh ®é chuyªn m«n chung trong c¸c nganh nghÒ nãi riªng vµ c¶ x· héi nßi chung tõng bíc ®îc n©ng cao.
2.Lîi nhuËn thóc ®Èy quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn:
Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt cã quan hÖ biÖn chøng víi nhau, khi lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn th× nã kÐo theo sù ph¸t triÓn cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ ngîc laÞ.
Do t¸c ®éng cña lîi nhuËn, do sù ph©n chia lîi nhuËn díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau mét c¸ch hÕt søc chÆt chÏ gi÷a c¸c bªn tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n chia ®· lµm cho chÕ ®é së h÷u ngµy cµng ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn. Quan hÖ së h÷u tõng bíc ®îc th¾t chÆt h¬n, râ rµng h¬n gi÷a c¸c nhµ T B¶n vµ ngêi lao ®éng nãi riªng, gi÷a c¸c c¸ nh©n trong x· héi nãi chung.
Bªn c¹nh môc ®Ých lîi nhuËn lu«n ®Æt c¸cnhµ kinh tÕ, c¸c tæ chøc kinh tÕ tríc yªu cÇu hiÖu qu¶, lµm thÕ nµo ®Ó chi phÝ Ýt nh©t vµ thu ®îc lîi nhu©n lín nhÊt. §iªu ®ã ®ßi hái tÝnh chuyªn m«n ho¸ cao vµ sù s¾p sÕp, tæ chøc thiÕt lËp l¹i c¸c bé phËn qu¶n lý ®Ó qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®îc nhÞp nhµng th«ng suèt, tr¸nh sù tr× trÖ h¹n chÕ bít mét bé phËn qu¶n lý cång kÒnh. Th«ng qua nh÷ng ho¹t ®éng trªn quan hÖ s¶n xuÊt trong x· héi dÇn d©n tõng bíc ph¸t triÓn.
3.Vai trß cña lîi nhuËn víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi:
§Ó hiÓu ®îc vai trß cña lîi nhuËn ®èi víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi tríc tiªn ta h·y xem xÐt ®iÒu kiÖn ®Ó t¸i s¶n xuÊt x· héi diÔn ra lµ g× ?
Nh ta ®· biÕt muèn t¸i s¶n xuÊt më réng th× ph¶i cã nhiÒu vèn. Muèn vËy ph¶i tÝch luü vèn.
TÝch luü vèn g¾n liÒn víi t¸i s¶n xuÊt më réng vµ trë thµnh qui luËt kinh tÕ chung cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cã t¸i s¶n xuÊt më réng.
TÝch luü vèn nãi chung xÐt vÒ thùc chÊt lµ sù chuyÓn ho¸ mét phÇn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm thÆng d do lao ®éng thÆng d t¹o ra thµnh vèn phô thªm ®Ó më réng s¶n xuÊt. Do vËy nguån tÝch luü vèn lµ gi¸ trÞ cña s¶n phÈm thÆng d do lao ®éng thÆng d t¹o ra trong qu¸ trinh s¶n xuÊt. Nh vËy dï ë d¹ng nµo th× vèn còng lµ mét phÇn lîi nhuËn vµ lîi nhuËn ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi.
4.Lîi nhuËn lµ ®éng lùc ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng:
Môc tiªu duy nhÊt cña mäi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ ®¸p øng ®îc tèi ®a nhu cÇu cña thÞ trêng vµ x· héi nh»m ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt – lîi nhuËn tèi ®a. Mét doanh nghiÖp tiÕn hµnh kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ mét doanh nghiÖp tho¶ m·n ®îc tèi ®a nhu cÇu cña thÞ trêng vÒ hµng ho¸ hoÆc dÞch vô m×nh kinh doanh trong giíi h¹n cho phÐp cña nguån lùc hiÖn cã vµ thu ®îc lîi nhuËn nhiÒu nhÊt.
C¸c nhµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lu«n ®îc ®Æt trong mét m«i trêng c¹nh tranh gay g¾t. Cã nghÜa lµ sù ph¸t triÓn ®i lªn cña doanh nghiÖp nµy sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn suy sôp cña doanh nghiÖp kh¸c. YÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña c¸c doan nghiÖp chÝnh lµ lîi nhuËn. ChÝnh v× vËy mµ ba vÊn ®Ò c¬ b¶n trong nÒn kinh tÕ lµ: S¶n xuÊt c¸i g× - S¶n xuÊt nh thÕ nµo – S¶n xuÊt cho ai ( What – How – Whom ) ®îc c¸c nhµ kinh doanh quan t©m hµng ®Çu. Hä kh«ng thÓ lùa chän kinh doanh nh÷ng hµng ho¸ - dÞch vô kh«ng thu ®îc lîi nhuËn. Trªn hä lu«n theo ®uæi nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt dÞch vô cã tØ suÊt lîi nhuËn cao ®ång thêi kh«ng ngõng t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng. Khi ®ã c¬ cÊu lîi nhuËn cña c¸c ngµnh còng thay ®æi theo. Nh vËy lîi nhuËn doanh nghiÖp lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña mäi doanh nghiÖp, nã chi phèi c¸c quyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp vÒ ba vÊn ®Ò c¬ b¶n: S¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh thÕ nµo, s¶n xuÊt cho ai.
II.¶nh hëng tiªu cùc cña lîi nhuËn:
ViÖc sö dông c¸c thµnh tùu míi cña khoa häc kü thuËt ®ßi hái qui m« s¶n xuÊt vµ t b¶n rÊt lín. V× vËy ®Æt ra yªu cÇu ph¶i tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt. Do môc tiªu lîi nhuËn dÉn ®Õn sù c¹nh tranh khèc liÖt lµm cho t b¶n lo¹i võa vµ nhá ph¸ s¶n cßn t b¶n lín th× cµng lín. Khi sù tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt tíi mét møc cao sÏ dÉn tíi sù h×nh thµnh c¸c tæ chøc ®éc quyÒn. Do ®ã ph¸ vì thÕ c¹nh tranh hoµn h¶o, g©y nªn t×nh tr¹ng mÊt hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ. Chñ nghÜa t b¶n cµng ph¸t triÓn th× cÊu t¹o h÷u c¬ cña t b¶n cµng cao do ®ã tû suÊt lîi nhuËn chung gi¶m xuèng. §©y lµ kÕt qu¶ kh«ng mét nhµ t b¶n nµo mong muèn c¶. Do vËy hä t×m mäi c¸ch ®Î k×m h·m sù gi¶m sót cña tû suÊ lîi nhuËn, v× vËy dÉn ®Õn viÖc c«ng nh©n bÞ ¸p bøc bãc lét nÆng nÒ. Nhµ t b¶n kh«ng quan t©m ®Õn søc khoÎ cña c«ng nh©n. C¸c chñ xÝ nghiÖp b¾t c«ng nh©n lµm viÖc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn díi møc trung b×nh tèi thiÓu, nguy hiÓm... qu¶ nh l¹m. Nh÷ng hµnh ®éng ®ã lµm cho m©u thuÉn giai cÊp ngµy cµng trë nªn s©u s¾c.
Lîi nhuËn còng cã nh÷ng t¸c ®éng xÊu ®Õn nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Lîi nhuËn sù giµu cã lµm cho c¸c nhµ T B¶n, kh«ng Ýt doanh nghiÖp quªn mÊt t c¸ch ®¹o ®øc cña m×nh, vi ph¹m truyÒn thèng tèt ®ep cña d©n téc, cña gia ®×nh ®Ó lµm nh÷ng viÖc tr¸i víi ®¹o ®øc, ph¸p luËt, lµm mai mét dÇn c¸c nganh nghÒ cæ truyÒn lµm lung lay c¸c truyÒn thèng v¨n ho¸ cã tõ l©u ®êi. §ång thêi viÖc ch¹y theo lîi nhuËn keo theo sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp cïng víi nh÷ng cÆn b· mµ nã ®· vµ ®ang lµm « nhiÔm bÇu kh«ng khÝ, « nhiÔm m«i trêng sèng tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ c¹n kiÖt;c¸c nhµ t s¶n ®æ x« vµo c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Ó chia xÎ bít g¸nh nÆng nµy. Hä xuÊt sang c¸c níc nµy nh÷ng ph¬ng tiÖn l¹c hËu g©y « nhiÔm, tËn dông nguån tµi nguyªn nh©n lùc phong phó ë nh÷ng níc nµy. Nh©n d©n ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn bÞ bãc lét triÖt ®Ó ®ång thêi ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng khã cã thÓ kh¾c phôc ®èi víi m«i trêng hiÖn nay vµ trong t¬ng lai nh: HiÖu øng nhµ kÝnh, thñng tÇng «z«n, tr¸i ®Êt nãng lªn... §©y lµ mét vÊn ®Ò nhøc nhèi cÊp thiÕt mang tÝnh toµn cÇu. NÕu chóng ta kh«ng ng¨n chÆn ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p kÞp thêi th× thÕ giíi sÏ kh«ng cßn sù sèng.
Bªn c¹nh ®ã lîi nhuËn lµm n¶y sinh c¸c hµnh vi tiªu cùc kh¸c cña x· héi nh tÖ n¹n bu«n lËu lµm hµng gi¶, tÖ n¹n tham nhòng... còng ngµy mét gia t¨ng. C¸c tÖ n¹n x· héi nh m¹i d©m ma tuý b¹o lùc còng mäc ra ë kh¾p n¬i...
Nh×n chung lîi nhuËn cã vai trß rÊt lín ®èi víi nÒn kinh tÕ trÞ trêng nãi riªng còng nh toµn x· héi nãi chung. Nhng còng nh mäi sù vËt hiÖn tîng kh¸c lîi nhuËn cã tÝnh hai mÆt: MÆt tÝch cùc vµ mÆt tiªu cùc. V× vËy vÇn ®Ò ®Æt ra lµ ta ph¶i ph¸t triÓn mÆt tÝch cùc h¹n chÕ mÆt tiªu cùc ®Ó ph¸t huy vai trß cña lîi nhuËn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
III. Lîi nhuËn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng X· Héi Chñ NghÜa ë ViÖt Nam.
Sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ ë ViÖt Nam:
. C¬ chÕ kinh tÕ lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ sù t¬ng t¸c gi÷a c¸c yÕu tè kÕt thµnh hÖ thèng mµ ®ã lµ hÖ thèng cã thÓ ho¹t ®éng. Nã mang tÝnh kh¸ch quan vèn cã cña mét nÒn kinh tÕ. Ta cã thÓ dùa vµo c¬ chÕ kinh tÕ ®Ó ph©n lo¹i nÒn kinh tÕ.
Tríc n¨m 1986 níc ta ¸p dông m« h×nh kinh tÕ chØ huy, Nhµ Níc kiÓm so¸t hÇu hÕt c¸c ph¬ng tiÖn s¶n xuÊt còng nh gi¸ c¶ tiÒn l¬ng vµ sù ph©n phèi hµng ho¸ dÞch vô sao cho doang nghiÖp nhµ níc cã thÓ chiÕm ®o¹t ®îc lîi nhuËn ®éc quyÒn mµ phÇn lín nguån lîi nhuËn ®ã ®îc chuyÓn vµo Ng©n s¸ch NhµNíc nh mét thø thuÕ ngÇm. Mäi ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ®Òu dùa vµo Nhµ Níc: Kinh phÝ do Nhµ Níc cÊp, s¶n xuÊt kinh doanh lç ®îc nhµ níc bï ; gi¸ c¶ do Nhµ Níc qui ®Þnh ; viÖc tuyÓn dông sa th¶i còng do Nhµ Níc ®¶m nhËn...Lîi nhuËn cha ®îc coi lµ ®éng lùc chi phèi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp.
VÒ phÝa m×nh, c¸c doanh nghiÖp vµ ngêi lao ®éng ph¶i cèng hiÕn søc lao ®éng cña hä vµo viÖc t¹o ra lîi nhuËn mµ hä chØ ®îc hëng mét phÇn th«ng qua hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ Nhµ Níc cung cÊp. Trong hÖ thèng “ ph©n phèi – ph©n phèi l¹i nµy “ sù ph©n phèi thu nhËp kh«ng dùa trªn c¸c nh©n tè kÝch thÝch ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua thÞ trêng, mµ dùa trªn hÖ thèng ®Þnh møc ®¸nh gi¸ sù cèng hiÕn cña mçi tËp thÓ vµ c¸ nh©n t¬ng øng víi vÞ trÝ quyÒn lùc trong hÖ thèng “ ph©n phèi – ph©n phèi l¹i “. §ång thêi bé maý qu¶n lý rÊt cång kÒnh ho¹t ®éng cã nhiÒu cÊp trung gian kÐm n¨ng ®éng, tõ ®ã sinh ra mét ®éi ngò c¸n bé kÐm n¨ng lùc qu¶n lý kh«ng th«ng th¹o nghiÖp vô kinh doanh nhng phong c¸ch th× quan liªu cöa quyÒn... V× vËy nÒn kinh tÕ gÆp ph¶i khã kh¨n lín, lu«n x¶y ra t×nh tr¹ng “ l·i gi¶ lç thËt “. Do nh÷ng hËu qu¶ cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®Ó l¹i cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, do xu híng ph¸t triÓn theo c¬ chÕ thÞ trêng trªn thÕ giíi, do tÝnh n¨ng ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. TÊt cña nh÷ng yÕu tè ®ã trë thµnh yÕu tè kh¸ch quan cña sù chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.
Tõ ®¹i héi §¶ng lÇn thø 6 ( 12/1986) §¶ng vµ Nhµ Níc ta ®· tiÕn hµnh®æi míi xo¸ bá c¬ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, chñ tr¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN. Kh«ng gièng víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng TBCN nã cã nh÷ng ®Æc trng sau:
NÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng mµ ë ®ã kinh tÕ thÞ trêng ®îc sö dông nh mét c«ng cô, mét ph¬ng tiÖn ®Ó ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ phôc vô lîi Ých cña ®a sè nh©n d©n lao ®éng nh»m môc tiªu d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh.
Sö dông c¹nh tranh lµm ®éng lùc ph¸t triÓn nhng kh«ng ph¶i c¹nh tranh mét c¸ch khèc liÖt ; t¨ng trëng kinh tÕ ph¶i ®i ®«i víi c«ng b»ng x· héi ; khuyÕn khÝch lµm giµu g¾n liÒn víi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, gia t¨ng møc sèng nhng vÉn ph¶i gi÷ g×n ®îc b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc.
NÒn kinh tÕ cã sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u, vÒ thµnh phÇn kinh tÕ, vÒ h×nh thøc ph©n bè nhng trong ®ã kinh tÕ quèc doanh ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o vµ lµ nh©n tè kinh tÕ ®¶m b¶o cho sù ®Þnh híng XHCN cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
NÒn kinh tÕ cã s l·nh ®ao cña §¶ng Céng S¶n vµ cã sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt cña Nhµ Níc sao cho võa ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ võa ®¶m b¶o ph¸t triÓn x· héi vµ con ngêi.
C¶i c¸ch kinh tÕ ViÖt Nam n¨m 86 ®· ®em l¹i mét sè thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ nh: N©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, t¨ng tinh n¨ng ®éng cña nÒn kinh tÕ, xo¸ bá tÝnh bao cÊp tr× trÖ cña c¬ chÕ cò bíc ®Çu ph¸t huy ®îc néi lùc, kiÒm chÕ ®Èy lïi l¹m ph¸t. Tõng bíc thùc hiÖn qu¸ tr×nh mang tÝnh qui luËt cña bíc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc, víi tù do ho¸ th¬ng m¹i vµ tù do ho¸ gi¸ c¶ lµ nh©n tè trung t©m ®ét ph¸t tõng bíc tiÕn tíi c¬ chÕ thÞ trêng ®Ých thùc. §iÒu nµy ®· ®em l¹i mét søc sèng míi cho nÒn kinh tÕ, bíc ®Çu ®· h×nh thµnh mét thÞ trêng c¹nh tranh, hµng ho¸ ®îc lu th«ng cung cÇu ®îc c©n ®èi, tho¸t khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, gi¸ c¶ ®îc æn ®Þnh dÇn. L¹m ph¸t ®îc ng¨n chÆn. C¬ chÕ thÞ trêng ®· gãp phÇn gi¶i phãng lùc lîng s¶n xuÊt, ph¸t huy ®îc tÝnh tù chñ cña hé kinh tÕ vµ chñ doanh nghiÖp...C¬ chÕ còng ®· thóc ®Èy viÖc ph¶i xö lý nh÷ng vÊn ®Ò mÊu chèt lµm ®¶o lén c¶ hÖ thèng t duy vµ quan ®iÓm kinh tÕ cò víi sù thõa nhËn vµ ®¸nh gi¸ cao nh÷ng thanh tùu cña kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn.
2.Nh÷ng khuyÕt ®iÓm cßn tån t¹i:
C¬ chÕ thÞ trêng níc ta cßn thiÕu ®ång bé mang nhiÒu yÕu tè tù ph¸t,s¶n phÈm cña mét nÒn kinh tÕ cha tho¸t khái khñng ho¶ng vµ c¬ b¶n lµ s¶n xuÊt nhá, cña sù yÕu kÐm cña bé m¸y qu¶n lý nhµ níc, quan liªu thiÕu hiÓu biÕt thËm chÝ tr× trÖ b¶o thñ tríc xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i. §èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ níc t×nh tr¹ng lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ thua lç kÐo dµi vÉn cßn kh¸ phæ biÕn. TiÕn sÜ NguyÔn V¨n Thao trong bµi “ V× sao doanh nghiÖp nhµ níc thua lç “(**). GØai ph¸p nµo cho doanh nghiÖp nhµ níc ë níc ta hiÒn nay ®· viÕt: ” MÆc dï ®· nhiÒu lÇn ®æi míi trong c¬ chÕ qu¶n lý kÓ c¶ ®îc nhµ níc hç trî nhng nh×n chung c¸c doanh nghiÖp vÉn ®ang ë trong t×nh tr¹ng cã rÊt nhiÒu khã kh¨n, yÕu kÐm. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh qu¸ thÊp cã xu híng gi¶m dÇn. NÕu nh n¨m 95 mét ®ång vèn t¹o ra 3,4 ®ång doanh thu 0,9® lîi nhuËn th× n¨m 98 con sè nµy lµ 2,9 ® doanh thu vµ 0,14® lîi nhuËn. Sè doanh nghiÖp thùc sù cã l·i chØ sÊp sØ 20%. Lao ®éng d«i d nhiÒu. Sè lao ®éng d«i d kh«ng cã viÖc lµm chiÕm tíi trªn 4% tæng sè lao ®éng trong c¸c doanh nghiªp nhµ níc.” C¬ chÕ thÞ trêng cha t¹o ®îc m«i trêng æn ®Þnh vµ an toµn cho s¶n xuÊt kinh doanh ®Æc biÖt lµ nh÷ng yÕu kÐm trong thÓ chÕ tµi chÝnh tiÒn tÖ, tÝn dông ®ang lµ lùc c¶n cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi. Sù chuyÓn biÕn ®· kh¸ m¹nh mÏ trªn thÞ trêng chÊp nhËn tù do kinh doanh theo ph¸p luËt nhng l¹i cha gi¶i quyÕt ®Çy ®ñ. Nh÷ng tiÒn ®Ò c¬ b¶n cßn mang nhiÒu yÕu tè tù ph¸t. C¬ chÕ vËn hµnh th« s¬, luËt ph¸p cha hoµn thiÖn t¹o nhiªï khe hë cho kiÓu lµm ¨n bÊt chÝnh.
3.Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß cña lîi nhuËn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë ViÖt Nam:
Xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ chØ huy bao cÊp: C¬ chÕ chØ huy quan liªu bao cÊp víi mét sè ®Æc trng chñ yÕu nh: Qu¶n lý b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh, c¸c c¬ quan hµnh chÝnh kinh tÕ can thiÖp qu¸ s©u vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ c¬ së, bá qua quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, bao cÊp qua gi¸, ho¹t ®éng kh«ng tu©n theo nh÷ng qui luËt kh¸ch quan, bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh, ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, phong c¸ch quan liªu... ®· tÝch gãp nh÷ng xu híng tiªu cùc lµm n¶y sinh sù tr× trÖ tríc xu thÕ cña thêi ®¹i.
Thùc hiÖn nhÊt qu¸n quan ®iÓm kÕt hîp hµi hoµ c¸c lo¹i lîi Ých kinh tÕ trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ: Suy ®Õn cïng vÊn ®Ò ph©n phèi thu nhËp ph©n phèi lîi Ých kinh tÕ cho ngêi lao ®éng, tËp thÓ vµ x· héi nh thÕ nµo cho c«ng b»ng so víi sù ®èng gãp vÒ lao ®éng trong qu¸ tr×nh t¹o ra lîi Ých kinh tÕ. Mét nÒn kinh tÕ ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng ngµy cµng cao cã ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng thùc tÕ ®Ó gi¶i quyÕt tèt c¸c lîi Ých kinh tÕ. §Õn lît m×nh, viÖc gi¶i quyÕt tèt c¸c lîi Ých kinh tÕ t¹o ra ®éng lùc míi cho sù ph¸t triÓn.
Nhµ Níc kiÕn t¹o vµ b¶o ®¶m m«i trêng kinh doanh an toµn æn ®Þnh thuËn lîi vµ b×nh ®¼ng ®Ó thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn ; thùc chÊt lµ ®¶m b¶o vµ khuyÕn khÝch c¹nh tranh b×nh ®¼ng, kiÓm so¸t vµ h¹n chÕ c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh,chèng ®éc quyÒn.
T¹o sù b×nh æn th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« mµ chñ yÕu lµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ ng©n s¸ch tiÒn tÖ, hèi ®o¸i nh»m t¨ng trëng kinh tÕ, toµn dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt b×nh æn gi¸ c¶ vµ c©n b»ng ngo¹i th¬ng.
Nhµ níc lµ ngêi b¶o hé ®ång thêi lµ ngêi s¶n xuÊt. Nhµ níc cã chøc n¨ng lµ ngêi b¶o hé cho x· héi vµ cho c«ng d©n trªn c¸c mäi ph¬ng diÖn. T¹o sù b×nh ®¼ng thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi vµ h¹n chÕ rñi ro. Nhµ níc còng ®ãng vai trß lµ ngêi s¶n xuÊt trong lÜnh vøc s¶n xu¸t hµng ho¸ c«ng céng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi.
Nhµ níc can thiÖp vµ bæ sung vµo thÞ trêng b»ng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, hÖ thèng thuÕ quan h¹n ng¹ch xuÊt nhËp khÈu, can thiÖp vµo thÞ trêng b»ng lîng hµng ho¸ dù tr÷ sö dông quÜ ®iÒu hoµ cung cÇu ®Ó khèng chÕ gÝa thÞ trêng.
Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ®Ó t¹o m«i trêng thuËn lîi còng nh hµnh lang an toµn cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh»m thu hót vèn ®Çu t trong níc vµ quèc tÕ. HÖ thèng ph¸p luËt ph¶i ®¶m b¶o ®îc ba yªu cÇu: §ång bé, tiÕn bé vµ kh¶ thi.
Nhµ Níc ph¶i x©y dùng nh÷ng ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÐ x· héi cña ®¸t níc theo c¸c môc tiªu mong muãn.
§æi míi c¬ chÕ h×nh thµnh vµ ph©n phèi lîi nhuËn.
Nhµ Níc th«ng qua bé m¸y thùc hiÖn viÖc kiÓm tra kiÓm kª vµ gi¸m s¸t c¸c nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp. Trªn c¬ së ®ã n¾m v÷ng t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó kÞp thêi ®a ra nhng quyÕt ®Þnh.
Khai th¸c tèi ®a c¸c tiÒm n¨ng cña c¸c nghanh ®Þa ph¬ng, c¸c ®¬n vÞ c¬ së nh»m gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng.
KÕt luËn
Toµn bé tiÓu luËn ®· mét phÇn lµm râ ®îc nguån gèc vµ b¶n chÊt cña lîi nhuËn còng nh vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Chóng ta thÊy r»ng viÖc theo ®uæi lîi nhuËn lµ mét ®iÒu tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ v× nã lµ ®éng lùc thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn qu¸ tr×nh nµy ®· lµm n¶y sinh tiªu cùc trong v¨n hoa x· héi,lèi sèng cña ngêi d©n trong c¬ chÕ míi...còng nh sù t¨ng lªn vÒ vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng. Nh÷ng yªu cÇu trªn ®Æt ra mét yªu cÇu lµ tÊt c¶ chóng ta cïng ph¶i cè g¾ng ®Ó gãp phÇn ®a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn mét c¸ch lµnh m¹nh vµ h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng tiªu cùc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ g©y ra. §Æc biÖt, lµ nh÷ng nhµ kinh tÕ t¬ng lai, chóng ta kh«ng thÓ ®øng nhin nh÷ng m©u thuÉn n¶y sinh trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi mµ h·y nç lùc h¬n n÷a trong häc tËp vµ trong lao ®éng ®Ó cã thÓ gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc víi niÒm tin v÷ng ch¾c vµo sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi cña ®¸t níc.
Bµi viÕt trªn ®· ®îc em hoµn thµnh thµnh díi sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o híng dÉn Vò Ngäc Phan vµ thÇyT« §øc H¹nh Do ®ã, Lîi nhuËn lµ mét chñ ®Ò kh¸ phøc t¹p cã tÇm quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay, ®ång thêi b¶n th©n em hiÖn ®ang cßn lµ mét sinh viªn n¨m thø nhÊt cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ häc thøc còng nh kinh nghiÖm thùc tÕ nªn ch¾c ch¾n bµi luËn cña em sÏ cã nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong cã ®îc sù gãp ý cña thÇy c«.
tµi liÖu tham kh¶o.
1. David Begg. Kinh tÕ häc
2. Cac M¸c. T B¶n - QuyÓn I,II(tËp 1,2,3 ). NXB Sù ThËt1960.
3. Kinh tÕ chÝnh trÞ häc. TËp 1,2.NXB Gi¸o Dôc - 1998.
4. LÞch sö c¸c häc thuyÕt kinh tÕ. NXB Thèng Kª - 1999.
5. Samuelson. Kinh tÕ häc ( tËp 1,2 )
6. A.Smith. Cña c¶i cña c¸c d©n téc.
7. NguyÔn V¨n Th¶o. Bµi” V× sao nhiÒu doanh nghiÖp nhµ níc thua lç. Gi¶i ph¸p nµo cho c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ë níc ta hiÖn nay.” T¹p chÝ Th«ng Tin – Lý luËn. Sè 11/2000
Hång V©n. - VÒ viÖc tinh gi¶m biªn chÕ trong c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc. - T¹p chÝ Th«ng - Lý luËn. Sè 6/2000
V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc kho¸ 6, kho¸ 7, kho¸ 8.
NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Lợi nhuận trong nền Kinh tế thị trường định hướng xhcn ở nước ta.doc
