Đề tài Lý luận của Lênin về chủ nghĩa tư bản Nhà nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và sự vân dụng lý luận đó ở Việt Nam hiện nay

A. phÇn më ®Çu Sau nhiÒu n¨m chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ, hiÖn nay, c«ng cuéc ®æi míi ë n­íc ta ®ang chuyÓn sang mét giai ®o¹n míi - giai ®o¹n h×nh thµnh c¬ cÊu vµ thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng xh chñ nghÜa (XHCN). KÕt qu¶ quan träng cña ®­êng lèi ®æi míi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ më cöa, héi nhËp nµy lµ sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc (TBNN) theo con ®­êng lý luËn Lªnin ®· chØ ra. C¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc mµ ta thÊy ®­îc hiÖn nay d­íi c¸c h×nh thøc: C¸c C«ng ty liªn doanh, c¸c doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi…. C¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. §©y lµ c¸c doanh nghiÖp tõ sù hîp t¸c cña kinh tÕ Nhµ n­íc víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trªn mét h­íng kh¸c, l¹i cã c¸c h×nh thøc kinh tÕ (TBNN) còng ra ®êi tõ sù kÕt hîp gi÷a kinh tÕ Nhµ n­íc víi c¸c nhµ t­ b¶n t­ nh©n trong n­íc, víi c¸c t­ nh©n vµ hé s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô trong c¸c h×nh thøc hîp tac. Dï gäi ®ã lµ tªn g×, xÐt vÒ mÆt lý luËn kinh tÕ - chÝnh trÞ hay lµ vÒ chiÕn l­îc, s¸ch l­îc th× cuéc sèng còng ®ang thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc. §Ò tµi "Lý luËn cña Lªnin vÒ chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi vµ sù v©n dông lý luËn ®ã ë ViÖt Nam hiÖn nay". §­îc ®­a ra ®Ó cã thÓ n¾m b¾t ®­îc t­ duy lý luËn vµ n¨ng lùc tæ chøc thùc hiÖn cña vÊn ®Ò nµy. §Ò tµi ®i s©u vµo nghiªn cøu hai vÊn ®Ò chÝnh sau: I. Lý luËn cña Lªnin vÒ chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. II. Sù vËn dông lý luËn cña Lªnin vÒ chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc ë ViÖt Nam Do thêi gian nghiªn cøu h¹n hÑp vµ tµi liÖu ch­a thËt ®Çy ®ñ nªn ®Ò ¸n ch­a thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®Ò ra. V× vËy, em mong sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o ®Ó ®Ò ¸n ®­îc hoµn thiÖn h¬n. B. phÇn néi dung Ch­¬ng I : Lý luËn cña lªnin vÒ chñ nghÜa t­ b¶n nhµ n­íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. 1. Vai trß cña chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Tõ ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña n­íc Nga kh«ng cho phÐp ®i trùc tiÕp lªn ch¶u nghÜa x· héi mµ ph¶i xuyªn qua chñ nghÜa t­ banr Nhµ n­íc tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. N­íc Nga lµ mét n­íc chËm tiÕn ë Ch©u ¢u cho nªn n­íc Nga míi chØ cã nguyÖn väng kiªn quyÕt tiÕn lªn con ®­êng x· héi chñ nghÜa mµ ch­a cã nÒn mãng kinh tÕ. Do ®ã cÇn ph¶i rót lui vÒ nh­ng vÞ trÝ cña chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc, cÇn ph¶i chuyÓn tõ “Xung phong” sang “ Bao v©y”. B¶n th©n chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc chÝnh lµ sù kÕt hîp, liªn hîp, phæi hîp Nhµ n­íc X« ViÕt, nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n víi chñ nghÜa t­ b¶n do nhµ n­íc v« s¶n kiÎm so¸t vµ ®iÒu tiÕt cã thÓ ®a¶y nhanh sù ph¸t triÓn ngay tøc kh¾c nÒn n«ng nghiÖp. Nhê viÖc t¨ng nhanh lùc l­îng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mµ æn ®Þnh x· héi, tho¸t ra khái khñng ho¶ng, tho¸t khái c¶nh gi¶m sót “TÝn nhiÖm cña n«ng d©n ®èi víi chÝnh quyÒn X« ViÕt, kh¾c phôc t×nh tr¹ng trém c¾p cña c«ng nÆng nÒ vµ n¹n ®Çu c¬ lan trµn .v.v...” NÕu du nhËp ®­îc chñ nghÜa t­ b¶n th× sÏ cã thÓ c¶i thiÖn ®­îc ®êi sèng cña nh©n d©n, nÒn ®¹i c«ng nghiÖp X« ViÕt ®­îc kh«i phôc. Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc lµ c«ng cô ®Ó liªn hîp nÒn s¶n xuÊt nhá l¹i, kh¾c phôc t×nh tr¹ng ph©n t¸n vµ ®Êu tranh chèng tÝnh tù ph¸t tiÓu t­ b¶n vµ t­ s¶n chñ nghÜa. Trong ®iÒu kiÖn c«ng nghiÖp lín ch­a ®­îc kh«i phôc, kinh tÕ nhá vÉn tån t¹i mét c¸ch ®éc lËp trong chñ nghÜa x· héi th× chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc sÏ lµ sù liªn hîp nÒn s¶n xuÊt nhá l¹i, bëi v× chñ nghÜa t­ b¶n lµ xu h­íng vµ lµ kÕt qu¶ ph¸t triÓn tù ph¸t cña nÒn s¶n xuÊt nhá. Víi ý nghÜa Êy th× “T­ b¶n lµm cho s¶n xuÊt nhá liªn hîp l¹i, t­ b¶n sinh ra tõ nÒn s¶n xuÊt nhá”. XÐt vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn th× chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ cao h¬n nhiÒu so víi kinh tÕ tiÓu n«ng. NÕu ph¸t triÓn ®­îc chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc th× sÏ t¨ng c­êng ®­îc nÒn ®¹i s¶n xuÊt ®èi lËp víi nÒn s¶n xuÊt l¹c hËu, nÒn s¶n xuÊt c¬ khÝ ho¸ ®èi lËp víi nÒn s¶n xuÊt thñ c«ng, nã t¨ng thªm s¶n phÈm mµ nã thu ®­îc cña ®¹i c«ng nghiÖp, cñng cè ®­îc nh÷ng quan hÖ kinh tÕ do Nhµ n­íc ®iÒu chØnh, ®èi lËp víi nh÷ng quan hÖ kinh tÕ tiÓu t­ s¶n v« chÝnh phñ. Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc, v× lÏ Êy, trë thµnh c«ng cô ®Ó ®Êu tranh chèng tÝnh tù ph¸t t­ b¶n chñ nghÜa, tÝnh tù ph¸t tiÓu t­ s¶n, chèng tÖ ®Çu c¬, ®­îc coi lµ kÎ thï cña cña chñ nghÜa x· héi, ë n­íc tiÓu n«ng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc lµ mét b­íc tiÕn lín, nhê nã mµ chiÕn th¾ng ®­îc t×nh tr¹ng hçn ®én, t×nh tr¹ng suy sôp vÒ kinh tÕ cña giai cÊp Êy lµ c¸i quan träng h¬n hÕt. ChÝnh v× thÕ mµ chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc sÏ ®­a n­íc Nga lªn chñ nghÜa x· héi b»ng con ®­êng ch¾c ch¾n nhÊt. Chñ nghÜa x· héi Nhµ n­íc cßn lµ c«ng cô ®Ó kh¾c phôc ®­îc “kÎ thï chÝnh trong “néi bé” ®Êt n­íc, kÎ thï cña c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ” cña chÝnh quyÒn X« ViÕt. §ã lµ bän ®Çu c¬, bän gian th­¬ng, bän ph¸ ho¹i ®éc quyÒn cña Nhµ n­íc. Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc cßn ®­îc xem lµ c«ng cô ®Êu tranh chèng chñ nghÜa quan liªu vµ nh÷ng lÖch l¹c quan liªu chñ nghÜa. Lªnin ph©n tÝch vÒ nguån gèc kinh tÕ cña chñ nghÜa quan liªu ë n­íc Nga : Êy lµ t×nh tr¹ng riªng lÎ, t×nh tr¹ng ph©n t¸n cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá, c¶nh khèn cïng cña hä, t×nh tr¹ng dèt n¸t cña hä, t×nh tr¹ng kh«ng cã ®­êng x·, n¹n mï ch÷, t×nh tr¹ng kh«ng cã sù trao ®æi gi÷a N«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp, t×nh tr¹ng thiÕu sù liªn hÖ vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a N«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp. Th«ng qua Chñ nghÜa t­ b¶n mµ giai cÊp c«ng nh©n cã thÓ häc tËp ®­îc c¸ch tæ chøc vµ qu¶n lý mét nÒn s¶n xuÊt lín. Khi Êy giai cÊp c«ng nh©n V« s¶n Nga, so víi bÊt cø giai cÊp V« s¶n ë c¸c n­íc ph¸t triÓn nµo kh¸c lµ giai cÊp tiªn tiÕn h¬n vÒ cÊp ®é chÝnh trÞ cña n­íc m×nh vµ vÒ søc m¹nh c¶u chÝnh quyÒn c«ng n«ng, nh­ng l¹c hËu h¬n nh÷ng n­íc l¹c hËu nhÊt ë T©y ¢u vÒ mÆt tæ chøc mét Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc cã quy cñ, vÒ tr×nh ®é v¨n ho¸, vÒ møc ®é chuÈn bÞ cho viÖc “thùc hiÖn” Chñ nghÜa x· héi trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt. Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc (nÕu thùc hiÖn ®­îc) sÏ gióp cho chÝnh quyÒn X« ViÕt kh¾c phôc dÇn ®­îc t×nh tr¹ng l¹c hËu Êy. Còng qua ®©y mµ hä tËp ®­îc c¸ch tæ chøc cña “nh÷ng ng­êi th«ng minh vµ cã kinh nghiÖm”, trong nh÷ng xÝ nghiÖp hÕt søc to lín thùc sù ®¶m nhËn ®­îc viÖc cung cÊp s¶n phÈm cho hµng chôc triÖu ng­êi. Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc th«ng qua sù “du nhËp” cña t­ b¶n tõ bªn ngoµi lµ h×nh thøc du nhËp tiÕn bé kü thuËt hiÖn ®¹i ; qua ®ã mµ hy väng ®­îc tr×nh ®é trang bÞ cao cña Chñ nghÜa t­ b¶n. NÕu kh«ng lîi dung kü thuËt®ã th× kh«ng x©y dùng tèt ®­îc c¬ së cho nÒn ®¹i s¶n xuÊt cña chÝnh quyÒn X« ViÕt. Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc cßn mang l¹i c¸i lîi lµ, th«ng qua sù ph¸t triÓn nã mµ phôc håi ®­îc giai c¸p c«ng nh©n. NÕu chñ nghÜa t­ b¶n ®­îc lîi thÕ th× s¶n xuÊt c«ng nghiÖp còng sÏ t¨ng lªn vµ giai cÊp v« s¶n còng theo ®ã mµ lín nhanh lªn. NÕu chñ nghÜa t­ b¶n ®­îc kh«i phôc l¹i th× còng cã nghÜa lµ sÏ kh«i phôc l¹i giai cÊp v« s¶n vµ taä ra mét giai cÊp v« s¶n c«ng nghiÖp, v× chiÕn tranh, v× bÞ ph¸ s¶n nªn ®· bÞ mÊt tÝnh giai cÊp, nghÜa lµ bÞ ®Èy ra khái con ®­êng tån t¹i giai cÊp cña m×nh vµ kh«ng cßn tån t¹i víi t­ c¸ch lµ giai cÊp v« s¶n n÷a. Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc mµ Lªnin nªu lµ mét thø chñ nghÜa t­ b¶n ®Æc biÖt. Nã kh¸c víi kh¸i niÖm th«ng th­êng vÒ chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc v× ë ®©y Nhµ n­íc n»m trong tay giai cÊp v« s¶n vµ nh÷ng ®Ønh cao cña nÒn kinh tÕ th× n»m trong tay Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa. Lªnin viÕt : “Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc cña chóng t«i kh¸c vÒ c¨n b¶n so víi Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc cña chÝnh phñ t­ b¶n, sù kh¸c biÖt chÝnh lµ ë chç Nhµ n­íc cña chóng t«i kh«ng ph¶i ®¹i diÖn cho giai cÊp t­ s¶n mµ ®¹i diÖn cho giai cÊp v« s¶n”. Tõ nh÷ng ®iÒu võa tr×nh bµy vÒ Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc chóng ta cã thÓ thÊy : Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc kh«ng chØ lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ trong kÕt cÊu nÒn kinh tÕ qu¸ ®é mµ cßn lµ s¸ch l­îc cña Nhµ n­íc V« s¶n, lµ con ®­êng ®Ó thùc hiÖn sù qu¸ ®é lªn CNXH trong mét n­íc tiÓu s¶n xuÊt chiÕm ­u thÕ. 3. C¸c h×nh thøc cña Chñ nghÜa T­ b¶n Nhµ n­íc. Lªnin ®· nªu ra nh÷ng h×nh thøc cô thÓ cña Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc. 3.1. T« Nh­îng : Trong cuèn “Bµn vÒ ThuÕ l­¬ng thùc” Lªnin quan niÖm : “T« nh­îng lµ mét giao kÌo, mét sù liªn kÕt, liªn minh gi÷a chÝnh quyÒn Nhµ n­íc X« ViÕt, nghÜa lµ Nhµ n­íc V« s¶n víi Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc chèng l¹i thÕ lùc tù ph¸t tiÓu t­ s¶n. Ng­êi nhËn t« nh­îng lµ nhµ t­ b¶n T« nh­îng lµ chÝnh quyÒn X« ViÕt ký Hîp ®ång víi nhµ t­ b¶n. Nhµ t­ b¶n tiÕn hµnh kinh doanh víi t­ c¸ch lµ mét bªn ký kÕt, lµ ng­êi thuª t­ liÖu s¶n xuÊt XHCN, vµ thu ®­îc lîi nhuËn cña t­ b¶n mµ m×nh bá ta, råi nép cho Nhµ n­íc CHCN mét phÇn s¶n phÈm. T« ng­îng lµ h×nh thøc kinh tyÕ mµ hai bªn cïng cã lîi. Nhµ t­ b¶n kinh doanh theo ph­¬ng thøc t­ b¶n cèt ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn bÊt th­êng, siªu ng¹ch hoÆc ®Ó cã ®­îc lo¹i nguyªn liÖu mµ hä kh«ng t×m ®­îc hoÆc khã t×m ®­îc b»ng c¸ch kh¸c. ChÝnh quyÒn X« ViÕt còng cã lîi : Lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, sè l­îng s¶n phÈm t¨ng lªn. H×nh thøc T« nh­îng lµ sù “du nhËp” chñ nghÜa t­ b¶n tõ bªn ngoµi vµo. TÊt c¶ khã kh¨n trong nhiÖm vô nµy lµ ph¶i c©n nh¾c, ph¶i suy nghÜ hÕt mäi ®iÒu khi ký hîp ®ång t« nh­îng vµ sau ®ã ph¶i biÕt theo dâi viÖc chÊp hµnh nã. Trong B¸o c¸o vÒ T« nh­îng, Lªnin ®· nªu ra nh÷ng ®iÒu cÇn ph¶i cÇn ph¶i chó ý nh­ sau: - §Ó thùc hµnh Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc (T« nh­îng) cÇn ph¶i tõ bá Chñ nghÜa ¸i quèc ®Þa ph­¬ng cña mét sè ng­êi cho r»ng tù m×nh cã thÓ lµm lÊy, kh«ng chÊp nhËn trë l¹i ¸ch n« dÞch cña t­ b¶n. Lªnin nªu râ cµn ph¶i s½n sµng chÞu ®ùng c¶ mét lo¹t hy sinh thiÕu thèn vµ bÊt lîi miÔn sao cã ®­îc sù chuyÓn biÕn quan träng vµ c¶i thiÖn t×nh tr¹ng kinh tÕ trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu. - Ng­êi t« nh­îng cã tr¸ch nhiÖm c¶i thiÖn ®êi sèng c«ng nh©n trong xÝ nghiÖp t« nh­îng sao cho ®¹t tíi møc sèng trung b×nh cña ng­êi n­íc ngoµi. C¶i thiÖn ®êi sèng c¶u c«ng nh©n c¸c xÝ nghiÖp t« nh­îng vµ ngoµi t« nh­îng ®­îc xem lµ “c¬ së cña chÝnh s¸ch t« nh­îng”. - Ngoµi ra ng­êi nhËn t« nh­îng ph¶i b¸n thªm cho ChÝnh quyÒn X« ViÕt (nÕu cã yªu cÇu) tõ 50 ®Õn 100% sè l­îng s¶n phÈm tiªu dïng cho c¸c c«ng nh©n ë XÝ nghiÖp T« nh­îng còng víi gi¸ b¸n nh­ trªn, lµm nh­ vËy ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng c«ng nh©n kh¸c. - VÊn ®Ò tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n ë c¸c xÝ nghiÖp t« nh­îng sÏ ®­îc quy ®Þnh theo sù tho¶ thuËn riªng cña tõng hîp ®ång. - §iÒu kiÖn vÒ thuª m­ín, vÒ sinh ho¹t vËt chÊt, vÒ tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n lµnh nghÒ vµ nh©n viªn ng­êi n­íc ngoµi ®­îc quy ®Þnh theo sù tho¶ thuËn tù do gi÷a hai bªn, C«ng ®oµn kh«ng cã quyÒn trong viÖc nµy. - §èi víi c«ng nh©n Nga cã tr×nh ®é cao, nÕu c¸c xÝ nghiÖp t« nh­îng muèn mêi ph¶i cã sù ®ång ý cña c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn Trung ¦¬ng. - Ph¶i t«n träng ph¸p luËt cña Nga. - Ph¶i nghiªm chØnh tu©n theo nh÷ng quy t¾c Khoa häc vµ kü thuËt phï hîp víi ph¸p luËt cña n­íc Nga vµ cña n­íc ngoµi. 3.2. C¸c Hîp t¸c x· (HTX) còng lµ mét h×nh thøc cña CNTB Nhµ n­íc. C¨n cø vµo nh÷ng thêi ®iÓm lÞch sö tr­íc vµ sau, cã thÓ nhËn thÊy r»ng, tho¹t ®Çu Lªnin quan niÖm : HTX lµ h×nh thøc cña CNTB Nhµ n­íc. VÒ sau tõ thùc tiÔn n­íc Nga, Lªnin ®· ph©n biÖt tæ chøc kinh tÕ nµy trong nh÷ng chÕ ®é kh¸c nhau. NghÜa lµ trong thùc tÕ tån t¹i hai chÕ ®é HTX : TBCN vµ XHCN. ChÕ ®é Hîp t¸c x· TBCN trong lßng chÕ ®é X« ViÕt ®­îc coi lµ mét h×nh thøc CNTB Nhµ n­íc. ýnghÜa cña chÕ ®é hîp t¸c x· lµ ë chç kh«ng ph¶i xo¸ bá ng­êi s¶n xuÊt nhá víi lîi Ých t­ nh©n cña hä mµ lµ ®Æt lîi Ých ®ã d­íi sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc vµ phôc vô tõng lîi Ých chung. 3.3. H×nh thøc ®¹i lý uû th¸c. Lªnin coi h×nh thøc nµy lµ h×nh thøc thø ba. Theo h×nh thøc nµy Nhµ n­íc l«i cuèn nhµ t­ b¶n víi t­ c¸ch lµ mét nhµ bu«n, tr¶ cho hä mét sè tiÌn hoa hång ®Ó hä b¸n s¶n phÈm cña Nhµ n­íc vµ mua s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt nhá. 3.4. Cho t­ b¶n trong n­íc thuª xÝ nghiÖp, vïng má, rõng, ®Êt. H×nh thøc nµy gièng h×nh thøc t« nh­îng, nh­ng ®èi t­îng t« nh­îng kh«ng ph¶i lµ t­ b¶n n­íc ngoµi mµ lµ t­ bn¶ trong n­íc. H×nh thøc nµy ®­îc coi lµ h×nh thøc riªng ®Ó ph©n biÖt nã víi h×nh thøc t­¬ng tù nh­ng ®èi t­îng thuª chØ lµ t­ b¶n trong n­íc. 3.5. Cho n«ng d©n thuª nh÷ng hÇm má nhá. §©y còng lµ kiÓu cho thuª, nh­ng ®èi t­îng thuª theo c¸ch nãi cña Lªnin lµ nh÷ng tiÓu t­ s¶n. Vµ chÝnh ë nh÷ng hÇm má nhá cho n«ng d©n thuª s¶n xuÊt l¹i ®Æc biÖt ph¸t triÓn h¬n lµ nh÷ng xÝ nghiÖp lín nhÊt tr­íc kia lµ cña t­ b¶n, ngang hµng víi c¸c xÝ nghiÖp t­ b¶n ë T©y ¢u. 3.6. C«ng ty Hîp doanh. Trong b¸o c¸o t¹i §¹i héi IV quèc tÕ Céng s¶n, Lªnin ®· nãi vÒ nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc do thùc hµnh chÕ ®é chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc. Khi nãi vÒ lÜnh vùc th­¬ng nghiÖp, chÝnh quyÒn X« ViÕt ®· cè g¾ng lËp ra nh÷ng X«ng ty Hîp doanh, thµnh lËp theo thÓ thøc tiÒn vèn mét phÇm lµ cña t­ b¶n t­ nh©n, ngoµi ra cña t­ b¶n n­íc ngoµi vµ mét phÇn lµ cña chÝnh quyÒn X« ViÕt. §ã lµ mét sè h×nh thøc cña CNTBNN cã thÓ rót ra tõ thùc tiÔn thùc hµnh chÕ ®é nµy vµ ®­îc LªnØnt×nh bµy khi th× tËp trung, khi th× r¶i r¸c ë mét sè t¸c phÈm. 4. KÕt qu¶ thùc hiÖn CNTB Nhµ n­íc. Sù thùc hµnh CNTBNN ®· mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ lín. §Õn th¸ng 11 n¨m 1922 Lªnin ®· tr×nh bµy kh¸i qu¸t nh÷ng thµnh tùu cña chÝnh s¸ch kinh tÕ më nãi chung, CNTBNN nãi riªng nh­ sau: Tr­íc hÕt vµ chñ yÕu lµ t×nh h×nh giai cÊp n«ng d©n. Tõ chç ®ãi kÐm, bÊt b×nh ®Õn chç n«ng d©n ch¼ng nh÷ng ®· tho¸t khái n¹n ®ãi mµ cßn nép ®­îc thuÕ l­¬ng thùc hµng tr¨m triÖu pót. Tõ nh÷ng cuéc b¹o ®éng mang tÝnh chÊt phæ biÕn n¨m 1921, n«ng d©n ®· hµi lßng víi t×nh h×nh cña hä. C«ng nghiÖp nhÑ ®ang cã ®µ ph¸t triÓn ®êi sèng cña c«ng nh©n ®­îc c¶i thiÖn, t×nh h×nh bÊt m·n cña c«ng nh©n kh«ng cßn n÷a. C«ng nghiÖp nÆng tuy vÉn cßn khã kh¨c nh­ng ®· cã sù thay ®æi nhÊt ®Þnh. Lý do lµ kh«ng cã nh÷ng kho¶n cho vay lín hµng mÊy tr¨m triÖu ®«la. ChÝnh s¸ch t« nh­îng th× hay thËt nh­ng cho ®Õn lóc Êy (1922) vÉn ch­a cã mét t« nh­îng sinh lîi nµo trong c«ng nghiÖp nÆng. Kh«ng hy väng vay ®­îc ë c¸c n­íc giµu cã, c¸c n­íc ®Õ quèc vÉn ®ang muèn bãp chÕt Nhµ n­íc XHCN non trÎ. Tuy nhiªn, nhê chÝnh s¸ch kinh tÕ míi mµ thu ®­îc mét sè vèn lín h¬n 20 triÖu róp vµng (nhê th­¬ng nghiÖp mµ cã vèn Êy). §iÒu quan träng n÷a lµ tiÕt kiÖm vÒ mäi mÆt, kÓ c¶ nh÷ng chi phÝ vÒ tr­êng häc ®· cøu v·n c«ng nghiÖp. Riªng vÒ chÝnh s¸ch Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc ®· cã nh÷ng t¸c dông tÝch cùc nhÊt ®Þnh gãp phÇn lµm sèng ®éng nÒn kinh tÕ n­íc Nga ®· bÞ suy sôp sau chiÕn tranh. Nhê t« nh­îng víi n­íc ngoµi nhiÒu nhµnh c«ng nghiÖp quan träng (®Æc biÖt lµ nhµnh khai th¸c dÇu) ®· ph¸t triÓn, nhiÒu kinh nghiÖm tiªn tiÕn víi trang thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i cña nÒn s¶n xuÊt lín ®· ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt mang l¹i hiÖu qu¶ cao. Th«ng qua ho¹t ®éng cña c¸c xÝ nghiÖp cho thuª, c¸c xÝ nghiÖp hân hîp ®· gãp phÇn gióp Nhµ n­íc X« ViÕt duy tr× sù ho¹t ®éng s¶n xuÊt b×nh th­êng ë c¸c c¬ së kinh tÕ t¨ng thªm s¶n phÈm cho x· héi, viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. H×nh thøc ®¹i lý th­¬ng nghiÖp vµ c¸c hîp t¸c x· t­ b¶n chñ nghÜa trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, tÝn dông vµ tiªu thô ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc hç trî th­¬ng nghiÖp XHCN, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh trao ®æi vµ l­u th«ng hµng ho¸, tiÒn tÖ, lµm sèng ®éng nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, qua ®ã c¶i biÕn nh÷ng ng­êi tiÓu n«ng, nèi liÒn quan hÖ trao ®æi C«ng - N«ng nghiÖp, Thµnh thÞ - N«ng th«n. Nh÷ng kÕt qu¶ Êy cã ý nghÜa tÝch cùc ®èi víi n­íc Nga X« ViÕt. Nã gãp phÇn kh«ng nhá vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc Nga sau chiÕn tranh. Tuy nhiªn so víi sù mong muèn vµ môc tiªu ban ®Çu ®Æt ra cña Lªnin th× kÕt qu¶ thùc hµnh chÕ ®é nµy vÉn cßn rÊt thÊp. Song kÕt qu¶ lín nhÊt lµ b¾t ®Çu h×nh thµnh mét kh¸i niÖm míi, vµ CNTBNN ®· thùc sù lµ mét phÇn ®Æc tr­ng cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. Vµ chÝnh nhê chÝnh s¸ch kinh tÕ míi mµ chÝnh quyÒn X« ViÕt ®· gi÷ ®­îc vÞ trÝ v÷ng ch¾c trong N«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp vµ cã kh¶ n¨ng tiÕn lªn ®­îc. N«ng d©n võa lßng C«ng nghiÖp còng nh­ Th­¬ng nghiÖp ®ang håi sinh vµ ph¸t triÓn. §ã lµ mét th¾ng lîi cña chÝnh quyÒn X« ViÕt. Ch­¬ng II Sù vËn dông lý luËn cña lªnin vÒ chñ nghÜa t­ b¶n nhµ n­íc ë viÖt nam 1. Sù cÇn thiÕt vµ kh¶ n¨ng sö dông kinh tÕ TBNN ë n­íc ta. XÐt vÒ ph­¬ng diÖn vËt chÊt, kinh tÕ, n­íc ta hiÖn nay ë møc ®é nhÊt ®Þnh, ch­a cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó trùc tiÕp x©y dùng chñ nghÜa x· héi. V× vËy chóng ta cÇn suy nghÜ thÊu ®¸o qu¸ tr×nh ®i lªn chñ nghiÏa x· héi th«ng qua chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc nh­ Lªnin tõng v¹ch ra. Chóng ta cÇn sö dông chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc nh­ mét ph­¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn sù ®iÞnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Víi ®­êng lèi ®æi míi vµ chñ tr­¬ng chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña §¹i héi VI vµ VII cña §¶ng, kinh tÕ t­ nh©n, c¸ thÓ ë n­íc ta ®· ®­îc më réng, hiÖn cung cÊp kho¶ng 2/3 tæng s¶n phÈm trong n­íc. CÇn h­íng kinh tÕ nµy vµo con ®­êng chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ viÖc thùc hµnh ®­êng lèi chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc nãi riªng ë n­íc ta ®Æt trong côc diÖn chung cña thÕ giíi cã nhiÒu thuËn lîi. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ë cuèi thÓ kû XX ®Õn nay ®· mang ®Õn nh÷ng ®¶o lén lín lao trong c¬ së vËt chÊt, kü thuËt vµ kiÕn tróc th­îng tÇng, trong thÕ chÕ chÝnh trÞ kinh tÕ, x· héi, trong quan hÖ quèc tÕ, trong kÕt cÊu giai cÊp vµ x· héi ... §ã lµ søc m¹nh thêi ®¹i. Søc m¹nh nµy cã thÓ ®­a mét nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn cÊt c¸nh lªn mét c¸ch nhÑ nhµng nÕu n­íc ®ã biÕt n¾m b¾t thêi c¬ vµ biÕt ®i ®óng h­íng. §Êt n­íc ta cã hoµn c¶nh quèc tÕ thuËn lîi cho viÖc b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ trong ®ã cã sù “du nhËp” CNTB tõ bªn ngoµi, tõ c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn. N­íc ta n»m ngay gi÷a khu vùc ph¸t triÓn n¨ng ®éng nhÊt cña thÕ giíi ngµy nay, lµ vïng vµnh ®ai Th¸i B×nh D­¬ng thuéc khu vùc Ch©u ¸. VÒ kh¸ch quan, c¸c n­íc ph¸t triÓn kh«ng thÓ kh«ng më réng ¶nh h­ëng vµ t×m nh÷ng nguån ®Çu t­ míi ë vïng nµy. ChØ cÇn cã mét chÝnh s¸ch hîp t¸c khu vùc ®óng ®¾n víi chÝnh s¸ch kinh tÕ mÒm dÎo chóng ta cã thÓ thu hót ®­îc vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi d­íi nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau cña chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña l­îng s¶n xuÊt trong mét nÒn s¶n xuÊt toµn cÇu ho¸, trong mét nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang chuyÓn ho¸ thµnh mét thÓ thèng nhÊt, tÝnh phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng lªn. Phô thuéc lÉn nhau lµ ta cÇn ng­êi vµ ng­êi còng cÇn ta. C¸c n­íc c«ng nghiÖp phµt triÓn ®ang chuyÓn sang mét c¬ së vËt chÊt kü thuËt míi vÒ cho nªn vÒ kh¸ch quan hä cã nhu cÇu chuyÓn nh­îng nh÷ng kü thuËt ®­îc gäi lµ truyÒn thèng cho nh÷ng n­íc kÐm ph¸t triÓn. §iÒu nµy còng t¹o ra mét sã thuËn lîi cho chóng ta trong viÖc thu hót nh÷ng kü thuËt ®ã vµ c¸c nguån vèn g¾n víi kü thuËt Êy tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn vÒ c«ng nghiÖp. Còng ph¶i nãi ®Õn mÆt m¹nh cña ®Êt n­íc ta cã thu hót ®èi víi t­ b¶n n­íc ngoµi. C¸i mµ chñ nghÜa t­ b¶n thÕ giíi cÇn lµ sù chuyÓn h­íng sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng (dÜ nhiªn lµ theo quan ®iÓm cña hä), th× chóng ta ®· b¾t ®Çu (dÜ nhiªn lµ theo môc ®Ých cña ta). VÒ kh¸ch quan, viÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ c¸i quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh xu h­íng hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, quyÕt ®Þnh triÓn väng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta. C«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n­íc ta ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu b­íc ®Çu rÊt quan träng. Nhµ n­íc ta ®· thiÕt lËp ®­îc nhiÒu mèi quan hÖ kinh tÕ víi bªn ngoµi vµ ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i ®­îc n­íc ngoµi ®¸nh gi¸ lµ “réng më” vµ thøc thêi. N­íc ta còng cã mét sè tµi nguyªn quý gi¸, lµ mét thÞ tr­êng kh«ng ph¶i nhá. §Æc biÖt sù æn ®Þnh chÝnh trÞ lµ c¸i mµ ng­êi n­íc ngoµi cã thÓ tin cËy trong viÖc ®Çu t­ l©u dµi. 2. Nh÷ng h×nh thøc cô thÓ cña chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc ®ang ®­îc vËn dông ë n­íc ta. 2.1. H×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt gi÷a Nhµ n­íc víi c¸c chñ së h÷u ngoµi quèc doanh ë trong n­íc hoÆc víi c¸c chñ së h÷u ö c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa. Sù liÖn doanh, liªn kÕt ®­îc c¸c nhµ kinh tÕ kÓ c¶ t­ b¶n chñ nghÜa hiÖn ®¹i coi lµ “Mét ý t­ëng tuyÓt vêi”. Sù khai th¸c triÖ ®Ó t­ t­ëng vÒ chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc ®ßi hái ph¶i më réng kh¸i niÖm liªn doanh liªn kÕt. Kh«ng chØ liªn doanh, liªn kÕt víi chñ nghÜa t­ b¶n tõ bªn ngoµi mµ c¶ chñ nghÜa t­ b¶n néi ®Þa víi c¸c c¬ së thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n dÓ c¶ hîp t¸c t­ nh©n. Liªn doanh, liªn kÕt gi÷a c¸c n­íc víi nhau ®ang lµ xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña thÕ giíi. Thùc tiÔn trong n­íc vµ trªn thÕ giíi cho thÊy ®Ó liªn doanh ®¹t hiÖu qu¶ cÇn ph¶i gi¶i ®¸p mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò liªn quan. Ch¼ng h¹n, liªn doanh ®Ó s¶n xuÊt c¸i g× ? Ta muèn cã mÆt hµng xuÊt khÈu nh­ng ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh bëi nÕu kh«ng cã mÆt hµng xuÊt khÈu cña ta th× c¸c nhµ t­ b¶n còng ®· gÆp kh«ng Ýt ®èi thñ c¹nh tranh. Kh«ng thÓ kh«ng tr¶ lêi cho c¸c c©u hái vÒ thÞ tr­êng nãi chung, thÞ tr­êng ®­îc h­ëng vµ kh«ng ®­îc h­ëng chÕ ®é tèi huÖ quèc trong th­¬ng m¹i. §Þa ®iÓm x©y dùng xÝ nghiÖp liªn doanh còng kh«ng thÓ bá qua v× cã quan hÖ ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ søc c¹nh tranh. Mét sè vÊn ®Ò cÇn x¸c ®Þnh râ lµ viÖc lùa chän “b¹n cïng ch¬i” ë bªn ngoµi vµ c¬ së trong n­íc ë bªn ngoµi vµ c¬ së trong n­íc liªn doanh víi n­íc ngoµi. Nªn tÝch cùc, chñ ®éngt×m b¹n hµng, ®Æt quan hÖ nhiÒu h·ng, tr­íc hÕt lµ c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia, kinh doanh nhiÒu ngµnh. Bëi v× nh÷ng tËp ®oµn nµy cã ®Æc tr­ng lµ rÊt linh ho¹t, cã nh÷ng quan hÖ bÒn v÷ng víi nhiÒu n­íc, cã bé m¸y tiªu thô ®· ®­îc xÕp ®Æt hoµn h¶o. Nh­ng cßn mÆt tr¸i cña tÊm huy ch­¬ng cÇn ph¶i l­u ý. Ch¼ng h¹n nh­ trong ph©n c«ng lao ®éng th× c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn th­êng ®­îc ph©n c«ng lµm nh÷ng quy tr×nh c«ng nghÖ cÇn nhiÒu lao ®éng gi¶n ®¬n, luång kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn kh«ng cã lµ bao. C¸c C«ng ty liªn doanh th­êng ®Çu t­ lín vµo c¸c n­íc ph¸t triÓn ®Ó sö dông tiÒm lùc khoa häc lín ë n¬i ®©y nh»m ®ãn tr­íc c¸c thµnh tùu khoa häc - kü thuËt. Nh­ vËy, trong buæi ®Çu liªn doanh còng khã mµ hy väng vµo nh÷ng nguån ®Çu t­ lín tõ bªn ngoµi. ViÖc lùa chän c¬ së trong n­íc ®Ó liªn doanh víi n­íc ngoµi còng cÇn ph¶i xem xÐt cÈn thËn nÕu kh«ng muèn “®¸nh mÊt m×nh”. Ngoµi yÕu tè phÈm chÊt chÝnh trÞ cña nh÷ng nhµ qu¶n lý, cßn ph¶i tÝnh ®Õn phÈm chÊt kinh doanh ®¹t chÊt l­îng cao, nhê ®ã mµ giµnh ®­îc sù tÝn nhiÖm. 2.2. C«ng ty cæ phÇn víi tÝnh c¸ch lµ h×nh thøc kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc vµ cæ phÇn ho¸ xÝ nghiÖp ®Ó thµnh lËp xÝ nghiÖp t­ b¶n Nhµ n­íc. C«ng ty cæ phÇn xuÊt hiÑn lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, cho yªu cÇu tËp trung t­ b¶n vµ cã vai trß rÊt lín trong viÖc ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. Khi xuÊt hiÖn C«ng ty cæ phÇn cã nhiÒu d¹ng. XÐt theo kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng cæ phiÕu møc quy ®Þnh vèn ph¸p ®Þnh tèi thiÓu, chia C«ng ty cæ phÇn lµm hai lo¹i: C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ C«ng ty v« danh. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn C«ng ty cæ phÇn ®­îc xem lµ mét tÊt yÕu kinh tÕ, sù tån t¹i cña nã kh«ng nh÷ng chØ lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝch tô vèn mµ cßn lµ nhu cÇu kh¸ch quan cña viÖc cñng cè tÝnh hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn nãi chung, cña quèc doanh nãi riªng. Cïng víi viÖc x©y dùng c¸c C«ng ty cæ phÇn b¾t ®Çu tõ viÖc b¸n cæ phÇn vµ thu hót, C«ng ty cæ phÇn cßn ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh b»ng biÖn ph¸p “cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc”. Thùc chÊt cæ phÇn ho¸ xÝ nghiÖp quèc doanh hiÖn nay lµ chuyÓn tõ së h÷u Nhµ n­íc thµnh së h÷u tËp thÓ, hçn hîp lµ lµm gän nhÑ, tèi ­u thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh t¨ng thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ, c¸ thÓ, t­ nh©n. Nã lµ gi¶i ph¸p nh»m tho¸t khái t×nh tr¹ng lµm ¨n thua lç cña c¸c xÝ nghÞp quèc doanh. Nã cßn lµ gi¶i ph¸p ®Ó gãp phÇn kh¾c phôc t×nh tr¹ng phæ biÕn vµ nghiªm träng hiÖn nay lµ sù thÊt tho¸t tµi s¶n, l·ng phÝ d­íi nhiÒu h×nh thøc. Cho nªn, cïng víi viÖc s¾p xÕp l¹i kinh tÕ quèc doanh theo h­íng cñng cè nh÷ng c¬ së kinh tÕ cÇn thiÕt vµ cã kh¶ n¨ng cñng cè, cµn thùc hiÖn biÖn ph¸p “cæ phÇn ho¸” xÝ nghiÖp quèc doanh. Song, cÇn vµ chØ nªn cñng cè sè Ýt c¬ së quèc doanh cã vÞ trÝ then chèt trong nÒn kinh tÕ, cã nguån thu lín cho ng©n s¸ch, hoÆc ë nh÷ng ngµnh lÜnh vùc mµ t­ nh©n kh«ng muèn hoÆc kh«ng ®ñ vèn, ®ñ søc ®Çu t­. 2.3. §Æc khu kinh tÕ. Qua thùc tiÔn nhiÒu n­íc ®Æc khu kinh tÕ lµ mét vïng l·nh thæ quèc gia mµ trªn ®ã ng­êi ta ¸p dông chÕ ®é ®Æc biÖt ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. Môc tiªu cña nã lµ : t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn s¶n xuÊt, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu, thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi, ®Èy nhanh c¸c qu¸ tr×nh khai th¸c c«ng nghÖ kü thuËt míi vµ häc tËp kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn cña thÕ giíi. §Æc khu kinh tÕ lµ mét néi dung quan träng trong chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i, mang tÝnh chÊt míi cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Víi vai trß lµ “cÇu nèi” nÒn kinh tÕ trong n­íc víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, c¸c ®Æc khu kinh tÕ cã ý nghÜa rÊt quan träng ®Ó biÕn c¸c ®­êng lèi, chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña c¸c n­íc nµy thµnh hiÖn thùc. 2.4 Khu c«ng nghÖ chÕ biÕn xuÊt khÈu (khu chÕ xuÊt) “Khu c«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu” lµ khu c«ng nghiÖp ®­îc quy ®Þnh chuyªn m«n xuÊt chñ yÕu cho xuÊt khÈu trong ®ã ng­êi ta ¸p dông quy chÕ tù do thuÕ quan, tù do mËu dÞch. §Æc khu kinh tÕ còng nh­ khu chÕ xuÊt, vÒ thùc chÊt ®­îc coi lµ c¸c h×nh thøc cña chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc, n¬i ®©y kh«ng ph¶i chØ cã mét lo¹i h×nh kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc ®¬n ®éc, thuÇn tuý, mµ cã nhiÒu h×nh thøc cô thÓ, nh­ gåm c¶ h×nh thøc t« nh­îng, liªn doanh, cho t­ b¶n n­íc ngoµi thuª.v.v.. HiÖn nay ë n­íc ta ®ang chñ tr­¬ng thÝ ®iÓm thµnh lËp khu chÕ xuÊt ë T©n thuËn, v× vÊn ®Ò cßn hÕt søc míi mÎ nªn cÇn tham kh¶o kinh nghiÖm c¸c khu chÕ xuÊt trªn thÕ giíi. 2.5. Cho t­ b¶n trong vµ ngoµi n­íc, cho n«ng d©n thuª c¸c c¬ së s¶n xuÊt Kinh doanh vµ c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt thuéc së h÷u toµn d©n. §©y còng lµ mét h×nh thøc kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc ®­îc Lªnin rÊt coi träng. Trong c¶i c¸ch, ®æi míi kinh tÕ hiÖn nay ë nhiÒu n­íc ®i theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa vµ ®· thùc hiÖn h×nh thøc kinh tÕ nµy. Kh«ng thÓ liÖt kª toµn bé d¹n môc c¸c h×nh thøc kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc trong n«ng nghiÖp v× qu¸ tr×nh thùc hiÖn míi chØ võa b¾t ®Çu. Nh­ng viÖc sö dông c¸c h×nh thøc kinh tÕ nµy trong n«ng nghiÖp còng ph¶i ®­îc coi lµ “cÇn thiÕt, cã lîi, ®¸ng mong ®îi”. §ã lµ con ®­êng h÷u hiÖu nhÊt ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l­îng s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp, chuyÓn nÒn s¶n xuÊt tõ ph©n t¸n ®Õn tËp trung, tõ nÒn n«ng nghiÖp nöa tù nhiªn, tù nhiªn sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸. §ã lµ con ®­êng x· héi ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong thùc tÕ. 2.6. C¸c Tæ chøc hîp t¸c liªn doanh víi tÝnh c¸ch lµ c¸c h×nh thøc kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc. Nh÷ng hîp t¸c x· ®­îc Tæ chøc theo nguyªn t¾c x· héi chñ nghÜa, ®Æc biÖt lµ thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng cã sù hç trî cña Nhµ n­íc, sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña §¶ng Céng S¶n th× chóng thuéc thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ mµ chóng ta vÉn th­êng nãi lµ mét thµnh phÇn XHCN. ë n­íc ta mÊy n¨m nay còng xuÊt hiÖn nh÷ng Tæ chøc hîp t¸c t­¬ng tù nh­ liªn doanh liªn hé, tæ hîp dÞch vô, chÕ biÕn cung øng vËt t­, tiªu thô s¶n phÈm v.v.. Nh÷ng Tæ chøc hîp t¸c liªn doanh mµ cã sö dông ®Êt ®ai cña së h÷u toµn d©n, cã vay vãn cña Nhµ n­íc, vµ nhÊt lµ cã sù kiÓm dª kiÓm so¸t cña nhµ n­íc, th× víi quan niÖm réng theo t­ t­ëng cña Lªnin ®ã còng ®Òu lµ h×nh thøc chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc. Chóng ta cÇn n¾m lÊy ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. 3. Nh÷ng h¹n chÕ khi ¸p dông CNTBNN vµo n­íc ta. ChØ nguyªn víi thùc tr¹ng mét n­íc nghÌo, kÐm ph¸t triÓn ®ang n»m trong khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi, bªn ngoµi ®ang bÞ chÝnh s¸ch bao v©y, cÊm vËn ®Ì nÆng, chóng ta qu¶ lµ ®ang ë vµo vÞ trÝ xuÊt ph¸t kh«ng thuËn lîi l¾m trong cuéc ®ua kinh tÕ. NÕu so s¸nh tæng s¶n phÈm quèc d©n theo ®Çu ng­êi n¨m 1987, th× n­íc ta kÐm Th¸i Lan 6 lÇn, kÐm Philipin h¬n 4 lÇn, kÐm Malaixia h¬n 13 lÇn, kÐm In®onªxia gÇn 4 lÇn. Ta ®øng tr­íc nguy c¬ lµ nÕu kh«ng cã mét chiÕn l­îc ®óng, kh«ng cã nh÷ng cè g¾ng v­¬n lªn th× kho¶ng c¸ch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a n­íc ta vµ c¸c n­íc l¸ng giÒng ®i theo con ®­êng t­ b¶n chñ nghÜa sÏ t¨ng lªn, chø kh«ng gi¶m. Ph¶i nh×n vµo thùc tr¹ng n­íc ta trong bèi c¶nh quèc tÕ chung. Tuy cã thuËn lîi nµo ®ã, song trong bèi c¶nh quèc tÕ hiÖn nay, chóng ta còng cã khã kh¨n míi. MÆc dï n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng song sù chuyÓn biÕn Êy l¹i xuÊt ph¸t tõ mét nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ tù nhiªn, tù cung tù cÊp, hiÖn vËt. Do vËy c¸i thiÕu thèn nhÊt vµ ú ®ã g©y nhiÒu khã kh¨n nhÊt trong qu¶n lý kinh tÕ nãi chung, qu¶n lý sù håi sinh, dung n¹p, du nhËp chñ nghÜa t­ b¶n nãi riªng lµ ch­a cã thãi quen “lµm ¨n theo kiÓu bu«n b¸n”, thiÕu trÝ thøc vµ ®éi ngò kinh doanh hiÖn ®¹o. MÆc dï ®Êt n­íc ta cã mét sè tµi nguyªn thiªn nhiªn cã søc hÊp dÉn víi ng­êi n­íc ngoµi, song tr­íc sù t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ, hai ­u thÕ cña c¸c n­íc kem vµ ®ang ph¸t triÓn lµ tµi nguyªn vµ søc lao ®éng ®· vµ ®ang mÊt ®i ®¸ng kÓ søc hót ®èi víi c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia. C¸c n­íc nµy buéc ph¶i lao vµo ngµnh kü thuËt cao nh­ng vÊp ph¶i vÊn ®Ò vèn vµ ®éi ngò khoa häc, kü thuËt kh«ng cã hoÆc yÕu kÐm. Mét khã kh¨n míi tíi lµ, sù chèng ph¸ con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch, ph¶n ®éng trong vµ ngoµi n­íc. Chóng m­u toan thùc hiÖn “diÔn biÕn hoµ b×nh” vµ h­íng c«ng cuéc ®æi míi cña n­íc ta ®i chÖch khái con ®­êng x· héi chñ nghÜa. Nh÷ng mÆt tr¸i cña qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, thùc hiÖn chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc lµ nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p, ®Õn møc cã thÓ g©y ra sù bÊt b×nh cña c¶ mét tÇng líp d©n c­ nµo ®ã tr­íc sù dung n¹p, du nhËp chñ nghÜa t­ b¶n. Nh×n chung l¹i, viÖc thùc hµnh chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc ë n­íc ta sÏ cã c¶ khã kh¨n vµ thuËn lîi. Nh­ng tr­íc m¾t khã kh¨n sÏ kh«ng nhá. NghÜa lµ ph¶i dù b¸o tr­íc c¸i gi¸ ph¶i tr¶ kh«ng ph¶i nhá. Chóng ta chØ cã thÓ h¹n chÕ c¸i gi¸ ph¶i tr¶, chø kh«ng thÓ kh«ng ph¶i tr¶. Ph¶i tr¶ gi¸ ®Ó ph¸t triÓn. VÊn ®Ò lµ ph¶i dòng c¶m vµ kh«n ngoan, ph¶i cã chiÕn l­îc b­íc ®i, h×nh thøc thùc hiÖn h÷u hiÖu. Ch­¬ng III Ph­¬ng h­íng ®Ó vËn dông thµnh c«ng kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc ë n­íc ta hiÖn nay. 1. ph¸t huy m¹nh mÏ tiÒm n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. VÊn ®Ò ®­îc ®Æt ra xuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng kinh tÕ - x· héi cña n­íc ta vµ tõ viÖc t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ x· héi cho sù chuyÓn ho¸ tõ mét kÕt cÊu kinh tÕ tiÓu n«ng lµ chñ yÕu sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®Þnh h­íng lªn chñ nghÜa x· héi. S¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng thÓ ra ®êi nÕu kh«ng cã sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng x· héi vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt lµ kÕt qu¶ vµ biÓu hiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®¹t ®Õn møc ®é nµo. C¸i gèc cña vÊn ®Ò lµ ph¶i ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l­îng s¶n xuÊt. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng t­ b¶n chñ nghÜa hiÖn ®¹i së dÜ ®­îc coi lµ hiÖn ®¹i v× dùa trªn tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. Trªn quan ®iÓm v× lîi Ých ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l­îng s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh sù ph©n c«ng vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh c¹nh tranh vµ t¹o ra tû xuÊt hµng ho¸ vµ sè l­îng hµng hãa ngµy cµnh nhiÒu, trªn quan ®iÓm Êy thµnh phÇn kinh tÕ t­ nhan cã vÞ trÝ ®¨c biÖt quan träng trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay. Do kinh tÕ t­ nh©n cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh hµng ho¸ nÒn kinh tÕ ë n­íc ta, tÝnh tíi thùc tiÔn tiÒm lùc cña nÒn kinh tÕ Êy, cho nªn kh¸c víi nh÷ng n­íc ®· cã nÒn kinh tÕ t­¬ng ®èi ph¸t triÓn. Nhµ n­íc ta cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ h«c trî cho nÒn kinh tÕ Êy ph¸t triÓn. §­¬ng nhiªn, vÊn ®Ò nµo còng cã møc ®é, giíi h¹n cña nã. Nhµ n­íc cßn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn vµ chÝnh sù phts triÓn nµy mµ thùc hiÖn nhiÒu kh¶ n¨ng thùc hµnh chña nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc, ng¨n ngõa ®­îc sù ph¸t triÓn kh«ng lµnh m¹nh cña kinh tÕ t­ nh©n lµm cho chóng trë thµnh “c¸i kh«ng ®¸ng sù, c¸i ®¸ng mong ®îi”. Nhµ n­íc cã thÓ h­íng dÉn sù phts triÓn cña kinh tÕ t­ nh©n, ®Æc biÖt lµ t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa th«ng qua r¸t nhiÒu h×nh thøc kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc nh­ sù liªn kÕt gi÷a Nhµ n­íc víi t­ nh©n, víi hîp t¸c x· t­ nh©n, víi c¬ së Kinh doanh t­ b¶n chñ nghÜa, sù tham gia cña Nhµ n­íc vµo c¸c C«ng ty cæ phÇn t­ nh©n thuª c¸c c¬ së kinh tÕ hoÆc t­ liÖu s¶n xuÊt cña toµn d©n.v.v... 2. Ph¶i biÕt häc chñ nghÜa t­ b¶n. VÊn ®Ò nµy kh«ng míi l¹. Nh­ng do quan niÖm thiÓn cËn, cøng nh¾c vµ gi¶n ®¬n vÒ chñ nghÜa x· héi, ®Æc biÖt quan niÖm ®· tõng bÞ Lªnin ph¸n, quan niÖm “®èi lËp” chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa t­ b¶n mét c¸ch trõu t­îng cho nªn ®· cã th¸i ®é kh«ng ®óng víi chñ nghÜa t­ b¶n mµ lÏ ra ph¶i biÕt kÕ thõa mét c¸ch nghiªm tóc. Mét trong nh÷ng sai lÇm trong quan niÖm x©y dùng chñ nghÜa x· héi võa qua lµ ®· ph©n chia sù tiÕn ho¸ cña x· héi loµi ng­êi thµnh nh÷ng “khóc lÞch sö” biÖt lËp kh«ng cã mèi liªn hÖ g× víi nhau. Chñ nghÜa t­ b¶n lµ mét giai ®o¹n lÞch sö cùc kú quan träng trong lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi. Suy ®Õn cïng chñ nghÜa t­ bn¶ còng lµ thµnh tùu cña nh©n lo¹i, chø kh«ng ph¶i lµ tõ trªn trêi r¬i xuèng. Kh«ng cã chñ nghÜa t­ b¶n th× kh«ng cã chñ nghÜa x· héi. Lý luËn vÒ chñ nghÜa t­ b¶n vµ viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn cùc kú gay g¾t Êy lµm n¶y sinh ý t­ëng vÒ chñ nghÜa x· héi. ChÕ ®é n« lÖ cæ ®¹i - víi c¸ch nh×n ngµy nay - lµ cùc kú d· man, nh­ng nÕu kh«ng cã nã th× kh«ng cã “chÕ ®é n« lÖ v¨n minh” lµ chñ nghÜa t­ b¶n. BÊt cø chÕ ®é x· héi nµo víi tÝnh c¸ch lµ nÊc thang tÊt yÕu lÞch sö cña sù tiÕn ho¸ ®Òu chøa ®ùng nh÷ng gi¸ trÞ mang tÝnh nh©n lo¹i. Vµ chÝnh nh÷ng c¸i ®ã ®· thóc ®Èy x· héi loµi ng­êi tiÕn lªn kh«ng ngõng vµ hoµn thiÖn. Chñ nghÜa t­ b¶n còng kh«ng n»m ngoµi th«ng lÖ ®ã. Nh÷ng thµnh tùu t­ duy kinh tÕ míi chØ ra r»ng : nh÷ng n­íc kinh tÕ l¹c hËu chØ cã lîi dông chñ nghÜa t­ b¶n mét c¸ch ®óng ®¾n, biÕt häc tËp chñ nghÜa t­ b¶n th× míi cã thÓ lµm cho ®Êt n­íc phån vinh giµu m¹nh. Thùc tiÏn còng chØ ra r»ng ®Ó qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi cÇn ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, ph¸t triÓn mËu dÞch ®èi ngo¹i, tranh thñ vèn cña n­íc ngoµi, thu hót kü thuËt tiªn tiÕn,kinh nghiÖm qu¶n lý khoa häc, thu hót c¸c chuyªn gia, nh©n tµi, sö dông mét sè quan ®iÓm m« h×nh vµ ph­¬ng ph¸p trong lý luËn kinh tÕ vÉn ®­îc coi lµ chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i. Lîi dông chñ nghÜa t­ b¶n b»ng c¸ch thùc hµnh chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc trong ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ míi. Nh÷ng g× mµ chóng ta häc tËp ë chñ nghÜa t­ b¶n chÝnh lµ nh÷ng c¸i chung phæ biÕn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ mµ chñ nghÜa t­ b¶n lµ ng­êi ®i tr­íc dÇy dÆn kinh nghiÖm. Ph¶i biÕt lîi dông chñ nghÜa t­ mét c¸ch ®óng ®¾n, häc tËp chñ nghÜa t­ b¶n míi cã thÓ lµm cho ®Êt n­íc phån vinh giµu m¹nh. 3. X¸c ®Þnh b­íc ®i cã hiÖu qu¶. ViÖc x¸c ®Þnh nh÷ng b­íc ®i còng lµ mét quan ®iÓm chiÕn l­îc. B­íc ®i ®óng hay sai cã quan hÖ mËt thiÕt ®Õn hiÖu qu¶ Ýt hay nhiÒu cña viÖc thùc hµnh chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc. Còng cã thÓ coi ®©y lµ chiÕn l­îc kinh doanh tõ ®ã mµ cã thÓ x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng, h×nh thøc, tr×nh ®é cô thÓ, nh÷ng c¸i gi¸ nµo cÇn tr¶ trong khi thùc hµnh chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau. Ph¶i xuÊt ph¸t tõ xu h­íng kinh tÕ kh¸ch quan lµ sù ph©n c«ng lao ®äng quèc tÕ míi trong mét nÒn s¶n xuÊt ngµy cµng quèc tÕ ho¸, tÝnh tõ phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c quèc gia ngµy cµng chÆt chÏ tõ thùc lùc xuÊt ph¸t cña m×nh, kÓ c¶ c¸i thÕ trong bµn c©n chÝnh trÞ - kinh tÕ thÕ giíi. Yªu cÇu ph¶i ®¹t tíi lµ lµm sao nhanh chãng t×m ra ®­îc chç ®øng cña m×nh trong trµo l­u ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi. Tãm l¹i ®Ó thùc hµnh chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc trong ®iÒu kiÖn n­íc ta tr­íc hÕt cÇn ph¶i ph¸t triÓn m¹nh mÏ kinh tÕ thÞ tr­êng phï hîp víi ®iÓm xuÊt ph¸t cña n­íc ta vµ theo h­íng thÞ tr­êng v¨n minh nghÜa lµ ph¶i cã sù ®iÒu tiÕt chÝn ch¾n cña Nhµ n­íc dùa vµo sù tham gia d©n chñ cña ®«ng ®¶o quÇn chóng. Ph¶i biÕt tËn dông nh÷ng thuËn lîi s½n cã t¹o ra nh÷ng mÆt m¹nh thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®ång thêi cè g¾ng kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n do hoµn c¶nh hoÆc do ®iÒu kiÖn kh¸ch quan g©y ra. ChÞu khã häc hái vµ kÕ thõa mét c¸ch nghiªm tóc nh÷ng thµnh tùu cña Chñ nghÜa t­ b¶n. Cã lËp tr­êng kiªn ®Þnh vÒ vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i ®­îc xem lµ døt kho¸t, tr­íc sau nh­ mét. C. kÕt luËn Cã thÓ nãi chñ nghÜa t­ b¶n lµ mét yÕu tè chñ yÕu cÊu thµnh nªn NEP. Thùc chÊt cña NEP lµ t¨ng c­êng c¬ së kinh tÕ cña liªn minh chÆt chÏ gi÷a giai cÊp n«ng d©n vµ giai cÊp c«ng nh©n liªn minh nµy lµ nguyªn t¾c tèi cao c¶u giai cÊp v« s¶n, lµ c¬ së cña chÝnh quyÒn X« ViÕt, lµ ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt ®Î x©y dùng th¾ng lîi XHCN. ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi (NEP) ®Ó n­íc Nga X« ViÕt ®i lªn chñ nghÜa x· héi. Sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi kh«ng cã môc ®Ých tù th©n mµ lµ ph­¬ng tiÖn, con ®­êng ®Ó t¨ng lùc l­îng s¶n xuÊt, lµ biÖn ph¸p biÕn c¸c xÝ nghiÖp t­ b¶n chñ nghÜa thµnh c¸c xÝ nghiÖp XHCN. Lªnin nãi: “... th­êng chóng ta vÉn cßn lÆp l¹i c¸i lý luËn cho r»ng “ Chñ nghÜa t­ b¶n lµ xÊu chñ nghÜa x· héi lµ tèt”. Nh­ng c¸i lý luËn Êy lµ sai, v× nã kh«ng ®Õm xØa tíi toµn thÓ c¸c kÕt cÊu kinh tÕ x· héi hiÖn cã, mµ chØ nh×n th¸y cã hai kÕt cÊu trong ®ã th«i”. Chñ nghÜa t­ b¶n lµ xÊu so víi chñ nghÜa x· héi, nh­ng lµ tèt so víi nÒn tiÓu s¶n xuÊt, “Chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ cao h¬n nhiÒu so víi nÒn kinh tÕ hiÖn nay cña n­íc ta”. V× ch­a cã ®iÒu kiÖn ®Ó chuyÓn trùc tiÕp tõ tiÓu s¶n xuÊt lªn chñ nghÜa x· héi, chóng ta “ph¶i lîi dông chñ nghÜa t­ b¶n (nhÊt lµ b»ng c¸ch h­íng nã vµo con ®­êng chñ nghÜa x· héi, lµm ph­¬ng tiÖn, con ®­êng, ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng thøc ®Ó t¨ng lùc l­îng s¶n xuÊt lªn”. Vµ ®iÒu ®ã “sÏ ®­a chóng ta ®Õn chñ nghÜa x· héi b»ng con ®­êng ch¾c ch¾n nhÊt”. M« h×nh kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc ®· ®­îc B¸o c¸o chÝnh trÞ t¹i §¹i héi §¶ng CSVN lÇn thø VIII x¸c ®Þnh : “kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc bao gåm c¸c h×nh thøc hîp t¸c liªn doanh gi÷a kinh tÕ Nhµ n­íc vµ t­ b¶n t­ nh©n trong n­íc vµ hîp t¸c liªn doanh gi÷a kinh tÕ Nhµ n­íc víi t­ b¶n n­íc ngoµi. Kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc cã vai trß quan träng trong viÖc ®éng viªn tiÒm n¨ng to lín vÒ vèn, c«ng nghÖ, kh¶ n¨ng tæ chøc qu¶n lý ... cña c¸c nhµ t­ b¶n v× lîi Ých cña b¶n th©n hä, còng nh­ cña c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc ...”. §èi víi n­íc ta sö dông kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc lµ ®iÒu kiÖn ®Ó kh¾c chÕ tÝnh tù ph¸t trong s¶n xuÊt vµ chÕ ®é s¶n xuÊt ph©n t¸n kÐm hiÖu qu¶ cña kinh tÕ s¶n xuÊt nhá, nh»m khai th¸c tèi ®a tiÒm n¨ng ®Ó tËp trung cho c¸c nguån lùc h­íng vÒ môc tiªu kinh tÕ x· héi cao nhÊt nh­ c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ vµ c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ lín kh¸c. H¬n n÷a, tè chÊt c¹nh tranh vèn cã cña chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc sÏ nh­ chÊt xóc t¸c cho mét m«i tr­êng kinh tÐe c¹nh tranh s«i ®éng, gióp cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi cã mét nhËn thøc vÒ b¶n th©n m×nh ®óng h¬n, ý thøc h¬n vÒ nhu cÇu tån t¹i trong ph¸t triÓn x· héi, vµ do ®ã sÏ ®¸p øng s¶n phÈm tèt h¬n cho ng­êi tiªu dïng. Mét hÖ qu¶ hÕt søc quan träng cu¶ sù phèi hîp kinh tÕ trong n­íc víi nhau vµ trong n­íc víi n­íc ngoµi vµ sù giao l­u vµ t¨ng tr­ëng trÝ tuÖ, kiÕn thøc x· héi vµ do ®ã thóc ®Èy mÆt b»ng häc vÊn x· héi ®­îc n©ng cao. Tuy nhiªn viÖc vËn dông chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc ë n­íc ta cßn nhiÒu h¹n chÕ, sao chÐp mét c¸ch thiÕu chän läc, thËm chÝ ¸p dông nguyªn xi m« h×nh cña n­íc ngoµi, ®©y lµ ®iÒu tèi kþ. V× sÏ g©y triÖt tiªu dÇn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n xuÊt trong n­íc, viÖc qu¶n lý ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn láng lÎo, ch­a ®ång bé, nguån lùc t­ nh©n cßn ph©n t¸n qu¸ nhiÒu... Chóng ta nªn vËn dông h×nh thøc t­ b¶n Nhµ n­íc ®Ó cã thÓ khai th¸c tèi ®a nh÷ng ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ tèi thiÓu nh÷ng nh­îc ®iÓm. Tãm l¹i, cÇn ph¶i nh¹n râ tÇm quan träng cña viÖc thùc hµnh chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi. V× lµ chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc cho nªn hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn nã phô thuéc vµo n¨ng lùc tæ chøc cña bé m¸y Nhµ n­íc ta - mµ Nhµ n­íc nµy lµ cña d©n, do d©n vµ v× d©n d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam. Tµi liÖu tham kh¶o 1. V.I.Lªnin: Bµn vÒ thuÕ l­¬ng thùc, toµn tËp, NXB TiÕn bé, Matxc¬va 1984, tËp 43, trang.244-296 2. V.I.Lªnin: ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi vµ nh÷ng nhiÖm vô cña c¸c ban gi¸o dôc chÝnh trÞ. Toµn tËp, NXB TiÕn bé, Matxc¬va 1984, tËp 43, trang. 194-219. 3. §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, hiÖn nay 1996, trang. 91-96. 4. Vò H÷u Ngoan: MÊy vÊn ®Ò vÒ chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, hiÖn nay 1995. 5. Vò Ngäc Long: VÒ cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ cña Lªnin, NXB Thanh niªn, hiÖn nay 1996. 6. Nghiªn cøu lý luËn sè 226 - th¸ng 3/1997. 7. Nghiªn cøu lý luËn sè 3 - 1998. 8. T¹p chÝ Céng s¶n, sè 8 th¸ng 7/1995. MỤC LỤC