Đề tài Một số biện pháp nhằm duy trì và mở rộng thị trường vận chuyển hành khách của hàng không quốc gia Việt Nam

µnh ®· ®Èy nhanh kÕ ho¹ch hiÖn ®¹i ho¸ ®éi m¸y bay ®Ó ®æi míi toµn diÖn ph­¬ng tiÖn vËn t¶i vµ triÓn khai thuª mua c¸c lo¹i m¸y bay thÕ hÖ míi nh­ ATR 72, AIRBUS 320, BOEING 767 300, FOKKER 70, ®Ó khai th¸c trªn c¸c tuyÕn bay néi ®Þa vµ quèc tÕ. §ång thêi víi chiÕn l­îc chuyÓn giao c«ng nghÖ thuª mua m¸y bay hiÖn ®¹i trªn ngµnh ®· ®Æc biÖt chó träng tíi viÖc ®µo t¹o ng­êi l¸i, c¸n bé kü thuËt ®Ó viÖc tõ thuª mua c¶ m¸y bay vµ ng­êi l¸i n­íc ngoµi sang chØ thuª m¸y bay. C«ng viÖc ®¶m b¶o khai th¸c lµ do ViÖt Nam ®¶m nhiÖm, nh­ vËy sÏ gi¶m bít chi phÝ vµ cã tÝch luü ®Ó tiÕp tôc ®æi míi ph­¬ng tiÖn, trang thiÕt bÞ ®µo t¹o, huÊn luyÖn ®Ó ®¹t môc tiªu ®uæi kÞp tr×nh ®é quèc tÕ. §Çu n¨m 93, c¸c phi c«ng kü thuËt cña ViÖt Nam ®· b¾t ®Çu ®éc lËp khai th¸c trªn m¸y bay ATR 72. N¨m 1994 vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 95 ®· cã nhiÒu phi c«ng ViÖt Nam tèt nghiÖp l¸i tr­ëng trªn c¸c lo¹i m¸y bay BOEING vµ AIRBUS. ViÖc ®Çu t­ hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ tèt ®Ñp. Trong giai ®o¹n n¨m 90, 95 hµng kh«ng ViÖt Nam ®· ®øng v÷ng vµ v­¬n lªn m¹nh mÏ tr­íc sù c¹nh tranh cña nhiÒu h·ng hµng kh«ng cã tiÕng trong khu vùc. NÕu nh­ tr­íc n¨m 90 hµng kh«ng ViÖt Nam míi chØ vËn chuyÓn ®­îc 12% tæng dung l­îng thÞ tr­êng kh¸ch quèc tÕ vµo ViÖt Nam th× trong giai ®o¹n tö n¨m 91, 95 ®· v­¬n lªn chiÕm lÜnh thÞ tr­êng ®­îc trªn 30%. C¸c chØ tiªu kinh tÕ t¨ng kh«ng ngõng qua c¸c n¨m, riªng trong thêi gian tõ n¨m 94 ®Õn 94 ®· cã h¬n 20 hiÖp ®Þnh hµng kh«ng ®­îc ký kÕt, më ra cho h¬n 20 H·ng hµng kh«ng n­íc ngoµi bay th­êng lÖ ®Õn ViÖt Nam. Ngoµi ra cßn cã h¬n 50 h·ng hµng kh«ng quèc tÕ bay qu¸ c¶nh qua ViÖt Nam. §iÒu ®ã lµ nhê chÝnh s¸ch më cöa cña ®¶ng, nhµ n­íc vµ chñ tr­¬ng ®Çu t­ ph¸t triÓn ®óng ®¾n cña hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam. Ngµy 25/5/1995 Thñ T­íng chÝnh phñ ký quyÕt ®Þnh sè 32/CP chuyÓn côc hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam tö bé giao th«ng vËn t¶i sang trùc thuéc ChÝnh Phñ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ hµng kh«ng d©n dông ®ång thêi s¾p xÕp c¸c doanh nghiÖp hµng kh«ng thµnh Tæng c«ng ty hµng kh«ng ViÖt Nam nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, c¨n cø vµo nghÞ ®Þnh sè 4/CP ngµy 27/1/1996 cña ChÝnh Phñ phª chuÈn ®iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña tæng c«ng ty hµng kh«ng ViÖt Nam th× tæng c«ng ty hµng kh«ng ViÖt Nam cã 11 ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp, 7 ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc vµ 2 ®¬n vÞ sù nghiÖp. Th¸ng 5/1996 tæng c«ng ty hµng kh«ng ViÖt Nam chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng víi 20 ®¬n vÞ thµnh viªn vµ ViÖt Nam AIRLINE lµm nßng cèt hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam ngµy nay lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ, ngµnh mòi nhän cña ®Êt n­íc vµ ®· trë thµnh h·ng hµng kh«ng cã uy tÝn trong khu vùc. 1.3. M« h×nh tæ chøc vµ c¬ chÕ qu¶n lý hiÖn t¹i cña Tæng c«ng ty Hµng Kh«ng ViÖt Nam: §øng ®Çu Tæng c«ng ty hµng kh«ng ViÖt Nam lµ héi ®ång qu¶n trÞ trong ®ã c¸c thµnh viªn do nhµ n­íc chØ ®Þnh tõ c¸c bé, ngµnh cã liªn quan nh­ bé tµi chÝnh, giao th«ng vËn t¶i, côc hµng kh«ng d©n dông, v¨n phßng chÝnh phñ... D­íi ®ã lµ: Tæng gi¸m ®èc C¸c ban tham m­u tæng hîp C¸c tiÓu ban t­ vÊn + TiÓu ban chÝnh s¸ch cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn + TiÓu ban chiÕn l­îc ph¸t triÓn - Khèi khai th¸c: Ban ®iÒu hµnh bay §oµn bay 919 Trung t©m huÊn luyÖn - Khèi tµi chÝnh - Khèi th­¬ng m¹i: Ban kÕ ho¹ch thÞ tr­êng Ban tiÕp thÞ hµnh kh¸ch Ban kÕ ho¹ch tiÕp thÞ hµng ho¸ DÞch vô thÞ tr­êng - Khèi hµnh chÝnh v¨n phßng - C¸c c«ng ty liªn doanh kh¸ch s¹n Liªn doanh kho tµng Liªn doah chÕ biÕn suÊt ¨n Liªn doanh dÞch vô ®Æt chç toµn cÇu Liªn doanh giao nhËn hµng hãa - C¸c ®¬n vÞ kh¸c: §éi m¸y bay §oµn tiÕp viªn V¨n phßng ®¹i diÖn trong vµ ngoµi khu vùc KhÝ tµi, trang thiÕt bÞ hµng kh«ng Ngoµi c¬ cÊu nh­ trªn trùc thuéc h·ng cßn cã c¸c v¨n phßng th­¬ng m¹i miÒn B¾c, Trung, Nam vµ 14 v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi mµ h·ng thiÕt lËp ®­êng bay tíi. C¸c ho¹t ®éng dÞch vô do 7 xÝ nghiÖp ®¶m nhËn gåm: - Hai xÝ nghiÖp b¶o d­ìng m¸y bay A75, A76. - Ba xÝ nghiÖp phôc vô mÆt ®Êt Hµ Néi, §µ N½ng, vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh - Hai xÝ nghiÖp suÊt ¨n, mét ë Néi Bµi, mét ë T©n S¬n NhÊt liªn doanh víi H·ng hµng kh«ng Cathay Pacific. Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng gi¸m ®èc C¸c ban tham m­u C¸c tiÓu ban t­ vÊn Khèi th­¬ng m¹i Khèi khai th¸c Khèi tµi chÝnh Khèi hµnh chÝnh C¸c C«ng ty liªn doanh C¸c ®¬n vÞ kh¸c Ban kÕ ho¹ch thÞ tr­êng Ban tiÕp thÞ hµnh kh¸ch Ban tiÕp thÞ hµng ho¸ Ban dÞch vô thÞ tr­êng M« h×nh tæ chøc cña h·ng hµng kh«ng quèc gia ViÖt Nam M« h×nh tæ chøc cña h·ng theo chÕ ®é mét thñ tr­ëng, trùc tiÕp chØ ®¹o tõ trªn xuèng. NhiÖm vô vµ chøc n¨ng cña c¸c phßng ban nh­ sau: -Héi ®ång qu¶n trÞ: lµ c¬ quan ®øng ®Çu cña tæng c«ng ty, trùc tiÕp chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña H·ng. -Tæng gi¸m ®èc: lµ ng­êi ®¹i diÖn vÒ mÆt ph¸p lý cho Tæng c«ng ty tr­íc ph¸p luËt, thay mÆt Héi ®ång qu¶n trÞ ®Ó ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty vµ lµ ng­êi cã quyÒn lùc cao nhÊt trong Tæng c«ng ty hµng kh«ng ViÖt Nam. Trî gióp cho Tæng gi¸m ®èc cã c¸c tiÓu ban t­ vÊn bao gåm: TiÓu ban chÝnh s¸ch c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn: chuyªn theo dâi vµ qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®ång thêi ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó ph¸t huy hÕt mäi tiÒm n¨ng cña ®¬n vÞ thµnh viªn, gãp phÇn thóc ®Èy c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ngµy cµng ph¸t triÓn cña h·ng trong dµi h¹n vµ cô thÓ hãa chiÕn l­îc nµy trong ng¾n h¹n tíi tõng phßng ban. C¸c ban tham m­u tæng hîp: c¸c ban nµy cã nhiÖm vô cung cÊp cho l·nh ®¹o c¸c sè liÖu tham m­u vÒ hµnh chÝnh ®èi ngo¹i, tæ chøc lao ®éng... tham m­u cho h·ng khi ra quyÕt ®Þnh. ChÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña ban l·nh ®¹o gåm bèn khèi (khèi th­¬ng m¹i, khèi ®iÒu hµnh khai th¸c, khèi tµi chÝnh, khèi hµnh chÝnh v¨n phßng) cïng c¸c xÝ nghiÖp thµnh viªn. Khèi hµnh chÝnh v¨n phßng: bao gåm c¸c phßng ban phôc vô cho c«ng t¸c hµnh chÝnh. Khèi ®iÒu hµnh khai th¸c: bao gåm khai th¸c bay vµ khai th¸c kü thuËt, øng dông ®Ó nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c¸c kü thuËt kh«ng t¶i, trªn c¬ së liªn kÕt c¸c phßng ban kh¸c trong hÖ thèng. Khèi th­¬ng m¹i: lµ khèi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña H·ng trong ®ã gåm cã: Ban kÕ ho¹ch thÞ tr­êng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng lËp chiÕn l­îc Marketing, nghiªn cøu lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng, lËp lÞch bay cña h·ng, qu¶n c¸o s¶n phÈm dÞch vô cña h·ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. Trªn c¬ së c¸c sè liÖu thu thËp ®­îc vÒ thÞ tr­êng, ph©n tÝch xu h­íng vËn ®éng cïng sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng ®ång thêi ®Ò suÊt ra gi¶i ph¸p thÝch hîp cho ban l·nh ®¹o H·ng. Ban tiÕp thÞ hµnh kh¸ch: ®¶m b¶o nhiÖm viÖc b¸n vÐ, kiÓm so¸t chç, triÓn khai c¸c biÓu gi¸, nghiªn cøu nhu cÇu, ý kiÕn kh¸ch hµng trªn tõng chuyÕn bay, cung cÊp th«ng tin cho ban kÕ ho¹ch thÞ tr­êng. Ban tiÕp thÞ hµng ho¸ ®¶m nhËn c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ b­u kiÖn. Ban dÞch vô thÞ tr­êng ®¶m nhËn c¸c dÞch vô tr­íc, trong vµ sau khi c¸c chuyÕn bay bao gåm: ®­a ®ãn kh¸ch, dÞch vô ¨n uèng, s¸ch b¸o gi¶i trÝ trong khi bay. 2. C¸c nguån lùc vµ trang thiÕt bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña h·ng hµng kh«ng quèc gia ViÖt Nam §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vËn t¶i hµng kh«ng, h·ng hµng kh«ng quèc gia ViÖt Nam cÇn cã mét c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Çy ®ñ tõ m¸y bay, c¸c c¬ së b¶o d­ìng m¸y bay, trang thiÕt bÞ phôc vô ®Õn nh÷ng dÞch vô ®ång bé kÌm theo vµ ®éi ngò phi c«ng, tiÕp viªn, c¸n bé kü thuËt, c¸n bé qu¶n lý cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao... 2.1. §éi m¸y bay: H·ng HKQGVN hiÖn ®ang khai th¸c 19 m¸y bay gåm 3 m¸y bay Boeing 767, 10 m¸y bay Airbus 320, 4 m¸y bay ATR 72 vµ 2 F70, trong ®ã cã 5 m¸y bay thuéc quyÒn së h÷u cña H·ng (4 ATR 72 vµ 2 F70, trong ®ã cã 6 m¸y bay, 16% sè ghÕ) vµ 13 m¸y bay thuª kh« (chiÕm 70% sè ®Çu m¸y bay, 84% sè ghÕ), míi ®©y th× H·ng ®· ®Æt mua thªm 2 may bay lo¹i hiÖn ®¹i cña boeing. Tæng gi¸ trÞ toµn bé m¸y bay ®ang khai th¸c vµo kho¶ng 800 triÖu (kÓ c¶ ®éng c¬ dù phßng vµ phô tïng, khÝ tµi m¸y bay), trong ®ã phÇn H·ng së h÷u chØ kho¶ng trªn 100 triÖu chiÕm ch­a ®Çy 15%. Tû lÖ s¬ h÷u m¸y bay thÊp nhÊt lµ ®èi víi lo¹i mµy bay chñ lùc 150 ghÕ trë lªn lµ mét h¹n chÕ lín vÒ n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ tµi chÝnh cña H·ng. Ngoµi ra H·ng cßn cã mét sè m¸y bay TU-134 do Liªn X« cò s¶n xuÊt ®· hÕt niªn h¹n sö dông. So víi khu vùc, ®éi m¸y bay cña H·ng thua kÐm vÒ sè l­îng, ghÕ t¶i cung øng, tÇm bay. Sè ghÕ trung b×nh trªn mét m¸y bay cña h¸ng lµ 135 ghÕ ( cña khu vùc lµ 232 ghÕ), tÇm bay tèi ®a ®Çy t¶i cña B767 lµ 12 giê (cña B747 lµ 14-16 giê). Do ®ang trong giai ®o¹n ®æi míi c«ng nghÖ, ­u ®iÓm næi bËt cña h·ng lµ cã ®éi m¸y bay trÎ, tuæi trung b×nh vµo cuèi n¨m 1998 lµ 2.9 n¨m. C¸c m¸y bay ATR-72 vµ c¸c m¸y bay thuª A370, B767 ®ang lµ lùc l­îng chñ lùc trong ho¹t ®éng kinh doanh cña H·ng, gãp phÇn ®¸p øng nhu cÇu tr­íc m¾t trong ho¹t ®éng kinh doanh khai th¸c vËn t¶i. HÇu hÕt c¸c tuyÕn ®­êng bay tÇm trung t­¬ng øng víi m¹ng ®­êng bay quèc tÕ, khu vùc vµ trôc B¾c-Nam do ®éi bay A320 ®¶m nhiÖm. TÇm xa xuyªn lôc ®Þa (ch©u ¢u, ch©u óc) ®­îc khai th¸c b»ng B767. Trªn c¸c ®­êng bay ng¾n trong n­íc hiÖn nay h·ng ®ang sö dông 4 chiÕc ATR72 (mçi chiÕc 66 ghÕ) vµ 2 chiÕc Fokker 70 (mçi chiÕc 79 ghÕ). Chñ yÕu ®­êng bay tÇm ng¾n h·ng sö dông ATR 72, sè giê khai th¸c b×nh qu©n 2000 giê/chiÕc/n¨m. Ngoµi viÖc kinh doanh th­¬ng m¹i h·ng HKQGVN cßn ®­îc giao nhiÖm vô thùc hiÖn nh÷ng chuyÕn bay ®Æc biÖt. §Ó ®¸p øng yªu cÇu nµy, trong ®éi bay khai th¸c cã mét sè m¸y bay võa dïng bay chuyªn c¬, võa dïng chë kh¸ch, sè m¸y bay nµy còng s¾p hÕt h¹n ho¹t ®éng theo tiªu chuÈn chuyªn c¬. Do ®ã trong thêi gian võa qua h·ng HKQGVN ®· ph¶i sö dông c¸c m¸y bay thuª lµm nhiÖm vô chuyªn c¬ lµ rÊt khã kh¨n v× c¸c lo¹i m¸y bay nµy thiÕt kÕ cho chuyªn chë kh¸ch chÊt l­îng phôc vô kh«ng cao do kh«ng cã néi thÊt chuyªn dïng. 2.2. C¬ së söa ch÷a, b¶o d­ìng m¸y bay H·ng HKQGVN cã 2 xÝ nghiÖp nµy chñ yÕu chØ b¶o d­ìng m¸y bay lµ A75 vµ A76. Tr­íc ®©y, hai xÝ nghiÖp nµy chñ yÕu chØ b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc c¸c m¸y bay mµ h·ng së h÷u, viÖc ®¹i tu m¸y bay ph¶i ®­a sang Liªn X«. Trang thiÕt bÞ cña hai xÝ nghiÖp nµy phÇn lín l¹c hËu. C¸c m¸y bay thùc vµ c¸c m¸y bay cña H·ng HKQGVN phÇn lín ®Òu do c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®¶m nhiÖm kh©u b¶o d­ìng kü thuËt v× H·ng HKQGVN ch­a cã quy tr×nh c«ng nghiÖp vµ ®éi ngò kü s­, thî söa ch÷a ®¹t tr×nh ®é quèc tÕ. HiÖn nay, t¹i s©n bay T©n S¬n NhÊt xÝ nghiÖp A75 ®· hoµn toµn cã thÓ ®¶m nhËn c¸c d¹ng b¶o d­ìng ®Þnh kú cho c¸c lo¹i m¸y bay nh­: A320, Fokker 70 vµ ATR 72. Ngoµi ra, xÝ nghiÖp cßn cã mét bé phËn kü thuËt vÒ c¬ khÝ gia c«ng gß khung s­ên còng nh­ ghÕ vµ c¸c chi tiÕt c¬ khÝ phôc vô c«ng t¸c b¶o d­ìng ®Þnh kú m¸y bay. 2.3. Trang thiÕt bÞ phôc vô mÆt ®Êt H·ng HKQGVN cã 3 xÝ nghiÖp phôc vô kü thuËt th­¬ng m¹i (PVKTTM) mÆt ®Êt Néi Bµi, §µ N½ng, T©n S¬n NhÊt. TÝnh ®Õn nay, 3 xÝ nghiÖp nµy ®· ®­îc trang bÞ kh¸ ®Çy ®ñ. ChØ riªng n¨m 1994 h·ng ®· ®Çu t­ mua s¾m trang thiÕt bÞ cho 3 xÝ nghiÖp nµy lªn tíi 30 tû ®ång cô thÓ nh­ sau: XÝ nghiÖp PVKTTM mÆt ®Êt Néi Bµi: 13 tû ®ång XÝ nghiÖp PVKTTM mÆt ®Êt §µ N½ng: 1 tû ®ång XÝ nghiÖp PVKTTM mÆt ®Êt T©n S¬n NhÊt: 15 tû ®ång C¸c trang thiÕt bÞ phôc vô mÆt ®Êt thuéc 3 xÝ nghiÖp nµy chñ yÕu lµ c¸c lo¹i xe vËn t¶i ®Ó phôc vô chë kh¸ch hµnh vµ hµng ho¸ tõ nhµ ga ra m¸y bay vµ ng­îc l¹i, ngoµi ra cßn cã c¸c lo¹i xe chuyªn dïng. Bªn c¹nh ®ã cßn cã c¸c trang thiÕt bÞ c¬ b¶n kh¸c bé ®µm, tivi, tæng ®µi ®iÖn tho¹i, loa, ©m li… Cã thÓ nãi ho¹t ®éng cña 3 xÝ nghiÖp nµy lµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trªn nh÷ng chuyÕn bay cña h·ng HKQGVN h¬n n÷a nã cßn cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm hµng kh«ng cña h·ng. Víi quy m« ho¹t ®éng hiÖn t¹i cña h·ng th× c¸c trang thiÕt bÞ trªn ®©y vÉn cßn lµ Ýt ái, mét sè trang thiÕt bÞ ®· cò vµ cÇn ph¶i thay thÕ. ChÝnh v× vËy, ®Ó d¶m b¶o phôc vô tèt cho ho¹t ®éng vËn t¶i hµng kh«ng th× ®Çu t­ vµo c¸c trang thiÕt bÞ phôc vô mÆt ®Êt lµ mét viÖc lµm kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. H¬n n÷a, quy m« ho¹t ®éng cña h·ng ngµy cµng ®­îc më réng th× c«ng t¸c phôc vô ngµy cµng ph¶i ®¶m b¶o tèt h¬n ®Ó ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng. 2.4. §éi ngò phi c«ng, tiÕp viªn, thî kü thuËt vµ c¸n bé kü thuËt Theo ­íc tÝnh ®Õn n¨m 2000, sè lao ®éng trong toµn H·ng gåm kho¶ng 8.511 ng­êi trong ®ã cã khèi qu¶n lý 884 ng­êi, khèi phôc vô mÆt ®Êt 3.394 ng­êi. §Ó t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh b»ng viÖc n©ng cao dÞch vô hµnh kh¸ch ®i m¸y bay, h·ng HKQGVN ®· tõng b­íc x©y dùng mét ®éi ngò tiÕp viªn trªn kh«ng theo tiªu chuÈn quèc tÕ ®ång thêi gi÷ ®­îc nÐt ®Ñp riªng cña h·ng HKQGVN. TÝnh ®Õn nay, ®éi ngò tiÕp viªn cña H·ng ®· t­¬ng ®èi m¹nh c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Hµng n¨m, ®éi ngò tiÕp viªn trªn ®Òu ®­îc qua nh÷ng kho¸ ®µo t¹o ®Ó cñng cè vµ n©ng cao tr×nh ®é. N¨m 1995, h·ng ®· tuyÓn míi vµ ®µo t¹o ®­îc 240 ng­êi, ®Õn th¸ng 9/1999 ®éi ngò tiÕp viªn ®· lªn tíi trªn 1000 ng­êi. H·ng chñ tr­¬ng x©y dùng mét ®éi ngò gi¸o viªn tiÕp viªn ®Ó cã thÓ ®µo t¹o ngay t¹i ViÖt Nam ®éi ngò tiÕp viªn kÕ cËn. §éi ngò ng­êi l¸i m¸y bay hiÖn nay cña H·ng chñ yÕu lµ l¸i m¸y bay së h÷u vµ m¸y bay thuª mua (ATR72, A320, F70). Riªng vÒ m¸y bay B767, sè l­îng l¸i chÝnh cßn h¹n chÕ nªn H·ng th­êng ph¶i thuª ng­êi phi c«ng n­íc ngoµi chi phÝ rÊt lín. Tæng sè ng­íi l¸i cña H·ng lµ 388 ng­êi. Tõ nh÷ng n¨m qua h·ng ®· rÊt chó träng vµo c«ng t¸c ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é cña ®éi ngò ng­êi l¸i theo c«ng nghÖ vµ tiªu chuÈn cña ph­¬ng t©y. H·ng ®· ph¶i göi ®i n­íc ngoµi ®µo t¹o chuyÓn lo¹i ng­êi l¸i ViÖt Nam khai th¸c m¸y bay ATR72, 50% ng­êi ViÖt Nam khai th¸c m¸y bay Boeing vµ Airbus. C¸c c¸n bé kü thuËt cña h·ng bao gåm kü s­ m¸y bay, lü s­ c¬ khÝ, thî m¸y bay vµ c¸c c«ng nh©n c¬ khÝ phÇn lín ®­îc ®µo t¹o t¹i c¸c n­íc thuéc SNG vµ §«ng ¢u. Tr×nh ®é kü thuËt cña ®éi ngò kü s­ vµ c«ng nh©n viªn kü thuËt t­¬ng ®èi cao cã thÓ ®¶m nhËn ®­îc hÇu hÕt c¸c c«ng viÖc kü thuËt tõ ®¬n gi¶n nh­ ®¶m b¶o phôc vô kü thuËt gi÷a hai lÇn bay cho ®Õn c¸c nhiÖm vô phøc t¹p nh­ söa ch÷a ®Þnh kú m¸y bay vµ cã kh¶ n¨ng c¶i tiÕn mét vµi hÖ thèng b¶o d­ìng, kÐo dµi niªn h¹n khai th¸c m¸y bay theo ®óng néi dung quy ®Þnh cña nhµ chÕ t¹o. Ngoµi viÖc b¶o ®¶m dÞch vô kü thuËt cho m¸y bay, ®éi ngò kü thuËt cßn cã thÓ ®¶m nhiÖm ®­îc c«ng t¸c phôc vô tr­íc vµ sau khi bay. 3. §Æc ®iÓm s¶n phÈm cña h·ng Hµng Kh«ng ViÖt Nam S¶n phÈm hµng kh«ng cña Tæng c«ng ty Hµng Kh«ng ViÖt Nam cã thÓ chia thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm chÝnh lµ: C¸c s¶n phÈm cøng (bao gåm s¶n phÈm lÞch bay vµ c¸c s¶n phÈm hîp t¸c quèc tÕ liªn quan ®Õn m¹ng bay). LÞch bay cña H·ng ®­a ra b¸n th«ng qua hÖ thèng hÖ thèng b¸n. mÆt kh¸c lÞch bay cßn ®­îc coi nh­ mét kÕ ho¹ch ng¾n h¹n, kÕ ho¹ch trung gian gi÷a kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh chung víi kÕ ho¹ch khai th¸c trùc tiÕp cña H·ng. Theo th«ng lÖ cña IATA, mçi n¨m cã hai mïa lÞch bay mïa ®«ng vµ mïa hÌ. C¸c lÞch bay sÏ lµ kÕ ho¹ch ban ®Çu cho hÖ thèng b¸n vµ hÖ thèng khai th¸c dÞch vô, kü thuËt, dÞch vô x©y dùng kÕ ho¹ch cô thÓ cña m×nh. C¸c s¶n phÈm mÒn (bao gåm c¸c s¶n phÈm dÞch vô liªn quan ®Õn b¸n, dÞch vô mÆt ®Êt,dÞch vô trªn kh«ng vµ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô bæ trî kh¸c). Ngoµi ra xÐt vÒ ph­¬ng diÖn s¶n xuÊt (cña Hµng Kh«ng ViÖt Nam ). Vµ sö dông (cña kh¸ch hµng) cã thÓ x¸c ®Þnh lµ s¶n phÈm lÞch bay vµ s¶n phÈm vµ du hµnh. Nãi mét c¸ch kh¸c c¸i mµ hµng kh«ng s¶n xuÊt ra mét c¸ch trùc tiÕp lµ s¶n phÈm lÞch bay nh­ng c¸i ®em b¸n lµ s¶n phÈm du hµnh (sù di chuyÓn tõ chç nµy sang chç kh¸c trªn mét hoÆc nhiÒu chuyÕn bay kÕt hîp víi nhiÒu dÞch vô kÌm theo, t­¬ng øng víi c¸c ®iÒu kÞªn cô thÓ). Yªu cÇu ®èi víi c«ng t¸c x©y dùng s¶n phÈm hµng kh«ng lµ nh÷ng s¶n phÈm lÞch bay ph¶i t¹o ra ®­îc cµng nhiÒu cµng tèt c¸c s¶n phÈm du hµnh theo nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ theo yªu cÇu c¹nh tranh h÷u hiÖu. 4.C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi thÞ tr­êng Hµng Kh«ng ViÖt Nam. 4.1.C¸c nh©n tè bªn ngoµi H·ng. ChÝnh s¸ch më cöa t¹o cho ViÖt Nam nãi chung, ngµnh hµng kh«ng nãi riªng mét bé mÆt míi, kh¶ quan vµ cã nhiÒu triÓn väng ph¸t triÓn h¬n. b¹n bÌ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®· cã c¸ch nh×n nhËn kh¸c, tÝch cùc h¬n víi sù ph¸t triÓn vµ ®æi míi cña ®Êt n­íc . N¨m 1989 lµ n¨m quan träng ®¸nh dÊu sù kiÖn ngµnh Hµng Kh«ng d©n dông ViÖt nam trë thµnh mét bé phËn cña ngµnh hµng kh«ng trong khu vùc, ViÖt Nam ®ang ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®­êng lèi héi nhËp quan hÖ quèc tÕ song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng trong khu«n khæ hîp t¸c khu vùc vµ toµn cÇu. Sù kiÖn ViÖt Nam gia nhËp ASEAN vµ b×nh th­êng ho¸ quan hÖ ngo¹i giao víi Mü ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng Hµng kh«ng cña ViÖt Nam ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m tíi, Nhµ n­íc sÏ thùc hiÖn chÝnh s¸ch kh«ng t¶i níi láng, tiÕn dÇn tíi tù do ho¸ vµ më cöa bÇu trêi trong ph¹m vi ASEAN, APEC, WTO t¹o c¬ héi më réng thÞ tr­êng Hµng kh«ng vµ lµ ®éng lùc chÝnh thóc ®Èy Hµng kh«ng ViÖt Nam hoµ nhËp víi hµng kh«ng thÕ giíi, tiÕp cËn víi khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i, häc hái ®­îc c¸ch qu¶n lý tiªn tiÕn cña c¸c H·ng trªn thÕ gíi. C¨n cø vµo ®Þnh h­íng, môc tiªu ph¸t triÓn dµi h¹n mµ §¶ng vµ ChÝnh Phñ ta ®· ®Ò ra trong nh÷ng n¨m qua víi tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh 8,2%/n¨m ®· t¹o ®µ cho nghµnh Hµng kh«ng ph¸t triÓn. Tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh thu nhËp cña ng­êi ®ang ngµy cµng ®­îc n©ng cao ®· thóc ®Èy nhu cÇu ®i l¹i trªn thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ t¹o c¬ héi cho ngµnh hµng kh«ng t¨ng sè l­îng hµnh kh¸ch vµ hµng ho¸ vËn chuyÓn. N¨m 1992, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ban hµnh luËt hµng kh«ng d©n dông vµ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan kh¸c x¸c ®Þnh m«i tr­êng ph¸p lý cho ngµnh hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam. Côc hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam lµ c¬ quan qu¶n lý, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan tíi vËn t¶i hµng kh«ng. Quan hÖ gi÷a c¸c h·ng hµng kh«ng kh¸c nhau cña c¸c quèc gia dùa trªn c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng nh»m trao ®æi th­¬ng quyÒn (quyÒn ®­îc chuyªn trë kh¸ch hµng, hµng ho¸, b­u kiÖn gi÷a c¸c quèc gia), t¶i cung øng, chØ ®Þnh c¸c h·ng hµng kh«ng khai th¸c dùa trªn c¬ së b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi, phï hîp víi c¸c c«ng ­íc quèc tÕ vÒ hµng kh«ng d©n dông, cã tÝnh ®Õn nh©n tè ®Þa lý, kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ nhu cÇu. ViÖc luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc th«ng qua söa ®æi vµo cuèi n¨m 1996 còng ®­a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi, hÊp dÉn h¬n cho c¸c nhµ ®Çu t­, t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh hµng kh«ng ph¸t triÓn theo. ViÖt Nam lµ mét d©n téc cã truyÒn thèng v¨n hãa l©u ®êi víi nhiÒu h×nh thøc v¨n ho¸ ®éc ®¸o nh­ chÌo, c¶i l­¬ng, c¸c lµn ®iÖu d©n ca, c¸c c©u hß xø HuÕ vµ nh÷ng ngµnh nghÒ thñ c«ng næi tiÕng nh­: Tranh §«ng hå, gèm B¸t Trµng, tÊt c¶ t¹o thµnh nÐt ®Æc tr­ng riªng cña ViÖt Nam vµ rÊt hÊp dÉn kh¸ch du lÞch n­íc ngoµi. §©y lµ c¬ héi cho ngµnh hµng kh«ng ph¸t triÓn. ViÖn nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn du lÞch dù b¸o trong 10 n¨m tíi kh¸ch du lÞch vµo ViÖt Nam vÉn tiÕp tôc t¨ng tr­ëng m¹nh ë møc 10% n¨m. Víi møc t¨ng tr­ëng d©n sè b×nh qu©n 2%/n¨m, trong t­¬ng lai nhu cÇu ®i l¹i b»ng m¸y bay cña d©n c­ ngµy cµng lín cïng víi xu h­íng tiÕt kiÖm thêi gian cña x· héi hiÖn ®¹i sÏ lµm t¨ng søc mua dÞch vô trong ®ã cã dÞch vô hµng kh«ng. 4.2. C¸c nh©n tè néi t¹i cña h·ng: TiÒm lùc tµi chÝnh: Vèn lµ tµi s¶n, lµ mét trong nh÷ng nguån lùc cùc kú quan trong ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo, ®iÒu nµy cµng thÓ hiÖn râ h¬n trong kinh doanh vËn t¶i hµng kh«ng, mét ngµnh kinh doanh ®ßi hái ®Çu t­ lín vµ kh«ng ngõng t¸i ®Çu t­, më réng ph¹m vi kinh doanh ®Ó thÝch øng víi sù thay ®æi nhanh chãng cña khoa häc c«ng nghÖ, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng. Tuy vËy vèn vµ tµi s¶n cña Tæng c«ng ty hµng kh«ng ViÖt Nam cßn qu¸ nhá bÐ so víi c¸c h·ng hµng kh«ng trong khu vùc, kh«ng t­¬ng xøng víi quy m« s¶n xuÊt vµ mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu vèn. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm 1/1/2000, Tæng c«ng ty cã 2825480,10 triÖu ®ång. Víi sè vèn Ýt ái nµy chØ cã gi¸ trÞ b»ng kho¶ng 2 chiÕc m¸y bay Boeing. Tµi s¶n chÝnh phôc vô khai th¸c lµ m¸y bay ®i thuª, ®éi m¸y bay së h÷u tÝnh c¶ vay mua chØ chiÕm 30% trong khi tû lÖ nµy trong khu vùc lµ 70-80%. MÆc dï cho ®Õn nay, hµng kh«ng vÉn lµ ngµnh ®­îc chÝnh phñ b¶o hé, giµnh cho tæng c«ng ty nh÷ng ­u ®·i vÒ th­¬ng quyÒn, vÒ vay vèn vµ trªn mét sè mÆt vÉn lµ ®éc quyÒn ë VN, nh­ng tõ n¨m 1994 hµng kh«ng ViÖt Nam ®· kh«ng ®­îc hËu thuÉn vÒ tµi chÝnh nh­ tr­íc ®©y, mäi ho¹t ®éng cña c«ng ty ph¶i dùa vµo nguån vèn tù cã. ChÝnh kh¶ n¨ng h¹n hÑp vÒ tµi chÝnh nµy ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá nÕu kh«ng nãi lµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn ph¸t triÓn ®éi m¸y bay vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña tæng c«ng ty HKQGVN . Víi c¬ cÊu vèn tµi s¶n nh­ trªn, Tæng c«ng ty hµng kh«ng ViÖt Nam ë trong t×nh tr¹ng kh«ng chñ ®éng trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ bÊt lîi trong c¹nh tranh víi c¸c h·ng trong khu vùc. T×nh tr¹ng vèn qu¸ máng lµ nh­îc ®iÓm hµng ®Çu cña c«ng ty, ®ßi hái ph¶i cã chiÕn l­îc t¹o vèn vµ huy ®éng vèn trong nh÷ng n¨m tíi. Nãi ®Õn ho¹ch ®Þnh ra ®Þnh h­íng ph¸t triÓn thÞ tr­êng cña h·ng HKQGVN chóng ta kh«ng thÓ kh«ng ®Ò cËp tíi chÝnh s¸ch Marketing. Mét chÝnh s¸ch marketing hîp lý, kÞp thêi cã t¸c dông rÊt lín ®Õn viÖc ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vèn ngµy cµng kh«ng dÔ dµng. Nãi ®Õn chÝnh s¸ch Marketing ë ®©y bao gåm c¶ chÝnh s¸ch s¶n phÈm, chÝnh s¸ch gi¸ c¶, chÝnh s¸ch ph©n phèi vµ chÝnh s¸ch xóc tiÕn th­¬ng m¹i. C¸c chÝnh s¸ch Marketing ph¶i tu©n thñ nhiÖm vô chiÕn l­îc, môc tiªu cô thÓ, vµ ®Þnh h­íng ban l·nh ®¹o c«ng ty ®Æt ra. Bªn c¹nh ®ã ®ßi hái bé phËn Marketing ph¶i lµm viÖc ®ång bé chÆt chÏ víi c¸c bé phËn chøc n¨ng kh¸c nh­ bé phËn tµi chÝnh kÕ to¸n, bé phËn nghiªn cøu ph¸t triÓn… NÕu Tæng c«ng ty cã ®­îc chÝnh s¸ch marketing ®óng ®¾n, linh ho¹t, mÒm dÎo sÏ cã thÓ thu ®­îc nguån kh¸ch, nguån hµng vËn chuyÓn ®Ó t¨ng doanh thu vµ lîi nhuËn, kh«ng ngõng më réng s¶n xuÊt vµ n¨ng lùc kinh doanh. Thùc tÕ trong nh÷ng n¨m qua ®· minh chøng cho viÖc ¸p dông chÝnh s¸ch Marketing kh¸ thµnh c«ng. Tuy nhiªn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng vµ thÝch øng ®­îc víi xu h­íng c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt cña thÞ tr­êng hµng kh«ng, hoµn thiÖn n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch marketing lµ nhu cÇu tÊt yÕu. H·ng HKQGVN hiÖn nay cßn lµ H·ng hµng kh«ng qu¸ non trÎ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ so víi nhiÒu H·ng kh¸c trong khu vùc nãi riªng vµ trªn thÕ giíi nãi chung. §©y lµ yÕu tè ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qu¶ khai th¸c cña h·ng trªn c¸c thÞ tr­êng vµ ®©y còng chÝnh lµ ®iÓm yÕu cña ViÖt Nam Arlines gÆp ph¶i trong viÖc c¹nh tranh víi h·ng hµng kh«ng kh¸c cïng khai th¸c. Qua nghiªn cøu thÞ phÇn trªn c¸c ®­êng bay quèc tÕ thÞ phÇn cña ViÖt Nam chØ chiÕm kho¶ng 40% mµ kh¸ch bay trªn m¸y bay cña h·ng chñ yÕu lµ kh¸ch cã thu nhËp thÊp. Cßn kh¸ch cã thu nhËp cao vµ kh¸ch doanh nh©n chØ coi hµng kh«ng ViÖt Nam lµ lùa chon cuèi cïng. 5. T×nh h×nh thÞ tr­êng vËn chuyÓn hµnh kh¸ch cña H·ng hµng kh«ng quèc gia ViÖt Nam: 5.1. ThÞ tr­êng quèc tÕ: 5.1.1.M¹ng ®­êng bay quèc tÕ cña VietNamArlines. Hoµ m×nh víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña nh©n lo¹i ®i ®«i víi viÖc më réng giao l­u, v­¬n vßng tay bÌ b¹n víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Hµng kh«ng viÖt nam ®· më 26 ®­êng bay quèc tÕ vµ cã thÓ ph©n chia thµnh 5 khu vùc chÝnh. ThÞ tr­êng ch©u ¢u: Paris(ph¸p), Maxtxcova (Nga), Vianna (¸o), Frµnkuct, Berlin (§øc),Zurich (Thuþ Sü), Dubai… ThÞ tr­êng §«ng D­¬ng: Viªn Ch¨n (Lµo), Phl«mpªnh, Siªm riÖp (c¨mpuchi). ThÞ tr­êng ®«ng b¾c ¸: Osaka (nhËt b¶n), Kaaosshisiulg vµ Taipei (§µi loan), Hång K«ng vµ Qu¶ng T©y (Trung quèc), Seul (Hµn quèc)… ThÞ tr­êng §«ng Nam ¸: Singapore, Kula lurmpur (Malaixia), Manila (philipines), B¨ng Cèc (Th¸i lan)… ThÞ tr­êng T©y Nam Th¸i B×nh D­¬ng: Sydney, Melbourn (óc). 5.1.2. T×nh h×nh vËn chuyÓn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ: Tõ n¨m 1991 trë vÒ tr­íc do t×nh h×nh quan hÖ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc kh¸c trªn ThÕ giíi hÇu nh­ chØ bã hÑp trong c¸c n­íc XHCN vµ mét sè n­íc l©n cËn v× vËy thÞ tr­êng khai th¸c cña VNA còng chØ giíi h¹n víi c¸c ®­êng bay Nam ¸ vµ §«ng ¢u. Tõ n¨m 1991 cïng víi viÖc t¨ng c­êng quan hÖ víi c¸c n­íc kh¸c kh«ng thuéc khèi XHCN, VNA liªn tiÕp më réng m¹ng bay t¨ng c­¬ng c¸c chuyÕn bay tíi thÞ tr­êng ®«ng B¾c ¸, cho tíi thêi ®iÓm n¨m 1993 thÞ tr­êng nµy ®· lªn tíi 35% thÞ tr­êng quèc tÕ cña VNA. §ã lµ thêi ®iÓm më ra liªn tiÕp c¸c ®­êng bay tíi Hång K«ng, §µi Loan, Hµn Quèc… Ngoµi viÖc tho¶ m·n nhu cÇu ®i l¹i b»ng hµng kh«ng gi÷a 2 quèc gia, c¸c ®­êng bay §«ng B¾c ¸ cßn thu hót ®­îc mét l­îng lín kh¸ch tõ B¾c Mü mµ tr­íc ®©y trung chuyÓn qua c¸c ngâ lín trong khu vùc B¨ng Cèc vµ Singapore. 5.1.3. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña VietNam Arlines trªn thÞ tõng khu vùc thÞ tr­êng quèc tÕ trong n¨m 2001-2003: §èi víi khu vùc thÞ tr­êng Ch©u ¢u: l­îng kh¸ch t¨ng æn ®Þnh tõ n¨m 2001 ®Õn 2003. MÆc dï cã sù bÊt æn ®Þnh t¹i khu vùc thÞ tr­êng Ch©u ¸ nh­ng sù mÊt æn ®inh ®ã l¹i kh«ng ¶nh h­ëng g× ®Õn sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng Ch©u ¢u. N¨m 2002 vËn chuyÓn hµnh kh¸ch cña h·ng t¨ng 30,3% so víi n¨m 2001 sau ®ã gi÷ æn ®Þnh trong n¨m 2002 vµ t¨ng 15,7% trong cuèi n¨m 2003 trªn thÞ tr­ên nµy l­îng kh¸ch mµ VietNamArlines khai th¸c tËp kh¸ nhiÒu ë 2 ®­êng bay HAN – PAR vµ SGN – PAR. Trªn 2 ®­êng bay nµy khèi l­îng kh¸ch vËn chuyÓn lín vµ t¨ng ®Òu ®Æn qua c¸c n¨m: §­êng bay HAN – PAR: N¨m 2001 vËn chuyÓn ®­îc 16000 kh¸ch, n¨m 2002 lµ 30000 kh¸ch, n¨m 2002 lµ 36000 kh¸ch, n¨m 2003 lµ 35000 kh¸ch. §­êng bay SGN – PAR: N¨m 2001 vËn chuyÓn ®­îc 53000 kh¸ch, n¨m 2001 lµ 58000 kh¸ch, n¨m 2002 lµ 58000 kh¸ch, n¨m 2003 lµ 57000 kh¸ch. NhËn xÐt mét c¸ch tæng thÓ chóng ta thÊy r»ng khu vùc thÞ tr­êng Ch©u ¢u lµ thÞ tr­êng t­¬ng ®èi æn ®Þnh vµ cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn. T¹i thÞ tr­êng §«ng D­¬ng: Nguån kh¸ch chñ yÕu trªn thÞ tr­êng nµy lµ kh¸ch du lÞch. Do khñng ho¶ng kinh tÕ trong khu vùc Ch©u ¸ nªn l­îng kh¸ch du lÞch trong vïng nãi chung cã sù gi¶m sót râ rÖt. Kh«ng chØ riªng hµng kh«ng ViÖt Nam chÞu sù gi¶m sót vÒ l­îng kh¸ch, nh×n chung kÕt qu¶ kinh doanh c¸c h·ng kh¸c ®Òu suy gi¶m do dung l­îng thÞ tr­êng gi¶m ®ét ngét. Trong hai n¨m 2002 – 2003 l­îng kh¸ch VNA vËn chuyÓn trªn thÞ tr­êng §«ng D­¬ng gi¶m m¹nh. N¨m 2002 sè l­îng kh¸ch chØ b»ng 67,1 % so víi n¨m 2001. N¨m 2002 lµ 93,9 % so víi n¨m 2001. Sang n¨m2003 khi t×nh h×nh chÝnh trÞ, an ninh ë khu vùc nµy æn ®×nh ®· lµm t¨ng nhanh l­îng kh¸ch trªn thÞ tr­êng so víi n¨m 2001 t¨ng 25,6%, ®©y lµ dÊu hiÖu phôc håi rÊt ®¸ng mõng ®èi víi thÞ tr­êng vËn t¶i hµng kh«ng quèc tÕ cña ViÖtNam Arlines. HiÖn nay tû träng cña thÞ tr­êng §«ng D­¬ng chiÕm kho¶ng 21% toµn bé thÞ tr­êng quèc tÕ cña h·ng. ThÞ tr­êng §«ng B¾c ¸: Lµ n¬i chu chuyÓn kh¸ch gi÷a c¸c lôc ®Þa, nh­ cÇu ®i l¹i b»ng hµng kh«ng trªn thÞ tr­êng lµ lín, tû träng thÞ tr­êng chiÕm 40,54% thÞ tr­êng vËn chuyÓn quèc tÕ cña VietNamArlines trong 4 n¨m võa qua tõ 2001-2003. §©y còng lµ thÞ tr­êng träng ®iÓm chÝnh cña H·ng víi ®èi t­îng lµ kh¸ch du lÞch ®i tõ c¸c n­íc §µi Loan, Hµn Quèc, NhËt B¶n, Trung Quèc vµ ViÖt Nam hoÆc qua ViÖt Nam ®Õn Capuchia vµ Lµo t¨ng lªn nhanh trãng, kh¸ch th­¬ng tõ quèc gia nµy ®Õn ViÖt Nam còng cã chiÒu h­íng t¨ng lªn. ThÞ tr­êng §«ng Nam ¸: ThÞ tr­êng nµy cã sè l­îng biÕn ®éng rÊt lín trong 2 n¨m 2002-2003 khèi l­îng hµnh kh¸ch gi¶m sót tõ møc 368 000 kh¸ch n¨m 2003 xuèng 264 000 kh¸ch n¨m 2002 vµ 169070 kh¸ch n¨m 2002 tíi n¨m 2003 thÞ tr­êng cã dÊu hiÖu phôc håi khèi l­îng kh¸ch vËn chuyÓn ®¹t 181040 kh¸ch t¨ng 7,1% so víi n¨m 2002 trong ®ã kh¸ch th­¬ng quyÒn 3/4 t¨ng 7%, kh¸ch bæ trî chñ yÕu tõ ch©u ¢u t¨ng 4,5 %. ThÞ tr­êng óc: §©y lµ khu vùc thÞ tr­êng t­¬ng ®èi æn ®Þnh, mÆc dï cã gi¶m sót vÕ sè l­îng hµnh kh¸ch trong n¨m 1999 gi¶m 10,39% so víi n¨m 2000. N¨m 2002 l­îng kh¸ch khai th¸c gi¶m 0,6% so víi n¨m 2001. MÆc dï ë thÞ tr­êng óc cã sù gi¶m sót vÒ sè l­îng kh¸ch khai th¸c trong n¨m 2001, 2002, ®¹t 45500 kh¸c. BiÓu ®å: Sè liÖu vËn chuyÓn kh¸ch trªn thÞ tr­êng quèc tÕ ChØ tiªu Thùc hiÖn 1999 2000 2001 2002 Vietnam Airlines Kh¸ch L.chuyÓn(1000kh.km) C/¦ L.chuyÓn(1000G.km) HSSDG ThÞ phÇn kh¸ch Hµng ho¸(tÊn) ThÞ phÇn h/ho¸ 1263.750 1.081.253 963.072 1.116.144 3675.240 3.953.021 3159.290 3.687.481 5252.703 6.271.345 4830.719 4.537094 69,97% 63,03% 65,4% 81,27% 42,97% 40,08% 39,35% 39,5% 18.760 20.316 15,631 14052 35,65% 32,12% 25,98% 23,49% Tæng thÞ tr­êng Kh¸ch Hµng ho¸ 2.941.005 52.620 2.697.737 63.251 2.447.451 60.147 2825.691 59.796 Nguån: Ban kÕ ho¹ch thÞ tr­êng 5.1.4.T×nh h×nh ho¹t ®éng cña ViÖt Nam Arrlines trªn thÞ tr­êng néi ®Þa trong n¨m 2001 -2003. VËn t¶i hµng kh«ng néi ®Þa h×nh thµnh tõ rÊt sím, ngay sau chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ, Côc hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam ®· më c¸c ®­êng bay nèi liÒn thñ ®« Hµ Néi víi mét sè ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc nh­: Hµ Néi – Vinh – Hµ Néi (9/1956), Hµ Néi -§iÖn Biªn Phñ – Hµ Néi (11/1956). Trong kh¸ng chiÕn chèng Mü, VËn t¶i néi ®Þa chñ yÕu hôc vô cho qu©n sù, bay chuyªn c¬. Sau n¨m 1975, vËn t¶i néi ®Þa cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn míi, ®Æc biÖt lµ tõ khi ViÖt Nam chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng m¹ng bay néi ®Þa cña H·ng ®­îc më réng. N¨m 1991 m¹ng bay chØ cã vÎn vÑn 9 ®­êng bay néi ®Þa ®Õn nay ®· cã 25 ®­êng bay v­¬n tíi 15 tØnh thµnh phè c¶ n­íc. Tõ n¨m 20001 ®Õn n¨m 2003, thÞ tr­êng hµng kh«ng néi ®Þa ph¸t triÓn rÊt nhanh, tuy trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2003 cã bÞ ch÷ng l¹i do ¶nh h­ëng cña dÞch sart nh­ng vËn chuyÓn hµnh kh¸ch vÉn t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m kho¶ng 50% hµng ho¸ t¨ng 80%. N¨m 2001 tæng kh¸ch thÞ tr­êng néi ®Þa ®¹t 1600350 kh¸ch trong ®ã tû lÖ kh¸ch n­íc ngoµi chiÕm 33%, khèi l­îng kh¸ch vËn chuyÓn chñ yÕu tËp trung ë ®­êng bay Hµ Néi – TPHCM ®¹t 764936 kh¸ch chiÕm 47,8% tæng sè kh¸ch vËn chuyÓn trong n¨m. cßn l¹i ®­êng bay HN/TPHCM- §µ N½ng vËn chuyÓn ®­îc 40590 kh¸ch chiÕm 21,3%, c¸c ®­êng bay du lÞch vËn chuyÓn ®­îc 204637kh¸ch chiÕm 12,8% vµ ®­êng bay lÎ vận chuyển được 290187 kh¸ch chiếm 18,1%. Thị phần của H·ng tới 93,5%. BiÓu ®å: khèi l­îng vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch cña hµng HKQGVN trªn thÞ tr­êng néi ®Þa tõ n¨m 1996-1999 ChØ tiªu Thùc hiÖn 1999 2000 2001 2002 Vietnam Airlines Kh¸ch 1.600.350 1.672.321 1.650.627 1.694.720 L.chuyÓn (1000Kh.km) 1.467.761 1.487.746 1.480.502 1.527.144 C/¦ L.chuyÓn (1000G.km) 1.834.701 1.952.545 1.898.079 1.816.732 HSSDG 80% 76,2% 78% 74,06% ThÞ phÇn kh¸ch 93,5% 96,04% 95,6% 94,16% Hµng ho¸ (tÊn) 21.697 22.742 24.286 22.164 ThÞ phÇn hµng ho¸ 90,46% 95,98% 98,84% 98,85% Tæng thÞ tr­êng Kh¸ch 1.711.604 1.741.275 1.726.597 1.799.830 Hµng ho¸ (tÊn) 23.984 23.694 24.570 22.420 Nguån: Ban kÕ ho¹ch thÞ tr­êng N¨m 2003 Vietnam Arlines ®· vËn chuyÓn ®­îc 1672321 kh¸ch hµng t¨ng 4,5% so víi n¨m 2001. Trªn ®­êng bay HN- TPHCM sè l­îng kh¸ch hµng ®· vËn chuyÓn lµ 732424 kh¸ch chiÕm 43,8% tæng l­îng kh¸ch vËn chuyÓn trªn toµn bé m¹ng néi ®Þa, gi¶m 4,25% so víi n¨m 2001. C¸c ®­êng bay du lÞch vËn chuyÓn ®­îc 317303 kh¸ch t¨ng lªn 55,05% so víi n¨m 2001. Nguyªn nh©n lµ do cã sù gia t¨ng vÒ sè l­îng kh¸ch so víi n¨m2001 nh­ (§­êng bay HAN-HUI vËn chuyÓn ®­îc 68000 kh¸ch t¨ng 47,8%,SGN-DLI vËn chuyÓn ®­îc 29200 kh¸ch t¨ng 349,32%... N¨m 2002 tæng kh¸ch vËn chuyÓn ®­îc trªn c¸c ®­êng bay néi ®Þa gi¶m 1,3% so víi n¨m 2001, tæng sè kh¸ch vËn chuyÓn ®­îc lµ 1650627 kh¸ch ®¹t 95,6% thÞ phµn néi ®Þa. L­îng kh¸ch khai th¸c trªn ®­êng bay HN-TPHCM ®¹t 755235 kh¸ch t¨ng 3,11% vµ chiÕm 45,75% tæng sè kh¸ch néi dÞa cña Vietnam Arlines. C¸c ®­êng bay du lÞch cã sè l­îng kh¸ch vËn chuyÓn lµ 349605 kh¸ch ®¹t t¨ng 7,72% so víi n¨m 2002. §iÒu nµy chøng tá r»ng thÞ tr­êng kh¸ch du lÞch ®· cã dÊu hiÖu phôc håi thÓ hiÖn th«ng qua c¸c th«ng sè trªn mét sè ®iÓm bay du lÞch cña ViÖt Nam nh­ sau: §­êng bay HAN – HUI: Sè l­îng kh¸ch vËn chuyÓn lµ 74000 kh¸ch t¨ng 5,7% so víi n¨m 2002. §­êng bay HAN – NHA: Sè l­îng kh¸ch vËn chuyÓn lµ 34605 kh¸ch t¨ng 14,59% §­êng bay SGN – HUI: Sè l­îng kh¸ch vËn chuyÓn lµ 98200 t¨ng 18,3%. §­êng bay SGN – NHA: Sè l­îng kh¸ch vËn chuyÓn lµ 92300 kh¸ch t¨ng 9,9%. C¸c ®­êng bay lÎ: sè l­îng kh¸ch vËn chuyÓn trong n¨m 2002lµ 258905 kh¸ch t¨ng 5,09%. Thèng kª hµnh kh¸ch bay trªn c¸c chuyÕn bay néi ®Þa tõ n¨m 2000-2003 STT §­êng bay 2000 2001 2002 2003 1 HAN-SGN 764.936 732.424 755.235 743.334 2 HAN/SGN-DAD 340.590 327.334 324.507 342.876 Tæng Kh trªn §B trôc 1.105.526 1.059.758 1.079.742 1.086.210 3 DAD-DLI 4.000 4.200 4 DAD-NHA 16.600 18.600 19.900 20.100 5 DLI-HUI 1.000 6 HAN-NHA 46.000 68.000 70.000 74.000 7 HAN-NHA 23.800 28.600 30.200 34.605 8 SGN-DLI 6.500 29.200 33.240 30.400 9 SGN-HUI 52.037 79.703 83.000 98.200 10 SGN-NHA 58.700 89.200 84.000 92.300 Tæng Kh trªn c¸c §B du lÞch 204.637 317.303 324.540 349.605 11 DAD-BMV 16.800 17.600 16.700 22.600 12 DAD-HPH 12.700 10.400 2.700 13 DAD-PXU 32.500 34.900 23.500 14.700 14 DAD-VII 15.600 14.200 9.600 10.700 15 HAN-DIN 13.780 20.600 15.400 13.900 16 HAN-SQH 4.600 7.800 8.840 7.600 17 PQC-VKG 13.900 9.600 16.300 18 SGN-BMV 42.507 48.500 36.405 34.560 19 SGN-HPH 57.800 54.160 48.600 52.205 20 SGN-PQC 19.500 26.800 22.500 29.800 21 SGN-PXU 32.200 34.300 30.700 26.300 22 SGN-UIH 27.300 26.000 21.000 29.540 23 SGN-VKG 1.000 800 700 Tæng Kh trªn c¸c §B lÎ 290.187 295.260 246.345 258.905 Tæng Kh trªn toµn m¹ng 1.600.350 1.672.321 1.650.627 1.694.720 PHÇN 3 Mét sè biÖn ph¸p duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng vËn chuyÓn hµnh kh¸ch cña Hµng kh«ng quèc gia viÖt nam 1. Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i cÇn kh¾c phôc Nh×n tæng thÓ, mÆc dï ®· t¹o ®­îc nh÷ng b­íc ph¸t triÓn vµ tiÕn bé quan träng tr¶i qua h¬n 10 n¨m ®æi míi, vÒ c¬ b¶n n¨ng lùc c¹nh tranh cña Vietnam Airrlines vÉn con rÊt h¹n chÕ víi mét m¹ng ®­êng bay chñ yÕu trong n­íc vµ quèc tÕ khu vùc, khai th¸c cßn thiÕu æn ®Þnh thÊt th­êng, chÊt l­îng dÞch vô mÆc dï ®· ®­îc c¶i thiÖn nh­ng vÉn ë møc d­íi trung b×nh, kinh nghiÖm qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ kh¶ n¨ng ph¶n øng ë møc ®é c¹nh tranh cßn nhiÒu bÊt cËp. Trong 4 n¨m tõ 1999 tíi n¨m 2003 trung b×nh Vietnam Airlines vËn chuyÓn ®­îc 3,76 triÖu kh¸ch/ n¨m vµ 47,912 ngh×n tÊn hµng ho¸, n¨m nh­ng v·n chØ lµ mét H·ng Hµng kh«ng nhá trong khu vùc, ®øng cuèi trong b¶ng xÕp h¹ng cña c¸c H·ng Hµng kh«ng HiÖp héi c¸c H·ng Hµng kh«ng Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng (AAPA) mµ VietNam Airlines lµ thµnh viªn. XÐt vÒ sè l­îng hµnh kh¸ch chuyªn chë c¸c H·ng Hµng kh«ng trung b×nh vµ t­¬ng ®èi lín trong khu vùc nh­ Singapore Airlines ( SQ), Thai Airrwway( TG), Cathay Pacific ( CX) lín h¬n gÊp 4, ®Õn 5 lÇn Vietnam Airlines. VÒ lÞch bay, giê bay cßn hay thay ®æi nhÊt lµ trªn c¸c tuyÕn ®­êng bay néi ®Þa ¶nh h­ëng tíi t©m lý kh¸ch hµng. C«ng t¸c ®­a ®ãn kh¸ch hµng tõ trung t©m thµnh phè ra s©n bay cßn ch­a tèt, kh¸ch hµng vÉn ph¶i tr¶ thªm tiÒn (®iÒu nµy kh«ng x¶y ra ë H·ng Hµng kh«ng Pacific Airlines). Do ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt s©n bay ch­a tèt nªn x¶y ra t×nh tr¹ng ïn t¾c t¹i c¸c ga trong thêi gian cã mËt ®é chuyÓn bay cÊt, h¹ c¸nh cao. VÒ chÊt l­îng dÞch vô, dï ®· ®­îc c¶i thiÖn nhiÒu trong nh÷ng n¨m qua vµ ®· t¨ng gÇn 15 bËc trong b¶ng xÕp h¹ng cña b¸o tuÇn tin tøc ¸ Ch©u, nh­ng vÉn thuéc nhãm H·ng Hµng kh«ng lo¹i hai, xÕp thø h¹ng kho¶ng 40 trong sè c¸c H·ng Hµng kh«ng ho¹t ®éng ë Ch©u ¸. VÒ mÆt thÞ tr­êng: hiÖn t¹i Vietnam Airlines ch­a ®ñ kh¶ n¨ng, tiÒm lùc ®Ó v­¬n ra c¸c thÞ tr­êng lín nh­ c¸c ®iÓm bay trùc tiÕp tíi Ch©u Mü, B¾c Mü nhÊt vµ n­íc Mü n¬i cã thÞ tr­êng lín ( hiÖn nay Vietnam Airlines míi chØ dõng l¹i ë nèi chuyÕn víi c¸c H·ng Hµng kh«ng kh¸ch cã tiÒm lùc m¹nh h¬n). Vietnam Airlines ch­a khai th¸c thÞ tr­êng Ch©u Phi do mèi quan hÖ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ gi÷a n­íc ta vµ c¸c n­íc thuéc khu vùc nµy cßn h¹n chÕ. VÒ hiÖu qu¶ sö dông n¨ng lùc s¶n xuÊt, vËt t­, tiÒn tèn cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp, quan hÖ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cßn láng lÎo, ch­a ph¸t huy ®­îc søc m¹nh tæng thÓ cña toµn H·ng. H¬n n÷a qu¸ tr×nh t¸ch nhËp, thay ®æi tæ chøc nhiÒu lÇn ®· lµm ph©n t¸n nguån vèn nhá bÐ cña H·ng, kh«ng tËp trung ®­îc nguån lùc ®Çu t­ vµo tµi s¶n chñ yÕu lµ ®éi m¸y bay, lµm cho nh÷ng khã kh¨n cña H·ng ngµy cµng gay g¾t. §Æc biÖt trong thêi gian gÇn ®©y hµng kh«ng ®ang næi lªn mét h×nh thøc c¹nh tranh g©y nhiÒu khã kh¨n cho HKVN lµ h×nh thøc “hµng kh«ng gi¸ vÐ rΔ , lo¹i h×nh nµy cã kh¶ n¨ng sÏ xuÊt hiÖn nhiÒu trong khu vùc ®©y cung lµ mét th¸ch thøc víi hµng kh«ng ViÖt Nam ChËm ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ x©y dùng kÕ ho¹ch dµi h¹n cña H·ng nªn kh«ng ®Þnh h­íng ho¹t ®éng râ rµng, g©y khã kh¨n trong viÖc x©y dùng vµ ®iÒu hµnh kinh doanh ë c¸c cÊp qu¶n lý, cßn biÓu hiÖn thiÕu nh¹y bÐn trong l·nh ®¹o vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh tuy cã tiÕn bé nh­ng vÉn cßn béc lé nhiÒu ®iÓm yÕu kÐm, thiÕu c¸c v¨n b¶n ph¸p quy vÒ qu¶n lý, ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, chÕ ®é qu¶n lý vËt t­- khÝ tµi, ®Þnh møc lao ®éng... Quy tr×nh ra quyÕt ®Þnh cßn kång kÒnh, thiÕu linh ho¹t kÐm hiÖu qu¶, quy tr×nh kinh doanh cßn chång chÐo vµ ch­a râ rµng. §Æc biÖt lµ ch­a x©y dùng ®­îc mét phong c¸ch lµm viÖc theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ h­íng vµo thÞ tr­êng. H·ng cßn mÊt qu¸ nhiÒu thêi gian vµ søc lùc vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò tæ chøc néi bé, ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc tËp trung ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. §éi m¸y bay së h÷u cña H·ng cßn chiÕm tû träng nhá kho¶ng 50%, hiÖn nay H·ng HKQGVN ch­a cã c¸c lo¹i m¸y bay ®ñ lín, ®ñ tÇm cì ®Ó cã thÓ khai th¸c c¸c nh÷ng tuyÕn ®­êng bay th¼ng ®Õn thÞ tr­êng Ch©u Mü réng lín. Tuy cã tiÕn bé trong viÖc x©y dùng ®éi ngò c¸n bé, lao ®éng nh­ng lùc l­îng, c¬ cÊu cña ®éi ngò nµy ch­a ®¸p øng yªu cÇu. C¸n bé qu¶n lý ®Çy ngµnh cßn thiÕu. ChÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng, ph©n phèi thu nhËp ch­a thËt sù trë thµnh ®ßn bÈy, ch­a t­¬ng xøng víi hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt lao ®éng. ChÝnh s¸ch lao ®éng ch­a thu hót ®­îc nguån lao ®éng cã chÊt l­îng cao trong x· héi. Sè c¸n bé ®«ng nh­ng sè c¸n bé cã kh¶ n¨ng lµm viÖc thùc thô vµ n¨ng lùc hµnh ®éng thùc tiÔn kh«ng nhiÒu. GÇn ®©y H·ng HKQGVN cã ®­a ra ch­¬ng tr×nh kh¸ch hµng th­êng xuyªn(FFP) nh»m khuyÕn kh¸ch hµng sö dông dÞch vô Hµng kh«ng cña H·ng, cñng cè nguån kh¸ch trung thµnh vµ thu hót thªm kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. Tuy nhiªn tÇm cì ch­¬ng tr×nh ch­a b»ng c¸c H·ng n­íc ngoµi nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh so víi hä cßn thÊp bÐ, kinh nghiÖm ho¹t ®éng nªn kÕt qu¶ thu ®­îc ch­a cao, hiÖn nay ch­¬ng tr×nh thiÕu kinh nghiÖm ho¹t ®éng nªn kÕt qu¶ quèc tÕ vµ trªn ®­êng bay lµ Hµ Néi/ TPHCM; Hµ Néi/ §µ N½ng/ Hµ Néi ch­a phæ biÕn trªn toµn m¹ng néi ®Þa nguyªn nh©n lµ do h¹ tÇng c¬ së kü thuËt ë c¸c s©n bay ch­a cho phÐp, trang bÞ kü thuËt cßn l¹c hËu. Mét khã kh¨n n÷a ®èi víi H·ng lµ diÖn tÝch cña H·ng t¹i c¸c s©n bay quèc tÕ cßn qu¸ chËt hÑp. HiÖn nay, H·ng HKQGVN chØ cã 3 s©n bay quèc tÕ lµ Néi Bµi, §µ N½ng vµ T©n S¬n NhÊt c¬ së vËt chÊt c¸c s©n bay nµy cßn nhiÒu h¹n chÕ. Thùc tr¹ng Hµng kh«ng ViÖt Nam cµng trë nªn cÊp b¸ch h¬n khi chóng ta ®ang tiÕn vµo thÕ kû míi víi nh÷ng xu thÕ míi ( xu thÕ tù do ho¸ vµ toµn cÇu ho¸, tù do bÇu trêi) ®ßi hái hÕt søc gay g¾t c¶ vÒ tÇm nh×n, tr×nh ®é t­ duy vµ n¨ng lùc tæ chøc hµnh ®éng. Bªn c¹nh c¸c vÊn ®Ò nªu trªn, kh«ng thÓ nh¾c ®Õn mét sè th¸ch thøc kh¸ch kh«ng kÐm phÇn quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña H·ng HKQGVN nh­ vÊn ®Ò an ninh, an toµn Hµng kh«ng, b¶o vÖ m«i tr­êng, sù t¾c nghÏn vµ ho¹t ®éng qu¸ t¶i cña c¸c s©n bay, c¸c ®­êng bay nh­ c¸c thiÕt bÞ th«ng tin, liªn l¹c, nhu cÇu vèn lín cho ®Çu t­... Tuy nhiªn, cÇn kh¼ng ®Þnh r»ng tÊt c¶ nh÷ng th¸ch thøc, khã kh¨n võa liÖt kª trªn kh«ng dÉn ®Õn c¸i nh×n bi quan vÒ t­¬ng lai ph¸t triÓn cña H·ng HKGVN. 2. C¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng vËn chuyÓn hµnh kh¸ch. §Êt n­íc ta ®ang b­íc vµo thêi kú më cöa vµ dÇn hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu víi chiÕn l­îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi . §¶ng vµ Nhµ N­íc ®· chñ tr­¬ng x©y dùng H·ng hµng kh«ng quèc gia ViÖt Nam trë thµnh mét H·ng hµng kh«ng hiÖn ®¹i, mét tËp ®oµn kinh tÕ lín.Tuy nhiªn Hµng kh«ng ViÖt Nam cßn qóa non trÎ so víi khu vùc vµ thÕ giíi nªn ®Ó thùc hiÖn ®­îc chñ tr­¬ng th× cÇn ph¶i cã nh÷ng chiÕn l­îc hîp lý. Mét trong nh÷ng chiÕn l­îc kh¸ quan träng ®ã lµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÞ tr­êng. Víi kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é lµ mét sinh viªn chuyªn ngµnh QTKD em xin ®­îc ®ãng gãp mét sè ý kiÕn trong c«ng t¸c ph¸t triÓn thÞ tr­êng cña H·ng hµng kh«ng quèc gia ViÖt Nam. 2.1. C¸c biÖn ph¸p tr­íc m¾t. Thø nhÊt: Nhanh trãng ®a d¹ng ho¸ ®èi t­îng vËn chuyÓn trªn c¸c ®­êng bay hiÖn cã theo môc ®Ých ®i l¹i vµ theo ®iÓm ®i vµ ®iÓm ®Õn. QuyÕt t©m khai th¸c nguån kh¸ch, nguån hµng qu¸ c¶nh ViÖt Nam ®i c¸c n­íc kh¸c(gäi lµ th­¬ng quyÒn 6) HiÖn tû träng kh¸ch th­¬ng quyÒn 6 cña Vietnam Airlines chØ ®¹t 8-9% nÕu tÝnh c¶ lo¹i kh¸ch kÕt hîp di ViÖt Nam vµ mét hai ®iÓm kh¸c trong khu vùc th× còng míi chØ ®¹t trªn 10%. ThÞ tr­êng quèc tÕ hiÖn nay cña H·ng víi kho¶ng 4 triÖu l­ît kh¸ch vµo mçi n¨m cßn rÊt nhá so víi 9-10 triÖu cña c¸c n­íc trong khu vùc . NÕu chóng ta chØ chia sÎ thÞ tr­êng VN mµ kh«ng tham gia khai th¸c thÞ tr­êng kh¸c, thÞ phÇn vËn chuyÓn cña VAN trong nh÷ng n¨m tíi kh«ng nh÷ng kh«ng t¨ng mµ cßn cã nguy c¬ gi¶m ®i. Nguîc l¹i nÕu t×m ®­îc c¸ch khai th¸c mét phÇn nhá th­¬ng quyÒn 6 t¹i thÞ tr­êng cña c¸c n­íc trong khu vùc th× ViÖt Nam Airlines cã thÓ bï l¹i ®­îc phÇn thiÕu hôt do thÞ tr­êng ViÖt Nam t¨ng tr­ëng chËm. Thø hai: CÇn cã biÖn ph¸p tÊn c«ng m¹nh vµo thÞ tr­êng kh¸ch th­¬ng gia, kh¸ch tr¶ gi¸ vÐ cao. Trong c¬ cÊu vËn chuyÓn cña VAN hiÖn nay tû träng kh¸ch th­¬ng gia vµ h¹ng phæ th«ng tr¶ gi¸ ®ñ chØ chiÕm kho¶ng15% nh­ng mang l¹i 30% tæng doanh thu. XÐt theo c¬ cÊu ®éi bay, VAN thÓ hiÖn tham väng cña mét h·ng hµng kh«ng nh»m vµo thÞ tr­êng kh¸ch tr¶ gi¸ vÐ cao, víi ®éi bay B767, A320, Fokker70 vµ ATR72 thuéc lo¹i trÎ nhÊt trong khu vùc. Tuy nhiªn xÐt theo c¬ cÊu trªn th× chung ta l¹i kh«ng chiÕm lÜnh ®­îc kh¸ch tr¶ thu nhËp thÊp. §©y lµ ®iÒu bÊt hîp lý cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy trong thêi gian tíi th× hµng kh«ng ViÖt Nam ph¶i tiÕp tôc c¸c gi¶i ph¸p nh»m ph¸t huy néi lùc, kiÓm so¸t chi phÝ tiÕt kiÖm chi tiªu, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng b»ng c¸ch ¸p duông c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ gi¸ vÐ cho hµnh kh¸ch ®i m¸y bay cña H·ng, nhÊt lµ kh¸ch th­¬ng gia. Gi¸ vÐ sÏ ®­îc ¸p dông nhiÒu møc kh¸c nhau tuú theo mïa vµ thùc tÕ trªn tõng chuyÕn bay, hay c¸c ®oµn kh¸ch tham dù héi th¶o héi nghÞ vµ c¸c sù kiÖn lín,…, sÏ ®­îc gi¶m gi¸. §èi víi nh÷ng b¹n hµng th­êng xuyªn H·ng cã thÓ cã nh÷ng chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng. Chóng ta kh«ng thÓ chuyÓn h­íng trë thµnh “ H·ng hµng kh«ng h¹ng hai” vµ c¬ cÊu l¹i ®éi m¸y bay, chuyÓn sang dïng c¸c lo¹i m¸y bay rÎ tiÒn nh­ B727, CD-10, L1011…, sau bao nhiªu nç lùc ®Çu t­ kh¶ n¨ng ®éc lËp khai th¸c vµ b¶o d­ìng. Thø ba: Mét sè chÆng bay trªn m¹ng quèc tÕ cña H·ng trong thêi gian gÇn ®©y cã sù t¨ng tr­ëng nªn H·ng cÇn ph¶i cã nh÷ng ph­¬ng ¸n phï hîp nh»m t¨ng c­êng khai th¸c vËn chuyÓn hµnh kh¸ch trªn nh÷ng ®­êng bay nµy, t¨ng tÇn suÊt bay. ChÆng bay nh­: HµNéi –Taipei, Ha Néi- Qu¶ng Ch©u, SNG- Malina, SNG- Viªn(¸o), Hµ Néi- óc , SNG- óc ®Òu cã sù t¨ng tr­ëng cao VAN chiÕm thÞ phÇn 100%, nªn cã thÓ t¨ng tÇn suÊt bay trªn nh÷ng chÆng bay nµy. Mét sè ®­êng bay hiÖn H·ng khai th¸c kh«ng cã hiÖu qu¶ th× còng kh«ng nªn c¾t bá mµ vÉn ph¶i duy tr× vµ cã thÓ ph¶i chÞu lç ®Ó duy tr× vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cã nh­ vËy th× khi phôc håi ta míi cã thÓ b­íc ngay vµo khai th¸c ®­îc . §èi víi m¹ng néi ®Þa th× cÇn æn ®Þnh lÞch khai th¸c ë møc tèi ®a ®Æc biÖt lµ ®­êng bay trôc vµ ®­êng bay du lÞch, gi¶m tÇn suÊt bay trªn c¸c ®­êng bay lÎ. CÇn kh¾c phôc ngay t×nh tr¹ng huû chuyÕn bay hay háng m¸y bay x¶y ra lµm ¶nh h­ëng ®Õn c«ng viÖc vµ lµm gi¶m lßng tin cña kh¸ch ®èi víi H·ng. NÕu tr­êng hîp chËm chuyÕn hay c¾t chuyÕn th× cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p phï hîp vµ cã nh÷ng båi th­êng thÝch ®¸ng. Thø t­: VÒ c«ng t¸c qu¶ng c¸o vµ tiÕp thÞ H·ng cÇn ph¶i chó träng ®Çu t­ h¬n n÷a th«ng qua c¸c ph­¬ng tiªn th«ng tin d¹i chóng, s¸ch b¸o, t¹p trÝ tranh ¶nh…CÇn cã c¸c cuéc héi th¶o ch¨m sãc kh¸ch hµng, c¸c chÝnh s¸ch hîp lý. Ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc h×nh thøc qu¶ng c¸o hîp lý cô thÓ cã h­íng tËp trung vµo nguån kh¸ch cã thu nhËp cao. §µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé phôc vô t¹i s©n bay h­íng dÉn hä thùc hiªn c¸c quy tr×nh xö lý c¸c tr­êng hîp bÊt th­êng s¶y ra t¹i c¸c ®Çu s©n bay. §éi ngò nh©n viªn phôc vô mÆt ®Êt lu«n lu«n ph¶i cã th¸i ®é vµ t¸c phong lµm viÖc tËn t×nh. T¨ng cuêng liªn doanh liªn kÕt víi c¸c h·ng ®èi t¸c, nghiªn cøu më réng, t¨ng c­êng s¶n phÈm hîp t¸c quèc tÕ ®Ó t¨ng tr­ëng víi chi phÝ thÊp nhÊt b»ng h×nh thøc hîp t¸c liªn doanh trao ®æi chç, mua chç liªn doanh chia thu nhËp. 2.2. C¸c biÖn ph¸p dµi h¹n. Thø nhÊt: Më réng m¹ng ®­êng bay quèc tÕ, m¹ng ®­êng bay ph¶i ®­îc më réng sao cho H·ng cã thÓ khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶ hµnh kh¸ch vµ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. §èi víi m¹ng ®­êng bay quèc tÕ H·ng ph¶i ph¸t triÓn theo m« h×nh “trôc nam” tõng b­íc ®­a ViÖt Nam trë thµnh ®iÓm chung chuyÓn cña khu vùc. Song song víi viÖc cñng cè c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng cña H·ng cÇn ph¶i ph¸t triÓn thÞ tr­êng liªn lôc, ®Þa bµn tõng b­íc më réng kh¶ n¨ng th©m nhËp vµo thÞ tr­êng tiÒm n¨ng quan träng kh¸c, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ khai th¸c ®ång thêi gi¶m bít sù phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo mét vµi thÞ tr­êng khu vùc cè ®Þnh. ViÖc t¨ng tÇn suÊt bay vµ ®Æc biÖt lµ më réng ®­êng bay míi ph¶i lËp mét dù ¸n nh­ mét dù ¸n quan träng, ph¶i lµm tèt c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, trong ®ã ®Æc biÖt ph¶i nghiªn cøu râ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh Thø hai: Më réng ®Çu t­ n©ng cÊp vµ khai th¸c c¶ng hµng kh«ng, s©n bay. ViÖt nam lµ mét ®Êt n­íc cã vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi lµ cöa ngâ lèi liÒn khu vùc §«ng Nam ¸ víi c¸c khu vùc kh¸c do ®ã c¸c c¶ng hµng kh«ng vµ s©n bay quèc tÕ rÊt cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ph¸t triÓn; c¸c s©n bay nµy cÇn ®­îc t¨ng c­êng ®Çu t­ vÒ c¬ së h¹ tÇng, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh»m ®¸p øng nhu cÇu míi. §èi víi c¸c s©n bay néi ®Þa cÇn ph¶i n©ng cÊp më réng ®Ó t¹o ra mét m¹ng s©n bay ®ñ søc phôc vô chiÕn l­îc ph¸t triÓn m¹ng ®­êng bay trong n­íc, ®¸p øng nhu cÇu giao l­u vµ ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a c¸c vïng trong n­íc. KÕt hîp viÖc ®Çu t­ n©ng cÊp x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ n©ng cao chÊt l­îng phôc vô t¹i c¸c c¶ng hµng kh«ng, s©n bay cña ViÖt Nam sÏ tõng b­íc ®­a ViÖt Nam thµnh trung ®iÓm chung chuyÓn Hµng kh«ng quan träng trong khu vùc. Thø ba: C«ng t¸c tiÕp thÞ më réng m¹ng b¸n, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm dÞch vôvµ qu¶ng c¸o ph¸t ®éng thÞ tr­êng. M¹ng l­íi b¸n hiÖn nay cña H·ng tuy kha réng song ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña HKVN trong t­¬ng lai ph¸t triÓn. Hµng kh«ng cÇn sè l­îng ®¹i lý b¸n vÐ ë nhiÒu n¬i më réng h¬n n÷a ®¸p øng yªu cÇu kh¶ n¨ng mua vÐ ®­îc thuËn lîi cho kh¸ch. Bé ph©n gi¸ c­íc vµ m¹ng b¸n nªn t¹o ra nhiÒu h¹ng ghÕ , nhiÒu lo¹i gi¸ vÐ ®Ó thu hót ®­îc sè l­îng kh¸ch ®a d¹ng ®Õn víi H·ng nhiÒu h¬n. ViÖc triÓn khai ®ång bé cïng ph­¬ng tiÖn b¸n hµng hiÖn ®¹i víi ph­¬ng thøc thuËn lîi nhÊt cho kh¸ch sÏ gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc t¨ng doanh sè, t¹o lßng tin cho kh¸ch hµng ngay tõ kh©u mua vÐ, t¹o ra h×nh ¶nh tèt ®Ñp vÒ H·ng tr­íc m¾t cña kh¸ch hµng. VÒ qu¶ng c¸o vµ ph¸t ®éng thÞ tr­êng. VÊn ®Ò qu¶ng c¸o cña HKVN nay vÉn cßn h¹n chÕ, cÇn ph¶i qu¶ng c¸o trªn mäi ph­¬ng tiªn b»ng nhiÒu h×nh thøc, qu¶ng c¸o cã träng ®iÓm trªn mäi lÜnh vùc. Víi kh¸ch th­¬ng gia: Gi¸ c¶ cña Hµng kh«ng ViÖt Nam cho c¸c thÞ tr­êng lµ hîp lý, song ch­a cã biÖn ph¸p ®Ó qu¶ng c¸o, ph¸t ®éng dÞch vô nµy. Hµng kh«ng ViÖt Nam cÇn cã chiÕn dÞch qu¶ng c¸o ®ång bä trªn mäi ho¹t ®éng qu¶ng c¸o cña ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng. Víi kh¸ch du lÞch: Bay giê cã thÓ lµ thêi gian thÝch hîp cho Hµng kh«ng thùc hiÖn m¹ng l­íi lín cho c¸c dÞch vô thÝch hîp nhÊt. Thø t­ : Nghiªn cøu kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trong ho¹t ®éng vËn t¶i hµng kh«ng quèc tÕ. Ngµy nay trong lÜnh vùc vËn t¶i hµng kh«ng ®ang cã sù c¹nh tranh gay g¾t. C¸c n­íc kinh tÕ ph¸t triÓn lu«n lµ n¬i s¶n sinh ra c¸c H·ng hµng kh«ng hïng m¹nh nh­ Mü, NhËt, Hång K«ng, Singapore…Hµng kh«ng ViÖt Nam lµ mét H·ng cßn non trÎ ch­a cã nhiÒu kinh nghiÖm trªn th­¬ng tr­êng v× vËy kh«ng thÓ kh«ng häc hái kinh nghiÖm cña c¸c H·ng hµng kh«ng hµng ®Çu trªn thÕ giíi víi hµng chôc n¨m tån t¹i vµ ph¸t triÓn. ViÖc nghiªn cøu häc hái kinh nghiÖm trong tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh, ®iÒu hµnh m¸y bay vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng…còng cÇn vËn dông s¸ng t¹o vµo hoµn c¶nh n­íc ta, kh«ng nªn ¸p ®Æt mét c¸ch m¸y mãc dËp khu«n. N­íc ta cã nh÷ng ®Æc thï riªng, lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, nguån vèn vµ nh©n lùc cßn thiÕu thèn, kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng më réng cña thÞ tr­êng cßn thô ®éng. ChÝnh v× vËy ¸p dông kinh nghiÖm cña H·ng kh¸c ph¶i chó träng vµo ®Æc thï nguån lùc, yÕu tè m«i tr­êng kinh tÕ – x· héi, chÝnh trÞ vµ vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña ViÖt Nam. KÕt luËn Nh×n chung lµ mét H·ng non trÎ míi b­íc vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c h·ng hµng kh«ng hïng m¹nh trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi HKVN ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn tù hµo, trë thµnh mét H·ng hµng kh«ng cã hÖ thèng c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ vµ ®éi bay hiÖn ®¹i ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu thùc tÕ cña kh¸ch hµng. Tuy nhiªn HKVN vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ trong c¸c vÊn ®Ì nh­ vèn, qu¶n lý, c¬ së h¹ tÇng… vµ nh÷ng kinh nghiÖm kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay ®Ó ®¶m b¶o viÖc kinh doanh thuËn lîi vµ ®¹t kÕt qu¶ cao HKVN ph¶i quan t©m nhiÒu ®Õn c«ng t¸c thÞ tr­êng. §©y lµ nh©n tè quan träng gióp doanh nghiÖp ®¹t ®­îc môc tiªu trong kinh doanh . Trong bµi viÕt nµy viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vËn t¶i hµnh kh¸ch cña Tæng C«ng Ty Hµng kh«ng ViÖt Nam, em cã mét vµi gãp ý vÒ biÖn ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êngvËn chuyÓn hµnh kh¸ch, hy väng gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc ph¸t triÓn kinh doanh cña HKVN. Tuy b¶n th©n ®· cã nhiÒu cè g¾ng vµ ®­îc sù chØ b¶o tËn t×nh cña ThÇy gi¸o Hoµng V¨n Liªu cïng c¸c anh, chÞ trong Ban kÕ ho¹ch thÞ tr­êng nh­ng ch¾c ch¾n chuyªn ®Ò nµy còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt . V× vËy em mong ®­îc sù ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó chuyªn ®Ò cã thÓ hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Mét vµi ký hiÖu sö dông trong chuyªn ®Ò HAN: Hµ Néi ˜ SGn: T.P.Hå ChÝ Minh §A: §µ N½ng ˜ DLI: §µ L¹t NHA: Nha Trang ˜ HUI: HuÕ HPH: H¶i Phßng ˜ VII: Vinh SQH: Nµ S¶n ˜ PQC: Phó Quèc UIH: Qui Nh¬n ˜ VAN: VietNam Airlines HKVN: Hµng Kh«ng ViÖt Nam ˜ VN: ViÖt Nam Tµi liÖu tham kh¶o Qu¶n trÞkinh doanh vµ th­¬ng m¹i. PGS.TS Hoµng Minh §­êng. Kinh tÕ vi m«. Tr­êng §HKTQD. Thêi b¸o kinh tÕ thÕ giíi . Thêi b¸o kinh tÕ VN. T¹p trÝ Heritage2001. Marketing c¬ b¶n –Tr­êng §HKTQD. Th«ng tin kü thuËt Hµng kh«ng. T¹p trÝ Hµng kh«ng 2002.