Đề tài Một số giải pháp chủ yếu để đẩy mạnh xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam vào các thị trường phi hạng ngạch

ai trß hÕt søc quan träng víi xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nãi chung vµ ngµnh dÖt may ViÖt Nam nãi riªng. Nh÷ng biÕn ®éng vÒ chÝnh trÞ, x· héi ë c¸c n­íc Liªn X« cò n¨m 1991-1992 ®· lµm xuÊt khÈu sang Céng hoµ Liªn Bang Nga gi¶m m¹nh, trong ®ã cã xuÊt khÈu hµng dÖt may. Tuy nhiªn, trong mét vµi n¨m gÇn ®©y, víi sù nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp trong viÖc t×m l¹i thÞ tr­êng truyÒn thèng nµy còng nh­ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cña chÝnh phñ, xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Nga dÇn dÇn ®­îc kh«i phôc. Nga ®· trë thµnh mét trong 10 thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may lín nhÊt cña ViÖt Nam víi kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t kho¶ng 70 triÖu USD n¨m 1999, t¨ng 84% so víi 38,39 triÖu USD cña n¨m 1993. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Nga sau khñng ho¶ng t¨ng ®Òu qua mçi n¨m. BiÓu ®å 6: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang CHLB Nga Nguån: Bé C«ng nghiÖp T×nh h×nh thÞ tr­êng Nga trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã nhiÒu dÊu hiÖu kh¶ quan, ®Õn cuèi n¨m 1998 (tõ th¸ng 11 tíi th¸ng 12) nhu cÇu hµng dÖt b«ng trong n­íc b¾t ®Çu t¨ng v× sù c¹nh tranh hµng nhËp khÈu gi¶m ®i do ®ång róp gi¶m gi¸. Tõ th¸ng 9 ®Õn th¸ng 12/1998 gi¸ hµng dÖt b«ng nhËp khÈu t¨ng 64% cßn gi¸ hµng dÖt b«ng s¶n xuÊt trong n­íc chØ t¨ng 43%. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1998, l­îng nhËp khÈu b«ng rÊt thÊp, tõ th¸ng 8 ®Õn th¸ng 12/1998, tæng nhËp khÈu b«ng ®¹t 24.300 tÊn (th¸ng 9 nhËp khÈu Ýt nhÊt lµ 1.600 tÊn vµ th¸ng 12 nhËp 9.000 tÊn). Hµng may mÆc t¹i thÞ tr­êng Nga cã nh÷ng thay ®æi vÒ c¬ b¶n, yªu cÇu vÒ chÊt l­îng còng nh­ h×nh thøc s¶n phÈm ë møc cao víi møc gi¸ chÊp nhËn ®­îc. Hµng cã phÈm chÊt trung b×nh chØ tiªu thô ®­îc ë c¸c vïng n«ng th«n. Trung Quèc vµ Thæ NhÜ Kú lµ 2 quèc gia cã thÞ phÇn hµng may mÆc lín t¹i thÞ tr­êng Nga. Hµng may mÆc cña Trung Quèc cã gi¸ rÎ h¬n, ®a d¹ng h¬n vÒ mµu s¾c, mÉu m· s¶n phÈm, phÝ vËn chuyÓn thÊp l¹i ®­îc trî cÊp xuÊt khÈu. Hµng Thæ NhÜ Kú cã ­u thÕ vÒ vËn chuyÓn vµ giao hµng. §èi víi ViÖt Nam, hµng dÖt may ®­îc coi lµ mét trong sè c¸c nhãm hµng chiÕn l­îc trong xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Nga. §Ó duy tr× ®iÒu nµy tõ ngµy 24-29/8/1998. Chñ tÞch n­íc TrÇn §øc L­¬ng ®· cã chuyÕn ®i th¨m chÝnh thøc Liªn Bang Nga. Nã gióp më ra nh÷ng triÓn väng míi trong ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc, trong ®ã cã viÖc ®Æt c¬ së ph¸p lý cho thanh to¸n ngo¹i th­¬ng gi÷a hai n­íc th«ng qua hiÖp ®Þnh khung ®­îc ký kÕt gi÷a hai ng©n hµng trung ­¬ng. B­íc ®Çu gi¶i quyÕt mét trong nh÷ng khã kh¨n lín nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Nga ®ã lµ tÝn dông vµ ®¶m b¶o thanh to¸n. Nh­ ta ®· biÕt, ngµy nay c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· b¾t ®Çu kh«i phôc l¹i thÞ tr­êng nµy sau nhiÒu n¨m gi¸n ®o¹n do sù sôp ®æ cña Liªn X« cò. Nh­ng thÞ tr­êng Nga nãi riªng vµ thÞ tr­êng §«ng ¢u nãi chung ®· cã nhiÒu sù thay ®æi. - Søc mua vµ nhu cÇu cña thÞ tr­êng nµy ®· cã nhiÒu thay ®æi, yªu cÇu vÒ chÊt l­îng, néi dung vµ h×nh thøc s¶n phÈm ë møc cao víi gi¸ c¶ ë møc chÊp nhËn ®­îc, hµng phÈm cÊp trung b×nh chØ tiªu thô ®­îc ë c¸c vïng n«ng th«n. - C¹nh tranh víi hµng Trung Quèc, Thæ NhÜ Kú ngµy cµng trë nªn gay g¾t h¬n. Hµng may mÆc cña Trung Quèc cã gi¸ rÎ h¬n, ®a d¹ng h¬n vÒ mµu s¾c, mÉu m· s¶n phÈm, phÝ vËn chuyÓn thÊp l¹i ®­îc trî cÊp xuÊt khÈu. - Tr­íc ®©y ­u thÕ cña ViÖt Nam ë Nga lµ m¹ng l­íi b¸n bu«n, b¸n lÎ cña ng­êi ViÖt Nam t¹i Nga, giê ®©y ®ang bÞ v« hiÖu ho¸ phÇn nµo do c¸c m¹ng l­íi nµy trong 1, 2 n¨m gÇn ®©y chuyÓn sang b¸n hµng cña Trung Quèc vµ Thæ NhÜ Kú. - Tû gi¸ biÕn ®éng ®· t¸c ®éng m¹nh ®Õn xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng nµy. HiÖn chØ cßn vµi c«ng ty xuÊt khÈu hµng may mÆc sang Nga theo NghÞ ®Þnh th­. C¸c doanh nghiÖp t­ nh©n xuÊt s¶n phÈm sang Nga ®Ó ph©n phèi qua hÖ thèng b¸n lÎ cña ng­êi ViÖt phÇn lín ph¶i ngõng c¸c giao dÞch ®Ó t×nh h×nh thÞ tr­êng Nga dÇn æn ®Þnh. - Nh÷ng khã kh¨n vÒ chuyªn chë hµng ho¸ vÉn ch­a cã gi¶i ph¸p thÝch hîp, chi phÝ cao, ®µm ph¸n vÒ vËn t¶i ®­êng s¾t liªn vËn vÉn ch­a ®i ®Õn tho¶ thuËn, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng thuû tuyÕn c¶ng ViÖt Nam - ViÔn ®«ng (hoÆc biÓn §en) tr­íc kia hÇu nh­ ®· bÞ ®×nh trÖ. - ChÝnh s¸ch thuÕ cña Nga quy ®Þnh xÕp hµng ViÖt Nam vµo nhãm c¸c n­íc nh­ Singapore, Hµn Quèc, Th¸i Lan, Trung Quèc... ®· lµm cho hµng dÖt may cña ViÖt Nam khã c¹nh tranh h¬n so víi c¸c n­íc cã tr×nh ®é s¶n xuÊt cao h¬n nµy. - Do nÒn kinh tÕ Nga suy tho¸i dÉn ®Õn viÖc rñi ro thanh to¸n cao. C¸c ng©n hµng ch­a cã ®ñ tÝn nhiÖm ®Ó thùc hiÖn c¸c giao dÞch gi÷a 2 quèc gia. * ThÞ tr­êng Mü Mü lµ thÞ tr­êng kh¸ hÊp dÉn, lý t­ëng cña ngµnh dÖt may v× d©n sè cña Mü ®«ng (h¬n 260 triÖu ng­êi n¨m 1996), ®a sè sèng ë thµnh thÞ, cã thu nhËp quèc d©n cao, GDP lªn tíi 7000 tû USD vµ GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi lµ 25.900 USD n¨m 1996. Hµng n¨m Mü nhËp khÈu kho¶ng 40 tû USD hµng may mÆc vµ dÖt. Mü lµ n­íc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ nhËp khÈu hµng may mÆc. TrÞ gi¸ hµng may mÆc nhËp khÈu lín gÊp 4 lÇn hµng dÖt. KÓ tõ n¨m 1990, tû träng hµng dÖt may nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Mü trong tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu cña thÕ giíi vÉn liªn tôc t¨ng. N¨m 1997, tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu hµng dÖt may cña Mü lµ 54.001,9 triÖu USD t¨ng 17,5% s¶n phÈm víi n¨m 1996. GÇn ®©y, nhËp khÈu hµng dÖt may cña Mü ®· chuyÓn m¹nh tõ khu vùc Ch©u ¸ sang c¸c n­íc thµnh viªn cña hiÖp ®Þnh tù do th­¬ng m¹i B¾c Mü (NAFTA) vµ c¸c n­íc l¸ng giÒng. N¨m 1997, tû lÖ nhËp khÈu hµng may mÆc cña Mü tõ c¸c n­íc §«ng ¸ nh­ Hång K«ng, Trung Quèc, §µi Loan ... gi¶m xuèng chØ cßn 23% so víi 47% cña n¨m 1990. Kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt tõ §«ng ¸ gi¶m tõ 34% n¨m 1990 xuèng cßn 21% n¨m 1996. Nh­ vËy trong nh÷ng n¨m qua th× c¬ cÊu thÞ tr­êng nhËp khÈu cña Mü ®· cã sù thay ®æi. Nguyªn nh©n cña sù chuyÓn dÞch thÞ tr­êng nµy lµ do t¨ng c­êng quan hÖ th­¬ng m¹i khu vùc vµ mét nguyªn nh©n kh¸c lµ quy ®Þnh vÒ xuÊt xø cña Mü nã lµ rµo c¶n hµng may mÆc nhËp khÈu tõ c¸c n­íc Ch©u ¸. ThÞ tr­êng Mü ®­îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may cã nhiÒu tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam. §Æc biÖt 3/2/1994 Mü quyÕt ®Þnh bá cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam, sau ®ã th¸ng 8/1994 Mü bá cÊm viÖn trî vµ th¸ng 7/1995 Mü b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam. MÆc dï ch­a ®­îc h­ëng ­u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP) vµ tèi huÖ quèc (MFN) nh­ng c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· b¾t ®Çu tiÕp cËn ®­îc víi thÞ tr­êng Mü. Ngay sau khi b×nh th­êng ho¸ quan hÖ, ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu sang Mü trÞ gi¸ 51,94 triÖu USD trong ®ã cã h¬n 2 triÖu USD hµng may mÆc. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang Mü tuy cßn thÊp nh­ng cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao. N¨m 1998, trong khi nhiÒu thÞ tr­êng xuÊt khÈu phi h¹n ng¹ch cña ViÖt Nam gi¶m m¹nh th× thÞ tr­êng Mü kh¸ æn ®Þnh vµ ®¹t kim ng¹ch nhËp khÈu 17,4 triÖu USD trong 8 th¸ng ®Çu n¨m1998 vµ ®· ®¹t 24 triÖu USD trong c¶ n¨m 1998, t¨ng lªn 30 triÖu USD n¨m 1999. BiÓu ®å 7: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang Mü Nguån: Bé Th­¬ng m¹i MÆc dï thÞ tr­êng Mü kh¸ æn ®Þnh ®èi víi xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü cßn rÊt nhá bÐ ®¹t 23 triÖu USD n¨m 1997, n¨m 1998, ®¹t 24 triÖu USD t¨ng 4,3%, n¨m 1999, ®¹t kho¶ng 30 triÖu USD t¨ng 25%. Chñng lo¹i hµng ho¸: Trong nh÷ng n¨m qua, ViÖt Nam chñ yÕu xuÊt sang Mü mét sè mÆt hµng dÖt thoi, g¨ng tay, s¬ mi trÎ em.. (kho¶ng 85% tæng kim ng¹ch) vµ hµng dÖt kim, s¬ mi trÎ em, s¬ mi man, n÷, g¨ng dÖt kim, ¸o len... MÆc dï Mü cã nhu cÇu vÒ hµng dÖt kim lín nh­ng ViÖt Nam ch­a xuÊt khÈu ®­îc nhiÒu hµng dÖt kim sang thÞ tr­êng nµy do møc chªnh lÖch vÒ thuÕ suÊt ®èi víi c¸c n­íc ®­îc h­ëng GSP vµ MFN còng nh­ sù kh¸c biÖt trong tiªu chuÈn vÒ sîi dÖt vµ quy tr×nh r¸p s¶n phÈm. Thùc tr¹ng hiÖn nay ë ViÖt Nam c¸c doanh nghiÖp may cßn thiÕu rÊt nhiÒu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng Mü. Tuy nhiªn, th«ng qua c¸c kh¸ch hµng nh­ Nam TriÒu Tiªn, Hång K«ng... th× viÖc ®¸p øng c¸c ®ßi hái chÆt chÏ vÒ chÊt l­îng theo tiÓu chuÈn ISO9000, c¸c quy ®Þnh nghiªm ngÆt vÒ tu©n thñ luËt th­¬ng m¹i, vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸, xuÊt xø s¶n phÈm cña thÞ tr­êng nµy hoµn toµn n»m trong tÇm tay cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Sù l¹c quan ®ång thêi n»m trong nçi lo ©u v× Mü vÉn ch­a giµnh cho ViÖt Nam quy chÕ tèi huÖ quèc vµ nh­ vËy, hµng ViÖt Nam qua Mü sÏ chÞu møc thuÕ nhËp khÈu tõ 40% - 90% gi¸ nhËp, trong khi Trung Quèc vµ mét sè n­íc kh¸c ®­îc h­ëng quy chÕ nµy chØ ph¶i chÞu møc thuÕ 25%. MÆt kh¸c ng©n hµng hai n­íc ch­a cã mèi bang giao nªn viÖc thanh to¸n lµ vÊn ®Ò nan gi¶i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Tr­êng hîp nµy ®· cã mét thùc tÕ khi mét c«ng ty Mü muèn tr¶ tiÒn cho mét c«ng ty ViÖt Nam, hä kh«ng thÓ më L/C tõ Mü mµ ph¶i sang tËn ViÖt Nam ®Ó lµm viÖc nµy. ThÞ tr­êng nµy ®­îc ®¸nh gi¸ nh­ sau: - ThÞ tr­êng Mü ®­îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may cã nhiÒu tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam. - Lµ thÞ tr­êng dÔ tÝnh. - Mü th­êng ®Æt hµng víi khèi l­îng lín vµ thanh to¸n ®¶m b¶o. - §©y lµ thÞ tr­êng víi nh÷ng hîp ®ång mua hµng trùc tiÕp tõ ViÖt Nam, kh«ng ký hîp ®ång gia c«ng xuÊt khÈu. - Trong t­¬ng lai, nÕu ViÖt Nam ®­îc h­ëng MFN th× ®ã lµ mét thuËn lîi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. MÆc dï vËy kh«ng cã nghÜa lµ hµng dÖt may ViÖt Nam sÏ chiÕm lÜnh ®­îc mét c¸ch dÔ dµng thÞ tr­êng may mÆc Mü v×: - Khi ViÖt Nam ®­îc h­ëng MFN th× hµng dÖt may ViÖt Nam còng sÏ ph¶i ®­¬ng ®Çu víi sù c¹nh tranh quyÕt liÖt cña hµng dÖt may Trung Quèc, Hång K«ng, B¨ng la ®Ðt... nh÷ng n­íc cã vÞ trÝ ch¾c ch¾n trªn thÞ tr­êng Mü, cã uy tÝn, cã kh¸ch hµng æn ®Þnh. Ngoµi ra cßn c¸c n­íc khèi NAFTA víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ­u ®·i theo tho¶ thuËn bu«n b¸n néi khu vùc. S¶n phÈm cña ViÖt Nam sÏ ph¶i ph¸t huy ®­îc ­u thÕ vÒ gi¸, vÒ thêi h¹n giao hµng vµ uy tÝn vÒ chÊt l­îng ®Ó c¹nh tranh ®­îc víi c¸c n­íc nµy. - Thùc tÕ hiÖn nay ViÖt Nam ch­a ®­îc h­ëng quy chÕ MFN cña Mü dÉn ®Õn viÖc hµng dÖt may cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü chÞu thuÕ suÊt cao. H¬n n÷a gi÷a hai n­íc ch­a cã hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng t¹o ra trë ng¹i lín cho viÖc thanh to¸n gi÷a hai n­íc. - ThÞ tr­êng Mü cã c¸c ®ßi hái chÆt chÏ vÒ chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9000, c¸c quy ®Þnh nghiªm ngÆt vÒ tu©n thñ luËt th­¬ng m¹i, vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸, xuÊt xø s¶n phÈm. - Mét tËp qu¸n th­¬ng m¹i cña Mü g©y trë ng¹i cho phÝa ViÖt Nam lµ th­êng yªu cÇu mua hµng FOB, trong khi ngµnh may ViÖt Nam chñ yÕu lµ ngµnh gia c«ng xuÊt khÈu. - HiÖn nay nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü chñ yÕu qua trung gian. §iÒu nµy lµm h¹n chÕ hiÖu qu¶ xuÊt khÈu. * ThÞ tr­êng c¸c n­íc trong khu vùc. Hµng n¨m, ngµnh dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu mét l­îng s¶n phÈm lín sang c¸c n­íc trong khu vùc nh­: Hµn Quèc, §µi Loan, Hång K«ng Singapore.... §©y lµ mét thÞ tr­êng ®«ng d©n trªn 400 triÖu ng­êi, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi hµng n¨m tuy cã sù chªnh lÖch lín gi÷a c¸c quèc gia, nh­ng tÝnh trung b×nh còng kh¸ cao (Hång K«ng 23.000 USD). Víi mét thÞ tr­êng nh­ thÕ cïng víi tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n 6 - 8%/n¨m (n¨m 1996) th× nhu cÇu vÒ hµng may mÆc kh«ng ph¶i lµ nhá! C¸c n­íc trong khu vùc cã mét ®Æc ®iÓm næi bËt lµ nÒn v¨n ho¸ gi÷a c¸c quèc gia kh¸ t­¬ng ®ång dÉn ®Õn mét thÞ hiÕu kh¸ gièng nhau. Tuy nhiªn, vÉn cßn kh«ng Ýt nh÷ng trë ng¹i vÉn cßn tån t¹i. Tõ nöa cuèi n¨m 1997, nh÷ng hçn lo¹n tµi chÝnh ®· ®Èy nÒn kinh tÕ c¸c quèc gia trong khu vùc ®Õn khñng ho¶ng, c¸c vô ch¸y rõng ghª gím (ë Indonªxia) cïng víi thiªn tai x¶y ra ë nhiÒu n¬i trong khu v­c. NÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc nµy vèn ®­îc coi lµ m¹nh, ®· xuèng dèc mét c¸ch nhanh chãng. NhiÒu n­íc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng ©m. Tuy nhiªn, sang n¨m 1999 nÒn kinh tÕ ®· ®i dÇn vµo æn ®Þnh. Mét vµi quèc gia cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn trong khu vùc nh­: Hµn Quèc, Singapore,.... lµ nh÷ng quèc gia nhËp khÈu nhiÒu nhÊt s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, c¸c n­íc nµy kh«ng ph¶i lµ thÞ tr­êng tiªu thô mµ lµ n­íc nhËp khÈu hoÆc thuª ViÖt Nam gia c«ng ®Ó t¸i xuÊt sang c¸c n­íc thø 3. ¦íc tÝnh, kho¶ng 7% h¹n ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU (lµ mét thÞ tr­êng cã h¹n ng¹ch lín nhÊt cña ViÖt Nam) ph¶i xuÊt khÈu qua c¸c n­íc nµy. §µi Loan lµ quèc gia nhËp khÈu nhiÒu s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam, n¨m 1997 kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang §µi Loan ®¹t gÇn 200 triÖu USD. §Õn n¨m 1998 nh­ bao quèc gia trong khu vùc kh¸c, suy tho¸i kinh tÕ do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc ®· ¶nh h­ëng m¹nh ®Õn nÒn kinh tÕ §µi Loan. XuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vÒ sè l­îng vµ gi¸ trÞ c¸c hîp ®ång thuª gia c«ng hµng dÖt may cña n­íc nµy víi doanh nghiÖp ViÖt Nam gi¶m m¹nh vµ t×nh h×nh nµy ®· kÐo dµi ®Õn nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 1999. BiÓu ®å 8: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang mét sè n­íc Ch©u ¸ Nguån: Bé c«ng nghiÖp Tuy võa chÞu ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc nh­ng c¸c quèc gia Ch©u ¸ vÉn lµ nhãm thÞ tr­êng ph¶i ®­îc coi träng vµ ph¸t triÓn cña hµng dÖt may ViÖt nam v×: - §©y lµ mét nhãm thÞ tr­êng quan träng gióp nhiÒu doanh nghiÖp trong n­íc vÒ c«ng nghÖ, m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ nguyªn phô liÖu. - NhiÒu b¹n hµng ®· t¹o cho c¸c doanh nghiÖp may ViÖt Nam x©m nhËp vµo thÞ tr­êng thø 3 víi vai trß lµ ng­êi trung gian. - §©y lµ khu vùc thÞ tr­êng gÇn ViÖt Nam, viÖc t×m hiÓu thÞ tr­êng vµ thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ thuËn lîi h¬n Bªn c¹nh ®ã: - ThÞ tr­êng c¸c quèc gia trong khu vùc chñ yÕu lµ thÞ tr­êng gia c«ng. - ThÞ tr­êng thiÕu æn ®Þnh, ®Æc biÖt lµ tr­íc sù biÕn ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh, lµm ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é giao hµng vµ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång. ThÞ tr­êng Hµn Quèc lµ mét thÞ tr­êng ®iÓn h×nh trong khu vùc. Sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ, cã rÊt nhiÒu c«ng ty ë Hµn Quèc ph¸ s¶n. PhÇn lín c¸c c«ng ty ViÖt Nam ®Òu mÊt ®i mét sè l­îng ®¸ng kÓ hîp ®ång tõ thÞ tr­êng nµy vµ ®Õn nay thÞ tr­êng nµy ®ang ®i vµo æn ®Þnh cho kh¸ch hµng ®· ®¹t hµng trë l¹i. III. §¸nh gi¸ chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc. Ngµnh dÖt may trong nh÷ng n¨m qua gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n trë ng¹i, song ngµnh vÉn v­ît qua vµ phÊn ®Êu ®Ó ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ rÊt ®¸ng mõng. Ngoµi viÖc lµ gi¶i quyÕt ®­îc viÖc lµm cho mét bé phËn lao ®éng x· héi th× ngµnh dÖt may cßn ®ãng gãp nhiÒu cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao n¨m 1999 ®· ®¹t 1680 triÖu USD vµ lµ mét trong m­êi mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín nhÊt cña ViÖt nam. ViÖc nç lùc më réng thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ nhãm thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch lµ ®iÒu rÊt ®¸ng khÝch lÖ v× trong t­¬ng lai kh«ng xa th× qu¸ tr×nh héi nhËp (tham gia tiÕn tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan CEPT cña khu vùc mËu dÞch tù do AFTA, tham gia DiÔn ®µn hîp t¸c khu vùc ch©u ¸ -Th¸i B×nh D­¬ng APEC vµ chuÈn bÞ gia nhËp Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO) ®ßi hái ph¶i cã sù c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh nµy ®­îc ®¸nh gi¸ nh­ sau: Nh×n chung, trªn thÞ tr­êng quèc tÕ hµng dÖt may ViÖt Nam cã møc gi¸ thÊp, ë ®©y do nhiÒu nguyªn nh©n, nh­ng c¬ b¶n lµ chi phÝ tiÒn l­¬ng thÊp so víi nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi vµ khu vùc. Nh­ ë Th¸i Lan, tiÒn l­¬ng chiÕm 30 - 35% gi¸ thµnh s¶n phÈm, chÝnh v× vËy ®· ®éi gi¸ thµnh lªn cao vµ cao h¬n so víi c¸c n­íc cã gi¸ nh©n c«ng thÊp h¬n. H¬n n÷a, nhiÒu quèc gia nh­ Trung Quèc, Myanma, .. cã gi¸ nh©n c«ng thÊp song phÝ h¹n ng¹ch l¹i kh¸ cao. ChÝnh phñ th­êng b¸n h¹n ng¹ch cho doanh nghiÖp ë møc trªn 20%, do ®ã gi¸ thµnh s¶n phÈm còng cao so víi n­íc ta. Gi¸ c¶ lµ yÕu tè c¹nh tranh rÊt cã hiÖu qu¶ nh­ng ngµy nay, ®èi víi nhiÒu doanh nghiÖp, thùc tÕ rÊt khã kh¨n trong viÖc x¸c lËp mét chÝnh s¸ch gi¸ hîp lý. Vµo nh÷ng n¨m 1997, 1998 võa qua, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam ®· bÞ ®e do¹ do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ ®ång tiÒn nhiÒu n­íc trong khu vùc bÞ mÊt gi¸, gi¸ nh©n c«ng gi¶m lµm cho gi¸ c¶ ë c¸c n­íc nµy ®ång thêi gi¶m xuèng, g©y khã kh¨n cho xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ta. Thùc tÕ, cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ ®· gãp phÇn t¹o ­u thÕ c¹nh tranh vÒ ®¬n gi¸ lao ®éng vµ nguån nguyªn liÖu cña c¸c n­íc trong khu vùc nh­: Trung Quèc, In®onexia, Th¸i lan... m¹nh h¬n ViÖt nam, ®· cã nhiÒu kh¸ch hµng ®· chuyÓn sang ®Æt hµng t¹i c¸c n­íc trªn. Gi¸ gia c«ng v× thÕ còng liªn tôc bÞ gi¶m tíi 20-30%, thËm chÝ cã doanh nghiÖp gi¸ gia c«ng gi¶m tíi 50%, mµ vÉn ph¶i chÊp nhËn ®¬n ®Æt hµng ®Ó nh»m môc ®Ých gi¶i quyÕt viÖc lµm cho c«ng nh©n. Tuy nhiªn, n¨m 1999 t×nh h×nh cã kh¶ quan h¬n nhiÒu. 2. Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc hiÖn nay. Ngoµi nh÷ng khã kh¨n kh¸ch quan do thÞ tr­êng c¸c n­íc ®em l¹i, th× ngµnh dÖt may n­íc ta cßn gÆp kh«ng Ýt nh÷ng trë ng¹i kh¸c vµ còng ¶nh h­ëng m¹nh tíi viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch cña n­íc ta trong nh÷ng n¨m qua. 2.1. Khã kh¨n vÒ vèn. HiÖn nay, nhiÒu doanh nghiÖp may ®ang gÆp nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn, thiÕu vèn ®· h¹n chÕ rÊt lín ®Õn viÖc më réng xuÊt khÈu, ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cao tay nghÒ ng­êi lao ®éng vµ ®Èy m¹nh nghiªn cøu thÞ tr­êng. Trong nhiÒu doanh nghiÖp nguån vèn tÝn dông lu«n chiÕm tû träng cao so víi tæng nguån vèn. H¬n n÷a, vèn thiÕu ë ®©y chñ yÕu lµ vèn l­u ®éng. §iÒu nµy g©y nªn ¸p lùc tr¶ l·i vay vµ ®· ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, lîi nhuËn ®¹t ®­îc thÊp. Trong khi ®ã, thñ tôc vay vèn cßn phiÒn hµ, thêi h¹n ng¾n kh«ng phï hîp víi c«ng t¸c ®Çu t­, thu håi vèn cña c¸c doanh nghiÖp. §Ó cã ®­îc nguån vèn tÝn dông, mét doanh nghiÖp ph¶i lËp dù ¸n hoÆc gi¶i tr×nh kÌm theo nhiÒu ®iÒu kiÖn vµ v¨n b¶n giÊy tê kh¸c nhau. C«ng viÖc nµy mÊt rÊt nhiÒu thêi gian lµm ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é thùc hiÖn hîp ®ång. 2.2. Khã kh¨n trong mua nguyªn phô liÖu. Do ngµnh dÖt may n­íc ta cßn ch­a ph¸t triÓn dÉn ®Õn c¸c doanh nghiÖp may hiÖn nay ph¶i nhËp khÈu phÇn lín nguyªn phô liÖu, chØ trõ mét vµi mÆt hµng lµ mua ë trong n­íc. ChÝnh ®iÒu nµy ®· g©y ra mét sè khã kh¨n tõ phÝa nhµ cung cÊp, cô thÓ: nguyªn phô liÖu cña kh¸ch hµng ®«i khi vÒ kh«ng ®ång bé, lµm ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm vµ tiÕn ®é giao hµng. §©y còng lµ nguyªn nh©n quan träng dÉn ®Õn nhiÒu hîp ®ång bÞ huû bá trong thêi gian qua. H¬n n÷a, c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n­íc ®èi víi viÖc mua nguyªn phô liÖu cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp. Nguyªn phô liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®­îc miÔn thuÕ trong thêi h¹n 90 ngµy. Thêi h¹n nµy lµ qu¸ ng¾n ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. 2.3. Khã kh¨n do søc Ðp c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Nh­ ®· nãi c¹nh tranh lu«n lµ vÊn ®Ò cÇn ®­îc quan t©m cña doanh nghiÖp, ®Æc biÖt khi x©m nhËp vµo thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch th× søc Ðp c¹nh tranh lµ rÊt lín. Kh«ng nh÷ng c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc mµ cßn ph¶i c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp cña c¸c n­íc kh¸c. §iÒu nµy buéc c¸c doanh nghiÖp may ph¶i gi¶m gi¸, cØa tiÕn s¶n xuÊt, gi¶m chi phÝ vµ ®æi míi c«ng nghÖ. 2.4. Khã kh¨n trong ho¹t ®éng Marketing vµ thiÕt kÕ mÉu. NhiÒu doanh nghiÖp may ch­a x©y dùng ®­îc kÕ ho¹ch xuÊt khÈu mang tÝnh chiÕn l­îc nh»m ph©n tÝch m«i tr­êng kinh doanh, ®Æt ra c¸c môc tiªu kinh doanh cô thÓ vµ huy ®éng c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn. ViÖc t×m hiÓu thÞ tr­êng, t×m kiÕm kh¸ch hµng cßn mang tÝnh bÞ ®éng do ch­a cã c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng còng nh­ c¸c ®Æc ®iÓm kinh tÕ, x· héi, quy ®Þnh, luËt ph¸p, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, chÕ ®é ­u ®·i thuÕ quan.... cho c¸c doanh nghiÖp. Do ®ã nhiÒu th­¬ng vô lµ do kh¸ch hµng tù t×m ®Õn chø c¸c doanh nghiÖp dÖt may ch­a chñ ®éng t×m ®Õn kh¸ch hµng. Do ch­a cã c¸c tæ chøc ®¹i diÖn th­¬ng m¹i... nªn viÖc thu thËp th«ng tin ch­a kÞp thêi, thiÕu th«ng tin ®Æc biÖt lµ th«ng tin vÒ gi¸ c¶, cung cÇu trªn thÞ tr­êng... ®iÒu nµy ®· g©y ra rÊt nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp may trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n vµ x©y dùng gi¸ c¶. HiÖn nay, nh×n chung ho¹t ®éng thiÕt kÕ mÉu cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt nam cßn yÕu, mÆc dï nhiÒu doanh nghiÖp ®· cã x­ëng thêi trang nh­ng ho¹t ®éng vÉn ch­a ®em l¹i hiÖu qu¶ cao, tr×nh ®é kü thuËt cßn ch­a ®¹t ®­îc sù hoµn chØnh. NhiÒu mÉu m· ®­îc thiÕt kÕ ch­a hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng, ch­a ®¶m b¶o ®­îc yÕu tè thêi trang trong thiÕt kÕ s¶n phÈm. 2.5. Khã kh¨n do c¬ chÕ qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Bªn c¹nh nh÷ng chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc cho ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ®em l¹i sù thuËn lîi cho ngµnh th× còng cßn kh«ng Ýt nh÷ng chÝnh s¸ch ®em l¹i nhiÒu bÊt cËp, trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n­íc kh«ng ®ång bé, phøc t¹p. Thñ tôc giÊy tê xuÊt nhËp khÈu r­ên rµ, c«ng t¸c kiÓm ho¸ cßn chËm, chi phÝ cao nh­: vËn chuyÓn container, xe t¶i kh«ng cho phÐp vµo giê hµnh chÝnh, ng­îc l¹i kiÓm ®Þnh h¶i quan kh«ng ®­îc phÐp lµm ngoµi giê, khi cÇn c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã c«ng v¨n ®Ò nghÞ. §iÒu nµy c¶n trë xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Ch­¬ng IIINh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch I. Nh÷ng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam. Râ rµng, viÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong tõng thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch cña ViÖt Nam ®ãng mét vai trß kh«ng nhá trong viÖc ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo c¸c thÞ tr­êng nµy. Bªn c¹nh ®ã, ngµnh dÖt may ViÖt Nam cßn cã mét sè nh÷ng thuËn lîi kh¸c n÷a xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ,... vµ nh÷ng ®Æc thï trong ngµnh dÖt may cña ®Êt n­íc vµ còng gãp phÇn vµo viÖc ho¹ch ®Þnh nh÷ng chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may trong t­¬ng lai. 1. VÞ trÝ ®Þa lý ViÖt Nam cã diÖn tÝch ®Êt ®ai 331.689km2 víi h¬n 78 triÖu d©n. VÞ trÝ cña ViÖt Nam rÊt thuËn lîi, nã n»m trªn tuyÕn ®­êng giao l­u hµng h¶i quèc tÕ tõ c¸c n­íc §«ng B¾c ¸ sang c¸c n­íc Nam ¸. Trung §«ng vµ ch©u Phi. Bê biÓn ViÖt Nam cã chiÒu dµi 3260km víi nhiÒu h¶i c¶ng cã mùc n­íc s©u vµ khÝ hËu tèt, ®iÒu nµy cho phÐp tÇu bÌ c¸c n­íc cã thÓ ra vµo an toµn quanh n¨m. ViÖt Nam cßn n»m trªn trôc ®­êng bé vµ ®­êng s¾t tõ ch©u ¢u sang Trung Quèc, qua Campuchia, Th¸i Lan, Pakistan, Ên §é... VÒ vËn t¶i hµng kh«ng, n­íc ta cã s©n bay Quèc tÕ T©n S¬n NhÊt n»m ë vÞ trÝ thuËn lîi c¸ch ®Òu thñ ®« vµ c¸c thµnh phè cña c¸c n­íc trong vïng. MÆc dï trong nh÷ng n¨m qua, nÒn kinh tÕ cña mét vµi quèc gia trong khu vùc bÞ ¶nh h­ëng nÆng nÒ cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝmh tiÒn tÖ, nh­ng ®Õn n¨m 1999 nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc nµy b¾t ®Çu phôc håi vµ trong t­¬ng lai sÏ nhanh chãng æn ®Þnh. 2. Nguån lao ®éng vµ gi¸ nh©n c«ng. §èi víi ngµnh may mÆc thÕ giíi, ngµnh may mÆc Ch©u ¸ nãi chung cã lîi thÕ t­¬ng ®èi vÒ nguån nh©n c«ng dåi dµo vµ møc l­¬ng t­¬ng ®èi thÊp so víi c¸c khu vùc kh¸c. Cã thÓ nãi ®©y còng lµ thÕ m¹nh cña ViÖt Nam, tÝnh ®Õn n¨m 1997, tèc ®é t¨ng d©n sè cña n­íc ta ®· v­ît qu¸ con sè b×nh qu©n tõ 1,8 - 2%/ n¨m. Víi tèc ®é nµy, theo c¸c chuyªn gia th× ®Õn n¨m 2005 cã 87,6 triÖu ng­êi vµ n¨m 2010 ViÖt Nam sÏ ®¹t d©n sè 100 triÖu ng­êi.Ngoµi ra do møc l­¬ng t­¬ng ®èi thÊp nªn gi¸ c«ng may cña ViÖt Nam so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi cßn thÊp. YÕu tè lao ®éng dåi dµo, tiÒn l­¬ng thÊp lµ lîi thÕ c¬ b¶n cña ViÖt Nam ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. 3. Thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Môc tiªu ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc dÖt may ViÖt Nam rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, ngoµi lÜnh vùc may quÇn ¸o xuÊt khÈu, c¸c chñ ®Çu t­ cßn ®Çu t­ vµo nh÷ng lÜnh vùc kh¸c: s¶n xuÊt tói du lÞch, b« l«, vali, tói thÓ thao, d©y kho¸ kÐo, kim m¸y may, giÇy da... víi thêi h¹n ®Çu t­ ng¾n nhÊt lµ 5 n¨m vµ dµi nhÊt lµ 30 n¨m. HiÖn nay ngµnh dÖt may ViÖt Nam cã nhiÒu b­íc ph¸t triÓn, dµnh ®­îc chç ®øng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ ®¹t ®­îc sù tin cËy cña c¸c nhµ ®Çu t­. 4. §æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ Ngµnh may lµ ngµnh cã tû suÊt ®Çu t­ thÊp, nªn ngµnh dÖt may ViÖt Nam hoµn toµn cã kh¶ n¨ng ®Çu t­ míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt, n©ng cao chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng, ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c n­íc trong khu vùc vÒ gi¸ c¶ còng nh­ chÊt l­îng. Thùc tÕ ngµnh dÖt may n­íc ta, tõ 1992 nhÊt lµ sau thêi kú tan r· cña thÞ tr­êng Liªn X« vµ §«ng ¢u, ®· ®Çu t­ hµng triÖu USD ®Ó ®æi míi c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña c¸c n­íc §øc, NhËt, Hµ Lan, Hµn Quèc ®Ó b¾t kÞp tr×nh ®é may tiªn tiÕn. Tõ n¨m 1993 ®Õn nay, mçi n¨m ®Òu cã 18000 m¸y mãc, thiÕt bÞ chuyªn ngµnh may ®­îc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam ®Ó n©ng cao dÇn kh¶ n¨ng dÖt may cña trong n­íc. 5.ChÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ®èi víi ph¸t triÓn ngµnh dÖt may. NhiÒu chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong thêi kú ®æi míi ®· cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc tíi kÕt qu¶ cña ngµnh dÖt may trong nh÷ng n¨m võa qua, cô thÓ nh­ sau: - ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ ®Æc biÖt lµ viÖc níi láng trong quy chÕ th­¬ng m¹i, cho phÐp c¸c doanh nghiÖp vµ tæ chøc kinh doanh còng nh­ c¸c ®Þa ph­¬ng ®­îc quyÒn xuÊt khÈu trùc tiÕp ®· t¹o ra m«i tr­êng s¶n xuÊt vµ kinh doanh thuËn lîi ®èi víi ngµnh dÖt may. - §¹i héi VII vµ §¹i héi VIII cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh viÖc s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ xuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng lÜnh vùc chó träng trong chiÕn l­îc ®Çu t­ nh»m chuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Trong ®ã viÖc thu hót vèn ®Çu t­ sÏ ®­îc thùc hiÖn theo ph­¬ng ch©m “nguån vèn trong n­íc lµ quyÕt ®Þnh, nguån vèn tõ bªn ngoµi lµ quan träng”. Cô thÓ ho¸ chiÕn l­îc ®Çu t­ nµy lµ LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc (®­îc Quèc héi kho¸ IX kú häp thø 5 th«ng qua ngµy 22/6/1994) vµ luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam (ra ®êi vµo th¸ng 12/1987 vµ ®­îc söa ®æi 2 lÇn: lÇn 1 t¹i kú häp thø 2 quèc héi kho¸ IX ngµy 23/12/1993 vµ lÇn 2 t¹i kú häp thø 10, quèc héi kho¸ IX ngµy 12/11/1997) ®­a l¹i cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ngµnh dÖt may nãi riªng nhiÒu c¬ héi thu hót vèn nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Cô thÓ ho¸ ®­êng lèi ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý Doanh nghiÖp Nhµ n­íc (®­îc b¾t ®Çu tõ ®¹i héi VI cña §¶ng) vµ tiÕp theo sau mét lo¹t c¸c quyÕt ®Þnh: QuyÕt ®Þnh 315-H§BT (nay lµ ChÝnh phñ) ngµy 1/9/1991 vÒ s¾p xÕp l¹i Doanh nghiÖp Nhµ n­íc; NghÞ ®Þnh 388-H§BT ban hµnh quy chÕ vÒ thµnh lËp vµ gi¶i thÓ Doanh nghiÖp Nhµ n­íc; QuyÕt ®Þnh 90/TTg vµ 91/TTg ngµy 7/3/1994 vÒ viÖc tiÕp tôc s¾p xÕp Doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ thÝ ®iÓm thµnh lËp tËp ®oµn kinh doanh; chØ thÞ 500/TTg ngµy 25/8/1995 “vÒ viÖc khÈn tr­¬ng tæ chøc, s¾p xÕp l¹i Doanh nghiÖp Nhµ n­íc”; NghÞ ®Þnh sè 55-CP cña ChÝnh phñ ngµy 6/9/1995 ®· phª chuÈn ®iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt nam. §©y lµ mét b­íc quan träng tiÕn tíi viÖc xo¸ bá t×nh tr¹ng manh món, ph©n t¸n cña nghµnh dÖt may lµm t¨ng søc c¹nh tranh cña nghµnh trong viÖc thu hót vèn vµ tiªu thô s¶n phÈm. §¶ng vµ ChÝnh phñ ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch thiÕt thùc trong viÖc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho hµng dÖt may, ®Æc biÖt ®èi víi thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch lµ viÖc lËp l¹i quan hÖ ngo¹i giao víi Mü, ViÖt Nam còng ®· b­íc ®Çu khai th«ng ®­îc thÞ tr­êng nµy vµ hiÖn dang cè g¾ng cã ®­îc “quy chÕ tèi huÖ quèc” nh»m gióp cho hµng dÖt may ViÖt Nam cã sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c quèc gia ASEAN kh¸c vµ Trung Quèc trªn thÞ tr­êng hµng dÖt may cña Mü. Ngoµi ra, nhiÒu chÝch s¸ch th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ ®­îc ban hµnh hoÆc söa ®æi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh míi còng t¸c ®éng tÝch cùc tíi sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may nh­; -LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc (söa ®æi ) ban hµnh theo nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ sè 7/1998/N§-CP ngµy 15/1/1998 ®· x¸c ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt hµng dÖt, may mÆc còng nh­ s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, thay thÕ nhËp khÈu thuéc danh môc c¸c ngµnh nghÒ ®­îc h­ëng ­u ®·i ®Çu t­. -LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi còng cã nh÷ng thay ®æi cã t¸c dông khuyÕn khÝch xuÊt khÈu vµ ®Çu t­ cho ngµnh dÖt may cô thÓ lµ NghÞ ®Þnh ChÝnh phñ sè 10/1998/N§-CP ngµy 23/1/1998 vÒ mét sè biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vµ ®¶m b¶o ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam -NghÞ ®Þnh 02 cña ChÝnh phñ ngµy 26/1/1998 vµ sau ®ã lµ NghÞ ®Þnh sè 57/1998/N§-CP ngµy 31/7/1998 cña ChÝnh phñ vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu, gia c«ng vµ ®¹i lý mua b¸n hµng ho¸ ®èi víi n­íc ngoµi ®Òu ®· cã nh÷ng thay ®æi lín theo h­ãng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu... II. §Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt Nam tõ nay tíi n¨m 2010 Ngµnh dÖt may ViÖt Nam hiÖn ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ngµnh cã lîi thÕ c¹nh tranh trong xuÊt khÈu do ®Çu t­ thÊp, gi¸ nh©n c«ng rÎ vµ ®ang cã thÞ tr­êng ®Ó ph¸t triÓn. MÆt kh¸c ngµnh dÖt may còng lµ ngµnh s¶n xuÊt nhiÒu hµng xuÊt khÈu vµ thu hót nhiÒu lao ®éng §©y lµ c¸c lÜnh vùc ®ang ®­îc nhµ n­íc khuyÕn khÝch ­u tiªn ph¸t triÓn. Víi nh÷ng lîi thÕ trªn, tõ nay tíi n¨m 2010 ngµnh dÖt may ®ang tËp trung chó träng vµ ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng, lÉn chiÒu s©u, trªn c¬ së ph¸t huy néi lùc lµ chÝnh, tranh thñ vèn vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn n­íc ngoµi. PhÊn ®Êu ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 13%/ n¨m víi c¸c môc tiªu lµ h­íng ra xuÊt khÈu ®Ó t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ, ®¶m b¶o c©n ®èi tr¶ nî vµ t¸i xuÊt. Më réng c¸c c¬ së s¶n xuÊt cña ngµnh nh»m tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i vµ gi¸ c¶. Tõng b­íc ®­a ngµnh c«ng nghiÖp dÖt mayViÖt nam trë thµnh ngµnh xuÊt khÈu mòi nhän, gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ, gi¶i quyÕt viÖc lµm, thùc hiÖn ®­êng lèi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Môc tiªu s¶n xuÊt vµ c©n ®èi c¸c nhu cÇu ®Õn n¨m 2010 cña ngµnh dÖt may ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng 6 vµ 7: B¶ng 6: Môc tiªu kÐo sîi vµ dÖt v¶i SP chñ yÕu N¨m 2000 N¨m 2005 N¨m 2010 Tr.m3 TÊn % Tr.m3 TÊn % Tr.m3 TÊn % KÐo sîi c¸c lo¹i 144.000 243.000 343.000 V¶i dÖt thoi 800 120.000 60,8 1.400 210.000 61,7 2.000 300.000 63,8 Kh¨n b«ng 30.000 15,0 41.000 12,1 46.000 9,8 DÖt kim 40.000 20,0 70.000 20,6 940.000 20,0 V¶i kh«ng dÖt 4.000 1,2 10.000 2,1 C¸c s¶n phÈm kh¸c 10.000 5,0 15.000 4,4 20.000 4,3 Nguån: Bé C«ng nghiÖp. B¶ng 7: Môc tiªu vÒ s¶n phÈm vµ xuÊt khÈu ChØ tiªu 2000 2005 2010 * Hµng may xuÊt khÈu (Tr.s¶n phÈm) 490 670 810 Trong ®ã: - S¶n phÈm may quy ®æi s¬ mi chuÈn 400 550 750 - S¶n phÈm dÖt kim 90 120 160 * Hµng may mÆc néi ®Þa (Tr.s¶n phÈm) 210 270 540 Trong ®ã - S¶n phÈm may quy ®æi s¬ mi chuÈn 190 240 500 - S¶n phÈm dÖt kim 20 30 40 * Kim ng¹ch xuÊt khÈu (Tr.USD) 2.000 3.000 4.000 Trong ®ã - Hµng may 16.000 22.000 30.000 - Hµng dÖt 400 800 1.000 Nguån: Bé C«ng nghiÖp * §Þnh h­íng ph¸t triÓn theo vïng vµ l·nh thæ VÒ dÖt: - Vïng 1: Vïng §ång b»ng Nam bé vµ §ång b»ng s«ng Cöu Long. TËp trung vµo c¸c tØnh thµnh sau: thµnh phè Hå ChÝ Minh, c¸c tØnh §ång Nai, An Giang, B×nh D­¬ng, §ång Th¸p, T©y Ninh, Long An, lÊy thµnh phè Hå ChÝ Minh lµm trung t©m. Dù kiÕn s¶n l­îng dÖt chiÕm 40 - 50% toµn ngµnh - Vïng 2: Vïng ®ång b»ng s«ng Hång vµ mét sè tØnh phô cËn gåm: Hµ Néi, c¸c tØnh Hµ T©y, H¶i D­¬ng, H­ng Yªn, H¶i Phßng, Th¸i B×nh, Nam §Þnh, Hµ Nam, Phó Thä, Phó Yªn, NghÖ An lÊy Hµ Néi lµm trung t©m. Dù kiÕn s¶n l­îng dÖt chiÕm 30 - 40% toµn ngµnh. - Vïng 3: Vïng Duyªn h¶i miÒn Trung vµ mét sè tØnh khu 4 cò gåm: thµnh phè §µ N½ng, c¸c tØnh Qu¶ng Nam, Kh¸nh Hoµ, Thõa Thiªn-HuÕ lÊy thµnh phè §µ N½ng lµm trung t©m. Dù kiÕn s¶n l­îng dÖt chiÕm 10% toµn ngµnh. VÒ may: TËp trung t¹i c¸c thµnh phè lín nh­ thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, Nha Trang, §µ N½ng, c¸c tØnh trë thµnh vÖ tinh cña c¸c thµnh phè lín. *§Þnh h­íng cho ®Çu t­ c«ng nghÖ: KÕt hîp hµi hoµ gi÷a ®Çu t­ chiÒu s©u, c¶i t¹o, më réng vµ ®Çu t­ míi. Nhanh chãng thay thÕ nh÷ng thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ l¹c hËu, n©ng cÊp c¸c thiÕt bÞ cßn cã kh¶ n¨ng khai th¸c, bæ xung thiÕt bÞ míi ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. *§Þnh h­íng cho thÞ tr­êng tiªu thô: Duy tr×, cñng cè vµ ph¸t triÓn quan hÖ ngo¹i th­¬ng víi c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng, th©m nhËp vµ t¹o ®µ ph¸t triÓn vµo c¸c thÞ tr­êng cã tiÒm n¨ng vµ thÞ tr­êng khu vùc. Tõng b­íc héi nhËp thÞ tr­êng kinh tÕ khu vùc AFTA vµ thÞ tr­êng kinh tÕ thÕ giíi WTO §èi víi thÞ tr­êng trong n­íc, ®¸p øng nhu cÇu c¸c mÆt hµng dÖt, may víi chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh h¹, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng, ®¸p øng thÞ hiÕu vµ phï hîp víi tói tiÒn cña mäi tÇng líp nh©n d©n. *§Þnh h­íng vÒ ph¸t triÓn nguyªn liÖu: Ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu b«ng vµ t¬ t»m ®Ó chñ ®éng vÒ nguyªn liÖu dÖt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ thu hÑp nhËp khÈu nguyªn liÖu. *§Þnh h­íng vÒ ®µo t¹o c¸n bé, c«ng nh©n kü thuËt: Ph¸t triÓn h×nh thøc vµ cÊp ®µo t¹o ®Ó t¨ng sè l­îng c¸n bé, c«ng nh©n kü thuËt. III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch. 1. Mét sè gi¶i ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp. 1.1. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh s¶n phÈm may mÆc xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh lµ vÊn ®Ò c¸c Doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó träng. S¶n phÈm cã søc c¹nh tranh lµ ph¶i ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ chÊt l­îng, gi¸,... vµ cã kh¶ n¨ng thu hót ®­îc kh¸ch hµng ®Æt hµng vµ tiªu thô m¹nh trªn thÞ tr­êng. §Ó t¹o cho s¶n phÈm cã n¨ng lùc c¹nh tranh ®ßi hái rÊt nhiÒu yÕu tè cã liªn quan, ®Æc biÖt ngµy nay trong ®iÒu kiÖn héi nhËp cña nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi th× viÖc theo ®uæi tiªu chuÈn ISO 9000 lµ cÇn thiÕt. Bé C«ng nghiÖp cho biÕt, hiÖn nay (®Çu n¨m 2000) cã 17 c«ng ty trong ngµnh c«ng nghiÖp ®ang nç lùc thùc hiÖn viÖc ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9000 víi sù t­ vÊn cña c¸c chuyªn gia trong vµ ngoµi n­íc. Trong ®ã cã mét sè c«ng ty: May 10, May Th¨ng Long, May ViÖt TiÕn, DÖt Hµ Néi... §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu nµy th× c¸c Doanh nghiÖp cÇn ph¶i: - §æi míi m¸y mãc, thiÕt bÞ, n©ng cao tay nghÒ ng­êi lao ®éng C¸c Doanh nghiÖp nªn ®ång bé ho¸ c¸c chñng lo¹i m¸y mãc, l¾p ®Æt thªm sè m¸y chuyªn dïng hiÖn ®¹i nh»m hç trî cho s¶n xuÊt. Th­êng xuyªn ph¸t ®éng c¸c phong trµo thi ®ua tay nghÒ. Tæ chøc ®µo t¹o, t­ vÊn vµ hç trî cho ng­êi lao ®éng. T¨ng c­êng h¬n n÷a chÊt l­îng lao ®éng, gi¶m bít l­îng lao ®éng kh«ng cÇn thiÕt. X©y dùng ®­îc ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn kü thuËt ®ñ m¹nh am hiÓu c«ng nghÖ vµ cã tr¸ch nhiÖm cao. - Chó träng kh©u ®Þnh møc, ®æi míi s¶n phÈm: CÇn hoµn thiÖn c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®Ó lµm c¬ së x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng hîp lý vµ thóc ®Èy ®­îc viÖc t¨ng kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm nguyªn liÖu phô. - KiÓm tra chÆt chÏ chÊt l­îng nguyªn liÖu phô, t¹o b¹n hµng cung cÊp nguyªn phô liÖu æn ®Þnh, ®óng thêi h¹n, b¶o qu¶n tèt nguyªn phô liÖu, tr¸nh xuèng phÈm cÊp. CÇn l­u ý r»ng nguyªn liÖu sîi v¶i lµ nh÷ng hµng ho¸ hót Èm dÔ h­ háng. - Tu©n thñ nghiªm ngÆt yªu cÇu cña bªn ®Æt hµng vÒ nguyªn phô liÖu, c«ng nghÖ, quy tr×nh s¶n xuÊt theo ®óng mÉu hµng vµ tµi liÖu kü thuËt bªn ®Æt hµng cung cÊp vÒ m· hµng, quy c¸ch kü thuËt, nh·n m¸c, ®ãng gãi bao b×. - Tu©n thñ ®óng quy tr×nh kiÓm tra chÊt l­îng tr­íc khi xuÊt khÈu. - §Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu, gi÷ uy tÝn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, mét hÖ thèng kiÓm tra chÊt l­îng b¾t buéc lµ mét biÖn ph¸p cÇn thiÕt. - Trong t­¬ng lai cÇn phÊn ®Êu xuÊt khÈu theo ®iÒu kiÖn CIF, chñ ®éng trong thuª tÇu, vËn chuyÓn vµ b¶o hiÓm tr¸nh rñi ro tæn thÊt vµ suy gi¶m chÊt l­îng thµnh phÈm. - §¶m b¶o yªu cÇu vÒ giao hµng. Giao hµng ®óng h¹n lµ yªu cÇu rÊt quan träng víi s¶n phÈm dÖt may do yÕu tè thêi vô vµ phï hîp thêi trang lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh vÒ tÝnh c¹nh tranh cña nhãm hµng nµy. 1.2. X©y dùng ph­¬ng ¸n vµ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. Ngµy nay c¸c Doanh nghiÖp ViÖt Nam cã quan hÖ bu«n b¸n víi nhiÒu b¹n hµng víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. ChÝnh do sù phøc t¹p vµ tiÒm Èn c¸c yÕu tè rñi ro cña m«i tr­êng kinh doanh ë c¸c thÞ tr­êng nµy cho nªn ®iÒu ®Æc biÖt ®èi víi Doanh nghiÖp lµ x©y dùng mét ph­¬ng ¸n kinh doanh. Tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh còng cã mét vai trß to lín cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Do ®Æc thï cña c¸c Doanh nghiÖp dÖt may phÇn lín lµ c¸c Doanh nghiÖp võa vµ nhá, tæ chøc s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ cao nh­ng cã thÓ gÆp khã kh¨n trong t×m kiÕm thÞ tr­êng vµ giao dÞch xuÊt khÈu. Gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò nµy cã thÓ lµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt liªn kÕt däc theo kiÓu vÖ tinh: Mét c«ng ty mÑ víi nhiÒu c«ng ty vÖ tinh cïng s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm. H×nh thøc tæ chøc nµy còng cã thÓ lµ gi¶i ph¸p cho v­íng m¾c hiÖn nay cña c¸c Doanh nghiÖp nhá. C«ng ty mÑ sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm ®Æt hµng vµ cung øng nguyªn phô liÖu cho c¸c c«ng ty con, sau ®ã thu gom vµ xuÊt khÈu d­íi nh·n hiÖu cña mét c«ng ty lín, ®¶m b¶o vÒ thÞ tr­êng tiªu thô æn ®Þnh. 1.3. T¨ng c­êng t×m hiÓu thÞ tr­êng, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc xóc tiÕn khÈu khÈu. Marketing thÞ tr­êng ®Æc biÖt quan träng ®èi víi s¶n phÈm dÖt may do ®Æc ®iÓm cña nhãm hµng nµy lµ yªu cÇu cao vÒ sù phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn xuÊt khÈu, truyÒn thèng v¨n ho¸, xu h­íng thêi trang... Nã cßn ®ãng vai trß quan träng h¬n n÷a trong c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch lu«n ®ßi hái sù nh¹y bÐn, kÞp thêi cña c¸c nhµ xuÊt khÈu. §· cã nhiÒu Doanh nghiÖp quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy nh­ng c¸c ho¹t ®éng t×m hiÓu thÞ tr­êng th­êng v­ît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c¸c Doanh nghiÖp, nhÊt lµ c¸c Doanh nghiÖp võa vµ nhá nh­ hÇu hÕt c¸c Doanh nghiÖp may. Ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh­ tæ chøc c¸c ®oµn ®i kh¶o s¸t thÞ tr­êng, tæ chøc giíi thiÖu s¶n phÈm ViÖt Nam ë n­íc ngoµi qua c¸c héi chî, triÓn l·m... cho c¸c Doanh nghiÖp lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Mét kinh nghiÖm cña c¸c Doanh nghiÖp võa vµ nhá cña Trung Quèc hay Th¸i Lan lµ cö nh©n viªn tiÕp thÞ mang s¶n phÈm mÉu ®i chµo hµng trùc tiÕp víi c¸c C«ng ty nhËp khÈu hµng dÖt may. §Ó cã b­íc ®i nµy cÇn cã sù chuÈn bÞ kü l­ìng, t×m hiÓu kü vÒ hÖ thèng ph©n phèi ë c¸c n­íc nhËp khÈu th«ng qua c¸c phßng th­¬ng m¹i, c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i vµ mét ®éi ngò nh©n viªn tiÕp thÞ giÇu kinh nghiÖm. Ph­¬ng ph¸p tiÕp thÞ thø 2 còng ®­îc nhiÒu Doanh nghiÖp sö dông lµ thuª nh©n viªn tiÕp thÞ cña c¸c thÞ tr­êng nhËp khÈu d­íi h×nh thøc tr¶ hoa hång theo hîp ®ång hä ký ®­îc. Thµnh lËp trung t©m th«ng tin ngµnh dÖt may víi c¸c chøc n¨ng: thu thËp, ph©n tÝch th«ng tin cho c¸c Doanh nghiÖp thµnh viªn vÒ xu thÕ míi, kiÓu d¸ng, chÊt liÖu v¶i, thêi trang, t­ liÖu kü thuËt míi vµ dù b¸o t×nh h×nh thÞ tr­êng thÕ giíi. Tæ chøc héi th¶o ®Þnh kú, xuÊt b¶n c¸c Ên phÈm chuyªn m«n vµ c¸c dÞch vô t­ vÊn kh¸c. 1.4. N©ng cao hiÖu qu¶ gia c«ng xuÊt khÈu, tõng b­íc t¹o tiÒn ®Ò ®Ó chuyÓn sang xuÊt khÈu trùc tiÕp. CÇn kh¼ng ®Þnh r»ng trong vµi n¨m tíi, ViÖt Nam vÉn gia c«ng hµng may xuÊt khÈu lµ chñ yÕu, mét mÆt xuÊt ph¸t tõ xu h­íng chuyÓn dÞch s¶n xuÊt tÊt yÕu cña ngµnh dÖt may thÕ giíi, mÆt kh¸c do ngµnh dÖt may ViÖt Nam ch­a ®ñ “néi lùc” ®Ó xuÊt khÈu trùc tiÕp. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi kh©u tiÕp thÞ, cung cÊp nguyªn liÖu, thiÕt kÕ... vµ ®Æc biÖt lµ phèi hîp c¸c c«ng ®o¹n nµy ®Ó cho ra ®êi mét s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam cßn yÕu kÐm th× gia c«ng vÉn lµ biÖn ph¸p cÇn thiÕt vµ hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc võa qua ®· lµm gi¶m lîi thÕ t­¬ng ®èi cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam vÒ gi¸ gia c«ng rÎ vµ theo dù tÝnh, lîi thÕ nµy chØ ®­îc kh«i phôc sau n¨m 2000 - 2001. V× vËy, ®Ó gi÷ ®­îc b¹n hµng, thÞ tr­êng... c¸c doanh nghiÖp dÖt may cÇn cã biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng, gi¶m gi¸ thµnh, tiÕt kiÖm chi phÝ nh»m duy tr× søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Gia c«ng lµ b­íc ®i quan träng ®Ó t¹o lËp uy tÝn cña s¶n phÈm ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi b»ng nh÷ng ­u thÕ riªng biÖt, gi¸ rÎ, chÊt l­îng tèt, giao hµng ®óng thêi h¹n. §ång thêi, th«ng qua gia c«ng xuÊt khÈu ®Ó häc hái kinh nghiÖm, tiÕp thu c«ng nghÖ cña c¸c n­íc kh¸c vµ tÝch luü ®æi míi trang thiÕt bÞ, t¹o c¬ së vËt chÊt ®Ó chuyÓn dÇn sang xuÊt khÈu trùc tiÕp. 1.5. Thu hót vèn ®Çu t­ vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn Th¸ch thøc ®èi víi ngµnh dÖt may n­íc ta trong t­¬ng lai lµ kh«ng nhá. ChiÕn l­îc ®Çu t­ ®óng ®¾n, cã hiÖu qu¶ lµ cÇn thiÕt, mét lµ theo h­íng ®Çu t­ thªm thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®ñ søc c¹nh tranh. Hai lµ, t¨ng c­êng ®Çu t­ chiÒu s©u, chØ gi÷ l¹i nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng cã kh¶ n¨ng hoµ nhËp. §Ó t¹o nguån vèn vµ t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t­ cÇn: - T¨ng c­êng vèn tù cã, gi¶m chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn vµ ®Çu t­ ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ nh»m n©ng cao h¬n n÷a n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng nguån vèn l­u ®éng. - Huy ®éng nguån vèn tõ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Doanh nghiÖp víi l·i suÊt hîp lý. - Thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, tranh thñ c¸c nguån vèn hç trî. Thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc may vÉn cÇn thiÕt nÕu nh­ chóng ta muèn cã mét ngµnh c«ng nghiÖp may thùc sù h­íng tíi xuÊt khÈu. C¸c s¶n phÈm may cña c¸c Doanh nghiÖp nµy víi c¸c ­u thÕ vÒ c«ng nghÖ, nguyªn liÖu, mÉu m· sÏ më ®­êng cho s¶n phÈm may víi nh·n hiÖu hµng ho¸ cña ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Tuy nhiªn, nªn tËp trung ®Çu t­ vµo c¸c mÆt hµng míi, phøc t¹p mµ c¸c Doanh nghiÖp hiÖn cã ch­a s¶n xuÊt ®­îc. C¸c doanh nghiÖp trong n­íc tù t×m kiÕm thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch. Thu hót sù trî gióp cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, c¸c tæ chøc m«i tr­êng thÕ giíi cho “s¶n phÈm c«ng nghiÖp xanh vµ s¹ch”. HiÖn nay c¸c Doanh nghiÖp dÖt ®ang rÊt khã kh¨n trong viÖc t×m nguån vèn ®Ó thay ®æi c«ng nghÖ dÖt - nhuém theo c¸c quy ®Þnh ISO 9000 vµ ISO 14000. Tranh thñ sù gióp ®ì cña c¸c tæ chøc vµ c¸c n­íc quan t©m nhiÒu ®Õn vÊn ®Ò nµy nh­ Hµ Lan, §øc, Canada, Niudil©n... mµ c¸c n­íc xuÊt khÈu s¶n phÈm dÖt trong khu vùc nh­ Ên §é, NªPan ®· ¸p dông cã thÓ lµ mét kinh nghiÖm tèt cho ViÖt Nam. 2. Mét sè gi¶i ph¸p tõ phÝa nhµ n­íc 2.1. C¶i tiÕn thñ tôc xuÊt nhËp khÈu CÇn ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc nhËp nguyªn phô liÖu, nhËp hµng mÉu, nhËp b¶n vÏ ®Ó thùc hiÖn c¸c hîp ®ång gia c«ng xuÊt khÈu hiÖn vÉn cßn r­êm rµ, mÊt nhiÒu thêi gian g©y nhiÒu khã kh¨n cho Doanh nghiÖp ®Æc biÖt c¸c hîp ®ång gia c«ng xuÊt khÈu cã thêi h¹n ng¾n. §¬n gi¶n thñ tôc hoµn thuÕ nhËp khÈu vµ x©y dùng møc thuÕ chi tiÕt cho c¸c lo¹i nguyªn liÖu nhËp khÈu. T×nh tr¹ng mét lo¹i nguyªn liÖu nh­ng cã c¸c th«ng sè kü thuËt kh¸c nhau víi ®Þnh møc tiªu hao còng nh­ chøc n¨ng kh¸c nhau vÉn ®­îc ¸p dông cïng mét møc thuÕ nh­ hiÖn nay ®em l¹i nhiÒu thiÖt h¹i cho Doanh nghiÖp, trong ®ã cã doanh nghiÖp may xuÊt khÈu. C¶i tiÕn thñ tôc hoµn thuÕ cho c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng nguyªn phô liÖu cho c¸c Doanh nghiÖp kh¸c may xuÊt khÈu. §ång thêi tÝnh phÇn xuÊt khÈu t¹i chç nµy vµo tû lÖ s¶n phÈm xuÊt khÈu quy ®Þnh t¹i giÊy phÐp ®Çu t­, gi¶m khã kh¨n cña Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong viÖc thùc hiÖn quy ®Þnh nµy, ®Æc biÖt lµ nh÷ng n¨m ®Çu tiªn s¶n xuÊt ch­a æn ®Þnh. Cho phÐp Doanh nghiÖp xuÊt khÈu nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi nguyªn liÖu ®Çu t­ vµo sau khi xuÊt khÈu, thay v× ph¶i nép ngay sau khi hµng vÒ. 2.2. ChÝnh s¸ch ­u ®·i khuyÕn khÝch c¸c Doanh nghiÖp may. - Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i, khuyÕn khÝch c¸c Doanh nghiÖp may më réng thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch. - Nhµ n­íc hç trî t­ vÊn cho c¸c Doanh nghiÖp víi l·i suÊt ­u ®·i, thñ tôc vay ®¬n gi¶n, gän nhÑ, ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. - Gi¶m hoÆc miÔn thuÕ cho c¸c Doanh nghiÖp xuÊt khÈu víi tû träng lín. - §Ó t¨ng dÇn tû träng xuÊt khÈu trùc tiÕp, nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch sö dông nguyªn phô liÖu s¶n xuÊt trong n­íc. - Thµnh lËp c¸c trung t©m t­ vÊn ®¹i diÖn th­¬ng m¹i tiÕp thÞ cho ngµnh may. C¸c trung t©m nµy cã nhiÖm vô th«ng tin, n¾m b¾t kÞp thêi c¸c thay ®æi vÒ gi¸ c¶, tû gi¸, quy ®Þnh h¶i quan, nh÷ng chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i ®Çu t­ cña n­íc nhËp khÈu. §ång thêi, tiÕp thÞ tèt h¬n b»ng c¸ch giíi thiÖu s¶n phÈm ViÖt Nam. T×m hiÓu yªu cÇu mÆt hµng cña c¸c n­íc nhËp khÈu, t×m hiÓu xu h­íng thêi trang, cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ mÉu mèt cã nh­ vËy, c¸c mÉu chµo hµng sÏ phong phó vµ s¸t nhu cÇu thÞ tr­êng. T×m hiÓu vµ tiÕp cËn víi hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm dÖt may cña tõng n­íc vµ gióp Doanh nghiÖp tiÕp cËn víi nh÷ng nhµ nhËp khÈu trùc tiÕp. C¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i cÇn xóc tiÕn h¬n n÷a viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi, ®Æc biÖt c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc tham gia triÓn l·m héi chî. Khi ®­a s¶n phÈm sang giíi thiÖu t¹i c¸c héi chî triÓn l·m, c¸c Doanh nghiÖp cÇn cã s½n danh môc c¸c ®èi t¸c ®· ®­îc nghiªn cøu, chän läc tõ tr­íc ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm, ký kÕt hîp ®ång. - Hç trî cho ngµnh thêi trang, thiÕt kÕ, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn ngµnh may trë thµnh ngµnh kinh tÕ kü thuËt hoµn chØnh. 2.3. §Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh dÖt, cã sù c©n ®èi gi÷a ngµnh dÖt vµ may. §Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ cho ngµnh dÖt lµ mét ®ßi hái cÊp b¸ch kh«ng chØ cã ý nghÜa vÒ mÆt kinh tÕ mµ c¶ vÒ mÆt chÝnh trÞ, x· héi. Nhµ n­íc cÇn dµnh cho ngµnh dÖt mét phÇn vèn nhÊt ®Þnh kÓ c¶ vèn ng©n s¸ch cÊp vµ vèn vay víi l·i suÊt ­u ®·i. Ngµnh dÖt trong n­íc hiÖn nay vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu nguyªn phô liÖu cho ngµnh may. C¸c doanh nghiÖp may hÇu nh­ ph¶i nhËp khÈu ®Æc biÖt víi c¸c mÆt hµng cao cÊp, mÆt hµng cã chÊt l­îng cao. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch thùc sù khuyÕn khÝch c¸c Doanh nghiÖp sö dông nguyªn phô liÖu trong n­íc, nh÷ng khã kh¨n nµy ®· c¶n trë mét phÇn tíi sù ph¸t triÓn cña ngµnh may. ChÝnh v× vËy ngµnh dÖt may cÇn ph¶i cã sù ®Çu t­, ph¸t triÓn m¹nh cô thÓ nh­ sau: - Cã quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh dÖt may trong ®ã ®¶m b¶o sù c©n ®èi gi÷a 2 ngµnh. - Cã quy ho¹ch s¾p xÕp l¹i ngµnh dÖt ®Ó cã thÓ phèi hîp ph¸t huy n¨ng lùc hiÖn cã. - Cã chÝnh s¸ch thùc sù khuyÕn khÝch c¸c Doanh nghiÖp may sö dông nguån nguyªn phô liÖu trong n­íc. KÕt luËn §Èy m¹nh xuÊt khÈu lµ môc tiªu quan träng cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. §iÒu nµy ®· ®­îc §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII §¶ng céng s¶n ViÖt nam kh¼ng ®Þnh, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®é cao, lµ tiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam míi b­íc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn, do ®ã muèn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu th× cÇn ph¶i cã sù nç lùc h¬n n÷a cña Nhµ n­íc còng nh­ cña c¸c doanh nghiÖp trong viÖc më réng thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ nhãm thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch trong t­¬ng lai. §Èy m¹nh xuÊt khÈu còng gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ®Êt n­íc. Trong thêi gian thùc tËp , t×m hiÓu vµ tham kh¶o ý kiÕn cña thÇy c«, b¹n bÌ em ®· quyÕt ®Þnh t×m hiÓu vÒ: “Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch”. Do tr×nh ®é hiÓu biÕt cã h¹n, l¹i do ch­a cã kinh nghiÖm nªn b¶n luËn v¨n ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em mong muèn nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u cña thÇy c«, ban l·nh ®¹o vµ t©p thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn Viªn Ngiªn cøu chÝnh s¸ch vµ chiÕn l­îc c«ng ngiÖp, Bé C«ng nghiÖp ®Ó b¶n luËn v¨n cã c¬ héi ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Cuèi cïng, mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o vµ ®Æc biÖt lµ Th¹c sÜ Ng« ThÞ TuyÕt Mai, ban l·nh ®¹o cïng tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn cña ViÖn ®· gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Ng­êi viÕt SV: Ph¹m C«ng Ng÷ Tµi liÖu tham kh¶o GS. PTS. T« Xu©n D©n (chñ biªn): Gi¸o tr×nh Kinh tÕ häc Quèc tÕ – NXB Thèng kª, 1998 §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII. GS. PTS. Vò H÷u Töu (chñ biªn): Gi¸o tr×nh kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng, NXB Ngo¹i th­¬ng, 1996. PTS. §ç §øc B×nh: Gi¸o tr×nh Kinh doanh Quèc tÕ – NXB Gi¸o dôc, 1997. GS. §inh Xu©n Tr×nh: Thanh to¸n Quèc tÕ trong ngo¹i th­¬ng, NXB Ngo¹i th­¬ng, 1996. Hå s¬ c¸c mÆt hµng chñ yÕu cña ViÖt Nam - Nhãm hµng dÖt may, 1999. B¸o c«ng nghiÖp sè ra th­êng kú. T¹p chÝ DÖt may sè ra th­êng kú. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt nam c¸c sè: 35, 67, 83, 97, 103 n¨m 1998. 10. B¸o th­¬ng nghiÖp vµ thÞ tr­êng c¸c sè: 3, 12 n¨m 1999. B¸o ngo¹i th­¬ng c¸c sè: 22, 24 n¨m 1999 Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam & thÕ giíi 1998-1999; 1999-2000 Môc lôc Lêi nãi ®Çu 2 ch­¬ng I: nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu 4 I./ kh¸i niÖm, vai trß vµ c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu. 4 1./ Kh¸i niÖm. 4 2./ Vai trß. 4 3./ C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu. 7 3.1. XuÊt khÈu trùc tiÕp. 7 3.2. XuÊt khÈu uû th¸c. 7 3.3. Bu«n b¸n ®èi l­u. 8 3.4. Giao dÞch qua trung gian. 8 3.5. Gia c«ng quèc tÕ. 9 3.6. T¸i xuÊt khÈu. 10 II./ néi dung cña ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu. 10 1./ Nghiªn cøu thÞ tr­êng. 10 1.1. L­a chän mÆt hµng xuÊt khÈu. 10 1.2. Lùa chän thÞ tr­êng xuÊt khÈu. 10 1.3. Lùa chän b¹n hµng. 11 1.4. Lùa chän ph­¬ng thøc giao dÞch. 11 2./ §µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång. 11 3./ Thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu, giao hµng vµ thanh to¸n. 13 III. / c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 16 1. YÕu tè chÝnh trÞ. 16 2. YÕu tè kinh tÕ . 17 3. YÕu tè luËt ph¸p. 17 4. YÕu tè c¹nh tranh. 18 5. YÕu tè v¨n ho¸. 19 IV./ §Æc ®iÓm riªng cña s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng  dÖt may trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. 20 1./ §Æc ®iÓm vÒ s¶n xuÊt. 20 2./ §Æc ®iÓm trong bu«n b¸n. 21 ch­¬ng II: thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch trong thêi gian qua 23 i./ t×nh h×nh s¶n xuÊt hµng dÖt may cña ViÖt Nam trong thêi gian qua. 23 1. N¨ng lùc s¶n xuÊt hµng dÖt may. 23 2. Thùc tr¹ng s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may. 28 2.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt mét vµi s¶n phÈm chñ yÕu. 28 2.2. C¬ cÊu s¶n phÈm. 30 II. T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch. 31 1. T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may nãi chung. 31 2. T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch thêi gian qua. 33 2.1. Tû träng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch cña hµng dÖt may 33 2.2. Mét sè thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch chñ yÕu cña hµng dÖt may ViÖt Nam. 36 III. §¸nh gi¸ chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch. 52 1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®ù¬c. 52 2. Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc hiÖn nay . 53 Ch­¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch 56 I. Nh÷ng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt Nam 56 1. VÞ trÝ ®Þa lý 56 2. Nguån lao ®éng vµ gi¸ nh©n c«ng 57 3. Thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. 57 4. §æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ 57 5.ChÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ®èi víi ph¸t triÓn nghµnh dÖt may 58 II. §Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt Nam tõ nay tíi n¨m 2010 60 III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu hµngdÖt may ViÖt Nam vµo c¸c thÞ tr­êng phi h¹n ng¹ch. 63 1. Mét sè gi¶i ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp 63 1.1. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh s¶n phÈm may mÆc xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. 63 1.2. X©y dùng ph­¬ng ¸n vµ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. 65 1.3. T¨ng c­êng t×m hiÓu thÞ tr­êng, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tæ chøc xóc tiÕn xuÊt khÈu. 66 1.4. N©ng cao hiÖu qu¶ gia c«ng xuÊt khÈu, tõng b­íc t¹o tiÒn ®Ò ®Ó chuyÓn sang xuÊt khÈu trùc tiÕp. 67 1.5. Thu hót vèn ®Çu t­ vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn 67 2. Mét sè gi¶i ph¸p tõ phÝa nhµ n­íc 69 2.1. C¶i tiÕn thñ tôc xuÊt nhËp khÈu 69 2.2. ChÝnh s¸ch ­u ®·i khuyÕn khÝch 69c¸c Doanh nghiÖp may. 2.3. §Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh dÖt, cã sù c©n ®èi gi÷a ngµnh dÖt vµ may. 70 KÕt luËn 72 Tµi liÖu tham kh¶o 73