Đề tài Một số giải pháp góp phần phát triển khu công nghiệp, khu chế xuất ở Việt Nam hiện nay

Lêi nãi ®Çu ë ViÖt Nam hiÖn nay khu c«ng nghiÖp (KCN), khu chÕ xuÊt (KCX) ®· trë thµnh nh÷ng thùc thÓ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong nÒn kinh tÕ. KCN, KCX gãp phÇn t¨ng s¶n l­îng c«ng nghiÖp, t¨ng xuÊt khÈu, gi¶m thÊt nghiÖp, t¨ng thu nhËp ng­êi d©n h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý h¬n. §Ó t×m hiÓu râ h¬n tõ ®ã rót ra nh÷ng gi¶i ph¸p th× viÖc nghiªn cøu t×nh h×nh ph¸t triÓn KCN, KCX lµ ®iÒu cÇn thiÕt. Môc ®Ých cña ®Ò tµi nµy lµ nh»m xem xÐt t×nh h×nh thùc tÕ trong c¸c KCN, KCX cña ViÖt Nam thêi gian qua (tÝnh ®Õn th¸ng 9 n¨m 1999) tõ ®ã ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX ë n­íc ta. Néi dung cña ®Ò tµi gåm 3 phÇn: PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ KCN, KCX PhÇn II: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn KCN, KCX ë ViÖt Nam PhÇn III: Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m ph¸t triÓn KCN, KCX ë ViÖt Nam. Trong ®Ò tµi nµy còng xem xÐt kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trong viÖc ph¸t triÓn KCN, KCX nh­ Th¸i Lan vµ §µi Loan. §©y lµ vÊn ®Ò bøc xóc vµ mang tÇm vÜ m«, v× vËy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt rÊt mong cã sù gãp ý cña c¸c b¹n vµ c¸c thÇy c« gi¸o. §Ó hoµn thµnh §Ò ¸n nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n kinh tÕ vµ kinh doanh quèc tÕ tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n vµ ®Æc biÖt lµ Th¹c sü NguyÔn Anh Minh, ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. phÇn I nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ KCN, KCX 1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña KCN, KCX 1.1. Khu c«ng nghiÖp * Kh¸i niÖm KCN: Khu c«ng nghiÖp (KCN - Industrial Zone) cßn gäi lµ khu c«ng nghiÖp tËp chung lµ khu chuyªn s¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp vµ c¸c dÞch vô phôc vô cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®­îc ChÝnh phñ n­íc së t¹i thµnh lËp hoÆc cho phÐp thµnh lËp. Trong c¸c KCN cã c¸c doanh nghiÖp KCN ho¹t ®éng ®ã lµ nh÷ng doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng trong KCN. * §Æc ®iÓm KCN: Mçi n­íc kh¸c nhau cã c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn KCN kh¸c nhau. C¨n cø vµo qui chÕ vÒ KCN ta cã thÓ rót ra c¸c ®Æc ®iÓm chung cho mét KCN ®iÓn h×nh: - KCN cã ranh giíi ®Þa lý x¸c ®Þnh, chuyÓn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, trong KCN kh«ng cã d©n c­ sinh sèng, KCN trªn l·nh thæ n­íc nµo th× do ChÝnh phñ n­íc ®ã thµnh lËp hoÆc cho phÐp thµnh lËp (t¹m gäi lµ ChÝnh phñ n­íc së t¹i). - Trong KCN cã c¸c doanh nghiÖp KCN ho¹t ®éng lµ doanh nghiÖp cña n­íc së t¹i, doanh nghiÖp n­íc ngoµi hoÆc doanh nghiÖp KCX. - Trong KCN th«ng th­êng c¸c doanh nghiÖp ®­îc ®Çu t­ trong c¸c lÜnh vùc sau: + X©y dùng vµ kinh doanh c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng. + S¶n xuÊt, gia c«ng, l¾p r¸p c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp ®Ó xuÊt khÈu hoÆc tiªu thô trong thÞ tr­êng n­íc ®ã. + Thùc hiÖn c¸c dÞch vô hç trî s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. - Doanh nghiÖp KCN cã nh÷ng quyÒn chÝnh sau: + Thuª ®Êt trong KCN ®Ó x©y dùng nhµ x­ëng vµ c«ng tr×nh kiÕn tróc phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh. + Sö dông cã tr¶ tiÒn c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng, c¸c tiÖn nghi diÖn tÝch c«ng céng vµ c¸c dÞch vô kh¸c trong KCN. + Tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, xuÊt nhËp khÈu phï hîp víi giÊy phÐp vµ ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp. + Thuª ph­¬ng tiÖn vËn t¶i vµ c¸c dÞch vô kh¸c ë ngoµi KCN. - Doanh nghiÖp KCN cã nh÷ng nghÜa vô chÝnh sau: + Tu©n thñ ph¸p luËt n­íc së t¹i, qui chÕ ®iÒu lÖ cña KCN. + §¨ng ký víi ban qu¶n lý KCN vÒ sè l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu hoÆc tiªu thô t¹i thÞ tr­êng n­íc së t¹i. + Thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tµi chÝnh víi Nhµ n­íc së t¹i. + Thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh vÒ an toµn lao ®éng vÖ sinh m«i tr­êng, kÕ to¸n vµ an ninh trËt tù phï hîp víi qui ®Þnh cña KCN. - ChÝnh phñ n­íc së t¹i lu«n mong muèn vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp KCN x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng trong KCN. 1.2. Khu chÕ xuÊt: * Kh¸i niÖm khu chÕ xuÊt: Khu chÕ xuÊt cã nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau víi c¸c ®Þnh nghÜa kh¸c nhau. KCX ngµy nay lµ sù hoµn thiÖn cña c¶ng tù do vµ khu vùc mËu dÞch tù do. Theo tæ chøc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Liªn hiÖp quèc (UNIDO); KCX lµ mét khu vùc t­¬ng ®èi nhá, ph©n c¸ch vÒ ®Þa lý trong mét quèc gia nh»m thu hót c¸c xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi h­íng vÒ xuÊt khÈu b»ng c¸ch cung cÊp cho c¸c xÝ nghiÖp nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ ®Çu t­ vµ mËu dÞch thuËn lîi ®Æc biÖt so víi néi ®Þa. KCX cho phÐp nhËp khÈu hµng ho¸ dïng cho s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu miÔn thuÕ dùa trªn c¬ së kho qu¸ c¶nh. Theo ViÖt Nam: KCX lµ khu c«ng nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, thùc hiÖn c¸c dÞch vô cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã ranh giíi ®Þa lý x¸c ®Þnh, do ChÝnh phñ thµnh lËp hoÆc cho phÐp thµnh lËp, bao gåm mét hoÆc nhiÒu doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp KCX lµ nh÷ng doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng trong KCX d­íi d¹ng c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. * §Æc ®iÓm KCX: - KCX lµ khu vùc chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp chñ yÕu v× môc ®Ých lîi nhuËn. - Lµ khu vùc biÖt lËp, cã ranh giíi ®Þa lý x¸c ®Þnh, cã chÕ ®é mËu dÞch vµ thuÕ quan riªng theo ph­¬ng thøc tù do. - Hµng ho¸ ra vµo KCX ph¶i ®­îc kiÓm tra nghiªm ngÆt. - X©y dùng KCX, Nhµ n­íc së t¹i mong muèn t¨ng xuÊt khÈu t¨ng thu ngo¹i tÖ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, më ra h­íng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸ hoµ nhËp nÒn kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi. - C¸c lÜnh vùc ®Çu t­ chñ yÕu trong KCX gåm cã: s¶n xuÊt, l¾p ®Æt, gia c«ng, kinh doanh c¸c dÞch vô cho ho¹t ®éng trªn vµ cho xuÊt khÈu. - C¸c ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó ®­îc ®Çu t­ vµo KCX: + §èi víi c¬ së s¶n xuÊt th× tuyÖt ®¹i bé phËn s¶n phÈm ph¶i ®­îc xuÊt khÈu, s¶n xuÊt kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng, ­u tiªn sö dông lao ®éng néi ®Þa. + §èi víi c¬ së dÞch vô nh­ vËn chuyÓn, bèc dì, söa ch÷a, b¶o hiÓm, ng©n hµng hç trî cã hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, xuÊt nhËp khÈu ë KCX. - §Ó ho¹t ®éng trong KCX, nhµ ®Çu t­ ph¶i lµm thñ tôc theo quy chÕ KCX vµ chØ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n sau khi ®­îc ban qu¶n lý cÊp giÊy phÐp kinh doanh vµ chøng nhËn ®¨ng ký ®iÒu lÖ doanh nghiÖp. - Doanh nghiÖp KCX cã quyÒn thuª ®Êt trong KCX, x©y dùng nhµ x­ëng, sö dông c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng, c¸c dÞch vô ë KCX, ®­îc tuyÓn dông lao ®éng vµ tr¶ l­¬ng theo sù tho¶ thuËn, ®­îc nhËp thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. - Doanh nghiÖp KCX ph¶i tu©n theo ph¸p luËt, chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh, chÕ ®é b¶o hiÓm, an toµn lao ®éng vµ c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh m«i tr­êng phï hîp víi quy ®Þnh cña n­íc së t¹i. - Hµng ho¸ cña doanh nghiÖp KCX ra vµo néi ®Þa coi nh­ hµng xuÊt nhËp khÈu vµ ph¶i chÞu sù kiÓm tra cña h¶i quan, thñ tôc h¶i quan cña n­íc së t¹i. 2. Ph©n biÖt KCN víi KCX * §iÓm gièng nhau: KCN, KCX ®Òu lµ nh÷ng ®Þa bµn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp gåm nh÷ng xÝ nghiÖp qui m« võa vµ nhá, kh«ng cã d©n c­ sinh sèng, c¸c lo¹i dÞch vô nh»m phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng c«ng nghiÖp do ChÝnh phñ n­íc së t¹i quyÕt ®Þnh thµnh lËp cã ranh giíi ph¸p lý riªng vµ Ban qu¶n lý riªng. * §iÓm kh¸c nhau: - KCX lµ khu vùc s¶n xuÊt hµng ho¸ chñ yÕu ®Ó xuÊt khÈu. Quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp KCX víi thÞ tr­êng néi ®Þa lµ quan hÖ ngo¹i th­¬ng, còng gièng nh­ quan hÖ gi÷a thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­êng ngoµi n­íc. KCX lµ khu vùc th­¬ng m¹i tù do v× hµng ho¸ tõ KCX ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi còng nh­ tõ thÞ tr­êng n­íc ngoµi vµo KCX kh«ng ph¶i chÞu thuÕ xuÊt nhËp khÈu vµ Ýt bÞ rµng buéc bëi c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan. - KCN lµ khu vùc s¶n xuÊt hµng ho¸ dïng cho c¶ xuÊt khÈu vµ tiªu thô néi ®Þa. Quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp KCN víi thÞ tr­êng néi ®Þa lµ quan hÖ néi th­¬ng. KCN kh«ng ph¶i lµ khu vùc mËu dÞch tù do v× hµng ho¸ tõ KCN ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi vµ tõ thÞ tr­êng n­íc ngoµi vµo KCN ph¶i chÞu thuÕ xuÊt nhËp khÈu. KCN chØ lµ khu vùc s¶n xuÊt tËp trung. - §èi víi n­íc së t¹i (n­íc thµnh lËp KCN, KCX) th× KCX th­êng coi lµ cã nhiÒu lîi Ých h¬n KCN v× lý do sau ®©y: + Do doanh nghiÖp KCX kh«ng ®­îc sö dông thÞ tr­êng néi ®Þa nªn nh×n chung kh«ng c¹nh tranh víi nÒn s¶n xuÊt trong n­íc. + Nhµ n­íc kh«ng ph¶i lo c©n ®èi ngo¹i tÖ cho c¸c doanh nghiÖp mµ ng­îc l¹i nguån ngo¹i tÖ cña x· héi ®­îc t¨ng lªn nhanh chãng nhê sù ho¹t ®éng cña KCX. + Thóc ®Èy viÖc më cöa thÞ tr­êng néi ®Þa nhanh h¬n phï hîp víi chñ tr­¬ng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ më, h­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu. §©y còng chÝnh lµ sù phï hîp víi xu h­íng chung cña thÕ giíi. + Nh÷ng g× coi lµ thuËn lîi cña n­íc së t¹i th× l¹i lµ khã kh¨n víi nhµ ®Çu t­. §Ó cã thÓ xuÊt khÈu 100% s¶n phÈm. ViÖc tæ chøc s¶n xuÊt ph¶i ®¹t chÊt l­îng cao, ®ång ®Òu, gi¸ hîp lý phï hîp víi ®iÒu kiÖn c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. - C¸c nhµ ®Çu t­ th­êng quan t©m h¬n ®Õn h×nh thøc ®Çu t­ trong KCN nh»m tËn dung lîi thÕ vÒ thÞ tr­êng néi ®Þa chÝnh ®iÒu nµy ®· t¹o nªn khã kh¨n khi x©y dùng thµnh c«ng KCX. 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX trong nÒn kinh tÕ. Tõ khi xuÊt hiÖn h×nh thøc KCN, KCX cho ®Õn nay, thùc tÕ ®· cho chóng ta thÊy chóng cã vai trß hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®ang thiÕu vèn vµ kü thuËt viÖc tËp chung c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong KCN, KCX ®· t¹o ra nguån vèn lín tõ n­íc ngoµi còng nh­ sù tËp chung ®­îc nguån vèn trong n­íc t¹o ®iÒu kiÖn ®­a kü thuËt míi vµo s¶n xuÊt, thóc ®Èy tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ, x©y dùng c¸c ngµnh mòi nhän, n©ng cao vÞ trÝ chñ ®¹o cña c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ ®¶m b¶o t¨ng tr­ëng kinh tÕ bÒn v÷ng. - T¨ng c­êng xuÊt khÈu, thu ®­îc nhiÒu ngo¹i tÖ, ph©n bè l¹i c¸c khu vùc s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t thùc hiÖn ®« thÞ ho¸ n«ng th«n, chuyÓn dêi c¸c c¬ së s¶n xuÊt tõ thµnh phè ra ngo¹i thµnh, thùc hiÖn ®é thÞ ho¸ n«ng th«n, c¶i t¹o m«i tr­êng sèng cho d©n c­ ®« thÞ, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho lao ®éng thµnh phè vµ n«ng th«n. - ViÖc ph¸t triÓn KCN, KCX ngoµi viÖc gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ vèn, viÖc lµm cßn gióp cho ChÝnh phñ n­íc së t¹i häc tËp kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn, khai th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ so s¸nh cña quèc gia m×nh më ra kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸ gãp phÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ, hoµ nhËp nÒn kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi. - ViÖc tham gia trong c¸c KCN, KCX, gióp cho doanh nghiÖp t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, khuyÕn tr­¬ng nh·n hiÖu hµng ho¸ cña m×nh. Gióp cho n­íc chñ nhµ xuÊt khÈu ®­îc vèn, chuyÓn giao ®­îc nh÷ng c«ng nghÖ ®· lçi thêi ®Ó kÐo dµi vßng ®êi s¶n phÈm. Do nh÷ng vai trß hÕt søc to lín cña KCN, KCX ®Õn tÊt c¶ c¸c bªn trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ nªn tõ khi ra ®êi KCN, KCX ®· ph¸t triÓn manh mÏ trong tÊt c¶ c¸c quèc gia. T¹i nhiÒu quèc gia viÖc ph¸t triÓn thµnh c«ng KCN, KCX ®· gãp phÇn to lín lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ cña quèc gia m×nh theo chiÒu h­íng tÝch cùc. 4. Nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ chÝnh s¸ch cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn KCN, KCX. S¶n phÈm cña KCN ®­îc tiªu dïng chñ yÕu ë n­íc së t¹i, s¶n phÈm cña KCX th× chñ yÕu lµ xuÊt khÈu nªn nh÷ng ngµnh nghÒ trong KCN, KCX ph¶i ®¸p øng ®­îc nh÷ng nhu cÇu tr­íc m¾t vµ l©u dµi ë thÞ tr­êng néi ®Þa vµ thÞ tr­êng mµ doanh nghiÖp h­íng tíi. Hµng ho¸ ë KCN, KCX cã lîi thÕ vÒ chi phÝ vËn t¶i vÒ thñ tôc nhËp khÈu, vÒ thuÕ. §Ó ph¸t triÓn KCN, KCX th× ngay tõ khi dù kiÕn x©y dùng ph¶i xem xÐt tíi nh÷ng ®iÒu kiÖn sau ®©y: - §Þa ®iÓm ph¶i thuËn tiÖn, kÕt cÊu c¬ së h¹ tÇng thuËn lîi & ®Çy ®ñ c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi KCN, KCX (vËn t¶i ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng thuû, s©n bay, bÕn c¶ng, hÖ thèng kho tµng ®iÖn n­íc nhµ ë,...). - C¸c thñ tôc ph¶i ®¬n gi¶n, nhanh chãng, ®ñ hÊp dÉn víi c¸c nhµ ®Çu t­, qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh nhanh nh¹y, Ýt ®Çu mèi. - Cã ®ñ c¸c dÞch vô thuËn tiÖn cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng (®Æc biÖt lµ gi¸ cho thuª ®Êt vµ c¬ së h¹ tÇng trong khu). - CÇn lùa chän ®Ó x¸c ®Þnh h­íng ph¸t triÓn hîp lý trong s¶n xuÊt cña tõng khu tr¸nh ®éc quyÒn vµ tr¸nh nh÷ng trïng lÆp kh«ng cÇn thiÕt. - §¸nh gi¸ kü kh¶ n¨ng thu hót c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ ®Çu t­. 5. Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trong viÖc ph¸t triÓn KCN, KCX. KCN cña thÕ giíi ®­îc thµnh lËp ®Çu tiªn t¹i Anh vµo n¨m 1896. Ng­êi ta sím nhËn ra ­u ®iÓm cña h×nh thøc tæ chøc nµy do ®ã sè l­îng KCN ®­îc x©y dùng ngµy cµng t¨ng trªn thÕ giíi. ViÖt Nam lµ n­íc ®i sau ®Ó thùc hiÖn môc tiªu “®i t¾t ®ãn ®Çu” trong ph¸t triÓn kinh tÕ ®ßi hái chóng ta ph¶i häc hái kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®i tr­íc ®Ó tiÕn hµnh ph¸t triÓn KCN, KCX cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña ViÖt Nam. 5.1. Kinh nghiÖm cña Th¸i Lan. Vµo n¨m 1960 LuËt KCN ®­îc Nhµ n­íc Th¸i Lan ban hµnh tõ ®ã ®Õn nay cã h¬n 40 KCN ho¹t ®éng. Nhµ n­íc Th¸i Lan qui ho¹ch ph¸t triÓn KCN dùa trªn qui ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Nh÷ng KCN ®­îc Nhµ n­íc b¶o trî tuy bÞ lç nh­ng vÉn ho¹t ®éng ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn nh­ KCN B¾c Th¸i Lan, cã kho¶ng 11 KCN ®­îc x©y dùng kh«ng n»m trong qui ho¹ch miÔn lµ hä cã thÞ tr­êng. DiÖn tÝch KCN, mÆt b»ng KCN cã thÓ ®­îc më réng h¬n dù ¸n ®· ®­îc duyÖt nÕu cã tho¶ thuËn víi ng­êi cã ®Êt mµ m×nh ®­îc dïng. VÒ qu¶n lý do Côc qu¶n lý KCN Th¸i Lan vµ ngoµi ra Côc cßn cã chøc n¨ng kinh doanh. VÒ chÝnh s¸ch ®èi víi x©y dùng vµ kinh doanh c¬ së h¹ tÇng, Nhµ n­íc kh«ng ­u ®·i cho vay vèn, tuy nhiªn Nhµ n­íc ®øng ra b¶o l·nh cho c¸c c«ng ty Nhµ n­íc vay mµ kh«ng ph¶i thÕ chÊp. Mäi ­u tiªn ®Òu dµnh hÕt cho c¸c KCN trong n­íc. Mäi kh¸ch hµng muèn ®Çu t­ vµo KCN hä sÏ ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó biÕt vÒ KCN, m¹ng l­íi KCN. 5.2. Kinh nghiÖm cña §µi Loan. §µi Loan lµ mét trong nh÷ng quèc gia thµnh c«ng trong viÖc ph¸t triÓn KCN, KCX. Tõ cuèi nh÷ng thËp kû 50, §µi Loan ®· nhËn ®­îc vÞ thÕ kinh tÕ cña m×nh lµ kinh tÕ h¶i ®¶o ®Êt chËt ng­êi ®«ng, tµi nguyªn nghÌo nµn kinh tÕ phô thuéc rÊt lín vµo ngo¹i th­¬ng. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy, §µi Loan chØ ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nhá sö dông nhiÒu lao ®éng. C¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu trong KCN, KCX vµ c¸c doanh nghiÖp nµy ®­îc sö dông c¬ së h¹ tÇng thuËn lîi cïng mét sè ®iÒu kiÖn ­u ®·i kh¸c. HiÖn nay §µi Loan cã 3 KCN, KCX. Trung ­¬ng qu¶n lý 12 KCN cã tÇm quan träng nhÊt n»m trong qui ho¹ch ®­îc chÝnh quyÒn tù phª duyÖt, c¸c KCN cßn l¹i ®­îc ®Þa ph­¬ng hoÆc t­ nh©n qu¶n lý. C¸c KCN ë §µi Loan ph©n bè kh¾p n­íc, hÇu nh­ huyÖn nµo còng cã KCN, mçi KCN lµ mét h¹t nh©n ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §©y lµ nh÷ng kinh nghiÖm quÝ b¸u ®Ó cho Nhµ n­íc ViÖt Nam ®¸nh gi¸ l¹i tiÒm n¨ng, n¨ng lùc ®Þnh vÞ l¹i vÞ thÕ cña m×nh ®Ó ph¸t triÓn KCN, KCX mét c¸ch hîp lý nhÊt. PhÇn II Thùc tr¹ng ph¸t triÓn KCN, KCX ë ViÖt Nam 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn KCN, KCX ë ViÖt Nam Trong qu¸ tr×nh ®æi míi héi nhËp kinh tÕ cïng thÕ giíi, Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· sím nhËn biÕt ®­îc tÇm quan träng cña KCN, KCX ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh­ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. V× vËy tõ nh÷ng n¨m 80 Nhµ n­íc ta ®· cã chñ tr­¬ng cho phÐp thµnh lËp KCN, KCX. Më ®Çu cho sù ph¸t triÓn KCN, KCX ë ViÖt Nam lµ sù ra ®êi cña KCN, KCX T©n ThuËn t¹i TP. Hå ChÝ Minh liªn doanh víi §µi Loan vµo th¸ng 11/1990 cã vèn ®Çu t­ 89 triÖu USD, vèn ph¸p ®Þnh 30 triÖu USD, diÖn tÝch 300ha. KCX Linh Trung liªn doanh víi Hång K«ng (cÊp giÊy phÐp n¨m 1992), vèn ®Çu t­ 14 triÖu USD, vèn ph¸p ®Þnh 6 triÖu USD, diÖn tÝch 60ha. DÉn ®Çu trong thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi hiÖn nay lµ KCX Biªn Hoµ 2 (900 triÖu USD). TÝnh ®Õn hÕt n¨m 1996 c¸c dù ¸n trong KCN ®· thu hót gÇn 40 v¹n lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt khèi l­îng hµng ho¸ trÞ gi¸ 730 triÖu USD trong ®ã xuÊt khÈu 406 triÖu USD, vµ cã h¬n 50 xÝ nghiÖp KCX ho¹t ®éng xuÊt khÈu khèi l­îng hµng ho¸ trÞ gi¸ 116 triÖu USD, vµ cã trªn mét v¹n lao ®éng lµm viÖc. TÝnh ®Õn th¸ng 9 n¨m 1999 c¶ n­íc cã 66 KCN vµ 3 KCX. Cho ®Õn nay sè l­îng KCN, KCX ®· lÇn l­ît ®­îc më réng kh¸ nhanh chãng. Xu h­íng ë n­íc ta lµ h×nh thµnh KCN. Tõ n¨m 1991 ®Õn th¸ng 9 n¨m 1999, tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c KCN, KCX t¨ng ®Æc biÖt nhanh vµo c¸c n¨m 1996, 1997, 1998. C¸c KCN n»m hÇu hÕt ë phÝa Nam víi 40 khu, miÒn B¾c 13 khu, miÒn Trung 13 khu. VÒ lo¹i h×nh KCN cã 16 KCN thuéc lo¹i KCN ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së cã mét sè doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ®ang ho¹t ®éng. 10 KCN phôc vô di dêi tõ néi ®« lín. 21 KCN cã qui m« nhá ë ®ång b»ng B¾c Bé, Duyªn H¶i MiÒn Trung vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long phôc vô chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n. 19 KCN míi, hiÖn ®¹i trong ®ã cã 13 KCN hîp t¸c víi n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. DiÖn tÝch ®Êt sö dông cña 66 KCN lµ trªn 1 v¹n ha (kh«ng kÓ KCN Dung QuÊt), b×nh qu©n 1 khu lµ 160ha. Cã 1/3 sè KCN lµ cã diÖn tÝch 100ha. VÒ ngµnh nghÒ KCN gåm c«ng nghiÖp nhÑ, ho¸ chÊt, ®iÖn tö, chÕ biÕn thùc phÈm, n«ng l©m thuû s¶n phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, phôc vô xuÊt khÈu. C«ng nghiÖp nÆng g¾n víi c¶ng n­íc s©u ë c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm (tam gi¸c ph¸t triÓn vïng phÝa B¾c, phÝa Nam vµ vïng §µ N½ng). Dung QuÊt cã thªm c«ng nghiÖp ho¸ chÊt. Bµ RÞa Vòng Tµu cã c«ng nghiÖp chÕ biÕn. C¬ cÊu ngµnh nghÒ ®­îc g¾n víi lîi thÕ tõng vïng tr¸nh triÖt tiªu lÉn nhau. Nh­ vËy c¸c KCN ViÖt Nam rÊt ®a d¹ng vÒ lo¹i h×nh, diÖn tÝch ®Êt, ngµnh nghÒ, ®èi t­îng thu hót ®Çu t­, kh«ng gian vµ thêi gian ho¹t ®éng. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn KCN ®· h×nh thµnh m¹ng l­íi KCN, ph©n bè réng kh¾p trªn c¸c vïng cña ®Êt n­íc phï hîp víi nhÞp ®é ph¸t triÓn cña c¸c vïng trªn ®Êt n­íc. B¶ng 1: Mét sè KCN, KCX t¹i ViÖt Nam ®· ®­îc phª duyÖt Tªn KCN, KCX §Þa ®iÓm N¨m cÊp giÊy phÐp DiÖn tÝch (ha) Vèn ®Çu t­ (triÖu USD) Chñ ®Çu t­ x©y dùng CSHT Sè DA §TNN ®· cÊp giÊy phÐp KCX T©n ThuËn TP HCM 1991 300 89 §µi Loan 100 KCX Linh Trung TP HCM 1992 60 14 Trung Quèc 19 KCX An §ån §µ N½ng 1994 68 24 Malaysia 2 KCN CÇn Th¬ CÇn Th¬ 1994 300 14.2 ViÖt Nam 10 KCN Nomura H¶i Phßng 1994 153 125 Singapore 6 KCN Anmata §ång Nai 1994 100 46 Th¸i Lan 6 KCN A Tuy H¹ §ång Nai 1995 448 28 ViÖt Nam 8 KCN Biªn Hoµ II §ång Nai 1995 376 18 ViÖt Nam 90 KCN Sãng ThÇn B×nh D­¬ng 1995 180 25 ViÖt Nam 7 KCN Gß DÇu §ång Nai 1995 210 18 ViÖt Nam 15 KCN VN-Singapore B×nh D­¬ng 1996 100 52 Singapore 11 KCN Loteco §ång Nai 1996 100 41 NhËt B¶n 6 KCN Sµi §ång B Hµ Néi 1996 97 12 ViÖt Nam 11 KCN H¶i Phßng 96 H¶i Phßng 1997 150 75 Hång K«ng 12 Nguån: Vô KCN, KCX - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ 2. Nh÷ng thµnh qu¶ vµ tån t¹i trong KCN, KCX ë ViÖt Nam 2.1. Nh÷ng thµnh qu¶: Ho¹t ®éng trong KCN, KCX ®¹t ®­îc kÕt qu¶ t¨ng nhanh h¬n so víi nÒn kinh tÕ nãi chung, ngµnh c«ng nghiÖp nãi riªng. B¶ng 2: Gi¸ trÞ ®¹t ®­îc trong KCN, KCX ChØ tiªu N¨m Gi¸ trÞ s¶n l­îng §ãng gãp xuÊt khÈu 1997 1.155 848 1998 1.871 1.300 1999 1.700 1.170 Nguån: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ N¨m 1997 ®¹t gi¸ trÞ s¶n l­îng 1.155 triÖu USD, chiÕm 15% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. §ãng gãp cho xuÊt khÈu 848 triÖu USD, gÇn b»ng 10% gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n­íc, 47% gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, t¨ng 2 lÇn so víi n¨m 1996. N¨m 1998 c¸ KCN ®¹t gi¸ trÞ s¶n l­îng 1.871 triÖu USD chiÕm gÇn 20% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, ®ãng gãp cho xuÊt khÈu 1.300 triÖu USD b»ng 14% gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¶ n­íc, 65% gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, t¨ng 50% so víi n¨m 1997. Trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 1999 c¸c KCN ®¹t gi¸ trÞ s¶n l­îng 1.700 triÖu USD, chiÕm 20% gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp c¶ n­íc trong ®ã xuÊt khÈu ®¹t 1.170 triÖu USD chiÕm 13% gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. C¶ hai chØ tiªu nµy t¨ng 30% so víi cïng kú n¨m 1998. Trong c¸c KCN ®· thu hót 13,7 v¹n lao ®éng, t¹o ra søc mua cho x· héi kho¶ng 1.000 tØ ®ång mçi n¨m. Ngoµi sè lao ®éng trùc tiÕp, c¸c KCN, KCX ®· t¹o ra viÖc lµm cho hµng v¹n lao ®éng lµm viÖc trong c¸c ngµnh dÞch vô, x©y dùng c¬ b¶n phôc vô cho c¸c KCN. Tay nghÒ c«ng nh©n, tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý ®­îc n©ng lªn. Møc l­¬ng vµ thu nhËp cña ng­êi d©n cao h¬n. NhiÒu KCN tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n víi møc 1 triÖu ®ång/th¸ng. C«ng nh©n lµm viÖc trong KCN B×nh D­¬ng cã møc l­¬ng trung b×nh lµ 680.000 ®ång/th¸ng. KCN t¸c ®éng ®Õn ph¸t triÓn c¸c c¬ së cho nguyªn liÖu, dÞch vô cho n«ng nghiÖp, n©ng cao gi¸ trÞ cho n«ng s¶n, më réng thÞ tr­êng, h×nh thµnh c¸c ®« thÞ vÖ tinh. Thu hÑp kho¶ng c¸ch ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng vµ gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ph¸t triÓn kinh tÕ g¾n víi v¨n minh tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi. §Çu t­ n­íc ngoµi gãp phÇn quan träng trong viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX ng­îc l¹i KCN, KCX lµ nh÷ng ®Þa bµn thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn, thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y sè dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng nhanh trong c¸c KCN, KCX. NhiÒu dù ¸n ®Çu t­ ®i vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh gãp phÇn t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm c«ng nghiÖp víi sè l­îng lín, chÊt l­îng cao ®ñ søc c¹nh tranh trªnthÞ tr­êng khu vùc vµ xuÊt khÈu. ChÝnh nh÷ng yÕu tè nµy t¹o nªn tèc ®é æn ®Þnh vÒ xuÊt khÈu cña c¶ n­íc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. NhÊt lµ n¨m 1999 tèc ®é t¨ng tr­ëng 23% gÊp 3 lÇn kÕ ho¹ch. C¸c doanh nghiÖp KCN, doanh nghiÖp KCX kh«ng nh÷ng thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi nhÞp ®é cao vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh mµ cßn t¹o tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kiÖn ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH - H§H. 2.2. Nh÷ng tån t¹i. - Ch­a thèng nhÊt trong nhËn thøc vµ vËn dông ph¸t triÓn KCN, KCX: Sau 9 n¨m ho¹t ®éng, vai trß cña KCN, KCX lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. Nh­ng trong chØ ®¹o vµ tæ chøc thùc hiÖn vÉn cßn tån t¹i nhËn thøc cho r»ng KCN, KCX chØ lµ “mét tói ®øng c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp” nªn vÉn cßn tr­êng hîp thùc thi chÝnh s¸ch, tæ chøc qu¶n lý KCN, KCX nh­ c¸c doanh nghiÖp riªng rÏ. Nãi c¸ch kh¸c trong t­ duy vÉn ch­a coi chóng nh­ mét thùc thÓ kinh tÕ x· héi, tõ ®ã xuÊt hiÖn nh÷ng biÓu hiÖn bµng quang ®øng ngoµi, thËm chÝ cã t­ t­ëng phñ ®Þnh vai trß cña KCN, KCX cho r»ng ph¸t triÓn chóng trong thêi gian qua lµ theo phong trµo. Thay v× ph¶i cïng hîp lùc ®Ó ph¸t huy vai trß hiÖu qu¶ cña nã v× lîi Ých cña ngµnh cña ®Þa ph­¬ng cña nÒn kinh tÕ, cã ®Þa ph­¬ng cho r»ng KCN, KCX lµ cña Trung ­¬ng vµ kho¸n tr¾ng cho ban qu¶n lý vµ c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng. - LuËt ph¸p cßn ch­a ®ång bé, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn: + VÉn cßn cã sù kh¸c biÖt gi÷a doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp n­íc ngoµi. Do vÉn cßn duy tr× sù b¶o hé doanh nghiÖp trong n­íc (tuy sù b¶o hé ®· ngµy cµng gi¶m theo ®µ ph¸t triÓn kinh tÕ) nªn ®Õn nay vÉn ch­a t¹o ®­îc s©n ch¬i b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp, t¹o sù c¹nh tranh trong mét m«i tr­êng ph¸p lý c«ng b»ng vµ minh b¹ch. - C«ng t¸c quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn KCN, KCX dùa trªn c¬ së ®Ò nghÞ cña UBND tØnh, ch­a thùc sù g¾n quy ho¹ch ngµnh nghÒ víi l·nh thæ dùa trªn quy ho¹ch tæng thÓ. Danh môc c¸c KCN míi nªu tªn, ®Þa ®iÓm vµ diÖn tÝch ®Êt, ch­a cã néi dung kinh tÕ - kü thuËt nªn khi xem xÐt kh«ng ®ñ th«ng tin, c¨n cø ®Ó ra quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c KCN nµo lµm tr­íc, KCN nµo cho phÐp triÓn khai sau. - §èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ch­a cã quy ®Þnh khuyÕn khÝch nhiÒu cho c¸c doanh nghiÖp trong KCN nªn c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vÉn cßn thùc hiÖn ®Çu t­ ngoµi KCN, ch­a mÆn mµ ®Çu t­ vµo KCN dÉn ®Õn khã kh¨n khi thùc hiÖn quy ho¹ch ph¸t triÓn. - ChËm thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®µo t¹o nguån nh©n lùc nªn viÖc cung cÊp lao ®éng cho c¸c KCN, KCX cßn tån t¹i nghÞch lý thõa lao ®éng gi¶n ®¬n nh­ng thiÕu lao ®éng kü thuËt nhÊt lµ c¸c chuyªn gia. DÉn ®Õn viÖc tiªu tèn ngo¹i tÖ ®Ó thuª chuyªn gia hoÆc t­ vÊn n­íc ngoµi. Trong sè h¬n 12 v¹n lao ®éng ®ang lµm viÖc trong c¸c KCN, KCX cã kh«ng Ýt c¸c lao ®éng tõ ngo¹i tØnh trong khi ®ã tØnh vÉn cßn hµng v¹n lao ®éng chê viÖc lµm. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do lao ®éng cña ®Þa ph­¬ng vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc nh­ ch­a cã tay nghÒ cao hoÆc ch­a cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ tr×nh ®é häc vÊn ®Ó häc nghÒ. - ViÖc ®Òn bï trong gi¶i phãng mÆt b»ng ®ang cßn lµ vÊn ®Ò næi cém, lµm chËm qu¸ tr×nh ph¸t triÓn KCN, KCX g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc trong x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, trong thµnh lËp doanh nghiÖp. C«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng nhanh còng ph¶i mÊt mét n¨m, ë c¸c tØnh miÒn B¾c cßn dµi h¬n. Thñ tôc hµnh chÝnh vÒ ®Êt cßn rÊt phøc t¹p, qua nhiÒu cöa, kÐo dµi thêi gian thùc hiÖn. Chñ ®Çu t­ thiÕu vèn ®Ó ®Òn bï. ë miÒn Nam ®Ó cã ®Êt cña n«ng d©n sau ®ã ph¶i tr¶ tiÒn thuª ®Êt cho Nhµ n­íc. NÕu kh«ng cã sù chØ ®¹o th­êng xuyªn cña c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng trong vËn ®éng, gi¶i thÝch thuyÕt phôc di dêi ®Ó lÊy ®Êt lµm KCN, KCX th× viÖc ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng vÉn lµ khã kh¨n lín nhÊt ®èi víi c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn KCN, KCX. - VÊn ®Ò m«i tr­êng cßn nhiÒu bÊt cËp. Chóng ta ch­a cã mét chiÕn l­îc chung vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng phï hîp víi ®èi t­îng lµ c¸c KCN, KCX. Sù phèi hîp gi÷a Bé, ngµnh, Trung ­¬ng, c¸c së vµ ban qu¶n lý ch­a chÆt chÏ. T×nh tr¹ng nh÷ng dßng kªnh høng chÞu nh÷ng chÊt th¶i ch­a qua xö lý còng nh­ nhiÒu c­ d©n ®« thÞ vÉn tiÕp tôc høng chÞu khãi bôi vµ tiÕng ån tõ c¸c c¬ së s¶n xuÊt g©y « nhiÔm. KÕ ho¹ch di dêi c¸c c¬ së « nhiÔm cßn ch­a cô thÓ. Trªn chØ ®¹o xuèng d­íi, d­íi ch­a cã ®ñ c¬ së kü thuËt ®Ó lËp “b¶n ®å hiÖn tr¹ng”. Sèng chung víi « nhiÔm lµ sù tr¶ gi¸ cho sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång bé. - VÊn ®Ò tæ chøc cßn nhiÒu v­íng m¾c, ë Trung ­¬ng vÉn ch­a thùc hiÖn c¬ chÕ mét ®Çu mèi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò liªn quan ®Õn KCN, KCX. ChÝnh v× vËy vÉn tån t¹i t×nh tr¹ng ®ïn ®Èy sî tr¸ch nhiÖm do vËy kÐo dµi thêi gian xö lý hoÆc r¬i vµo im lÆng. NhiÒu khi cÇn biÕt ý kiÕn cña c¬ quan chñ qu¶n th× kh«ng biÕt ®Çu lµ c¬ quan chñ qu¶n. C¸c ban qu¶n lý c¸c tØnh ho¹t ®éng cßn lóng tóng, thiÕu kinh nghiÖm quan hÖ gi÷a mét sè ban qu¶n lý cÊp tØnh víi mét sè ban ngµnh cßn v­íng m¾c. - VÊn ®Ò gi¸ c¸c dÞch vô trong KCN, KCX cßn ch­a thùc sù c«ng b»ng. HiÖn nay tuy ®· cã chñ tr­¬ng mét gi¸ nh­ng viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ mét gi¸ víi c¸c nhµ ®Çu t­ vÉn cßn t×nh tr¹ng Ðp gi¸ ®èi víi ng­êi n­íc ngoµi. Gi¸ thuª ®Êt ë n­íc ta cßn cao h¬n c¸c n­íc trong khu vùc, ®iÒu ®ã lµm gi¶m sù thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. ChÝnh s¸ch thuÕ ë n­íc ta ch­a ®ång bé, vÉn cßn t×nh tr¹ng chång chÐo vµ gian lËn trong th­¬ng m¹i nh­: trèn thuÕ, hµng gi¶, hµng lËu,... - VÊn ®Ò “mét cöa t¹i chç” tuy ®· cã nªu ra nh­ng viÖc thùc thi ch­a cã hiÖu qu¶, vÉn cßn t×nh tr¹ng thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ, qua nhiÒu cöa, nhiÒu cÊp phøc t¹p g©y nhiÒu khã kh¨n phiÒn hµ cho c¸c nhµ ®Çu t­. Nh­ vËy sau 9 n¨m ®i vµo ho¹t ®éng, KCN, KCX ®· trë thµnh mét ®éng lùc kinh tÕ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ë n­íc ta. Nh×n l¹i ta thÊy ®­îc nhiÒu thµnh qu¶, bªn c¹nh ®ã vÉn cßn tån t¹i nh÷ng v­íng m¾c. §iÒu ®ã buéc Nhµ n­íc ViÖt Nam ph¶i nhanh chãng ph¸t huy nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ kh¾c phôc tån t¹i ®Ó ph¸t triÓn h¬n n÷a c¸c KCN, KCX ë ViÖt Nam. B¶ng 3: Mét sè KCN, KCX ®­îc ­u tiªn ph¸t triÓn Tªn KCN, KCX ChØ tiªu §µi T­ Deawo - Hanel Th¨ng Long Néi Bµi Sµi §ång B DiÖn tÝch 40 197 128 100 97 Tæng vèn ®Çu t­(triÖu USD) 12 152 53 30 12 Gãp vèn % VN 0 40 42 30 100 NN 100 60 58 70 §èi t¸c n­íc ngoµi C«ng ty ph¸t triÓn HN - §µi T­ (§µi Loan) Deawo - Hµn Quèc Sumitomo - NhËt B¶n Vista Spectium - Malaysia DiÖn tÝch ®Êt cho thuª (ha) 0 0 0 6.5 25.4 Gi¸ thuª ®Êt ¸p dông cho nhµ ®Çu t­ KCN (USD m2/n¨m) 0.2 0.18 0.18 0.18 0.27 Nguån: Vô KCN, KCX - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ phÇn III Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m ph¸t triÓn KCN, KCX ë ViÖt Nam 1. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX ë ViÖt Nam Chóng ta ph¶i kh¼ng ®Þnh l¹i chñ tr­¬ng ph¸t triÓn KCN, KCX ë n­íc ta lµ ®óng ®¾n vµ cÇn thiÕt. Ph¸t triÓn KCN, KCX kh«ng cßn lµ viÖc riªng cña tõng ngµnh mµ lµ sù nghiÖp cña toµn §¶ng, toµn d©n. Trong NghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng lÇn thø VII ®· ®Ò ra ph­¬ng h­íng cho ph¸t triÓn KCN, KCX lµ “c¶i t¹o c¸c KCN, KCX hiÖn cã vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, x©y dùng KCN, KCX ph©n bè réng trªn c¸c vïng”. Tõ sù chØ ®¹o cña v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VII chóng ta x¸c ®Þnh ph¸t triÓn KCN, KCX theo c¸c h­íng sau: - X©y dùng KCN, KCX trë thµnh lùc l­îng c«ng nghiÖp m¹nh, cã hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh, ph¸t triÓn theo h­íng ngo¹i, n©ng cao tay nghÒ c«ng nh©n, n¾m b¾t vµ vËn dông ®­îc nhiÒu thµnh tùu míi nhÊt cña khoa häc vµ c«ng nghÖ. Thùc hiÖn b¶o vÖ m«i tr­êng, ph¸t huy h¬n n÷a vai trß lan to¶, dÉn d¾t cña KCN, KCX ®èi víi s¶n xuÊt, kinh doanh thÞ tr­êng trong n­íc. - Tõ nay ®Õn 2020 phÊn ®Êu ®­a KCN kho¶ng mét nöa tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp c¶ n­íc ®¶m b¶o tèc ®é b×nh qu©n hµng n¨m tõ 15% ®Õn 18%. - ChuyÓn dÇn t­ c«ng nghiÖp gia c«ng sang c«ng nghiÖp chÕ t¹o nh»m n©ng cao gi¸ trÞ hµm l­îng quèc gia cña s¶n phÈm. H¹n chÕ thua thiÖt nh­ héi nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ vµ thÞ tr­êng khu vùc. §Õn n¨m 2010, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®Þa ph­¬ng cã kÕ ho¹ch tõng b­íc ph¸t triÓn KCN, KCX, cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng cña nÒn kinh tÕ. Theo ®ã cè g¾ng trong tÊt c¶ 61 tØnh thµnh trong c¶ n­íc sÏ cã KCN, KCX. Ph¸t triÓn KCN, KCX theo chiÒu s©u vµ n©ng cao chÊt l­îng hiÖu qu¶ cña nã theo h­íng: lÊp ®Çy diÖn tÝch ®Êt c«ng nghiÖp, chuyÓn dÞch c¬ cÊu bªn trong th«ng qua chuyÓn giao c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm cuèi cïng, ph¸t triÓn c«ng nghÖ cao thuéc c¸c lÜnh vùc th«ng tin, c¬ ®iÖn, ®iÖn tö, vËt liÖu míi vµ c«ng nghÖ sinh häc. C¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp thµnh lËp hoÆc di dêi theo h­íng: tõ nh÷ng dù ¸n ®ßi hái gÇn nguån nguyªn liÖu, cÇn diÖn tÝch ®Êt lín vµi tr¨m hecta, c¸c dù ¸n theo chiÒu s©u kh«ng thuéc diÖn di dêi vµ phï hîp víi quy ho¹ch, cßn l¹i kiªn quyÕt h­íng c¸c nhµ ®Çu t­ vµo KCN, KCX. C¶i t¹o c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng vµ c¬ së s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp hiÖn cã vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. H×nh thµnh c¸c KCN nhá t¹i c¸c vïng n«ng th«n. C¸c KCN, KCX ®· thµnh lËp ph¶i cè g¾ng lÊp ®Çy kho¶ng trèng th«ng qua nh÷ng biÖn ph¸p chÝnh s¸ch hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. Theo h­íng nh­ vËy, Nhµ n­íc ta dù b¸o nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn KCN, KCX ë ViÖt Nam thêi gian tíi lµ: B¶ng 4: BiÓu nhu cÇu vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn KCN, KCX ViÖt Nam n¨m 2000 - 2010 TT ChØ tiªu §¬n vÞ 2000 2010 2010/2000 1 Sè KCN, KCX khu 80 100 1,25 2 Tæng diÖn tÝch ha 26.000 31.000 1,19 3 Vèn ph¸t triÓn h¹ tÇng: triÖu USD 3.600 5.100 1,42 - FDI 1.620 500 - Vèn trong n­íc 1.980 2.6000 4 TØ träng FDI/Tæng vèn % 45 49 5 Vèn ®Çu t­ cho s¬ së h¹ tÇng b×nh qu©n 1 km triÖu USD 48 51 Nguån: Vô KCN, KCX - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Dù b¸o ®Õn 2010 c¶ n­íc ®Þnh h×nh kho¶ng trªn d­íi 100 KCN, KCX, ®©y lµ con sè rÊt lín ®ßi hái sù nç lùc cè g¾ng cña tÊt c¶ c¸c ngµnh c¸c cÊp. Tuy nhiªn cïng víi viÖc t¨ng vÒ sè l­îng c¸c KCN, KCX, chóng ta còng gia t¨ng vÒ chÊt l­îng c¸c KCN, KCX ®¸p øng ®­îc sù ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ víi vai trß cña KCN, KCX. 2. Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ gióp ph¸t triÓn KCN, KCX trong thêi gian tíi. 2.1. T¹o ra quy ho¹ch KCN, KCX hîp lý. Ph¸t triÓn KCN, KCX mét c¸ch cã quy ho¹ch cã ®Þnh h­íng lµ vÊn ®Ò bøc xóc mang tÝnh cÊp thiÕt. ViÖc ph¸t triÓn cã quy ho¹ch kh«ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn sö dông tiÕt kiÖm cã hiÖu qu¶ vèn mµ cßn t¹o ra lßng tin trong c¸c nhµ ®Çu t­ ®Ó hä yªn t©m tiÕp tôc rãt vèn ®Çu t­ trong KCN, KCX. Muèn vËy, c«ng t¸c quy ho¹ch tr­íc hÕt c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn, tiÒm n¨ng, ®Æc ®iÓm tù nhiªn, khÝ hËu phong tôc tËp qu¸n,... cña tõng vïng tõng ®Þa ph­¬ng c¸c KCN, KCX tr­íc ®©y, quy ho¹ch ch­a hîp lý, ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ kh«ng khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng cña vïng cña ®Þa ph­¬ng cÇn ®­îc xö lý mét c¸ch døt ®iÓm. Mçi tØnh, thµnh phè nªn nghiªn cøu thÕ m¹nh lín nhÊt cña m×nh ®Ó thµnh lËp KCN, KCX xem ®©y lµ thÕ m¹nh lµ trung t©m ®Ó ph¸t triÓn vïng, ®Þa ph­¬ng ®ã. Do ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm cña ®Êt n­íc ta cßn nghÌo, tr×nh ®é ph¸t triÓn ch­a cao nªn ­u tiªn ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX võa vµ nhá. Song còng cÇn thµnh lËp c¸c KCN, KCX lín cã tÇm cì quèc tÕ ®Ó tham gia tèt tiÕn tr×nh héi nhËp. ViÖc thµnh lËp c¸c KCN, KCX t¹i c¸c tØnh thµnh phè ph¶i ®­îc tÝnh to¸n hîp lý tr¸nh t×nh tr¹ng ®ua nhau thµnh lËp, dÉn ®Õn c¸c KCN, KCX mäc lªn trµn lan kh«ng cã chÊt l­îng. TÝnh ®Õn th¸ng 9 n¨m 1999 t¹i ViÖt Nam cã kho¶ng 66 KCN, víi sè l­îng nh­ vËy chóng ta cÇn chó ý ®Çu t­ vµo viÖc lÊp ®Çy c¸c kho¶ng trèng trong KCN nµy sao cho cã hiÖu qu¶. HiÖn nay n«ng nghiÖp vÉn ®­îc chó träng ph¸t triÓn. V× vËy c¸c KCN thµnh lËp cÇn cã c¸c ®Ò ¸n ®Ó sö dông hîp lý c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp t¹o ra sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c«ng nghiÖp - n«ng nghiÖp - dÞch vô. CÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra ng¨n chÆn viÖc bu«n lËu ë KCX t¹o sù yªn t©m cho c¸c nhµ ®Çu t­ trong KCX ®Ó Nhµ n­íc võa thu ®­îc lîi Ých cña viÖc ph¸t triÓn KCX võa ng¨n chÆn ®­îc t×nh tr¹ng mÊt æn ®Þnh do viÖc bu«n lËu trong c¸c KCX t¹o ra. 2.2. Ph¸t huy d©n chñ trong ho¹t ®«ng kinh tÕ. T¹o mèi quan hÖ hîp lý gi÷a Nhµ n­íc vµ KCN, KCX. VÊn ®Ò t¹o mèi quan hÖ hîp lý gi÷a Nhµ n­íc vµ KCN, KCX lµ vÊn ®Ò phøc t¹p. Nhµ n­íc víi vai trß qu¶n lý vÜ m« cña m×nh nÒn qu¶n lý vµ kiÓm so¸t c¸c KCN, KCX ë tÇm vÜ m« th«ng qua c¸c ®Þnh h­íng ph¸t triÓn. Cßn c¸c chÝnh s¸ch cô thÓ th× nªn ®Ó cho c¸c KCN, KCX tù linh ho¹t, xö lý. Hay nãi c¸ch kh¸c Nhµ n­íc nªn giao quyÒn tù quyÕt, tù qu¶n cho c¸c KCN, KCX miÔn lµ kÕt qu¶ kh«ng tr¸i víi ®Þnh h­íng, víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña ®Êt n­íc. Nhµ n­íc nªn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­ ®­îc giao dÞch mét c¸ch trùc tiÕp víi c¬ quan cã thÈm quyÒn cña Nhµ n­íc ®Ó ®­îc th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c. CÇn ph¸t huy d©n chñ trong ho¹t ®éng kinh tÕ, khi x©y dùng c¸c thÓ chÕ kinh tÕ Nhµ n­íc cÇn lÊy ý kiÕn cña c¸c ®èi t­îng thi hµnh, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­. B¶o ®¶m cho mäi quy ®Þnh ®­îc phï hîp víi thùc tÕ kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých doanh nghiÖp víi lîi Ých cña Nhµ n­íc. Trong mèi quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc, Nhµ n­íc cÇn t¹o ra sù c«ng b»ng v« t­ cho c¸c doanh nghiÖp. Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã mét c¬ chÕ thµnh lËp ban chñ qu¶n ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn KCN, KCX. §ång thêi Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p yªu cÇu doanh nghiÖp tu©n thñ ph¸p luËt, hîp lùc víi Nhµ n­íc x©y dùng m«i tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh, ®Êu tranh chèng c¸c hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i, vi ph¹m ph¸p luËt. §iÒu ®ã ®¸p øng yªu cÇu vµ lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp muèn lµm ¨n chÝnh ®¸ng vµ c¹nh tranh lµnh m¹nh. 2.3. C¶i thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ, gi¶m thuÕ cho thuª ®Êt. Møc thuÕ suÊt hîp lý còng lµ mét yÕu tè thu hót c¸c nhµ ®Çu t­. MÆc dï KCN, KCX ë ViÖt Nam ®· cã mét sè ­u ®·i vÒ thuÕ nh­ng so víi c¸c n­íc trong khu vùc th× vÉn ch­a cã ­u ®·i vÒ thuÕ, cô thÓ nh­ thuÕ XNK, thuÕ VAT,... ChÝnh s¸ch thuÕ cña ta nhiÒu khi cßn chång chÐo lªn nhau. ChÝnh v× vËy Nhµ n­íc cÇn ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó qu¶n lý thuÕ, cÇn cô thÓ, chÆt chÏ tr¸nh t×nh tr¹ng gian lËn trèn thuÕ lµm lòng ®o¹n thÞ tr­êng. Ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch thuÕ ph¶i phï hîp víi xu thÕ héi nhËp cña thÕ giíi, víi ®Þnh h­íng tham gia vµo c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i khu vùc vµ thÕ giíi. CÇn thÝ ®iÓm mét vµi KCN, KCX ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch gi¶m thuÕ nh»m thÊy ®­îc t¸c ®éng cô thÓ ®Ó kh¾c phôc. Trong vÊn ®Ò thuÕ, mét vÊn ®Ò næi bËt lªn lµ thuÕ cho thuª ®Êt. HiÖn nay møc thuÕ cho thuª ®Êt ë n­íc ta vÉn cßn cao, viÖc nµy ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng trong KCN, KCX. V× vËy Nhµ n­íc cÇn cho thuª ®Êt víi møc gi¸ ­u ®·i nhÊt thËm chÝ nÕu cã thÓ nªn thu t­îng tr­ng ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng vµ nªn coi ®Êt trong KCN, KCX kh¸c h¼n víi ®Êt giµnh cho ph¸t triÓn ®« thÞ vµ kinh doanh c¸c bÊt ®éng s¶n kh¸c th× míi ®Èy nhanh tiÕn tr×nh thu hót ®Çu t­ ®Æc biÖt lµ thu hót FDI cho ph¸t triÓn KCN, KCX. Nhµ n­íc còng nªn ®iÒu chØnh gi¸ thuª ®Êt ë ba miÒn cho hîp lý tr¸nh t×nh tr¹ng chªnh lÖch nhau qu¸ lín. 2.4. Hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng trong KCN, KCX. §©y lµ c«ng viÖc t¹o thuËn lîi, mét t©m lý hµi lßng cña chñ ®Çu t­ khi ®Çu t­ vµo KCN, KCX ®©y còng chÝnh lµ c¸ch gi÷ ch©n c¸c nhµ ®Çu t­ khi muèn hä tiÕp tôc ®Çu t­ trong c¸c KCN, KCX. ChÝnh v× vËy Nhµ n­íc ngoµi nguån vèn ng©n s¸ch cÇn huy ®éng tèi ®a tÊt c¶ c¸c nguån vèn cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. Cho phÐp x©y dùng c¸c ng©n hµng hay më c¸c chi nh¸nh ng©n hµng, b­u ®iÖn, s©n bay, h¶i c¶ng,... trong KCN, KCX. Nhµ n­íc cã thÓ ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch nh­: cho vay ­u ®·i (cã thÓ kh«ng cã l·i ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng trong KCN, KCX). Kh«ng thu thuÕ ®Êt cña c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c¬ së h¹ tÇng hoÆc gi¶m thuÕ, ­u ®·i kh¸c cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c¬ së h¹ tÇng trong KCN, KCX. 2.5. X©y dùng vµ hoµn thiÖn m« h×nh qu¶n lý, thùc hiÖn nguyªn t¾c mét cöa t¹i chç. HiÖn nay tuy Nhµ n­íc ®· cã söa ®æi nh­ng vÊn ®Ò tæ chøc, qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp trong KCN, KCX vÉn ch­a ®ång bé. VÉn cßn nhiÒu thñ tôc r­êm rµ vµ g©y khã kh¨n cho chñ ®Çu t­. ChÝnh v× vËy, c¸c c¬ quan Nhµ n­íc ph¶i gÊp rót nghiªn cøu ®Ó x©y dùng mét m« h×nh tæ chøc qu¶n lý phï hîp ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña KCN, KCX. CÇn x©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý “mét cöa - t¹i chç” tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ph¶i lµm cho c¬ chÕ nµy thùc sù cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn thùc tÕ vÊn ®Ò nµy ch­a ¸p dông ®­îc thµnh c«ng lµ do vÊn ®Ò bæng léc quyÒn lîi chung cña nhiÒu c¸n bé kh«ng ®óng, ch­a c«ng b»ng do ®ã Nhµ n­íc cÇn cã chÕ ®é tiÒn l­¬ng hîp lý ®ång thêi gi¸o dôc víi ®éi ngò c¸n bé. T¨ng c­êng hiÖu lùc cña Ban qu¶n lý KCN, KCX cña Trung ­¬ng, ban nµy cÇn trë thµnh ban chñ qu¶n cÊp trªn tuy nhiªn còng t¹o ®iÒu kiÖn cho ban qu¶n lý KCN, KCX cã nhiÒu quyÒn tù quyÕt, chñ ®éng s¸ng t¹o trong c«ng viÖc cô thÓ. Ph¶i x¸c ®Þnh râ ban qu¶n lý KCN, KCX cÊp tØnh lµ cña ®Þa ph­¬ng, cßn ban qu¶n lý cÊp Trung ­¬ng chØ lµ ®Çu mèi thùc hiÖn gióp mäi viÖc cho ®Þa ph­¬ng, cÊp Trung ­¬ng chØ nªn tËp chung vµo viÖc th¸o gì c¬ chÕ, chÝnh s¸ch. C¸c KCN, KCX cÇn bá dÇn c¬ chÕ xin cho ®Ó chñ ®éng huy ®éng vèn vµ lµm ¨n cã tr¸ch nhiÖm h¬n. Cã c¬ chÕ tµi chÝnh cÇn phï hîp cho ho¹t ®éng cña ban qu¶n lý nh­ m¹nh d¹n cho phÐp ban qu¶n lý ®Ó l¹i mét tû lÖ tho¶ ®¸ng c¸c nguån thu ®Ó trang tr¶i cho m×nh. 2.6. Chñ ®éng vËn ®éng ®Çu t­ vµ tiÕp thÞ vµo KCN, KCX Víi chÝnh s¸ch ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c mèi quan hÖ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ vµ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp trong KCN, KCX ph¶i biÕt tù vËn ®éng, chñ ®éng hoµ m×nh vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ, ph¶i x©y dùng hÖ thèng th«ng tin tiÕp thÞ võa trùc tiÕp võa tõ xa, theo ®ã ph¶i cö ng­êi ra n­íc ngoµi ®Ó th­¬ng thuyÕt vËn ®éng c¸c tËp ®oµn, nhiÒu doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo ViÖt Nam, giíi thiÖu cho hä biÕt vÒ doanh nghiÖp vÒ tiÒm n¨ng cña KCN, KCX chØ cho hä thÊy râ nh÷ng lîi Ých sÏ ®¹t ®­îc khi ®Çu t­ trong c¸c KCN, KCX. CÇn më réng h¬n n÷a diÖn ®èi t¸c ë c¸c n­íc cã tiÒm n¨ng lín vÒ vèn vÒ c«ng nghÖ. Trong ph¹m vi thÈm quyÒn cho phÐp ban qu¶n lý hoÆc c«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng nªn giao dÞch trùc tiÕp víi c¸c c¸ nh©n tæ chøc n­íc ngoµi, tham quan, kh¶o s¸t thÞ tr­êng thùc tÕ cña c¸c n­íc tæ chøc héi th¶o, t×m hiÓu häc hái kinh nghiÖm thùc tÕ trong tæ chøc ®iÒu hµnh KCN, KCX cña ban qu¶n lý tØnh b¹n. Còng cã thÓ liªn kÕt víi tØnh b¹n trong quan hÖ më réng thÞ tr­êng ®Çu t­ thÕ giíi. Trong c«ng t¸c tiÕp thÞ víi ®èi t¸c n­íc ngoµi nªn cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin cÇn thiÕt nh­ kh¶ n¨ng cung cÊp s¶n phÈm, tiÕn ®é thùc hiÖn x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng trong KCN, KCX, c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i khuyÕn khÝch còng nh­ nh÷ng c¶i c¸ch vÒ thñ tôc hµnh chÝnh ®· thùc hiÖn. Trong viÖc thµnh lËp KCN, KCX còng cÇn xem xÐt tíi yÕu tè ®Þa lý, kÕt cÊu c¬ së h¹ tÇng kü thuËt vµ h¹ tÇng x· héi cña ®Þa bµn ®Þnh x©y dùng KCN, KCX. V× ®©y lµ nh÷ng yÕu tè thiÕt thùc trong viÖc thu hót c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo KCN, KCX. 2.7. §ång bé ho¸ hÖ thèng ph¸p luËt, t¹o m«i tr­êng th«ng tho¸ng cho c¸c nhµ ®Çu t­ khi ®Çu t­ vµo KCN, KCX. HÖ thèng ph¸p luËt lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc liªn quan ®Õn c«ng viÖc lµm ¨n cña c¸c nhµ ®Çu t­. V× vËy ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn KCN, KCX ViÖt Nam cÇn ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch c¬ chÕ cßn ch­a phï hîp hoÆc ch­a cã, t¹o m«i tr­êng ph¸p lý ®ång bé “luËt ch¬i hoµn chØnh” cho ho¹t ®éng cña KCN, KCX. Nghiªn cøu kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®ång thêi s¸ng t¹o vµ ®­a ra c¸c s¸ng kiÕn míi ®Ó cô thÓ ho¸ luËt ph¸p. C¸c chÝnh s¸ch vÒ luËt tr­íc lóc ban hµnh cÇn ®­îc lµm thÝ ®iÓm ®Ó ®¸nh gi¸ nh÷ng t¸c ®éng thùc tÕ cña nã. VÊn ®Ò ®Þa ®iÓm KCN, KCX cÇn ®­îc luËt ho¸. VÊn ®Ò gi¶i phãng mÆt b»ng, më réng KCN, KCX giao cho chñ ®Çu t­ hay ®Þa ph­¬ng cÇn ®­îc lµm râ. Ngoµi ra Nhµ n­íc còng cÇn hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn ng­êi n­íc ngoµi, quy chÕ ®Êu thÇu, quy chÕ KCN, KCX. KÕt luËn Nh­ vËy qua viÖc nghiªn cøu t×nh h×nh ph¸t triÓn cña KCN, KCX ë ViÖt Nam, chóng ta thÊy vai trß cña KCN, KCX víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµ hÕt søc to lín. §iÒu nµy kh«ng chØ ®óng víi ViÖt Nam mµ cßn ®óng víi tÊt c¶ c¸c n­íc. ChÝnh v× vËy h×nh thøc KCN, KCX ®· trë thµnh phæ biÕn trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ trong c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn. ViÖc ph¸t triÓn c¸c KCN, KCX ®èi víi nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam sÏ gióp gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ vèn, viÖc lµm, c«ng nghÖ häc tËp ®­îc kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn vµ n©ng cao tay nghÒ cho c«ng nh©n, thay ®æi c¬ cÊu xuÊt khÈu phôc vô môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Cßn ®èi víi nh÷ng n­íc ph¸t triÓn sÏ chuyÓn giao ®­îc c«ng nghÖ l¹c hËu, sö dông ®­îc vèn nhµn rçi, kÐo dµi vßng ®êi s¶n phÈm, më réng thÞ tr­êng. ViÖc ph¸t triÓn KCN, KCX ë ViÖt Nam tuy ®· ®ãng vai trß hÕt søc to lín, c¶i tiÕn ®¸ng kÓ nÒn c«ng nghiÖp l¹c hËu. Nh­ng chóng ta còng cÇn nh×n nhËn nh÷ng thiÕu sãt h¹n chÕ trong viÖc ph¸t triÓn KCN, KCX võa qua ®Ó ph¸t huy tèi ®a lîi Ých cña KCN, KCX. Mét lÇn n÷a em xin c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n Kinh tÕ vµ Kinh doanh Quèc tÕ tr­êng ®¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n vµ ®Æc biÖt lµ Th¹c süNguyÔn Anh Minh ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ häc quèc tÕ - §H KTQD 2. Gi¸o tr×nh Kinh doanh quèc tÕ - §H KTQD 3. Gi¸o tr×nh LËp dù ¸n - §H KTQD 4. Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ dù ¸n ®Çu t­ quèc tÕ vµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi - §H KTQD 5. C¸c tham luËn vµ b¸o c¸o t¹i buæi tæng kÕt vÒ KCN, KCX cña ViÖt Nam th¸ng 10 - 1990 t¹i B×nh D­¬ng. 6. C¸c b¶ng tæng kÕt cña ban qu¶n lý KCN, KCX 7. T¹p chÝ Céng s¶n sè 12,14,17 n¨m 2000 8. B¸o Th«ng tin KCN - ViÖt Nam 9. Liªn doanh vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam - Hµ ThÞ Ngäc Oanh. môc lôc