Đề tài Một số giải pháp nhằm nâng cao công tác thanh toán không dùng tiền mặt tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Tây

y nhiªn, ®øng trªn gãc ®é ng­êi tr¶ tiÒn th× sö dông sÐc b¶o chi l¹i cã nh­îc ®iÓm: Do ph¶i më mét tµi kho¶n ®Ó l­u ký tiÒn nªn Ýt nhiÒu ®èi víi ph¸t hµnh sÐc còng bÞ chi phÝ ®äng vèn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Ngoµi ra, sÐc b¶o chi cã thñ tôc phøc t¹p h¬n sÐc chuyÓn kho¶n v× ®Ó ®­îc b¶o chi th× kh¸ch hµng ph¶i lµm thñ tôc b¶o chi nªn còng cã nhiÒu phiÒn hµ ®èi víi hä. Tuy vËy, trong nh÷ng n¨m qua NHNo Hµ T©y ®· ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó phôc vô kh¸ch hµng nh»m h¹n chÕ tèi thiÓu nh÷ng nh­îc ®iÓm vèn cã cña thÓ thøc thanh to¸n nµy nh­ cè g¾ng ®¶m b¶o thanh to¸n xö lý c¸c b­íc vÒ nghiÖp vô b¶o chi còng nh­ thanh to¸n sÐc b¶o chi trong thêi gian ng¾n nhÊt. T×nh h×nh sö dông UNC – ChuyÓn tiÒn Qua b¶ng 6 ta thÊy thùc tÕ trong thêi gian qua, UNC lµ mét ph­¬ng tiÖn thanh to¸n phæ biÕn nhÊt chiÕm tû träng cao trong tæng sè c¸c h×nh thøc TTKDTM t¹i NHNo Hµ T©y, trung b×nh tû träng thanh to¸n b»ng UNC chiÕm tíi 97% tæng sè TTKDTM. §Õn ngµy 31/12/2001 thanh to¸n b»ng UNC t¨ng lªn rÊt nhanh c¶ vÒ sè tiÒn rÊt nhanh c¶ vÒ sè tiÒn còng nh­ sè mãn so víi n¨m 2000, cô thÓ: sè mãn ®¹t 213.236 mãn, chiÕm 98,4 % tæng sè mãn t¨ng 149.158 mãn so víi n¨m 2000, doanh sè ®¹t ®­îc lµ 11.008.623 triÖu ®ång, t¨ng 1.131.062 triÖu ®ång, tèc ®é t¨ng 184 % so víi n¨m 2000. N¨m 2002, sè mãn UNC lµ 240.513 mãn chiÕm 98,6% tæng sè mãn thanh to¸n, t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 27.277 mãn tèc ®é t¨ng lµ 12,8 % víi doanh sè t¨ng 1.498.073 triÖu ®ång ®­a doanh sè UNC n¨m 2002 lªn 12.506.696 triÖu ®ång, chiÕm 97,6% trong tæng sè TTKDTM. Nh­ vËy UNC – ChuyÓn tiÒn phÇn lín lµ nh÷ng mãn tiÒn lín, b×nh qu©n mçi mãn kho¶ng 60 triÖu ®ång. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn UNC ®­îc sö dông phæ biÕn nh­ vËy lµ do: Ph¹m vi thanh to¸n cña UNC kh¸ réng (Thanh to¸n trong c¶ n­íc), mÆt kh¸c thñ tôc thanh to¸n, ng­êi tr¶ tiÒn chØ cÇn viÕt UNC göi ®Õn Ng©n hµng chËm nhÊt chØ sau 1 ®Õn 2 ngµy, cã khi chØ vµi giê lµ bªn b¸n ®· nhËn ®­îc tiÒn mµ kh«ng ph¶i ®Õn Ng©n hµng lµm thñ tôc nh­ ®èi víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c. MÆt kh¸c, do øng dông c«ng nghÖ tin häc vµo thanh to¸n lµm cho qu¸ tr×nh thanh to¸n b»ng UNC ®­îc nhanh chãng vµ thuËn tiÖn h¬n. Ngoµi ra, UNC cßn ®­îc sö dông cho b¶n th©n Ng©n hµng nh­ ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch nhµ n­íc, chi tr¶ l·i, ®iÒu hoµ vèn… Tuy vËy thÓ thøc thanh to¸n nµy chØ ®­îc ¸p dông trong tr­êng hîp kh¸ch hµng cã tÝn nhiÖm lÉn nhau, v× ®é rñi ro vÉn lµ lín cho c¶ 2 bªn tuú thuéc vµo thêi gian tr­íc hoÆc sau khi lËp UNC. Tr­êng hîp giao hµng sau khi lËp UNC tr¶ tiÒn, nÕu bªn b¸n kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng hoÆc chÇn chõ kh«ng chÞu giao hµng th× bªn mua sÏ ph¶i chÞu thiÖt h¹i. Ng­îc l¹i, nÕu giao hµng tr­íc khi lËp UNC tr¶ tiÒn, khi mµ bªn mua hµng kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó tr¶ hoÆc hä kh«ng cã tiÒn t¹i Ng©n hµng th× UNC ®ã sÏ bÞ Ng©n hµng tõ chèi thanh to¸n, lóc nµy bªn b¸n sÏ ph¶i chÞu thiÖt h¹i ®ã lµ võa kh«ng thu ®­îc tiÒn võa kh«ng ®ßi ®­îc hµng (NhÊt lµ nh÷ng mÆt hµng t­¬i sèng nÕu cã ®ßi ®­îc th× còng kh«ng sö dông ®­îc l¹i cßn mÊt chiphÝ cho viÖc vËn chuyÓn b¶o qu¶n ). ChÝnh v× vËy, khi hai kh¸ch hµng mµ kh«ng tin t­ëng nhau th× hä th­êng sö dông h×nh thøc thanh to¸n cã ®é an toan cao h¬n nh­ sÐc b¶o chi. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong nÒn kinh tÕ vÉn cßn h¹n chÕ. T×nh h×nh thanh to¸n b»ng UNT. T¹i NHNo &PTNT Hµ T©y, uû nhiÖm chi ®­îc sö dông kh¸ phæ biÕn vµ chiÕm tû träng cao nhÊt trong tæng TTKDTM th× UNT l¹i chiÕm mét tû lÖ thÊp nhÊt c¶ vÒ sè tiÒn lÉn sè mãn trong TTKDTM. Qua b¶ng 6 ®· chøng minh ®­îc ®iÒu ®ã: N¨m 2000, thanh to¸n b»ng UNT ®¹t 1.106 mãn chiÕm 1,8% tæng sè mãn t­¬ng ®­¬ng víi sè tiÒn lµ 2.710 triÖu ®ång chiÕm 0,07 % tæng doanh sè. §Õn n¨m2001, mÆc dï sè mãn ®· t¨ng lªn 2.283 mãn nh­ng l¹i chiÕm 1,1 % sè mãn t­¬ng ®­¬ng víi sè tiªn lµ 2.878 triÖu ®ång, chiÕm 0.02 % trong tæng doanh sè thanh to¸n TTKDTM. Nh­ vËy ta thÊy, n¨m2001 vÒ sè tiÒn vµ sè mãn cã sù t¨ng lªn nh­ng tû träng l¹i gi¶m ®i, ®iÒu nµy chøng tá tèc ®é t¨ng cña UNT rÊt chËm so víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c. Trong b¶ng 6 ta thÊy ,tèc ®é t¨ng cña sè tiÒn UNC lµ 184 % trong ®ã tèc ®é t¨ng cña UNT lµ 6,2 %, tèc ®é t¨ng soã mãn cña UNC lµ 232,7% trong ®ã tèc ®é t¨ng cña UNT lµ 92,5 %. §Õn n¨m 2002, sè mãn UNT ®· t¨ng lªn 2.329 mãn chiÕm 0,9 % tæng sè mãn t­¬ng ®­¬ng víi sè tiÒn 3.158 triÖu ®ång, chiÕm 0,03% tæng doanh sè TTKDTM, ®· t¨ng 46 mãn ( t­¬ng ®­¬ng 280 triÖu ®ång) so víi n¨m 2001, còng nh­ n¨m tr­íc n¨m 2002 còng t¨ng vÒ sè mãn vµ sè tiÒn nh­ng l¹i gi¶m vÒ tû träng. §©y lµ mét ®iÒu mµ NHNNo Hµ T©y cÇn ph¶i quan t©m, xem xÐt, ®Ó cã biÖn ph¸p n©ng cao ph­¬ng thøc thanh to¸n UNT. HiÖn nay t¹i NHNoHµ T©y h×nh thøc nµy chØ ¸p dông ®Ó chi tr¶ c­íc phÝ b­u ®iÖn. ChÝnh v× vËy Ng©n hµng nªn më réng h×nh thøc nµy trªn c¸c lÜnh vùc kh¸c nh­ thu tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc, tiÒn ®iÖn tho¹i… Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn UNT Ýt ®­îc kh¸ch hµng sö dông lµ: + H×nh thøc UNT cã phÇn gß bã vµ phøc t¹p h¬n h×nh thøc thanh to¸n kh¸c, v× viÖc thanh to¸n ph¶i dùa trªn c¬ së hîp ®ång kinh tÕ do bªn b¸n vµ bªn mua thèng nhÊt, tho¶ thuËn víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ ®· ®­îc ghi trªn hîp ®ång vµ ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho Ng©n hµng, kho b¹c phôc vô m×nh biÕt. + QuyÒn lîi cña ng­êi b¸n kh«ng ®­îc ®¶m b¶o, ng­êi b¸n cã thÓ gÆp ph¶i rñi ro mÊt hµng mµ kh«ng ®ßi ®­îc hµng v× ng­êi b¸n giao hµng ho¸ tr­íc, sau ®ã míi nhËn tiÒn sau. ChÝnh v× vËy ®é an toµn cña ng­êi b¸n hoµn toµn phô thuéc vµo møc ®é tÝn nhiÖm vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña ng­êi mua, cßn Ng©n hµng chØ ®¬n thuÇn lµ trung gian thanh to¸n, Ng©n hµng thu hé tiÒn cho ng­êi b¸n nh­ng kh«ng ®øng ra b¶o vÖ quyÒn lîi cho hä. + NÕu ng­êi b¸n vµ ng­êi mua cã cïng mét tµi kho¶n tiÒn göi t¹i mét Ng©n hµng céng víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña bªn mua lµ tèt th× viÖc sö dông thÓ thøc nµy rÊt thuËn lîi. Ng­êi b¸n chØ cÇn lËp UNT cïng ho¸ ®¬n b¸n hµng göi tíi Ng©n hµng sÏ ®­îc ghi cã ngay. Ng­îc l¹i nÕu bªn b¸n vµ bªn mua cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i hai Ng©n hµng kh¸c nhau th× ng­êi b¸n ph¶i ®îi 1 thêi gian ®Ó lu©n chuyÓn chøng tõ sang Ng©n hµng phôc vô ng­êi mua ,sau khi ®­îc ng©n hµng phôc vô ng­êi mua chÊp nhËn thanh to¸n th× ng©n hµng phôc vô ng­êi b¸n míi b¾t ®Çu thanh to¸n cho ng­êi b¸n,nh­ vËy th× ng­êi b¸n sÏ bÞ ø ®äng vèn. §ã lµ ch­a kÓ tr­êng hîpng­êi mua kh«ng cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i ng©n hµng ®ã hoÆc cã nh­ng kh«ng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n th× ng­êi b¸n kh«ng biÕt khi nµo míi nhËn ®­îc tiÒn . T×nh h×nh thanh to¸n th­ tÝn dông. Qua t×m hiÓu thùc tÕ t¹i NHNo & PTNT Hµ T©y cho thÊy trong 3 n¨m ho¹t ®éng gÇn ®©y ng©n hµng kh«ng cã mét mãn nµo thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông. KÕt qu¶ nµy ®­îc b¾t nguån t­ nh÷ng nguyªn nh©n sau: + NÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam ch­a thùc sù ph¸t triÓn nªn th­ tÝn dông chØ ®­îc sö dông trªn lÜnh vùc thanh to¸n Quèc tÕ. Do vËy c¸c giao dÞch trong n­íc kh¸ch hµng ch­a sö dông h×nh thøc thanh to¸n nµy. MÆt kh¸c viÖc quy ®Þnh h×nh thøc nµy kh¸ phøc t¹p, kh«ng linh ho¹t tõ lóc më cho ®Õn khi thanh to¸n do ®ã kh¸ch hµng kh«ng thÝch thanh to¸n theo h×nh thøc nµy. + Trong nh÷ng n¨m qua hÖ thèng Ng©n hµng ®· cã sù ph¸t triÓn vÒ nhiÒu mÆt nh­ng cho ®Õn nay Ng©n hµng vÉn ch­a cung cÊp dÞch vô më th­ tÝn dông cho kh¸ch hµng. + Thêi gian cña th­ tÝn dông qu¸ dµi (3 th¸ng) g©y bÊt lîi vÒ vè cho kh¸ch hµng. T×nh h×nh sö dông thÎ thanh to¸n. Còng gièng nh­ th­ tÝn dông , thÎ thanh to¸n còng ch­a ®­îc ¸p dông t¹i NHNo&PTNT Hµ T©y. ThÎ thanh to¸n cã ­u thÕ v­ît tréi so víi c¸c thÓ thøc thanh to¸n kh¸c,nh­ng cho ®Õn nay thÎ thanh to¸n vÉn ch­a t×m ®­îc chç ®øng cho m×nh ë hÖ thèng ng©n hµng nãi chung vµ NHNo Hµ T©y nãi riªng. Sù ph¸t triÓn ch­a t­¬ng xøng cña thÎ so víi tiÒm n¨ng thanh to¸n thÎ ë ViÖt Nam xuÊt ph¸t tõ c¸c nguyªn nh©n sau: + Chi phÝ cho mét chiÕc m¸y ®Ó sö dông thÎ lµ qu¸ lín vÝ dô nh­ mét m¸y ATM mÊt kho¶ng 30.000 U S D ,bªn c¹nh ®ã chi phÝ b¶o d­ìng mÊt kho¶ng 20.000 U S D mµ khi sö dông m¸y nµy th× ph¶i b¶o d­ìng th­êng xuyªn. MÆt kh¸c rñi ro ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh thÎ t­¬ng ®èi cao ,th«ng th­êng lµ do hËu qu¶ cña viÖc sö dông thÎ gian lËn vµ gi¶ m¹o g©y ra. Trong khi ®ã , kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý vµ kiÓm so¸t rñi ro ®èi víi c¸c tr­êng hîp sö dông thÎ gian lËn, gi¶ m¹o cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cßn nhiÒu h¹n chÕ. + M¹ng l­íi ch­a ®ång bé: Ýt n¬i chÊp nhËn thÎ,c¸c hÖ thèng Ng©n hµng kh¸c nhau ch¸p nhËn thÎ kh¸c nhau. + Th«ng tin vÒ thÎ thanh to¸n cßn h¹n chÕ, ngµy nay cïng víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin hth× ph­¬ng tiÖn thanh to¸n b»ng thÎ cµng thÓ hiÖn nhiÒu tiÖn Ých so víi ph­¬ng thøc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt nh­: gän nhÑ, nhanh chãng , an toµn , v¨n minh , lÞch sù … Tuy nhiªn , nh÷ng tiÖn Ých cña thÎ thanh to¸n cßn ch­a ®­îc nhiÒu ng­êi d©n biÕt ®Õn ,thËm chÝ nã cßn xa l¹ ®èi víi nh÷ng ng­êi ë n«ng th«n hä kh«ng biÕt thÎ thanh to¸n lµ g× ? sö dông nh­ thÕ nµo. §©y lµ mét ®iÓm yÕu cña NHNo Hµ T©y v× ®èi t­îng chñ yÕu cña ng©n hµng lµ n«ng d©n. HiÖn nay thÎ thanh to¸n vÉn ®­îc xem lµ mét c«ng cô thanh to¸n hiÖu qu¶ nhÊt trong thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ,nã ®­îc sö dông kh¸ phæ biÕn ë ®a sè c¸c n­íc trªn thÕ giíi .Nh­ng ®èi víi ViÖt Nam hiÖn nay th× nã chØ ®­îc sö dông ë mét sè Ng©n hµng lín,siªu thÞ lín .Vµ trong mét thêi gian kh«ng xa toµn bé hÖ thèng ng©n hµng noi chung vµ NHNo Hµ T©y nãi riªng sÏ ra nhËp h×nh thøc thanh to¸n nµy III/§¸nh gi¸ t×nh h×nh thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHNo&PTNT Hµ T©y 1/KÕt qu¶ ®¹t ®­îc: Qua ph©n tÝch,®¸nh gi¸ thùc tr¹ng thanh to¸n nãi chung vµ TTKDTM nãi riªng t¹i NHNo & PTNT Hµ T©y trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cho thÊy : - Thùc hiÖn c«ng t¸c hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ Ng©n hµng, NHNo Hµ T©y c¨n b¶n thùc hiÖn chuyÓn ®æi toµn bé c«ng t¸c thanh to¸n tõ c«ng t¸c thñ c«ng l¹c hËu sang ph­¬ng ph¸p ®iÖn tö tin häc. MÆt kh¸c chuyÓn h¼n tõ thanh to¸n b»ng th­ qua b­u ®iÖn vµ ®iÖn tho¹i sang ph­¬ng thøc thanh to¸n qua m¹ng vi tÝnh, ®¶m b¶o an toµn chuÈn x¸c thuËn tiÖn …§· hoµn chØnh ®­êng chuyÓn d÷ liÖu tõ Ng©n hµng lo¹i 4 vÒ Ng©n hµng huyÖn. Ng©n hµng tØnh trang bÞ ®ñ m¸y vi tÝnh vµ thiÕt bÞ cho Ng©n hµng c¬ së, tõng b­íc thay thÕ m¸y cã cÊu h×nh cao më thªm thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ®Õn 100% Ng©n hµng lo¹i 4. X©y dùng ch­¬ng tr×nh Internet toµn tØnh, më c¸c líp ®µo t¹o tin häc c¬ b¶n n©ng cao vµ chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn ®Ó triÓn khai dù ¸n WONBANK vµ Ng©n hµng b¸n lÎ ®¸p øng yªu cÇu më réng kinh doanh trong thêi gian tíi. - Trong n¨m 2001, c«ng t¸c chuyÓn tiÒn cã nh÷ng diÔn biÕn nh­ th¸ng 5/2001 bá h¼n viÖc lËp giÊy b¸o liªn hµng, th­ chuyÓn sang hinh thøc lËp giÊy b¸o liªn hµng b»ng ®iÖn;th¸ng 7 n¨m 2001 tÊt c¶ c¸c mãn chuyÓn tiÒn tõ c¸c Ng©n hµng c¬ së ®i ngo¹i tØnh ®Òu ph¶i chuyÓn qua ®Çu mèi trung gian Ng©n hµng tØnh xö lý kiÓm so¸t h¹ch to¸n vµ chuyÓn ®i,®Õn th¸ng 8/2001 triÓn khai c«ng t¸c chuyÓn tiÒn ®iÖn tö néi tØnh ®Õn Ng©n hµng huyÖn, thÞ vµ 5 Ng©n hµng lo¹i 4 trong toµn tØnh- Thùc hiÖn tèt më réng thanh to¸n trong d©n c­ ®©y lµ chñ tr­¬ng lín cñangµnh Ng©n hµng nh»m tiÕp tôc c¶i thiÖn viÖc thanh to¸n trong d©n c­. Trong nh­ng n¨m qua NHNo Hµ T©y lµ ®¬n vÞ d©n ®Çu trong viÖc chuyÓn thu nhËp hµng th¸ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn vµo tµi kho¶n c¸ nh©n ë Ng©n hµng. Mét mÆt Ng©n hµng võa huy ®éng ®­îc nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi võa tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ ph¸t sinh. Ngoµi ra cßn vËn ®éng ®­îc rÊt nhiÒu c¸n bé c«ng nh©n viªn ë c¸c c¬ quan kh¸c trong tinh më tµi kho¶n c¸ nh©n. - Song song víi viÖc hiÖn ®¹i ho¸ vÒ mÆt cë së vËt kü thuËt, øng dông c¸c c«ng nghÖ thanh to¸n tin häc hiÖn ®¹i. NHNo&PTNT Hµ T©y kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé nghiÖp vô thanh to¸n, tr×nh ®é khoa häc ®Ó lµm chñ c«ng nghÖ míi vµ phong c¸ch lµm viÖc theo h­íng c¶i c¸ch hµnh chÝnh cho phï hîp víi yªu cÇu ®ßi hái cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, Ban l·nh ®¹o NHNo&PTNT Hµ T©y lu«n x©y dông c¸n bé nh©n viªn giao dÞch chÝnh lµ h×nh ¶nh cña Ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc ë trªn nã ®­îc thùc hiÖn cô thÓ trong viÖc kh«ng ngõng t¨ng lªn cña doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua c¸c n¨m. N¨m 2000 doanh sè chØ ®¹t 3959460 triÖu ®ång nh­ng ®Õn n¨m 2001 doanh sè ®· t¨ng lªn 11312002 triÖu ®ång tû lÖ 185,7% so víi n¨m 2000.§Õn n¨m2002 doanh sè ®· t¨ng lªn 12814768 triÖu ®ång tû lÖ so víi n¨m 2001 lµ 13.3% c¸c h×nh thøc thanh to¸n kinh doanh tiÒn mÆt ngµy cµng ph¸y huy ®­îc ­u thÕ cã chiÒu h­íng ph¸t triÓn qua c¸c n¨m. 2. Nh÷ng tån t¹i cÇn kh¾c phôc . Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc c«ng t¸c thanh to¸n kinh doanh tiÒn mÆt t¹i NHNo&PTNT Hµ T©y cßn tån t¹i nh÷ng mÆt yÕu kÐm cÇn kh¾c phôc: HiÖn t­îng ­a dïng tiÒn mÆt vÉn cßn phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tÇng líp d©n c­ kÓ c¶ khi cã tµi kho¶n ë ng©n hµng vÉn cßn kh«ng Ýt doanh nghiÖp vay vµ thanh to¸n tiÒn mÆt ViÖc chÊp hµnh chøng tõ kÕ to¸n cßn cã nh÷ng biÓu hiÖn tuú tiÖn, chøng tõ thiÕu yÕu tè ph¸p lý, thiÕu c¸c yÕu tè kiÓm so¸t mµ vÉn ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n chi tr¶. ViÖc chÊp hµnh chÕ ®é kÕ to¸n cho vay ch­a nghiªm tóc, mét sè ®­n vÞ t×nh tr¹ng phæ biÕn x¶y ra lµ chuyÓn nî qu¸ h¹n kh«ng kÞp thêi v× vËy d­ nî qu¸ h¹n trªn b¸o c¸o c©n ®èi ph¶n ¸nh kh«ng chÝnh x¸c dÉn ®Õn t×nh tr¹ng xñ lý nî rñi ro gÆp nhiÒu khã kh¨n, viÖc ®¸nh gi¸ thùc chÊt nî qu¸ h¹n kh«ng ®óng thùc tÕ. ViÖc triÓn khai më tµi kho¶n vµ thùc hiÖn thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n qua Ng©n hµng trong c¸c tÇng líp d©n c­ cßn rÊt h¹n hÑp nhÊt lµ sÐc vµ thÎ thanh to¸n ch­a cã chç ®øng trong thanh to¸n cña c¸c tÇng líp d©n c­, h¬n n÷a cßn mang tÝnh h×nh thøc, hiÖu qu¶ ch­a cao, ch­a thùc sù hÊp dÉndoois víi hä. Thùc tÕ, t¹i NHNo Hµ T©y®a phÇn nghiÖp vô thanh to¸nmíi chØ phôc vô ®èi t­îng lµ Doanh nghiÖp, c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp cßn phÇn lín d©n c­ vÉn ch­a tiÕp cËn ®­îc víi c¸c dÞch vô thanh to¸n cña Ng©n hµng mgoµi nh÷ng mãn chuyÓn tiÒn vµ më tµi kho¶n c¸ nh©n víi mét l­îng kh«ng ®¸ng kÓ. Tõ th¸ng 7/2001 c¸c mãn chuyÓn tiÒn tõ c¸c Ng©n hµng huyÖn, thÞ ®i ngo¹i tØnh kh«ng chuyÓn th¼ng ®Õn Ng©n hµng chuyÓn tiÒn nh­ tr­íc mµ ph¶i qua ®Çu mèi trung gian NHNNo tØnh h¹ch to¸n, xö lý vµ chuyÓn tiÕp, viÖc chuyÓn tiÒn nh­ vËy mÊt rÊt nhiÒu thêi gian ch­a ®¸p øng nhu cÇu chuyÓn tiÒn nhanh cña kh¸ch hµng, v× vËy ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn nguån thu dÞch vô. 3. Nguyªn nh©n. Tr­íc nh÷ng tån t¹i vµ bÊt cËp nªu trªn ®ßi hái ban l·nh ®¹o cña NHNo Hµ T©y ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i ®ã ®Ó v¹ch ra h­íng ®i thÝch hîp trong thêi gian tíi. Trong thùc tÕ t¹i NHNo Hµ T©y cã mét sè nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho TTKDTM kh«ng ®­îc c¸c tÇng líp d©n c­ h­ëng øng nhiÖt t×nh lµ: NÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay ph¸t triÓn ch­a cao nªn møc thu nhËp cña ng­êi d©n cßn thÊp (GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi vµo kho¶ng 400 USD/Ng­êi/N¨m). V× thÕ viÖc më tµi kho¶n c¸ nh©n phÇn lín chØ lµ h×nh thøc. HiÖn nay ë t¹i c¸c Ng©n hµng nãi chung vµ NHNo Hµ T©y nãi riªng c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc ®· më tµi kho¶n riªng cho m×nh. Song do tiÒn l­¬ng chØ ®ñ chi tiªu theo nhu cÇu tèi thiÓu hµng ngµy, nªn sau khi nhËp l­¬ng vµo tµi kho¶n th× hä lËp tøc rót tiÒn mÆt ®Ó phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng. Do ®ã kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ cho c«ng t¸c TTKDTM. Do t×nh h×nh TTKDTM cßn ch­a ®­îc phæ biÕn ®èi víi tÊt c¶ ng­êi d©n ViÖt Nam, chÝnh v× vËy hä ch­a thÊy ®­îc tÇm quan träng cña viÖc më tµi kho¶n c¸ nh©n ë Ng©n hµng. MÆt kh¸c t©m lý ng­êi d©n ch­a tin t­ëng vµo Ng©n hµng, hä lu«n nghÜ r»ng: Khi göi tiÒn vµo Ng©n hµng th× dÔ nh­ng rót ra th× khã vµ ®Æc biÖt hä sî ng­êi kh¸c biÕt ®­îc thu nhËp cña m×nh, ®«i khi con cã môc ®Ých trèn thuÕ thu nhËp… Do mét thêi gian dµi sèng trong nÒn s¶n xuÊt nhá nªn ®· t¹o cho tÇng líp d©n c­ cã t©m lý ­u thÝch tiÒn mÆt, khi giao dÞch th× muèn së h÷u ngay, hä ph¶i cÇm ch¾c ch¾n trong tay sè tiÒn thanh to¸n th× hä míi yªn t©m. Thãi quen sö dông tiÒn mÆt lµ mét thãi quen l©u ®êi cña ng­êi d©n ViÖt Nam do ®ã khã cã thÓ thay ®æi trong “ Mét sím, mét chiÒu” mµ cÇn ph¶i cã thêi gian ®Ó t¹o thãi quen cho ng­êi d©n sö dông h×nh thøc TTKDTM. HiÖn nay ViÖt Nam chØ cã kho¶ng 6.500 ®iØem b¸n hµng chÊp nhËn thanh to¸n thÎ vµ cã kho¶ng 10 m¸y ATM ®Ó rót tiÒn mÆt do c¸c Ng©n hµng l¾p ®Æt. Víi sè l­îng, ®Þa ®iÓm chÊp nhËn thanh to¸n thÎ vµ sè m¸y ATM cßn h¹n chÕ ®· ¶nh h­ëng ®ªn viÖc sö dông thÎ cña kh¸ch hµng. MÆt kh¸c ë ViÖt Nam cßn tån t¹i rÊt nhiÒu lo¹i thÎ do hÖ thèng c¸c Ng©n hµng kh¸c nhau ph¸t hµnh nªn thÎ cña hÖ thèng Ng©n hµng nµy kh«ng sö dông ®­îc ë hÖ thèng Ng©n hµng kh¸c. VÝ dô thÎ do NHNo ph¸t hµnh th× chØ ®­îc thanh to¸n trong ph¹m vi hÖ thèng NHNo. Bªn c¹nh ®ã tiÕn tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ Ng©n hµng cßn qu¸ dµi vµ chËm so víi yªu cÇu ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm kinh doanh, dÞch vu Ng©n hµng. H¬n n÷a tr×nh ®é cña c¸n bé vÒ tin häc cßn nhiÒu h¹n chÕ, l¹i kh«ng ®­îc cËp nhËt kiÕn thøc míi. ChÝnh ®iÒu nµy ®· g©y khã kh¨n trong c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ Ng©n hµng. Nhµ n­íc ch­a cã chÝnh s¸ch phèi kÕt hîp gi÷a Ng©n hµng víi c¸c nghµnh kh¸c cã liªn quan trong qu¸ tr×nh thanh to¸n nh»m ®­a s¶n phÈm TTKDTM trë thµnh s¶n phÈm cã tÝnh “ X· héi ho¸”. VÝ dô nh­ liªn kÕt víi ngµnh thuÕ, b­u ®iÖn, ®iÖn lùc, c«ng ty cÊp tho¸t n­íc… VÒ b¶n th©n Ng©n hµng viÖc tæ chøc vµ thùc hiÖn thanh to¸n cßn nh÷ng yÕu kÐm nhÊt ®Þnh nh­: C«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn ho¹t ®éng cña Ng©n hµng thêi gian qua ®· ®­îc chó ý nh­ng hiÖu qu¶ tuyªn truyÒn ch­a cao, cßn ë trong t×nh tr¹ng “ §îi kh¸ch” chø ch­a thùc sù tiÕp cËn, l«i cuèn kh¸ch hµng b¾ng ph­¬ng ph¸p Marketing thiÕt thùc, ®ã còng lµ nguyªn nh©n lµm h¹n chÕ sù hiÓu biÕt cña d©n chóng vÒ Ng©n hµng. Tõ ®ã lµm ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qu¶ c«ng t¸c TTKDTM, mÆt kh¸c ng­êi d©n kh«ng biÕt ®Õn tÇm quan träng cña TTKDTM. Thanh to¸n bï trõ cßn bÞ h¹n chÕ vÒ ph¹m vi thanh to¸n, ®¬n vÞ tham gia thanh to¸n, phiªn giao dÞch… tõ ®ã dÉn ®Õn tèc ®é thanh to¸n chËm, thñ tôc thanh to¸n r­êm rµ, ®«i khi g©y phiÒn hµ cho kh¸ch hµng. Trong nh÷ng n¨m qua , ChÝng pgñ vµ Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· ban hµnh nhiÒu NghÞ ®Þnh ,nghÞ quyÕt vÒ c«ng t¸c tæ chøc TTKDTM nh­ng vÉn ch­ac ®¹t ®Õn sù thèng nhÊt, hoµn thiÖn cßn g©y nhiÒu bÊt cËp trong thanh to¸n. B¶n th©n c¸c h×nh thøc TTKDTM còng sh­a ®­îc thuËn tiÖn ®Ó ng­êi d©n cã thÓ dÔ dµng sö dông. Nãi chung,ë NHNo Hµ T©yhiÖn nay cã nhiÒu h¹n chÕ vµ tånt¹i nh­ vËy mét phÇn lµ do nguyªn nh©n kh¸ch quan, mét phÇn lµ do nguyªn nh©n chñ quan cña chÝnh Ng©n hµng. ChÝnh v× vËy, nhiÖm vô ®Æt ra cho NHNo Hµ T©y trong th¬i gian tíi lµ rÊt nÆng nÒ, yªu cÇu ban l·nh ®¹o ph¶i b¸m s¸t “Tõng b­íc ®i” cña ho¹t ®éng TTKDTM ®Ó kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i trªn. Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh¨m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c TTKDTM t¹i NHNo&PTNT Hµ T©y. I - §Þnh h­íng ho¹t ®éng cña NHNO&PTNT Hµ T©y. 1/ Mét sè chØ tiªu cña kÕ ho¹ch kinh doanh n¨m 2003. - Thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô do Gi¸m ®èc giao nh­: x©y dùng ch­¬ng tr×nh INTERNET toµn tØnh, triÓn khai dù ¸n WON BANK Ng©n hµng b¸n lÎ vµ thùc hiÖn tèt mét sè nghiÖp vô kh¸c. - N¨m 2003, n¨m b¶n lÒ héi nhËp kinh tÕ khu vùc, nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo chiÒu h­íng thuËn, thêi c¬ cã nhiÒu song kh«ng Ýt th¸ch thøc, ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNo cã nhiÒu thuËn lîi song kh«ng Ýt khã kh¨n. C¨n cø vµo môc tiªu vµ ®Þnh h­íng kinh doanh cña NHNo&PTNT Hµ T©y vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ cña tØnh, NHNo phÊn ®Êu ®¹t c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch n¨m 2003 nh­ sau: + Tæng nguån vèn huy ®éng 3.000 tû, t¨ng 589 tû, tèc ®é t¨ng 24% - 26% so víi n¨m 2002. + Tæng d­ nî: 2.700tû, t¨ng 525 tû, tèc ®é t¨ng tr­ëng 22% - 24%so víi n¨m 2002. + N©ng cao chÊt l­îng tÝn dông, tû lÖ nî qu¸ h¹n nhá h¬n 1% tæng d­ nî. + Më réng vµ n©ng cao chÊt l­îng c¸c ho¹t ®éngdÞch vô nh­: Thnah to¸n chuyÓn tiÒn, dÞch vô thanh to¸n thÎ, sÐc du lÞch,…phÊn ®Êu thu dÞch vô ®¹t 10% trong tæng nghiÖp vô cña NHNo. + Tµi chÝnh ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i, Chªnh lÖch thu trõ chi tÝnh theo 946A so ví n¨m 2002 t¨ng tõ 20% trë lªn. TiÕp nhËn, thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ hÖ thèng thanh to¸n liªn hµng, c¸c ch­¬ng tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ cña ho¹t ®éng thanh to¸n. 2/ Ph­¬ng h­íng thùc hiÖn. B¸m s¸t môc tiªu vµ nhiÖm vô n¨m 2003 cña ban ®iÒu hµnh NHNo&PTNT Hµ T©y ®Ó ®­a ra c¸c ph­¬ng h­íng h÷u hiÖu nhÊt cho ho¹t déng kinh doanh trªn ®Þa bµn. TiÕp tôc më réng ®Çu t­ chiÒu s©u vµo thÞ tr­êng truyÒn thèng lµ n«ng nghiªp, n«ng th«n vµ n«ng d©n, trªn c¬ së ph©n lo¹i kh¸ch hµng thùc hiÖn ®Çu t­ trùc tiÕp vµ më réng cho vay th«ng qua tæ nhãm tÝn chÊp, ®¸p øng ®ñ vèn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Thùc hiÖn tèt nhiÖm vô më réng ho¹t ®éng kinh doanh, cñng cè vµ n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông, t¨ng c­êng thÞ phÇn nguån vèn trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y: Më réng huy ®éng vèn t¹i chç, cñng cè chÊt l­îng ho¹t ®éng cña hÖ thèng mµng l­íi, coi träng ®Õn viÖc ®æi míi phong c¸ch giao dÞch, tiÕp k¸ch v¨n minh, lÞch sù ®Ó t¹o niÒm tin vµ uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng. Bªn c¹nh ®ã, thùc hiÖn giao chØ tiªu huy ®éng vèn ®Õn bé phËn kÕ to¸n, ®­a ra c¸c h×nh thøc ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm nh­ chÝnh s¸ch l·i xuÊt, kú h¹n, c¸c h×nh thøc khuyÕn m¹i ®Ó thu hót kh¸ch hµng…vµ tæ chøc tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn, quan t©m huy ®éng tiÒn göi kh«ng kú h¹n tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ, kh¸ch hµng lín víi l·i xuÊt thÊp nh­: Kho b¹c, BHYT, BHXH …nh»m h¹ thÊp l·i xuÊt ®Çu vµo. + §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tiÒn göi c¸ nh©n, tiÒn göi tiÕt kiÖm, më réng h×nh thøc huy ®éng tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ trªn 1 n¨m. + TiÕp cËn víi c¸c dù ¸n lín, phèi hîp víi c¸c NHTM kh¸c tam gia c¸c dù ¸n tµi trî hoÆc lµm ®Çu mèi thu xÕp tµi chÝnh cho c¸c dù ¸n lín, chñ ®éng tiÕp cËn vµ më réng quan hÖ tÝn dông ®èi víi Tæng c«ng ty 90, Tæng c«ng ty 91 vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. §ång thêi t¨ng c­êng tiÕp cËn víi c¸c Doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh s¶n xuÊt, kinh doanh hiÖu qu¶ ®Ó thiÕt lËp vµ më réng quan hÖ tÝn dông thanh to¸n. - T¨ng c­êng ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ Ng©n hµng, ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ, tiÕp tôc ®æi míi hÖ thèng thiÕt bÞ vi tÝnh, tiÕp nhËn vµ triÓn khai m¹ng WAN vµ ¸p dông ch­¬ng tr×nh giao dÞch mét cöa, c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh t¹o thuËn lîi cho kh¸ch hµng khi giao dÞch víi Ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã, t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, ph­¬ng tiÖn lµm viÖc, x©y dùng ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm giao dÞch ®ång bé ®¸p øng nhu cÇu quy tr×nh ®iÒu hµnh, quy tr×nh nghiÖp vô ®Æc thï cña NHNo Hµ T©y vµ khai th¸c tèt c¬ së d÷ liÖu trong qu¸ tr×nh t¸c nghiÖp nh»m n©ng cao uy tÝn vµ c¹nh tranh cña Ng©n hµng. - Cñng cè bé m¸y tæ chøc cña NHNo, ®¶m b¶o ®ñ m¹nh, c¶i tiÕn lÒ lèi lµm viÖc, tæ chøc phèi hîp chÆt chÏ t¸c phong nghiÖp vô ®Ó n©ng cao chÊt l­îng nghiÖp vô, ®¸p øng tèt nhÊt dÞch vô cho kh¸ch hµng, kÓ c¶ kh¸ch hµng göi tiÒn, kh¸ch hµng vay tiÒn còng nh­ kh¸ch hµng sö dông dÞch vô thanh to¸n, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®èi víi c¸c NHTM kh¸c vÒ chÊt l­îng dÞch vô. - Ph¶i tËp trung hiÖn ®¹i ho¸ bé m¸y thanh to¸n, n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô hiÖn cã nh­: DÞch vô chuyÓn tiÒn nhanh, chuyÓn tiÒn ®iÖn tö…Tõng b­íc më réng c¸c dÞch vô kh¸c nh­: Thanh to¸n thÎ, sÐc du lÞch, nèi m¹ng thanh to¸n cho kh¸ch hµng, chuyÓn tiÒn mua b¸n, thanh to¸n ngo¹i tÖ… Nh»m gi¶m tèi ®a lao ®éng thñ c«ng ®èi víi c¸c nghiÖp vô, chuyªn m«n, ®iÒu hµnh. - X©y dùng ph­¬ng ¸n ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé ( NhÊt lµ c¸n bé ®iÒu hµnh vµ c¸n bé nghiÖp vô) thùc hiÖn ®µnh gi¸ ph©n lo¹i c¸n bé ®Ó kÕ hoÆch ®µo t¹o phï hîp.Môc tiªu ®µo t¹o tËp trung vµo hai ph­¬ng diÖn sau: + VÒ kü n¨ng nghiÖp vô: Tøc lµ giái vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn vµ sö dông thµnh th¹o c«ng nghÖ Ng©n hµng hiÖn ®¹i. + VÒ kü n¨ng giao tiÕp: Giái vÒ tiÕp thÞ, giao tiÕp ph¶i nhÑ nhµng, ®óng mùc, øng xö ph¶i th«ng minh, ¨n mÆc ph¶i lÞch sù… II - Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c h×nh thøc TTKDTM. 1/ §èi víi h×nh thøc sÐc thanh to¸n. SÐc lµ mét h×nh thøc thanh to¸n th«ng dông ®­îc sö dông mang tÝnh truyÒn thèng vµ réng kh¾p trªn toµn thÕ giíi. VÒ ph­¬ng diÖn khoa häc còng nh­ ph­¬ng diÖn thùc tiÔn, SÐc tho¶ m·n nhu cÇu ®a d¹ng cña nhiÒu ®èi t­îng kh¸ch hµng. Nh­ng thùc tÕ t¹i NHNo & PTNT Hµ T©y h×nh thøc nµy cßn bÞ h¹n chÕ c¶ vÒ sè mãn lÉn doanh sè. §©y lµ mét sè h×nh thøc SÐc thanh to¸n ®­îc sö dông phæ biÕn h¬n trong d©n c­: - Theo quyÕt ®Þnh cña Ng©n hµng, nh÷ng tr­êng hîp nép SÐc qu¸ thêi h¹n ph¶i cã x¸c nhËn cña UBND ph­êng, x· th× míi ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n. §©y lµ mét ®iÒu rÊt v« lý v× viÖc x¸c nhËn nµy kh«ng cã ý nghÜa mµ chØ mang h×nh thøc, v× kh«ng ph¶i lóc nµo UBND ph­êng, x· còng cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng. Do ®ã, cÇn ph¶i lo¹i bá h¼n quy ®Þnh ®Õn x·, ph­êng x¸c nhËn lý do nép SÐc qu¸ thêi h¹n. V× vËy, tr­êng hîp nµy Ng©n hµng Nhµ n­íc nªn quy ®Þnh tõ chèi thanh to¸n ®èi víi nh÷ng SÐc qu¸ thêi h¹n ®Ó tr¸nh nh÷ng thñ tôc phiÒn hµ ®ång thêi còng t¹o ra tÝnh nghiªm tóc trong quan hÖ thanh to¸n gi÷a Ng©n hµng víi kh¸ch hµng. - Ng©n hµng nªn quy ®Þnh mét sè møc thÊu chi ®èi víi mét sè ®¬n vÞ sö dông SÐc. §ãi víi kh¸ch hµng cã t×nh h×nh t¸i chÝnh lµnh m¹nh, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai th× Ng©n hµng nªn cho phÐp thÊu chi qua SÐc chuyÓn kho¶n. ThÊu chi kh«ng ph¶i víi môc ®Ých tÝn dông mµ ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt t¹m thêi trong viÖc chi tr¶ trªn tµi kho¶n tiÒn göi. Tuy nhiªn, ph¶i cã sù tho¶ thuËn gi÷a kh¸ch hµng víi Ng©n hµng b»ng hîp ®ång tÝn dông thÊu chi. Kho¶n tiÒn qu¸ sè d­ ®ã ®­îc coi nh­ kho¶n tÝn dông víi l·i suÊt tiÒn vay qu¸ h¹n. Nh­ vËy quan hÖ gi÷a kh¸ch hµng víi Ng©n hµng mang néi dung kinh tÕ h¬n lµ néi dung hµnh chÝnh. - Ph¹m vi thanh to¸n sÐc cßn bÞ giíi h¹n trong ®Þa bµn tØnh, thµnh phè mµ ch­a thùc ®­îc më réng trong ph¹m vi toµn quèc. §©y lµ mét ®iÒu bÊt lîi trong xu thÕ héi nhËp. V× trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, mèi quan hÖ kinh tÕ kh«ng cßn giíi h¹n trong tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng mµ ®­îc ph¸t triÓn ra toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n trong n­íc vµ quèc tÕ. Do ®ã, cÇn ph¶i hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ Ng©n hµng, nèi m¹ng thanh to¸n trong toµn ngµnh, ph¸t triÓn mét ch­¬ng trinh thanh to¸n liªn Ng©n hµng, héi nhËp tÊt c¶ c¸c tæ chøc trong n­íc vµo mét hÖ thèng thanh to¸n thèng nhÊt víi sù trî gióp cña m¸y tÝnh vµ phÇn mÒm øng dông ( Trong ®ã NHNN lµm trung t©m thanh to¸n bï trõ) Theo nghÞ quyÕt 30/CB vµ th«ng t­ 07/TT-NH1 quy ®Þnh vÒ sÐc ph¸t hµnh qu¸ sè d­: “Khi tê sÐc ph¸t hµnh qu¸ sè d­ th× Ng©n hµng tõ chèi thanh to¸n”. §iÒu n¸y g©y bÊt lîi cho ng­êi thô h­ëng trong tr­êng hîp SÐc chØ qu¸ sè d­ mét phÇn. Ng©n hµng nªn quy ®Þnh nÕu tê SÐc ph¸t hµnh qu¸ sè d­ toµn phÇn th× tõ chèi thanh to¸n, cßn nÕu tê SÐc qu¸ sè d­ 1 phÇn th× nªn tiÕn hµnh thanh to¸n cho ng­êi thô h­ëng trong ph¹m vi sè d­, phÇn cßn l¹i th× tõ chèi thanh to¸n, Nh­ vËy muèn thùc hiÖn ®­îc th× trªn tê SÐc nªn cã thªm 2 dßng “Tæng sè tiÒn ®­îc thanh to¸n” vµ “Tæng sè tiÒn tõ chèi thanh to¸n”. - Thñ tôc vÒ SÐc cßn mang tÝnh m¸y mãc, kh«ng cÇn thiÕt nh­: theo c¸c Ng©n hµng t¹i ViÖt Nam tê SÐc chØ cã gi¸ trÞ thanh to¸n khi trªn tê sÐc viÕt 1 mµu mùc, sè tiÒn b»ng ch÷ ph¶i viÕt “Ngµn ®ång” chø kh«ng ®­îc viÕt "Ngh×n ®ång”, sè tiÒn b»ng ch÷ ph¶i khíp víi sè tiÒn b»ng sè… Nh­ng theo th«ng lÖ quèc tÕ th× ng­îc l¹i, hä kh«ng quan t©m ®Õn nh÷ng thñ tôc kh«ng cÇn thiÕt nh­ vËy mµ hä chØ quan t©m ®Õn tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña tê SÐc th× tê SÐc sÏ ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n (nÕu sè tiÒn b»ng ch÷ mµ kh«ng khíp víi sè tiÒn b»ng sè th× sÏ thanh to¸n sè tiÒn b»ng ch÷). Ch×nh v× vËy, ®Ó nÒn kinh tÕ n­íc ta cã thÓ hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× NHNN nªn theo 1 sè quy ®Þnh cña th«ng lÖ quèc tÕ ®Ó ¸p dông cho ViÖt Nam. 2/ §èi víi h×nh thøc thanh to¸n b»ng UNC – ChuyÓn tiÒn. H×nh thøc thanh to¸n UNC – ChuyÓn tiÒn t¹i NHNo & PTNT Hµ T©y trong nh÷ng n¨m qua ®· chiÕm mét tû träng rÊt cao trong tæng doanh sè TTKDTM. Nh­ng kh«ng ph¶i v× thÕ mµ ta véi kÕt luËn h×nh thøc nµy ®· hoµn thiÖn trong thanh to¸n. §Ó h×nh thøc nµy hoµn thiÖn h¬n n÷a nã ph¶i ®­îc ®iÒu chØnh theo mét sè gi¶i ph¸p sau: - §Ó khuyÕn khÝch kh¸ch hµng më tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng th× Ng©n hµng nªn miÔn phÝ cho kh¸ch hµng khi sö dông h×nh thøc thanh to¸n nµy trong thêi gian ®Çu hoÆc nh÷ng m¸n cã gi¸ trÞ nhá. Bªn c¹nh ®ã, cho hä mét møc l·i suÊt thÊp. §©y lµ mét c¸ch ®Ó h×nh thøc UNC – ChuyÓn tiÒn ®­îc sö dông nhiÒu h¬n trong d©n chóng, mµ Ng©n hµng l¹i cã thÓ lÊy sè tiÒn trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng ®em cho vay víi l·i suÊt cao h¬n. - Më réng dÞch vô HOMEBANKING vµ TELEPHONEBANKING cho c¸c tæ chøc, gia ®×nh, c¸ nh©n nèi víi Ng©n hµng. §Ó hä cã thÓ ra mét lÖnh chi ®Þnh kú vÝ dô : Chi tiÒn ®iÖn, n­íc, ®iÖn tho¹i hµng th¸ng… ta sÏ kh«ng thu phÝ tõ c¸c tæ chøc, gia ®×nh, c¸ nh©n mµ ta sÏ thu phÝ cña Së ®iÖn lùc, C«ng ty cÊp tho¸t n­íc, B­u ®iÖn. V× khi sö dông dÞch vô nµy hä ®· bít ®­îc nh©n viªn khi hµng th¸ng ph¶i ®Õn tõng nhµ ®Ó thu tiÒn ®iÖn n­íc, ®iÖn tho¹i… - Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, kh¸ch hµng cña c¸c Ng©n hµng chñ yÕu lµ c¸c Doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ c¸ nh©n cã nhu cÇu vÒ vèn cao, viÖc cho kh¸ch hµng vay trong thanh to¸n võa th¸o gì khã kh¨n tµi chÝnh cho kh¸ch hµng, ®¶m b¶o cho ®¬n vÞ thô h­ëng thu ®­îc tiÒn, võa thùc hiÖn ®­îc nhiÖm vô kinh doanh cña Ng©n hµng l¹i gi÷ ®­îc quan hÖ tèt víi kh¸ch hµng , nh­ vËy khi UNC qu¸ sè d­ th× Ng©n hµng nªn cho vay ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tanh to¸n. §Ó lµm tèt ®iÒu ®ã th× ph¶i ph©n lo¹i kh¸ch hµng. NÕu ®èi t­îng lµ kh¸ch hµng tèt, cã quan hÖ th­êng xuyªn l©u dµi nh­ng do nguyªn nh©n kh¸ch quan dÉn tíi sè d­ trªn tµi kho¶n kh«ng ®ñ thanh to¸n trong thêi gian ng¾n th× Ng©n hµng nªn cho kh¸ch hµng vay víi møc l·i suÊt phï hîp (cao nhÊt lµ b»ng l·i suÊt nî qu¸ h¹n cña lo¹i cho vay ng¾n h¹n mµ Ng©n hµng ®ang ¸p dông). - §Ó ®¶m b¶o sù c«ng b»ng b×nh ®¼ng, ®¶m b¶o quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ®¬n vÞ mua vµ ®¬n vÞ b¸n ph¶i nép UNC ®Ó tr¶ tiÒn trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, nªn quy ®Þnh sau 2 ngµy kÓ tõ ngµy nhËp kho hµng ho¸, nhËp c¸c cung øng dÞch vô th× ®¬n vÞ mua ph¶i lËp UNC ®Ó trÝch tµi kho¶n tr¶ tiÒn cho ®¬n vÞ cung cÊp. Khi nép UNC ph¶i kÌm theo ho¸ ®¬n nhËp kho hµng ho¸ ®Ó Ng©n hµng kiÓm so¸t. 3/ §èi víi h×nh thøc thanh to¸n UNT. - UNT lµ mét h×nh thøc thanh to¸n kh«ng ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi b¸n. V× vËy Ng©n hµng nªn ®øng ra b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi b¸n b»ng c¸ch khèng chÕ bé chøng tõ trong thanh to¸n. Tøc lµ, chØ khi nµo ng­êi mua thanh to¸n cho ng­êi b¸n lËp tøc Ng©n hµng hgi cã cho tµi kho¶n tiÒn göi cña ng­êi b¸n trong thêi h¹n ®ã míi giao chøng tõ cho ng­êi mua. - Khi kh¸ch hµng më tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng mét c¸ch phæ biÕn th× Nhµ n­íc nªn quy ®Þnh c¸c ngµnh thu dÞch vô nh­: B­u ®iÖn, Cty ®iÖn lùc,Cty cÊp tho¸t n­íc, ThuÕ… Sö dông h×nh thøc thanh to¸n UNT. V× khi sö dông h×nh thøc thanh to¸n nµy th× nh©n viªn cña hä ®ì ph¶i mÊt thêi gian ®i l¹i, mÆt kh¸c cã thÓ gi¶m sè l­îng nh©n viªn dÉn ®Õn tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ tiÒn l­¬ng cho nh©n viªn, ®Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy ®ßi hái b¶ng kª thanh to¸n tiÒn dÞch vô cña c¸c ngµnh b­u ®iÖn, ®iÖn lùc… ph¶i chÝnh x¸c. - Ng©n hµng còng cÇn ph¶i xem xÐt thu phÝ thanh to¸n theo tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh sao cho hîp lý. 4/ §èi víi h×nh thøc thanh to¸n th­ tÝn dông: Së dÜ th­ tÝn dông vÉn ch­a ®­îc sö dông ë hÇu hÕt c¸c Ng©n hµng ë n­íc ta hiÖn nay lµ v× theo chÕ ®é cña ViÖt Nam th× thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông cã rÊt nhiÌu nh­îc ®iÓm. Nh­ vËy Ng©n hµng nhµ n­íc nªn xem xÐt, söa ®æi c¸c v¨n b¶n cò, bæ xung nh÷ng v¨n b¶n míi cho phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ ®Ó th­ tÝn dông cã thÓ ph¸t huy ®­îc nh÷ng ­u ®iÓm vµ ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn. - Më réng ph¹m vi thanh to¸n; tr­íc hÕt cÇn xo¸ bá bøc t­êng ng¨n c¸ch gi÷a c¸c Ng©n hµng cïng hÖ thèng vµ kh¸c hÖ thèng, t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng trong quan hÖ giao dÞch vµ thanh to¸n. - §Ó khuyÕn khÝch kh¸ch hµng sö dông h×nh thøc nµy th× Ng©n hµng nªn cã quyÕt ®Þnh sè tiÒn ký quü sÏ ®­îc h­ëng l·i theo l·i suÊt tiÒn göi kh«ng kú h¹n. NÕu nh÷ng biÖn ph¸p trªn ®Ó thùc hiÖn mµ kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ (NghÜa lµ th­ tÝn dông vÉn kh«ng ®­îc ¸p dông réng r·i) th× nªn lo¹i bá h×nh thøc nµy ®Ó t×m kiÕm mét h×nh thøc kh¸c phï hîp h¬n. 5/ §èi víi thÎ thanh to¸n. TiÒn tÖ ra ®êi lµ mét b­íc tiÕn thÇn kú trong nh÷ng ph¸t minh quan träng cña con ng­êi, ®· ®Èy nÒn v¨n minh cña nh©n lo¹i ®Õn ®Ønh cao cña sù s¸ng t¹o. TiÒn tÖ ra ®êi vµ kh«ng ngõng ®­îc nghiªn cøu, hoµn thiÖn nh»m môc ®Ých chÝnh lµ tiÖn lîi vµ an toµn. Qua nhiÒu h×nh th¸i ph¸t triÓn, th× tiÒn tÖ còng cã sù thay ®æi theo chiÒu h­íng ®i lªn vµ ngµy cµng thuËn tiÖn h¬n, an toµn h¬n; trong ®ã cã tiÒn ®iÖn tö – mét h×nh thøc TTKDTM tiªn tiÕn vµ hiÖn ®¹i. Trong h×nh thøc thanh to¸n b»ng tiÒn ®iÖn tö th× thÎ thanh to¸n lµ d¹ng chiÕm ­u thÕ h¬n c¶. Ngµy nay, t¹i Mü cã trªn 70 % gia ®×nh sö dông thÎ thanh to¸n ®Ó tr¶ tiÒn hµng ho¸, dÞch vô thay v× hä sö dông dÞch vô tiÒn mÆt hoÆc dïng c¸c ph­¬ng tiÖn TTKDTM kh¸c. Trong khi ®ã, t¹i ViÖt Nam sè l­îng c¸c Ng©n hµng thùc hiÖn thanh to¸n b»ng thÎ mãi chØ cã kho¶ng 10 Ng©n hµng, sè l­îng c¸c ®iÓm chÊp nhËn thÎ còng nh­ c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng ( ATM) con qu¸ Ýt. Ngay c¶ NHNo & PTNT Hµ T©y còng ch­a sö dông h×nh thøc thanh to¸n nµy. §Ó ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái trong t­¬ng lai, NHNo Hµ T©y nªn chuÈn bÞ nh÷ng yÕu tè sau: - §iÒu ®Çu tiªn ph¶i nãi ®Õn ®ã lµ tr×nh ®é c¸n bé c«ng nh©n viªn: HiÖn nay tµi liªu nghiÖp vô cña thanh to¸n thÎ ®­îc viÕt hoµn toµn b»ng tiÕng Anh, trong khi ®ã ë n­íc ta l¹i ch­a cã chuyªn gia hµng ®Çu trong lÜnh vùc nµy. §iÒu nµy ®É g©y trë ng¹i cho Ng©n hµng khi ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n thÎ. MÆt kh¸c mét t×nh tr¹ng chung x¶y ra ®èi víi Ng©n hµng nãi chung vµ ®èi víi NHNo Hµ T©y nãi riªng lµ: C¸c c¸n bé trÎ cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ tèt th× tr×nh ®é tæng hîp kiÕn thøc l¹i kh«ng cã nªn kh«ng thÓ tù ®äc s¸ch n­íc ngoµi, cßn c¸c c¸n bé ®· cã kinh nghiÖm, cã kiÕn thøc tæng hîp tèt th× tr×nh ®é ngo¹i ng÷ l¹i kÐm nªn kh«ng thÓ ®äc s¸ch n­íc ngoµi. Trong khi ®ã, ®Ó sö dông h×nh thøc thanh to¸n thÎ ®­îc tèt nhÊt th× buéc c¸n bé Ng©n hµng ph¶i ®äc s¸ch do c¸c chuyªn gia n­íc ngoµi viÕt. ChÝnh v× vËy c¸c c¸n bé Ng©n hµng nªn tham gia c¸c kho¸ häc dµi h¹n, cã thêi gian thùc hµnh ®Ó cã kiÕn thøc chuyªn s©u, tr×nh ®é nghiÖp vô ngo¹i ng÷ ®Ó v÷ng vµng trong kinh doanh thÎ. - Ng­êi d©n ViÖt Nam sö dông h×nh thøc nµy rÊt Ýt nªn chóng ta cÇn ph¶i t¹o lËp thãi quªn cho ng­êi d©n, ®Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy c¸c Ng©n hµng ph¶i ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, dÆc biÖt lµ ph¶i giíi thiÖu ®­îc nh÷ng tiÖn Ých khi sö dông thÎ…MÆt kh¸c khi l¾p ®Æt m¸y ATM cÇn ph¶i lùa chän ®i¹n ®iÓm nh­ siªu thÞ, s©n bay, trô së Ng©n hµng, c¸c tr­êng ®¹i häc…Ngoµi ra ph¶i n©ng cao chÊt l­îng, chÊt liÖu tiÒn ®Ó tr¸nh rñi ro khi sö dông thÎ thanh to¸n vÝ dô tiÒn kh«ng ®­îc nhµu n¸t, kh«ng ph¸t hµnh tiÒn to, h¹n chÕ ph¸t hµnh tiÒn nhá… - VÒ trang thiÕt bÞ: §©y lµ mét th¸ch thøc lín nhÊt do ®ßi hái mét l­îng vèn ®Çu t­ lín. C¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi chung vµ NHNo Hµ T©y nãi riªng cÇn ph¶i dµnh mét nguån vèn thÝch ®¸ng ®Ó cã ®­îc mét trang thiÕt bÞ phôc vô cho quy tr×nh thanh to¸n thÎ, ®Æc biÖt lµ m¸y ®äc thÎ. VÒ phÝa Ng©n hµng nhµ n­íc còng hç trî thªm th«ng qua c¸c nguån vèn tµi trî kªu gäi ®­îc tõ c¸c tæ chøc n­íc ngoµi víi l·i suÊt ­u ®·i trong thêi gian ®Çu ®Ó cïng víi c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i x©y dùng mét hÖ thèng thanh to¸n thÎ. + Hîp t¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh ®Ó thuª l¹i c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i. + Ph¶i lËp mét trung t©m thanh to¸n bï trõ ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng thÎ do Ng©n hµng nµy ph¸t hµnh l¹i kh«ng sö dông ®­îc m¸y cña Ng©n hµng kh¸c + C¸c Ng©n hµng cÇn cã sù hîp t¸c vµ phèi hîp chÆt chÏ víi nhau ®Ó qu¶n lý vµ kiÓm so¸t hµng ho¸ ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh thÎ nh»m kÞp thêi ph¸t hiÖn vµ sö lý c¸c tr­êng hîp thanh to¸n vµ sö dông thÎ gi¶ m¹o gãp phÇn lµm gi¶m tèi thiÓu rái ro ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh thÎ. Bªn c¹nh ®ã mçi Ng©n hµng ®Òu ph¶i t¹o cho m×nh mét ký hiÖu mËt riªng tranh rñi ro trong qu¸ tr×nh thanh to¸n - VÒ l©u dµi Ng©n hµng nªn chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò nh­ t¹o ®iÒu kiÖn lµm t¨ng thu nhËp cho ng­êi d©n, cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ tr×nh ®é giao dÞch cña Ng©n hµng gi¶m thiÓu c¸c phÝ trong viÖc d¨ng ký vµ sö dông thÎ më réng ®èi t­îng sö dông thÎ trªn c¬ së xem xÐt l¹i ®iÒu kiÖn ®Ó ®­îc lµm chñ thÎ. Tøc lµ kh«ng ph¶i cø ng­êi nµo cã thu nhËp cao míi ®­îc xem xÐt cÊp thÎ v× ®iÒu kiÖn nµy ®· lo¹i bá mét sè l­îng kh¸ch hµng 6/ Ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i. HiÖn nay trªn thÕ giíi cã nhiÒu h×nh thøc thanh to¸n rÊt hiÖn ®¹i vµ ®­îc sö dông mét c¸ch th«ng dông nh­ng l¹i ch­a ¸p dông phæ biÕn t¹i ViÖt Nam ®ã lµ th­¬ng phiÕu, thÎ, m¸y ATM vµ mét sè h×nh thøc thanh to¸n kh¸c. Trªn thùc tÕ b¶n th©n chóng ta ®Òu biÕt ®­îc nh÷ng tiÖn Ých cña nh÷ng h×nh thøc thanh to¸n nµy, nh­ng ®Ó ph¸t triÓn ®­îc chóng trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay ®ã lµ ®iÒu kh«ng ph¶i dÔ. ChÝnh v× vËy chÝnh phñ vµ Ng©n hµng nhµ n­íc cÇn ph¶i phèi hîp víi nhau ®Ó®­a ra nh÷ng thÓ lÖ, chÕ ®é ®èi víinnÒn kinh tÕ ViÖt Nam t×m ra mét con ®­êng ®i ng¾n nhÊt cho tiÕn tr×nh ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i. - Trong c¸c h×nh thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i cã mét sè vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®­îc quan t©m víi th­¬ng phiÕu ®ã lµ: + Th­¬ng phiÕu vÉn ch­a ®­îc sö dông réng r·i t¹i ViÖt Nam lµ v× khi sö dông th­¬ng phiÕu ng­êi b¸n rÊt lo sî lµ khi ®· giao hµng cho ng­êi mua nh­ng l¹i kh«ng ®­îc ng­êi mua thanh to¸n hay ®­îc thanh to¸n th× còng rÊt chËm trÔ. NÓn ®«i khi c¸c nhµ kinh doanh kh«ng d¸m kinh doanh mét khèi l­îng hµng ho¸ lín v× sî sÏ mÊt tr¾ng. §Ó gi¶i tho¸t nçi lo sî ®ã Ng©n hµng cã thÓ ®øng ra lµm hîp ®ång vµ b¶o l·nh thanh to¸n cho hä (§­¬ng nhiªn lµ ph¶i ®­îc sù ®ång ý cña c¶ bªn b¸n vµ bªn mua, hä ph¶i lµ nh÷ng kh¸ch hµng ®­îc Ng©n hµng tin t­ëng) + VÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lóc nµo còng su«n sÎ, cã nh÷ng lóc hä cÇn mét l­înh tiÒn lín nh­ng th­¬ng phiÕu cña hä l¹i ch­a ®Õn thêi h¹n thanh to¸n nªn lóc nµy Ng©n hµng nªn ®øng ra chiÕt khÊu c¸c th­¬ng phiÕu ®ã cho hä (Tuy nhiªn c¸c th­¬ng phiÕu ®ã ph¶i ®­îc thÈm ®Þnh vµ cã kÕt luËn lµ hîp ph¸p vµ hîp lÖ) Ta thÊy viÖc ¸p dông hinhd thøc thanh to¸n b»ng th­¬ng phiÕu lµ mét b­íc ®ét ph¸ m¹nh mÏ cña qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh Ng©n hµng.HiÖn nay trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn gÆp mét sè khã kh¨n do vËy mçi c¸ nh©n,mçi tæ chøc còng nh­ Ng©n hang cÇn ph¶i thÊy ®­îc tÇm quan träng cña th­¬ng phiÕu, tõng b­íc kh¾c phôc khã kh¨n nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ cña h×nh thøc nµy. Cã nh­ vËy th× ho¹t ®éng thanh to¸n b»ng th­¬ng phiÕu ë n­íc ta míi thùc sù ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. §Ó ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i th× Nhµ n­íc ta cÇn ph¶i ph¸t triÓn vÒ mÆt kinh tÕ, hoµn thiÖn quy chÕ TTKDTM t¹o thãi quen cho ng­êi d©n vµ khuyÕn khÝch hä TTKDTM, bªn c¹nh ®ã ph¶i hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ Ng©n hµng. 1/ Më réng thanh to¸n trong khu vùc d©n c­. ë n­íc ta hiÖn nay mäi ng­êi d©n cã thãi quen sö dông tiÒn mÆt vµ hä lu«n nghÜ lµ thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt lµ an toµn nhÊt, tiÖn Ých nhÊt. Nªn ®Ó cã thÓ thay ®æi ®­îc thãi quen ®ã lµ rÊt khã kh«ng ph¶i mét sím mét chiÒu mµ ph¶i mÊt mét kho¶ng thêi gian kh¸ dµi. MÆt kh¸c, ®Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy cÇn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, tuyªn truyÒn cña c¸n bé Ng©n hµng. §Ó më réng thanh to¸n trong khu vùc d©n c­ th× tr­íc tiªn ph¶i phæ biÕn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc, giíi häc sinh, sinh viªn v× ®©y lµ lùc l­îng dÔ tiÕp thu víi nh÷ng c¸i míi cña Ng©n hµng, ®Õn khi hä ®· hiÓu th× ¾t h¼n hä sÏ sö dông. Sau ®ã hä sÏ tuyªn truyÒn cho nh÷ng ng­êi th©n biÕt ®­îc c¸c h×nh thøc thanh to¸n qua Ng©n hµng. Lý do mµ cho ®Õn b©y giê ng­êi d©n vÉn ch­a sö dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n qua Ng©n hµng lµ v× thu nhËp cña ng­êi d©n kh«ng cao nªn sè tiÒn tiÕt kiÖm cña hä rÊt Ýt. MÆt kh¸c, hä nghÜ lµ sÏ rÊt phøc t¹p ®Ó më mét tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng, råi ph¶i cã mét kho¶n tiÒn lín th× míi më ®­îc mét tµi kho¶n, ®«i khi hä cßn mÆc c¶m vÒ m×nh- hä sî hä sÏ kh«ng biÕt sö dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n míi cña Ng©n hµng. ChÝnh v× vËy, Ng©n hµng nªn b¸m s¸t nh÷ng t©m lý ®ã cña d©n c­ ®Ó më réng nh÷ng cuéc tuyªn truyÒn, chØ b¶o cho d©n c­ sö dông h×nh thøc thanh to¸n t¹i Ng©n hµng vµ ®Ó cho hä thÊy ®­îc tiÖn Ých khi sö dông h×nh thøc ®ã. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c TTKDTM cña Ng©n hµng ViÖt Nam nãi chung vµ NHNo Hµ T©y nãi riªng. Hy väng r»ng, trong thêi gian tíi hÖ thèng thanh to¸n cña Ng©n hµng sÏ phôc vô kh¸ch hµng tèt h¬n, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngµy cµng cao cña con ng­êi vµ sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ vµ hÖ thèng TTKDTM cã thÓ v÷ng b­íc trªn con ®­êng héi nhËp víi hÖ thèng thanh to¸n cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ toµn thÕ giíi. III - KiÕn nghÞ nh»m thùc hiÖn gi¶i ph¸p TTKDTM. XuÊt ph¸t tõ vai trß to lín cña TTKDTM nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ thùc tr¹ng TTKDTM t¹i Ng©n hµng m×nh, NHNo & PTNT Hµ T©y cÇn ph¶i më réng ph¹m vi thanh to¸n (Kh«ng chØ giíi h¹n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ mµ cßn më réng ®Õn c¸c tÇng líp d©n c­). trong nh­ng n¨m qua, khi ®· cã nh­ng v¨n b¶n ph¸p quy vÓ ho¹t ®éng Ng©n hµng vµ c«ng t¸c thanh to¸n ®­îc ban hµnh nh­ng nh×n chung vÉn cßn thiÕu vµ cã nh÷ng quy ®Þnh ch­a phï hîp. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta thÊy c¬ së vËt chÊt vµ tr×nh ®é c¸n bé trong hÖ thèng thanh to¸n hiÖn nay chØ thÝch øng víi nh÷ng t×nh h×nh tr­íc m¾t: Khèi l­îng thanh to¸n ch­a cao, thi tr­êng tµi chÝnh ch­a thùc sù ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy, viÖc ®Èy m¹nh c«ng t¸c TTKDTM vÉn cßn lµ mét th¸ch thøc víi hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m tíi, dù b¸o nÒn kinh tÕ ViÖt Nam sÏ cã b­íc ph¸t triÓn m¹nh, khèi l­îng thanh to¸n cã thÓ t¨ng nhiÒu lÇn vµ sÏ chØ cßn giíi h¹n thanh to¸n trong n­íc mµ cßn ph¸t triÓn ra ph¹m vi khu vùc vµ toµn thÕ giíi. Qu¸ tr×nh nµy ®ßi hái Ng©n hµng ph¶i nghiªn cøu hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc thanh to¸n, ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm, dÞch vô Ng©n hµng, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông h×nh thøc TTKDTM nh»m ®¸p øng ®­îc qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Qua nghiªn cøu lý luËn kÕt hîp víi qu¸ tr×nh thùc thÕ vÒ ho¹t ®éng TTKDTM t¹i NHNo & PTNT Hµ T©y, t«i xin m¹nh d¹n ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m ®¸p øng phÇn nµo nh÷ng ®ßi hái ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng vµ c«ng t¸c TTKDTM nãi riªng: 1/ Víi Nhµ n­íc vµ Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam: Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch qu¶n lý tiÒn mÆt tèi ®a ®èi víi c¸c Doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan Nhµ n­íc b»ng c¸ch: CÇn ph¶i ®­a ra quyÕt ®Þnh b¾t buéc mang tÝnh qu¶n lý ®èi víi doanh nghiÖp, c¬ quan, toµn thÓ vµ c¸c hé kinh doanh khi thanh to¸n ph¶i th«ng qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng. §Ó n©ng cao c«ng t¸c qu¶n lý cña nhµ n­íc, th«ng qua tµi kho¶n tiÒn göi cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan nhµ n­íc t¹i Ng©n hµng, nhµ n­íc cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc l­îng tiÒn cung øng trªn thÞ th­êng. MÆt kh¸c, cßn lÊp ®i khe hë cho mét sè kÎ tham «, lîi dông, bßn rót tµi s¶n cña Nhµ n­íc, cña nh©n d©n. + Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch hç trî, khuyÕn khÝch vèn ®Çu t­ vµ thuÕ cho hÖ thèng Ng©n hµng trong thêi gian ®Çu thùc hiÖn hiÖn ®¹i ho¸, c¸c dù ¸n cña Ng©n hµng nh­ trung t©m thanh to¸n thÎ, sÐc… Ngoµi ra, Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p buéc c¸c ®èi t­îng nh­ c¸c ®¬n vÞ b¸n hµng ho¸ vµ cung øng c¸c dÞch vô thiÕt yÕu ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nh­ B­u ®iÖn, C«ng ty cÊp tho¸t n­íc, Së ®iÖn lùc, c¬ quan ThuÕ…ph¶i më tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng tõ ®ã c¸c doanh nghiÖp sÏ khèng chÕ ®­îc ng­êi mua, yªu cÇu ng­êi mua thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n vµ ¸p dông h×nh thøc UNT. §èi víi ng­êi d©n, ChÝnh phñ nªn cã quy ®inh b¾t buéc ph¶i më tµi kho¶n c¸ nh©n t¹i. Ng©n hµng vµ thanh to¸n qua Ng©n hµng. Quy ®Þnh nh÷ng mãn gi¸ trÞ cao lµ bao nhiªu trong thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ vµ dÞch vô th× ph¶i thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n, UNT, sÐc hoÆc b»ng c¸c h×nh thøc TTKDTM kh¸c. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy trong c¶ n­íc thi tr­íc tiªn Ng©n hµng nªn thö nghiÖm ë mét sè thµnh phè, thÞ x· lín. Bªn c¹nh sù b¾t buéc, nhµ n­íc ph¶i cã sù chØ ®¹o, tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch cho ng­êi d©n hiÓu vµ thÊy râ ®­îc t¸c dông cña chÝnh s¸ch nµy. B­íc ®Çu nªn cã gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch vÒ kinh tÕ nh­: Kh«ng thu phÝ c¸c kho¶n thanh to¸n nhá, gi¶m thuÕ thu nhËp vµ VAT trong thêi gian ®Çu…Ng©n hµng nhµ n­íc cÇn rµ so¸t l¹i tÊt c¶ c¸c chÕ ®é thÓ lÖ thanh to¸n ®Ó lo¹i bá h¼n c¸c quy ®Þnh , c¸c c«ng cô thanh to¸n kh«ng cßn phï hîp nh­ th­ tÝn dông ( V× ®· tõ l©u kh¸ch hµng kh«ng sö dông h×nh thøc thanh to¸n nµy do viÖc quy ®Þnh kh¸ phøc t¹p, thñ tôc lu©n chuyÓn chøng tõ r­êm rµ, tèc ®é thanh to¸n chËm g©y ®äng vèn cho kh¸ch hµng) hoÆc cÇn quy ®Þnh l¹i cho phï hîp, th«ng tho¸ng h¬n. MÆt kh¸c Ng©n hµng nhµ n­íc cÇn ph¶i ban hµnh c¸c chÕ ®é mét c¸ch ®ång bé, t¹o khu«n khæ ®Ó h×nh thµnh c¸c h×nh thøc thanh to¸n míi. - Ng©n hµng Nhµ n­íc ph¶i cã kÕ ho¹ch vµ biÖn ph¸p tiÕp nhËn c¸c nguån vèn viÖn trî cña n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ cña WB vµ sö dông hîp lý, cã hiÖu qu¶ phôc vô c«ng cuéc ®æi míi c«ng nghÖ Ng©n hµng. So víi c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi thÝ vèn tù cã cña c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam cßn rÊt thÊp, do vËy nÕu kh«ng cã nguån tµi trî gióp ®ì tõ bªn ngoµi th× khã cã thÓ c¹nh tranh, ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn ®­îc. - Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn ph¶i hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a vÒ c«ng t¸c thanh to¸n ®iÖn tö bao gåm c¶ thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö vµ thanh to¸n bï trõ ®iÖn tö. ¸p dông triÖt ®Ó kü thuËt c«ng nghÖ tin häc trong c¶ hai lo¹i h×nh nµy nh»m t¨ng tèc ®é chuyÓn tiÒn nhanh h¬n, kÞp thêi h¬n cho nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ nhu cÇu t¸i s¶n xuÊt nÒn kinh tÕ. - Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn hoµn thiÖn quy chÕ, më réng m¹ng l­íi, ph¸t triÓn c«ng nghÖ ®èi víi h×nh thøc thanh to¸n ThÎ. V× ®©y lµ mét h×nh thøc thanh to¸n rÊt cã kh¶ thi trong t­¬ng lai. 2. Víi NHNo & PTNT ViÖt Nam. NHNo & PTNT ViÖt Nam cÇn thùc hiÖn nèi m¹ng vi tÝnh gi÷a c¸c NHNo & PTNT cña tØnh, thµnh phè víi nhau ®Ó giao dÞch trùc tiÕp, rót ng¾n thêi gian thanh to¸n. MÆt kh¸c hç trî c¸c NHNo tØnh, thµnh phè nãi chung vµ NHNo & PTNT Hµ T©y nãi riªng vÒ c«ng nghÖ tin häc vµ c«ng t¸c kÕ to¸n ®Ó tõng b­íc thùc hiÖn nèi m¹ng gi÷a Ng©n hµng víi kh¸ch hµng, tr­íc hÕt lµ víi c¸c kh¸ch hµng lín, cã uy tÝn ®Ó thùc hiÖn viÖc giao dÞch t¹i nhµ. - NHNo & PTNT Viªt Nam gióp ®ì NHNo & PTNT Hµ T©y vÒ viÖc ®µo t¹o c¸n bé kh«ng nh÷ng vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô mµ cßn c¶ vÒ tin häc vµ ngo¹i ng÷ ®Ó NHNo Hµ T©y tù tin h¬n khi sö dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n míi vµ hiÖn ®¹i. - VÒ l­îng vèn t¹i NHNo Hµ T©y thay ®æi rÊt bÊp bªnh, cã nh÷ng lóc Ng©n hµng thõa vèn rÊt nhiÒu do kh¸ch hµng ®Õn göi tiÒn vµ kh¸ch hµng ®Õn tr¶ tiÒn vay. Nªn nh÷ng lóc ®ã Ng©n hµng bÞ ®äng vèn vµ sè tiÒn ®ã ph¶i n»m t¹i Ng©n hµng mÊt vµi ngµy thËm chÝ vµi tuÇn v× ch­a t×m ®­îc ®èi t¸c ®Ó ®Çu t­, nªn v« h×nh dung Ng©n hµng ®· mÊt mét l­îng tiÒn chi phÝ c¬ héi. Bªn c¹nh ®ã, l¹i cã lóc thiÕu vèn trÇm träng v× do kh¸ch hµng ®Õn rót tiÒn vµ do kh¸ch hµng ®Õn vay tiÒn ®Ó ®Çu t­. Nh÷ng lóc nh­ thÕ ®· lµm ban l·nh ®¹o cña Ng©n hµng rÊt bèi rèi vi ph¶i lµm sao ®Ó “Vui lßng kh¸ch ®Õn, võa lßng kh¸ch ®i” vµ gi÷ uy tÝn cho Ng©n hµng. VËy NHNo & PTNT ViÖt Nam cÇn trî gióp NHNo & PTNT Hµ T©y vÒ vÊn ®Ò ®iÒu hoµ vèn ®Ó Ng©n hµng cã thÓ v­ît qua nh÷ng lóc khã kh¨n nhÊt vµ tr¸nh nh÷ng rñi ro x¶y ra. 3. Víi c¬ quan chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng. Ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng nãi chung vµ ho¹t ®éng TTKDTM cña NHNo Hµ T©y nãi riªng cã thÓ ph¸t triÓn hay kh«ng lµ nhê vµo sù quan t©m, chØ ®¹o cña H§ND - UBND tØnh Hµ T©y. NHNo Hµ T©y cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc nh­ ngµy h«m nay còng lµ nhê vµo sù gióp ®ì cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, ®· t¹o m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó NHNo ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®Ò ra. Nh­ng ®Ó NHNo hoµn thannhf tèt h¬n nhiÖm vô cña m×nh th× c¸c cÊp §¶ng uû vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cÇn ph¶i xem xÐt mét sè vÊn ®Ò sau: - ViÖc qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña tØnh Hµ T©y cßn ch­a tèt, nªn ®· ¶nh h­ëng ®Õn viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ trong n­íc. MÆt kh¸c, ch­a cã chÝnh s¸ch h÷u hiÖu kÝch thÝch hµng ho¸ xuÊt khÈu. Trong khi ®ã, tØnh Hµ T©y l¹i cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng vÒ nh÷ng mÆt hµng cã thÓ xuÊt khÈu- nh­ : M©y tre ®an, th¶m ren, lôa... Qua ®ã tØnh Hµ T©y cã thÓ ®­a ra nh÷ng ph­¬ng ¸n ph¸t triÓn v÷ng ch¾c vµ bÒn l©u vÒ nh÷ng mÆt hµng ®ã cïng víi sù kÕt hîp cña NHNo ®Ó ®­a nÒn kinh tÕ tØnh Hµ T©y ngµy cµng v÷ng m¹nh. - Yªu cÇu c¸c C«ng ty xuÊt nhËp khÈu ph¶i më tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng mua ho¸ ®¬n gi¶, lËp c«ng ty ma ®Ó ®­îc hoµn thuÕ. - S¾p xÕp l¹i c¸c Doanh nghiÖp Nhµ n­íc, quy ho¹ch c¸c khu c«ng nghiÖp ®Ó ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch hîp lý khuyÕn khÝch thu hót vèn ®Çu t­. - Cã nh÷ng biÖn ph¸p phßng chèng c¸c tÖ n¹n x· héi, ®¶m b¶o an ninh trËt tù cho x· héi vµ bo¶ vÖ an toµn cho Ng©n hµng. Tãm l¹i: Khi mµ khèi l­îng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt gi¶m xuèng th× tÊt yÕu thanh to¸n qua Ng©n hµng (TTKDTM) sÏ t¨ng lªn, c¸c ph­¬ng tiÖn TTKDTM sÏ ®­îc sñ dông réng r·i h¬n. MÆt kh¸c, sö dông h×nh thøcTTKDTM cßn gãp phÇnchèng tham nhòng vµ gi¶m chi phÝ cho x· héi. Do vËy, rÊt m«ng ®­îc sù ñng hé cña ChÝnh phñ vµ c¸c ban ngµnh cã liªn quan gióp ®ì Ng©n hµng nãi chung vµ NHNo Hµ T©y nãi riªng ®Ó h×nh thøc TTKDTM ngµy cµng ph¸t triÓn. KÕt luËn Khi nÒn kinh tÕ n­íc ta chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ tËp thÓth× TTKDTM còng cã sù chuyÓn ®æi theo chiÒu h­íng ®i lªn vµ gi÷ vai trß hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ vµ ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh Ng©n hµng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng t¸c TTKDTM cña ViÖt Nam nãi chung vµ cña NHNo&PTNT Hµ T©y nãi riªng ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng mõng ( thÓ hiÖn ë doanh sè còng nh­ tèc ®é t¶ng tr­ëng cña TTKDTM). §iÒu nµy chøng tá, TTKDTM ngµy cµng ®­îc nhiÒu ng­êi biÕt ®Õn vµ sö dông – Víi h×nh thøc nµy kh¾c phôc ®­îc nh÷ng h¹n chÕ cña tiÒn tÖ b»ng tiÒn mÆt, gãp phÇn ®Èy m¹nh tèc ®é ,®¶m b¶o an toµn tiÖn lîi cho c¸c bªn tham gia. Tuy nhiªn,so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn toµn ThÕ giíi th× tû lÖ nµy cßn rÊt thÊp; XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn nh©n : Cã nh÷ng nguyªn nh©n tõ phÝa Nhµ n­íc. Cã nh÷ng nguyªn nh©n tõ phÝa Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng guyªn nh©n nµy tõ ®ã ®­a ra h­íng gi¶i quyÕt lµ nhiÖm vô tr­íc m¾t vµ l©u da× cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh ®Æc biÖt lµ ngµnh Ng©n hµng. Tin t­ëng trong thêi gian tíi, hÖ thèng TT cña ngµnh Ng©n hµng sÏ phôc vô ®­îc kh¸ch hµng tèt h¬, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngµy cµng cao vµ c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ, ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm, dÞch vô cña Ng©n hµng ®Ó cã thÓ v÷ng ch¾c trªn b­íc ®­êng héi nhËp víi hÖ thèng Ttcña Ng©n hµng c¸c n­íc trong khku vùc. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ cña ho¹t ®éng Ng©n hµng em m¹nh d¹n ®­a ra nh÷ng suy nghÜ cña m×nh.Tuy nhiªn, víi thêi gian cã h¹n, tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm thùc tÕ cßn h¹n chÕ do ®ã bµi viÕt cña em sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c¸n bé NHNo Hµ T©y ®Ó kho¸ luËn cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Lª V¨n LuyÖn vµ c¸n bé NHNNo Hµ T©y ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh luËn v¨n nµy.