Đề tài Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tạo động lực cho người lao động tại công ty Xây dựng số 4

, t×nh tr¹ng thiÕt bÞ kü thuËt, tæ chøc lùc l­îng cña c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p còng nh­ ®­a kÕt qu¶ ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt trong XD nh­ sö dông c¸c vËt liÖu míi, thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ thi c«ng tiªn tiÕn. Trong tr­êng hîp xÐt thÊy ®Þnh møc kh«ng phï hîp hoÆc c«ng viÖc phøc t¹p kh«ng cã trong ®Þnh møc th× C«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p chôp ¶nh, bÊm giê ®Ó x©y dùng ®Þnh møc kho¸n cho ng­êi lao ®éng. VÝ dô : - ViÖc tr¸t trÇn t­êng khu vÖ sinh trong kh«ng gian chËt hÑp, kh«ng thÓ ¸p dông ®Þnh møc nh­ tr¸t trÇn t­êng c¸c phßng b×nh th­êng - C«ng ty vÉn bè trÝ thµnh phÇn c«ng nh©n nh­ quy ®Þnh nh­ng chôp ¶nh toµn bé qu¸ tr×nh thi c«ng, ph©n tÝch thêi gian trong møc ®Ó tÝnh thêi gian thùc tÕ hoµn thµnh khèi l­îng c«ng viÖc, suy ra ®Þnh møc thùc cho 1 m2 ®Ó thay ®æi ®¬n gi¸, b¶o ®¶m ®óng quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng - ViÖc gia c«ng 1 hoa cöa s¾t cã h×nh d¸ng phøc t¹p, C«ng ty bè trÝ gia c«ng thÝ ®iÓm 3 hoa cöa, bÊm giê thêi gian, lÊy thêi gian trung b×nh ®Ó tÝnh ®Þnh møc. KÕt cÊu ®Þnh møc dù to¸n ®­îc tr×nh bÇy theo nhãm, lo¹i c«ng t¸c hoÆc kÕt cÊu x©y l¾p ®­îc m· ho¸ thèng nhÊt. Mçi lo¹i ®Þnh møc ®­îc tr×nh bÇy tãm t¾t, thµnh phÇn c«ng viÖc, ®iÒu kiÖn kü thuËt thi c«ng, biÖn ph¸p thi c«ng vµ ®ù¬c x¸c ®Þnh theo ®¬n vÞ, tÝnh phï hîp ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c x©y l¾p ®ã (NVL chÝnh tÝnh b»ng ®¬n vÞ thèng nhÊt cña nhµ n­íc, VL phô tÝnh theo % vËt liÖu chÝnh..). C¸c tr­êng hîp mµ yªu cÇu kü thuËt vµ ®iÒu kiÖn thi c«ng kh¸c víi quy ®Þnh trong ®Þnh møc dù to¸n th× lËp riªng, tr×nh c¬ quan cã thÈm quyÒn ban hµnh ¸p dông.c lao ®éng lµ h×nh thøc lao ®éng mµ trong ®ã cã nhiÒu ng­êi lµm viÖc c¹nh nhau mét c¸ch cã kÕ ho¹ch vµ trong mét sù t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau trong mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµo ®ã hoÆc lµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh¸c nhau nh­ng l¹i liªn hÖ víi nhau. S¶n phÈm cña c«ng ty mang tÝnh chÊt d©y chuyÒn, sù hiÖp t¸c thÓ hiÖn ë viÖc c¸c tæ s¶n xuÊt trong ph©n x­ëng vµ mçi c«ng nh©n trong tæ cïng tham gia hoµn thµnh nèt c«ng viÖc cña m×nh ®Ó lµm ra s¶n phÈm cuèi cïng, mçi tæ ë c¸c b­íc c«ng viÖc kh¸c nhau ph¶i cã sù phèi hîp ¨n ý ®Ó theo kÞp ®óng tiÕn ®é c«ng viÖc ®Ò ra. §ång thêi ®¶m b¶o c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng theo ®óng yªu cÇu, bëi v× kÕt qu¶ cuèi cïng hay ®Çu ra cña tæ nµy l¹i lµ ®Çu vµo cña tæ kh¸c theo thø tù qui tr×nh c«ng nghÖ, nÕu cã sù vi ph¹m cña mét tæ sÏ ¶nh h­ëng chung ®Õn tiÕn ®é cña lo¹t d©y chuyÒn s¶n xuÊt. Ngoµi ra, viÖc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cuèi cïng cña c«ng ty lµm cho qu¸ tr×nh hiÖp t¸c cña c«ng ty cµng g¾n bã h¬n. Nãi chung, c«ng t¸c ph©n c«ng vµ hîp t¸c lao ®éng ®­îc c«ng ty thùc hiÖn kh¸ tèt gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. 5.2. §iÒu kiÖn lao ®éng. §iÒu kiÖn lao ®éng lµ yÕu tè võa liªn quan ®Õn thu nhËp võa liªn quan ®Õn ®é an toµn cho ng­êi lao ®éng. Tr­íc hÕt nãi ®iÒu kiÖn lao ®éng liªn quan ®Õn thu nhËp lµ v× nÕu bè trÝ n¬i lµm viÖc tèt, ¸nh s¸ng ®Çy ®ñ, tho¸ng m¸t sÏ t¹o c¶m gi¸c tho¶i m¸i vµ h¨ng say cho ng­êi lao ®éng ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn tiÖn cho ng­êi lao ®éng gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao thu nhËp. Bªn c¹nh ®ã, ®iÒu kiÖn lao ®éng cßn ¶nh h­ëng ®Õn an toµn cña ng­êi lao ®éng. V× ®iÒu kiÖn lao ®éng lµ tæng thÓ c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ng­êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc nh­: mÆt b»ng s¶n xuÊt, dông cô lao ®éng, nhiÖt ®é, ¸nh s¸ng, ®é bôi, tiÕng ån... Nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng. §iÒu kiÖn lao ®éng thuËn lîi sÏ t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c qu¸ tr×nh lao ®éng. Nã cßn cã t¸c ®éng n©ng cao sù h­ng thó trong lao ®éng, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ b¶o vÖ søc khoÎ ng­êi lao ®éng. Trong thùc tÕ c«ng ty ®· chó ý nhiÒu tíi viÖc ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn lao ®éng thuËn lîi cho ng­êi lao ®éng. Ng­êi lao ®éng ®­îc trang bÞ ®ñ b¶o hé lao ®éng, c¬ së s¶n xuÊt réng r·i gióp c«ng nh©n lµm viÖc tèt trong mïa hÌ. §Ó t¨ng thªm sù høng thó, gi¶m mÖt mái khi lµm viÖc c«ng ty ®· s¾p xÕp giê lµm viÖc theo mïa: Mïa ®«ng: Buæi s¸ng b¾t ®Çu tõ 7h vµ kÕt thøc lóc 11h30. Buæi chiÒu b¾t ®Çu tõ 1h vµ kÕt thóc lóc 4h30. Mïa hÌ: Buæi s¸ng b¾t ®Çu tõ 6h30 vµ kÕt thøc lóc 11h. Buæi chiÒu b¾t ®Çu tõ 1h30vµ kÕt thóc lóc 5h. Qua thùc tÕ xuèng khu s¶n xuÊt ®Ó t×m hiÓu ý kiÕn cña c«ng nh©n th× ®a sè mäi ng­êi cho r»ng ®é bôi cßn cao, tiÕng ån kh¸ lín, c«ng viÖc l¹i ®¬n ®iÖu. §iÒu nµy ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi tinh thÇn lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng khiÕn hä c¶m thÊy mÖt mái c¨ng th¼ng, lµm gi¶m høng thó cña hä ®èi víi c«ng viÖc, lµm ¶nh h­ëng tíi søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng (100% ng­êi lao ®éng tr¶ lêi mong muèn ®­îc lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng lao ®éng tèt h¬n). Hµng n¨m c«ng ty th­êng tæ chøc kh¸m bÖnh cho c«ng nh©n theo ®Þnh kú. Qua sè liÖu b¸o c¸o cña phßng y tÕ ta thÊy bÖnh nghÒ nghiÖp mµ c«ng nh©n m¾c ph¶i chñ yÕu do bôi g©y nªn nh­: bÖnh ®au m¾t hét, viªm mòi dÞ øng. §iÒu ®ã ®ßi hái c«ng ty ph¶i tÝch cùc h¬n n÷a trong viÖc c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng ®Ó võa ®¶m b¶o søc khoÎ cho ng­êi lao ®éng võa n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. BiÓu 4: T×nh h×nh søc khoÎ bÖnh nghÒ nghiÖp cña c«ng nh©n viªn. N©­m 2001 Lo¹i1 Lo¹i2 Lo¹i3 Lo¹i4 Tæng Sè l­îng 55 122 31 2 210 Tû lÖ % 2602 58.09 14.76 0.95 100 Trong ®ã cã 71 n÷, loai4 lµ kÐm nhÊt < lo¹i3 < lo¹i2 < lo¹i1 Ngoµi ra cßn kh¸m tuyÓn dông ®­îc 1476 lao ®éng míi tuyÓn dông lµm îp ®ång 5.3. Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng lµm viÖc ®­îc nhanh chãng kh«ng bÞ ®øt ®o¹n, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt víi hiÖu qu¶ cao th× cÇn ph¶i tæ chøc phôc vô tèt n¬i lµm viÖc. N¬i lµm viÖc ®­îc tæ chøc vµ phôc vô hîp lý lµ n¬i lµm viÖc tho¶ m·n ®ång bé c¸c yªu cÇu vÒ sinh lÝ, vÖ sinh lao ®éng, vÒ t©m lý vµ x· héi häc lao ®éng, vÒ thÈm mü s¶n xuÊt vµ vÒ mÆt kinh tÕ. - Nguyªn vËt liÖu ®­îc cung cÊp ®Çy ®ñ. - MÆt b»ng thi c«ng lu«n ®¶m b¶o gän , thiÕt kÕ cã khoa häc H¬n n÷a, c«ng nh©n ®­îc phôc vô tèt khi lµm viÖc: cã n­íc uèng khi nghØ gi÷a ca, c¸c dông cô lao ®éng ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ. ChÝnh ®iÒu ®ã ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, gióp hä n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, h¹n chÕ ®­îc thêi gian l·ng phÝ kh«ng ®¸ng cã. 6. TiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng. * TiÒn l­¬ng. Qua thùc tÕ pháng vÊn cho thÊy cã 98% ng­êi lao ®éng ®­îc hái ®i lµm v× môc ®Ých chÝnh lµ thu nhËp. TiÒn l­¬ng lµ kho¶n thu nhËp chñ yÕu cña hä, nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ®íi sèng hµng ngµy cña hä vµ gia ®×nh hä. ChÝnh v× vËy muèn khuyÕn khÝch ®­îc ng­êi lao ®éng h¨ng say lµm viÖc, g¾n bã h¬n víi c«ng ty th× tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ ®óng, tr¶ ®ñ vµ c«ng b»ng. C«ng b»ng ®èi víi c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi. C«ng b»ng ®èi víi bªn ngoµi nghÜa lµ l­¬ng bæng vµ ®·i ngé ë n¬i kh¸c nh­ thÕ nµo th× ë c«ng ty còng gÇn t­¬ng tù kh«ng ®­îc chªnh lÖch qu¸. C«ng b»ng trong néi bé nghÜa lµ l­¬ng bæng vµ ®·i ngé ph¶i c«ng b»ng víi tÊt c¶ mäi ng­êi trong c«ng ty, kh«ng ph©n biÖt tuæi t¸c, giíi tÝnh quen biÕt hoÆc hä hµng th©n thuéc... NÕu mét nh©n viªn giái l¹i nhËn ®­îc l­¬ng b»ng hoÆc thÊp h¬n l­¬ng cña nh©n viªn cã n¨ng suÊt kÐm th× sÏ triÖt tiªu ®éng lùc lµm viÖc cña mäi ng­êi trong c«ng ty. Do ®ã, c¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i ¸p dông hÖ thèng l­¬ng dùa vµo sù hoµn thµnh c«ng t¸c cña mçi ng­êi: cã lµm cã h­ëng, ai lµm nhiÒu h­ëng nhiÒu, ai lµm Ýt h­ëng it, ®óng theo n¨ng suÊt cña hä. §ång thêi møc l­¬ng ph¶i ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu cña hä vµ cã tÝch luü trong ®iÒu kiÖn sèng hiÖn t¹i. Lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc h¹ch to¸n ®éc lËp nªn c«ng t¸c tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng cña c«ng ty kh«ng nh÷ng ph¶i phï hîp víi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc mµ cßn ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. HiÖn nay c«ng ty ®· cã nh÷ng thay ®æi lín vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, ®ã lµ viÖc ¸p dông linh ho¹t chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi vµo c«ng ty. §Ó ®¶m b¶o viÖc ph©n phèi thu nhËp cho c«ng nh©n viªn ®­îc hîp lý, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn, gãp phÇn hoµn thµnh vµ hoµn thµnh v­ît møc c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch ®­îc giao. C¨n cø vµo quy tr×nh c«ng nghÖ, tÝnh chÊt c«ng viÖc, vµ sù biÕn ®éng thùc tÕ trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô, c¨n cø vµo ®Þnh møc lao ®éng, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng c¸c lo¹i s¶n phÈm mµ c«ng ty ®· ®Ò ra quy chÕ tr¶ tiÒn vµ thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn theo nguyªn t¾c: - Thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng, tiÒn l­¬ng cña tõng c¸ nh©n tËp thÓ phô thuéc vµo kÕt qu¶ lao ®éng cuèi cïng cña c¸ nh©n, tËp thÓ ®ã. - §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tõng c«ng viÖc ph¶i ®­îc phæ biÕn ®Õn tõng ng­êi lao ®éng. - TiÒn l­¬ng ®­îc tr¶ trùc tiÕp cho tõng ng­êi lao ®éng. Hµng th¸ng khi lÜnh l­¬ng ng­êi lao ®éng ph¶i trùc tiÕp kÝ vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng ®Ó biÕt ®­îc tiÒn l­¬ng thùc tÕ cña m×nh vµ c¸c kho¶n khÊu trõ theo qui ®Þnh. - Hµng ngµy, b¶ng chÊm c«ng cña tæ ph¶i ®ùoc c«ng khai trong toµn tæ. Cuèi th¸ng, ng­êi tæ tr­ëng ph¶i th«ng b¸o trong toµn tæ s¶n phÈm lµm ®­îc vµ ngµy c«ng cña c¶ tæ trong th¸ng. 6.1. Ph©n tÝch t×nh h×nh tr¶ l­¬ng t¹i C«ng ty x©y dùng sè 4 Quy m« tr¶ l­¬ng t¹i C«ng ty - C¨n cø ®iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña C«ng ty x©y dùng sè 4 ®· ®­îc héi ®ång qu¶n trÞ Tæng C«ng ty x©y dùng Hµ Néi phª duyÖt ngµy 24/1/1997. Thùc hiÖn nghÞ ®Þnh 59/CP cña chÝnh phñ vÒ quy chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ th«ng t­ sè 13/L§TBXH- TT ngµy 10/4/1997 cña bé lao ®éng th­¬ng binh x· héi vÒ viÖc h­íng dÉn ph­¬ng ph¸p x©y dùng d¬n gi¸ tiÒnhµ n­íc l­¬ng vµ qu¶n lý tiÒn l­¬ng, thu nhËp trong doanh nghiÖp nhµ n­íc. §ång thêi t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng cña C«ng ty. §Ó thèng nhÊt chung trong toµn C«ng ty. Quy chÕ tr¶ l­¬ng ®­îc thùc hiÖn nh­ sau : Thu nhËp hµng th¸ng cña c«ng nh©n viªn kh«ng cè ®Þnh, cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m tuú thuéc vµo n¨ng suÊt lao ®éng vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ. Nh÷ng ng­êi trùc tiÕp s¶n xuÊt lµm ra s¶n phÈm ¸p dông tr¶ l­¬ng theo ®Þnh møc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng s¶n phÈm. Nh÷ng ng­êi kh«ng trùc tiÕp lµm ra s¶n phÈm, lµm viÖc theo thêi gian ®­îc tr¶ 100% l­¬ng cÊp bËc chøc vô, phô cÊp tr¸ch nhiÖm theo nghÞ ®Þnh 26/CP. PhÇn tiÒn l­¬ng t¨ng thªm do kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong th¸ng ®­îc tr¶ theo tr¸ch nhiÖm ®ãng gãp vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña mçi ng­êi. C«ng ty x©y dùng sè 4 cã thÓ ®­îc chia lµm hai khu vùc : Khu vùc tr¶ l­¬ng trùc tiÕp s¶n xuÊt : Bao gåm c¸c ®éi c«ng tr×nh, c¸c ph©n x­ëng, ®­îc ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm hoÆc l­¬ng kho¸n s¶n phÈm. Khu vùc gi¸n tiÕp s¶n xuÊt : Bao gåm c¸c phßng ban cña C«ng ty, c¸c phßng ban ë c¸c xÝ nghiÖp trùc thuéc ®­îc ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian. Nh­ vËy ta thÊy r»ng, trong C«ng ty ®ang tån t¹i hai h×nh thøc tr¶ l­¬ng lµ tr¶ l­¬ng theo thêi gian vµ tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm,. Sau ®©y ta ®I xem xÐt tõng h×nh thøc tr¶ l­¬ng trong C«ng ty. - H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian. T¹i C«ng ty x©y dùng sè 4 h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®­îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng ®èi t­îng sau : C¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lý. C¸n bé khoa häc kü thuËt. C¸n bé lµm c«ng t¸c chuyªn m«n C¸n bé nghiÖp vô C¸n bé lµm c«ng t¸c hµnh chÝnh C¸c nh©n viªn phôc vô ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian ë C«ng ty lµ chÕ ®é tiÒn l­¬ng ®¬n gi¶n céng víi phÇn l­¬ng tr¸ch nhiÖm ( l­¬ng tr¶ theo tÝnh chÊt vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña mçi ng­êi ). TiÒn l­¬ng thêi gian mµ mçi ng­êi nhËn d­îc lµ do suÊt l­¬ng cÊp bËc vµ thêi gian thùc tÕ c«ng t¸c trong th¸ng quyÕt ®Þnh. TiÒn l­¬ng thêi gian ®¬n gi¶n cã ba lo¹i : l­¬ng giê, l­¬ng ngµy, l­¬ng th¸ng. HiÖn nay C«ng ty ®ang ¸p dông h×nh thøc l­¬ng ngµy. Møc l­¬ng l­¬ng tèi thiÓu trong C«ng ty lµ 360. 000 ®ång / TiÒn l­¬ng tr¸ch nhiÖm lµ phÇn l­¬ng ®­îc tÝnh thªm dùa vµo c¸c hÖ sè ®­îc quy ®Þnh nh­ sau : Gi¸m ®èc : hÖ sè 0, 5. Phã gi¸m ®èc vµ chøc vô t­¬ng ®­¬ng : hÖ sè 0, 4 Tr­ëng phßng vµ chøc vô t­¬ng ®­¬ng : hÖ sè 0, 3 Phã phßng vµ chøc vô t­¬ng ®­¬ng : hÖ sè 0, 2 Nh©n viªn : hÖ sè 0. 1 §Ó tÝnh l­¬ng thêi gian ta ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc suÊt l­¬ng ngµy vµ sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng ®ã. SuÊt l­¬ng ngµy ®­îc tÝnh dùa vµo cÊp bËc trong thang b¶ng l­¬ng quy ®Þnh vµ ngµy c«ng theo chÕ ®é hiÖn nay lµ 22 ngµy. Tõ ®ã ta tÝnh ®­îc tiÒn l­¬ng mét ngµy cña mçi ng­êi theo c«ng thøc sau : Lngµy = Lcb /22 Trong ®ã : Lngµy : SuÊt l­¬ng ngµy cña mét lao ®éng Lcb : L­¬ng cÊp bËc theo chÕ ®é ®· quy ®Þnh. Møc l­¬ng nµy ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau : Lcb = 360.000 x HÖ sè l­¬ng. (®ång ) Nh­ vËy ta cã møc l­¬ng th¸ng theo thêi gian ®¬n gi¶n sÏ ®­îc tÝnh lµ : Lth¸ng ®¬n gi¶n = Lngµy x ngµy c«ng thùc tÕ. Ngµy c«ng thùc tÕ cña c¸n bé qu¶n lý, nh©n viªn thuéc c¸c phßng ban ®­îc tÝnh th«ng qua b¶ng chÊm c«ng khi thùc hiÖn ®óng kû luËt lao ®éng. B¶ng chÊm c«ng cã d¹ng nh­ sau : STT Hä vµ tªn CÊp bËc C¸c ngµy trong th¸ng Tæng sè c«ng ®­îc lÜnh 1 2 3 4 5 … 31 1 2 … Vò v¨n Ngäc Lª thÞ Thuý 4 5 x x x x x x 0 x x x x x x x 21 22 L­¬ng tr¸ch nhiÖm ®­îc tÝnh nh­ sau : Ltr¸ch nhiÖm = Lth¸ng ®¬n gi¶n x HÖ sè tr¸ch nhiÖm Cuèi cïng ta cã l­¬ng thùc tÕ mét lao ®éng nhËn ®­îc trong th¸ng sÏ ®­îc tÝnh nh­ sau : Lthùc tÕ = Lth¸ng ®¬n gi¶n + Ltr¸ch nhiÖm L­¬ng thùc tÕ lµ møc l­¬ng ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ nhÊt thu nhËp mµ mçi lao ®éng nhËn ®­îc trong th¸ng. ViÖc thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho lao ®éng ®­îc thùc hiÖn vµo ngµy cuèi cïng mçi th¸ng. VÝ dô : Anh Vò v¨n Ngäc lµ c¸n bé qu¶n lý phßng tæ chøc lao ®éng tiÒn l­¬ng cã hÖ sè l­¬ng lµ: 2, 5 sè ngµy c«ng thùc tÕ lµ 21 ngµy, hÖ sè tr¸ch nhiÖm lµ 0, 2. Nh­ vËy suÊt l­¬ng ngµy cña anh lµ : Lngµy= 360. 000 x 2, 5/22 = 40909, 1 ®ång L­¬ng th¸ng theo cÊp bËc lµ: Lth¸ng ®¬n gi¶n = 40909, 1x 21= 859091, 1 ®ång L­¬ng tr¸ch nhiÖm lµ: Ltr¸ch nhiÖm = 859091, 1 x 0, 2 = 171818, 22 ®ång. L­¬ng thùc tÕ mµ anh nhËn ®­îc lµ : Lthùc tÕ = Lth¸ng ®¬n gi¶n + Ltr¸ch nhiÖm = 859091, 1 + 171818, 22 = 1030909, 32 ®ång. Ngoµi phÇn l­¬ng chÝnh hµng th¸ng ng­êi lao ®éng cßn ®­îc h­ëng thªm kho¶n phô cÊp, kho¶n nµy cã thÓ gåm: phô cÊp l­u ®éng, phô cÊp l·nh ®¹o. Gi¶ sö víi c¸n bé trªn ®­îc h­ëng thªm kho¶n phô cÊp l­u ®éng víi hÖ sè phô cÊp lµ: Hpc = 0, 3. Th× kho¶n tiÒn phô cÊp mµ anh ta ®­îc h­ëng thªm lµ : 360000 x 0, 3 = 108000 ®ång. Nh­ vËy thùc tÕ thu nhËp 1 th¸ng cña anh ta lµ: Tæng thu nhËp = 1030909, 32 + 108000 = 1138909, 32 ®ång. ViÖc tr¶ l­¬ng trªn ®©y chØ c¨n cø vµo cÊp bËc theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc nªn cã thÓ nhËn thÊy cã mét sè ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm sau : ¦u ®iÓm : H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®i lµm ®Çy ®ñ sè ngµy c«ng trong th¸ng. TiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng nh­ vËy so víi thêi kú tr­íc( thêi kú bao cÊp ) cã nhiÒu sù ®æi míi h¬n do ®· cã thªm phÇn l­¬ng tr¸ch nhiÖm, chÝnh phÇn l­¬ng nµy lµm cho ng­êi lao ®éng cã ý thøc h¬n trong qu¶ tr×nh lµm viÖc, g¾n bã víi c«ng viÖc h¬n, lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n So víi thêi ký tr­íc tiÒn l­¬ng cña C«ng ty ®É æn ®Þnh vµ n©ng cao lªn rÊt nhiÒu do ®· g¾n thªm phÇn l­¬ng tr¸ch nhiÖm. Nh­îc ®iÓm : Do c¸ch tr¶ l­¬ng chØ c¨n cø vµo cÊp bËc vµ ngµy c«ng thùc tÕ cho nªn tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc ch­a g¾n víi chÊt l­îng hiÖu qu¶ c«ng viÖc. Tõ ®ã xuÊt hiÖn vÊn ®Ò ng­êi lao ®éng chØ ®Õn C«ng ty chÊm c«ng vµ lÜnh l­¬ng, cßn hiÖu suÊt lµm viÖc kh«ng cao, l·ng phÝ thêi gian, ch­a khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng thùc sù cè g¾ng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ lµm viÖc. MÆt kh¸c theo c¸ch tÝnh ë trªn th× tiÒn l­¬ng tr¶ cho c¸n bé qu¶n lý, nh©n viªn cña c¸c phßng ban, nh©n viªn phôc vô ch­a g¾n víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty, do ®ã C«ng ty nªn ¸p dông viÑc tr¶ l­¬ng g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc. - H×nh thøc tr¶ l­¬ng kho¸n s¶n phÈm. ChÕ ®é tr¶ l­¬ng kho¸n s¶n phÈm ®­îc ¸p dông cho c¸n bé, c«ng nh©n s¶n xuÊt toµn C«ng ty, ë c¸c ®éi c«ng tr×nh, mçi c«ng nh©n ®Òu cã thÓ tham gia s¶n xuÊt chÝnh hay phôc vô s¶n xuÊt chÝnh. Ph­¬ng thøc giao kho¸n gän nhÑ, ®¬n gi¶n, râ rµng. §Çu n¨m C«ng ty lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt c¨n cø v¸o c¸c chØ tiªu Tæng C«ng ty giao, vµ c¸c hîp ®ång ®· kÝ kÕt. Phßng kinh tÕ – kÕ ho¹ch, kü thuËt, vËt t­ tÝnh to¸n c¸c th«ng sè kü thuËt, vËt t­ m¸y mãc, nh©n lùc cÇn thiÐt cho c«ng tr×nh, tÝnh to¸n khèi l­äng c«ng viÖc tõng lo¹in vµ tõ ®ã tiÕn hµnh giao kho¸n cho tõng ®éi c«ng tr×nh. ViÖc giao kho¸n ®­îc thÓ hiÖn qua “ QuyÕt ®Þnh giao kho¸n cho ®éi c«ng tr×nh “ trªn c¬ së c¸c yÕu tè: + §iÒu kiÖn thi c«ng + Néi dung c«ng viÖc + Khèi l­îng thi c«ng + Yªu cÇu kü thuËt + Lao ®éng tiÒn l­¬ng + C¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt trong thi c«ng x©y dùng c¬ b¶n cña Bé x©y dùng. Tõ ®ã ®éi tr­ëng ph©n c«ng lao ®éng cho tõng c«ng nh©n hay tõng nhãm c«ng nh©n. L­¬ng kho¸n cô thÓ cña tæ, nhãm s¶n xuÊt ®­îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy khèi l­îng c«ng viÖc mµ c¶ nhãm hoµn thµnh ®­îc nghiÖm thu nh©n víi ®¬n gi¸ cô thÓ cña c«ng viÖc ®ã. ViÖc giao kho¸n ®­îc tiÕn hµnh dùa trªn ®Þnh møc cña nhµ n­íc nh­ ®Þnh møc dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n 56/BXD/VKT. §©y chÝnh lµ nÒn t¶ng cho viÖc giao kho¸n tíi tay ng­êi nhËn kho¸n. Hä sÏ biÕt mäi chi phÝ vÒ vËt liÖu, m¸y mãc, nh©n c«ng trong ®Þnh møc kho¸n trªn c¬ së ®ã gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ ®­îc tÝnh. 6.2. Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn viÖc tr¶ l­¬ng kho¸n s¶n phÈm Trªn c¬ së c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn viÖc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm, C«ng ty tiÕn hµnh tÝnh vµ thanh to¸n l­¬ng cho c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp. C«ng t¸c nµy phô thuéc vµo chÊt l­îng thùc hiÖn c¸c ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh tr¶ l­¬ng s¶n phÈm, bao gåm: §Þnh møc lao ®éng vµ nghiÖm thu s¶n phÈm Tæ chøc phôc vô Bè trÝ lao ®éng Sau ®©y ta ®i vµo ph©n tÝch tõng ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn viÖc tr¶ l­¬ng a. §Þnh møc vµ nghiÖm thu s¶n phÈm Mäi c«ng viÖc tr­íc khi giao kho¸n cho ng­êi nhËn kho¸n ph¶i tÝnh to¸n mét c¸ch chi tiÕt c¸c yÕu tè nh­: tiÕn ®é thi c«ng, khèi l­îng nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ, chi phÝ nh©n c«ng theo ®Þnh møc. §©y lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng, víi ®Þnh møc cã c¨n cø khoa häc (trªn c¬ së møc thêi gian vµ møc s¶n l­îng ) sÏ ®¶m b¶o viÖc tÝnh ®¬n gi¸ ®óng ®¾n chÝnh x¸c, ph¶n ¸nh thùc tÕ hao phÝ lao ®éng cña c«ng nh©n, HIÖn nay, C«ng ty kho¸n cho tæ ®äi s¶n xuÊt dùa trªn : §Þnh møc 56 BXD/VKT ngµy 30/3/1994 cña Bé x©y dùng. §Þnh møc lao ®éng do C«ng ty, Tæng C«ng ty x©y dùng tróng thÇu c¸c c«ng tr×nh. §Þnh møc lao ®éng néi bé cña C«ng ty §èi víi møc lao ®éng phôc vô vµ qu¶n lý theo bè trÝ lao ®éng thùc tÕ cña C«ng ty, cô thÓ : Tû lÖ lao ®éng phuc vô = 25% so víi lao ®éng c«ng nghÖ Tû lÖ lao ®éng qu¶n lý = 25% so víi lao ®éng c«ng nghÖ + lao ®éng phôc vô VÝ dô: ta cã ®Þnh møc ®èi víi c¸c c«ng tr×nh theo c«ng nghÖ tiªn tiÕn, yªu cÇu chÊt l­îng kü thqËt cao nh­ sau : Néi dung c«ng viÖc §¬n vÞ Nh©n c«ng §¬n gi¸ (®ång) 1. Bª t«ng b×nh qu©n cho c¸c lo¹i 2. Cèt pha b×nh qu©n cho c¸c lo¹i 3. Cèt thÐp b×nh qu©n cho c¸c lo¹i cÊu kiÖn vµ c¸c chñng läai kh¸c 4. X©y b×nh qu©n cho c¸c lo¹i t­êng 5. Tr¸t b×nh qu©n cho c¸c lo¹i 6. L¸t b×nh qu©n cho c¸c lo¹i 7. èp b×nh qu©n cho c¸c lo¹i M3 m2 1 tÊn m3 m2 m2 m2 1,1 0.65 10 3,5 0.4 0,5 0.33 34.000 20.000 370.000 100.000 12.000 22.000 10.000 C¨n cø vµo ®Þnh møc nµy khi tiÕn hµnh c«ng viÖc c«ng nh©n chØ ®­îc phÐp sö dông ®óng møc nh©n c«ng cho phÐp, vµ sö dông chi phÝ vËt liÖu trong ®Þnh cho c«ng viÖc mµ m×nh nhËn. Trong tr­êng hîp ng­êi c«ng nh©n sö dông qu¸ sè l­îng vËt t­ theo ®Þnh møc th× viÖc ®ã ph¶i cã sù gi¶i thÝch vµ chÊp nhËn cña c¸cn bé gi¸m s¸t kü thuËt th× gi¸ trÞ khèi l­îng chªnh lÖch ®ã sÏ trõ vµo l­¬ng s¶n phÈm. Tuy nhiªn hiÖn nay do cã nhiÒu dù ¸n kh¸c nhau ( c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc ) nªn ®Þnh møc còng sÏ kh¸c nhau. Do ®ã, ®Þnh møc hiÖn nay cña C«ng ty phô thuéc vµo gi¸ trÞ mçi dù ¸n. Ngoµi nh÷ng møc do bªn A ®­a ra, C«ng ty ¸p dông ®Þnh møc 56/VKT cña Bé x©y dùng vµ tù x©y dùng ®Þnh møc riªng cho C«ng ty. C¸c møc ph¸t sinh ®­îc x©y dùng nhanh chãng, chñ yÕu møc thay ®æi lµ dùa vµo ph­¬ng ph¸p x©y dùng thèng kª kinh nghiÖm vµ so s¸nh ®iÓn h×nh ­íc l­îng, cã sù tham gia ®ãng gãp ý kiÕn cña c«ng nh©n, quyÕt ®Þnh cña Gi¸m ®èc. Sè l­îng møc cña C«ng ty ®­îc x©y dùng theo c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau (kh¶o s¸t, thèng kª kinh nghiÖm, so s¸nh ®iÓn h×nh ), ®Æc biÖt sè l­îng møc ®­îc x©y dùng theo thèng kª kinh nghiÖm, so s¸nh ®iÓn h×nh chiÕm tû träng cao. Møc ®ä chÝnh x¸c phô thuéc vµo kinh nghiÖm ­íc l­îng cña c¸n bé ®Þnh møc. C¸c møc ®­îc x©y dùng theo ph­¬ng ph¸p kh¶o s¸t th­êng ®­îc thùc hiÖn tõ l©u, Ýt cã sù ®iÒu chØnh bæ sung. Tuy nhiªn tr­íc khi thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho c¸c ®éi, ph©n x­ëng th× mét kh©u hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt ®ã lµ phÇn nghiÖm thu vµ x¸c nhËn khèi l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm. C«ng t¸c nµy ®­¬c tiÕn hµnh ngay sau khi hoµn thµnh nh÷ng c«ng viÖc, c«ng ®o¹n nhá trong toµn bé c«ng viÖc. Do ch¹y theo sè l­îng c«ng nh©n sÏ Ýt chó ý ®Õn chÊt l­îng, m¸y mãc, tiÕt kiÖm vËt t­ , v× vËy thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy tr¶ l­¬ng chÝnh x¸c cho ng­¬i lao ®éng. Qu¸ tr×nh nghiÖm thu s¶n phÈm ®­îc tiÕn hµnh dùa trªn c¬ së c¸c yªu cÇu cña b¶n vÏ thiÕt kÕ, chÊt l­îng s¶n phÈm sau khi bµn giao. Qu¸ tr×nh nghiÖm htu s¶n phÈm ph¶i tu©n thñ theo ®óng c¸c quy ®Þnh kü thuËt. ViÖc nghiÖm thu s¶n phÈm ®­îc tiÕn hµnh bëi mét hoÆc mét sè c¸n bé kü thuËt vµ mét nh©n viªn thuéc phßng kÕ to¸n nghiÖm thu s¶n phÈm c«ng tr×nh. Nh×n chung h×nh thøc tr¶ l­¬ng cña c«ng ty lµ hîp lý, ®· thÓ hiÖn ®­îc sù c«ng b»ng th«ng qua viÖc ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm, lµm cho ng­êi lao ®éng biÕt quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh. Tuy nhiªn ®èi víi lao ®éng qu¶n lý c¸ch tÝnh l­¬ng ®ã ch­a g¾n víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ chÊt l­îng c«ng viÖc. Nh­ vËy hiÖu suÊt cña lao ®éng qu¶n lý ch­a cao, ch­a khai th¸c hÕt kh¶ n¨ng cña hä. ViÖc ph©n phèi tiÒn l­¬ng cña c«ng ty ch­a tÝnh ®Õn yÕu tè søc khoÎ vµ th¸i ®é lao ®éng nªn ch­a thÓ hiÖn ®Çy ®ñ nguyªn t¾c ph©n phèi theo sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng. * TiÒn th­ëng: TiÒn th­ëng lµ mét phÇn trong thu nhËp cña ng­êi lao ®éng, gãp phÇn c¶i thiÖn sinh ho¹t hµng ngµy cña ng­êi lao ®éng. Nã cã t¸c dông khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Nguån tiÒn th­ëng cña C«ng ty hiÖn nay ®­îc trÝch ra tõ lîi nhuËn s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Ph¹m vi xÐt th­ëng : ¸p dông tiÒn th­ëng theo quy ®Þnh cña chÕ ®ä ph©n phèi lîi nhËn ®èi víi mäi ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh thuéc khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt, ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp ®· thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n ®éc lËp, cã kÕ ho¹ch ph©n phèi lîi nhuËn vµ ®­îc trÝch ra tõ tõ lîi nhuËn theo chÕ ®ä quy ®Þnh. §èi t­îng xÐt th­ëng : tÊt c¶ nh÷ng ng­êi lao ®éng cña C«ng ty cã thµnh tÝch ®ãng gãp vµo viÖc hoµn thµnh kÕ hoach s¶n xuÊt cña C«ng ty. Nh÷ng ng­êi thuéc tr­êng hîp sau kh«ng ®­îc xÐt th­ëng : + Nh÷ng ng­êi vi ph¹m kû luËt hoÆc x©m ph¹m tµi s¶n cña C«ng ty. + Nh÷ng ng­êi kh«ng lµm trßn tr¸ch nhiÖm ®Ó x¶y ra tai n¹n lao ®éng hoÆc háng hãc thiÕt bÞ. HiÖn nay C«ng ty ®ang ¸p dông c¸c h×nh thøc tiÒn th­ëng: + Th­ëng hoµn thµnh v­ît møc kÕ ho¹ch. + Th­ëng t¨n n¨ng suÊt lao ®éng + Th­ëng tiÕt kÞªm vËt t­. Th­ëng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña C«ng ty, tû lÖ nµy th­êng lµ : 25-30% tiÒn l­¬ng cña mçi ng­êi. Th­ëng tiÕt kiÖm vËt t­, tû lÖ nµy th­êng lµ : 15-25% tiÒn l­¬ng cña mçi ng­êi. Qua ®©y cho thÊy, viÖc ¸p dông c¸c h×nh thøc tiÒn th­ëng nh­ trªn ®· ph¸t huy ®­îc t¸c dông kÝch thÝch ng­êi lao ®éng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm vËt t­ … ViÖc ph©n phèi tiÒn th­ëng nh­ trªn ®· thùchiÖn kh¸ tèt ph©n phèi theo lao ®éng. ViÖc ph©n phèi tiÒn l­¬ng ®· thùc sù t¸c ®éng tíi s¶n xuÊt kinh doanh, t¸c ®éng tíi hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh, nh»m kh«ng ngõng n©ng cao thu nhËp, b¶o ®¶m æn ®Þnh ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng trong toµn C«ng ty. Th«ng th­êng C«ng ty lÊy møc th­ëng chung cho c«ng nh©n viªn lµ 20% tiÒn l­¬ng cña mçi c«ng nh©n ( bëi v× kÕt qu¶ lµ do toµn bé tæ, nhãm s¶n xuÊt hoµn thµnh nªn kh«ng ph©n biÖt ra cô thÓ tõng møc cho tõng c«ng nh©n) VÝ dô: Anh Bïi Trung Thµnh trong th¸ng 2/2000 cã møc l­¬ng sau khi tÝnh lµ 850. 000 ®ång, phÇn tiÒn th­ëng sÏ ®­îc tÝnh b»ng 20% tiÒn l­¬ng tøc lµ 0, 2 x 850. 000 = 170. 000 ®ång. Nh­ vËy tæng thu nhËp mµ anh ta ®­îc h­ëng lµ 850000 + 170000 = 1020000 ®ång.Phóc lîi cho ng­êi lao ®énggoµi c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng khuyÕn khÝch trùc tiÕp c«ng ty X©y dùng sè 4 cßn ¸p dông c¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch gi¸n tiÕp ®ã lµ th«ng qua c¸c kho¶n phóc lîi sau: b. Trî cÊp: Khi ng­êi lao ®éng trong c«ng ty gÆp ph¶i khã kh¨n ®ét xuÊt trong gia ®×nh vµ b¶n th©n hä th× c«ng ty lu«n cã nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ nh»m gióp ng­êi lao ®éng gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n. §iÒu nµy ®· lµm t¨ng thªm tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi c«ng ty, g¾n bã víi c«ng ty h¬n vµ nhanh chãng trë l¹i víi c«ng viÖc. VÝ dô: ng­êi lao ®éng lÊy vî, lÊy chång th× ®­îc ®¹i diÖn cña c«ng ty ®Õn chia vui vµ tÆng quµ trÞ gi¸ 100.000® Ng­êi th©n (bè mÑ vî, bè mÑ chång, chång, vî, con) chÕt ®­îc trî cÊp 50.000® Khi ng­êi lao ®éng chÕt th× th©n nh©n ®­îc trî cÊp tiÒn chi phÝ ch«n cÊt vµ trî cÊp v× mÊt ng­êi nu«i d­ìng. ViÖc trî cÊp nµy kh«ng cã ý nghÜa nhiÒu vÒ mÆt vËt chÊt song nã chøa ®ùng mét ý nghÜa tinh thÇn to lín, nã t¸c ®éng vµo t©m lý ng­êi lao ®éng, t¹o cho hä ý thøc vµ c¸i nh×n thiÖn c¶m vÒ c«ng ty. §a phÇn mäi ng­êi ®Òu muèn ®­îc ng­êi kh¸c quan t©m ®Õn m×nh, muèn thÓ hiÖn m×nh cã mét tiÕng nãi nhÊt ®Þnh. V× vËy, nh÷ng hµnh vi trªn cña c«ng ty ®· t¸c ®éng lµnh m¹nh ®Õn ng­êi lao ®éng. MÆt kh¸c, kh«ng ph¶i ng­êi lao ®éng nµo còng ch¹y theo ®ång tiÒn, kh«ng ph¶i mäi ho¹t ®éng cña hä ®Òu nh»m môc ®Ých duy nhÊt lµ kiÕm tiÒn mµ hä cßn cã c¸c nhu cÇu kh¸c nhau ®ßi hái ®­îc tho¶ m·n. c. Phô cÊp: d. B¶o hiÓm x· héi – B¶o hiÓm y tÕ §©y lµ c«ng t¸c gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò g¾n liÒn víi quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng vÒ c¶ tr­íc m¾t vµ l©u dµi (lóc ®· nghØ h­u). PhÇn lín c«ng nh©n viªn cña c«ng ty ®Òu ph¶i ®ãng BHXH 5%, BHYT 1 % l­¬ng cÊp bËc. VÒ c«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty ®­îc thùc hiÖn kh¸ tèt. Theo ®Þnh kú, toµn bé ng­êi lao ®éng trong c«ng ty, ®Æc biÖt lµ ng­êi lao ®éng ë nh÷ng nghÒ cã yÕu tè ®éc h¹i ®Òu ®­îc kh¸m søc khoÎ ®Ó ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng tr­êng hîp m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy ®· gãp phÇn lµm t¨ng quü thêi gian cña ng­êi lao ®éng. Hµng n¨m vµo c¸c dÞp lÔ tªt c«ng ty ®Òu tæ chøc gÆp mÆt vµ tÆng quµ cho phô n÷ vµo dÞp lÔ 8 - 3, tÆng quµ c¸n bé c«ng nh©n viªn vµo dÞp tÕt ©m lÞch. Nh×n chung c«ng ty ®· rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò phóc lîi cho ng­êi lao ®éng. Tuy nhiªn ®Ó c«ng t¸c nµy thùc sù ®em l¹i hiÖu qu¶ cao trong viÖc t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng th× c«ng ty nªn quan t©m h¬n ®Õn c¸c h×nh thøc nh­: hµng n¨m, vµo ®Çu mçi häc kú, c«ng ty cã thÓ tæ chøc gÆp mÆt vµ tÆng quµ cho con em ng­êi lao ®éng ®· ®¹t thµnh tÝch cao trong häc tËp, tæ chøc cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty ®i th¨m quan, nghØ m¸t 1,2 lÇn / n¨m. Thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã kh«ng chØ cã t¸c dông lµm cho ng­êi lao ®éng g¾n bã víi c«ng ty h¬n mµ gia ®Þnh hä còng c¶m thÊy gÇn gòi h¬n víi c«ng ty. . 6.3. Quan hÖ lao ®éng. T¹o ra bÇu kh«ng khÝ tho¶i m¸i th©n mËt gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng trong c«ng ty lµ rÊt quan träng. Nã gãp phÇn thóc ®Èy ng­êi lao ®éng g¾n bã víi c«ng ty, tõ ®ã hä cã ý thøc tËn tuþ h¬n víi c«ng viÖc, tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng ®i muén vÒ sím... Thùc tÕ ë c«ng ty X©y dùng Sè 4 quan hÖ gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng lµ rÊt tèt. Trong c«ng ty kh«ng cã hiÖn t­îng cÊp trªn ng­îc ®·i cÊp d­íi, kh«ng cã hè ng¨n c¸ch gi÷a cÊp trªn vµ cÊp d­íi, mäi ng­êi ®Òu b×nh ®¼ng. C¸n bé, c«ng nh©n cÊp d­íi chÊp hµnh nghiªm chØnh c¸c qui ®Þnh cña ban gi¸m ®èc ®­a ra. 6.4. C«ng t¸c ®êi sèng vµ ho¹t ®éng ®oµn thÓ. Tæ chøc c«ng ®oµn lµ ng­êi ®¹i diÖn b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng. C«ng ®oµn lu«n ®øng vÒ phÝa ng­êi lao ®éng, b¶o vÖ hä trong mäi tr­êng hîp khã kh¨n. Ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn c«ng ty trong thêi gian qua thùc sù ®em l¹i lîi Ých vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng, ch¨m sãc søc khoÎ vµ gi¶m bít khã kh¨n trong ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn cña c«ng ty. ChÝnh ®iÒu nµy ®· ®¸p øng phÇn nµo nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng. Nh­ vËy ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc vµ g¾n bã h¬n víi c«ng ty ®ßi hái ph¶i cã sù nç lùc quan t©m h¬n cña ban l·nh ®¹o c«ng ty ®èi víi c«ng t¸c nµy. IV. §¸nh gi¸ c«ng t¸c t¹o ®éng lùc trong nh÷ng n¨m qua. 1. Nh÷ng mÆt ®¹t ®­îc. Qua nghiªn cøu thùc tr¹ng viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng ë C«ng ty X©y dùng sè 4 ta rót ra mét sè nhËn xÐt sau: Tr­íc hÕt c«ng ty ®· chó ý ®Õn vÊn ®Ò nµy, ®· nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng vµ ý nghÜa cña nã ®èi víi sù thµnh b¹i trong ho¹t ®éng cña m×nh. Do ®ã ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng vµ ®· ®em l¹i mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. ChÊt l­îng s¶n phÈm cña c«ng ty ngµy cµng t¨ng. HiÖn nay c«ng ty ®· t¹o ®­îc uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng, cã ®­îc chç ®øng kh¸ v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng §iÓm m¹nh nhÊt trong c«ng t¸c t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng ë c«ng ty X©y dùng Sè 4 lµ kÕ ho¹ch ®¶m b¶o ®ñ viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Cã viÖc lµm ®Çy ®ñ thùc chÊt t¹o ra niÒm vui, niÒm phÊn khëi cho c¸ nh©n tËp thÓ lao ®éng. ViÖc lµm æn ®Þnh t¹o t©m lý an t©m ®èi víi ng­êi lao ®éng, gióp hä g¾n bã víi c«ng ty h¬n. §ã còng lµ ®éng lùc ®Ó duy tr× vµ thu hót lùc l­îng lao ®éng giái lµm viÖc cho c«ng ty. Tinh thÇn hiÖp t¸c vµ gióp ®ì lÉn nhau gi÷a c¸c kh©u bé phËn, tæ s¶n xuÊt vµ gi÷a ng­êi lao ®éng víi nhau t­¬ng ®èi chÆt chÏ nhê cã sù ph©n c«ng c«ng viÖc mét c¸ch râ rµng cô thÓ. §ång thêi còng do ¸p dông chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ vµ g¾n lîi Ých c¸ nh©n ng­êi lao ®éng vµo lîi Ých chung cña tËp thÓ lµm cho tËp thÓ ®oµn kÕt h¬n, phèi hîp c¸c ho¹t ®éng mét c¸ch nhÞp nhµng. 2. Nh÷ng tån t¹i thùc tÕ. Nhê viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt, ®Çu t­ chiÒu s©u ®óng lóc, kÞp thêi c«ng ty ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã vÉn cßn mét sè tån t¹i cÇn kh¾c phôc: - HÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng viÖc ch­a thËt ®Çy ®ñ, cßn mét sè thiÕu sãt dÉn ®Õn kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ ch­a ®­îc kh¸ch quan, khoa häc ®èi víi ng­êi lao ®éng. §iÒu nµy ¶nh h­ëng ®Õn lîi Ých, t©m lý ng­êi lao ®éng. ViÖc tr¶ l­¬ng kh«ng ®óng thêi h¹n (chËm) ®· g©y khã kh¨n kh«ng nhá trong viÖc trang tr¶i cuéc sèng cña ng­êi lao ®éng. §ã lµ tån t¹i lín nhÊt cÇn kh¾c phôc ngay. C«ng t¸c tiÒn th­ëng cßn qu¸ Ýt (c«ng ty ch­a thµnh lËp qòy khen th­ëng) thùc thi cho ng­êi lao ®éng hÇu nh­ kh«ng cã, ch­a ®a d¹ng ë c¸c chØ tiªu th­ëng, ch­a thùc sù ph¸t huy ®­îc t¸c dông cña tiÒn th­ëng. C«ng t¸c qu¶n lý vËt t­ thiÕt bÞ ch­a tèt, ý thøc tiÕt kiÖm ch­a ®i vµo suy nghÜ vµ ho¹t ®éng th­êng xuyªn cña mäi ng­êi. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ danh hiÖu thi ®ua ch­a cô thÓ, kh¸ch quan. C«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn cßn nhiÒu h¹n chÕ: ch­a kÕt hîp hµi hoµ nhu cÇu cña c«ng ty víi nhu cÇu cña b¶n th©n ng­êi lao ®éng. ChÝnh s¸ch phóc lîi cßn nghÌo nµn, ch­a thùc sù khuyÕn khÝch ®­îc ng­êi lao ®éng, ch­a cã phô cÊp lµm thªm giê. Thêi gian lµm viÖc vµ nghØ ng¬i ch­a thËt hîp lý. C¸n bé c«ng nh©n viªn ®Òu ph¶i ®i lµm vµo tÊt c¶ c¸c ngµy lÔ, chñ nhËt, kÓ c¶ ®èi víi c¸n bé v¨n phßng. Trong thùc tÕ ng­êi lao ®éng ch­a nhËn thøc ®óng ®¾n ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c néi quy vÒ an toµn lao ®éng vµ b¶o hé lao ®éng. Ch¼ng h¹n: Do nãng bøc d­íi ¸n n¾ng mÆt trêi, hoÆc do kh«ng thÝch mµ ng­êi lao ®éng kh«ng sö dông ®Çy ®ñ c¸c dông cô b¶o hé nh­ kh«ng ®eo khÈu trang quÇn ¸o b¶o hé ...§©y lµ vÊn ®Ò mµ c¸c nhµ qu¶n lý cÇn ph¶i quan t©m theo dâi ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó t¨ng c­êng h¬n n÷a kû luËt lao ®éng, b¶o ®¶m an toµn cho hä. Nguyªn nh©n chÝnh cña nh÷ng h¹n chÕ nµy lµ tr×nh ®é cña c¸n bé c«ng nh©n viªn cßn h¹n chÕ. ý thøc gi¸c ngé cña ng­êi lao ®éng cßn thÊp trong c«ng t¸c chÊt l­îng vµ tiÕt kiÖm. ChÊt l­îng ®µo t¹o ch­a cao, ®«i lóc ch­a kÞp thêi. ChÕ ®é khen th­ëng ch­a ®­îc coi träng. PhÇn III mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng ë c«ng ty x©y dùng sè 4 I. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña c«ng ty trong thêi k× tíi. §Ó th¾ng lîi trong c¬ chÕ thÞ tr­êng vèn kh¾c nghiÖt, c«ng ty ®· vµ ®ang sö dông linh ho¹t, s¸ng t¹o c¸c biÖn ph¸p ®ång bé nh­: m¹nh d¹n ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi trang thiÕt bÞ vµ d©y chuyÒn c«ng nghÖ, ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt vµ lao ®éng qu¶n lý, c¶i t¹o m«i tr­êng lµm viÖc, ch¨m lo ®êi sèng vµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, t¹o chç ®øng trªn thÞ tr­êng, t¹o mèi quan hÖ tèt ®Ñp víi c¸c b¹n hµng. II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c t¹o ®éng lùc t¹i c«ng ty x©y dùng sè 4. Lîi Ých t¹o ra ®éng lùc trong lao ®éng, song trªn thùc tÕ ®éng lùc ®­îc t¹o ra ë møc ®é nµo, b»ng c¸ch nµo, ®iÒu ®ã cßn phô thuéc vµo c¬ chÕ cô thÓ ®Ó sö dông nã nh­ lµ nh©n tè cho sù ph¸t triÓn. §Ó kÝch thÝch lîi Ých cho ng­êi lao ®éng ng­êi ta dïng nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau trong ®ã ®Æc biÖt chó ý tíi kÝch thÝch vÒ t©m lý vµ kinh tÕ. Hai lo¹i kÝch thÝch nµy g¾n chÆt víi lîi Ých vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng. Nã ®­îc coi nh­ lµ mét c«ng cô, mét ph­¬ng tiÖn, mét c¬ chÕ ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých cho ng­êi lao ®éng. Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p cô thÓ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng ë C«ng ty X©y dùng sè 4. 1. C¶i tiÕn h×nh thøc, chÕ ®é tr¶ l­¬ng, th­ëng. - VÒ tiÒn l­¬ng: §Ó kh¾c phôc viÖc tr¶ l­¬ng chËm, c«ng ty cã thÓ thµnh lËp quü l­¬ng dù phßng. Nguån quü nµy ®­îc trÝch ra tõ kho¶n bï lç sau khi h¹ch to¸n cuèi n¨m hoÆc xin cÊp øng tr­íc. - VÒ tiÒn th­ëng: §Ó t¹o thªm thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, ®ång thêi kÝch thÝch t¹o ®éng lùc ®Ó ng­êi lao ®éng h¨ng say lµm viÖc th× ngoµi mét sè h×nh thøc th­ëng c«ng ty ®ang sö dông th× c«ng ty nªn ¸p dông thªm mét sè h×nh thøc th­ëng nh­: th­ëng tiÕt kiÖm vËt t­, th­ëng cho viÖ h¹n chÕ s¶n phÈm háng. Lµm nh­ vËy c«ng ty míi kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng ®ång thêi gi¶m tÝnh b×nh qu©n trong ph©n phèi. * Th­ëng tiÕt kiÖm vËt t­. HiÖn nay, c«ng ty hoµn toµn ph¶i mua nguyªn vËt liÖu tõ bªn ngoµi, ®ã lµ mét kho¶n chi rÊt lín. TiÕt kiÖm ®­îc kho¶n nµy sÏ lµm gi¶m chi phÝ ®Çu vµo. Sè tiÒn tiÕt kiÖm ®­îc sÏ chia lµm hai phÇn: mét phÇn ®Ó tr¶ c«ng cho c«ng nh©n th«ng qua tiÒn th­ëng, mét phÇn dïng ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy võa mang l¹i lîi Ých cho c«ng ty võa mang l¹i lîi Ých cho b¶n th©n ng­êi lao ®éng, khuyÕn khÝch tinh thÇn lao ®éng cña hä. Kh«ng v× môc tiªu tiÕt kiÖm mµ ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm, ®Õn hoµn thµnh møc s¶n l­îng. §ång thêi khi thanh to¸n cÇn ph¶i c«ng bè danh s¸ch nh÷ng ng­êi ®· tiÕt kiÖm vËt t­ ®Ó ng­êi kh¸c noi theo. ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng tiÕt kiÖm vËt t­ t¸c ®éng trùc tiÕp tíi ng­êi lao ®éng. Nã khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng chó ý lµm viÖc, chÞu khã häc hái, n©ng cao tay nghÒ. Tõ ®ã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi thu nhËp cña hä, n©ng cao møc sèng cho ng­êi lao ®éng ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. * Th­ëng gi¶m tû lÖ s¶n phÈm háng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt viÖc xuÊt hiÖn nh÷ng s¶n phÈm háng kh«ng ®ñ tiªu chuÈn nh­ g¹ch nøt, g¹ch vì, cô ®Ëu, ngãi vªnh...lµ ®iÒu khã tr¸nh khái. Nguyªn nh©n lµ do thêi tiÕt, do ®Êt míi khai th¸c cã ®é Èm cao, do than kh«ng ®ñ tiªu chuÈn vµ do ¶nh h­ëng cña m¸y mãc, thiÕt bÞ... §Ó h¹n chÕ tíi møc tèi thiÓu s¶n phÈm háng th× ngoµi viÖc ¸p dông khoa häc kü thuËt c«ng ty cÇn ph¶i chó ý tíi ý thøc cu¶ ng­êi lao ®éng. Tøc lµ, c«ng ty nªn x©y dùng tiªu chuÈn th­ëng cho nh÷ng ca g¹ch, nh÷ng tæ s¶n xuÊt cã nhiÒu s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn, cã sè l­îng s¶n phÈm háng Ýt h¬n møc cho phÐp. ¸p dông tèt h×nh thøc nµy c«ng ty sÏ lµm t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm, t¨ng uy tÝn víi kh¸ch hµng, t¨ng NSL§ ®ång thêi gãp phÇn t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng gióp ng­êi lao ®éng cã ý thøc h¬n trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, khuyÕn khÝch hä tÝch cùc n©ng cao tay nghÒ trong s¶n xuÊt, ®ã còng lµ nguån c¶m høng ®Ó hä tÝch cùc lao ®éng h¬n. Ngoµi ra c«ng ty cã thÓ ¸p dông h×nh thøc th­ëng cho nh÷ng c¸ nh©n, bé phËn nµo gi¶i quyÕt ®­îc c«ng nî, hµng tån kho, t×m ®­îc b¹n hµng míi hoÆc t×m ®­îc nguån cung cÊp rÎ h¬n, th­ëng cho nh÷ng s¸ng kiÕn, th­ëng cho nh©n viªn ®i lµm ®Çy ®ñ, th­ëng cho nh÷ng ng­êi th­êng xuyªn lµm tèt c«ng viÖc ®­îc giao. ViÖc xÐt th­ëng ph¶i hÕt søc c«ng b»ng, kh¸ch quan, c¸c chØ tiªu xÐt th­ëng ph¶i chÝnh x¸c, râ rµng. Cã lµm ®­îc ®iÒu ®ã th× míi kÝch thÝch ®­îc lßng nhiÖt t×nh, h¨ng say lµm viÖc víi tinh thÇn s¸ng t¹o cao cña ng­êi lao ®éng. §Ó ®¶m b¶o cho viÖc khen th­ëng diÔn ra kÞp thêi, ph¸t huy ®­îc t¸c dông cña nã trong viÖc t¹o ®éng lùc lao ®éng c«ng ty cÇn x©y dùng quü khen th­ëng. 2. C¶i tiÕn vµ quan t©m h¬n n÷a ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn. Trong thùc tÕ, c«ng ty ®· quan t©m nhiÒu ®Õn c«ng t¸c nµy, tuy nhiªn nã vÉn cßn nh÷ng tån t¹i nhÊt ®Þnh. §Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ nµy c«ng ty nªn: Thø nhÊt, c«ng ty nªn kÕt hîp hµi hoµ gi÷a nhu cÇu vÒ ®µo t¹o cña c«ng ty ®Ó phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh vµ nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng ®Ó tõ ®ã lËp kÕ ho¹ch ®µo t¹o hîp lý tr¸nh sù kh«ng tho¶ m·n do b¾t buéc cña ng­êi ®­îc cö ®i ®µo t¹o, cßn ng­êi cã nhu cÇu l¹i kh«ng ®­îc ®i häc. Do ®ã, tr¸nh ®­îc sù bÊt ®ång gi÷a ng­êi lao ®éng vµ cÊp qu¶n trÞ. Thø hai, ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng thô ®éng trong c«ng t¸c nµy c«ng ty cÇn thùc hiÖn ph©n tÝch c«ng viÖc kÕt hîp víi viÖc xem xÐt c¸c kÕ ho¹ch tæng thÓ cña c«ng ty, tõ ®ã ®­a ra kÕt luËn: cÇn nh©n lùc nµo ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc. Qua ®ã ®èi chiÕu víi nguån nh©n lùc trong c«ng ty xem cã ¨n khíp kh«ng vµ ®­a ra ph­¬ng h­íng vÒ kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn: l­îng lao ®éng cÇn bæ sung lµ bao nhiªu, tr×nh ®é nh­ thÕ nµo... §ång thêi ®Ó xem xÐt nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng vÒ vÊn ®Ò nµy c«ng ty cÇn cã biÖn ph¸p th¨m dß ý kiÕn, nguyÖn väng cña ng­êi lao ®éng vÒ viÖc ®­îc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nh­ dïng b¶ng hái hoÆc pháng vÊn trùc tiÕp. Tõ ®ã, sau khi ®· biÕt ®­îc nguyÖn väng cña ng­êi lao ®éng c¸c nhµ qu¶n lý t×m c¸ch ®iÒu hoµ nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng vµ cña c«ng ty. Thø ba, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi lao ®éng ®­îc ®µo t¹o, c«ng ty nªn t¹o ®iÒu kiÖn c¶ vÒ c«ng viÖc còng nh­ kinh phÝ ®µo t¹o cho hä, ch¼ng h¹n gi¶m bít khèi l­îng c«ng viÖc cña hä trong thêi gian hä ®i häc... NÕu lµm tèt c«ng t¸c nµy tøc lµ c«ng ty ®· sö dông tèt yÕu tè t¹o ®éng lùc vÒ tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng. §èi víi c¸n bé qu¶n lý, c«ng ty cã thÓ tæ chøc ®µo t¹o t¹i chç b»ng c¸ch thuyªn chuyÓn, thay ®æi chøc vô c«ng t¸c néi bé ®Ó nh»m môc ®Ých: tr¸nh sù nhµm ch¸n, sù chñ quan, û l¹i... do qu¸ quen thuéc víi c«ng viÖc. bëi vËt khi nhËn chøc vô míi bÆt buéc ng­êi c¸n bé ph¶i tÝch cùc t×m hiÓu ®Ó thÝch nghi t¹o ra thãi quen ham t×m hiÓu, ham häc hái cho ng­êi c¸n bé. §ång thêi t¹o cho ng­êi c¸n bé mét c¸i nh×n toµn diÖn, ®Çy ®ñ h¬n vÒ c«ng ty, thÊy ®­îc c¸c khã kh¨n ë c¸c vÞ trÝ c«ng t¸c, tõ ®ã cã sù c¶m th«ng t¹o sù hîp t¸c, gióp ®ì lÉn nhau gi÷a c¸n bé c¸c bé phËn trong c«ng ty. Tuy nhiªn ¸p dông biÖn ph¸p nµy sÏ tèn nhiÒu chi phÝ ®µo t¹o, NL§ khi b¾t ®Çu chuyÓn c«ng viÖc sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. §ã chØ lµ khã kh¨n tr­íc m¾t cßn vÒ l©u dµi lîi Ých mµ c«ng ty ®¹t ®­îc sÏ lín h¬n nhiÒu. §èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp c«ng ty cã thÓ sö dông ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o häc nghÒ. §©y lµ ph­¬ng ph¸p phèi hîp gi÷a líp häc lý thuyÕt víi viÖc lµm kÌm cÆp t¹i chç. C«ng nh©n võa ®­îc häc lý thuyÕt võa ®­îc ph©n c«ng lµm viÖc chung víi ng­êi thî cã kinh nghiÖm h¬n. C«ng nh©n nµy võa häc võa lµm b»ng c¸ch quan s¸t, nghe nh÷ng lêi chØ dÉn vµ lµm theo... §Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn c«ng ty nªn chän nh÷ng lao ®éng cßn trÎ, khoÎ, cã sù n¨ng ®éng vµ c¬ héi ph¸t triÓn ®Ó ®µo t¹o. Sau khi ®µo t¹o c«ng ty cÇn tæ chøc kiÓm tra chÊt l­îng nh÷ng ng­êi ®­îc ®µo t¹o xem hä cã ®¸p øng hoÆc ®¸p øng ®Õn ®©u nhu cÇu mµ c«ng ty ®Æt ra tøc lµ c«ng ty tiÕn hµnh kiÓm tra kiÕn thøc, tr×nh ®é tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng sau khi ®µo t¹o ®Ó rót kinh nghiÖp, n©ng cao chÊt l­îng cña kho¸ ®µo t¹o tiÕp theo. MÆt kh¸c c«ng ty cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i phï hîp ®èi víi ng­êi lao ®éng ®Ó hä g¾n bã víi c«ng ty h¬n. §ång thêi cÇn xö lý ngay nh÷ng tr­êng hîp kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña c«ng ty nh­ chuyÓn sang c«ng viÖc kh¸c cã møc l­¬ng thÊp h¬n, båi hoµn chi phÝ ®µo t¹o... 3. Thuyªn chuyÓn vµ ®Ò b¹t ph¶i c«ng b»ng vµ hîp lý §Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy sao cho nã t¹o ra ®éng lùc thùc sù ®èi víi ng­êi lao ®éng kh«ng ph¶i lµ viÖc ®¬n gi¶n. C«ng t¸c nµy cÇn ®¸p øng ba yªu cÇu sau: Thø nhÊt, viÖc ®Ò b¹t, thuyªn chuyÓn cã tho¶ m·n ®­îc nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng hay kh«ng, tøc lµ hä cã hµi lßng khi nhËn c«ng viÖc míi hay kh«ng. Thø hai: Ng­êi lao ®éng cã ®ñ tr×nh ®é, n¨ng lùc ®Ó ®¶m nhËn c«ng viÖc míi cña m×nh hay kh«ng. §iÒu nµy ®Æc biÖt quan träng trong c«ng t¸c ®Ò b¹t c¸n bé. Bëi v× nÕu chóng ta ®Ò b¹t mét ng­êi kh«ng ®ñ n¨ng lùc tr×nh ®é còng nh­ phÈm chÊt ®¹o ®øc th× sÏ g©y ra hËu qu¶ xÊu tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Thø ba, viÖc ®Ò b¹t, bæ nhiÖm, thuyªn chuyÓn ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c c«ng khai, c«ng b»ng. NÕu nguyªn t¾c nµy bÞ vi ph¹m sÏ dÉn ®Õn viÖc bÊt b×nh trong ng­êi lao ®éng. H¬n n÷a, nÕu nguyªn t¾c nµy ®­îc thùc hiÖn tèt sÏ gióp cho NL§ nhËn thÊy c¬ héi m×nh gièng nh­ tÊt c¶ nh÷ng ng­êi kh¸c, gióp hä cã ý thøc v­¬n lªn trong c«ng viÖc ®ång thêi thu hót hä vµo c«ng t¸c nµy cña c«ng ty. Qua thùc tÕ ta thÊy c¸c yªu cÇu trªn ®Òu kh«ng ®­îc ®¸p øng mét c¸ch ®Çy ®ñ. §Ó kh¾c phôc ®­îc ®iÒu ®ã c«ng ty nªn thµnh lËp mét tæ gåm mét sè c¸n bé cã uy tÝn, n¨ng lùc lµm c«ng t¸c theo dâi c¸n bé. C«ng viÖc nµy rÊt quan träng v× kh«ng thÓ ngµy mét, ngµy hai qua nh×n nhËn cña mét hay hai ng­êi mµ ta cã thÓ biÕt ®­îc ®Çy ®ñ phÈm chÊt còng nh­ n¨ng lùc, nguyÖn väng cña ng­êi lao ®éng. ChÝnh v× vËy mµ chóng ta ph¶i th­êng xuyªn theo dâi qu¸ tr×nh c«ng t¸c cña hä ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, hiÖu qu¶ c«ng viÖc mµ hä thùc hiÖn. Tõ ®ã ph¸t hiÖn ra nh÷ng ng­êi lao ®éng cã n¨ng lùc cã kh¶ n¨ng ®¶m nhiÖm c«ng viÖc ®­îc giao ®Ó ®Ò b¹t vµo nh÷ng vÞ trÝ thÝch hîp. MÆt kh¸c c«ng ty tæ chøc bá phiÕu kÝn khi ®Ò b¹t mét ng­êi lao ®éng vµo vÞ trÝ cao h¬n ®Ó ng­êi lao ®éng cã thÓ tham gia vµo c«ng t¸c nµy. KÕt hîp hµi hoµ hai viÖc trªn sÏ ®¶m b¶o ®­îc tÝnh chÝnh x¸c, c«ng b»ng, kh¸ch quan trong c«ng t¸c nµy. 4. T¨ng c­êng ý thøc kû luËt cho ng­êi lao ®éng trong c«ng ty. Kû luËt lao ®éng cã vai trß rÊt lín trong s¶n xuÊt kinh doanh. BÊt kú mét nÒn s¶n xuÊt x· héi nµo còng cÇn cã kû luËt lao ®éng bëi v× ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých cuèi cïng cña s¶n xuÊt th× ph¶i thèng nhÊt mäi cè g¾ng cña c«ng nh©n, ph¶i t¹o ra mét trËt tù cÇn thiÕt vµ phèi hîp hµnh ®éng cña mäi ng­êi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. H¬n n÷a, theo häc thuyÕt kú väng th× kû luËt lao ®éng còng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng. VÒ mÆt lao ®éng: kû luËt lao ®éng lµ sù chÊp hµnh vµ thùc thi mét c¸ch tù nguyÖn, tù gi¸c c¸c chÕ ®é ngµy lµm viÖc cña c«ng nh©n viªn (thêi gian b¾t ®Çu vµ kÕt thóc ca lµm viÖc, thêi gian nghØ ng¬i...) VÒ mÆt c«ng nghÖ: kû luËt lao ®éng lµ sù chÊp hµnh mét c¸ch chÝnh x¸c c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ, c¸c chÕ ®é lµm viÖc còng nh­ quy tr×nh vËn hµnh m¸y mãc, thiÕt bÞ. VÒ mÆt s¶n xuÊt: kû luËt lao ®éng lµ sù thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c nhiÖm vô ®­îc giao, ý thøc b¶o qu¶n gi÷ g×n m¸y mãc, thiÕt bÞ dông cô, vËt t­... lµ sù chÊp hµnh mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn c¸c chØ thÞ, mÖnh lÖnh vÒ s¶n xuÊt cña c¸n bé l·nh ®¹o, tu©n theo c¸c chÕ ®é b¶o hé lao ®éng. Do ®ã, c«ng ty nªn thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c sau: - H­íng dÉn th¶o luËn nh»m kiÓm ®iÓm t×nh h×nh kü luËt ë c¸c tæ ®Ó gãp ý, phª b×nh ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n hay vi ph¹m vÒ giê lµm viÖc, kh«ng thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p an toµn lao ®éng. - Theo dâi chÆt chÏ h¬n qu¸ tr×nh lao ®éng cña mçi c¸ nh©n ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng cho ng­êi lao ®éng trong viÖc chÊm c«ng, thi ®ua khen th­ëng nh»m sö dông tèt h×nh thøc khuyÕn khÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng. Ph¸t hiÖn sím vµ cÊn cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¸o dôc, ng¨n ngõa kÞp thêi nh÷ng ng­êi lao ®éng cã hµnh vi kh«ng tèt, lµm viÖc chÓnh m¶ng. §ång thêi c¸c tæ chøc ®oµn thÓ cÇn n©ng cao h¬n n÷a viÖc t¹o ra vµ båi d­ìng c¸c yÕu tè kÝch thÝch ng­êi lao ®éng ph¸t huy tèt nh©n tè trong qu¶n lý ®Ó khai th¸c tËn dông hÕt kh¶ n¨ng cña ng­êi lao ®éng nh¾m thøc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt. 5. X©y dùng bÇu kh«ng khÝ lµm viÖc tÝch cùc trong c«ng ty. BÇu kh«ng khÝ t©m lý trong tËp thÓ chÝnh lµ bÇu kh«ng khÝ s¶n xuÊt. §ã lµ bÇu kh«ng khÝ cña c¸c thµnh viªn trong tËp thÓ trong qu¸ tr×nh cïng ho¹t ®éng. Nã biÓu hiÖn tr¹ng th¸i ®¬n vÞ lao ®éng, biÓu hiÖn ë mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn cña tËp thÓ víi nhau, trong c¸c hµnh vi cña hä, gi÷a c¸c nhãm vµ biÓu hiÖn ë sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých c¸c nh©n vµ tËp thÓ. NhiÖm vô cña ng­êi l·nh ®¹o lµ nghiªn cøu, x©y dùng bÇu kh«ng khÝ t©m lý tèt trong s¶n xuÊt, trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸ nh©n trong c«ng ty n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, hoµn thµnh c¸c chØ tiªu chÊt l­îng mµ c«ng ty ®Ò ra ®Ó cñng cè vµ hoµn thiÖn tËp thÓ lao ®éng, ph¸t triÓn h¬n n÷a c¸ nh©n ng­êi lao ®éng. Vµ chÝnh mèi quan hÖ gi÷a tËp thÓ lao ®éng víi ng­êi l·nh ®¹o ®ãng vai trß trùc tiÕp x©y dùng vµ cñng cè tËp thÓ. Mèi quan hÖ nµy lµ quan hÖ hai chiÒu. V× vËy nguyªn t¾c quan träng ®Ó cñng cè vµ t¨ng c­êng mèi quan hÖ gi÷a ng­êi l·nh ®¹o vµ tËp thÓ lao ®éng lµ nguyªn t¾c c«ng khai, d©n chñ cña ng­êi l·nh ®¹o. §Ó cô thÓ ho¸ nguyªn t¾c nµy, ®Ó x©y dùng mét bÇu kh«ng khÝ t©m lý tèt trong c«ng ty th× c«ng ty nªn thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c sau: - Hµng n¨m, trong ®¹i héi c¸n bé c«ng nh©n viªn th× ban gi¸m ®èc ph¶i th«ng b¸o râ t×nh h×nh tµi chÝnh, t×nh h×nh ho¹t ®éng trong n¨m qua, nh÷ng ®iÒu ®¹t ®­îc, nh÷ng tån t¹i mét c¸ch chÝnh x¸c, trung thùc, kh¸ch quan. Trong kÕ ho¹ch ®Ò ra cÇn lÊy ý kiÕn cña tËp thÓ. - Xö lý nghiªm minh tÊt c¶ c¸c tr­êng hîp c¸n bé c«ng nh©n viªn vi ph¹m c¸c quy ®Þnh bÊt kÓ c¸ nh©n ®ã lµm viÖc ë bé phËn nµo, cÊp nµo. - Mçi n¨m tiÕn hµnh lÊy ý kiÕn cña c«ng nh©n viªn trong c«ng ty vÒ tr­ëng phßng, qu¶n ®èc, tæ tr­ëng tõng ph©n x­ëng ®Þnh kú 2 lÇn th«ng qua bá phiÕu kÝn. Qua ®ã ban gi¸m ®èc tiÕn hµnh nghiªn cøu xem xÐt. - C«ng ®oµn ph¶i ®i s¸t ng­êi lao ®éng, b¶o vÖ quyÒn lîi cña hä, tho¶ thuËn cïng ban gi¸m ®èc nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c nh»m ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p hîp lý nhÊt. - §Ó kÞp thêi gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¨c, nh÷ng vÊn ®Ò míi n¶y sinh, gi¶i quyÕt sù kh«ng tho¶ m·n ®èi víi c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng th× nªn cã mét hßm th­ ë mçi tæ s¶n xuÊt vµ ng­êi tæ tr­ëng ph¶i th­êng xuyªn theo dâi vÊn ®Ò nµy gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò mét c¸ch c«ng khai, hîp lý, ®óng thùc tÕ. Cã lµm ®­îc nh­ vËy th× bÇu kh«ng khÝ t©m lý trong tËp thÓ ng­êi lao ®éng ë c«ng ty míi lµnh m¹nh, ®oµn kÕt, biÓu hiÖn ë sù tin cËy lÉn nhau, th©n mËt trong quan hÖ c¸ nh©n, tiÕp thu nh÷ng lêi khuyªn hay nh¾c nhë cña ®ång nghiÖp, th©n thiÖn cëi më ®èi víi c¸c thµnh viªn kh¸c trong tËp thÓ. Ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong tËp thÓ nh­ vËy sÏ c¶m thÊy tho¶i m¸i, yªn t©m do ®ã hä sÏ hÕt m×nh víi c«ng viÖc, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. 6. X©y dùng ch­¬ng tr×nh vµ kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc VÊn ®Ò nµy ph¶i do trùc tiÕp gi¸m ®èc c«ng ty chØ ®¹o, phßng tæ chøc – hµnh chÝnh, c¸c phßng ban chøc n¨ng cïng c¸c c¸n bé cÊp d­íi, c¸c tæ s¶n xuÊt kÕt hîp thùc hiÖn theo ®Þnh kú theo ph­¬ng ph¸p thang ®o ®¸nh gi¸ ®å ho¹ víi c¸c chØ tiªu nh­ sau: §iÓm ChØ tiªu KÐm 1 ®iÓm D­íi TB 2 ®iÓm Trung b×nh 3 ®iÓm Giái 4 ®iÓm XuÊt s¾c 5 ®iÓm Khèi l­îng c«ng viÖc ChÊt l­îng c«ng viÖc TÝnh ®¸ng tin cËy S¸ng kiÕn TÝnh thÝch nghi Sù phèi hîp §¶m b¶o ngµy c«ng Kh«ng vi ph¹m kû luËt lao ®éng Møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc ý thøc tù gi¸c trong lao ®éng Søc khoÎ Møc ®é tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu Th«ng qua ph©n tÝch c¸c chØ tiªu trªn ban l·nh ®¹o c«ng ty thÊy ®­îc nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, tr×nh ®é hiÖn t¹i vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng trong t­¬ng lai cña ng­êi lao ®éng. Tõ ®ã cã kÕ ho¹ch x©y dùng nh÷ng môc tiªu hîp lý, kÞp thêi. cßn ®èi víi c«ng nh©n viªn hä thÊy ®­îc kh¶ n¨ng lµm viÖc cña m×nh cña ng­êi kh¸c, tõ ®ã cã h­íng phÊn ®Êu ®Ó n©ng cao tay nghÒ, tr×nh ®é chuyªn m«n, tÝch cùc lµm viÖc h¬n. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy sÏ gióp cho c«ng t¸c tr¶ l­¬ng, th­ëng hîp lý, c«ng b»ng, chÝnh x¸c h¬n, ®¶m b¶o nguyªn t¾c lµm theo n¨ng lùc, h­ëng theo lao ®éng. 7. Thóc ®Èy c¸c phong trµo thi ®ua. Nh©n dÞp kû niÖm ngµy thµnh lËp c«ng ty, c¸c ngµy lÔ lín, c«ng ty nªn tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh thÓ thao, v¨n ho¸, mang l¹i niÒm vui tËp thÓ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. §Æc biÖt nh÷ng ng­êi ®o¹t gi¶i bao giê còng nhËn ®­îc giÊy khen vµ quµ cña c«ng ty do gi¸m ®èc trùc tiÕp trao tÆng. Bªn c¹nh ®ã cÇn tæ chøc c¸c phong trµo thi ®ua ng­êi s¶n xuÊt giái... ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tÝch cùc häc hái n©ng cao tay nghÒ. KÕt luËn T¹o ®éng lùc ë bÊt cø doanh nghiÖp nµo còng lµ mét c«ng t¸c hÕt søc quan träng ®Ó thu hót vµ khai th¸c mäi tiÒm n¨ng, søc s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng nh»m kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. B»ng nh÷ng lý luËn trªn c¬ së lý thuyÕt vµ ph©n tÝch thùc tÕ thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng, kÕt qu¶ thu ®­îc cho thÊy c«ng ty ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c nµy. Nh­ng do s¶n xuÊt kinh doanh th­êng bÞ lç dÉn ®Õn khã kh¨n vÒ tµi chÝnh nªn viÖc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nµy cßn bÞ h¹n chÕ. do vËy, môc tiªu hiÖn nay cña c«ng ty lµ kh¾c phôc vÒ mÆt tµi chÝnh lµ vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh lín nhÊt ®Õn c«ng t¸c taä ®éng lùc. Trong ®Ò tµi nµy t«i xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng víi hy väng r»ng Ýt nhiÒu ®­îc gãp phÇn vµo c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng, c«ng t¸c t¹o ®éng lùc ë c«ng ty trong c«ng cuéc thùc hiÖn c¸c môc tiªu lín cña c«ng ty. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c c«ng t¸c nµy ®óng víi thùc tÕ mµ kh«ng cã sù sai lÖch nhÊt ®Þnh lµ rÊt khã. Do cã mét sè h¹n chÕ nh­ thêi gian thùc tËp ng¾n, tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, c¸c th«ng tin vµ sè liÖu ch­a bao qu¸t ®Çy ®ñ nªn bµi viÕt ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiªó xãt, rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy, c«, c¸c c« chó ë c«ng ty vµ c¸c b¹n ®Ó t«i cã ®iÒu kiÖn hoµn thiÖn kiÕn thøc cña m×nh. tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ nh©n lùc cña Tr­êng §H KTQD – NXB Gi¸o dôc - 1995 2. Cuèn Qu¶n trÞ nh©n sù cña NguyÔn H÷u Th©n – NXB Thèng kª - 1998. 3. Gi¸o tr×nh Tæ chøc lao ®éng khoa häc trong c¸c xÝ nghiÖp (TËp I, II) – NXB Gi¸o dôc – 1994. 4. Bé luËt lao ®éng n­íc Céng hoµ XHCN ViÖt Nam – 1995. 5. T©m lý x· héi häc trong c«ng t¸c l·nh ®¹o qu¶n lý – NXB T­ t­ëng v¨n ho¸ - 1997. 6. Gi¸o tr×nh kinh tÕ lao ®éng cña Tr­êng §H KTQD – NXB Gi¸o dôc - 1998 7. Qu¶n trÞ häc cña NguyÔn H¶i S¶n – NXB Thèng kª - 1998 8. LuËn v¨n tèt nghiÖp kho¸ 38. 9. T¹p chÝ lao ®éng x· héi – 2000, 2001 10.Bµi gi¶ng cña gi¸o viªn chuyªn ngµnh Môc lôc Trang