Đề tài Một số giải pháp phát triển Logistics trong các công ty giao nhận Việt Nam trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

M&S VTEC nhaèm phuïc vuï hoaït ñoäng giao nhaän haøng hoaù cho rieâng mình, tuy nhieân sau moät thôøi gian hoaït ñoäng, M&S VTEC ñaõ lôùn maïnh vaø hoaït ñoäng cung caáp dòch vuï giao nhaän cho caùc khaùch haøng ngoaøi VINATEX, vôùi löôïng haøng oån ñònh cuûa mình, tieàm löïc taøi chính cuûa toång coâng ty, VINATEX hoaøn toaøn coù theå ñaàu tö phaùt trieån hoaït ñoäng Logistics trong M&S VTEC. Thöïc hieän phaân khuùc thò tröôøng, xaùc ñònh nhoùm khaùch haøng coù nhu caàu cao veà Logistics nhö ngaønh coâng nghieäp oâtoâ, ñieän töû, löông thöïc thöïc phaåm, haøng tieâu duøng, ñaëc bieät caùc khaùch haøng laø coâng ty saûn xuaát gia coâng. Xaùc ñònh nhu caàu muïc tieâu cuûa töøng nhoùm ñeå thieát keá Logistics cho phuø hôïp. b2. Xaây döïng moái lieân keát chaët cheõ giöõa coâng ty Logistics vaø khaùch haøng Tö vaán cho khaùch haøng, caùc coâng ty Logistics thöôøng am hieåu luaät leä xuaát nhaäp khaåu ôû caùc nöôùc, am töôøng veà ñieäu kieän vaän taûi neân caàn ñoùng vai troø nhaø tö vaán cho chuû haøng trong nöôùc. Caùc coâng ty Logistics cuõng neân tö vaán giuùp ngöôøi saûn xuaát hieåu ñöôïc taàm quan troïng cuûa hoaït ñoäng Logistics ñeå hoï thaáy ñöôïc raèng khaû naêng caïnh tranh cuûa ngöôøi saûn xuaát seõ taêng nhôø coù heä thoáng saûn xuaát – phaân phoái hieäu quaû. Ngöôøi saûn xuaát, ngöôøi göûi haøng vì vaäy khoâng theå töø choái quan heä baïn haøng laâu daøi vôùi coâng ty Logistics. Moät soá maët haøng coâng nghieäp nhö ñieän töû, may maëc, giaøy deùp, oâ toâ xuaát khaåu ñöôïc laøm töø löôïng lôùn caùc nguyeân phuï lieäu nhaäp töø nöôùc ngoaøi. Vôùi caùc khaùch haøng naøy, neáu coù ñieàu kieän caùc coâng ty neân thieát keá chuoãi cung öùng, thieát laäp luoàng vaän chuyeån hai chieàu kheùp kín. Coâng ty giao nhaän Vieät Nam toå chöùc xaây döïng hoaëc lieân keát xaây döïng kho taïi thò tröôøng nöôùc ngoaøi; môû chi nhaùnh taïi nöôùc nhaäp khaåu ñeå toå chöùc hoaït ñoäng Logistics vaø phaân phoái haøng hoùa cho khaùch haøng. Moät coâng ty kinh doanh Logistics cuûa Ñan Maïch ñaõ daønh cho khaùch haøng cuûa mình moät nhaø kho ôû Myõ laøm trung taâm phaân phoái. Taïi ñaây coâng ty Logistics thöïc hieän phaân phoái haøng hoaù thay maët cho ngöôøi göûi haøng. Nhôø ñoù ngöôøi göûi haøng coù khaû naêng tieát kieäm chi phí ñaàu tö vaøo cô sôû phaân phoái cuûa rieâng mình. Ñöông nhieân hoï seõ laø moät khaùch haøng trung thaønh cuûa coâng ty Logistics Ñan Maïch noùi treân. 72 b3. Thieát keá hoaït ñoäng Logistics phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa töøng khaùch haøng/ nhoùm khaùch haøng rieâng bieät. Coâng ty Logistics chæ coù theå giöõ chaân khaùch haøng, taïo nhöõng lieân minh chieán löôïc, nhöõng baïn haøng beàn vöõng, moät khi khaùch haøng haøi loøng vôùi nhöõng saûn phaåm, dòch vuï do coâng ty cung caáp. Vì vaäy coâng ty phaûi baèng moïi caùch nghieân cöùu, xaùc ñònh ñöôïc nhu caàu thöïc cuûa khaùch haøng, treân cô sôû ñoù xaây döïng muïc tieâu vaø möùc ñoä dòch vuï khaùch haøng phuø hôïp. Chieán löôïc dòch vuï khaùch haøng laø moät boä phaän cuûa chieán löôïc marketing vaø chieán löôïc Logistics. Töø nhöõng keát quaû nghieân cöùu nhu caàu cuûa khaùch haøng keát hôïp vôùi khaû naêng ñaùp öùng cuûa mình, coâng ty seõ xaây döïng chieán löôïc dòch vuï khaùch haøng khoa hoïc vaø phuø hôïp. c. Caùch thöùc toå chöùc thöïc hieän chieán löôïc Caùc coâng ty Logistics caàn phaûi tieán haønh caùc böôùc coâng vieäc nhö sau: + Tham gia ngay töø ñaàu cuøng caùc beân mua, baùn trong caùc coâng vieäc ñaøm phaùn, kyù hôïp ñoàng mua baùn, sau ñoù tieán haønh vaän chuyeån. + Vieäc vaän chuyeån baét ñaàu baèng thieát keá tuyeán ñöôøng vaän chuyeån, ñoùng goùi bao bì, xöû lyù haøng, laøm thuû tuïc haûi quan, cung caáp thoâng tin veà vaän chuyeån cho caùc beân lieân quan... Caùc böôùc coâng vieäc ñöôïc thöïc hieän tuaàn töï theo moät voøng troøn kheùp kín cho ñeán khi haøng hoùa ñöôïc giao ñeán tay ngöôøi nhaän. + Caùc loaïi hình vaän chuyeån coù theå söû duïng trong quy trình laø baèng ñöôøng bieån, ñöôøng khoâng, ñöôøng boä hoaëc keát hôïp giöõa caùc loaïi hình vôùi nhau nhö laø vaän taûi ña phöông thöùc. + Nhöõng kinh nghieäm vaän chuyeån, tri thöùc trong mua baùn quoác teá, vieäc öùng duïng kyõ thuaät tin hoïc phaûi ñöôïc caùc coâng ty Logistics vaän duïng xuyeân suoát quy trình vaø bao truøm leân taát caû caùc khaâu coâng vieäc. Thoâng thöôøng caùc coâng ty Logistics ñaûm nhaän cung caáp dòch vuï lo giaáy tôø caàn thieát ôû giai ñoaïn ñaàu (tröôùc khi gôûi) vaø giai ñoaïn cuoái cuûa quaù trình vaän chuyeån (nhaän haøng), lo caùc giaáy pheùp ôû Boä Thöông Maïi, Cuïc Haûi Quan vaø lo toaøn boä caùc nghóa vuï thueá. Trong qui trình naøy, khaùch haøng ñöôïc cung caáp mieãn phí caùc thoâng tin veà thò tröôøng thöông maïi, vaän chuyeån do ñoù vaán ñeà trao ñoåi thoâng tin raát quan troïng. Chaúng haïn coù nhöõng loâ haøng ñoøi hoûi theo doõi veà vò trí cuûa loâ haøng trong suoát quaù trình vaän chuyeån (tracing). Ñieàu naøy ñoøi hoûi caùc coâng ty phaûi öùng duïng caùc coâng ngheä tin hoïc chuyeân duïng beân caïnh kieán thöùc vaø kinh nghieäm ñaõ coù. Nhö vaäy hoaït ñoäng Logistics khoâng chæ cung caáp dòch vuï hôïp nhaát maø coøn giuùp khaùch haøng hoaøn thieän coâng taùc quaûn trò kinh doanh cuûa mình. 3.2.2 Caùc giaûi phaùp cuï theå ñeå thöïc hieän caùc ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån Logistics 3.2.2.1 Muïc tieâu giaûi phaùp + Giuùp caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam thieát keá hoaït ñoäng Logistics. + Xaây döïng caùc neàn taûng cô baûn veà nguoàn nhaân löïc, veà coâng ngheä thoâng tin trong hoaït ñoäng Logistics. 73 + Xaây döïng heä thoáng ñaïi lyù, trung taâm phaân phoái phuïc vuï cho hoaït ñoäng Logistics. + Xaây döïng chieán löôïc Marketing cho hoaït ñoäng Logistics. 3.2.2.2 Caùc giaûi phaùp cuï theå 3.2.2.2.1 Giaûi phaùp thieát keá chuoãi Logistics cho coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh a. Muïc tieâu cuûa giaûi phaùp + Nghieân cöùu öùng duïng phöông phaùp toå chöùc hoaït ñoäng Logistics tieân tieán cuûa theá giôùi. + Thieát keá chuoãi Logistics trong hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi cuûa coâng ty nhaèm töøng böôùc hoaøn thieän, tieán tôùi vieäc cung caáp Logistics cho khaùch haøng. b. Noäi dung cuûa giaûi phaùp Nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân, Logistics ñoái vôùi nöôùc ta chæ môùi xuaát hieän trong thôøi gian gaàn ñaây. Do ñoù raát nhieàu coâng ty giao nhaän vaãn coøn raát bôõ ngôõ vôùi hoaït ñoäng naøy, thieáu kinh nghieäm trong phöông phaùp toå chöùc cuõng nhö trong nghieäp vuï. Theo keát quaû ñieàu tra cho thaáy raèng 100% coâng ty giao nhaän Vieät Nam cho raèng trieån khai hoaït ñoäng Logistics seõ ñem laïi lôïi ích cho caû beân cung caáp dòch vuï vaø beân khaùch haøng, nhöng haàu heát caùc coâng ty ñeàu luùng tuùng trong vieäc trieån khai öùng duïng. Vieäc öùng duïng Logistics trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh mang tính töï phaùt, theo phong traøo laø chính, haàu nhö chöa coù coâng ty naøo coù keá hoaïch phaùt trieån Logistics cho mình moät caùch roõ raøng, cuï theå vaø coù hieäu quaû. Ñeå khaéc phuïc tình traïng naøy, taùc giaû xin ñeà xuaát caùc giaûi phaùp cuï theå sau: Giaûi phaùp 1: Phöông phaùp chuyeân gia + Thaønh laäp caùc trung taâm tö vaán veà Logistics hoaït ñoäng ñoäc laäp (töông töï nhö caùc trung taâm tö vaán veà quaûn trò heä thoáng chaát löôïng ISO) Ñeå thieát keá chuoãi Logistics ngoaøi nhöõng ñieàu kieän ñaõ ñöôïc neâu ra trong caùc giaûi phaùp khaùc thì vieäc toå chöùc hoaït ñoäng Logistics phaûi thaät söï chaët cheõ. Nhôù laïi thôøi gian tröôùc ñaây khi quaûn trò chaát löôïng vaø vieäc aùp duïng caùc heä thoáng quaûn trò chaát löôïng theo tieâu chuaån ISO trong caùc doanh nghieäp Vieät Nam coøn khaù môùi meû, caùc doanh nghieäp cuõng rôi vaøo theá luùng tuùng, bò ñoäng. Khi nhu caàu taêng leân, nhieàu toå chöùc tö vaán quaûn trò chaát löôïng ra ñôøi, cho ñeán nay thì vieäc aùp duïng heä thoáng ISO trong caùc doanh nghieäp khoâng chæ ñaõ trôû thaønh quen thuoäc, maø coøn laø moät phong traøo raàm roä vaø gaët haùi ñöôïc nhieàu keát quaû khaû quan. + Thueâ caùc chuyeân gia khoâng chæ trong nöôùc maø caû chuyeân gia quoác teá ñeå coá vaán cho coâng ty trong vieäc toå chöùc hoaït ñoäng Logistics. + Caàn coù nhöõng chöông trình ñaøo taïo, naâng cao nghieäp vuï trong hoaït ñoäng Logistics cho caùc nhaân vieân trong coâng ty. Ñeå phaùt trieån laâu daøi coù theå cöû moät vaøi nhaân vieân ñi hoïc veà Logistics ôû nöôùc ngoaøi. 74 Giaûi phaùp 2: Caàn phaûi toå chöùc ñeå thay ñoåi hoaït ñoäng cuûa coâng ty theo yeâu caàu hoaït ñoäng Logistics + Thay ñoåi ôû taàm chieán löôïc Trong giaûi phaùp naøy, ñeå khoâng truøng laép vôùi caùc giaûi phaùp khaùc xin chæ ñeà caäp ñeán quaûn trò doøng vaät chaát. Tröôùc tieân ñeå thay ñoåi töø nhöõng hoaït ñoäng giao nhaän truyeàn thoáng sang hoaït ñoäng Logistics, coâng ty phaûi coù chieán löôïc Logistics cho rieâng mình. Caùc coâng ty phaûi xaây döïng vaø keát hôïp caùc hoaït ñoäng Logistics rôøi raïc, phaân maûnh, thaønh hoaït ñoäng chuoãi Logistics. Trong chuoãi Logistics caàn chuù yù hoaøn thieän caùc hoaït ñoäng sau: 75 ++ Hoaït ñoäng vaän taûi: Vaän taûi coù vai troø ñaëc bieät quan troïng trong hoaït ñoäng Logistics vaø vai troø naøy seõ ngaøy caøng taêng theâm, bôûi chi phí cho vaän taûi chieám tyû troïng ngaøy caøng lôùn trong toång chi phí Logistics. Ñeå xaây döïng chieán löôïc vaän taûi caàn laøm nhöõng coâng vieäc sau: +++ Nghieân cöùu toång quaùt tình hình phaùt trieån giao thoâng vaän taûi vaø giaù cöôùc vaän chuyeån haøng hoùa trong nöôùc vaø treân theá giôùi, coù tính ñeán loaïi haøng hoùa vaø tuyeán ñöôøng/ phöông thöùc vaän chuyeån. Coù raát nhieàu phöông thöùc vaän taûi khaùc nhau, nhö : ñöôøng bieån, ñöôøng boä, ñöôøng saét, ñöôøng haøng khoâng, ñöôøng oáng, ña phöông thöùc… Moãi phöông thöùc ñeàu coù nhöõng öu, nhöôïc ñieåm rieâng neân caàn coù söï löïa choïn kyõ caøng. +++ Löïa choïn ngöôøi vaän taûi: moät yeáu toá khoâng keùm phaàn quan troïng laø moái quan heä göõa haõng vaän taûi vaø caùc coâng ty giao nhaän. Moät haõng vaän taûi thaân quen, coù moái quan heä toát, seõ thöôøng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho khaùch haøng, giuùp khaùch haøng giaûi quyeát toát nhu caàu cuûa mình. Tuy nhieân ñeå choïn ñöôïc haõng vaän taûi phuø hôïp ñoøi hoûi phaûi keát hôïp nhieàu yeáu toá, thöïc traïng ñang dieãn ra taïi caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam laø “saên luøng” nhöõng haõng vaän taûi coù giaù cöôùc reû taát nhieân seõ gaëp phaûi tình traïng “tieàn naøo cuûa naáy”. Trong hoaït ñoäng Logistics, yeáu toá thôøi gian, chaát löôïng dòch vuï raát quan troïng, do ñoù ñeå thaåm ñònh ñöôïc ngöôøi vaän taûi phuø hôïp caàn thaåm ñònh caùc yeáu toá sau: ++++ Naêng löïc vaän chuyeån; ++++ Thôøi gian vaän chuyeån (cho töøng tuyeán cuï theå); ++++ Uy tín cuûa haõng vaän taûi; ++++ Heä thoáng thoâng tin, khaû naêng kieåm soaùt haøng hoùa treân ñöôøng vaän chuyeån; ++++ Cöôùc vaän chuyeån; ++ Hoaït ñoäng laép raùp saûn phaåm: nghóa laø laép raùp caùc boä phaän rôøi raïc thaønh saûn phaåm cuoái cuøng tröôùc khi giao cho khaùch haøng. Hieän nay caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh haàu nhö chöa coù coâng ty naøo cung caáp dòch vuï naøy. Muoán toå chöùc hoaït ñoäng naøy ñöôïc toát, caàn phaûi söû duïng caùc trung taâm phaân phoái, kho ña naêng (Cross-docking) moät caùch coù hieäu quaû. ++ Hoaït ñoäng söûa chöõa haøng hoùa tröôùc khi giao haøng neáu coù nhöõng hoûng hoùc, hoaëc traû laïi haøng hoùa cho ngöôøi baùn neáu khaùch haøng töø choái nhaän haøng. ++ Thieát keá heä thoáng Logistics ngöôïc: thieát keá hoaït ñoäng Logistics nhaèm göûi ngöôïc haøng hoùa laïi nôi cung caáp bôûi nhieàu nguyeân do nhö: nguyeân vaät lieäu thöøa trong saûn xuaát gia coâng, khaùch haøng töø choái nhaän haøng, thieát bò traû veà sau khi thueâ, haøng hoäi chôï, trieån laõm,… thaäm chí caû raùc thaûi sau quaù trình saûn xuaát. + Thay ñoåi ôû taàm toå chöùc hoaït ñoäng, coù theå chia laøm boán nhoùm hoaït ñoäng ++ Hai nhoùm chính laø vaän taûi vaø kho vaän. ++ Hai nhoùm phuï laø quaûn lyù ñôn ñaët haøng vaø caùc dòch vuï giaù trò gia taêng. 76 Vieäc lieät keâ töøng hoaït ñoäng trong caùc nhoùm hoaït ñoäng naøy khaù daøi (xem theâm trong phuï luïc 1), vaø moãi hoaït ñoäng caàn coù moät nhoùm giaûi phaùp keøm theo ñeå hoaøn thieän. Nhö ñaõ neâu trong ñeà taøi, caùc hoaït ñoäng naøy ñaõ ñöôïc caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh cung caáp, tuy nhieân laø nhöõng hoaït ñoäng rôøi raïc, rieâng leû. Cuõng ñaõ coù moät soá ñeà taøi vieát veà vieäc hoaøn thieän caùc hoaït ñoäng naøy trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam. Vì vaäy, taùc giaû khoâng ñi saâu vaøo nghieân cöùu caùc giaûi phaùp cho töøng hoaït ñoäng maø chæ ñöa ra yù kieán raèng caàn phaûi toå chöùc caùc hoaït ñoäng naøy thaønh moät chuoãi noái keát nhaèm cung caáp cho khaùch haøng hoaït ñoäng Logistics hoaøn haûo. + Moät vaøi ñeà xuaát nhaèm toå chöùc thaønh coâng hoaït ñoäng Logistics ++ Toaøn boä ban giaùm ñoác vaø nhaân vieân coâng ty taäp trung phaùt trieån hoaït ñoäng Logistics; ++ Thay ñoåi trong töøng hoaït ñoäng cuûa caùc boä phaän ñeå taïo söï thoáng nhaát trong hoaït ñoäng Logistics; ++ Laøm cho ñoäi nguõ nhaân vieân cuûa coâng ty tin töôûng vaøo hoaït ñoäng Logistics; ++ Chuaån bò ñaày ñuû cô sôû, ñieàu kieän phöông tieän vaät chaát kyõ thuaät cho hoaït ñoäng Logistics; ++ Chuaån bò ñaày ñuû trang thieát bò cho hoaït ñoäng Logistics; ++ Chuaån bò ñaày ñuû kyõ naêng hoaït ñoäng Logistics, ñaøo taïo chính quy baøi baûn veà Logistics vaø coù tö vaán cuûa chuyeân gia trong lónh vöïc naøy; ++ Chuaån bò ñaày ñuû veà coâng ngheä thoâng tin vaø kyõ naêng coâng ngheä thoâng tin; ++ Coù giaûi phaùp cho quaûn trò chaát löôïng cuûa coâng ty (chaúng haïn laáy chöùng chæ ISO 9001); ++ Khi baét ñaàu tieán haønh chöông trình thay ñoåi, caûi tieán cho hoaït ñoäng Logistics coù theå môøi chuyeân gia tö vaán neáu caàn thieát thay ñoåi cô caáu toå chöùc; ++ Ñaøo taïo Logistics cho coâng nhaân, nhaân vieân, vaø nhöõng ngöôøi coù lieân quan. caùch laøm vieäc nhö theá naøo ñeå coù hieäu quaû; ++ Khi hoaït ñoäng Logistics ñaõ ñöôïc ñònh hình, tìm caùch thieát keá cho nhöõng khaùch haøng rieâng bieät vaø phaùt trieån theâm nhöõng khaùch haøng môùi; ++ Khi söû duïng nhaø cung caáp beân ngoaøi (nhö haõng vaän taûi, dòch vuï hun truøng, kieåm ñeám,…) caàn ñaùnh giaù veà chi phí thöïc hieän, chi phí cô hoäi cuûa voán (ví duï tröôøng hôïp nôï cöôùc taøu…), khaû naêng phuïc vuï… ++ Phaûi baét ñaàu vôùi söï nhieät taâm, coù chieán löôïc vaø baét tay vaøo haønh ñoäng. c. Khoù khaên gaëp phaûi “Laõnh ñaïo yeáu keùm seõ laøm thaát baïi caùc keá hoaïch toát nhöng keá hoaïch yeáu keùm seõ thaønh coâng neáu ñöôïc laõnh ñaïo toát – Toân Töû” 77 Ña soá caùc coâng ty giao nhaän seõ gaëp phaûi khoù khaên do vieäc choáng laïi söï thay ñoåi trong quaù trình thieát keá hoaït ñoäng Logistics. Ñoái vôùi caù nhaân thì thoùi quen laøm vieäc, tình traïng “an höôûng” trong coâng vieäc hieän taïi, “quyeàn lôïi kinh teá” ñang nhaän ñöôïc vaø caùc yeáu toá chuû quan khaùc laø nhöõng caûn trôû quaù trình thay ñoåi. Ñoái vôùi toå chöùc thì cô cheá vaän haønh, cô caáu toå chöùc, naêng löïc, quan heä caùc nhoùm quyeàn löïc laø caùc caûn trôû quaù trình thay ñoåi, nhaát laø trong caùc coâng ty nhaø nöôùc. Caùch khaéc phuïc Ñeå thöïc hieän söï thay ñoåi thaønh coâng, laõnh ñaïo coâng ty phaûi vöôït qua ñöôïc caùc trôû ngaïi. Coù moät soá caùch thöùc thöôøng ñöôïc caùc laõnh ñaïo coâng ty söû duïng quaûn trò thaønh coâng quaù trình thay ñoåi, ñoù laø: + Giaùo duïc vaø truyeàn ñaït thoâng tin cho moïi thaønh vieân trong toå chöùc veà quaù trình thay ñoåi; + Taïo cô hoäi vaø khuyeán khích moïi ngöôøi tham gia vaøo quaù trình thay ñoåi; + Taïo ñieàu kieän vaø hoã trôï moïi ngöôøi thöïc hieän caùc thay ñoåi; + Thöông löôïng ñeå thoáng nhaát noã löïc thay ñoåi; + Ñöa söï thay ñoåi vaøo caùc sinh hoaït haøng ngaøy cuûa toå chöùc; + Vaø neáu caàn thì phaûi eùp buoäc; Laõnh ñaïo caàn coù saùch löôïc cuï theå vaø thích hôïp ñeå thöïc hieän söï thay ñoåi. Saùch löôïc ñoù laø chæ ra caùc taùc nhaân thay ñoåi, xaùc ñònh caùc böôùc cuûa quaù trình thay ñoåi, tìm kieám caùc coâng cuï phuø hôïp ñeå thay ñoåi, giaùm saùt chaët cheõ quaù trình thay ñoåi vaø thöïc hieän caùc ñieàu chænh ngay khi caàn thieát. + Quaù trình thay ñoåi töø hoaït ñoäng giao nhaän truyeàn thoáng sang hoaït ñoäng Logistics neân chia laøm 3 giai ñoaïn: Giai ñoaïn 1: laø giai ñoaïn khôûi xöôùng söï thay ñoåi goàm caùc böôùc chuaån bò dö luaän, ñaøo taïo, khaûo saùt, laäp keá hoaïch vaø baùo caùo. Ñaây laø giai ñoaïn “haâm noùng” nhaèm khôûi ñoäng cho quaù trình thay ñoåi. Giai ñoaïn 2: laø thöïc hieän thay ñoåi goàm caùc böôùc thieát laäp caùc chuaån, thöïc hieän, ñaùnh giaù vaø thöïc hieän khaéc phuïc. Ñaây laø giai ñoaïn maø tình traïng yeân oån hieän thôøi bò “khuaáy ñoäng” tôùi möùc maø nhaân söï trong toå chöùc “coù theå hieåu theá naøo laø stress!”. Caùc böôùc naøy ñöôïc laäp laïi nhieàu laàn cho ñeán khi moïi ngöôøi coù theå nhaän thöùc roõ raøng, coù thaùi ñoä ñuùng ñaén vaø thöïc hieän ñöôïc caùc haønh vi phuø hôïp vôùi caùc chuaån ñaõ ñeà ra theo yeâu caàu cuûa söï thay ñoåi. Giai ñoaïn 3: ôû giai ñoaïn naøy, nhaän thöùc môùi cuûa moïi ngöôøi seõ trôû thaønh neà neáp, thaùi ñoä môùi cuûa moïi ngöôøi seõ laø ñöông nhieân vaø haønh vi môùi cuûa moïi ngöôøi seõ thaønh thoùi quen. 3.2.2.2.2 Giaûi phaùp aùp duïng coâng ngheä thoâng tin trong hoaït ñoäng Logistics a. Muïc tieâu cuûa giaûi phaùp 78 + Ñaàu tö aùp duïng coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi phuø hôïp trình ñoä coâng ngheä thoâng tin Vieät Nam trong hieän taïi, töøng böôùc aùp duïng coâng ngheä thoâng tin tieân tieán cuûa theá giôùi. + Taäp trung vaøo coâng ngheä phaàn meàm phuø hôïp vôùi yeâu caàu coâng vieäc cuï theå taïi Vieät Nam trong hoaït ñoäng Logistics. b. Noäi dung giaûi phaùp Trong phaàn naøy taùc giaû cuõng giôùi haïn khoâng ñi saâu vaøo phaân tích kyõ thuaät maø chæ ñöa ra moät soá giaûi phaùp ñeå öùng duïng coâng ngheä thoâng tin trong vieäc quaûn lyù doøng thoâng tin cuûa hoaït ñoäng Logistics. Muoán quaûn trò Logistics thaønh coâng thì tröôùc heát phaûi quaûn lyù ñöôïc heä thoáng thoâng tin raát phöùc taïp trong quaù trình naøy. Taùc giaû xin ñeà xuaát giaûi phaùp nhö sau, vieäc naâng caáp heä thoáng thoâng tin hieän taïi trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh seõ chia laøm hai giai ñoaïn: Giai ñoaïn 1: Hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin noäi boä (Intranet), heä thoáng thoâng tin trong töøng boä phaän chöùc naêng (Logistics, kyõ thuaät, keá toaùn, marketing,…), heä thoáng thoâng tin ôû töøng khaâu trong daây chuyeàn cung öùng (kho taøng, beán baõi, vaän taûi,…) vaø söï keát noái thoâng tin giöõa caùc toå chöùc, boä phaän, coâng ñoaïn neâu treân. AÙp duïng tin hoïc hoaù trong caùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty, laép ñaët caùc phaàm meàm phuïc vuï cho hoaït ñoäng cuûa coâng ty, chuaån hoùa caùc cô sôû döõ lieäu… taïo cô sôû neàn taûng trong heä thoáng thoâng tin Logistics. Giai ñoaïn 2: Keát noái heä thoáng thoâng tin noäi boä vôùi beân ngoaøi theo hai phöông thöùc Phöông thöùc 1: söû duïng Internet. Phöông thöùc naøy khaù phuø hôïp trong giai ñoaïn hieän taïi vaø vôùi ña soá khaùch haøng vöøa vaø nhoû cuûa coâng ty giao nhaän Vieät Nam. Ñaây laø moät xu höôùng maø caùc coâng ty Logistics treân theá giôùi ñang höôùng tôùi nhö laø moät coâng cuï khoâng theå thieáu trong hoaït ñoäng Logistics. Nhöõng tieän ích mang laïi khi söû duïng Internet trong hoaït ñoäng Logistics ñaõ quùa roõ raøng vaø ngaøy caøng phaùt trieån. Tuy nhieân, nhö ñaõ ñeà caäp trong phaàn thöïc traïng, caùc coâng ty Vieät Nam tuy ñaàu tö thaønh laäp trang web nhöng chöa ñaàu tö ñeå söû duïng noù. Khoâng phaûi do kyõ thuaät cao vöôït quaù taàm tay cuûa caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam maø laø do caùc coâng ty chöa quan taâm ñaàu tö ñuùng möùc. Laáy ví duï vieäc theo doõi loâ haøng (Tracing) hay doø tìm vò trí cuûa moät container (Tracking container) trong quaù trình vaän chuyeån, neáu muoán caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam vaãn coù theå trieån khai ñöôïc. Caùch ñôn giaûn nhaát laø caäp nhaät thoâng tin töø heä thoáng tracing vaø tracking cuûa haõng taøu vaøo cô sôû döõ lieäu cuûa mình töø khi haøng ñöôïc göûi leân taøu, ñeán khi haøng ñöôïc giao cho ñaïi lyù thì tieáp tuïc caäp nhaät thoâng tin töø trang web cuûa ñaïi lyù cho ñeán khi haøng ñöôïc giao cho ngöôøi nhaän. Ñaây laø phöông phaùp khaù thuû coâng nhöng coù theå öùng duïng ñöôïc ngay trong ñieàu kieän hieän taïi. Maët khaùc phöông thöùc naøy seõ raát phuø hôïp vôùi xu höôùng phaùt trieån veà thöông maïi ñieän töû trong töông lai. Ñaëc bieät laø coâng ngheä baùn leû qua maïng maø caùc coâng ty 79 nhö Amazon.com ñang phaùt trieån vaø caùc ñoái taùc chieán löôïc trong ngaønh giao nhaän laø UPS, FedEx, DHL,… Phöông thöùc 2: heä thoáng trao ñoåi döõ lieäu ñieän töû (Electronic Data Interchange – EDI). Heä thoáng naøy cho pheùp trao ñoåi thoâng tin döõ lieäu töø maùy tính qua maùy tính cuûa caùc boä phaän trong heä thoáng vôùi nhau. EDI ñaàu tö khaù toán keùm tuy nhieân raát tieän ích vaø ñaït ñoä an toaøn cao. EDI thöïc söï höõu ích cho nhöõng khaùch haøng lôùn cuûa coâng ty vaø trao ñoåi döõ lieäu giöõa caùc chi nhaùnh, ñaïi lyù trong heä thoáng Logistics toaøn caàu. Moät öùng duïng cuûa coâng ngheä thoâng tin nöõa maø cuõng xin nhaéc laïi ôû ñaây laø trieån khai heä thoáng khai baùo haûi quan qua maïng. Hieän taïi vaãn coøn nhieàu vöôùng maéc caàn thaùo gôõ nhöng trong töông lai gaàn, ñieàu naøy seõ ñem laïi nhieàu thuaän lôïi cho hoaït ñoäng Logistics cuûa caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. c. Veà bieän phaùp thöïc hieän coù theå ñaàu tö phaùt trieån boä phaän IT cuûa rieâng coâng ty hoaëc lieân keát ñoái taùc chieán löôïc vôùi moät coâng ty phaàn meàm ôû Vieät Nam. 3.2.2.2.3 Ñaøo taïo vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc phuïc vuï cho hoaït ñoäng Logistics Giaûi phaùp naøy cuõng ñaõ ñeà caäp trong nhöõng phaàn treân cuûa ñeà taøi, trong phaàn naøy chæ xin ñöa ra ñeå coù heä thoáng vaø nhaán maïnh ñeán taàm quan troïng cuûa vieäc ñaàu tö vaøo phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. Nhaát thieát caàn ñaàu tö ñeå ñaøo taïo, ñaøo taïo laïi, naâng cao naêng löïc cuûa nhaân vieân vaø thu huùt nhaân taøi töø xaõ hoäi. Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc coù trình ñoä vaø chuyeân moân cao laø nhaân toá quan troïng quyeát ñònh söï soáng coøn vaø thaønh coâng trong hoaït ñoäng Logistics – moät hoaït ñoäng mang tính chaát toaøn caàu. Caàn taäp trung vaøo caùc muïc tieâu sau ñaây trong vieäc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa coâng ty: + Naâng cao naêng löïc quaûn lyù laõnh ñaïo; + Ñaøo taïo veà chuyeân moân trong hoaït ñoäng Logistics; + Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc coù trình ñoä vaø chuyeân moân cao; thu huùt nhaân taøi töø xaõ hoäi. 3.2.2.2.4 Môû roäng vaø cuûng coá heä thoáng ñaïi lyù, xaây döïng caùc ñaïi lyù ñoäc quyeàn, tieán tôùi ñaët vaên phoøng ñaïi dieän vaø chi nhaùnh ôû caùc nöôùc Ñeå thöïc hieän giaûi phaùp naøy, coâng ty giao nhaän Vieät Nam caàn tieán haønh caùc coâng vieäc sau: + Moät laø, cuûng coá laïi heä thoáng ñaïi lyù saün coù, phaùt trieån theâm heä thoáng ñaïi lyù môùi. + Hai laø, xaây döïng caùc ñaïi lyù ñoäc quyeàn, göûi nhaân vieân ñaïi dieän qua vaên phoøng ñaïi lyù. + Ba laø, ñaët vaên phoøng ñaïi dieän, chi nhaùnh taïi caùc nöôùc. Nhaát laø ôû nhöõng nöôùc laân caän vaø nhöõng thò tröôøng chính cuûa kinh doanh giao nhaän vaän taûi hieän nay. 3.2.2.2.5 Xaây döïng caùc trung taâm phaân phoái hieän ñaïi 80 a. Muïc tieâu cuûa giaûi phaùp + Ñaàu tö naâng caáp kho baõi trong hoaït ñoäng Logistics + Hình thaønh nhöõng trung taâm phaân phoái, kho ña naêng (Cross- docking) hieän ñaïi phuø hôïp vôùi nhu caàu phaùt trieån Logistics. b. Noäi dung cuûa giaûi phaùp + Ña daïng caùc dòch vuï giaù trò gia taêng trong hoaït ñoäng kho CFS vaø kho ngoaïi quan. + Xaây döïng caùc trung taâm phaân phoái (DC – Distribution Center) cuûa rieâng caùc coâng ty giao nhaän, hoaëc nhöõng trung taâm phaân phoái, kho ña naêng (Cross – docking) hieän ñaïi ñeå kinh doanh cho thueâ. Caùc coâng ty giao nhaän thaønh laäp caùc trung taâm phaân phoái haøng (Distribution center) taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeå taäp trung haøng xuaát khaåu vaø phaân phoái haøng nhaäp khaåu hay thaønh phaåm. Thöïc hieän giao nhaän caùc boä phaän, chi tieát maùy moùc, hay nguyeân lieäu giöõa caùc nhaø maùy laép raùp xe hôi, ñieän töû, saûn xuaát coâng nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc, hoaëc phaân phoái thaønh phaåm tieâu thuï treân thò tröôøng. Saûn phaåm cheá bieán, laép raùp ñöôïc taïo thaønh töø nhieàu chi tieát phöùc taïp, hay qua nhieàu coâng ñoaïn cheá bieán, hay ñöôïc taïo töø nhieàu chi tieát cung caáp töø nhöõng nhaø maùy khaùc nhau. Luùc ñoù baûn thaân nhaø saûn xuaát trong nöôùc gaëp nhöõng khoù khaên trong phaân loaïi, ñieàu phoái caùc baùn thaønh phaåm giöõa caùc ñôn vò tröïc thuoäc. Vì vaäy, caàn xaây döïng moät maïng löôùi phaân phoái giöõa chuû haøng - coâng ty giao nhaän - heä thoáng chi nhaùnh nôi phaân phoái cuoái cuøng. Toaøn boä haøng ñöôïc taäp trung veà trung taâm Logistics vaø ñöôïc caùc coâng ty giao nhaän thöïc hieän vieäc phaân phoái. + Höôùng tôùi vieäc xaây döïng caùc trung taâm phaân phoái vaø kho ña naêng cuûa Vieät Nam taïi thò tröôøng nöôùc ngoaøi. 3.2.2.2.6 Xaây döïng chieán löôïc Marketing trong hoaït ñoäng Logistics Trong hoaït ñoäng marketing – mix, bao goàm 4Ps laø: + Right Product: laø taïo ra moät chuoãi Logistics hoaøn haûo vôùi vôùi nhöõng nhöõng dòch vuï khaùch haøng phuø hôïp vôùi nhu caàu. Ñaây cuõng chính laø noäi dung cuûa chieán löôïc 4 vaø caùc giaûi phaùp ñaõ ñöôïc neâu treân. + Right Price: vieäc quaûn trò chi phí trong hoaït ñoäng Logistics raát quan troïng vaø taïo neân ñöôïc lôïi theá caïnh tranh. Taùc giaû cho raèng, neáu quaûn trò toát quaù trình hoaït ñoäng, phoái hôïp thöïc hieän toát caùc chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñaõ neâu chaéc chaén seõ giaûm ñöôïc chi phí trong khaâu löu thoâng haøng hoaù. Ñieàu naøy seõ ñem laïi cho caùc coâng ty Logistics moät möùc giaù dòch vuï caïnh tranh vôùi chaát löôïng dòch vuï hoaøn haûo. + Right Place: chieán löôïc phaân phoái cuûa dòch vuï Logistics theo taùc giaû laø chieán löôïc löïa choïn khaùch haøng muïc tieâu, löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu ñaõ ñöôïc neâu trong caùc giaûi phaùp chieán löôïc treân. Nhö vaäy trong phaàn naøy, taùc giaû xin ñeà caäp saâu veà hoaït ñoäng tieáp thò, ñaây cuõng chính laø hoaït ñoäng maø ña soá caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh coøn yeáu. + Proper Promotion: ñaåy maïnh coâng taùc tieáp thò taïi caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam 81 ++ Trong tình hình caïnh tranh gay gaét coâng taùc tieáp thò phaûi ñöôïc xem laø hoaït ñoäng öu tieân haøng ñaàu trong kinh doanh dòch vuï vaän taûi quoác teá. Caùc coâng ty giao nhaän vaän taûi trong nöôùc caàn ña daïng hoùa hoaït ñoäng kinh doanh vaø xaây döïng chieán löôïc thò tröôøng vì ñoù laø nhaân toá quan troïng quyeát ñònh söï phaùt trieån. Tuy nhieân caàn chuù troïng caùc hoaït ñoäng sau: +++ Thieát laäp caùc moái quan heä vôùi caùc vaên phoøng ñaïi dieän vaø caùc toå chöùc kinh teá nöôùc ngoaøi taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh. +++ Khai thaùc trieät ñeå caùc taøi lieäu thoâng tin thöông maïi: xaây döïng caùc quan heä toát vôùi cô quan thöông vuï vaø toå chöùc kinh teá, khai thaùc thoâng tin veà caùc hôïp ñoàng thöông maïi, ñaàu tö ôû Vieät Nam ñeå khai thaùc nhu caàu vaän chuyeån. Cöû ngöôøi ra nöôùc ngoaøi tham khaûo tìm hieåu caùch laøm ñeå naâng cao chaát löôïng phuïc vuï theo tieâu chuaån quoác teá. +++ Hoaøn thieän vaø naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa boä phaän Marketing trong coâng ty giao nhaän vaän taûi. Taêng cöôøng theâm boä phaän Sales nhaèm lieân keát chaët cheõ vôùi khaùch haøng. Giôùi thieäu vaø hoã trôï caùc coâng ty xuaát nhaäp khaåu coù thoâng tin caäp nhaät veà vaän taûi, naém baét nhu caàu cuûa caùc doanh nghieäp veà vaän taûi giao nhaän nhaèm tö vaán vaø giaønh quyeàn vaän taûi trong trong hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu. 3.2.3 Caùc kieán nghò 3.2.3.1 Caàn coù nhöõng boå sung, söûa ñoåi trong Luaät ñeå quy ñònh veà hoaït ñoäng Logistics, maø cuï theå laø Luaät Thöông maïi. ÔÛ ñaây do taùc giaû khoâng laø chuyeân gia veà luaät neân xin khoâng ñi vaøo chi tieát cuï theå maø chæ ñeà xuaát moät vaøi kieán nghò trong höôùng thay ñoåi boå sung caùc nguoàn luaät nhaèm ñieàu chænh hoaït ñoäng Logistics. Trong thöïc teá hoaït ñoäng Logistics ñaõ vaø ñang dieãn ra taïi Vieät Nam, tuy vaäy chöa coù moät nguoàn luaät naøo ñieàu chænh hoaït ñoäng naøy maø chæ ñieàu chænh veà hoaït ñoäng vaän taûi giao nhaän truyeàn thoáng. Nhö ñaõ phaân tích töø ñaàu luaän vaên hoaït ñoäng Logistics coù nhöõng ñieåm khaùc bieät cô baûn so vôùi hoaït ñoäng giao nhaän truyeàn thoáng, thaäm chí moät coâng ty Logistics hoaït ñoäng maø khoâng caàn thieát phaûi laøm dòch vuï giao nhaän vì moïi hoaït ñoäng giao nhaän hoï coù theå thueâ laïi cuûa caùc coâng ty giao nhaän khaùc, vaø cuõng khoâng coù gì phoùng ñaïi khi noùi raèng moät coâng ty Logistics khoâng caàn ñaët chaân ñeán thò tröôøng Vieät Nam nhöng vaãn coù theå cung caáp dòch vuï Logistics cho moät doanh nghieäp khaùch haøng taïi Vieät Nam. Hoaëc quy ñònh veà ñieàu kieän trong hoaït ñoäng Logistics phaûi cao hôn ñieàu kieän ñeå kinh doanh dòch vuï giao nhaän truyeàn thoáng. Baøi hoïc kinh nghieäm cuûa Trung Quoác, maëc duø ñaõ gia nhaäp WTO hoï vaãn baûo hoä ñöôïc thò tröôøng Logistics trong nöôùc do nhöõng quy ñònh trong ñieàu kieän hoaït ñoäng Logistics ñoái vôùi caùc coâng ty Logistics nöôùc ngoaøi vaø nhöõng ñieàu kieän naøy khoâng theå aùp duïng ñoái vôùi hoaït ñoäng giao nhaän thoâng thöôøng. Trong khi ñoù taïi Vieät Nam chöa xuaát hieän khaùi nieäm Logistics trong vaên baûn Luaät thì coù nghóa laø trong thôøi gian tôùi khi ñaøm phaùn caùc hieäp ñònh song phöông vaø ña phöông vôùi quoác teá chuùng ta vaãn ñaùnh ñoàng Logistics vôùi hoaït ñoäng giao nhaän (Forwarder). Luaät thöông maïi cuõng nhö caùc nguoàn luaät khaùc ñöôïc tu chænh boå sung hôïp lyù, vöøa theå hieän nguyeân taéc cô baûn cuûa heä thoáng phaùp luaät Vieät Nam vöøa phuø hôïp vôùi 82 caùc thoâng leä quoác teá chaéc chaén seõ coù söùc thuyeát phuïc lôùn hôn vôùi caùc nöôùc ñang mong muoán nhanh choùng phaùt trieån quan heä thöông maïi vôùi Vieät Nam. Ngoaøi ra vieäc tu chænh boå sung caùc quy ñònh cuûa luaät phaùp veà hoaït ñoäng Logistics cuõng goùp phaàn baûo veä quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam treân thöông tröôøng quoác teá. 3.2.3.2 Lieân quan ñeán khía caïnh luaät phaùp ñaõ ñeà caäp ôû treân, ñoù laø vaán ñeà caáp pheùp cho caùc coâng ty hoaït ñoäng trong lónh vöïc Logistics. Caàn phaûi thöïc hieän cheá ñoä caáp pheùp chaët cheõ hôn taïo ñieàu kieän giaùm saùt chaát löôïng hoaït ñoäng Logistics, xem xeùt veà maët taøi chính, cô sôû vaät chaát – kyõ thuaät, kinh nghieäm thöông tröôøng, trình ñoä chuyeân nghieäp cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân… traùnh tröôøng hôïp phaùt trieån moät caùch oà aït nhö hoaït ñoäng giao nhaän hieän taïi vôùi nhieàu coâng ty yeáu keùm, manh muùn, laøm aên chuïp giöït… taïo ra moät thò tröôøng caïnh tranh khoâng laønh maïnh. Thieát nghó vieäc xem xeùt ñieàu kieän ñeå caáp pheùp trong hoaït ñoäng Logistics cuõng goùp phaàn thuùc ñaåy caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam phaùt trieån ñuùng höôùng trong hoaït ñoäng naøy. 3.2.3.3 Thuû tuïc haûi quan caàn caûi tieán ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi trong hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu, caùc quy ñònh lieân quan xuaát nhaäp khaåu caàn ñaït söï thoáng nhaát cao giöõa haûi quan, vaø caùc ban ngaønh lieân quan ñeå traùnh tình traïng maâu thuaãn veà noäi dung caùc vaên baûn. Luaät haûi quan caàn phaûi coù caùc quy ñònh laøm cô sôû ñeå thöïc hieän caûi caùch thuû tuïc haûi quan theo phöông höôùng: ñôn giaûn hoùa hoà sô haûi quan, coâng khai hoaù vaø thuaän tieän hoùa vieäc khai haûi quan, quy ñònh dòch vuï khai haûi quan, ñieàu kieän giaûi phoùng haøng cho töøng loaïi hình haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu; quyeàn vaø nghóa vuï cuûa ngöôøi laøm thuû tuïc haûi quan trong vieäc löïa choïn aùp duïng quy ñònh öu tieân hôn veà thuû tuïc haûi quan (phaân luoàng haøng hoùa, tyû leä kieåm tra vaø phöông phaùp kieåm tra, khai baùo moät laàn); giaûi quyeát khieáu naïi phaùt sinh, cho pheùp khai haûi quan baèng phöông tieän ñieän töû coâng khai hoaù taát caû caùc quyeàn vaø traùch nhieäm cuûa ngöôøi laøm thuû tuïc haûi quan taïi caùc böôùc laøm thuû tuïc haûi quan treân cô sôû nguyeân taéc töï khai, töï tính thueá vaø töï chòu traùch nhieäm; ñaûm baûo yeâu caàu quaûn lyù, thu thueá vaø leä phí ñoái vôùi haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu, phöông tieän vaän taûi xuaát nhaäp caûnh ; Caàn phaûi trieån khai roäng raõi hôn nöõa vieäc khai baùo haûi quan qua maïng. Ñaây laø moät hình thöùc khai baùo raát hieäu quaû, raát caàn thieát cho coâng ty Logistics. Caùc coâng ty Logistics laøm veà haøng gia coâng neân tieáp caän vôùi hình thöùc naøy, coù theå phaûi ñaàu tö ban ñaàu cho heä thoáng khai baùo, nhöng seõ mang laïi lôïi ích raát nhieàu. Maët khaùc cuõng nhanh choùng trieån khai vieäc tieán haønh thanh khoaûn hôïp ñoàng qua maïng. Tröôùc ñaây coâng vieäc naøy maát raát nhieàu coâng söùc vaø thôøi gian cuûa coâng ty vaø phía haûi quan. Vieäc tieán haønh thanh khoaûn hôïp ñoàng qua maïng hy voïng seõ ñöôïc thöïc hieän nhanh choùng hôn. Toùm laïi, trong hoaït ñoäng Logistics, caàn thieát phaûi ñaûm baûo cho caùc khaâu ñöôïc thoâng suoát trong quaù trình vaän chuyeån haøng hoùa. Yeáu toá ñuùng thôøi ñieåm (JIT) raát quan troïng ñoái vôùi hoaït ñoäng Logistics. Chính vì vaäy caûi tieán thuû tuïc haûi quan, sao cho giaûm thôøi gian ngaén nhaát vaø chuaån hoùa trong khai baùo haûi quan laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng trong thieát keá chuoãi Logistics. 83 3.2.3.4 Caàn coù nhöõng quy cheá, chính saùch ñeå giaønh quyeàn vaän chuyeån cho caùc coâng ty Logistics Vieät Nam Chính phuû chöa coù caùc cô cheá hoã trôï caùc coâng ty vaän taûi giao nhaän Vieät Nam giaønh ñöôïc thöông quyeàn vaän taûi ñoái vôùi haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu. Myõ, EU, Nhaät... laø caùc nöôùc coù tieàm naêng kinh teá maïnh nhöng Chính phuû vaãn aùp duïng caùc bieän phaùp hoã trôï ñeå caùc doanh nghieäp löïa choïn caùc ñieàu kieän thöông maïi cho pheùp söû duïng caùc loaïi hình dòch vuï vaän taûi, baûo hieåm noäi ñòa... Caùc bieän phaùp maø caùc Chính phuû hoã trôï ñöôïc theå cheá baèng luaät nhö buoäc caùc doanh nghieäp söû duïng caùc nguoàn taøi trôï chính phuû; caùc döï aùn nguoàn voán ODA; söû duïng nguoàn ngaân saùch chính phuû; caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc;... phaûi thueâ caùc phöông tieän vaän taûi vaø dòch vuï do caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc cung caáp. Trong khi ñoù, Boä Taøi chính Vieät Nam tröôùc ñaây coù nhöõng quy ñònh veà xuaát khaåu gaïo, than,... phaûi söû duïng caùc phöông tieän vaän taûi Vieät Nam, nhöng raát tieác nhöõng vaên baûn aáy coù hieäu löïc thöïc thi ngaén vaø khoâng coù cô quan ñöùng ra kieåm soaùt hieäu löïc thöïc hieän. 84 PHUÏ LUÏC 7 3.1.3 Cô sôû ñeà xuaát caùc giaûi phaùp 3.1.3.1 Nhöõng cô sôû mang yeáu toá quoác teá 3.1.3.1.1 Xu theá phaùt trieån Logistics treân theá giôùi Trong xu theá toaøn caàu hoùa hieän nay, Logistics toaøn caàu laø moät böôùc phaùt trieån taát yeáu. Vì caùc taäp ñoaøn, coâng ty ñaët truï sôû vaø phuïc vuï cho nhieàu thò tröôøng ôû caùc nöôùc khaùc nhau, neân phaûi thieát laäp heä thoáng logistics toaøn caàu ñeå cung caáp saûn phaåm vaø dòch vuï theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Nhaèm phuïc vuï cho yeâu caàu ñoù, taát caû caùc coâng ty vaän taûi, giao nhaän cuõng nhanh choùng chôùp thôøi cô phaùt trieån vaø trôû thaønh nhöõng nhaø cung caáp dòch vuï Logistics haøng ñaàu theá giôùi vôùi heä thoáng Logistics toaøn caàu nhö: TNT, DHL, Maersk Logistics, NYK Logistics, APL Logistics, MOL Logistics, Kunhe and Nagel, Schenker, Birkart,... Theo soá lieäu cuûa Datamonitor, trong naêm 2003 thò tröôøng Logistics taêng tröôûng 8% ôû Chaâu AÂu, 10-15% ôû Baéc Myõ, 20% ôû Chaâu AÙ vaø döï baùo seõ tieáp tuïc taêng tröôûng maïnh trong töông lai. 3.1.3.1.2 Hieäp ñònh khung veà vaän taûi ña phöông thöùc ASEAN Vaän taûi ña phöông thöùc quoác teá laø moät phöông thöùc vaän taûi tieân tieán, ñoù laø vieäc vaän chuyeån haøng hoùa baèng ít nhaát hai phöông thöùc vaän taûi khaùc nhau (ñöôøng bieån, ñöôøng saét, ñöôøng boä hoaëc ñöôøng haøng khoâng) giöõa 2 nöôùc khaùc nhau treân cô sôû moät hôïp ñoàng vaän taûi. Vì vaäy ñaây laø moät neàn taûng quan troïng trong hoaït ñoäng Logistics toaøn caàu. Hieäp ñònh khung ASEAN veà vaän taûi ña phöông thöùc laø moät böôùc tieán môùi trong hôïp taùc vaän taûi giöõa caùc nöôùc ASEAN. Ñaây laø moät vaên baûn phaùp lyù khung khu vöïc gíup cho vieäc thuùc ñaåy phaùt trieån vaän taûi ña phöông thöùc noùi rieâng vaø vaän taûi noùi chung. Noù theå hieän ñöôïc xu höôùng töï do hoaù dòch vuï vaän taûi nhaèm thuùc ñaåy söï taêng tröôûng veà thöông maïi trong khu vöïc. Döï thaûo “Hieäp ñònh khung ASEAN veà vaän taûi ña phöông thöùc” ñöôïc kyù keát taïi Hoäi nghò laàn thöù 7 caùc Boä tröôûng giao thoâng vaän taûi ASEAN hoïp ôû Malaysia cuoái thaùng 10/2001. Noäi dung chính cuûa hieäp ñònh laø ngöôøi kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc muoán hoaït ñoäng kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc phaûi ñaêng kyù hôïp phaùp vôùi cô quan quoác gia coù thaåm quyeàn cuûa nöôùc mình (Ñieàu 29), phaûi ñaùp öùng caùc ñieàu kieän kinh doanh nhaát ñònh (Ñieàu 30). Quan troïng nhaát laø ñieàu 32, ñieàu maáu choát cuûa Hieäp ñònh lieân quan tôùi quyeàn töï do kinh doanh cuûa ngöôøi kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc vaø möùc ñoä töï do hoùa môû cöûa dòch vuï vaän taûi ña phöông thöùc cuûa nöôùc thaønh vieân. Trong ñoù coù moät quy ñònh quan troïng laø ngöôøi kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc ñaêng kyù vôùi cô quan quoác gia coù thaåm quyeàn cuûa baát cöù nöôùc thaønh vieân naøo cho pheùp hoï ñöôïc hoaït ñoäng kinh doanh ôû baát cöù nöôùc thaønh vieân khaùc maø chæ caàn cung caáp moät baûn sao giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù ñaõ ñöôïc cô quan quoác gia coù thaåm quyeàn cuûa nöôùc mình caáp moät caùch hôïp leä cho cô quan quoác gia coù thaåm quyeàn cuûa 85 nöôùc thaønh vieân khaùc maø ôû ñoù ngöôøi kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc coù ñaïi dieän phaùp lyù nhö hôïp ñoàng ñaïi lyù hoaëc vaên phoøng chi nhaùnh. Trong khi Hieäp ñònh chöa coù hieäu löïc coâng taùc chuaån bò thöïc hieän Hieäp ñònh caàn ñöôïc khaån tröông xuùc tieán, trong ñoù ñieàu coát loõi laø phaûi ñaøo taïo caùn boä töø caáp quaûn lyù ñeán caùn boä cuûa caùc doanh nghieäp giao nhaän vaän taûi treân moïi phöông thöùc vaän taûi haøng khoâng, haøng haûi, ñöôøng boä, ñöôøng saét, ñöôøng thuûy noäi ñòa. Beân caïnh ñoù Vieät Nam caàn nhanh choùng nghieân cöùu ñeå luaät hoùa caùc quy ñònh cuûa hieäp ñònh qua ñoù taïo khuoân khoå phaùp lyù cho vieäc kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc. Caàn coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa ngaønh giao thoâng vaän taûi vôùi ngaønh Haûi quan, Taøi chính ñeå coù tieáng noùi chung nhaèm phaùt trieån vaän taûi ña phöông thöùc ôû Vieät Nam. 3.1.3.1.3 Vieät Nam coù vò theá ñòa lyù thuaän lôïi vaø naèm trong vuøng coù neàn kinh teá naêng ñoäng vaø phaùt trieån maïnh 3.1.3.1.4 Coâng ngheä thoâng tin phaùt trieån maïnh Caùch maïng trong lónh vöïc coâng ngheä thoâng tin ñaõ laøm thay ñoåi saâu saéc boä maët cuûa nhieàu ngaønh, nhieàu lónh vöïc (trong ñoù coù Logistics) vaø toaøn theå xaõ hoäi. Chính nhôø nhöõng tieán boä cuûa coâng ngheä thoâng tin maø Logistics ñaõ phaùt trieån leân moät naác thang môùi. Giôø ñaây chæ caàn ngoài taïi moät trung taâm Logistics, nhôø maïng maùy tính baïn coù theå bieát ñöôïc haøng cuûa mình ñang ôû ñaâu? Trong tình traïng theá naøo? Vaø cuõng nhôø coâng ngheä thoâng tin baïn coù theå tieát kieäm ñöôïc moät khoaûn chi phí ñaùng keå trong hoaït ñoäng Logistics. ÖÙng duïng internet trong Logistics ñang taïo ra moät cuoäc caùch maïng môùi trong vieäc vaän chuyeån haøng hoùa. Haàu heát caùc haõng vaän taûi, caùc nhaø cung caáp Logistics ñeán caùc hieäp hoäi ñang lao vaøo Internet vaø xem ñaây laø moät coâng cuï quan troïng ñeå phaùt trieån coâng vieäc kinh doanh cuûa mình. Ví duï chöông trình kieåm tra giaù tröïc tuyeán toaøn caàu cuûa TNT cho pheùp khaùch haøng coù theå tính toaùn ñöôïc möùc giaù cuûa vieäc göûi haøng ñi baát cöù ñaâu treân theá giôùi. 3.1.3.1.5 Caïnh tranh khoác lieät trong lónh vöïc kinh doanh dòch vuï vaän taûi treân toaøn caàu Trong lónh vöïc vaän taûi, caïnh tranh ngaøy caøng dieãn ra gay gaét vaø quyeát lieät. Lôïi nhuaän bieân ngaøy caøng giaûm. Caùc haõng vaän taûi ñang coù xu höôùng boû qua trung gian laø coâng ty giao nhaän ñeå ñeán vôùi khaùch haøng tröïc tieáp. Laø ngöôøi kinh doanh khoâng coù phöông tieän vaän taûi trong tay (NVOCC) caùc coâng ty giao nhaän baét buoäc phaûi tìm höôùng ñi môùi cho mình. Höôùng ñi ñoù chính laø hoaït ñoäng Logistics. 3.1.3.2 Nhöõng cô sôû mang yeáu toá trong nöôùc 3.1.3.2.1 Nhöõng yeáu toá ôû taàm vó moâ c. Nhöõng yeáu toá thuaän lôïi a1. Veà cô cheá chính saùch + Nhaän ñöôïc söï baûo hoä vaø khuyeán khích phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc do ngaønh giao nhaän, vaän taûi laø moät ngaønh kinh doanh coøn non treû khoù coù theå caïnh tranh bình ñaúng 86 vôùi caùc coâng ty vaän taûi, giao nhaän, Logistics nöôùc ngoaøi. Söï baûo hoä naøy roõ reät nhaát ôû lónh vöïc laøm ñaïi lyù (keå caû ñaïi lyù giao nhaän, ñaïi lyù haøng haûi) cho caùc coâng ty nöôùc ngoaøi: caùc coâng ty nöôùc ngoaøi chæ ñöôïc pheùp kinh doanh taïi Vieät Nam thoâng qua moät ñoái taùc trong nöôùc laøm ñaïi lyù, hoaëc lieân doanh chöù khoâng ñöôïc pheùp hoaït ñoäng ñoäc laäp hay ñaàu tö 100% voán nöôùc ngoaøi. Tuy nhieân, söï baûo hoä naøy chæ keùo daøi trong moät thôøi haïn nhaát ñònh. Cuøng vôùi tieán trình hoäi nhaäp theo hieäp ñònh thöông maïi Vieät – Myõ, WTO… Vieät Nam daàn daàn phaûi thaùo gôõ haøng raøo baûo hoä maø tröôùc tieân laø baûo hoä baèng chính saùch. + Luaät haøng haûi, Luaät haøng khoâng, Luaät thöông maïi, Luaät haûi quan, caùc boä luaät kinh doanh khaùc ra ñôøi taïo cô sôû phaùp lyù trong hoaït ñoäng vaän taûi giao nhaän. + Thuû tuïc Haûi quan cuõng ñaõ coù nhieàu chuyeån bieán so vôùi tröôùc kia, nhaát laø vaán ñeà giaûi phoùng haøng nhanh, vieäc thí ñieåm trieån khai khai baùo haûi quan qua maïng cuõng ñem laïi raát nhieàu thuaän lôïi cho hoaït ñoäng Logistics. + Caùc hoaït ñoäng veà ngaân haøng, thanh toaùn lieân ngaân haøng, quy ñònh thanh toaùn quoác teá ñang coù söï chuyeån bieán tích cöïc taïo ñieàu kieän ñeå trieån khai thöông maïi ñieän töû cuõng laø moät neàn taûng quan troïng trong phaùt trieån Logistics taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh. + Chính phuû, chính quyeàn thaønh phoá Hoà Chí Minh cuõng raát quan taâm ñeán vieäc phaùt trieån cô sôû haï taàng. Nhieàu chính saùch thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong xaây döïng cô sôû haï taàng nhö söû duïng nguoàn voán ODA, BOT,… ñaõ ñöôïc trieån khai cuõng laø moät trong nhöõng thuaän lôïi ñeå phaùt trieån Logistics. a2. Thò tröôøng Logistics taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh ñang phaùt trieån Phaàn nghieân cöùu thò tröôøng Logistics ñaõ ñöôïc ñeà caäp ôû treân, ôû ñaây taùc giaû neâu ra cho coù heä thoáng ñeå laøm cô sôû xaây döïng giaûi phaùp. Trong phaàn naøy, xin ñöôïc ñeà caäp kyõ veà xu höôùng phaùt trieån trong ngaønh giao nhaän vaän taûi ngoaïi thöông ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh. Xeùt veà möùc ñoä phaùt trieån coù theå chia caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh thaønh 4 caáp ñoä sau: Caáp ñoä 1: Caùc ñaïi lyù giao nhaän truyeàn thoáng – caùc ñaïi lyù giao nhaän chæ thuaàn tuùy cung caáp caùc dòch vuï do khaùch haøng yeâu caàu. Caáp ñoä 2: Caùc ñaïi lyù giao nhaän ñoùng vai troø ngöôøi gom haøng vaø caáp vaän ñôn nhaø (House Bill of Lading). Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa nhöõng ngöôøi naøy laø phaûi coù ñaïi lyù ñoäc quyeàn taïi caùc caûng lôùn ñeå thöïc hieän vieäc ñoùng/ ruùt haøng xuaát nhaäp khaåu. Caáp ñoä 3: Ñaïi lyù giao nhaän ñoùng vai troø laø nhaø vaän taûi ña phöông thöùc (Multimodal Transport Organizations – MTO). Trong vai troø naøy, moät soá coâng ty ñaõ phoái hôïp vôùi coâng ty nöôùc ngoaøi taïi caùc caûng dôõ haøng baèng moät hôïp ñoàng phuï ñeå töï ñoäng thu xeáp vaän taûi haøng hoùa tôùi ñieåm cuoái cuøng theo vaän ñôn. Caáp ñoä 4: Ñaïi lyù giao nhaän trôû thaønh nhaø cung caáp dòch vuï Logistics. Ñaây laø keát quaû taát yeáu cuûa quaù trình hoäi nhaäp. 87 a3. Kinh teá xaõ hoäi phaùt trieån – kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu khoâng ngöøng gia taêng, thaønh phoá Hoà Chí Minh laïi laø moät ñaàu moái trong xuaát khaåu haøng hoùa ñaây cuõng laø moät cô sôû thuaän lôïi cho phaùt trieån Logistics treân ñòa baøn (xem theâm phaàn 2.1.1 Hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh) a4. Thaønh phoá Hoà Chí Minh coù vò trí ñòa lyù thuaän lôïi, laø moät thaønh phoá caûng vaø coù saân bay quoác teá lôùn so vôùi caû nöôùc. Ngoaøi ra thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc xem laø moät thaønh phoá naêng ñoäng, aùp duïng vaø trieån khai nhöõng caùi môùi sôùm nhaát trong caû nöôùc vaø laø trung taâm kinh teá vaø khoa hoïc kyõ thuaät. Ñaây laø moâi tröôøng toát cho hoaït ñoäng Logistics phaùt trieån. d. Nhöõng yeáu toá khoâng thuaän lôïi Nhöõng yeáu toá naøy ñaõ ñöôïc ñeà caäp kyõ trong phaàn 2.3 (Nhöõng nhaân toá taùc ñoäng ñeán phaùt trieån Logistics ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh). ÔÛ ñaây taùc giaû heä thoáng laïi laøm cô sôû ñeà xuaát caùc giaûi phaùp. b1. Veà cô cheá chính saùch + Cô sôû phaùp lyù chöa taïo ñieàu kieän phaùt trieån Logistics; thuû tuïc haûi quan coøn caûn trôû hoaït ñoäng Logistics. + Nhaø nöôùc töøng böôùc seõ baõi boû baûo hoä (theo caùc hieäp ñònh ASEAN, WTO,…) + Chöa coù cô cheá, chính saùch hoã trôï caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam daønh quyeàn chuyeân chôû haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu. b2. Ngaønh giaùo duïc Vieät Nam chöa phaùt trieån so vôùi khu vöïc vaø theá giôùi daãn ñeán haïn cheá veà ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc. 88 3.1.3.2.2 Nhöõng yeáu toá ôû taàm vi moâ Nhöõng yeáu toá naøy cuõng ñaõ ñöôïc ñeà caäp kyõ trong phaàn 2.3 (Nhöõng nhaân toá taùc ñoäng ñeán phaùt trieån Logistics ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh). c. Nhöõng yeáu toá thuaän lôïi a1. Ngaønh dòch vuï coù yeáu toá deã baét chöôùc, caùc coâng ty giao nhaän trong nöôùc tieáp thu caùc coâng ngheä vaän taûi hieän ñaïi; a2. Hình thöùc kinh doanh gia coâng chieám tyû troïng khaù cao; caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát hình thaønh vaø phaùt trieån; a3. Chính phuû ñaåy maïnh chöông trình naâng caáp cô sôû haï taàng; a4. Coù nhöõng coâng ty, toång coâng ty vaän taûi Nhaø nöôùc, coâng ty coå phaàn coù tieàm löïc kinh teá maïnh; a5. Coù phöông tieän vaän taûi noäi ñòa, quoác teá, kho baõi… rieâng; a6. Caùc dòch vuï giao nhaän roäng vaø ña daïng, chieám gaàn nhö toaøn boä caùc dòch vuï trong hoaït ñoäng Logistics noäi ñòa; a7. Ñoäi nguõ ngaøy caøng coù trình ñoä; nguoàn nhaân löïc treû, coù kieán thöùc, naêng ñoäng, am hieåu luaät leä ñòa phöông; a8. Coù moái quan heä toát vôùi caùc khaùch haøng Vieät Nam, nhaát laø caùc coâng ty Nhaø nöôùc; d. Nhöõng yeáu toá khoâng thuaän lôïi b1. Tieán trình hoäi nhaäp quoác teá ASEAN, WTO… seõ taêng tính caïnh tranh trong thò tröôøng Logistics, vaän taûi, giao nhaän. Caùc coâng ty Logistics maïnh cuûa nöôùc ngoaøi ñang chieám lónh thò tröôøng Logistics thaønh phoá Hoà Chí Minh; b2. Coâng ngheä thoâng tin cuûa Vieät Nam coøn laïc haäu so vôùi theá giôùi; b3. Caùc doanh nghieäp Vieät Nam thöôøng söû duïng caùc ñieàu kieän thöông maïi maø caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi daønh quyeàn chæ ñònh söû duïng phöông tieän vaän taûi; b4. Ngaønh giao nhaän Vieät Nam coøn non treû so vôùi theá giôùi; Hoaït ñoäng Logistics coøn môùi meû ñoái vôùi Vieät Nam; b5. Cô sôû haï taàng yeáu keùm; kho baõi thieáu vaø laïc haäu; b6. Chöa phaùt trieån toát heä thoáng ñaïi lyù; chöa coù vaên phoøng hay ñaïi dieän ôû nöôùc ngoaøi; b7. Haïn cheá veà taøi chính, ña soá caùc coâng ty vöøa vaø nhoû; b8. Caùc coâng ty nhaø nöôùc keùm naêng ñoäng; b9. Chöa quan taâm xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån Logistics; b10. AÙp duïng coâng ngheä thoâng tin coøn keùm; b11. Ñoäi nguõ nhaân vieân trong caùc coâng ty giao nhaän coøn yeáu; Chöa coù chöông trình, keá hoaïch ñaøo taïo naâng cao trình ñoä; 89 b12. Hoaït ñoäng marketing trong caùc coâng ty giao nhaän Vieät Nam coøn keùm. 3.1.3.3 So saùnh veà lôïi theá trong hoaït ñoäng Logistics giöõa coâng ty giao nhaän Vieät Nam vaø coâng ty giao nhaän nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. Lôïi theá cuûa caùc coâng ty nöôùc ngoaøi Lôïi theá cuûa caùc coâng ty Vieät Nam + Coâng ngheä thoâng tin + Kinh nghieäm hoaït ñoäng Logistics + Caùc hoaït ñoäng ñöôïc chuaån hoùa + Maïng löôùi ñaïi lyù, chi nhaùnh toaøn caàu + Kyõ naêng Logistics + Taøi chính maïnh + Khaû naêng cung caáp chuoãi Logistics + Giaù thaáp + Am hieåu luaät leä Vieät Nam + Öu theá veà caùc dòch vuï Logistics noäi ñòa + Moái quan heä toát vôùi trung öông vaø ñòa phöông + Chuû sôû höõu caùc phöông tieän vaän taûi noäi ñòa, kho baõi,… + Naêng ñoäng + Chính saùch baûo hoä