Đề tài Một số giải pháp quản lý nhà nước để giữ gìn và phát triển lễ hội đình làng của dân tộc cao lan ở Tuyên Quang

của các lễ hội này, theo nghiên cứu thì có tới 100% số hộ gia đình ở thôn Giếng Tanh, xã Kim Phú, huyện Yên Sơn là tham gia lễ hội đình làng truyền thống ( Theo thông tin từ cụ Hoàng Trường Vinh – bô lão của thôn Giếng Tanh phụ trách việc tổ chức lễ hội hàng năm ), có khoảng 80% số hộ gia đình tham gia ở đình làng Minh Cầm, xã Đội Bình ( Thông tin từ người dân trong làng Minh Cầm ), và ở các làng khác đều có sự tham gia rất đông của người dân. Và hầu hết họ tham gia lễ hội là nhằm đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng ( hầu hết là các cụ cao tuổi ) để thể hiện sự biết ơn tới Thành Hoàng Làng - vị thần có công che chở phù hộ dân làng làm ăn thuận lợi và đem lại may mắn cho người dân, hơn nữa còn là dịp để giáo dục con cháu đối với công lao cha ông và truyền thống của dân tộc mình; còn các nam nữ thanh niên, trẻ em tham gia lễ hội nhằm đáp ứng nhu cầu về vui chơi, giải trí và được hiểu hơn về truyền thống của dân tộc mình do lễ hội có nhiều trò chơi dân gian mà họ được tham gia. Một điều dễ nhận thấy ở hầu hết các lễ hội đình làng được tổ chức không chỉ của riêng người Cao Lan mà có sự tham gia đông đảo của các dân tộc anh em trong vùng. Sức hút của lễ hội đình làng đã tạo nên một lễ hội mang tính cộng đồng chung cho cả vùng. Đặc biệt là có sự tham gia các chương trình văn hoá văn nghệ đặc sắc của các dân tộc anh em khác như Dao đỏ, Kinh, Tày, Sán Dìu… trong lễ hội đình làng Giếng Tanh và Minh Cầm. Còn các lễ hội đình làng khác cũng thu hút sự tham gia thi hội tung còn của các nam nữ thanh niên các dân tộc anh em khác trong vùng đến trảy hội. Như vậy có thể thấy được sức hút, sức lan toả của lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan hiện nay đã đáp ứng được nhu cầu Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 58 sni hoạt và giao lưu văn hoá của cộng đồng người Cao Lan nói riêng và nhân dân trong vùng nói chung.  Về mặt tổ chức quản lý: Việc tổ chức và quản lý lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan ở Tuyên Quang thời gian qua đã tuân theo các quy định của Nhà nước về tổ chức lễ hội và các quy định của riêng cộng đồng dân tộc Cao Lan. Việc tổ chức lễ hội đình làng đảm bảo duy trì các yếu tố truyền thống và tiếp thu các giá trị hiện đại của văn hoá các dân tộc khác. Qua báo cáo tổng kết công tác của Sở Văn hoá Thông tin Tỉnh năm 2007 thì qua công tác kiểm tra tổ chức lễ hội trong đó có lễ hội Đình làng của dân tộc Cao Lan ở xã Kim Phú và Đội Bình thì không có lễ hội vi phạm quy chế. Hơn nữa các lễ hội ở các thôn, làng khác đều được tổ chức tuân theo các quy định chung của cộng đồng đã được các vị cao tuổi bàn bạc quyết định. Do vậy các lễ hội đều diễn ra trong không khí vui vẻ, phấn khởi và thành công, tuân theo các quy định chung của pháp luật và của cộng đồng.  Về mặt thể hiện các giá trị văn hoá truyền thống trong lễ hội Hiện nay các lễ hội truyền thống vẫn giữ được một số giá trị văn hoá truyền thống của cộng đồng dân tộc Cao Lan. Đặc biệt là lễ hội Đình làng Giếng Tanh hiện nay vẫn giữ được nhiều yếu tố truyền thống nhất của dân tộc Cao Lan, chẳng hạn như các nghi lễ cúng tế, trang phục làm lễ, sớ văn tế lễ trong phần Lễ; còn phần Hội thì vẫn lưu giữ được các trò chơi dân gian như hội tung còn, đẩy gậy, kéo co, các điệu múa như chim gâu, múa xúc tép…đặc biệt vẫn lưu giữ hình thức hát Sình ca truyền thống giữa nam nữ thanh niên thông qua các chương trình thi văn nghệ với các dân tộc anh em khác cũng như các thôn trong xã với nhau. Còn các lễ hội đình làng ở các làng, thôn khác thì vẫn duy trì được nghi thức cúng lễ trong phần lễ và hội tung còn trong phần hội. Ngoài ra lễ hội đình làng càng sinh động hơn khi có sự tham gia các chương trình văn hoá văn nghệ của các dân tộc khác tại lễ hội, đã có sự kế thừa và tiếp thu văn hoá mới cho lễ hội. Như vậy, có thể nói việc tổ chức các lễ hội đình làng vẫn giữ Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 59 được những giá trị truyền thống, và cơ hội để duy trì, bảo tồn các giá trị văn hoá truyền thống trong lễ hội vẫn được giữ gìn nếu có sự hỗ trợ và hướng dẫn của Nhà nước.  Về mặt số lượng lễ hội được tổ chức Các lễ hội đình làng của người Cao Lan hiện nay hầu hết được tổ chức định kỳ hàng năm. Theo kết quả khảo sát cũng như thông tin của Phòng Văn hoá Thông tin huyện Yên Sơn - địa phương duy nhất còn tồn tại hình thức sinh hoạt lễ hội đình làng của người Cao Lan ở Tuyên Quang thì hiện nay có hai lễ hội đình làng của người Cao Lan mang tính chính thức và đặc trưng nhất cho văn hoá người Cao Lan là Đình làng Giếng Tanh ( xã Kim Phú ), lễ hội đình làng Minh Cầm ( xã Đội Bình ), [qua khảo sát cũng như qua nghiên cứu của các tác giả như: Phù Ninh - Nguyễn Thịnh trong Sách Văn hoá truyền thống Cao Lan ( Nhà xuất bản văn hoá dân tộc 1999 ), Báo cáo tham luận về “ Thực trạng văn hoá những biểu hiện tích cực và hạn chế trong hoạt động văn hoá, lễ hội của dân tộc Cao Lan ở Tuyên Quang ” của Sở Văn hoá – Thông tin trong Hội Nghị tổng kết công tác ngành văn hoá tại Tuyên Quang năm 2007]. Còn có các lễ hội đình làng không chính thức như thôn Song Lĩnh ( xã Lưỡng Vượng ), thôn Khe Cua 2 ( xã Đội Cấn ), Thôn Mỏ Tôm ( xã Thái Long )…Bên cạnh đó có một số lễ hội đình làng sau nhiều năm gian đoạn nay được khôi phục cùng với thiết chế đình làng như hội đình làng ở thôn Khe Cua 2, thôn Xã Ngoại ( Đội Cấn )… Như vậy hiện nay số lượng lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan ở Tuyên Quang chưa có thống kê chính thức. Tuy nhiên, xu hướng hiện nay là các lễ hội truyền thống của dân tộc Cao Lan dần được khôi phục với số lượng ngày càng nhiều đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tinh thần của người dân. b. Những hạn chế thiếu sót trong tổ chức và quản lý lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 60 Qua khảo sát và nghiên cứu các lễ hội đình làng được tổ chức trong thời gian vừa qua của đồng bào dân tộc Cao Lan có thể thấy được một số hạn chế thiếu sót trong quá trình tổ chức cũng như quản lý. Thể hiện như sau:  Về việc tổ chức các lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan ở Tuyên Quang: Hiện nay có thể thấy việc tổ chức các lễ hội tuy đã có sự hỗ trợ và quản lý của Nhà nước nhưng có một số lễ hội đình làng của người Cao Lan vẫn mang tính tự phát và không có định hướng. Hiện nay duy có hai lễ hội đình làng ở thôn Giếng Tanh ( xã Kim Phú ), và Minh Cầm ( xã Đội Bình ) là phát triển có định hướng và còn giữ được các giá trị truyền thống của người Cao Lan, và hai ngôi đình này cũng là hai ngôi đình duy nhất được cộng nhận là di sản kiến trúc của Tuyên Quang. Còn lại các lễ hội đình làng ở các nơi khác đều duy trì và phát triển một cách tự phát, nhiều yếu tố truyền thống của lễ hội bị mai một thậm chí mất dần. Chẳng hạn như hầu hết trong các lễ hội đình làng hiện nay người dân Cao Lan không còn mặc trang phục truyền thống đi dự hội như trước nữa, việc tổ chức các trò chơi dân gian cũng dần mất đi trong lễ hội thay vào đó là các trò chơi mang tính hiện đại như đá bóng, thậm chí có các trò chơi còn mang tính chất cờ bạc trong các lễ hội còn có chiều hướng gia tăng như trò quay “ Chiếc nón kỳ diệu”, trò ném vòng vào cổ chai, trò sóc đĩa ăn tiền…, hơn nữa các chương trình văn nghệ truyền thống trong đó có hát Sình Ca và các điệu múa truyền thống hầu hết xuất hiện hạn chế trong các lễ hội mà thay vào đó là các chương trình ca nhạc, các điệu múa, điệu nhảy hiện đại trong các chương trình thi văn nghệ của chương trình lễ hội. Đó là các biểu hiện về mặt tiêu cực, cũng như biểu hiện mai một của các giá trị văn hoá truyền thống trong lễ hội đình làng. Bên cạnh các lễ hội truyền thống đã được khôi phục và duy trì còn có các lễ hội bị gián đoạn hay mất hẳn trong sinh hoạt văn hoá của người Cao Lan. Chẳng hạn như lễ hội đình làng ở thôn Kỳ Lãm ( xã Đội Cấn ) trước đây được tổ chức thường xuyên định kỳ vào mùng 4 tết âm lịch hàng năm. Nhưng khoảng 5 Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 61 năm trở lại đây lễ hội đình làng đã không còn tồn tại phần hội vốn là phần hấp dẫn thu hút nhiều người tham gia nhất mà chỉ còn phần lễ. Hay như ở thôn Mỏ Tôm, tuy vẫn tồn tại thiết chế đình làng và phần lễ nhưng phần hội hầu như không được tổ chức đã nhiều năm nay. Đây là một mất mát lớn trong đời sống sinh hoạt văn hoá truyền thống của người Cao Lan.  Về vai trò của quản lý Nhà nước đối với lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan Hiện nay có thể thấy việc quản lý Nhà nước đối với lễ hội truyền thống của người Cao Lan còn nhiều hạn chế. Đó là nhiều lễ hội đình làng không được sự quan tâm hỗ trợ đúng mức từ phía Nhà nước đặc biệt là chính quyền cấp xã, thiếu sự hướng dẫn chỉ đạo về mặt chuyên môn tổ chức, thiết kế các chương trình lễ hội từ phía cơ quan chuyên môn quản lý về văn hóa, do đó các lễ hội diễn ra một cách tự phát, bị biến dạng theo xu thế tiếp nhận lai tạp các giá trị văn hoá của các dân tộc khác, làm mất đi giá trị truyền thống của dân tộc Cao Lan trong lễ hội. Sự quan tâm của Nhà nước còn chưa thực sự toàn diện, bởi lẽ một số lễ hội như Đình làng Giếng Tanh, Đình làng Minh Cầm được Nhà nước hỗ trợ về kinh phí, chuyên môn tổ chức lễ hội…trong khi đó hầu hết các lễ hội còn lại là sự tự phát trong tổ chức, không có sự hỗ trợ nào trong tổ chức lễ hội. Điều này làm cho các lễ hội đình làng phát triển chỉ mang tính cục bộ, không toàn diện.  Các biểu hiện tiêu cực trong tổ chức và quản lý lễ hội ngày càng có xu hướng gia tăng do không được quản lý tốt tại các lễ hội đình làng của người Cao Lan. Trong đó phải kể đến các trò chơi dân gian mất đi thay vào là các trò chơi ăn tiền, bói toán làm mất đi tình truyền thống của lễ hội thậm chí làm chệch mục tiêu tổ chức lễ hội, làm ảnh hưởng chung tới trật tự lễ hội và không khí lễ hội. Hơn nữa còn làm mất đi tính đặc trưng của lễ hội người Cao Lan, đó là cái mất lớn nhất trong khi chủ trương của Nhà nước là duy trì và phát huy các giá trị truyền thống dân tộc. Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 62  Ngoài ra cũng cần thấy một thực tế là cùng với việc gắn việc tổ chức lễ hội với phát triển du lịch ở địa phương thì hiện tượng buôn bán thương mại ngày càng xuất hiện nhiều tại lễ hội. Mọi người không phải hào hứng đến với lễ hội để tỏ lòng thành với cha ông, để thoả mãn nhu cầu sinh hoạt văn hoá tinh thần mà là để kiếm thêm tiền thông qua việc buôn bán các hàng hoá. Điều này làm cho hiện tượng thương mại trong lễ hội phát triển tràn lan, làm mất đi không khí và ý nghĩa của lễ hội truyền thống. Như vậy, tuy rằng đã có những thành công trong tổ chức và quản lý lễ hội truyền thống của người Cao Lan thì vẫn còn những hạn chế thiếu sót cần được định hướng và điều chỉnh cho phù hợp với mục tiêu duy trì và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống trong thời kỳ phát triển. Trong đó vai trò của Nhà nước về định hướng và hỗ trợ là rất quan trọng. c. Nguyên nhân của những hạn chế trên Việc tổ chức và quản lý các lễ hội đình làng truyền thống của dân tộc Cao Lan còn những hạn chế thiếu sót trên là do một số nguyên nhân sau:  Trước hết đó chính là về quản lý Nhà nước và vai trò của Nhà nước đối với việc duy trì và phát triển các lễ hội đình làng truyền thống của dân tộc Cao Lan chưa được sâu sắc và chú trọng. Điều này thể hiện qua các chính sách đối với việc tổ chức và quản lý các lễ hội chưa đồng bộ và toàn diện. Thực tế cho thấy, hiện nay duy nhất có hai lễ hội đình làng của người Cao Lan ở hai làng Giếng Tanh ( xã Kim Phú ) và Làng Minh Cầm ( xã Đội Bình ) là được sự hỗ trợ, đầu tư của chính quyền địa phương cũng như của các cấp. Hai lễ hội này được đầu tư về cơ sở vật chất như tu sửa lại đình theo nguyên trạng truyền thống, hỗ trợ kinh phí trong việc xây dựng đường giao thông phục vụ lễ hội, hỗ trợ về mặt chuyên môn tổ chức lễ hội,…Do đó mà hai lễ hội này vẫn giữ được những nét văn hoá truyền thống của người Cao Lan. Trong khi đó, các lễ hội đình làng ở các địa phương khác hầu hết đều duy trì một cách tự phát, chủ yếu do người dân trong làng tự tổ chức, thiếu sự hỗ trợ về kinh phí, về chuyên môn Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 63 tổ chức nên nhiều giá trị văn hoá truyền thống không những không được khôi phục mà còn bị mất dần. Đây cũng chính là một nguyên nhân dẫn đến các lễ hội này diễn ra một cách tự phát, không có sự định hướng của chính quyền địa phương dẫn đến các lễ hội này tổ chức mờ nhạt, không mang đậm bản sắc riêng, thậm chí nhiều lễ hội do không có đủ điều kiện tổ chức như không gian lễ hội mà không thể tổ chức được như ở làng Kỳ Lãm ( xã Đội Cấn ), làng Mỏ Tôm ( xã Thái Long ), hiện nay lễ hội đã mất đi phần hội chỉ còn lại phần lễ do các vị cao niên trong làng tổ chức. Đây là một mất mát lớn của cộng đồng dân tộc Cao Lan trong sinh hoạt văn hoá cộng đồng do thiếu sự quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ và quản lý từ phía Nhà nước đối với việc tổ chức lễ hội. Hơn nữa việc quản lý đối với các lễ hội này của các cấp chính quyền địa phương đặc biệt là cấp xã còn rất hạn chế, mang tính hình thức. Nhiều lễ hội không hề có sự chỉ đạo và quan tâm của chính quyền nên có nhiều yếu tố như cờ bạc, mê tín dị đoan như bói toán diễn ra mà không có biện pháp xử lý.  Do ảnh hưởng của sự phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là kinh tế thị trường cộng với xu thế giao thoa văn hoá diễn ra mạnh mẽ cũng đã ảnh hưởng không nhỏ đến các giá trị văn hoá truyền thống trong lễ hội đình làng của người Cao Lan. Dân tộc Cao Lan vốn là một dân tộc ưa thích những cái mới, kinh tế xã hội phát triển cùng với cơ chế giao lưu văn hoá như hiện nay, người Cao Lan đã tiếp thu cho mình những văn hoá mới cho phù hợp. Tuy nhiên việc tiếp thu đó lại không có định hướng, không có chọn lọc nên đã tiếp thu một cách hoàn toàn mà không chắt lọc, dẫn đến quay lưng lại với văn hoá truyền thống, coi đó là lạc hậu, là cổ hủ.  Bên cạnh nguyên nhân mang tính khách quan đó, những hạn chế trên của lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan còn xuất phát từ chính bản thân của cộng đồng dân tộc Cao Lan. Do nhận thức chưa được sâu sắc về vai trò của việc duy trì và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, việc giáo dục và truyền lại cho các thế hệ sau những giá trị văn hoá của cộng đồng mình không được chú Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 64 trọng và thực hiện thường xuyên đã làm cho nhiều giá trị văn hoá không được duy trì trong lễ hội như các trò chơi dân gian truyền thống, các làn điệu dân ca, các điệu múa đặc sắc…, Hơn nữa việc tiếp thu một cách tràn lan không có chọn lọc các giá trị văn hoá mới trong lễ hội đã làm mất đi tính đặc trưng của văn hoá lễ hội đình làng của người Cao Lan. Do vậy, trong việc bảo vệ và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống trong lễ hội cũng như việc duy trì, khôi phục lại các lễ hội đình làng truyền thống của người Cao Lan rất cần có các giải pháp quản lý Nhà nước thích hợp gắn kết chặt chẽ với vai trò chủ động của cộng đồng dân tộc Cao Lan. Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 65 Chƣơng 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỂ GIỮ GÌN VÀ PHÁT TRIỂN LỄ HỘI ĐÌNH LÀNG CỦA DÂN TỘC CAO LAN Ở TUYÊN QUANG 3.1 Phƣơng hƣớng giữ gìn và phát triển lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan ở Tuyên Quang trong thời gian tới. Qua nghiên cứu thực tiễn lễ hội đình làng và công tác tổ chức, quản lý đối với lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan trong thời gian vừa qua, để có thể giữ gìn và phát huy những giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của lễ hội trong thời gian tới thiết nghĩ trong công tác tổ chức và quản lý cần chú trọng đi theo các phương hướng cơ bản sau: 3.1.1 Giữ gìn các giá trị truyền thống Lễ hội đình làng là một hoạt động sinh hoạt văn hoá truyền thống của người Cao Lan, trong đó chứa đựng và biểu hiện nhiều giá trị truyền thống nhất. Thông qua các lễ hội mà các giá trị văn hoá truyền thống được thể hiện và phát huy. Vì vậy trong tổ chức cũng như quản lý đối với lễ hội đình làng trong thời gian tới cần tâp trung khuyến khích duy trì các hoạt động văn hoá truyền thống làm nên nét độc đáo riêng có của người Cao Lan trong lễ hội. Cụ thể như sau:  Khuyến khích việc sử dụng các trang phục làm lễ truyền thống trong phần lễ, duy trì và khôi phục lại các nghi thức làm lễ cổ truyền của người Cao Lan trong phần Lễ như sử dụng văn tế bằng tiếng chữ Cao Lan cổ ( Chữ Hán Nôm cổ ), duy trì đội ngũ làm lễ gồm chủ tế, người xướng tế, người đọc văn tế, và 4 chấp sự.  Duy trì các trò chơi dân gian truyền thống của người Cao Lan trong phần Hội. Đặc biệt là những trò chơi mang tính thượng võ, thể hiện được sức mạnh và tinh thần đoàn kết cao của cộng đồng trong phần hội như duy trì hội thi tung còn đã có từ lâu đời, duy trì trò đẩy gậy, trò chơi đu hay đi kà kheo, khôi Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 66 phục lại các trò chơi truyền thống đã thất truyền như trò thi bắn nỏ, bắn cung tên, thi khâu còn…tại lễ hội  Duy trì các sinh hoạt văn hoá văn nghệ truyền thống trong phần Hội như hát Sình Ca, hát ru, đồng thời duy trì và khôi phục lại các điệu múa truyền thống tại lễ hội như múa Chim Gâu ( Lồng nộc lau ), múa xúc tép, múa Đâm cá, múa phát đường ( Hoi Lân )…phụ hoạ cho các làn điệu dân ca. 3.1.2 Mở rộng và nâng cao chất lƣợng các chƣơng trình trong lễ hội với mục tiêu vừa kết hợp truyền thống vừa kết hợp tính hiện đại cho lễ hội. Xây dựng các chương trình có sự tham gia các hoạt động giao lưu văn hoá văn nghệ với các dân tộc anh em khác đặc biệt là các điệu hát dân ca và dân vũ của các dân tộc anh em trong vùng làm phong phú thêm các chương trình cuả lễ hội. Hơn nữa cần có sự chọn lọc trong việc tổ chức lễ hội có đan xen yếu tố hiện đại như trong tổ chức các trò chơi của lễ hội có thêm các trò chơi khác như kéo co, bóng đá, thi đánh cầu lông…tạo không khí vui vẻ cho các dân tộc anh em khác cùng tham gia, hay như có thêm các chương trình mới như phần thi hoa hậu các dân tộc tại lễ hội, biểu diễn trang phục của dân tộc Cao Lan và các dân tộc anh em khác… 3.1.3 Công tác “ Gạn đục khơi trong ” trong tổ chức và quản lý lễ hội Ban tổ chức lễ hội cần xoá bỏ các thủ tục cũng như nghi thức quá rườm rà, phức tạp gây hạn chế tới việc tham gia lễ hội của cộng đồng như các quy định quá chặt chẽ về việc tham gia lễ hội cũng như sự đóng góp quá sức đối với người dân, dẫn đến tình trạng họ muốn tham gia mà không có đủ điều kiện đóng góp, có hình thức quản lý đối với các trường hợp kinh doanh buôn bán tràn lan gây lộn xộn trong lễ hội, các loại hàng hoá được buôn bán nên tập trung vào các loại vật lưu niệm là đặc trưng của lễ hội. Có biện pháp loại bỏ các biểu hiện tiêu cực tại lễ hội như bói toán, lên đồng, cờ bạc… làm mất đi sự văn minh và không khí của lễ hội đình làng. Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 67 3.1.4 Về phát triển các lễ hội: Mở rộng phạm vi tổ chức lễ hội ra các địa phương khác khi có điều kiện tổ chức. Chú trọng mở rộng số lượng lễ hội, khôi phục lại lễ hội đã bị thất truyền ở một số địa phương đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hoá của người dân tại địa phưong tránh hiện tượng quá tải cho các lễ hội nhỏ khác mà cơ sở không đáp ứng được. 3.1.5 Kết hợp tổ chức lễ hội đình làng với phát triển kinh tế đặc biệt là các hoạt động du lịch văn hoá truyền thống tại các làng văn hoá của dân tộc Cao Lan. Trong đó tiếp tục khảo sát và hỗ trợ việc hoàn thành cơ sở vật chất một số làng của người Cao Lan khác để được công nhận là làng văn hoá làm cơ sở cho việc phát triển du lịch lễ hội tại địa phương. Việc kết hợp lễ hội đình làng của người Cao Lan với phát triển du lịch văn hoá là một chủ trương phù hợp nhằm gắn sự nghiệp phát triển văn hoá với kinh tế du lịch. Tuy nhiên, các cấp chính quyền cũng cần có nghiên cứu, có kế hoạch và lộ trình thích hợp. Thực hiện chủ trương xã hội hoá trong việc tổ chức lễ hội đình làng của người Cao Lan, nhằm thu hút được nhiều nguồn lực hơn từ nhân dân, các doanh nghiệp kinh tế cho việc tổ chức để duy trì và phát triển loại hình lễ hội này, trong đó lấy phương châm “ Nhà nước và nhân dân cùng làm ” là nòng cốt. 3.1.6 Gắn việc tổ chức lễ hội đình làng của người Cao Lan với phong trào “ Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư ” đã được Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam phát động. 3.2 Một số kinh nghiệm và bài học tổ chức ở các địa phƣơng 3.2.1 Một số nét chung về lễ hội ở Việt Nam Việt Nam là một đất nước có văn hoá - lễ hội phong phú và đa dạng. Theo thống kê của Bộ Văn hoá – Thông tin ( nay là Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch ) thì cả nước mỗi năm có gần 9000 lễ hội diễn ra. Mỗi một vùng miền, mỗi một dân tộc thiểu số trong 54 dân tộc anh em có một loại hình lễ hội truyền thống đặc trưng cho nét văn hoá độc đáo của mình. Các lễ hội truyền thống đều mang ý nghĩa tín ngưỡng sâu sắc và sinh hoạt văn hoá độc đáo của cộng đồng. Lễ hội Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 68 là dịp để mỗi người dân thể hiện truyền thống đạo lý “ uống nước nhớ nguồn” với các thế hệ cha ông đã có công với nước, với làng; là nơi để gặp gỡ và sinh hoạt văn hoá của cộng đồng. Mỗi địa phương, mỗi vùng miền, mỗi dân tộc lại có các lễ hội riêng, do vậy có các kinh nghiệp tổ chức và quản lý lễ hội riêng của mình. Dưới đây là kinh nghiệp tổ chức lễ hội của một số địa phương tiêu biểu. 3.2.2 Kinh nghiệm tổ chức lễ hội Đền Hùng – Phú Thọ a. Cách thức tổ chức Lễ hội Đền Hùng là một lễ hội tín ngưỡng truyền thống cấp quốc gia. Đây là lễ hội thể hiện lòng tri ân sâu sắc của con người Việt Nam đối với tổ tiên đã sinh thành. Hàng năm lễ hội Đền Hùng được tổ chức long trọng với nghi thức đại lễ cấp quốc gia, do đó khi tổ chức lễ hội đều có các chương trình kế hoạch cụ thể và được giao cho Tỉnh Phú Thọ chủ trì tổ chức. Hàng năm, lễ hội Đền Hùng được tổ chức với quy mô ngày càng lớn và ngày càng đáp ứng nhu cầu chảy hội của du khách thập phương. Với quy mô cấp quốc gia, lễ hội Đền Hùng được tổ chức với quy mô “ hoành tráng ” từ khắp các vùng lân cận khu vực Đền Hùng. Phần lễ được Ban tổ chức chú trọng, chuẩn bị cho lễ dâng hương tưởng niệm các vua Hùng, Ban Tổ chức đã chủ động bố trí đội hình đoàn hành lễ, vật phẩm, các nghi thức đảm bảo trang nghiêm – thành kính, thể hiện lòng tri ân công đức tổ tiên và đạo lý uống nước nhớ nguồn của nhân dân Phú Thọ và đồng bào cả nước. Trong phần hội, chú trọng tới các hoạt động văn hoá vân nghệ dân gian như: rước kiệu, hát xoan, hát ghẹo, múa rồng, múa sư tử, thả diều, thi nấu cơm, thi làm bánh chưng bánh giày…, thêm vào đó là các chương trình giao lưu văn hoá văn nghệ giữa các vùng miền, các dân tộc anh em ở các địa phương khác, các chương trình đêm thơ, triển lãm văn hoá, diễn xướng dân gian, hội trại…được tổ chức hoành tráng thu hút đông đảo thập khách tham gia. Bên cạnh đó công tác tổ chức chuẩn bị cũng được chú trọng. Để phục vụ tốt lễ hội tỉnh Phú Thọ đã tập trung chỉ đạo xây dựng tổng thể cảnh quan khu di tích lịch sử Đền Hùng. Hàng loạt các công trình phụ trợ được tôn tạo, tu bổ, sửa Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 69 chữa, chỉnh trang để đón khách thập phương hành hương về đất cội nguồn tìm tòi, khám phá những nét đẹp truyền thống và thưởng ngoạn các lễ hội say đắm lòng người. Tỉnh Phú Thọ cũng chú trọng hơn trong việc sắp xếp các hàng quán, các đồ lưu niệm để phục vụ nhu cầu đa dạng của du khách. Khu di tích cũng vừa cho hoàn thành một hội trường lớn với diện tích 1.000m2 để tiếp đón đồng bào nghỉ chân. Sân lễ hội chính có sức chứa hơn 1 vạn người cũng được chỉnh trang, hoàn thiện hơn để làm nơi tổ chức triển lãm trái cây 3 miền và là nơi tập trung thực hiện nghi lễ vào ngày lễ chính. Bên cạnh đó, một màn hình điện tử 50m2 được dựng ngay tại sân chính để phát băng hình phục vụ thập khách hiểu thêm về đất Tổ. Một số đường mới dẫn lên đền Thượng cũng vừa được xây dựng, chỉnh trang lại để tránh tình trạng tắc nghẽn đường vào ngày hội. b. Những thành công trong tổ chức lễ hội  Trước hết là tổ chức lễ hội ngày càng quy mô và có khoa học. Các chương trình của lễ hội đều được tổ chức công phu, có sự kết hợp chặt chẽ với các chuyên gia về nghệ thuật. Lễ hội được tổ chức đảm bảo nhu cầu tín ngưỡng cũng như sinh hoạt văn hoá của khách thập phương.  Về công tác tổ chức, quản lý cũng đã được hoàn thiện. Các cơ sở vật chất được xây dựng và tu bổ ở các khu di tích, công tác đảm bảo an ninh trật tự được thắt chặt, quản lý về kinh doanh dịch vụ được đảm bảo. Các chương trình văn hoá văn nghệ phụ vụ lễ hội cũng được mở rộng và duy trì các giá trị truyền thống.  Lễ hội Đền Hùng ngày càng thu hút đông đảo nhân dân khắp đất nước về dự hội. Với các công tác tổ chức và quản lý lễ hội ngày càng được hoàn thiện và đáp ứng nhu cầu đó của nhân dân. Ước tính năm 2007, lễ hội Đền Hùng thu hút khoảng 2 triệu lượt khách về trảy hội. c. Những hạn chế trong tổ chức lễ hội. Theo tổng kết công tác tổ chức lễ hội của Ban tổ chức thì lễ hội Đền Hùng vẫn còn một số hạn chế nhất định như: hạn chế về dự báo quy mô nên dẫn đến Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 70 tình trạng quá tải cơ sở vật chất và công tác phục vụ, hoạt động hội được tổ chức sôi động trên phạm vi rộng, thu hút đông đảo nhân dân tham gia những hoạt động văn hoá dân gian trong lễ hội chưa phong phú; tình trạng bán hàng rong, chèo kéo, bắt chẹt khách vẫn xảy ra, vệ sinh môi trường chưa được đảm bảo… d. Nguyên nhân những hạn chế trên.  Trước hết là do công tác quản lý chưa được toàn diện, việc nghiên cứu các nhu cầu tham gia lễ hội của nhân dân còn hạn chế nên chưa có phương hướng mở rộng cơ sở cho phù hợp; việc kiểm soát các hoạt động kinh doanh dịch vụ của các cơ quan chức năng còn chưa toàn diện dẫn đến tình trạng buôn bán lộn xộn vẫn diễn ra tại lễ hội.  Thứ hai là do nhận thức của những người tham gia lễ hội còn hạn chế, nhất là vấn đề vệ sinh môi trường. Khách tham gia lễ hội không có ý thức vệ sinh chung nên đã vứt rác bừa bãi trong khuôn viên lễ hội, làm mất đi cảnh quan môi trường nơi không gian lễ hội.  Bên cạnh đó một nguyên nhân dẫn tới hoạt động văn hoá văn nghệ dân gian chưa được phong phú trong lễ hội là do chưa có biện pháp sưu tầm, bảo tồn và phát triển các hoạt động này nên không được tổ chức trong lễ hội, đồng thời việc thiết kế tổ chức các chương trình trong lễ hội còn chưa khoa học, có nhiều thiếu sót. 3.2.3 Kinh nghiệm tổ chức lễ hội ở Yên Tử - Quảng Ninh Lễ hội Yên Tử được tổ chức từ ngày mồng 9 tháng Giêng và kéo dài hết tháng 3. Sau phần nghi lễ long trọng ở chân núi Yên Tử là cuộc hành hương của hàng vạn người lên đỉnh núi Yên Tử đến với Chùa Đồng. Du khách đến với lễ hội Chùa Yên Tử để được tách mình khỏi thế giới trần tục, thực hiện cuộc hành hương tôn giáo giữa thiên nhiên hùng vĩ. Những năm qua, tổ chức lễ hội Yên Tử đã đạt những thành công nhất định, đáp ứng nhu cầu văn hoá tâm linh của nhân dân trong vùng cũng như khắp đất nước. Những kết quả đó đã trở thành những kinh nghiệm quý báu cho các địa phương khác trong tổ chức lễ hội. Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 71 - Trước hết phải kể đến việc tu bổ, xây dựng cơ sở vật chất phụ vụ lễ hội. Theo báo điện tử An ninh thế giới ( ) thì con đường từ quốc lộ 18 mới được nâng cấp rộng thênh thang, xuyên qua những cánh rừng khiến du khách cảm giác như được trở về với vẻ đẹp của thiên nhiên núi rừng hùng vĩ. Suốt gần chục cây số, không hề gặp một ai đeo đuổi du khách để mời chào. Trong khi đó ở lễ hội Chùa Hương, “cò” xuống tận Hà Nội, Hà Đông cách Chùa Hương những 50 km để mời chào, chèo kéo khách. Yên Tử cũng có bãi gửi xe rộng mênh mông, ẩn trong những ngả rừng. Tại đây có chỗ để ô tô riêng, xe máy riêng. Giá vé được công khai ghi trên bảng, Bộ Tài chính quy định vé gửi xe máy không quá 2.000đ, nhưng tại đây, chỉ thu đúng 1.000đ, lại trông cả mũ bảo hiểm. Còn giá gửi xe đạp là 500đ. Trong khi đó, ở chùa Hương, giá vé gửi xe máy là 6.000đ, gửi mũ bảo hiểm là 3.000 - 5.000đ. - Về kiểm soát và đảm bảo văn minh cho lễ hội cũng được thắt chặt và có những giải pháp hữu hiệu. Chẳng hạn như giải quyết vấn nạn ăn xin tại lễ hội, Ban tổ chức đã khéo léo bố trí cho những người này một nơi bán hàng tạo thu nhập và yêu cầu ký cam kết không tái phạm. Với cách làm này, hiện nay lễ hội Yên Tử không còn hiện tượng ăn xin gây ảnh hưởng xấu tới văn minh trong lễ hội nữa. - Công tác tuyên truyền vận động của chính quyền đối với người dân về việc tổ chức lễ hội cũng như tạo không khí vui vẻ, văn minh cho lễ hội cũng được chú trọng và đạt được kết quả bất ngờ. Hầu hết tại lễ hội không có hiện tượng chèo kéo, bắt chẹt khách như ở các nơi khác. Người dân thì rất lịch sự và nhã nhặn với khách. Các hộ kinh doanh nơi lễ hội đều được đào tạo, tập huấn và thi chứng chỉ của công ty Tùng Lâm, họ được học cách giao tiếp và ứng xử với khách hàng, phân chia các khu vực bán hàng hợp lý. Do đó không có hiện tượng chặt chém khách như ở Chùa Hương. Ngoài ra đi lễ hội Yên Tử khách còn được tiếp đòn chu đáo và nhiệt tình bởi các gian hàng có chỗ nghỉ cho khách mà không thu tiền tại các gian hàng dọc đường leo núi, có các nhà vệ sinh công Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 72 cộng thoáng, sạch sẽ…Tất cả đều tạo cho người trảy hội cảm thấy thoải mái và yên bình khi tham gia lễ hội. Có thể nói đây chính là những kinh nghiệm quý báu trong công tác tổ chức và quản lý lễ hội ở Yên Tử, là một bài học hữu hiệu cho các địa phương áp dụng cho tổ chức và quản lý lễ hội tại địa phương mình. 3.2.4 Bài học kinh nghiệm để tổ chức lễ hội thành công từ các địa phƣơng. Qua nghiên cứu về kinh nghiệm tổ chức các lễ hội tiêu biểu trên, có thể rút ra bài học để tổ chức thành công các lễ hội cho các địa phương như sau:  Thứ nhất, kết hợp chặt chẽ các biện pháp quản lý Nhà nước với việc nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc tổ chức các lễ hội theo chủ trương và quy định của pháp luật. Đặc biệt là chú trọng tới đầu tư hoàn thiện các cơ sở vật chất cho lễ hội cũng như phục vụ nhân dân tham gia lễ hội; kiểm soát chặt chẽ các hoạt động kinh doanh cũng như các biểu hiện tiêu cực trong lễ hội;  Thứ hai, Có định hướng về mục tiêu cho việc tổ chức lễ hội, chú trọng duy trì và phát huy các yếu tố văn hoá truyền thống trong lễ hội; và tiếp thu các giá trị văn hoá mới cho lễ hội thêm phong phú, đảm bảo tính truyền thống và hiện đại cho lễ hội;  Cần khảo sát thực tiễn lễ hội ở các địa phương khác và tiếp thu các kinh nghiệm hay mà các đại phương khác đã thành công và phát huy tính chủ động sáng tạo của ban tổ chức lễ hội;  Có kế hoạch xã hội hoá đối với việc tổ chức và quản lý lễ hội. Trong đó phát huy cao độ tính chủ động của cộng đồng và các doanh nghiệp hỗ trợ kinh phí, kỹ thuật cho việc tổ chức lễ hội, còn Nhà nước thực hiện chức năng định hướng, quản lý và giám sát việc tổ chức lễ hội. Trên là một số bài học kinh nghiệm được rút ra từ thực tế tổ chức và quản lý một số lễ hội tiêu biểu có thể áp dụng trong việc tổ chức và quản lý lễ hội của các địa phương khác trên cả nước. Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 73 3.3 Một số giải pháp về quản lý Nhà nƣớc để giữ gìn và phát triển các lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan ở Tuyên Quang. 3.3.1 Giải pháp hoàn thiện hệ thống tổ chức quản lý Nhà nƣớc Về hệ thống các cơ quan quản lý Nhà nước của Tuyên Quang đối với lễ hội truyền thống trong đó có lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan cần hoàn thiện hơn nữa về việc quy định chức năng quản lý lễ hội. Hiện nay cần tiếp tục nghiên cứu và phân cấp quản lý cụ thể, quy định nội dung cụ thể đối với việc tổ chức các loại lễ hội, tránh hiện tượng quản lý mang tính hình thức mà cũng tránh việc can thiệp quá sâu vào việc tổ chức lễ hội truyền thống của người Cao Lan làm mất đi tính tự chủ và tính độc đáo riêng của lễ hội. Các cơ quan quản lý lễ hội cần có quy định về sự phân công cụ thể, ví dụ như việc quản lý Nhà nước đối với lễ hội thuộc thẩm quyền Uỷ ban Nhân dân các cấp, giúp Uỷ ban Nhân dân thực hiện các chức năng này là các cơ quan chuyên môn như Sở Văn hoá Thể thao và Du lịch , Phòng Văn hoá – Thông tin Huyện. Vì thế Uỷ ban Nhân dân các cấp cũng phải có văn bản quy định cụ thể nội dung, phạm vi thẩm quyền của các cơ quan chuyên môn này đối với quản lý lễ hội. Điều này có nghĩa là phải có một sự phân công, phân nhiệm cụ thể, rõ ràng hơn giữa các cơ quan quản lý Nhà nước về lễ hội truyền thống trong đó có lễ hội đình làng của người Cao Lan. 3.3.2 Nhóm giải pháp về chính sách pháp luật  Hoàn thiện hệ thống chính sách đối với việc tổ chức và quản lý lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan. Tuy lễ hội đình làng là hoạt động sinh hoạt văn hoá của riêng cộng đồng, có được duy trì và phát triển hay không phụ thuộc hoàn toàn vào cộng đồng nhưng với thực trạng hiện nay vai trò của các chính sách của Nhà nước là hết sức quan trọng. Để các lễ hội đình làng của người Cao Lan được duy trì và phát triển các chính sách cần tập trung vào các vấn đề sau: - Chính sách hỗ trợ kinh phí tổ chức và quản lý từ phía các chính quyền địa phương đặc biệt là cấp xã, và cấp huyện. Muốn cho các lễ hội vừa giữ được Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 74 các nét văn hoá truyền thống vừa phát triển mang các yếu tố hiện đại thì các chương trình và nội dung phải phong phú, do vậy cần có kinh phí tổ chức lớn. Hơn nữa, số lượng người tham gia lễ hội đình làng của người Cao Lan hiện nay có xu hướng gia tăng và mở rộng. Không chỉ có người dân trong làng bản tổ chức lễ hội tham gia mà có sự tham gia của các dân tộc anh em trong vùng, do đó về cơ sở vật chất cần được sửa chữa và tu bổ, mở rộng để đáp ứng nhu cầu đó. Những công việc mang tính hậu cần này của công tác tổ chức và quản lý lễ hội đều cần có kinh phí lớn, mà nếu chỉ dựa vào sự đóng góp của các hộ gia đình tham gia lễ hội trong làng thì không thể đủ kinh phí để tổ chức, trong khi đời sống đồng bào dân tộc Cao Lan ở nhiều địa phương còn rất khó khăn. Do đó cần có sự hỗ trợ về mặt kinh phí thông qua các chính sách của Nhà nước, đặc biệt là chính quyền địa phương các cấp để có thêm các kinh phí tổ chức với quy mô ngày càng đáp ứng nhu cầu tham gia lễ hội của nhân dân các dân tộc trong vùng. - Chính sách hỗ trợ về mặt chuyên môn tổ chức lễ hội. Vì các lễ hội đình làng của người Cao Lan chủ yếu là do các làng bản tự đứng ra tổ chức nên không tránh khỏi việc diễn ra tự phát, không có chuyên môn nên các chương trình diễn ra lộn xộn, không có hệ thống. Vì thế rất cần có sự quan tâm của các cơ quan chuyên môn hỗ trợ về mặt tổ chức chương trình. Việc hỗ trợ chuyên môn cho các lễ hội này đòi hỏi phải đảm bảo cho các chương trình của lễ hội diễn ra đúng truyền thống, sắp xếp khoa học hơn chứ không nhằm làm biến dạng quá nhiều hình thức của lễ hội dẫn đến làm mất đi tính truyền thống đặc trưng của người Cao Lan. Đặc biệt là lễ hội đình làng còn có sự tham gia của các dân tộc anh em khác trong vùng, nên việc sắp xếp thế nào cho hợp lý cần có sự hướng dẫn của các cán bộ có kinh nghiệm tổ chức lễ hội của các cơ quan chuyên môn về văn hoá - lễ hội. - Chính sách khôi phục lại các lễ hội không được tổ chức trong thời gian gần đây. Cần có nghiên cứu cụ thể về nguyên nhân dẫn đến việc các lễ hội không được duy trì và tổ chức thường xuyên để có chính sách hỗ trợ khôi phục Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 75 lại một cách thích hợp. Chẳng hạn như hai lễ hội đình làng ở Thôn Kỳ Lãm ( xã Đội Cấn ) và thôn Mỏ Tôm ( xã Thái Long ) hiện nay phần hội không còn được tổ chức như trước đây mà chỉ còn duy trì phần lễ do vẫn còn duy trì thiết chế đình làng là do nguyên nhân không có không gian tổ chức phần hội. Trước đây phần hội thường được tổ chức trên khu đất là đồng ruộng bỏ hoang của các hộ gia đình, nay phần đất này được sử dụng nên làng không còn địa điểm tổ chức hội nữa. Từ đó chính quyền cấp xã cần có các chính sách hỗ trợ về địa điểm tổ chức cho các lễ hội này bằng cách kiến nghị với cấp trên có hỗ trợ các hộ gia đình này đất sản xuất để nhường lại khu đất để tổ chức phần hội cho các làng. Nhóm giải pháp này đòi hỏi các chính sách phải toàn diện và đồng bộ. Tránh tình trạng chính sách không đồng đều đối với việc tổ chức và quản lý lễ hội đình làng của người Cao Lan tại các địa phương, làm cho sự phát triển các lễ hội đình làng ở các địa phương quá chênh lệch về chất lượng, nội dung chương trình của lễ hội. Đặc biệt đòi hỏi các chính sách này phải có tính khả thi cao, phải xuất phát từ nhu cầu thực tế của người dân về tổ chức và quản lý lễ hội.  Hoàn thiện hệ thống pháp luật về tổ chức và quản lý lễ hội truyền thống, đặc biệt là các văn bản pháp luật về quản lý như Quy chế của Trung ương, Quy định của địa phương đối với lễ hội. Cần có quy định cụ thể hơn của các cấp quản lý ở địa phương đối với việc duy trì các giá trị văn hoá truyền thống trong lễ hội của người Cao Lan, và các quy định cấm đối với các biểu hiện tiêu cực trong lễ hội như thủ tục rườm rà, bói toán, đốt vàng mã tràn lan, cờ bạc, bắt chẹt khách như thu vé gửi xe quá quy định, bán vé tràn lan…Những quy định cần được hướng dẫn cụ thể hơn để các cấp quản lý thực hiện, khắc phục tình trạng có văn bản chung mà chưa có văn bản hướng dẫn thực hiện nên gây lúng túng trong công tác tổ chức và quản lý của cấp dưới và của chính cộng đồng dân cư. Như vậy, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật về tổ chức và quản lý lễ hội theo hướng quy định cụ thể, chi tiết hơn, văn bản chung ban hành cần có văn Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 76 bản hướng dẫn thực hiện kịp thời khắc phục tình trạng thiếu văn bản hướng dẫn như hiện nay. 3.3.3 Giải pháp về cơ chế mềm Cơ chế mềm ở đây chính là cơ chế quản lý cộng đồng, hay cụ thể hơn là các quy định riêng của cộng đồng thông qua các bản hương ước, quy ước của làng bản. Đây chính là các quy định truyền thống của cộng đồng mang tính tự quản đối với việc tổ chức và quản lý lễ hội. Tuy vậy, hiện nay hầu hết các làng bản của người Cao Lan không còn tồn tại các bản hương ước của làng mà hầu hết đều là các quy định không thành văn, các quy định này thường không ổn định, có thể thay đổi theo từng kỳ tổ chức lễ hội. Tuy các quy định này không mang tính chính thức bằng văn bản nhưng đối với việc tổ chức và quản lý lễ hội thì đây là một dạng quy định tự quản có vai trò lớn đối với việc duy trì các lễ hội này. Vì vậy cần duy trì loại quy định này của người Cao Lan đối với việc tổ chức, duy trì và phát triển lễ hội đình làng của họ, đồng thời khuyến khích việc phát triển các quy định này thành một văn ước cụ thể để duy trì trong các giai đoạn tiếp theo. Để xây dựng được một bản quy định về tổ chức lễ hội thành văn của người Cao Lan đòi hỏi cần có sự sưu tầm, nghiên cứu chọn lọc các quy định phù hợp vừa giữ được tính truyền thống vừa phù hợp với hiện đại để cho các thế hệ sau duy trì lễ hội. Việc xây dựng bản hương ước, quy ước này cần có sự tham gia của các vị cao niên trong làng, đây chính là thế hệ còn được lưu truyền về các quy định về lễ hội của cha ông để lại, vì thế không thể không huy động vai trò tham gia của các cụ cao niên trong làng – thành phần chủ chốt để xây dựng nên một bản hương ước về tổ chức lễ hội cho các thế hệ sau. Các quy định trong bản văn ước này cần tập trung vào duy trì các yếu tố truyền thống của người Cao Lan, đồng thời có đan xen các quy định mới để phù hợp với thực tế. Chẳng hạn như nên có thêm các quy định cụ thể về việc tham gia các chương trình văn hoá của các dân tộc anh em khác để giao lưu văn hoá của dân tộc mình với các dân tộc khác, tạo nên sự phong phú trong lễ hội. Đồng thời đi đôi với xây dựng các Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 77 quy định này cũng cần có giải pháp để thực hiện như tuyên truyền cho các hộ gia đình biết các quy định này và thực hiện, có quy định xử lý cụ thể đối với các trường hợp không chấp hành các quy định chung này. 3.3.4 Nhóm giải pháp ƣu tiên Để các lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan được duy trì và phát triển theo định hướng đòi hỏi cần có các biện pháp thích hợp, cần có các giải pháp ưu tiên trong giai đoạn hiện nay:  Trước hết cần phải tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân đặc biệt là đồng bào dân tộc Cao Lan đối với việc duy trì và phát triển lễ hội đình làng của dân tộc mình, đặc biệt là có ý thức duy trì tổ chức thường xuyên các lễ hội này. Trong việc tổ chức lễ hội cần chủ động duy trì các yếu tố văn hoá truyền thống, đồng thời tiếp thu các yếu tố hiện đại một cách có chọn lọc, có định hướng vào trong lễ hội. Việc duy trì và tổ chức các lễ hội đình làng là do bản thân cộng đồng người Cao Lan quyết định, chính cộng đồng là người quyêt định nội dung, hình thức mang tính truyền thống của lễ hội. Vì thế cần có các biện pháp nâng cao nhận thức, tính chủ động của người Cao Lan đối với việc duy trì và phát triển các lễ hội. Các cấp chính quyền địa phương cần có sự quan tâm sâu sát đối với loại hình lễ hội này. Thông qua việc tuyên truyền chủ trương của Nhà nước đối với việc duy trì và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của các dân tộc thiểu số trong đó có các lễ hội cho người dân. Đồng thời làm cho người dân nhận thấy được vai trò của lễ hội đối với đời sống cộng đồng để bản thân người Cao Lan tự chủ động duy trì và phát huy các lễ hội của mình, làm cho người dân nhận thấy cần duy trì các sinh hoạt văn hoá truyền thống và đòi hỏi phải tổ chức các hoạt động đó trong lễ hội, đây là yếu tố quyết định tới sự tồn tại cũng như sự phát triển các lễ hội Đình làng trong giai đoạn hiện nay.  Nâng cao nhận thức của người Cao Lan về các quy định của pháp luật về tổ chức và quản lý lễ hội, đặc biệt là những người đứng ra tổ chức lễ hội. Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 78 Chính quyền các cấp cũng như các cán bộ văn hoá cần có các chương trình nói chuyện về pháp luật đối với lễ hội cho người dân hiểu và tuân theo. Đây là một giải pháp quan trọng để người dân không tham gia, tổ chức các hành vi bị nghiêm cấm tại lễ hội.  Tăng cường tổ chức kiểm tra giám sát việc tổ chức và quản lý lễ hội đình làng của người Cao Lan. Thông qua các hoạt động tham gia thị sát lễ hội, Uỷ ban Nhân dân cấp cơ sở có biện pháp phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật đối với việc tổ chức và quản lý lễ hội. Đây là một biện pháp quan trọng để hạn chế các vi phạm, các biểu hiện thiếu lành mạnh diễn ra trong lễ hội làm cho lễ hội mất đi tính chất truyền thống và trong sáng.  Gắn kết chặt chẽ hoạt động tổ chức lễ hội đình làng truyền thống với phong trào “ Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở cơ sở ” do Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam phát động là một biện pháp hữu hiệu để nâng cao đời sống văn hoá trong tổ chức và sinh hoạt của lễ hội.  Chú trọng đầu tư, nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh tế, đặc biệt là xoá đói giảm nghèo, nâng cao dịch vụ y tế, giáo dục cho đồng bào dân tộc Cao Lan. Đặc biệt chú trọng khuyến nông, đầu tư cho phát triển kinh tế, hỗ trợ việc làm cho người lao động của dân tộc Cao Lan để nâng cao đời sống vật chất của người dân. Đây là một tiền đề quan trọng để nâng cao đời sống vật chất và văn hoá tinh thần cho người dân, làm tiền đề cho việc nâng cao nhận thức đối với việc bảo tồn và duy trì văn hoá truyền thống của dân tộc đối với cộng đồng dân tộc Cao Lan. Hơn nữa đây cũng là điều kiện quan trọng để cho đồng bào dân tộc Cao Lan có thể tham gia lễ hội nhiều hơn, có chất lượng hơn. Như vậy để cho lễ hội đình làng truyền thống của dân tộc Cao Lan được duy trì và phát triển đòi hỏi phải có sự kết hợp quản lý Nhà nước với vai trò của cộng đồng. Đặc biệt chú trọng tới một số giải pháp quản lý Nhà nước mang tính cấp thiết trong giai đoạn hiện nay để tránh hiện tượng mai một lễ hội đình làng ở một số nơi trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang như đã nêu trên. Đồng thời khắc phục Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 79 hiện tượng một số lễ hội diễn ra một cách tự phát, không đúng mục tiêu và bị biến dạng quá nhiều so với truyền thống. Từ tính chất cũng như những thực tế của lễ hội Đình làng của người Cao Lan cho thấy hiện nay vấn đề quản lý Nhà nước cần tập trung sâu sắc vào việc ban hành các chính sách hỗ trợ của các cấp chính quyền là chủ yếu. Đây là nhu cầu cấp thiết nhất của các lễ hội, do còn thiếu điều kiện để tổ chức nên cái cần nhất của việc duy trì và phát triển lễ hội đình làng ở đây là Nhà nước quan tâm tạo điều kiện về mọi mặt để duy trì và phát triển nó. Do đó, có thể thấy vai trò của Nhà nước cụ thể là các cấp chính quyền địa phương đối với việc duy trì và phát triển các lễ hội đình làng của người Cao Lan chính là một chất xúc tác quan trọng để các lễ hội diễn ra thường xuyên và ngày càng phát triển, phát huy vai trò quan trọng đối với đời sống của đồng bào dân tộc Cao Lan nói riêng và của nhân dân các dân tộc nói chung. Không có chất xúc tác này, bản thân cộng đồng người Cao Lan không thể tự mình khôi phục, duy trì và phát triển được lễ hội đình làng của mình theo hướng bảo vệ và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc mình trong các lễ hội. Điều này cho thấy vai trò hết sức quan trọng của quản lý Nhà nước trong việc duy trì và phát triển lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan ở Tuyên Quang hiện nay. Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 80 KẾT LUẬN Lễ hội đình làng là một hoạt động sinh hoạt văn hoá truyền thống độc đáo của dân tộc Cao Lan, vừa có ý nghĩa to lớn đối với đồng bào dân tộc Cao Lan vừa có ý nghĩa to lớn đối với nhân dân các dân tộc anh em trong vùng. Cùng với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về bảo tồn và phát triển văn hoá truyền thống trong đó có lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số thì lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan ở Tuyên Quang càng có điều kiện được bảo tồn và phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng. Đây chính là một điều kiện thuận lợi để cho các lễ hội này phát huy được vai trò và ý nghĩa to lớn của mình đối với đời sống kinh tế - xã hội của nhân dân. Việc hỗ trợ từ phía Nhà nước để cho lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan được bảo tồn và phát triển cũng chính là một biện pháp để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hoá và nâng cao đời sống tinh thần cho người dân nói chung và đồng bào dân tộc Cao Lan nói riêng. Quản lý Nhà nước đối với lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan là một biện pháp quan trọng để các lễ hội này diễn ra có định hướng, có mục tiêu, đặc biệt là vừa giữ được các giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc Cao Lan vừa tiếp thu có chọn lọc các yếu tố hiện đại phù hợp với nhu cầu của người dân cũng như quá trình phát triển. Từ những thực trạng về tổ chức và quản lý lễ hội đình làng cho thấy việc quản lý Nhà nước đối với hoạt động này là nhu cầu khách quan của cộng đồng dân tộc Cao Lan nói riêng và cả xã hội nói chung. Do đó có thể nói các giải pháp quản lý Nhà nước được đưa ra của khoá luận là phù hợp với nhu cầu thực tế của quản lý Nhà nước hiện nay đối với việc giữ gìn và phát triển các lễ hội này. Vấn đề giữ gìn và phát triển các lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan tuy chỉ là một bộ phận nhỏ của việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc Cao Lan nói riêng và của các dân tộc thiểu số Tuyên Quang nói chung nhưng lại có ý nghĩa hết sức to lớn trong việc bảo tồn và phát huy văn Vương Minh Thống Khoá luận tốt nghiệp 2008 – Sinh viên Học viện Hành chính 81 hoá truyền thống của dân tộc Cao Lan cũng như văn hoá truyền thống của Tuyên Quang. Bởi lẽ, lễ hội đình làng được duy trì và phát triển đồng nghĩa với các giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc Cao Lan cũng được bảo tồn và phát huy vì lễ hội đình làng là nơi lưu giữ và biểu hiện hầu hết các giá trị văn hoá của dân tộc Cao Lan. Do đó, quản lý Nhà nước đối với lễ hội đình làng để duy trì và phát triển nó là một hoạt động hết sức quan trọng, mang ý nghĩa rộng lớn đối với việc bảo tồn và phát huy văn hoá truyền thống của các dân tộc thiểu số nói chung ở Tuyên Quang. Với phạm vi nghiên cứu là một khoá luận tốt nghiệp, chủ yếu tập trung áp dụng lý thuyết cho một thực tiễn quản lý cụ thể về văn hoá - lễ hội, cùng với nhiều hạn chế và một số khó khăn trong nghiên cứu nên tác giả chỉ mạnh dạn đưa ra một số giải pháp cơ bản nhất mang tính chất kiến nghị đối với việc tổ chức và quản lý lễ hội nhằm mục đích duy trì và phát triển các lễ hội đình làng của dân tộc Cao Lan trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng hiện nay ở Tuyên Quang. Hy vọng các giải pháp kiến nghị trên đây được các cấp các ngành có chức năng quản lý Nhà nước đối với việc duy trì và phát triển lễ hội đình làng của người Cao Lan ở Tuyên Quang lưu tâm và vận dụng cho hoạt động quản lý trên thực tiễn. Mặc dù đã cố gắng nghiên cứu vấn đề trên nhiều phương diện nhưng chắc chắn khoá luận không tránh khỏi các thiếu sót, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan. Vì vậy, tác giả mong nhận được các ý kiến đóng góp để vấn đề nghiên cứu được hoàn thiện hơn và có ích trong thực tế.