Một vài suy nghĩ về cơ chế điều hành lãi suất của NHNN trong giai đoạn thực hiện cơ chế lãi suất thị trường – lãi suất thoả thuận(56 TRANG)MỤC LỤC Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục bảng biểu
Lời mở đầu . 1
Chương 1: Những vấn đề chung về cơ chế lãi suất thị trường . 3
1.1. Khái niệm lãi suất . 3
1.2. Vai trò lãi suất trong nền kinh tế . 4
1.3. Cơ chế điều hành lãi suất của NHNN qua các thời kỳ 5
1.4. Sự cần thiết phải chuyển đổi lãi suất theo cơ chế thị trường . 8
1.4.1. Cải cách kinh tế theo hướng thị trường đòi cải cách lãi suất . 9
1.4.2. Cải cách khu vực ngân hàng theo định hướng thị trường đòi hỏi cải cách lãi suất . 12
1.4.3. Xu thế hội nhập quốc tế đòi hỏi cải cách mạnh mẽ lãi suất 14
1.5. Những điều kiện để thực hiện cơ chế lãi suất thị trường . 15
1.6. Những tác động tích cực của cơ chế lãi suất thị trường nên nền kinh tế nói chung 17
Chương 2: Thực trạng tác động của cơ chế lãi suất thị trường đối với nền kinh tế 20
2.1. Những thuận lợi và thách thức đối với Việt Nam khi thực hiện cơ chế lãi suất thị trường- lãi suất thoả thuận . 20
2.1.1. Những điều kiện thuận lợi khi thực hiện lãi suất thị trường 20
2.1.2. Những thách thức đặt ra khi thực hiện lãi suất thị trường 23
2.2. Những tác động của việc áp dụng cơ chế lãi suất thị trường - lãi suất cho vay thoả thuận đối với hoạt động của NHTM 31
2.2.1. Tác động đối với hoạt động huy động vốn . 32
2.2.2. Tác động đối với hoạt động cho vay . 35
2.2.3. Cơ chế lãi suất thị trường –lãi suất thoả thuận tạo sức ép buộc các NHTM nâng cao trình độ nghiệp vụ và giảm thiểu các chi phí hoạt động . 37
2.3.Cơ chế lãi suất thoả thuận và những tác động đối với hộ nông dân . 38
2.4. Những tác động đối với doanh nghiệp khi thực hiện cơ chế lãi suất thoả thuận 41
Chương 3: Một vài suy nghĩ và những kiến nghị nhằm thực hiện thành công cơ chế lãi suất thoả thuận . 43
3.1. Đối với NHNN . 43
3.1.1. Trước mắt cần có biện pháp làm hạ lãi suất thị trường 43
3.1.2. Xây dựng lãi suất chủ đạo của NHNN có tác động định hướng lãi suất thị trường . 44
3.2. Đối với hệ thống NHTM . 49
3.2.1. Tăng khối lượng vốn tự có của các NHTM . 49
3.2.2 Nâng cao chất lượng quản lý, khả năng thẩm định khách hàng 50
3.2.3. Tăng cường tính cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng . 50
3.2.4. Phát triển các chi nhánh ở vùng sâu, vùng xa . 51
3.2.5. Tích cực tham gia thị trường mở . 51
3.2.6. Xử lý tốt nợ quá hạn nợ xấu trong ngân hàng 51
3.3. Phát triển thị trường tài chính . 52
3.4. Nâng cao hiệu quả hoạt động của trung tâm CIC 52
3.5. Cải cách hoạt động của NHNNo và PTNT 52
Kết luận 54
Phụ lục . 55
Tài liệu tham khảo . 56
LỜI MỞ ĐẦU
Phát triển nền kinh tế ở mức cao và bền vững, xoá hẳn 2 từ đói nghèo trên đất nước là mục tiêu theo đuổi của tất cả các nước trên thế giới. Tuỳ theo mỗi thời kỳ, giai đoạn mà mỗi nước lựa chọn riêng cho mình một con đường đi đến đích thích hợp là sự phát triển kinh tế. Tuy nhiên trong giai đoạn hiện nay thì con đường đi chung mà tất cả các nước đều lựa chọn đó là con đường hội nhập nền kinh tế trong nước với nền kinh tế khu vực và thế giới mà chúng ta hay gọi là xu thế hội nhập.
Việt nam đang từng bước đi trên con đường chung đó, xong trước mắt còn rất nhiều gian nan thử thách bởi nền kinh tế Việt Nam còn rất nhiều bất cập chưa đáp ứng được điều kiện của hội nhập. Thấy được những khó khăn của mình thời gian qua Nhà Nước ta đã chỉ đạo thực hiện rất nhiều chính sách để đổi mới toàn diện nền kinh tế nhằm thúc đẩy quá trình hội nhập diễn ra nhanh chóng và an toàn. Nghành ngân hàng một nghành kinh tế chủ lực của nền kinh tế đã thực hiện tốt vai trò nhiệm vụ của mình trong thời kỳ đổi mới với việc thực hiện điều hành chính sách tiền tệ hiệu quả như ổn định giá trị tiền tệ, kiềm chế lạm phát của NHNN. Với hệ thống ngân hàng thương mại thì ngày càng hoàn thiện các nghiệp vụ của mình thực hiện tốt vai trò là trung gian tài chính trong nền kinh tế thời gian qua. Trong giai đoạn hiện nay giai đoạn mà xu thế hội nhập diễn ra nhanh chóng thì nghành ngân hàng có những đổi mới tích cực diễn ra mạnh mẽ hơn bao giờ hết thể hiện ở việc điều hành chính sách tiền tệ của NHNN với hàng loạt các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng của các công cụ chính sách tiền tệ. Một trong những chính sách đổi mới trong điều hành chính sách tiền tệ của NHNNđể góp phần tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế để quá trình hội nhập diễn ra nhanh là sự thay đổi trong điều hành lãi suất với việc bỏ cơ chế quản lý lãi suất bằng biện pháp hành chính sang cơ chế lãi suất thị trường. Đây được coi là một đổi mới có tính đột phá trong điều hành chính sách tiền tệ của NHNNgây chú ý của các thành phần kinh tế trong xã hội. Với mong muốn tìm hiểu về cơ chế lãi suất mới này Em chọn đề tài “Một vài suy nghĩ về cơ chế điều hành lãi suất của NHNN trong giai đoạn thực hiện cơ chế lãi suất thị trường – lãi suất thoả thuận” cho bài viết chuyên đề tốt nghiệp của mình.Nội dung bài viết của Em được chia làm 3 phần như sau:
Chương 1: Những vấn đề chung về cơ chế lãi suất trị trường.
Chương 2: Thực trạng tác động của cơ chế lãi suất thị trường đối với nền kinh tế.
Chương 3: Một vài suy nghĩ và những kiến nghị nhằm thực hiện thành công cơ chế lãi suất thoả thuận.
Với những kiến thức học hỏi được từ nhà trường, từ tìm hiểu và nghiên cứu sách báo, tạp chí, cùng vớinhững kiến thức hiểu biết về thực tế qua thời gian thực tập, đặc biệt là với mong muốn được tìm hiểu sâu hơn về cơ chế lãi suất thoả thuận và tác động của nó đối với nền kinh tế. Em mạnh dạn chọn đề tài này để viết bài chuyên đề tốt nghiệp của mình, tuy nhiên do kiến thức lý luận và kiến thức trên thực tế còn hạn chế bài viết của em không tránh khỏi những thiếu sót cần được các thầy cô và các bạn đóng góp ý kiến để em hoàn thiện kiến thức của mình về vấn đề này.
Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong khoa đã tạo điều kiện giúp đỡ em thực hiện viết chuyên đề, đặc biệt em xin cảm ơn giảng viên TS Tô Kim Ngọc đã có những hướng dẫn và gợi ý cho em trong quá trình viết chuyên đề. Em xin cảm ơn các Cô Chú làm việc tại Ngân hàng công thương chi nhánh tỉnh Hà Tây đã giúp đỡ em trong thời gian thực tập để em hoàn thành được bài viết của mình.
56 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2621 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Một vài suy nghĩ về cơ chế điều hành lãi suất của ngân hàng nông nghiệp trong giai đoạn thực hiện cơ chế lãi suất thị trường – Lãi suất thoả thuận, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ViÖt Nam. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh l¹i cho vay doanh nghiÖp Nhµ níc lµ chñ yÕu. §iÒu nµy g©y khã kh¨n trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh nh»m chuyÓn ho¹t ®éng cña hÖ thèng nµy sang kinh doanh trªn c¬ së th¬ng m¹i thùc sù, t¹o lËp mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng trong ho¹t ®éng lÜnh vùc ng©n hµng, ®ång thêi c¶n trë viÖc ph¸t huy t¸c dông cña quy luËt kinh tÕ thÞ trêng, v× vËy, tÝnh c¹nh tranh trong khu vùc ng©n hµng cßn thÊp.
Tõ khi ViÖt Nam thùc hiÖn c¶i c¸ch kinh tÕ, viÖc cho phÐp thµnh lËp c¸c NHTMCP, c¸c chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi, ng©n hµng liªn doanh ®· phÇn nµo lµm gi¶m bít tÝnh ®éc quyÒn cña c¸c NHTMQD. Tuy nhiªn t×nh h×nh thay ®æi kh«ng nhiÒu, bëi v× vèn cña c¸c NHTMCP cßn qu¸ nhá bÐ, dÞch vô ®¬n ®iÖu, m¹ng líi chi nh¸nh kh«ng nhiÒu, n¨ng lùc c¹nh tranh thÊp, c¸c chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi th× cã kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh ®Ó c¹nh tranh nhng l¹i bÞ khèng chÕ vÒ tiÒn §ång nh c¸c chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi chØ ®îc phÐp huy ®éng vèn b»ng ®ång ViÖt Nam kh«ng vît qu¸ 25% vèn ®îc cÊp, tõ c¸c c¸ nh©n ViÖt Nam vµ ph¸p nh©n ViÖt Nam.
B¶ng 2.2: ThÞ phÇn c¸c ng©n hµng ë ViÖt Nam ( sè liÖu cuèi n¨m 2000 )
sè lîng ®Þnh chÕ
Huy ®éng vèn (% c¶ hÖ th«ng)
TÝn dông (%c¶ hÖ thèng)
C¸c NHTMQD
6
73,0
71,2
C¸c NHTMCP
48
10,6
10,5
Chi nh¸nh NH níc ngoµi vµ NH liªn doanh
30
15,0
16,5
Quü tÝn dông nh©n d©n
948
1,4
1,8
Nguån: T¹p chÝ ng©n hµng sè 8 n¨m2002
Nh×n vµo sè liÖu b¶ng 4 cho thÊy vÞ trÝ cña NHTMQD trªn thÞ trêng lµ rÊt lín. tÝnh c¹nh tranh trong ho¹t ®éng ng©n hµng kh«ng cao mµ cßn ë møc gÇn nh ®éc quyÒn cña hÖ thèng NHTMQD.
Sù dÔ tæn th¬ng cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam.
C¸c NHTM ViÖt Nam cã møc vèn rÊt thÊp, nî qu¸ h¹n cao nhÊt lµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn. Sù dÔ tæn th¬ng cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam cã thÓ lµ th¸ch thøc lín khi hÖ thèng nµy chuyÓn sang mét c¬ chÕ thÞ trêng thùc sù, ®Æc biÖt khi tù do ho¸ l·i suÊt, th¶ næi tû gi¸, trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ. Trong hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam th× hÖ thèng NHTM cæ phÇn lµ khu vùc dÔ bÞ tæn th¬ng nhÊt. C¸c NHTMCP dêng nh ®îc thµnh lËp kh¸ dÔ dµng tõ nh÷ng n¨m 1993- 1996 vµ ph¸t triÓn víi tèc ®é kh¸ nhanh. Tõ 15 NHTMCP vµo n¨m 1990, n¨m 1997 ®· t¨ng lªn 53 NHTMCP. §Õn nay, mét sè ng©n hµng cæ phÇn kh«ng ®ñ vèn ®iÒu lÖ quy ®Þnh, qu¶n lÝ yÕu kÐm ®· bÞ ®ãng cña hoÆc s¸p nhËp vµ chØ cßn 43 ng©n hµng vµo n¨m 2002 ®Õn n¨m 2003 thùc hiÖn viÖc c¶i c¸ch l¹i hÖ thèng ng©n hµng th× NHTMCP chØ cßn l¹i 38 ng©n hµng ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶.
Nî qu¸ h¹n cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam cã chiÒu híng gia t¨ng kÓ tõ n¨m 1997. Qua sè liÖu cña IMF, WB c«ng bè th× nî qu¸ h¹n cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam dêng nh kh«ng cao so víi c¸c níc trªn thÕ giíi vµ còng dêng nh kh«ng ®¸ng lo ng¹i. Tuy nhiªn th× thùc tÕ lµ chÕ ®é ho¹ch to¸n kÕ to¸n, ph©n lo¹i tµi s¶n cña ViÖt Nam lµ kh«ng theo tiªu chuÈn quèc tÕ. Ngoµi ra, mét sè kho¶n nî khã ®ßi liªn quan ®Õn c¸c vô ¸n kh«ng ®îc ho¹ch to¸n vµo kho¶n môc nî khã ®ßi vµ thêng ®îc cho vµo kho¶n môc "chê xö lÝ", chÕ ®é b¸o c¸o còng lµm cho c¸c con sè nî qu¸ h¹n bÞ bãp mÐo ®i rÊt nhiÒu. NÕu theo ®óng chuÈn mùc quèc tÕ th× c¸c con sè nµy cã thÓ t¨ng lªn gÊp 3 lÇn.
d. Nh÷ng th¸ch thøc kh¸c
Bªn c¹nh nh÷ng th¸ch thøc mµ ta cã thÓ rÔ rµng nhËn thÊy nh ®· nªu ë trªn. ViÖc thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt thÞ trêng - l·i suÊt tho¶ thuËn ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay cßn gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc kh¸c nh: Kinh nghiÖm qu¶n lÝ, ®iÒu hµnh, gi¸m s¸t vµ t¸c ®éng vµo môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia theo c¬ chÕ thÞ trêng cßn rÊt míi. C¸c v¨n b¶n luËt, v¨n b¶n ph¸p quy vÒ ho¹t ®éng th¬ng m¹i, phi th¬ng m¹i trong c¬ chÕ thÞ trêng, c¸ch sö lÝ vi ph¹m cha rµnh rät, thiÕu ®ång bé thËm chÝ cßn chång chÐo.
Mét th¸ch thøc n÷a rÊt ®¸ng lo ng¹i vµ ®îc coi lµ th¸ch thøc tiÒn Èn ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam khi thùc hiÖn l·i suÊt thÞ trêng - l·i suÊt tho¶ thuËn ®ã lµ.ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp chóng ta ®· ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü vµ chuÈn bÞ gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), AFTA, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ chóng ta ph¶i më réng nÒn kinh tÕ tiÕp nhËn mäi kho¶n ®Çu t tõ bªn ngoµi, ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc kinh tÕ níc ngoµi t¹i ViÖt Nam víi c¸c tæ chøc ViÖt Nam lµ b×nh ®¼ng ®iÒu nµy kh«ng ngo¹i trõ ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng. Nãi c¸ch kh¸c khi ®ã sÏ cã sù b×nh ®¼ng gi÷a tæ chøc tÝn dông níc ngoµi vµ tæ chøc tÝn dông trong níc vÒ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ, tÝn dông trªn l·nh thæ ViÖt Nam. NÕu hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam kh«ng cã nh÷ng c¶i c¸ch nhanh vÒ c¬ cÊu, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ng©n hµng th× ng©n hµng ViÖt Nam sÏ gÆp khã kh¨n trong kinh doanh do kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh , qu¶n lÝ ®Ó c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng níc ngoµi vèn cã n¨ng lùc tµi chÝnh rÊt m¹nh vµ kh¶ n¨ng qu¶n lÝ tèt. Nh vËy, c¸c chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi sÏ rÔ rµng ®a ra mét møc l·i suÊt phï hîp víi yªu cÇu cña c¶ ngêi göi tiÒn vµ ngêi vay khi ®ã thÞ phÇn cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam sÏ gi¶m ®i ®¸ng kÓ. Trªn ®©y lµ mét vµi nh÷ng th¸ch thøc mµ ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam ®· vµ sÏ gÆp ph¶i khi thùc hiÖn l·i suÊt thÞ trêng - l·i suÊt tho¶ thuËn.
ViÖc chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ l·i suÊt mang tÝnh thÞ trêng h¬n ë ViÖt Nam hiÖn lµ rÊt cÇn thiÕt vµ lµ yªu cÇu cña c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ toµn diÖn theo ®Þnh híng thÞ trêng. Tuy nhiªn, phÝa tríc vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc nh: thÞ trêng tµi chÝnh l¹c hËu, n¨ng lùc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cßn h¹n chÕ, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cßn yÕu kÐm, thÞ trêng kÐm minh b¹ch vµ tÝnh c¹nh tranh thÊp. §Ó l·i suÊt thÞ trêng ®i vµo thùc tÕ ë ViÖt Nam ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña nã th× nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¶i cã nhiÒu cè g¾ng c¶i tiÕn míi nh»m thùc hiÖn mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng h¬n n÷a.
2.2. Nh÷ng t¸c ®éng cña viÖc ¸p dông c¬ chÕ l·i suÊt thÞ trêng - l·i suÊt cho vay tho¶ thuËn ®èi víi c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i trong thêi gian qua
Theo nghÞ ®Þnh sè 546 kÓ tõ ngµy 1/ 6/ 2002, c¸c tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn trong ho¹t ®éng tÝn dông th¬ng m¹i b»ng VN§ cña tæ chøc tÝn dông víi kh¸ch hµng. C¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i x¸c ®Þnh l·i suÊt cho vay b»ng VN§ trªn c¬ së cung cÇu vèn thÞ trêng vµ møc ®é tÝn nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng vay. NHNN kh«ng quy ®Þnh biªn ®é l·i suÊt cho vay nh l·i suÊt c¬ b¶n nhng vÉn tiÕp tôc c«ng bè l·i suÊt c¬ b¶n trªn c¬ së tham kh¶o møc l·i suÊt cho vay th¬ng m¹i ®èi víi kh¸ch hµng tèt nhÊt trong nhãm c¸c tæ chøc tÝn dông ®îc lùa chän ®Ó tham kh¶o vµ ®Þnh híng l·i suÊt thÞ trêng, ®ång thêi chñ ®éng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®Ó kiÓm so¸t biÕn ®éng cña l·i suÊt thÞ trêng, ®¶m b¶o ®îc yªu cÇu vµ môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú. Víi viÖc ¸p dông c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt tho¶ thuËn nªu trªn, NHNN ®· tiÕn thªm mét bíc dµi, thay ®æi c¨n b¶n viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt thèng nhÊt thÞ trêng tÝn dông th¬ng m¹i trªn ph¹m vi c¶ níc. Qua thêi gian ng¾n thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt trªn, qua ®¸nh gi¸ thùc tÕ thÞ trêng vµ qua ý kiÕn tõ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cho thÊy c¬ chÕ nµy mang l¹i nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vµ t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng trong thêi gian qua nh sau:
2.2.1.T¸c ®éng ®èi víi ho¹t ®éng huy ®éng vèn.
ViÖc ¸p dông c¬ chÕ l·i suÊt cho vay tho¶ thuËn ®· t¹o thuËn lîi cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã thªm ®iÒu kiÖn, c¬ h«Þ sö dông tèi u c«ng cô l·i suÊt ®Ó khai th¸c thªm c¸c nguån vèn nhµn rçi trong d©n vµ c¸c nguån vèn kh¸c cã thÓ thu hót ®îc. Tríc khi cha cã c¬ chÕ l·i suÊt cho vay tho¶ thuËn th× c¸c NHTM chØ cã thÓ huy ®éng tiÒn göi víi mét møc l·i suÊt tèi ®a nµo ®ã ®Ó ®¶m b¶o chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu vµo vµ ®Çu ra cÇn thiÕt. §iÒu ®ã h¹n chÕ rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng chñ ®éng, linh ho¹t huy ®éng vèn cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i nhÊt lµ trong bèi c¶nh ng©n hµng ph¶i chÞu søc Ðp c¹nh tranh cña c¸c kªnh huy ®éng kh¸c nh c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, c«ng ty tµi chÝnh, tiÕt kiÖm bu ®iÖn, c«ng ty chøng kho¸n. MÆt kh¸c, trong c¬ chÕ l·i suÊt tríc, l·i suÊt kh«ng ph¸t huy ®îc vai trß lµ c«ng cô kÝch thÝch lîi Ých vËt chÊt mµ NHTM thêng sö dông trong ho¹t ®éng huy ®éng vèn. HiÖn nay, trªn thùc tÕ c¸c NHTM ®· ®îc hoµn toµn tù do Ên ®Þnh l·i suÊt trong huy ®éng vèn còng nh trong cho vay miÔn lµ kh¸ch hµng chÊp nhËn vµ v× thÕ khèi lîng vèn mµ hÖ thèng ng©n hµng huy ®éng ®îc trong thêi gian qua ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ.
Thùc tÕ trong thêi gian qua khi ®· thùc hiÖn c¬ chÕ tù do l·i suÊt vµ trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ cã tèc ®é t¨ng trëng ®¹t møc kh¸ ®· lµm t¨ng nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §éng th¸i nµy ®· khiÕn cho c¸c NHTM ph¶i t¨ng huy ®éng vèn nh»m ®¸p øng vèn cho c¸c dù ¸n lín, võa ®Ó chuÈn bÞ lîng vèn gi¶i ng©n trong thêi gian tíi (6 th¸ng cuèi n¨m 2003). BiÖn ph¸p duy nhÊt mµ c¸c NHTM sö dông ®Ó t¨ng lîng vèn huy ®éng trong thêi gian qua lµ sö dông c«ng cô l·i suÊt ®Ó c¹nh tranh huy ®éng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng t¨ng l·i suÊt huy ®éng t¨ng cao g©y ra hiÖn tîng bÊt thêng trªn thÞ trêng l·i suÊt, cô thÓ :
L·i suÊt huy ®éng vèn néi tÖ - §ång ViÖt Nam kú h¹n 1 n¨m hiÖn nay cña c¸c NHTM phæ biÕn ë møc 8% ®Õn 8,4%/ n¨m, so víi møc l¹m ph¸t chØ cã 3% ®Õn 3,5%, lµm cho l·i suÊt thùc cña lîi tøc tiÒn göi ng©n hµng lªn tíi 4,5% ®Õn 5%. §©y lµ møc l·i suÊt thùc cao nhÊt trong gÇn 10 n¨m qua vµ qu¸ cao so víi møc kú väng trong ®iÒu hµnh vÜ m« lµ 2% ®Õn 3%/ n¨m. ViÖc t¨ng l·i suÊt huy ®éng ®· lµm t¨ng khèi lîng vèn huy ®éng trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003, tæng sè tiÒn göi cña kh¸ch hµng t¹i c¸c TCTD ®· ®¹t 321.280 tû ®ång, t¨ng 9,43% so víi cuèi n¨m 2002, nhng thÊp h¬n møc t¨ng trëng cña cïng kú n¨m 2002 lµ 9,6%. Trong sè 321.280 tû ®ång huy ®éng th× huy ®éng vèn b¨ng VN§ ®¹t 220.300 tû ®ång, t¨ng 14,94% vµ huy ®éng vèn b»ng ngo¹i tÖ ®¹t 100.980 tû ®ång, gi¶m 0.18% so víi cuèi n¨m 2002. Vèn huy ®éng b»ng VN§ t¨ng cao trong khi huy ®éng b»ng ngo¹i tÖ gi¶m lµ do l·i suÊt th¬ng m¹i b»ng VN§ ®· t¨ng gÊp 4 lÇn l·i suÊt huy ®éng th¬ng m¹i b»ng ngo¹i tÖ trong khi tû gi¸ USD/VND kh¸ æn ®Þnh. Nh vËy, nÕu nh c¸ch ®©y 3 n¨m c¸c NHTM c¹nh tranh víi nhau h¹ l·i suÊt cho vay vèn xuèng rÊt thÊp ®Ó thu hót kh¸ch hµng vay. Mét sè NHTM cã quy m« lín, cã u thÕ ®· h¹ l·i suÊt xuèng chØ cßn 0,60%/ th¸ng cã khi xuèng ®Õn 0,56%- 0,58%/ th¸ng so víi l·i suÊt c¬ b¶n lóc ®ã lµ 0,70%/ th¸ng ®Ó l«i kÐo kh¸ch hµng cã doanh sè xuÊt khÈu, kinh doanh æn ®Þnh. L·i suÊt cho vay cña c¸c NHTM nµy thËm chÝ thÊp h¬n l·i suÊt huy ®éng cña NHTM kh¸c. T×nh h×nh ®ã ®· g©y khã kh¨n vÒ tµi chÝnh cho c¸c NHTM nµy v× chªnh lÖch l·i suÊt qu¸ nhá bÐ, thu nhËp ng©n hµng v× thÕ rÊt thÊp. Song hiÖn nay diÔn biÕn cña thÞ trêng l¹i diÔn ra ngîc l¹i, c¸c NHTM c¹nh tranh víi nhau b»ng n©ng l·i suÊt huy ®éng. L·i suÊt huy ®éng vèn cña NHTM nµy ngang b»ng thËm chÝ cao h¬n l·i suÊt cho vay cña c¸c NHTM kh¸c, cao h¬n rÊt nhiÒu so víi l·i suÊt c¬ b¶n ( l·i suÊt cho vay b×nh qu©n lµ 0,8%/ th¸ng, l·i suÊt c¬ b¶n lµ 0,625%/ th¸ng). L·i suÊt huy ®éng vèn cao nhÊt cña mét sè tæ chøc tÝn dông c¸ biÖt lªn tíi 0,78% ®Õn 0,81%/ th¸ng. Trong khi l·i suÊt cho vay cña mét sè NHTM Nhµ níc ®èi víi kh¸ch hµng cã uy tÝn chØ cã 0,7%/ th¸ng. §©y lµ mét trong nh÷ng m©u thuÉn lµm cho t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c NHTM gi¶m sót do kho¶ng c¸ch l·i suÊt huy ®éng vµ l·i suÊt cho vay lµ qu¸ hÑp.
Thùc hiÖn l·i suÊt tho¶ thuËn - l·i suÊt thÞ trêng thêi gia qua ®· lµm cho thÞ trêng tiÒn tÖ cã nh÷ng ph¶n øng nhÊt ®Þnh, trong m«i trêng ®ã ho¹t ®éng cña c¸c NHTM còng cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ chó ý nhÊt lµ viÖc c¹nh tranh rÊt m¹nh mÏ cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i trong viÖc t¨ng l·i suÊt huy ®éng lµm cho thÞ trêng s«i næi h¬n, h¬n n÷a mét lîng lín vèn nhµn rçi trong d©n chóng ®· ®îc ®a vµo s¶n xuÊt kinh doanh th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng. Tuy nhiªn qua thêi gian thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt nµy còng mang ®Õn cho thÞ trêng nh÷ng rñi ro tiÒn n¨ng ®¸ng kÓ. ViÖc t¨ng l·i suÊt huy ®éng trong khi l·i suÊt cho vay kh«ng t¨ng trong thêi gian qua lµm cho kho¶ng c¸ch gi÷ b×nh qu©n l·i suÊt cho vay vµ b×nh qu©n l·i suÊt ®Çu vµo chØ cã 0.1% ®Õn 0,15%/ th¸ng. Do ®ã t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c NHTM ®· khã kh¨n l¹i khã kh¨n h¬n. §Æc biÖt cuéc c¹nh tranh t¨ng l·i suÊt huy ®éng cµng lµm cho c¸c NHTM cæ phÇn cã quy m« vèn nhá, m¹ng líi h¹n hÑp, vèn tù cã thÊp, vµ cã uy tÝn h¹n chÕ chÞu thiÖt thßi vµ nÕu t×nh tr¹ng nµy kÐo dµi th× rÊt cã thÓ khã tån t¹i.
MÆt kh¸c t¨ng l·i suÊt huy ®éng høa hÑn trong thêi gian tíi l·i suÊt cho vay cña NHTM còng sÏ ph¶i t¨ng lªn. §Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña m×nh, ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam ®· ph¶i ¸p dông biÖn ph¸p quy ®Þnh møc l·i suÊt sµn cho vay mµ kh«ng khèng chÕ l·i suÊt tèi ®a. Tõ ngµy 15/7/2003 t¹i hÖ thèng ng©n hµng c«ng th¬ng víi c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n cã møc l·i suÊt thÊp nhÊt lµ 0,75%/ th¸ng vµ ph¶i cao h¬n møc l·i suÊt cho vay tríc kia. §èi víi c¸c t nh©n c¸ thÓ l·i suÊt cho vay thÊp nhÊt lµ 0,9%/ th¸ng. VËy viÖc t¨ng l·i suÊt cho vay vÒ l©u dµi sÏ dÉn ®Õn t¨ng chi phÝ vèn vay cña c¸c doanh nghiÖp, ®iÒu nµy ®i tr¸i víi c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ mµ t¹i phiªn häp thêng kú ®Çu th¸ng 7 võa qua cña chÝnh phñ nh»m thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh vµ n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ gi¶m chi phÝ ®Çu vµo cña c¸c doanh nghiÖp.
2.2.2. T¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng cho vay
ViÖc ¸p dông c¬ chÕ l·i suÊt cho vay tho¶ thuËn ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c NHTM më réng m¹ng líi ®Ó huy ®éng, cho vay vèn víi møc l·i suÊt phï hîp víi quan hÖ cung cÇu vèn thÞ trêng. Ngêi s¶n xuÊt vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ ë khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n cã nhiÒu kh¶ n¨ng vµ c¬ héi vay vèn, ®Æc biÖt lµ víi ®Þa bµn n«ng th«n. C¸c ng©n hµng ®îc chñ ®éng quy ®Þnh møc l·i suÊt cho vay, phï hîp víi l·i suÊt huy ®éng trªn tõng ®Þa bµn cô thÓ vµ t¬ng øng víi nh÷ng mãn vay cã tû lÖ rñi ro cao hay thÊp, chÊm røt t×nh tr¹ng kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn víi l·i suÊt cao, ng©n hµng cã vèn cho vay nhng kh«ng thÓ cho vay v× "kÞch trÇn". C¸c kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn ng©n hµng chñ ®éng trong viÖc lùa chän l·i suÊt cho vay cña ng©n hµng bÊt kú, gi¶m thiÓu ®îc sù ®éc quyÒn trong vÊn ®Ò l·i suÊt. Thùc tÕ t×nh h×nh kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay nhu cÇu vèn cu¶ nÒn kinh tÕ kh¸ cao, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®· ®¸p øng ®îc phÇn nµo nhu cÇu ®ã. TÝnh ®Õn ngµy 30/6/3/2003 tæng d nî cho vay nÒn kinh tÕ cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i lµ 328.496 tû ®ång, t¨ng 15,03% so víi cuèi n¨m 2002, cao h¬n møc t¨ng trëng cïng kú n¨m 2002 lµ 13,8%. Trong ®ã d nî cho vay b»ng VN§ ®¹t 251.300 tû ®ång, t¨ng 11,39% vµ d nî cho vay b»ng USD ®¹t 77190 tû ®ång t¨ng 28,73%. Trong khi nhu cÇu vèn t¨ng vµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i l¹i ®îc quyÒn tù do x¸c ®Þnh l·i suÊt cho vay vËy mµ kh«ng cã t×nh tr¹ng c¸c ng©n hµng n©ng l·i suÊt cho vay qu¸ møc g©y biÕn ®éng nh l·i suÊt huy ®éng ®Ó Ðp c¸c kh¸ch hµng vay. ViÖc n©ng l·i suÊt cho vay lªn kh«ng ®¸ng kÓ chñ yÕu lµ do c¸c NHTM huy ®éng víi l·i suÊt cao chø kh«ng ph¶i do ng©n hµng Ðp gi¸. §iÒu nay cho thÊy hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam ®· gi¶m ®i t×nh tr¹ng ®éc quyÒn vµ c¹nh tranh t¬ng ®èi theo c¬ chÕ thÞ trêng.
Do lîng vèn huy ®éng h¹n chÕ ë hÇu hÕt c¸c NHTM hiÖn nay huy ®éng kh«ng ®ñ ®Ó cho vay cho nªn kh¸ch hµng vay cña c¸c NHTM chñ yÕu lµ kh¸ch hµng truyÒn thèng, cã quan hÖ l©u n¨m víi ng©n hµng. Cho nªn cã thÓ nãi viÖc thiÕu vèn huy ®éng ®ang g©y ra t×nh tr¹ng lùa chän kh¸ch hµng vay t¹i c¸c ng©n hµng. V× vËy, l·i suÊt cho vay víi c¸c kh¸ch hµng nµy thêng ë møc hîp lý bï ®¾p ®îc chi phÝ ®Çu vµo cña ng©n hµng. Kh«ng cã hiÖn tîng cho vay víi l·i suÊt qu¸ cao víi nh÷ng kh¸ch hµng míi, do lîng tÝn dông h¹n chÕ cho nªn l·i suÊt cho vay trong thêi gian qua cha cã nh÷ng biÕn ®éng ®ét biÕn lín. Ho¹t ®éng cho vay cña c¸c ng©n hµng t¨ng chñ yÕu do nhu cÇu vèn cña c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng t¨ng chøc kh«ng ph¶i do cã thªm kh¸ch hµng míi cã nhu cÇu vay víi l·i suÊt tho¶ thuËn cao.
HiÖn nay NHNN vÉn hµng th¸ng c«ng bè l·i suÊt c¬ b¶n, theo quy ®Þnh l·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt kh¸ch hµng tèt nhÊt cña 12 ng©n hµng th¬ng m¹i cã quy m« lín ®îc lùa chän vµ l·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt ®Þnh híng cho l·i suÊt thÞ trêng tiÒn tÖ. Song thùc tÕ cho thÊy mét m©u thuÉn lín lµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®ang cho vay víi l·i suÊt thÊp nhÊt lµ 0,68%- 0,7%/ th¸ng (b×nh qu©n lµ 8%/ th¸ng). Nhng l·i suÊt c¬ b¶n do NHNN c«ng bè trong c¸c th¸ng qua vÉn lµ 0,625%/ th¸ng nªn l·i suÊt c¬ b¶n kh«ng ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt cña nã. §ång thêi ®iÒu nµy ®· t¹o ra khã kh¨n cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i trong ho¹t ®éng cho vay do kh¸ch hµng dùa vµo møc l·i suÊt c¬ b¶n do NHNN c«ng bè ®ßi h¹ l·i suÊt cho vay xuèng, ®iÒu nµy lµ kh«ng thÓ v× l·i suÊt huy ®éng rÊt cao trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh s«i ®éng gi÷a c¸c NHTM hiÖn nay. Tuy nhiªn nÕu nh NHNN n©ng l·i suÊt c¬ b¶n lªn ®óng b¶n chÊt cña nã t¬ng øng 0,68%- 0,7%/ th¸ng th× kh«ng biÕt l·i suÊt cho vay cña c¸c NHTM ®èi víi nÒn kinh tÕ sÏ t¨ng nh thÕ nµo. §ã lµ mét m©u thuÉn trong thùc tÕ mµ buéc NHNN ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®iÒu hµnh phï hîp.
2.2.3. C¬ chÕ l·i suÊt thÞ trêng – l·i suÊt tho¶ thuËn t¹o søc Ðp buéc c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô vµ gi¶m thiÓu c¸c chi phÝ ho¹t ®éng
Bªn c¹nh nh÷ng yÕu tè tÝch cùc th× viÖc thùc hiÖn cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn, c¸c TCTD sÏ gÆp ph¶i c¸c vÊn ®Ò rñi ro ph¸t sinh tõ c¬ chÕ nµy vµ cÇn ph¶i cã c¸ch nh×n nhËn, gi¶i quyÕt ®óng. Câ lÏ nguy c¬ rñi ro lín nhÊt mµ ta dÔ nhËn thÊy lµ sÏ cã mét bé phËn kh¸ch hµng nhÊt ®Þnh nµo ®ã chÊp nhËn mét møc vay l·i suÊt tho¶ thuËn ë møc cao, thËm chÝ kh¸ cao so víi mÆt b»ng “b×nh thêng” ®Ó ®îc vay vèn ng©n hµng, cho dï cã nh÷ng yÕu tè rñi ro nhÊt ®Þnh. Vµ v× vËy nÕu kh«ng cã nh÷ng nhËn thøc ®óng, c¸c tæ chøc tÝn dông rÊt dÔ bÞ nh÷ng nguy c¬ rñi ro nghiªm träng khi ¸p dông c¬ chÕ nµy trong thùc tÕ mét c¸ch qu¸ ®¬n gi¶n. §Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro trªn c¸c ng©n hµng ph¶i kh«ng ngõng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé tÝn dông ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng giái. Bëi v× l·i thu ®îc tõ nh÷ng kho¶n cho vay l·i suÊt cao kh«ng bao giê bï ®¾p ®îc nh÷ng mÊt m¸t nÕu rñi ro s¶y ra. Ngoµi ra cha kÓ ®Õn mét t¸c ®éng kh¸c lµ víi nhu cÇu vay vèn rÊt lín ®Æc biÖt t¹i khu vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n trong khi nguån vèn vay vÉn cßn h¹n chÕ th× rÊt cã thÓ nh÷ng ngêi rñi ro cao, chÊp nhËn l·i suÊt vay vèn cao sÏ chiÕm mÊt “chç” ®îc vay vèn cña nh÷ng ngêi cã nhu cÇu vay vèn kh¸c, an toµn h¬n, Ýt rñi ro h¬n nhng chØ chÊp nhËn l·i suÊt cao võa ph¶i. Vµ nh vËy bµi to¸n cho ai vay gi÷a ngêi kh¸ch hµng cã rñi ro cao h¬n, chÊp nhËn l·i suÊt cao h¬n vµ kh¸ch hµng Ýt rñi ro h¬n víi l·i suÊt vay thÊp h¬n, kh«ng chØ phô thuéc vµo c¸ nh©n c¸n bé thÈm ®Þnh, c¸n bé tÝn dông mµ cßn c¶ vµo nhËn thøc vµ chiÕn lîc kinh doanh cña ng©n hµng. §©y thùc sù lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng, TCTD, ng©n hµng nªn ®Þnh híng thÕ nµo, chän nhãm kh¸ch hµng nµo, ®Æc biÖt trong bèi c¶nh nguån vèn cho vay vÉn cã h¹n, c¹nh tranh huy ®éng ®Ó cã nguån vèn cho vay rÊt khèc liÖt
XÐt riªng vÒ ho¹t ®éng tÝn dông trong thùc tÕ hiÖn nay cña c¸c NHTM th× l·i suÊt cho vay cao chñ yÕu lµ do l·i suÊt ®Çu vµo huy ®éng cao vµ do chi phÝ ho¹t ®éng, chi phÝ qu¶n lÝ cao, trong ®ã bao gåm c¶ c¸c chi phÝ ®iÒu chuyÓn vèn, chi phÝ thÈm ®Þnh, vËy ng©n hµng muèn t¨ng kh¨ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh trªn thÞ trêng ®Ó thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng vay th× gÝa c¶ vèn cña ng©n hµng ph¶i h¹ thÊp h¬n so víi ng©n hµng kh¸c hay nãi c¸ch kh¸c l·i suÊt cho vay ph¶i hîp lý. §Ó gi¶m l·i suÊt cho vay th× ph¶i gi¶m c¸c chi phÝ trong ®ã cã chi phÝ vèn huy ®éng th× l¹i do thÞ trêng quyÕt ®Þnh, trong giai ®o¹n c¹nh tranh l·i suÊt huy ®éng hiÖn nay viÖc gi¶m l·i suÊt huy ®éng lµ rÊt khã vËy ng©n hµng chØ cßn c¸ch gi¶m thiÓu c¸c chi phÝ kh¸c cã thÓ ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh. §iÒu nµy thóc ®Èy c¸c ng©n hµng kh«ng ngõng c¶i c¸ch hoµn thiÖn ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó cã vÞ trÝ trªn thÞ trêng.
2.3. C¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn vµ nh÷ng t¸c ®éng ®èi víi hé n«ng d©n ë khu vùc n«ng th«n.
Thùc tÕ cho thÊy kh«ng mét ho¹t ®éng cña ngµnh kinh tÕ nµo l¹i t¸c ®éng lªn mäi thµnh phÇn, mäi chñ thÓ cña nÒn kinh tÕ nh ho¹t ®éng cña ngµnh ng©n hµng, trong ®ã c«ng cô trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã trong tay ng©n hµng lµ l·i suÊt, vËy nªn viÖc thay ®æi c¬ chÕ l·i suÊt kh«ng chØ ¶nh hëng ®Õn chÝnh b¶n th©n ng©n hµng mµ cßn ¶nh hëng ®Õn nh÷ng ngêi n«ng d©n ë khu vùc n«ng th«n. MÆc dï thêi gian ¸p dông c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn cha l©u nhng nh÷ng tÝn hiÖu ph¶n håi trªn thÞ trêng ®· biÓu hiÖn rÊt râ nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ nh÷ng khã kh¨n. BiÓu hiÖn lµ viÖc t¨ng l·i suÊt trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn l·i suÊt tho¶ thuËn ®· lµm lo l¾ng b¨n kho¨n cho c¸c hé n«ng d©n nh÷ng ngêi lu«n cã nhu cÇu vèn lín tuy nhiªn l¹i chØ cã thÓ chÊp nhËn mét møc l·i suÊt phï hîp. Nh÷ng lo l¾ng ®ã lµ hoµn toµn cã c¬ së trong giai ®o¹n hiÖn nay, nhng xÐt vÒ l©u dµi th× chÝnh nh÷ng ngêi n«ng d©n ë khu vùc n«ng th«n lµ nhãm ®èi tîng ®Çu tiªn ®îc hëng lîi tõ c¬ chÕ cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn. §iÒu nµy cã thÓ lý gi¶i bëi c¸c lý do sau:
Khu vùc n«ng th«n lµ khu vùc ®îc phôc vô nhu cÇu tÝn dông ®a sè bëi ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n mét NHTM nhµ níc lín víi 1600 chi nh¸nh t¹i tÊt c¶ c¸c ®Þa bµn vµ thÞ phÇn huy ®éng vèn, thÞ phÇn cho vay chiÕm gÇn 30% thÞ phÇn, víi c¸c chÝnh s¸ch u tiªn l·i suÊt nh gi¶m 15% l·i suÊt cho vay víi vïng II vµ gi¶m 30% ®èi víi vïng III. Nh÷ng thÕ m¹nh vÒ tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch u tiªn cña NHNNovµ PTNN cho thÊy khu vùc vïng n«ng th«n kh«ng bÞ ¶nh hëng nhiÒu tõ viÖc biÕn ®éng l·i suÊt trong giai ®o¹n ®Çu.
Cho dï l·i suÊt ë mét sè ng©n hµng, TCTD cho vay ë khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n cã nhÝch cao h¬n tríc tõ 0,05% ®Õn 0,15%/ th¸ng nhng t¹i thêi ®iÓm hiÖn nay ®©y vÉn lµ møc l·i suÊt mµ ®¹i ®a sè hé n«ng d©n s¶n xuÊt kinh doanh chÊp nhËn ®îc. Møc l·i suÊt nµy trªn thùc tÕ vÉn cßn thÊp h¬n l·i suÊt cña mét sè NHCP n«ng th«n, cña c¸c quü tÝn dông nh©n d©n do c¸c tæ chøc nµy cã møc l·i suÊt trÇn tríc ®©y lµ 1,35%/ th¸ng. Møc l·i suÊt cho vay dï cã nhÝch t¨ng t¹i khi vùc n«ng th«n nhng vÉn cßn lµ møc l·i suÊt hîp lý so víi nh÷ng møc l·i suÊt trªn thÞ trêng chî ®en, l·i suÊt th«ng qua c¸c tæ chøc hôi, hä, cho vay nÆng l·i.
ViÖc thùc hiÖn c¬ chÕ cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, c¸c TCTD sÏ cã thªm nhiÒu ®éng c¬ trong viÖc tÝch cùc ®iÒu chuyÓn vèn tõ ®« thÞ hay c¸c n¬i thõa vèn vÒ nh÷ng khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ n¬i ®ang vµ sÏ cßn tiÕp tôc cã nhu cÇu lín vÒ vèn mµ ®Õn nay cha ®îc ®¸p øng, tho¶ m·n ®îc hÕt. Nh ®· nãi ë trªn c«ng cô nµy cho phÐp TCTD linh ho¹t h¬n trong viÖc sö dông l·i suÊt ®Ó t¨ng huy ®éng vèn, cã thªm nguån vèn míi phôc vô cho vay, ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng. Nhê ®ã mµ sè lîng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng, hé n«ng d©n cã nhu cÇu vµ ®îc vay vèn ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu dïng ®îc t¨ng lªn ®¸ng kÓ. ViÖc ®îc tho¶ m·n ®Çy ®ñ nhu cÇu vay vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh míi chÝnh lµ nguyÖn väng, mong muèn tríc hÕt cña ngêi d©n, kh¸ch hµng ë khu vùc nµy. TÊt nhiªn lµ ngêi vay vèn ë khu vùc nµo th× mong muèn l·i suÊt cµng thÊp cµng tèt. Nhng ®iÒu tríc tiªn hä cÇn lµ ph¶i dÏ dµng tiÕp cËn ®îc vèn vay, ®îc vay vèn víi møc l·i suÊt cã thÓ chÊp nhËn ®îc, nh vËy míi cã thÓ nãi cÇu tÝn dông thùc tÕ ®ù¬c kÝch cao h¬n trong c¬ chÕ l·i suÊt míi.
C¬ chÕ cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn ®· trùc tiÕp gãp phÇn t¹o ra mét m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh h¬n trong lÜnh vùc tÝn dông ng©n hµng th«ng qua viÖc võa t¹o ra mét c¬ héi kinh doanh míi, võa t¹o ra mét søc Ðp c¹nh tranh míi cho c¸c TCTD, gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng mét c¸ch lµnh m¹nh cña toµn khu vùc tµi chÝnh nãi chung vµ còng nh cña toµn hÖ thèng ng©n hµng nãi riªng. Khã cã mét tæ chøc tÝn dông nµo cã thÓ cã m·i vÞ thÕ ®éc quyÒn vÒ thÞ thÞ trêng, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n khi mµ c¬ chÕ cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn kh«ng chØ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c TCTD, ng©n hµng ®ang ho¹t ®éng ë khu vùc n«ng th«n chuyÓn vèn vÒ mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn, khuyÕn khÝch thªm c¸c TCTD, ng©n hµng tiÕp cËn víi thÞ trêng nµy. Cã thÓ nãi mÆt b»ng l·i suÊt cho vay trung b×nh ë khu vùc n«ng th«n hiÖn nay cña tÊt c¶ c¸c TCTD quèc doanh, cæ phÇn, TCTD hîp t¸c, quü tÝn dông nh©n d©n t¨ng kh«ng nhiÒu v× cã mét sè t¨ng l·i suÊt cho vay, nhng mét sè kh¸c l¹i gi¶m l·i suÊt 1,3%-1,35% nh theo trÇn l·i suÊt cò th× míi gi÷ ®îc kh¸ch hµng. §ã chÝnh lµ kÕt qu¶ tÝch cùc mµ c¸c nhµ qu¶n lý mong muèn ®¹t ®îc th«ng qua viÖc thóc ®Èy t¨ng cêng chuyÓn vèn vÒ khu vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n. Nh vËy kh¶ n¨ng cung cÊp vèn cña c¸c TCTD chÝnh thøc ®· ®îc t¨ng lªn ®¸ng kÓ, kh«ng chØ më réng phôc vô c¸c ®èi tîng bµ con n«ng d©n mµ gãp phÇn ®Èy lïi cho vay theo kiÓu “chî ®en”, ®Èy lïi c¸c tæ chøc cho vay bÊt hîp ph¸p.
C¬ chÕ cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn ®· gãp phÇn t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh h¬n vµ b×nh ®¼ng h¬n trong chÝnh b¶n th©n kh¸ch hµng vay vèn víi nhau. Víi l·i suÊt kh«ng bÞ khèng chÕ nh tríc th× trªn thùc tÕ nhiÒu lóc, nhiÒu n¬i vÒ b¶n chÊt lµ vÉn cßn cã phÇn nµo mét sù bao cÊp b¶o trî nµo ®ã vÒ l·i suÊt. Víi nh÷ng ngêi vay ®îc vèn víi l·i suÊt phÇn nµo cßn cã tÝnh b¶o trî, t¬ng ®èi “cµo b»ng” nµy th× cã thÓ coi hä ®îc lîi thÕ hai lÇn, kh«ng chØ ®îc vay vèn trong khi nhiÒu ngêi kh¸c kh«ng vay ®îc vµ ngoµi ra l¹i cßn ®îc vay cã thÓ víi l·i suÊt thÊp h¬n cung cÇu thÞ trêng. Còng chÝnh v× cã thÓ cã nh÷ng h¹n chÕ ®ã mµ cßn cã kh«ng Ýt nh÷ng hiÖn tîng tiªu cùc ®· ph¸t sinh liªn quan ®Õn vay vèn. H¹n chÕ ®îc nh÷ng tiªu cùc kh«ng ®¸ng cã ®ã lµ gãp phÇn t¹o ra m«i trêng kinh doanh lµnh m¹nh h¬n cho kh¸ch hµng vay vèn, cho c¸c doanh nghiÖp vµ hé n«ng d©n nãi chung.
2.4. Nh÷ng t¸c ®éng ®èi víi doanh nghiÖp khi thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn
Mét thùc tÕ vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay lµ khèi lîng vèn qu¸ nhá bÐ, nguån vèn ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu lµ dùa vµo vèn vay cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu tån t¹i díi h×nh thøc doanh nghiÖp nhµ níc hoÆc t nh©n, sè lîng c¸c c«ng ty cæ phÇn còng lín nhng do thÞ trêng chøng kho¸n cha ph¸t triÓn nªn viÖc huy ®éng vèn tõ thÞ trêng nµy còng rÊt thÊp mµ chñ yÕu nhu cÇu vèn dùa vµo vèn vay cña c¸c ng©n hµng. ChÝnh v× cã mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c NHTM nªn chÝnh s¸ch l·i suÊt cña c¸c ng©n hµng lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cu¶ c¸c doanh nghiÖp v× l·i suÊt ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ lîi nhuËn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vµ ¶nh hëng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t. Thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt míi - c¬ chÕ cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn cã nh÷ng ¶nh hëng tÝch cùc vµ tiªu cùc ®Õn c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay nh sau:
Tríc hÕt c¬ chÕ l·i suÊt míi nµy gióp c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã biÖn ph¸p t¨ng ®îc lîng vèn huy ®éng vµ v× thÕ ®¸p øng ®îc ®Çy ®ñ h¬n nhu cÇu tÝn dông cña c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn c¸c doanh nghiÖp ®ang rÊt cÇn sù hç trî vÒ vèn ®Ó ®Èy m¹nh s¶n xuÊt nh hiÖn nay. Nhu cÇu vèn ®îc ®¸p øng ®Çy ®ñ, doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn c¸c ph¬ng ¸n dù ¸n kinh doanh cña m×nh, cã thÓ c¶i tiÕn kinh doanh n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng ®iÒu nµy lµ rÊt cÇn thiÕt trong giai ®o¹n héi nhËp hiÖn nay.
Cã thÓ nãi thùc hiÖn c¬ chÕ cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn t¹o m«i trêng b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp vay vèn vµ khuyÕn khÝch doanh nghiÖp kh«ng ngõng cã nh÷ng ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh tèt. Mét doanh nghiÖp cã dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh tèt mang l¹i lîi nhuËn cao khi cÇn vèn hä sÏ s½n sµng chÊp nhËn møc l·i suÊt cao h¬n mÆt b»ng mét Ýt ®Ó ®îc vay vèn s¶n xuÊt kinh doanh, nh vËy râ rµng lµ cïng mét møc rñi ro nh nhau doanh nghiÖp nµo chÊp nhËn ®îc møc l·i suÊt cao h¬n sÏ ®îc vay ng©n hµng. Kh¸ch hµng chÊp nhËn møc l·i suÊt thÊp h¬n sÏ kh«ng ®îc ®¸p øng vèn.
Tuy nhiªn, bªn c¹nh ®ã c¬ chÕ l·i suÊt cho vay tho¶ thuËn còng mang ®Õn nh÷ng khã kh¨n cho doanh nghiÖp mµ ®iÓn h×nh lµ khi ng©n hµng t¨ng l·i suÊt huy ®éng th× ®¬ng nhiªn l·i suÊt cho vay còng sÏ t¨ng. Víi nh÷ng doanh nghiÖp phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo vèn ng©n hµng th× sÏ rÊt bÊt lîi bëi khi l·i suÊt cho vay t¨ng sÏ lµm t¨ng chi phÝ vèn cu¶ c¸c doanh nghiÖp vµ ®iÒu nµy lµm cho lîi nhuËn cña doanh nghiÖp gi¶m ®i. Trong ®iÒu kiÖn thùc tÕ c¹nh tranh gay g¾t hiÖn nay nÕu doanh nghiÖp kh«ng cã vèn kinh doanh vµ kinh doanh kh«ng hiÖu qu¶ th× sÏ bÞ ®µo th¶i khái thÞ trêng, søc Ðp c¹nh tranh buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn vay vèn víi l·i suÊt cao ®Ó duy tr× ho¹t ®éng kinh doanh nhng thùc tÕ th× lîi nhuËn sau cïng rÊt nhá do cã qu¸ nhiÒu chi phÝ trong ®ã cã c¶ do chi phÝ vèn cao. §ã lµ nguyªn nh©n chung lµm cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay ph¸t triÓn chËm.
Ch¬ng 3
Mét vµi suy nghÜ vµ nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m thùc hiÖn thµnh c«ng c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn
C¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn t¸c ®éng ®Õn mäi thµnh phÇn mäi chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ v× vËy ®Ó h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng sÊu cña c¬ chÕ nµy vµ ph¸t huy nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc th× ®ßi hái c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®æi míi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¬ chÕ l·i suÊt nµy ph¸t huy tèi ®a t¸c dông cña nã trong nÒn kinh tª. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nay th× cÇn ph¶i cã sù ®i ®Çu cña hai chñ thÓ chÝnh ®ã lµ NHNN vµ c¸c NHTM.
3.1. §èi víi ng©n hµng Nhµ Níc.
NHNN lµ ngêi cã tr¸ch nhiÖm ho¹ch ®Þnh vµ theo dâi t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®èi víi nÒn kinh tÕ . NHNN ph¶i sö dông c¸c c«ng cô trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp trong tay ®Ó t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn thÞ trêng nh»m ®Þnh híng thÞ trêng ph¸t triÓn theo môc ®Ých ®Ò ra. C¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn mÆc dï do thÞ trêng quyÕt NHNN kh«ng ®îc khèng chÕ b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh tuy nhiªn víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña m×nh NHNN còng ph¶i cã nh÷ng t¸c ®éng gi¸n tiÕp nh»m ®Þnh híng cho l·i suÊt t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn thÞ trêng.
3.1.1. Tríc m¾t cÇn cã biÖn ph¸p lµm h¹ l·i suÊt thÞ trêng
Nh ®· ph©n tÝch ë trªn viÖc bá c¸c quy ®Þnh vÒ l·i suÊt cho vay cã thÓ g©y biÕn ®éng l·i suÊt ë giai ®o¹n ®Çu ¸p dông c¬ chÕ cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn, thùc tÕ thÞ trêng 6 th¸ng ®Çu n¨m c¸c NHTM c¹nh tranh nhau n©ng l·i suÊt huy ®éng lµm cho l·i suÊt cho vay t¨ng ®· lµm lo l¾ng ®Õn c¸c hé n«ng d©n, ¶nh hëng ®Õn chÝnh lîi nhuËn cña c¸c ng©n hµng, ®ång thêi lµm t¨ng chi phÝ vèn vay cña c¸c doanh nghiÖp. Tríc thùc tÕ ®ã th× nhiÖm vô träng t©m tríc m¾t cña NHNN lµ t×m c¸ch t¸c ®éng lµm gi¶m l·i suÊt xuèng ®Ó æn ®Þnh thÞ trêng. Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m tríc t×nh tr¹ng thiÕu vèn cho nÒn kinh tÕ, NHNN ®· ph¶i cung øng mét lîng tiÒn kh¸ lín lªn tíi kho¶ng 9000 tû ®ång qua c¸c kªnh nghiÖp vô thÞ trêng më, t¸i cÊp vèn, hç trî kÞp thêi c¸c NHTM ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n chi tr¶ cho kh¸ch hµng. BiÖn ph¸p nµy còng ®· cã t¸c ®éng gióp æn ®Þnh h¬n thÞ trêng tiÒn tÖ vµ gãp phÇn h¹n chÕ bít ¸p lùc t¨ng l·i suÊt huy ®éng. Tuy nhiªn trong 6 th¸ng cuèi n¨m, nh»m gi¶m nhiÖt cho thÞ trêng l·i suÊt NHNNcÇn tiÕp tôc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo híng n©ng cao vai trß ®iÒu tiÕt, kiÓm so¸t tiÒn tÖ, ®¶m b¶o æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ më réng tÝn dông ë møc hîp lý. NHNN ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch cung øng tiÒn linh ho¹t nh»m ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu ph¬ng tiÖn thanh to¸n cho nÒn kinh tÕ, ph©n bæ h¹n ng¹ch chiÕt khÊu cho NHTM, t¹o nguån vèn ng¾n h¹n, æn ®Þnh cho c¸c ng©n hµng vµ gióp h¹ mÆt b»ng l·i suÊt huy ®éng. Th«ng qua c¸c c«ng cô tiÒn tÖ gi¸n tiÕp, viÖc ®iÒu hµnh l·i suÊt sÏ ®îc tiÕn hµnh theo híng gi¶m mÆt b»ng l·i suÊt VN§, më réng tÝn dông hiÖu qu¶, thùc hiÖn chÝnh s¸ch kÝch cÇu ®Çu t vµ tiªu dïng, t¨ng trëng kinh tÕ ë møc cao vµ bÒn v÷ng. NHNN ph¶i chØ ®¹o c¸c tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p vÒ huy ®éng, cho vay cã hiÖu qu¶, trong ®ã chó träng tíi viÖc më réng m¹ng líi, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn vµ gia t¨ng huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n. NHNN chñ ®éng kiÓm so¸t tèc ®é t¨ng tÝn dông phï hîp víi tèc ®é gia t¨ng huy ®éng vèn, c©n ®èi nguån vèn ®Çu t theo híng u tiªn thÝch ®¸ng cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp.
3.1.2. X©y dùng l·i suÊt chñ ®¹o cña NHNN cã t¸c ®éng ®Þnh híng l·i suÊt thÞ trêng.
H¬n 10 n¨m qua, cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ vµ ®æi míi hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam, c¬ chÕ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN ®· kh«ng ngõng ®æi míi, gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc æn ®Þnh tiÒn tÖ, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ vµ æn ®Þnh hÖ thèng ng©n hµng. Trªn thùc tÕ, cïng víi viÖc ®æi míi ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ viÖc ®iÒu hµnh l·i suÊt cña NHNN ®· kh«ng ngõng hoµn thiÖn theo híng tù do ho¸, phï hîp víi xu thÕ thÞ trêng tiÒn tÖ, kh¶ n¨ng kiÓm so¸t tiÒn tÖ cña NHNN vµ møc ®é héi nhËp cña kinh tÕ ViÖt Nam vµo thÞ trêng tµi chÝnh khu vùc vµ thÕ giíi.
Tuy nhiªn nh×n nhËn mét c¸ch kh¸ch qua cã thÓ thÊy r»ng ®iÒu hµnh l·i suÊt cña NHNN ®· béc lé mét sè bÊt cËp cÇn ®îc kh¾c phôc nh mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i l·i suÊt cña NHNN nh l·i suÊt chiÕt khÊu, l·i suÊt t¸i cÊp vèn, l·i suÊt nghiÖp vô thÞ trêng më cha thùc sù chÆt chÏ, quan hÖ t¸c ®éng hiÖu øng cña c¸c lo¹i l·i suÊt nµy nªn l·i suÊt thÞ trêng cßn h¹n chÕ. Cô thÓ nh trong thêi gian qua l·i suÊt thÞ trêng biÕn ®éng rÊt lín theo nhu cÇu thÞ trêng mµ kh«ng bÞ ¶nh hëng h¹n chÕ cña lo¹i l·i suÊt nµo kh¸c ngay c¶ l·i suÊt c¬ b¶n còng cã kho¶ng c¸ch rÊt xa víi l·i suÊt thÞ trêng. §©y lµ nh÷ng h¹n chÕ khã kh¨n kh«ng thÓ tr¸nh khái cña ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nãi chung hay ®iÒu hµnh l·i suÊt nãi riªng cña NHNN trong ®iÒu kiÖn thÞ trêng tiÒn tÖ kÐm ph¸t triÓn. ViÖc theo dâi l¾m b¾t c¸c th«ng tin t×nh h×nh vÒ thÞ trêng cña NHNN cßn h¹n chÕ, mét sè khã kh¨n trong c«ng t¸c thèng kª, t¹o lËp c¬ së d÷ liÖu cho dù b¸o tiÒn tÖ vµ viÖc cha chÊm døt hoµn toµn mét sè ho¹t ®éng cho vay theo chØ ®Þnh cã ¶nh hëng nhÊt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ ®iÒu tiÕt tiÒn tÖ cña c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Trong khi ®ã, hÖ thèng ng©n hµng ®ang trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch nªn kh¶ n¨ng tham gia c¸c ho¹t ®éng cña thÞ trêng còng cã h¹n. B¶n th©n mét sè TCTD cha qu¶n lý vèn kh¶ dông linh ho¹t vµ hiÖu qu¶, nªn viÖc quan t©m tham gia c¸c ho¹t ®éng thÞ trêng ®Ó nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi cã thÓ sinh lêi cßn h¹n chÕ. §ã chÝnh lµ nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu cña bÊt cËp trªn.
Tríc thùc tr¹ng trªn, yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi NHNN lµ ph¶i tiÕp tôc cã gi¶i ph¸p ®æi míi m¹nh mÏ vÒ c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt. §Ó kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp hiÖn nay trong ®iÒu hµnh l·i suÊt, vÊn ®Ò quan träng lµ NHNN cÇn tËp trung nghiªn cøu x¾p xÕp c¸c lo¹i l·i suÊt cña NHNN ®Ó ®¶m b¶o mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c lo¹i l·i suÊt cña NHNN víi nhau vµ víi l·i suÊt thÞ trêng, nghiªn cøu lùa chän l·i suÊt ®Þnh híng cña NHNN cho phï hîp.
Qua tham kh¶o kinh nghiÖm cña NHT¦ c¸c níc cho thÊy, tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng tµi chÝnh – tiÒn tÖ vµ ®Þnh híng ®iÒu hµnh. NHT¦ c¸c níc kh¸c nhau lùa chän c¸c lo¹i l·i suÊt kh¸c nhau ®Ó ®Þnh híng, ®iÒu tiÕt l·i suÊt thÞ trêng tiÒn tÖ theo môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Vµ víi mçi c¸ch lùa chän l·i suÊt ®Þnh híng kh¸c nhau, NHT¦ c¸c níc ®Òu x©y dùng c¸c c¬ chÕ quy chÕ liªn quan rÊt cô thÓ, râ rµng ®Ó c¸c lo¹i l·i suÊt nµy ph¸t huy t¸c dông. Ch¼ng h¹n, côc dù tr÷ liªn bang Mü kÕt hîp sö dông l·i suÊt chiÕt khÊu lµ l·i suÊt sµn vµ l·i suÊt liªn ng©n hµng ®Ó ®Þnh híng l·i suÊt thÞ trêng. Trong khi ®ã, ng©n hµng trung ¬ng Ch©u ¢u sö dông l·i suÊt tiÒn göi qua ®ªm cña TCTD t¹i ng©n hµng trung ¬ng Ch©u ¢u lµm l·i suÊt sµn cho thÞ trêng vµ l·i suÊt cho vay qua ®ªm lµm l·i suÊt trÇn cho thÞ trêng. L·i suÊt t¸i cÊp vèn chÝnh víi thêi h¹n giao dÞch lµ 2 tuÇn sÏ l»m ë gi÷a kho¶ng hai l·i suÊt nµy. Víi c¸ch thøc ®iÒu hµnh nh trªn, vµ víi ®iÒu kiÖn thÞ trêng tiÒn tÖ ë c¸c níc nµy ®· ph¸t triÓn, NHT¦ c¸c níc nªu trªn ®· kiÓm so¸t, ®iÒu tiÕt linh ho¹t l·i suÊt thÞ trêng, ®¶m b¶o mèi quan hÖ t¬ng ®èi chÆt chÏ gi÷a c¸c l·i suÊt ®Þnh híng cña NHT¦ vµ l·i suÊt thÞ trêng.
§èi víi trêng hîp cña c¸c níc Ch©u ¸ nh NHT¦ Malaixia, do nghiÖp vô thÞ trêng më cha thùc sù ph¸t huy t¸c dông lµ c«ng cô chñ yÕu trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, NHT¦ Malaixia thùc hiÖn ®iÒu tiÕt tiÒn tÖ th«ng qua viÖc can thiÖp trùc tiÕp trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng. Theo ®ã NHT¦ sö dông l·i suÊt can thiÖp víi kú h¹n 3 th¸ng trong c¸c phiªn ®Êu thÇu c¸c kho¶n cho vay, ®i vay liªn ng©n hµng lµm l·i suÊt ®Þnh híng thÞ trêng.
Trë l¹i víi thùc tr¹ng thÞ trêng tiÒn tÖ vµ hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam hiÖn nay, viÖc t¨ng ¶nh hëng, ®Þnh híng cña l·i suÊt chñ ®¹o cña NHNN ®èi víi l·i suÊt thÞ trêng cã thÓ ®îc thùc hiÖn theo m« h×nh sau:
NHNN thùc hiÖn t¸i cÊp vèn cho c¸c TCTD theo h×nh thøc chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu, cho vay ®¶m b¶o b»ng thÕ chÊp hå s¬ tÝn dông hoÆc cÇm cè th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c vµ cho vay qua cöa sæ chiÕt khÊu ®Æc biÖt. C¸c h×nh thøc nµy cã thêi h¹n cho vay rÊt ng¾n, cã thÓ cho vay trong vµi 3 ngµy thËm chÝ cho vay qua ®ªm ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt kh¶ n¨ng thanh to¸n sau khi c¸c tæ chøc tÝn dông ®· vay mîn lÉn nhau trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng. L·i suÊt c¸c h×nh thøc t¸i cÊp vèn nµy cña NHNN thêng cao h¬n c¸c møc l·i suÊt kh¸c ®Ó nh»m thùc hiÖn ®iÒu tiÕt vµ chØ ®¹o mÆt b»ng l·i suÊt trªn thÞ trêng còng nh thùc hiÖn vai trß NHNN lµ ngêi cho vay cuèi cïng. L·i suÊt nµy quy ®Þnh tõng thêi kú tuú theo môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, nãi chung cã chó ý ®Õn cung cÇu vèn néi ®Þa vµ quèc tÕ, ®Æc biÖt chó ý ®Õn l·i suÊt thÞ trêng vèn vµ tû gi¸ ngo¹i tÖ. C¸c tæ chøc tÝn dông cã thÓ tù do vµ kh«ng h¹n chÕ sè lîng tiÒn göi t¹i NHNN. Nhng ®Ó h¹n chÕ hoÆc khuyÕn khÝch, th× NHNN quy ®Þnh møc l·i suÊt tiÒn göi cao hay thÊp, thËm chÝ cã lóc l·i suÊt nµy b»ng kh«ng. Møc l·i suÊt tiÒn göi lu«n cã kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh víi l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu vµ cho vay qua ®ªm nãi trªn. §èi víi hai lo¹i l·i suÊt nµy, NHNN sÏ t¹o ra mét kho¶ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh cã tÝnh chÊt khung l·i suÊt cho thÞ trêng tiÒn tÖ.
L·i suÊt thÞ trêng më lµ l·i suÊt ®Êu thÇu c¸c lo¹i tÝn phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n. NHNN tham gia tæ chøc nghiÖp vô thÞ trêng më vµ chi phèi møc l·i suÊt ®Êu thÇu. L·i suÊt nµy thêng cã quan hÖ víi hai lo¹i l·i suÊt trªn nh sau:
l·i suÊt tiÒn göi cña tæ chøc tÝn dông t¹i NHNN < l·i suÊt thÞ trêng më < L·i suÊt t¸i cÊp vèn cña NHNN.
L·i suÊt thÞ trêng liªn ng©n hµng lµ l·i suÊt mµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i thùc hiªn vay mîn lÉn nhau trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng trong trêng hîp c¸c ng©n hµng thiÕu vèn t¹m thêi mµ cha ®Õn phiªn giao dÞch thÞ trêng më. V× vËy l·i suÊt thÞ trêng liªn ng©n hµng lu«n giao ®éng xung quanh l·i suÊt thÞ trêng më vµ bÞ phô phô thuéc vµo l·i suÊt t¸i cÊp vèn cña NHNN, tøc lµ phô thuéc vµo l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu hoÆc l·i suÊt cho vay qua ®ªm. L·i suÊt thÞ trêng liªn ng©n hµng cã vai trß chi phèi l·i suÊt huy ®éng vèn vµ l·i suÊt cho vay cña c¸c TCTD ®èi víi nÒn kinh tÕ theo híng: l·i suÊt tiÒn göi t¹i NHNN < l·i suÊt huy ®éng < l·i suÊt thÞ trêng liªn ng©n hµng < l·i suÊt cho vay < l·i suÊt chiÕt khÊu t¹i NHNN.
Nh vËy c¬ chÕ ®iÒu hµnh hÖ thèng l·i suÊt chØ ®¹o nµy lµ sù t¸c ®éng gi¸n tiÕp cña l·i suÊt t¸i cÊp vèn cña NHNN ®Õn l·i suÊt tÝn dông cña c¸c TCTD ®èi víi nÒn kinh tÕ th«ng qua l·i suÊt trung gian cña nghiÖp vô thÞ trêng më vµ thÞ trêng liªn ng©n hµng. Khi ®ã NHNN thùc sù ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ ®Ó t¸c ®éng vµ ®iÒu hµnh l·i suÊt thÞ trêng thay thÕ c¸c biÖn ph¸p mang tÝnh can thiÖp hµnh chÝnh. L·i suÊt cho vay t¸i cÊp vèn cña NHNN vµ l·i suÊt tiÒn göi t¹i NHNN lµ hai møc l·i suÊt mµ NHNN cã thÓ chñ ®éng ®a ra phï hîp víi môc tiªu cña m×nh nhng l¹i cã t¸c ®éng ®Þnh híng cho l·i suÊt thÞ trêng tiÒn tÖ vµ nh vËy th× sÏ kh«ng g©y ra nh÷ng biÕn ®éng lín vÒ l·i suÊt cã ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn thÞ trêng, nÕu cã nh÷ng biÕn ®éng th× NHNN còng cã ®ñ kh¶ n¨ng ®èi phã vµ ®iÒu chØnh.
Nh vËy ®Ó thùc hiÖn ®îc m« h×nh trªn th× NHNN cÇn cã nh÷ng c¬ së v÷ng ch¾c t¹o tiÒn ®Ò thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ nh – CÇn nhanh chãng hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a thÞ trêng liªn ng©n hµng b»ng viÖc hoµn thiÖn h¬n n÷a c¸c v¨n b¶n ph¸p quy liªn quan, thóc ®Èy t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c NHTM tham gia ®Çy ®ñ vµo thÞ trêng, x©y dùng thÞ trêng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng ph¸t triÓn s«i ®éng ®Ó ph¶n ¸nh ®óng diÔn biÕn cung cÇu vèn cña c¸c ng©n hµng tõ ®ã l·i suÊt ®îc h×nh thµnh trªn thÞ trêng nµy lµ l·i suÊt sö dông ®Þnh híng l·i suÊt thÞ trêng tiÒn tÖ hiÖu qu¶ h¬n
- TiÕp tôc hoµn thiÖn tæ chøc vµ quy chÕ ®iÒu hµnh thÞ trêng më, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ trêng më b»ng c¸c biÖn ph¸p nh : ®a d¹ng vµ t¨ng sè lîng c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ ®îc phÐp giao dÞch trªn thÞ trêng, thùc hiÖn dù b¸o tèt nhu cÇu vèn kh¶ dông cña c¸c NHTM, cã thÓ dÇn tiÕn tíi n©ng mËt ®é thùc hiÖn giao dÞch thÞ trêng cã thÓ hµng ngµy ®Òu cã phiªn më giao dÞch thÞ trêng thay v× 2 phiªn /1 tuÇn nh hiÖn nay. §iÒu nµy cho biÕt ®îc l·i suÊt cña mçi phiªn ®Êu thÇu giao dÞch vµ nh vËy diÔn biÕn hµng ngµy cña l·i suÊt thÞ trêng còng ®îc theo dâi dÔ dµng h¬n.
3.2. §èi víi hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i.
Víi viÖc cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn th× vai trß cña c¸c TCTD ®· ®îc n©ng cao ®¸ng kÓ nhng ®ång thêi g¾n vµo ®ã còng ®ßi hái mét tr¸ch nhiÖm rÊt lín cña TCTD trong viÖc cho vay. §Ó thùc hiÖn thµnh c«ng c¬ chÕ nµy vµ ®Ó l·i suÊt ph¸t huy vai trß cña nã th× tríc tiªn c¸c TCTD cÇn ph¶i cã quan ®iÓm x¸c ®Þnh ®óng vai trß cña c¬ chÕ nµy ®ã lµ. NHTM kh«ng ®îc quan niÖm r»ng ®©y lµ c¬ héi ®Ó t¨ng lîi nhuËn th«ng qua chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu ra ®Çu vµo, mµ ®©y chØ lµ c¬ héi ®Ó ng©n hµng cã thÓ ®Èy m¹nh, t¨ng cêng cho vay trªn c¬ së cã thÓ tù chñ ®éng tõ nguån vèn huy ®éng ®îc nhê sö dông c«ng cô l·i suÊt. Nh vËy lîi Ých cña ng©n hµng lµ t¨ng cung tÝn dông phôc vô kh¸ch hµng vµ t¨ng lîi nhuËn tõ quy m« ho¹t ®éng lín chø kh«ng ph¶i nhê gia t¨ng chªnh lÖch l·i suÊt.
HÖ thèng ng©n hµng yÕu kÐm lµ nguyªn nh©n thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ l·i suÊt sang c¬ chÕ thÞ trêng kÐm hiÖu qu¶. VËy cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng cña hÖ thèng ng©n hµng nh:
3.2.1.T¨ng khèi lîng vèn tù cã cña c¸c NHTM
HiÖn nay møc vèn tù cã cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam lµ rÊt thÊp chØ chiÕm kho¶ng 5%-10% tæng sè tµi s¶n cña hÖ thèng ng©n hµng. V× vËy c¸c NHTM cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p n©ng cao møc vèn tù cã v× vèn tù cã cã vai trß rÊt lín trong c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, nã lµ tÊm ®Öm tù vÖ cho ng©n hµng khi vèn tù cã lín th× ng©n hµng sÏ kh«ng bÞ tæn th¬ng khi cã biÕn ®éng lín vÒ l·i suÊt. C¸c biÖn ph¸p t¹o vèn tù cã nh t¹o tõ nguån vèn néi bé, ng©n hµng x¸c ®Þnh ®îc quy m« lîi nhuËn gi÷ l¹i mét c¸ch hîp lý ®Ó t¨ng vèn tù cã, hoÆc c¸c ng©n hµng cã thÓ t¨ng vèn tù cã b»ng c¸ch ph¸t hµnh c¸c giÊy tê cã gi¸ nh cæ phiÕu tr¸i phiÕu.
3.2.2. N©ng cao chÊt lîng qu¶n lý, kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh kh¸ch hµng
Ng©n hµng ®· thùc sù chñ ®éng tù quyÕt ®Þnh c¸c møc l·i suÊt kh¸c nhau cho c¸c kh¸ch hµng kh¸c nhau, tuú theo uy tÝn, chÊt lîng kh¸ch hµng. ChÝnh ®iÒu nµyvõa lµ c¬ héi nhng còng lµ mét søc Ðp rÊt lín ®ßi hái c¸c ng©n hµng ph¶i cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n tr¸nh rñi ro tÝn dông. Muèn vËy c¸c ng©n hµng ph¶i n©ng cao h¬n n÷a n¨ng lùc thÈm ®Þnh, ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng cña m×nh. §Æc biÖt lµ ®éi ngò c¸n bé tÝn dông ph¶i cñng cè, bæ xung vµ n©ng cao thêng xuyªn tr×nh ®é nghiÖp vô, ph©n tÝch kh¸ch hµng kh«ng chØ dùa vµo th«ng tin kh¸ch hµng cung cÊp mµ c¸n bé tÝn dông cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p thu thËp th«ng tin tõ bªn ngoµi cã liªn quan ®Õn kh¸ch hµng ®Ó tõ ®ã ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng ®îc kh¸ch quan, chÝnh x¸c.
3.2.3. T¨ng cêng tÝnh c¹nh tranh trong hÖ thèng NHTM.
Thùc hiÖn l·i suÊt thÞ trêng tøc lµ nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ, nguyªn t¾c thÞ trêng, mµ tÝnh vèn cã cña c¬ chÕ thÞ trêng lµ c¹nh tranh v× vËy ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng c¬ chÕ l·i suÊt thÞ trêng nµy th× ph¶i t¨ng tÝnh c¹nh tranh trong hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i, chØ cã c¹nh tranh míi thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ®i lªn. §Ó t¨ng tÝnh c¹nh tranh gióp hÖ thèng ng©n hµng n©ng cao chÊt lîng th× cÇn ph¶i thùc hiÖn ®ång bé c¸c bíc sau:
*/ Nhanh chãng thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng mét sè ng©n hµng chÝnh s¸ch, ng©n hµng phôc vô ngêi nghÌo. Sau ®ã tõng bíc t¸ch h¼n c¸c ho¹t ®éng hç trî, bao cÊp tÝn dông ra khái ho¹t ®éng cña ng©n hµng. §Ó c¸c ng©n hµng thùc sù ®îc tù chñ quyÕt ®Þnh huy ®éng vµ cho vay víi ®èi tîng kh¸ch hµng mµ ng©n hµng thÊy lµ hîp lý, an toµn.
*/ N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn. Thùc tÕ trong nh÷ng n¨m 1993-1996 c¸c NHTMCP ®îc thµnh lËp kh¸ dÔ dµng v× vËy vèn tù cã thÊp, kh¶ n¨ng tµi chÝnh h¹n hÑp v× vËy kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp biÓu hiÖn ë thÞ phÇn ho¹t ®éng rÊt nhá bÐ so víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, V× vËy cÇn cã biÖn ph¸p t¨ng tÝnh c¹nh tranh cña c¸c ng©n hµng nµy nh thùc hiÖn s¸p nhËp mét sè ng©n hµng cæ phÇn bÐ l¹i ®Ó t¨ng quy m« vÒ vèn vµ t¨ng kh¶ n¨ng qu¶n lý cña c¸c ng©n hµng tõ ®ã t¨ng ®îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
*/ C¸c chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi ®· ®i vµo ho¹t ®éng ë ViÖt Nam tuy nhiªn ho¹t ®éng cña mét sè ng©n hµng nµy gÆp mét sè khèng chÕ vËy cÇn ph¶i níi láng c¸c h¹n chÕ ®èi víi c¸c ng©n hµng nµy nh më réng giíi h¹n cho phÐp huy ®éng vèn b»ng VN§ cña c¸c tæ chøc nµy.
3.2.4. Ph¸t triÓn c¸c chi nh¸nh ë vïng s©u vïng xa.
C¸c ng©n hµng ph¸t triÓn thªm chi nh¸nh tøc lµ ®· më réng ®îc ph¹m vi huy ®éng vµ cho vay nh vËy ng©n hµng sÏ thuËn lîi h¬n trong viÖc ®iÒu chuyÓn vèn gi÷a c¸c khu vùc khi cã nguån vèn nhµn dçi, ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn huy ®éng vµ cho vay víi l·i suÊt phï hîp víi tõng vïng kh¸c nhau.
3.2.5. TÝch cùc tham gia thÞ trêng më.
C¸c ng©n hµng cÇn ph¶i tham gia tÝch cùu nghiÖp vô thÞ trêng më ®Ó qu¶n lý vèn kh¶ dông mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n trong nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt.
3.2.6. sö lý tèt nî qu¸ h¹n, nî sÊu trong ng©n hµng
Nî qu¸ h¹n cao trong hÖ thèng ng©n hµng lµ nguyªn nh©n g©y ra sù dÔ tæn th¬ng ®èi víi ng©n hµng v× vËy ®Ó ng©n hµng thËt sù v÷ng m¹nh khi thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt thÞ trêng th× cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p ph©n lo¹i c¸c kho¶n nî vµ t×m c¸ch thu håi vèn ®Ó ho¹t ®éng ng©n hµng ®îc lµnh m¹nh.
§Ó thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt thÞ trêng thµnh c«ng th× ®ßi hái ph¶i cã sù nç lùc ®æi míi toµn diÖn nÒn kinh tÕ chø kh«ng ph¶i chØ cã NHNN vµ NHTM. Qua nh÷ng ph©n tÝch trªn ta thÊy vÉn cßn rÊt nhiÒu nh÷ng h¹n chÕ cña nÒn kinh tÕ khi thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn vµ ®Ó dÇn dÇn gi¶m bít c¸c h¹n chÕ ®ã th× cÇn ph¶i thùc hiÖn kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ ®ã nh:
3.3. Ph¸t triÓn thÞ trêng tµi chÝnh.
Ph¶i cã biÖn ph¸p ph¸t triÓn thÞ trêng tµi chÝnh ®a thÞ trêng ph¸t triÓn theo chiÒu s©u. Thùc tÕ xÐt vÒ ®é s©u tµi chÝnh, møc ®é tiÒn tÖ ho¸ nÒn kinh tÕ, thÞ trêng tµi chÝnh cßn hÕt søc l¹c hËu nªn lµm cho c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kÐm ph¸t huy t¸c dông. §Ó thùc hiÖn vÊn ®Ò trªn th× cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n víi viÖc t¨ng khèi lîng giao dÞch trªn thÞ trêng nµy vµ t¨ng thªm c¸c lo¹i hµng ho¸ giao dÞch trªn thÞ trêng, ®a thÞ trêng ho¹t ®éng s«i næi h¬n.
3.4. N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña trung t©m th«ng tin tÝn dông ng©n hµng.
Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn trung t©m th«ng tin tÝn dông CIC còng nh viÖc c«ng bè th«ng tin, ban hµnh c¸c c¬ chÕ, nguyªn t¾c phèi hîp, hîp t¸c phï hîp gi÷a c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ liªn quan ®Ó hç trî cho ng©n hµng, TCTD sao cho cã nhiÒu th«ng tin chÝnh x¸c vµ bæ Ých liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông. MÆt kh¸c cÇn ph¶i cã ®æi míi chÕ ®é th«ng tin, chÕ ®é kÕ to¸n theo ®óng chuÈn mùc quèc tÕ. §Ó viÖc ph©n lo¹i ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp chÝnh x¸c h¬n, tõ ®ã mµ c¸c vèn vay tõ c¸c ng©n hµng sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n tr¸nh ®îc c¸c rñi ro tÝn dông cña ng©n hµng.
3.5. C¶i c¸ch ho¹t ®éng cña NHNNo vµ PTNT
HÖ thèng NHNN0 vµ PTNT ph¶i thùc hiÖn tèt viÖc t¸i c¬ cÊu l¹i ng©n hµng ®Ó tiÕp tôc lµ ng©n hµng chñ ®¹o, chñ lùc, ®¸p øng c¬ b¶n vµ ®iÒu hoµ thÞ trêng tµi chÝnh n«ng th«n b»ng c¸c biÖn ph¸p, n©ng cao n¨ng lùc tiÕp cËn n«ng th«n b»ng viÖc ph¸t triÓn c¸c chi nh¸nh, phßng giao dÞch, ng©n hµng lu ®éng. TËp chung c¸c nguån vèn uû th¸c, víi l·i suÊt hîp lý, t¨ng vèn cho vay hé n«ng d©n, doanh nghiÖp võa vµ nhá khu vùc n«ng th«n.
Ngoµi thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸t trªn cÇn ph¶i thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p hç trî sau:
Sö dông c¸c m« h×nh kinh tÕ lîng ®Ó dù ®o¸n c¸c chØ sè kinh tÕ vÜ m« nh l¹m ph¸t, l·i suÊt vµ tû gi¸ ®Ó cã c¸c ®èi s¸ch kÞp thêi can thiÖp vµo l·i suÊt vµ tû gi¸ th«ng qua c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch nh dù tr÷ b¾t buéc, l·i suÊt chiÕt khÊu t¸i chiÕt khÊu, vµ ho¹t ®éng thÞ trêng më.
- T¨ng trëng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ bÒn v÷ng, t¨ng dù tr÷ quèc gia vÒ ngo¹i tÖ
- Thóc ®Èy tuyªn truyÒn trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®Ó ngêi d©n vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ hiÓu râ sù cÇn thiÕt vµ t¸c dông cña viÖc TCTD cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn.
C¸c TCTD cÇn thùc hiÖn tiÕp tôc ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc, më réng cho vay ®Ó ngêi s¶n xuÊt vµ tæ chøc kinh tÕ, nhÊt lµ khu vùc n«ng th«n thÊy ®îc lîi Ých cña viÖc ¸p dông c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn vµ hä ®îc vay vèn thuËn lîi h¬n.
KÕt luËn
H¬n mét n¨m thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn tuy c¬ chÕ nµy cha ph¸t huy tèt nhÊt vai trß cña l·i suÊt ®èi víi nÒn kinh tÕ do nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam cßn nhiÒu h¹n chÕ. Song c¬ chÕ míi còng kh«ng g©y nh÷ng t¸c ®éng sÊu ®èi víi thi trêng tiÒn tÖ trõ t¸c ®éng hiÖu øng trong giai ®o¹n ®Çu thùc hiÖn c¬ chÕ lµm l·i suÊt thÞ trêng cã nhÝch lªn. Tuy nhiªn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn trong thêi gian qua mang l¹i hai dÊu hiÖu rÊt tèt: mét lµ, thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt diÔn ra theo ®óng dù b¸o cña NHNN cho thÊy híng ®i ®óng ®¾n trong c«ng t¸c qu¶n lý ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN vµ n¨ng lùc qu¶n lý tiÒn tÖ cña NHNN ®· n©ng lªn. Thø hai, thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn kh«ng g©y nh÷ng biÕn ®éng m¹nh trªn thÞ trêng ®· cho thÊy nÒn kinh tÕ VÞªt Nam ®· ®¸p øng ®îc phÇn nµo yªu cÇu cña héi nhËp ®ã lµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo híng thÞ trêng. Bªn c¹nh nh÷ng dÊu hiÖu tÝch cùc cßn cã kh«ng Ýt nh÷ng th¸ch thøc khi tiÕp tôc thùc hiÖn c¬ chÕ ®ßi hái cÇn ph¶i cã nhiÒu sù nç lùc, ®æi míi toµn diÖn cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ chø kh«ng riªng g× NHNN vµ c¸c NHTM. Tõ ®ã ®a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng. T¹o ®îc chç ®øng thùc sù v÷ng ch¾c trong nÒn kinh tÕ khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
Bµi viÕt nµy lµ nh÷ng nh×n nhËn cña Em vÒ c¬ chÕ l·i suÊt míi cña NHNN qua nh÷ng kiÕn thøc ®îc häc vµ t×m hiÓu trªn s¸ch b¸o. Xong Em còng m¹nh d¹n tæng hîp ®a ra mét vµi kiÕn nghÞ trong phÇn gi¶i ph¸p. Nh÷ng kiÕn nghÞ ®ã ®a ra ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña nÒn kinh tÕ khi thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt míi nh»m ®a thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Một vài suy nghĩ về cơ chế điều hành lãi suất của NHNN trong giai đoạn thực hiện cơ chế lãi suất thị trường – lãi suất thoả thuận.DOC