Đề tài Một vài suy nghĩ về việc: Xây dựng hệ thống câu hỏi theo tinh thần tích hợp, tích cực cho tiết ẩn dụ môn Ngữ văn lớp 6

A. §Æt vÊn ®Ò I. C¬ së lÝ luËn Nh­ chóng ta biÕt gi¸o ¸n lªn líp lµ kÕ ho¹ch cô thÓ cña mét gi¸o viªn nh»m thùc hiÖn mét néi dung d¹y häc nµo ®ã. Nãi cô thÓ, v× mçi gi¸o viªn víi mét ®èi t­îng häc sinh nhÊt ®Þnh, mét ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt nhÊt ®Þnh, mét hoµn c¶nh, mét t×nh huèng cô thÓ...ph¶i cã mét kÕ ho¹ch lªn líp cô thÓ. trong viÖc biªn so¹n mét gi¸o ¸n ng÷ v¨n, thiÕt kÕ ®­îc mét hÖ thèng c©u hái theo h­íng tÝch cùc hßa ho¹t ®éng cña ng­êi häc lµ hÕt søc quan träng. Ch­¬ng tr×nh ng÷ v¨n 6 ®­îc x©y dùng trªn nguyªn t¾c tÝch hîp vµ ng­êi gi¸o viªn d¹y ng÷ v¨n ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c Êy trªn tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n. T×m hiÓu, so¹n gi¸o ¸n, lªm líp, kiÓm tra, ®¸nh gi¸...§Æc biÖt lµ trong viÖc so¹n gi¶ng. Cô thÓ bµi cña gi¸o viªn ph¶i thiÕt kÕ ®­îc hÖ thèng c©u hái theo h­íng tÝch hîp vµ tÝch cùc, cã nh­ vËy míi tù tin khi ®øng trªn bôc gi¶ng ®Ó chuyÓn t¶i néi dung bµi häc theo ®óng tinh thÇn cña ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi. II. C¬ së thùc tiÔn. Mét thùc tÕ, trong giê d¹y häc ng÷ v¨n hiÖn nay viÖc chuÈn bÞ bµi cña häc sinh ch­a ®­îc ph¸t huy ë giê häc trªn líp. Nh÷ng g× thÇy c« gi¸o ®Æt ra trong giê v¨n häc sinh Ýt h­ëng øng v× thÊy " xa l¹" víi nh÷ng g× m×nh chuÈn bÞ ë nhµ. T×nh tr¹ng häc sinh chuÈn bÞ bµi ë nhµ mét ®­êng, gi¸o viªn nªu c©u hái trªn líp mét nÎo, kh«ng liªn quan g× ®Õn nhau. §Æc biÖt víi ph©n m«n TiÕng ViÖt, c©u hái ë SGK qu¸ Ýt, phÇn ®a lµ nh÷ng c©u hái ¸p ®Æt, kh«ng ph¸t huy trÝ lùc cña häc sinh nªn dï häc sinh cã chuÈn bÞ bµi tr­íc ë nhµ th× ®Õn líp c¸c em còng c¶m thÊy xa l¹ víi hÖ thèng c©u hái c¶ ThÇy. Nh÷ng g× chuÈn bÞ ë nhµ kh«ng ®­îc cä x¸t, trao ®æi víi giê häc trªn líp, bëi vËy mµ dÉn ®Õn giê TiÕng ViÖt trë nªn kh« khan, nhµm ch¸n, hiÖu qu¶ ch­a cao. Mét kinh nghiÖm cña b¶n th©n lµ ph¶i chuÈn bÞ vµ thiÕt kÕ ®­îc mét hÖ thèng c©u hái nh­ thÕ nµo ®ã cho l«gÝc, linh ho¹t, kÝch thÝch ®­îc tÝnh tÝch cùc cña häc sinh mµ kh«ng vi ph¹m ®Õn nguyªn t¾c hay ®Æc tr­ng, ph­¬ng ph¸p cña m«n häc th× hiÖu qu¶ giê d¹y sÏ cao h¬n. Ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 6 ®­îc x©y dùng theo xu h­íng tÝch hîp vµ ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i thÓ hiÖn ®­îc nguyªn t¾c ®ã trªn c¬ së ph¸t huy tèi ®a tÝnh tÝch cùc cña häc sinh. MÆc dÇu ch­¬ng tr×nh ®· ®¸p øng ®­îc nguyªn t¾c tÝch hîp - nh­ng ë mét sè tiÕt, ®Æc biÖt lµ tiÕt TiÕng ViÖt, c¸c ng÷ liÖu, c©u hái t×m hiÓu bµi vÉn ch­a thùc sù bæ trî cho viÖc so¹n, gi¶ng theo tinh thÇn tÝch cùc, tÝch hîp. TiÕt 95:" Èn dô" ( Ng÷ v¨n6- tËp 2)lµ mét thÝ dô. B¶n th©n ®· d¹y bµi "Èn dô" ë líp 7( Ch­¬ng tr×nh cò). Trªn c¬ së nh÷ng kinh nghiÖm gi¶ng d¹y bµi nµy ë n¨m tr­íc víi viÖc nghiªn cøu, t×m hiÓu s¸ch Ng÷ v¨n 6 ( míi) b¶n th©n ®· so¹n vµ gi¶ng tiÕt Ên dô ë líp 6A theo tinh thÇn tÝch hîp, tÝch cùc vµ ®· ®¹t ®­îc hiÖu qña. B¶n th©n xin ®­îc tr×nh bµy mét vµi suy nghÜ khi x©y dùng hÖ thèng c©u hái cña bµi nµy. MÆc dÇu ®©y lµ n¨m ®Çu d¹y theo ph­¬ng ph¸p míi song chñ quan nhËn thÊy cã nhiÒu kh¶ quan ë hÖ thèng c©u hái nµy. B: Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. I. Mét vµi suy nghÜ khi x©y dùng hÖ thèng c©u hái ë gi¸o ¸n lªn líp. Khi nãi ®Õn hÖ thèng c©u hái trong mét giê häc th«ng th­êng ng­êi ta nãi ®Õn hÖ thèng c©u hái trong SGK vµ c©u hái ®­îc gi¸o viªn tæ chøc trong bµi gi¶ng cña m×nh. Hai hÖ thèng c©u hái nµy cã quan hÖ hÕt søc chÆt chÏ víi nhau nh­ng kh«ng hoµn toµn ®ång nhÊt. C©u hái trong SGK cã tÝnh chÊt ®Þnh h­íng, h­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng c¬ b¶n trong bµi häc. Cãn c©u hái trong giê häc trªn líp lµ sù vËn dông cô thÓ cña gi¸o viªn trong thùc tÕ gi¶ng d¹y. C©u hái trong SGK cã tÝnh chÊt " TÜnh" vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh, cßn c©u hái trong mçi giê häc " ®éng" h¬n linh ho¹t h¬n, mang ®Ëm dÊu Ên cña gi¸o viªn trong viÖc nhËn thøc còng nh­ chuyÓn t¶i néi dung bµi häc ®Õn víi häc sinh. Nh­ vËy, viÖc ®Æt ra cho thÇy vµ trß lµ ®Òu ph¶i chó ý nghiªn cøu c¸c c©u hái trong SGK vµ h­íng gi¶i quyÕt. VÒ phÝa gi¸o viªn ph¶i xem xÐt vµ tËn dông tèi ®a nh÷ng c©u hái hay vµ hîp lý trong SGK ®Ó tõ ®ã x©y dùng mét hÖ thèng c©u hái trong gi¸o ¸n sao cho häc sinh thÊy ®­îc mèi quan hÖ cña nh÷ng g× m×nh ®· chuÈn bÞ ë nhµ buéc c¸c em ph¶i suy nghÜ vµ lµm sang râ thªm nh÷ng g× mµ c¸c em ®· hiÓu vµ nhËn thøc ®­îc bµi häc ë nhµ kÓ c¶ viÖc nhËn ra nh÷ng ®iÒu c¸c em hiÓu ch­a ®óng, nh­ vËy míi ®¶m b¶o tÝnh tÝch cùccña häc sinh. Nãi tãm l¹i, trong gi¸o ¸n cña gi¸o viªn kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i thÓ hiÖn tÊt c¶ c¸c c©u hái ë SGK nh­ng còng kh«ng thÓ tho¸t ly toµn bé c¸c c©u hái Êy. Mäi sù dÉn d¾t, thiÕt kÕ cña thÇy ®Òu ph¶i cïng h­íng tíi nh»m gióp häc sinh th¸o gì, tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trong SGK ®Ó n¾m ®­îc nh÷ng chuÈn kiÕn thøc. Trong d¹y häc theo h­íng tÝch hîp, tÝch cùc, hÖ thèng c©u hái chiÕm mét vÞ trÝ quan träng. SGK ng÷ v¨n 6 viÕt theo ch­¬ng tr×nh míi ®· thÓ hiÖn nh÷ng ­u ®iÓm vÒ hÖ thèng c©u hái theo tinh thÇn trªn. Tuy nhiªn ë mét sè bµi vÉn ®­îc gäi lµ ch­a ®­îc hoµn thiÖn, v× vËy x©y dùng hÖ thèng c©u hái cho tõng bµi, tõng tiÕt d¹y sao cho phï hîp ®èi t­îng, hoµn c¶nh mµ vÉn tu©n thñ nguyªn t¾c tÝch hîp , ®¹t hiÖu qu¶ cao trong giê häc lµ ®iÒu mµ mçi gi¸o viªn ph¶i thùc sù tr¨n trë vµ t×m tßi s¸ng t¹o. II. X©y dùng hÖ thèng c©u hái cho tiÕt Èn dô theo tinh thÇn tÝch hîp, tÝch cùc. . Tr×nh bµy: Môc tiªu cÇn ®¹t cña tiÕt d¹y giíi thiÖu néi dung vµ hÖ thèng c©u hái ë tiÕt Èn dô ( Ng÷ v¨n 6). a. Môc tiªu cÇn ®¹t: - Gióp häc sinh: N¨m ®­îc kh¸i niÖm Èn dô vµ c¸c kiÓu Èn dô. - HiÓu vµ nhí ®­îc c¸c t¸c dông cña Èn dô. BiÕt ph©n tÝch ý nghÜa còng nh­ t¸c dông cña Èn dô trong thùc tÕ sö dông tiÕng viÖt. - B­íc ®Çu cã kü n¨ng tù t¹o ra mét sè Èn dô ( yªu cÇu ®èi víi häc sinh kh¸, giái). b. Néi dung bµi häc: HÖ thèng c©u hái ( ghi l¹i ë SGK ng÷ v¨n 6) I> Èn dô lµ g×? 1. Trong khæ th¬ sau ®©y côm tõ " Ng­êi cha" ®­îc dïng ®Ó chØ ai? V×o sao cã thÓ vÝ nh­ vËy? " Anh ®éi viªn nh×n B¸c Cµng nh×n l¹i cµng th­¬ng Ng­êi cha m¸i tãc b¹c §èt löa cho anh n»m". ( Minh HuÖ) 2. C¸ch nãi nµy cã g× gièng vµ kh¸c víi so s¸nh? Ghi nhí: Èn dô lµ tªn gäi sù vËt, hiÖn t­îng nµy b»ng tªn sù vËt, hiÖn t­îng kh¸c cã nÐt t­¬ng ®ång víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t. II> C¸c kiÓu Èn dô: 1. C¸c tõ in ®Ëm d­íi ®©y ®­îc dïng ®Ó chØ nh÷ng hiÖn t­îng, sù vËt nµo? V× sao cã thÓ vÝ nh­ vËy. " VÒ th¨m nhµ B¸c lµng Sen Cã hµng r©m bôt th¾p lªn löa hång" ( NguyÔn §øc MËu). 2. C¸ch dïng côm tõ in ®Ëm d­íi ®©y cã g× ®Æc biÖt so víi c¸ch nãi th«ng th­êng. " Chao «i! tr«ng con s«ng vui nh­ thÊy n¾ng gißn tan sau kú m­a dÇm, vui nh­ nèi l¹i chiªm bao ®øt qu·ng". ( NguyÔn Tu©n) 3. Tõ nh÷ng vÝ dô ®· ph©n tÝch ë phÇn 1 vµ 2 h·y nªu lªn mét sè kiÓu t­¬ng ®ång gi÷a c¸c sù vËt, hiÖn t­îng th­êng ®­îc sö dông ®Ó t¹o phÐp Èn dô. Ghi nhí: Cã 4 kiÓu Èn dô th­êng gÆp lµ: - Èn dô h×nh thøc - Èn dô c¸ch thøc - Èn dô phÈm chÊt - Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c III. LuyÖn tËp: ( PhÇn luyÖn tËp ë SGK kh«ng ghi l¹i) (III). ý kiÕn c¸ nh©n vÒ c©u hái ë SGK vµ viÖc nghiªn cøu ®Ó so¹n gi¶ng. 1. Ng÷ liÖu: LÊy ë bµi " §ªm nay B¸c kh«ng ngñ" cña Minh HuÖ ( ®¶m b¶o tÝch hîp ngang). 2. C©u hái: C¸ch nãi nµy cã g× gièng vµ kh¸c phÐp so s¸nh ( tÝch hîp däc - ph©n m«n tiÕng viÖt: Bµi so s¸nh) c©u hái nµy còng kÝch thÝch ®­îc tÝnh tÝch cùc cña häc sinh. Trë l¹i phÇn môc tiªu cÇn ®¹t lµ gióp häc sinh n¾m ®­îc kh¸i niÖm "Èn dô" ( Èn dô lµ g×?) T¸c dông cña Èn dô, c¸c kiÓu Èn dô, nh­ng trong hÖ thèng c©u hái ch­a cã c©u hái dÉn d¾t ®Ó lµm râ : Èn dô lµ g×? ch­a cã c©u hái ph¸t hiÖn gi¸ trÞ cña phÐp tu tõ nµy.( t¸c dông) PhÇn II cña bµi häc nªu kiÓu Èn dô nh­ng c©u hái ph©n tÝch ®Ó ®i ®Õn quy n¹p c¸c kiÓu Èn dô còng ch­a cã. - Gióp häc sinh t¹o ra mét sè Èn dô. PhÇn luyÖn tËp ch­a cã d¹ng bµi tËp nµy. * VÒ viÖc nghiªn cøu tµi liÖu so¹n gi¶ng. Kinh nghiÖm d¹y bµi Èn dô (líp 7) cho thÊy: Gi¸o viªn muèn chuyÓn t¶i ®­îc néi dung bµi häc ®Õn víi häc sinh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ th× ph¶i n¾m ®­îc mét c¸ch b¶n chÊt nhÊt cña phÐp tu tõ nµy. - Èn dô tr­íc hÕt lµ mét phÐp chuyÓn ®æi tªn gäi dùa vµo sù gièng nhau vÒ mét ®Æc ®iÓm nµo ®ã gi÷a c¸c sù vËt, sù viÖc, hiÖn t­îng. VÝ dô: Ch©n ng­êi - ch©n nói - ch©n bµn Gièng nhau vÒ vÞ trÝ: bé phËn d­íi cïng n©ng ®ì phÇn trªn chøc n¨ng. Mòi ng­êi - mòi thuyÒn - mòi dao ( gièng nhau vÒ h×nh d¸ng, nhän) Nh÷ng Èn dô nh­ vËy gäi lµ Èn dô tõ vùng, kh«ng cã s¾c th¸i biÓu c¶m. Bªn c¹nh c¸c Èn dô tõ vùng cßn cã c¸c Èn dô tõ vùng hãa ( Èn dô truyÒn thèng). - Èn dô tõ vùng hãa lµ nh÷ng Èn dô tuy vÉn cßn tÝnh h×nh t­îng nh­ng do dïng nhiÒu nªn ®ang chuyÓn thµnh cè ®Þnh, cã phÇn s¸o mßn, gi¸ trÞ biÓu c¶m kh«ng cao: VÝ dô ®Ønh cao nghÖ thuËt, c¸i n«i v¨n minh..., - Èn dô tu tõ lµ Èn dô g¾n víi c¸ch thøc sö dông ng«n ng÷ mang ®Ëm dÊu Ên c¸ nh©n cña t¸c gi¶. Th«ng th­êng ®Ó hiÓu ®­îc chóng ph¶i ®Æt chóng trong khung c¶nh sö dông chung. Èn dô tu tõ cã søc biÓu c¶m cao, t¹o tÝnh h×nh t­îng vµ tÝnh hµm sóc cho c©u v¨n, c©u th¬. Èn dô cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi so s¸nh ( cßn gäi lµ so s¸nh ngÇm - mét sè Èn dô cßn gäi lµ nh©n hãa ( Èn dô c¸ch thøc). MÆc dï tiÕt Èn dô líp 6 ®­îc so¹n trªn tinh thÇn c¶i c¸ch, c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc ®­îc më réng vµ n©ng cao h¬n. Nh­ng tr­íc khi so¹n tiÕt nµy b¶n th©n còng tham kh¶o thªm s¸ch gi¸o khoa ng÷ v¨n 7 cò ( bµi Èn dô) ®Ó ®èi s¸nh xem nh÷ng c©u hái vËn dông ®­îc vµo bµi so¹n theo h­íng tÝch hîp, tÝch cùc th× sö dông chø kh«ng nªn phñ nhËn hoµn toµn c¸i cò. 3. X©y dùng hÖ thèng c©u hái cho tiÕt Èn dô ( líp 6) theo tinh thÇn tÝch hîp, tÝch cùc. ( xin ®­îc tr×nh bµy c¶ h­íng tr¶ lêi). - Gi¸o viªn ghi ng÷ liÖu: " Anh ®éi viªn....... Ng­êi cha........." ? Ng­êi Cha lµ danh tõ chung hay danh tõ riªng? v× sao em biÕt. Danh tõ riªng ®­îc viÕt hoa ? Danh tõ ng­êi Cha ®­îc dïng ®Ó chØ ai? B¸c Hå ? V× sao t¸c gi¶ l¹i gäi B¸c Hå b»ng "ng­êi Cha"? ? Theo em c¸ch diÔn ®¹t cña Minh HuÖ cã g× gièng vµ kh¸c c¸ch diÔn ®¹t " B¸c Hå nh­ ng­êi cha" §èt löa cho anh n»m.? - Gièng: §Òu so s¸nh B¸c víi ng­êi cha - Kh¸c: Minh HuÖ chØ nªu h×nh ¶nh ng­êi cha, kh«ng nªu B¸c Hå. Cßn c¸ch diÔn ®¹t sau ®Òu nªu lªn c¶ h×nh ¶nh so s¸nh vµ h×nh ¶nh ®­îc so s¸nh. Nh­ vËy, c¸ch diÔn ®¹t cña Minh HuÖ võa cã ®iÓm gièng phÐp so s¸nh, vïa cã ®iÓm kh«ng gièng phÐp so s¸nh. C¸ch diÔn ®¹t ®ã gäi lµ phÐp tu tõ Èn dô. ? VËy theo em hiÓu thÕ nµo lµ Èn dô? ( Èn dô lµ g×). ? Em h·y lÊy mét vÝ dô vÒ phÐp ¶n dô mµ em biÕt? 1. Kh¸i niÖm: VÝ dô: Hµng b­ëi §u ®­a BÕ lò con §Çu trßn Träc lãc ( TrÇn §¨ng Khoa) Sau khi cho häc sinh n¾m ®­îc kh¸i niÖm vÒ Èn dô, gi¸o viªn dÉn d¾t nhËn ra t¸c dông cña Èn dô b»ng c¸c c©u hái. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ gi¸ trÞ biÓu c¶m cña c¸c c¸ch diÔn ®¹t sau? - C¸ch1: B¸c Hå m¸i tãc b¹c - S¾c th¸i b×nh th­êng - kh«ng cã gi¸ trÞ §èt löa cho anh n»m biÓu c¶m. - C¸ch 2: B¸c Hå nh­ ng­êi cha - cã gi¸ trÞ biÓu c¶m - t¹o sù gÇn gòi, th©n §èt löa cho anh n»m thiÕt gi÷a B¸c vµ Bé ®éi. - C¸ch 3: Ng­êi cha m¸i tãc b¹c - Gi¸ trÞ biÓu c¶m cao, gîi h×nh gîi c¶m, §èt löa cho anh n»m cã tÝnh hµm sóc, c« ®äng. ? Theo em sö dông phÐp Èn dô 2. T¸c dông cña Èn dô trong nãi vµ viÕt cã t¸c dông g×? ChuyÓn sang phÇn bµi häc. Trong nãi vµ viÕt, ®Æc biÖt trong v¨n th¬ ta b¾t gÆp nhiÒu h×nh ¶nh Èn dô. VËy Èn dô th­êng ®­îc diÔn ®¹t b»ng nh÷ng h×nh thøc nµo? ( II. C¸c kiÓu Èn dô) ? XÐt ë vÝ dô a ta thÊy ng­êi cha lµ mét Èn dô, theo em ng­êi cha vµ B¸c Hå cã nh÷ng T­¬ng ®ång vÒ mÆt phÈm chÊt nÐt t­¬ng ®ång vÒ mÆt h×nh thøc hay phÈm chÊt? - Häc sinh ®äc vÝ dô b, c. ? ChØ ra nh÷ng Èn dô trong 2 vÝ dô trªn? b, Th¾p - löa hång c, N¾ng gißn tan ? Theo em tõ th¾p trong vÝ dô b t­¬ng Th¾p - në hoa ®ång víi hiÖn t­îng g×? löa hång ë ®©y Löa hång - Hoa mµu ®á chØ c¸i g×? ? Trong 2 Èn dô ë c©u b th× Èn dô nµo dùa trªn c¬ së t­¬ng ®ång vÒ h×nh thøc - Th¾p: Èn dô c¸ch thøc vµ Èn dô nµo t­¬ng ®ång vÒ c¸ch thøc? - Löa hång: h×nh thøc ? Theo em côm tõ " n¾ng gißn tan" cã > C¸ch vÝ von kú l¹ ®éc ®¸o g× ®Æc biÖt? , gißn tan lµ ©m thanh ®èi t­îng cña thÝnh gi¸c l¹i ®­îc dïng cho ®èi t­îng thÞ gi¸c ? VËy phÐp Èn dô nµy dùa trªn c¬ së nµo? - ChuyÓn ®æi c¶m gi¸c ( tõ Nã cã t¸c dông g×? thÝnh gi¸c, vÞ gi¸c sang thÞ gi¸c) - T¹o liªn t­ëng míi mÎ. Nh­ vËy ®Ó t¹o ®­îc phÐp Èn dô, ng­êi ta ®· dùa trªn nh÷ng c¬ së kh¸c nhau, cã khi ng­êi ta dùa vµo nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång vÒ phÈm chÊt ( VDa), cã khi l¹i dùa vµo nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång vÒ h×nh thøc, c¸ch thøc ( VD b), nh­ng cã khi l¹i dùa vµo sù chuyÓn ®æi c¶m gi¸c ( VD c). §ã chÝnh lµ nh÷ng kiÓu Èn dô chóng ta th­êng gÆp. ? VËy cã mÊy kiÓu Èn dô, ®ã lµ nh÷ng - 4 kiÓu Èn dô: kiÓu nµo? + Èn dô h×nh thøc + Èn dô c¸ch thøc + Èn dô phÈm chÊt + Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c ? H·y t×m mét sè vÝ dô vÒ Èn dô VD: §iÖn theo tr¨ng vµo phßng ngñ c«ng c¸ch thøc? nh©n Anh lªn xe trêi ®æ c¬n m­a C¸i g¹t n­íc xua ®i nçi nhí ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c Èn dô - Gièng phÐp nh©n hãa thuéc kiÓu nµy? *L­u ý: - Mét sè Èn dô ®­îc gäi lµ nh©n hãa ( Èn dô c¸ch thøc) - Muèn hiÓu ®­îc gi¸ trÞ cña Èn dô th× ph¶i ®Æt nã vµo v¨n c¶nh cô thÓ vµ ph¶i cã c¶m nhËn tinh tÕ th× míi hiÓu ®óng vµ ®Çy ®ñ t¸c dông cña nã. * PhÇn luyÖn tËp: ( bµi tËp 1: §· lµm trong phÇn t×m hiÓu bµi) - Bµi tËp 2 vµ 3 lµ d¹ng bµi tËp ph¸t hiÖn - Hai bµi tËp nµy s¸ch " Bµi tËp ng÷ v¨n " Häc sinh 100% cã bµi tËp gi¶i nªn gi¸o viªn ®i nhanh nh÷ng yªu cÇu cña 2 bµi tËp nµy trong SGK . - Chó träng phÇn bµi tËp theo tinh thÇn tÝch hîp, tÝch cùc. ?. T×m Èn dô trong bµi th¬ "L­îm" cña Tè H÷u vµ " Bøc tranh cña em g¸i t«i" cña T¹ Duy Anh. Ca l« ®éi lÖch Måm huýt s¸o vang Nh­ con chim chÝch Nh¶y trªn ®­êng vµng ( L­îm - TH) " Em g¸i t«i tªn lµ KiÒu Ph­¬ng, nh­ng t«i quen gäi nã lµ mÌo" ?. Nãi râ thuéc kiÓu Èn dô nµo? t¸c dông cña Èn dô ®ã? ? ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n trong ®ã cã sö dông Èn dô h×nh thøc ( bµi tËp nµy võa kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc, s¸ng t¹o cña häc sinh võa ®i ®óng môc tiªu cÇn ®¹t cña tiÕt häc, b­íc ®Çu cã kü n¨ng t¹o ra mét sè Èn dô). * Cñng cè dÆn dß: - Èn dô lµ g×? t¸c dông? - Èn dô vµ so s¸nh cã ®iÓm g× gièng vµ kh¸c nhau? - Trong c¸c kiÓu Èn dô th­êng gÆp th× kiÓu Èn dô nµo t­¬ng ®ång víi phÐp nh©n hãa? - Xem vµ chuÈn bÞ tiÕt : LuyÖn nãi vÒ v¨n miªu t¶ Trªn ®©y lµ hÖ thèng c©u hái vµ ph­¬ng ¸n tr¶ lêi cña tiÕt Èn dô ( líp 6 - CCGD) ®­îc so¹n theo tinh thÇn tÝch hîp vµ tÝch cùc mµ ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch yªu cÇu, võa ®¶m b¶o ®­îc ®Æc tr­ng cña ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi. Theo t«i c¸c c©u hái ë 1, 4, 17 ë phÇn t×m hiÓu bµi thuéc lo¹i c©u hái tÝch hîp. C¸c c©u hái 3, 9, 13, 17 thuéc kiÓu c©u hái ®Æt vÊn ®Ò ( tÝch cùc) C¸c c©u hái kh¸c lµ kiÓu c©u hái gîi më, dÉn d¾t, quy n¹p... C¸c kiÓu c©u hái ®ã ®­îc s¾p xÕp theo mét tr×nh tù l« gÝc, khoa häc, cïng lµm næi bËt néi dung cÇn chuyÓn t¶i. - Bµi tËp 1 ( bµi tËp ngoµi) lµ kiÓu bµi tËp tÝch hîp ( tÝch hîp ngang)) 4. KÕt qu¶ thu ®­îc: B¶n th©n ®· thùc hiÖn bµi d¹y nµy ë líp 6D vµ ®· thµnh c«ng cô thÓ lµ: - VÒ phÝa gi¸o viªn: C¶m thÊy tù tin khi thùc hiÖn hÖ thèng c©u hái nµy khi ®øng trªn bôc gi¶ng - VÒ phÝa häc sinh: C¸c em s«i næi x©y dùng bµi, hiÓu bµi, mét sè em ®· t¹o ®­îc Èn dô trong viÕt ®o¹n v¨n, ®a phÇn c¸c em nhËn d¹ng ®­îc c¸c kiÓu Èn dô vµ ph©n tÝch ®­îc t¸c dông c¶ chóng. - Qua kiÓm tra 15 phót vÒ kiÕn thøc trong bµi " Èn dô" th× sè häc sinh ®¹t ®iÓm kh¸, giái t¨ng lªn ®¸ng kÓ. C. KÕt luËn MÆc dÇu lµ n¨m ®Çu gi¶ng d¹y bé m«n ng÷ v¨n 6 theo h­íng tÝch hîp tõ ch­¬ng tr×nh ®Õn ph­¬ng ph¸p ®Òu cßn lµ míi mÎ, sÏ rÊt lµ lóng tóng khi so¹n, gi¶ng c¸c tiÕt lªn líp. Song qua thêi gian chuyªn ®Ò thay s¸ch, qua viÖc dù giê trªn b¨ng h×nh vµ nghiªn cøu tµi liÖu so¹n gi¶ng, häc hái nh÷ng ®ång nghiÖp ®i tr­íc, b¶n th©n ®· cè g¾ng vµ ®Çu t­ nhiÒu cho kh©u so¹n gi¸o ¸n lªn líp, ®Æc biÖt lµ chuÈn bÞ thiÕt kÕ hÖ thèng c©u hái ch bµi gi¶ng. B¶n th©n còng rÊt t©m ®¾c víi tiÕt d¹y " Èn dô" ( S¸ch Ng÷ v¨n 6) vµ xin ®­îc tr×nh bµy hÖ thèng c©u hái nh­ ®· nªu trªn. Víi b¶n lÜnh cña ng­êi ®øng líp, b¶n th©n cã thÓ xem ®©y lµ mét thµnh c«ng. Nh­ng víi Héi ®ång khoa häc c¸c cÊp, víi kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc cña nh÷ng bËc anh chÞ, b¶n th©n thiÕt nghÜ ®©y chØ lµ nh÷ng g× cßn ë møc ®«h s¬ khai. ViÕt kinh nghiÖm nµy b¶n th©n kh«ng mong g× h¬n ngoµi sù ch©n t×nh ®ãng gãp ý kiÕn cña Héi ®ång khoa häc vµ cña b¹n bÌ ®ång nghiÖp ®Ó b¶n th©n cã thÓ nh×n thÊy nh÷ng h¹n chÕ cña m×nh mµ v­¬n lªn häc hái, tim tßi, s¸ng t¹o trong gi¶ng d¹y, ®¸p øng tinh thÇn thay s¸ch trong nh÷ng n¨m tíi. DiÔn H¶i Ngµy 20/4/2008 Gi¸o viªn : ý kiÕn cña héi ®ång thÈm ®Þnh NguyÔn §øc Träng