Đề tài Nâng cao hiệu quả bảo đảm tiền vay bằng tài sản tại chi nhánh ngân hàng công thương Thanh Xuân

cã TSB§. Do ®ã, d­ nî cho vay cã TSB§ t¹i Chi nh¸nh NHCT Thanh Xu©n t¨ng lªn. - C¸c quy tr×nh cho vay cã TSB§ trong thêi gian qua, ®· ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc, chÆt chÏ, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi, t¹o uy tÝn tèt cho kh¸ch hµng. V× vËy, sè l­îng kh¸ch hµng t×m ®Õn ng©n hµng ®Ó vay b»ng thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n t¨ng lªn kh«ng ngõng. §Ó cã thÓ më réng tÝn dông mµ vÉn n»m trong tÇm kiÓm so¸t, Chi nh¸nh ®· ¸p dông ®Çy ®ñ c¸c biÖn ph¸p B§TV b»ng tµi s¶n: CÇm cè, thÕ chÊp tµi s¶n cña kh¸ch hµng vay, B¶o l·nh b»ng tµi s¶n cña bªn thø ba, B¶o ®¶m b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay. Thùc tÕ ¸p dông c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n t¹i Chi nh¸nh ®­îc ph¶n ¸nh qua b¶ng d­ nî cho mçi h×nh thøc trong n¨m 2005 nh­ sau: B¶ng 4: D­ nî theo c¸c h×nh thøc B§TV b»ng tµi s¶n t¹i Chi nh¸nh. ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005 D­ nî Tû träng D­ nî Tû träng D­ nî Tû träng CÇm cè thÕ chÊp b»ng tµi s¶n cña kh¸ch hµng vay. 242.046 58,84% 252.006 56,3% 473.702 60,14% B¶o l·nh b»ng tµi s¶n cña bªn thø ba 14.529 4,1% 15.218 3,4% 16.383 2,08% B¶o ®¶m b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay. 131.334 37,06% 180.386 40,3% 297.582 37,78% Tæng céng 354.384 100% 447.610 100% 787.667 100% §¬n vÞ: TriÖu ®ång (Nguån tõ phßng tæng hîp tiÕp thÞ Chi nh¸nh NHCT Thanh Xu©n). §Ó thÊy râ tèc ®é t¨ng d­ nî cña c¸c h×nh thøc B§TV b»ng tµi s¶n ta cã thÓ xem biÓu ®å sau: Nh­ vËy, d­ nî theo h×nh thøc b¶o ®¶m cÇm cè, thÕ chÊp b»ng tµi s¶n cña kh¸ch hµng vay vÉn chiÕm tû träng cao nhÊt vµ t¨ng dÇn qua c¸c n¨m: D­ nî theo h×nh thøc nµy, n¨m 2004 ®¹t 252.006 triÖu ®ång, t¨ng 4,11% so víi n¨m 2003 vµ sang n¨m 2005 t¨ng mét c¸ch ®ét biÕn t¨ng 87,97%. §ã còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu v× ®©y ®­îc coi lµ h×nh thøc b¶o ®¶m an toµn nhÊt trong ba h×nh thøc, v× vËy Chi nh¸nh vÉn lu«n khuyÕn khÝch cho vay theo h×nh thøc nµy. Bªn c¹nh ®ã, c¸c tµi s¶n b¶o ®¶m theo h×nh thøc nµy t¹i Chi nh¸nh chñ yÕu lµ QuyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt, m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i( tµu, « t«…) … lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín, dÉn ®Õn møc cho vay theo h×nh thøc nµy v× thÕ mµ cao. Vµ ®Æc biÖt, trong n¨m qua, viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®­îc c¸c c¬ quan ban ngµnh tÝch cùc triÓn khai, gióp cho kh¸ch hµng ®¸p øng ®­îc ®iÒu kiÖn vay vèn s¶n xuÊt kinh doanh b»ng thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt. §èi víi h×nh thøc b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay, NghÞ ®Þnh 85/2002/N§- CP ®· cã sù söa ®æi hÕt søc quan träng ®ã lµ: NÕu nh­ ®iÒu 15 ë NghÞ ®Þnh 178/1999/ N§- CP cã quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn cña kh¸ch hµng vay lµ “Kh¸ch hµng ph¶i cã tÝn nhiÖm víi Tæ chøc tÝn dông” (®©y ®­îc coi lµ ®iÒu kiÖn hÕt søc mËp mê, khã x¸c ®Þnh) th× NghÞ ®Þnh 85/2002 ®· bá ®iÒu kiÖn nµy. TiÕp ®ã, NghÞ ®Þnh 85/2002/ N§ - CP ®· söa ®æi ®iÒu kiÖn ®èi víi kh¸ch hµng vay: “Cã møc vèn tù cã tham gia vµo dù ¸n vµ gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay b»ng c¸c biÖn ph¸p cÇm cè, thÕ chÊp tèi thiÓu lµ 15% vèn ®Çu t­ cña dù ¸n” thay cho “50% vèn ®Çu t­ cña dù ¸n” so víi quy ®Þnh t¹i NghÞ ®inh 178/1999/N§ - CP tr­íc ®©y. C¸c doanh nghiªp ViÖt Nam hiÖn nay, vèn chñ së h÷u rÊt nhá, l¹i kh«ng cã TSB§ ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó vay vèn ng©n hµng. Víi viÖc níi láng c¸c ®iÒu kiÖn cho vay b»ng b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay nh­ trªn nh­ lµ “chiÕc ch×a khãa” gióp c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn ®­îc vèn ng©n hµng dÔ dµng h¬n, ®Ó triÓn khai c¸c dù ¸n kinh doanh cã hiÖu qu¶. Nh÷ng söa ®æi trªn lµ c¬ së ph¸p lý quan träng, gióp Chi nh¸nh m¹nh d¹n cho vay, më réng tÝn dông. Bªn c¹nh ®ã, cïng víi chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ cña khèi Doanh nghiÖp t­ nh©n (DNTN) cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vµ ®Æc biÖt c¸c DNTN dÇn kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh, lµm ¨n cã hiÖu qu¶. Do ®ã, tû träng d­ nî cho vay theo h×nh thøc nµy t¹i Chi nh¸nh ®­îc duy tr× æn ®Þnh vµ kh¸ cao qua c¸c n¨m: N¨m 2003 lµ 37,06%, n¨m 2004 lµ 40,3% vµ sang n¨m 2005 lµ 36,4%. Bªn c¹nh ®ã, quy m« d­ nî theo h×nh thøc b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay ®· cã møc t¨ng tr­ëng nhanh: N¨m 2004 ®¹t 180.386 triÖu ®ång, so víi n¨m 2003 t¨ng 49.052 triÖu ®ång t­¬ng ®­¬ng víi tèc ®é t¨ng 37,35% vµ sang n¨m 2005 ®¹t 286.712 triÖu ®ång, so víi n¨m 2004 t¨ng 106.326 triÖu ®ång, t­¬ng ®­¬ng víi tèc ®é t¨ng 58,94%. Tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay t¹i Chi nh¸nh chñ yÕu lµ m¸y mãc, d©y chuyÒn c«ng nghÖ, nhµ ë, « t«… Tuy nhiªn, h×nh thøc b¶o ®¶m nµy ®­îc coi lµ rñi ro nhÊt trong tÊt c¶ c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m, v× vËy, Chi nh¸nh kh¸ thËn träng trong cho vay theo h×nh thøc nµy vµ chØ cho vay nh÷ng doanh nghiÖp cã uy tÝn, quan hÖ l©u dµi víi ng©n hµng hoÆc nh÷ng dù ¸n cã ®é kh¶ thi cao. B¶o l·nh b»ng tµi s¶n cña kh¸ch hµng vay cßn chiÕm tû träng kh¸ nhá: (N¨m 2003 lµ 4,1%, n¨m 2004 lµ 3,4% vµ sang n¨m 2005 lµ 2,08%) vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng d­ nî theo h×nh thøc nµy cßn thÊp (D­ nî theo h×nh thøc nµy n¨m 2004 ®¹t 15.218 triÖu ®ång, so víi n¨m 2003 t¨ng 4,74% vµ sang n¨m 2005 ®¹t 16.383 triÖu ®ång, t¨ng 7,66% so víi n¨m 2004). Sì dÜ nh­ vËy lµ v× viÖc kh¸ch hµng t×m ®­îc bªn thø ba – bªn b¶o l·nh cã thÓ ®¸p øng ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn cßn qu¸ Ýt, do ®ã sè mãn cho vay theo h×nh thøc nµy cßn khiªm tèn: n¨m 2003 cã 2 mãn, n¨m 2004 cã 3 mãn vµ sang n¨m 2005 chØ cã 3 mãn Bªn c¹nh ®ã, phÇn lín c¸c mãn vay theo h×nh thøc nµy ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn ng¾n h¹n, do ®ã tµi s¶n ®­îc ®em ra ®¶m b¶o th­êng cã gi¸ trÞ kh«ng cao. Nh­ v©y, Chi nh¸nh NHCT Thanh Xu©n ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ t¹i Chi nh¸nh víi môc tiªu duy nhÊt an toµn vµ sinh lîi. 2.4.2 Nh÷ng tµi s¶n ®­îc dïng lµm TSB§ t¹i Chi nh¸nh NHCT Thanh Xu©n. Tr­íc nhu cÇu vay vèn ngµy cµng cao cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, tµi s¶n dïng lµm TSB§ t¹i Chi nh¸nh kh«ng ngõng t¨ng lªn c¶ sè l­îng lÉn chñng lo¹i. §iÒu ®ã, ®­îc ph¶n ¸nh qua b¶ng d­ nî chia theo tõng lo¹i TSB§ nh­ sau: B¶ng 5: D­ nî ph©n theo lo¹i tµi s¶n b¶o ®¶m ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005 D­ nî Tû träng D­ nî Tû träng D­ nî Tû träng QuyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt 271.032 76,48% 351.015 78,42% 454.405 57,69% M¸y mãc thiÕt bÞ vµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i 81.437 22,98% 85.090 19,01% 310.655 39,44% Hµng hãa 0 0 1.521 0,34% 4.568 0,58% Sæ tiÕt kiÖm vµ giÊy tê cã gi¸. 1.915 0,54% 3.401 0,76% 11.499 1,46% QuyÒn ®èi víi vèn gãp 0 0 6.583 1,47% 6.540 0,83% Tæng céng 354.384 100% 447.610 100% 787.667 100% §¬n vÞ:TriÖu ®ång. (Nguån tõ phßng tæng hîp tiÕp thÞ Chi nh¸nh NHCT Thanh Xu©n) Nh­ vËy, qua b¶ng ta nhËn thÊy: D­ nî ph©n theo c¸c lo¹i TSB§ kh«ng ®ång ®Òu, chñ yÕu d­ nî cho vay tËp trung vµo viÖc cho vay b¶o ®¶m b»ng BÊt ®éng s¶n (QuyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt). D­ nî cho vay ®­îc ®¶m b¶o b»ng bÊt ®éng s¶n ®· kh«ng ngõng t¨ng lªn: N¨m 2003 lµ 271.032 tr. ®, n¨m 2004 lµ 351.015 tr.®, t¨ng 29,51% vµ sang ®Õn n¨m 2005 ®· lµ 454.405 tr.® so víi n¨m 2004 t¨ng 29,45%. Nh­ vËy, sang n¨m 2005, mÆc dï thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n trong t×nh tr¹ng “®ãng b¨ng” kÐo dµi, tèc ®é d­ nî b¶o ®¶m b»ng bÊt ®éng s¶n cã gi¶m nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ. Sì dÜ, d­ nî ®­îc b¶o ®¶m theo h×nh thøc tµi s¶n nµy lu«n ®¹t møc cao t¹i Chi nh¸nh v×: Thø nhÊt, ®©y lµ lo¹i tµi s¶n cã gi¸ trÞ cao, ®ång thêi tû lÖ cho vay tÝnh trªn gi¸ trÞ ®Þnh gi¸ còng kh¸ cao th«ng th­êng ®¹t 70%, do ®ã mµ kh¸ch hµng khi thÕ chÊp b»ng bÊt ®éng s¶n lu«n vay ®­îc vèn lín. Bªn c¹nh ®ã, khi thÕ chÊp tµi s¶n nµy, kh¸ch hµng vÉn sö dông c¸c tµi s¶n nµy ®Ó tiÕn hµnh kinh doanh nh­ b×nh th­êng, thÞ tr­êng nhµ ®Êt s«i ®éng, gi¸ nhµ ®Êt ë Hµ Néi trong mÊy n¨m qua lu«n ë møc cao, dÔ dµng cho viÖc xö lý tµi s¶n. Thø hai: Cã thÓ nãi, trong thêi gian quan, c¸c c¬ quan ban ngµnh ®· cã sù quan t©m tíi viÖc sù söa ®æi, bæ sung c¸c v¨n b¶n theo h­íng gióp ng­êi d©n cã thÓ dÔ dµng tiÕp cËn nguån vèn ng©n hµng b»ng viÖc thÕ chÊp b»ng quyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt. NghÞ ®Þnh 85/2002/ N§- CP ®· bá kho¶n 4 ®iÒu 8 cña NghÞ ®Þnh 178/1999/N§- CP: “ViÖc thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt mµ trªn ®Êt cã tµi s¶n g¾n liÒn th× gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay bao gåm gi¸ trÞ sö dông ®Êt vµ gi¸ trÞ tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt”. ViÖc bá qui ®Þnh nµy, cho phÐp kh¸ch hµng cã thÓ linh ho¹t trong viÖc lùa chän quyÒn sö dông ®Êt hay tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt ®Ó lµm tµi s¶n ®¶m b¶o. NghÞ ®Þnh 85/2002/ N§- CP ®· söa ®æi kho¶n 3 ®iÒu 8 theo h­íng tiÕn bé: Cho phÐp kh¸ch hµng vay hoÆc bªn b¶o l·nh vµ ng©n hµng cã thÓ tháa thuËn gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt theo gi¸ ®Êt thùc tÕ chuyÓn nh­îng t¹i ®Þa ph­¬ng thay v× nh­ quy ®Þnh cò gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®­îc x¸c ®Þnh theo khung gi¸ ®Êt cña ñy ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc TW ban hµnh. Nh­ v©y, ¸p dông theo quy ®Þnh míi, gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cña kh¸ch hµng ®­îc ®¸nh gi¸ cao h¬n vµ kh¸ch hµng cã thÓ vay ®­îc nhiÒu h¬n. §Æc biÖt, víi sù ra ®êi cña LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 cã hiÖu lùc thi hµnh ngµy 1/7/2004 thay thÕ LuËt ®Êt ®ai n¨m 1993 ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho tæ chøc vµ c¸ nh©n, hé gia ®×nh hoµn thiÖn nhanh chãng c¸c thñ tôc thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt vµ/ hoÆc tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña m×nh g¾n liÒn víi ®Êt ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî ng©n hµng. Tµi s¶n ®Ó ®¶m b¶o cho vay lu«n duy tr× tû träng æn ®Þnh vµ cã møc d­ nî cao thø hai sau bÊt ®éng s¶n lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. Ng©n hµng rÊt ng¹i nhËn lo¹i tµi s¶n nµy lµm b¶o ®¶m v× phÇn lín c¸c tµi s¶n nµy do kh¸ch hµng n¾m gi÷ ®Ó phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh, tèc ®é hao mßn nhanh, ng©n hµng rÊt khã qu¶n lý. Sì dÜ, lo¹i tµi s¶n cã d­ nî cao lµ v× c¸c tµi s¶n nµy nµy ®Òu lµ thiÕt bÞ s¶n xuÊt chÝnh cña doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ rÊt lín. Trong n¨m 2005, tèc ®é t¨ng cho vay ®­îc b¶o ®¶m theo h×nh thøc t¨ng lªn ®¸ng kÓ tõ 81.437tr.® n¨m 2003, sang n¨m 2004 lµ 85.090tr.® vµ ®Õn n¨m 2005 ®¹t 310.655tr.®. Sì dÜ cã sù gia t¨ng ®ét biÕn nh­ vËy lµ v× n¨m 2005 Chi nh¸nh ®· tËp trung nhiÒu h¬n cho vay cã TSB§ kÓ c¶ ®èi víi DNNN, tÝch cùc ®«n ®èc c¸c DNNN nay ®· cæ phÇn hãa tr­íc kia cho vay kh«ng b»ng TSB§ nay bæ sung tµi s¶n b¶o ®¶m. Qua b¶ng ta còng nhËn thÊy tµi s¶n cã tÝnh an toµn cao nh­: QuyÒn vèn gãp, hµng hãa vµ ®Æc biÖt lµ sæ tiÕt kiÖm vµ giÊy tê cã gi¸ cßn chiÕm tû träng qu¸ nhá trong tæng d­ nî. 3. §¸nh gi¸ vÒ c«ng t¸c B§TV b»ng tµi s¶n t¹i Chi nh¸nh NHCT Thanh Xu©n. 3.1 Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc. NhËn thøc ®­îc vai trß quan träng cña c«ng t¸c B§TV b»ng tµi s¶n, trong thêi gian qua, Chi nh¸nh ®· kh«ng ngõng tÝch cùc ¸p dông c¸c h×nh thøc B§TV vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c B§TV. Thùc tÕ, ho¹t ®éng tÝn dông t¹i Chi nh¸nh ®· thu ®­îc kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ c¶ vÒ mÆt sè l­îng lÉn chÊt l­îng. Qua môc 2.4, ta ®· thÊy qui m« d­ nî cho vay cã TSB§ ®· t¨ng rÊt nhanh c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi lÉn sè t­¬ng ®èi: n¨m 2003 ®¹t 354.384 tr.®, n¨m 2004 ®¹t 447.610 tr.®, so víi n¨m 2003 t¨ng 93.226 tr.® t­¬ng øng víi tèc ®é t¨ng 26,3% vµ sang n¨m 2005 ®¹t 787.667 tr.®, t¨ng 340.057tr.® t­¬ng ®­¬ng víi tèc ®é t¨ng75,97%. §Æc biÖt, d­ nî cho vay cã TSB§ ngµy cµng chiÕm tû träng lín trong tæng d­ nî. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c«ng t¸c b¶o ®¶m tiÒn vay b»ng tµi s¶n, mét chØ tiªu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc lµ chÊt l­îng c¸c kho¶n vay. Trong 2 n¨m liªn tôc 2003, 2004: 100% d­ nî n»m trong tÇm kiÓm so¸t cña Chi nh¸nh, kh«ng cã nî qu¸ h¹n ph¸t sinh, nh­ng nî gia h¹n ®Õn 31/12/2004 lµ 106 tû ®ång. §©y lµ mét thµnh c«ng lín kh«ng ph¶i ng©n hµng nµo còng cã ®­îc. Tuy nhiªn, sang n¨m 2005, ph¸t sinh nî qu¸ h¹n lµ 51 tû ®ång vµ nî gia h¹n ®Õn 31/12/2005 ®· gi¶m xuèng 89 tû ®ång. Nh­ vËy, nÕu so víi tæng d­ nî, nî qu¸ h¹n chiÕm 3,19%. Víi tû lÖ ®ã, vÊn ®Ò nî qu¸ h¹n ch­a ®Õn møc nghiªm träng. Bªn c¹nh ®ã, nî qu¸ h¹n ph¸t sinh do c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan: Do chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc trong viÖc h¹n chÕ ®¨ng ký xe m¸y t¹i c¸c thµnh phè lín ®· dÉn tíi khã kh¨n trong viÖc tiªu thô cña c¸c Doanh nghiÖp cã d­ nî cho vay lín t¹i Chi nh¸nh nh­: C«ng ty Quan hÖ Quèc tÕ §Çu t­ S¶n xuÊt vµ C«ng ty th­¬ng m¹i vµ S¶n xuÊt VËt t­ ThiÕt bÞ Giao th«ng VËn t¶i. MÆt kh¸c, kh¸ch hµng cña Chi nh¸nh chñ yÕu ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n vµ x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng nh­: Cty x©y dùng sè 19, Tæng c«ng ty LICOGI, C«ng ty VËt t­ vËn t¶i & x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng .… Trong khi t×nh h×nh thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n ch×m l¾ng kÐo dµi, nî Ng©n s¸ch nhµ n­íc trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n x©y dùng h¹ tÇng, cÇu ®­êng lªn ®Õn hµng chôc ngµn tû ®ång. ViÖc thanh quyÕt to¸n c¸c c«ng tr×nh gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, dÉn ®Õn c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®­îc ng©n s¸ch Nhµ n­íc thanh to¸n kÞp thêi, kh«ng thu håi ®­îc c«ng nî ®Ó tr¶ Ng©n hµng. Nh­ vËy, mÆc dï chÞu ¶nh h­ëng bÊt lîi cña yÕu tè kh¸ch quan nªu trªn nh­ng nh×n chung c«ng t¸c B§TV b»ng tµi s¶n t¹i Chi nh¸nh ®· thùc hiÖn kh¸ tèt, gãp phÇn quan träng trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông t¹i Chi nh¸nh. 3.2. Nh÷ng h¹n chÕ tån t¹i vµ nguyªn nh©n. Bªn c¹nh, ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng mõng nh­ trªn, nh­ng c«ng t¸c B§TV b»ng tµi s¶n t¹i Chi nh¸nh vÉn cßn gÆp ph¶i mét sè h¹n chÕ. Nh÷ng h¹n chÕ nµy nÕu kh«ng sím ®­îc kh¾c phôc sÏ ¶nh h­ëng rÊt lín tíi hiÖu qu¶ b¶o ®¶m tiÒn vay. 3.2.1 C«ng t¸c thÈm ®Þnh ch­a ®¶m b¶o vÒ chÊt l­îng, mÊt nhiÒu thêi gian: §©y ®­îc coi lµ h¹n chÕ, g©y ¶nh h­ëng nghiªm träng nhÊt ®Õn hiÖu qu¶ cho vay. H¹n chÕ ®ã cã thÓ xuÊt ph¸t tõ mét sè nguyªn nh©n sau: * Nguyªn nh©n tõ phÝa ng©n hµng. - Tr­íc hÕt lµ do tæ chøc c«ng t¸c cho vay ch­a ®­îc hîp lý. HiÖn nay, t¹i Chi nh¸nh mét CBTD vÉn ph¶i ®¶m nhiÖm mét khèi l­îng lín tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh cho vay: -ThÈm ®Þnh tr­íc khi cho vay. - KiÓm tra, gi¸m s¸t trong khi cho vay. - KiÓm tra, gi¸m s¸t, tæ chøc thu håi nî sau khi cho vay. ChØ tÝnh riªng kh©u thÈm ®Þnh tr­íc khi cho vay ®· bao gåm mét l­îng lín c¸c c«ng viÖc: ThÈm ®Þnh kh¸ch hµng, thÈm ®Þnh dù ¸n vay vèn, thÈm ®Þnh TSB§ (nÕu cã). Víi mét khèi l­îng lín c¸c c«ng viÖc nh­ vËy, g©y ¸p lùc lín cho CBTD, CBTD khã cã thÓ ®i s©u, xem xÐt mét c¸ch kÜ cµng tõng kh©u ®Æc biÖt lµ kh©u thÈm ®Þnh, ¶nh h­ëng lín ®Õn hiÖu qu¶ cho vay. Trong ba kh©u trªn, thÈm ®Þnh tr­íc khi cho vay ®­îc coi lµ kh©u quan träng nhÊt vµ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo n¨ng lùc, tr×nh ®é cña CBTD. CBTD kh«ng chØ n¾m v÷ng vÒ nghiÖp vô, mµ cßn am hiÓu vÒ ngµnh nghÒ kh¸ch hµng kinh doanh, vÒ tµi s¶n dïng lµm b¶o ®¶m, cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch, dù b¸o….Trong khi ®ã, phÇn lín CBTD t¹i Chi nh¸nh cßn trÎ vÉn cßn Ýt kinh nghiÖm vµ ch­a ®­îc ®µo t¹o chuyªn s©u, do ®ã kh¶ n¨ng “®äc” dù ¸n, kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh cßn nhiÒu h¹n chÕ, g©y khã kh¨n trong viÖc ra quyÕt ®Þnh cho vay hay kh«ng cho vay. - Qu¸ tr×nh khai th¸c, thu thËp vµ xö lý th«ng tin ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh cßn nhiÒu h¹n chÕ. - Trong thÈm ®Þnh mét sè nh©n tè ch­a ®­îc quan t©m cÇn ph¶i ®Ò cËp trong chu tr×nh kü thuËt nµy lµ: C¸c chØ sè dù b¸o tr­íc khi cho vay hoÆc lµ ng¾n h¹n, hoÆc lµ dµi h¹n nÕu kh«ng kho¶n tÝn dông sÏ trë vÒ con sè ©m. §ã lµ dù ®o¸n vÒ: gi¸ vµng, tû gi¸, l¹m ph¸t, ®é th¨ng trÇm kinh tÕ theo c¸c n­íc ë khu vùc kh¸c nhau, c¸c biÕn cè cã thÓ dù ®o¸n vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi…. * Nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng. - C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh mµ kh¸ch hµng cung cÊp cho Ng©n hµng th­êng kh«ng chÝnh x¸c, thiÕu ®é tin cËy. TÝnh minh b¹ch trong ho¹t ®éng tµi chÝnh, trong h¹ch to¸n kÕ to¸n cßn h¹n chÕ. PhÇn lín c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ch­a ®­îc kiÓm to¸n, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, cã tr­êng hîp cßn gi¶ m¹o giÊy tê tµi s¶n thÕ chÊp. §iÒu nµy ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn qu¸ tr×nh ph©n tÝch, thÈm ®Þnh vµ xÐt duyÖt cho vay cña Chi nh¸nh. - Ngoµi ra, kh¸ch hµng cßn tån t¹i nhiÒu bÊt cËp vÒ tr×nh ®é, n¨ng lùc, kh¶ n¨ng ph©n tÝch, dù b¸o dÉn ®Õn viÖc lËp c¸c ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kÐm hiÖu qu¶, lµm mÊt nhiÒu thêi gian thÈm ®Þnh 3.2.2 Danh môc TSB§ch­a ®a d¹ng, phong phó: Chi nh¸nh vÉn ch­a cã sù bøt ph¸ trong viÖc nhËn TSB§, chØ míi chó träng tíi c¸c TSB§ th«ng dông nh­: QuyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt, m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn göi,…. Mét sè lo¹i tµi s¶n kh¸c nh­ c¸c kho¶n ph¶i thu, c¸c hîp ®ång dù thÇu… ch­a cã trong danh môc TSB§. ViÖc thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt, c¸c tµi s¶n ®ßi hái ph¶i cã giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, giÊy tê chøng minh quyÒn së h÷u tµi s¶n trong khi ®ã viÖc cÊp c¸c lo¹i giÊy tê nµy ë n­íc ta cßn nhiÒu bÊt cËp, g©y khã kh¨n rÊt lín cho kh¸ch hµng tiÕp cËn vèn vay. Bªn c¹nh ®ã, tû träng cña c¸c tµi s¶n nhËn lµm b¶o ®¶m t¹i Chi nh¸nh cßn cã sù chªnh lÖch kh¸ lín, phÇn lín vÉn lµ QuyÒn sö dông ®Êt trong khi ®ã c¸c tµi s¶n cã ®é rñi ro thÊp nh­: tiÒn göi, hµng hãa cßn rÊt khiªm tèn. ViÖc duy tr× tû träng quyÒn sö dông ®Êt lín tiÒm Èn nhiÒu rñi ro khi mµ thÞ tr­êng nhµ ®Êt ë n­íc ta vÉn ch­a cã sù æn ®Þnh t­¬ng ®èi c¶ vÒ diÔn biÕn thÞ tr­êng còng nh­ quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ qu¶n lý, quy ho¹ch, hay trong x¸c ®Þnh khung gi¸ c¶, thuÕ mua b¸n B§S. Víi nh÷ng tån t¹i trong danh môc TSB§, ®· h¹n chÕ rÊt lín trong viÖc më réng tÝn dông còng nh­ n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông. Sì dÜ, danh môc nhËn TSB§ cßn ch­a ®a d¹ng, phong phó lµ do mét sè nguyªn nh©n sau: - Do nh÷ng quy ®Þnh b¾t buéc, kh¾t khe cña NHCT ViÖt Nam ®èi víi Chi nh¸nh trong viÖc nhËn TSB§ cho vay. §iÒu ®ã, ®· h¹n chÕ rÊt lín cho Chi nh¸nh trong viÖc chñ ®éng tiÕp nhËn mét sè tµi s¶n ®Ó lµm b¶o ®¶m. - PhÇn lín nhu cÇu vÒ vèn vay cña kh¸ch hµng t¹i Chi nh¸nh lµ vèn trung vµ dµi h¹n, cßn nhu cÇu vÒ vèn ng¾n h¹n kh«ng th­êng xuyªn, chØ trong tr­êng hîp ®ét xuÊt. Trong khi ®ã, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vay vèn, kh¸ch hµng chØ cã tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín lµ QuyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt hoÆc c¸c tµi s¶n lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ ®­îc h×nh thµnh tõ vèn vay. - Ng©n hµng vÉn theo mét thãi quen cò ­a thÝch c¸c lo¹i TSB§ lµ QuyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt, m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ…, ch­a m¹nh d¹n cho vay c¸c lo¹i TSB§ kh¸c. §ã lµ do t©m lý sî rñi ro vµ do c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®Ó h­íng dÉn nhËn c¸c tµi s¶n kh¸c: hîp ®ång dù thÇu, vµng, b¶o hiÓm nh©n thä… ch­a cô thÓ, râ rµng. 3.2.3 §Þnh gi¸ TSB§ cßn nhiÒu bÊt cËp:. VÒ nguyªn t¾c ®Þnh gi¸ TSB§ ph¶i theo gi¸ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, t¹i Chi nh¸nh nguyªn t¾c nµy vÉn ch­a ®­îc tu©n thñ ®óng møc. TSB§ vÉn ch­a ®­îc ®¸nh gi¸ s¸t víi gi¸ thÞ tr­êng. H¹n chÕ trong c«ng t¸c ®Þnh gi¸ TSB§ t¹i Chi nh¸nh b¾t nguån tõ nguyªn nh©n chÝnh sau: - ViÖc ®Þnh gi¸ TSB§ t¹i Chi nh¸nh vÉn do CBTD ®¶m nhiÖm, ch­a cã tæ ®Þnh gi¸ riªng. Trong khi ®ã, CBTD tiÕn hµnh ®Þnh gi¸ TSB§ cßn h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, ch­a ®­îc ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ nghiÖp vô ®Þnh gi¸ vµ ch­a tÝch cùc trong viÖc khai th¸c c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn TSB§: Cung cÇu, gi¸ c¶ cña TSB§, c¸c mÆt hµng thay thÕ… mµ phÇn lín chØ dùa vµo nguån th«ng tin tõ phÝa kh¸ch hµng cung cÊp. §Þnh gi¸ TSB§ ®­îc coi lµ c«ng viÖc phøc t¹p. V× vËy, ®Ó ®Þnh gi¸ chÝnh x¸c ph¶i tæ chøc theo h­íng chuyªn m«n hãa s©u vÒ nghiÖp vô ®Þnh gi¸ tµi s¶n. Do ch­a chó träng trong viÖc chuyªn m«n hãa trong kh©u ®Þnh gi¸, nªn chÊt l­îng ®Þnh gi¸ TSB§ vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò. - Do yÕu tè chñ quan cña CBTD sî quy tr¸ch nhiÖm, ng¹i rñi ro nªn cã khuynh h­íng ®Þnh gi¸ thÊp h¬n gi¸ thÞ tr­êng, ®Ó dÔ dµng h¬n trong viÖc xö lý TSB§ thu håi nî. §iÒu ®ã, kh«ng chØ g©y thiÖt h¹i cho kh¸ch hµng khi kh«ng cã ®ñ vèn ®Ó thùc hiÖn ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh mµ chÝnh ng©n hµng còng mÊt c¬ héi ®Ó më réng d­ nî. - C¸c th«ng tin, d÷ liÖu vÒ TSB§ mµ kh¸ch hµng cung cÊp th­êng kh«ng chÝnh x¸c, thiÕu ®é tin cËy: gi¸ trÞ c¸c tµi s¶n ghi trªn c¸c hãa ®¬n mua hµng cã thÓ ®­îc kh¸ch hµng th«ng ®ång víi ng­êi b¸n ghi cao h¬n so víi gi¸ mua thùc tÕ, trong khi ®ã møc khÊu hao cña tµi s¶n mµ kh¸ch hµng cung cÊp cã thÓ do cè t×nh hay s¬ ý mµ thÊp h¬n so víi hao mßn thùc tÕ, do ®ã gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSB§ th­êng bÞ ®¸nh gi¸ cao. Bªn c¹nh ®ã, cã nhiÒu tµi s¶n kh«ng cã hãa ®¬n mua hµng, viÖc l­îng hãa gi¸ trÞ hao mßn v« h×nh kh«ng cã c¬ së tham chiÕu… ®· g©y nhiÒu khã kh¨n cho viÖc ®Þnh gi¸ TSB§ cña CBTD. - C¸c Trung t©m t­ vÊn ®Þnh gi¸ ë ViÖt Nam hiÖn nay ch­a cã ®ñ c¬ së x¸c ®Þnh c¸c tµi s¶n nµy hoÆc ch­a cã liªn hÖ mËt thiÕt víi c¸c TCTD ®Ó cã sù hç trî trong viÖc ®Þnh gi¸. 3.2.4 Qu¶n lý TSB§ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n: Mét l­îng lín c¸c TSB§ vÉn ch­a ®­îc kiÓm so¸t, qu¶n lý chÆt chÏ, lµm cho chÊt l­îng tµi s¶n gi¶m sót ®¸ng kÓ. §ã lµ do: - §Æc ®iÓm c¸c TSB§ cña Chi nh¸nh phÇn lín lµ c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ vÉn do kh¸ch hµng n¾m gi÷ ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh. Do ®ã, ph¸t sinh nhiÒu rñi ro: Ng­êi vay dÔ cã ®éng c¬ tÈu t¸n tµi s¶n, cho thuª hoÆc sö dông tµi s¶n sai môc ®Ých, kh«ng cã ý thøc b¶o vÖ tµi s¶n, sö dông qu¸ møc c«ng suÊt cho phÐp…. Bªn c¹nh ®ã, Kh¸ch hµng chñ yÕu cña Chi nh¸nh lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, c¸c c«ng ty ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng vµ giao th«ng nªn phÇn lín m¸y mãc, thiÕt bÞ n»m r¶i r¸c trªn c¸c c«ng tr­êng, bÕn b·i, trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, rÊt khã kiÓm so¸t. §èi víi c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ dïng trong x©y dùng vµ giao th«ng phÇn lín ph¶i ®Ó ngoµi trêi, d­íi t¸c ®éng cña m«i tr­êng thiªn nhiªn nªn hao mßn rÊt nhanh, gi¶m nhanh gi¸ trÞ. - DiÖn tÝch Chi nh¸nh kh¸ nhá, nªn viÖc cÊt gi÷ TSB§ lín ph¶i thuª kho cña bªn thø ba hoÆc sö dông kho cña chÝnh kh¸ch hµng vay. Do ®ã, kh¶ n¨ng kiÓm so¸t rÊt h¹n chÕ, nguy c¬ rñi ro lín. - Do ch­a nhËn thøc ®óng vai trß quan träng quan träng cña viÖc qu¶n lý TSB§, nªn nhiÒu khi cã mét sè bé phËn CBTD thùc hiÖn qua quýt, cho ®óng nghÜa vô. 3.2.5 Xö lý TSB§ vÉn ch­a hiÖu qu¶: Tèc ®é xö lý TSB§ cßn chËm. ViÖc kÐo dµi thêi gian xö lý TSB§ kh«ng chØ lµm ph¸t sinh thªm nî qu¸ h¹n mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn viÖc thanh lý TSB§, lµm cho viÖc xö lý TSB§ nhiÒu khi kh«ng ®ñ thu håi nî. BÊt cËp trong viÖc xö lý TSB§ t¹i Chi nh¸nh do c¸c lý do sau: - ViÖc xö lý TSB§ t¹i Chi nh¸nh phÇn lín ®Ó cho kh¸ch hµng tù b¸n. ViÖc ®Ó cho kh¸ch hµng tù b¸n TSB§, Chi nh¸nh muèn t¹o sù chñ ®éng cao nhÊt cho kh¸ch hµng, nh­ng c¸ch nµy mang l¹i nhiÒu rñi ro: Ng©n hµng kh«ng thÓ kiÓm so¸t hÕt ®­îc viÖc b¸n TSB§ cña kh¸ch hµng. Kh¸ch hµng cã thÓ viÖn ®ñ lý do ®Ó kh«ng thùc hiÖn viÖc b¸n TSB§, kÐo dµi thêi gian xö lý TSB§. ThËm chÝ, kh¸ch hµng cã thÓ khai khèng sè tiÒn b¸n ®­îc TSB§ Ýt h¬n so víi thùc tÕ, dÉn ®Õn viÖc kh«ng thu håi ®ñ nî. - MÆc dï, ph¸p luËt ®· quy ®Þnh cho phÐp Ng©n hµng ®­îc xö lý TSB§ ®Ó thu håi nî nh­ng trªn thùc tÕ Chi nh¸nh vÉn kh«ng chñ ®éng tù xö lý ®­îc sè tµi s¶n nµy v× lu«n gÆp ph¶i th¸i ®é bÊt hîp t¸c cña kh¸ch hµng vay. Khi ph¶i xö lý TSB§, kh¸ch hµng lu«n cè t×nh ch©y ú giao nép tµi s¶n, cã nh÷ng hµnh vi chèng ®èi, c¶n trë g©y nhiÒu khã kh¨n trong viÖc xö lý TSB§. Trong khi ®ã, sù phèi hîp cña UBND vµ c¬ quan C«ng an ®Ó buéc bªn b¶o ®¶m ph¶i giao tµi s¶n cßn nhiÒu h¹n chÕ. *Ngoµi ra, cßn tån t¹i mét sè nguyªn nh©n kh¸ch quan g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi hiÖu qu¶ B§TV t¹i Chi nh¸nh. Tr­íc hÕt, lµ h¹n chÕ xuÊt ph¸t tõ c¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay: B¶o ®¶m tiÒn vay kh«ng chØ bã hÑp trong c¸c v¨n b¶n cña LuËt TCTD, LuËt Ng©n hµng mµ cßn liªn quan tíi nhiÒu bé LuËt kh¸c: Bé luËt d©n sù, luËt ®Êt ®ai, luËt doanh nghiÖp…. Trong khi ®ã, c¸c néi dung quy ®Þnh trong c¸c ®iÒu LuËt nµy vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay nhiÒu khi cßn chång chÐo, thiÕu ®ång bé g©y nhiÒu lóng tóng cho c¸c TCTD khi triÓn khai thùc hiÖn. Bªn c¹nh ®ã, m«i tr­êng ph¸p lý ë n­íc ta vÉn ch­a hoµn thiÖn, th­êng xuyªn thay ®æi, g©y kh«ng Ýt khã kh¨n: §¬n cö nh­ LuËt ®Êt ®ai ®­îc ban hµnh n¨m 1993, ®Õn n¨m 1998 ®­îc söa ®æi, bæ sung lÇn thø nhÊt, sang n¨m 2001 ®­îc söa ®æi, bæ sung lÇn hai vµ ®Õn n¨m 2003 ban hµnh LuËt ®Êt ®ai míi thay thÕ LuËt ®Êt ®ai n¨m 1993 vµ c¸c luËt söa ®æi, bæ sung n¨m 1998, 2001. Sù thay ®æi th­êng xuyªn cña bé LuËt nãi trªn, kÐo theo sù thay ®æi cña c¸c NghÞ ®Þnh, th«ng t­ h­íng dÉn ….Vµ ®Æc biÖt, trong thêi gian qua, nh÷ng ng­êi lµm trong ngµnh ng©n hµng kh«ng khái b¨n kho¨n, lóng tóng víi sù ra ®êi Bé LuËt d©n sù 2005 cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 1/1/2006 thay thÕ Bé luËt d©n sù n¨m 1995 víi nhiÒu ®iÓm thay ®æi tiÕn bé vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ, bÊt cËp cña c¸c v¨n b¶n tr­íc ®ã : t¸ch b¹ch râ rµng vÒ néi dung thÕ chÊp, cÇm cè, vÒ ph¹m vi b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô, vÒ ®iÒu kiÖn cña TSB§…. Tuy nhiªn, c¸c Ng©n hµng vÉn ch­a nhËn ®­îc c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn tõ NHNN ®Ó thùc hiÖn theo sù thay ®æi nµy. Thø hai: Sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan ban ngµnh hç trî cho c«ng t¸c b¶o ®¶m tiÒn vay: Bé Tµi nguyªn & M«i tr­êng, Bé C«ng an, Bé t­ ph¸p, Bé Tµi chÝnh, Tæng côc ®Þa chÝnh…. cßn thiÕu chÆt chÏ vµ tÝch cùc, g©y nhiÒu khã kh¨n cho ng©n hµng triÓn khai c¬ chÕ b¶o ®¶m tiÒn vay: ViÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u nhµ ë vµ c«ng tr×nh x©y dùng trªn ®Êt cßn nhiÒu rèi r¾m, phiÒn hµ. Ho¹t ®éng cña phßng c«ng chøng vµ phßng ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m lu«n trong t×nh tr¹ng qu¸ t¶i, th¸i ®é phôc vô cßn quan liªu, cùa quyÒn hay s¸ch nhiÔu, g©y tèn rÊt nhiÒu thêi gian. ¦íc tÝnh ®Ó vay ®­îc mét mãn vay, th× thêi gian tèi ®a ph¶i mÊt kho¶ng 15 ngµy. Ng©n hµng thÈm ®Þnh hå s¬ TSTC kho¶ng 3 ngµy, ký hîp ®ång t¹i Phßng c«ng chøng 1 ngµy, ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m 10 ngµy. Víi thêi gian dµi nh­ vËy ®· lµm h¹n chÕ c¬ héi kinh doanh cña kh¸ch hµng, ®ång thêi còng g©y khã kh¨n cho ng©n hµng trong viÖc ®Èy m¹nh cho vay. Thø ba: M«i tr­êng kinh tÕ ch­a cã sù æn ®Þnh t­¬ng ®èi, g©y khã kh¨n cho ng©n hµng trong viÖc dù b¸o, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cho vay vµ thu håi nî. §Æc biÖt, trong n¨m 2005, thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n cã sù ch÷ng l¹i ®ét ngét g©y khã kh¨n cho ng©n hµng trong viÖc thu håi nî. Ch­¬ng III. Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ B§TV b»ng tµi s¶n t¹i Chi nh¸nh NHCT Thanh Xu©n. I. Ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña Chi nh¸nh NHCT Thanh Xu©n. §øng tr­íc khã kh¨n chung cña nÒn kinh tÕ, nh­ng trong n¨m 2005, ho¹t ®éng kinh doanh cña Chi nh¸nh vÉn ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. C¸nh cöa WTO ®ang dÇn më ra, møc ®é c¹nh tranh dù b¸o trong ho¹t ®éng ng©n hµng ngµy cµng khèc liÖt h¬n. §Ó cã thÓ tiÕp tôc ®øng v÷ng vµ ngµy cµng ph¸t triÓn, sang n¨m 2006 Chi nh¸nh NHCT Thanh Xu©n ®· x©y dùng cho m×nh mét ph­¬ng h­íng kinh doanh víi nh÷ng biÖn ph¸p rÊt cô thÓ. TiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng t¸c huy ®éng vèn b»ng c¸ch më réng, quy ho¹ch l¹i m¹ng l­íi c¸c ®iÓm giao dÞch. Th­êng xuyªn b¸m s¸t thÞ tr­êng, t¨ng c­êng më réng khai th¸c c¸c kh¸ch hµng cã nguån tiÒn nhµn rçi lín. Cã chÝnh s¸ch l·i suÊt phï hîp, t¨ng c­êng lµm tèt chÝnh s¸ch kh¸ch hµng, ®Æc biÖt gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn quan hÖ g¾n bã mËt thiÕt víi c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n, nh÷ng kh¸ch hµng lín, kh¸ch hµng truyÒn thèng cña Chi nh¸nh. Trong c«ng t¸c tÝn dông, ®èi víi nh÷ng kho¶n nî gia h¹n, nî qu¸ h¹n ph¸t sinh trong n¨m 2005 tËp trung ®«n ®èc, theo dâi chÆt chÏ c¸c nguån tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. B¸m s¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, theo s¸t tõng c«ng tr×nh, tõng h¹ng môc, tõng dù ¸n ®Çu t­ ®Ó tËp trung thu håi nî. PhÊn ®Êu trong n¨m 2006 kh«ng ®Ó ph¸t sinh nî qu¸ h¹n. Trong ho¹t ®éng tÝn dông, lu«n ®Ò cao nguyªn t¾c t¨ng tr­ëng trong an toµn.Thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay cña ChÝnh phñ, c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn cña NHNN vµ cña NHCT ViÖt Nam. T¨ng dÇn tû träng cho vay cã TSB§, khuyÕn khÝch cho vay ®èi víi c¸c kh¸ch hµng cã tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè. Kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ t¹i Chi nh¸nh trong c«ng t¸c ®Þnh gi¸, qu¶n lý, xö lý TSB§, n©ng cao uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng, t¹o thuËn lîi cho kh¸ch hµng vay vèn b»ng b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n. Bªn c¹nh ®ã, cÇn chó träng tíi c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé. C«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t ho¹t ®éng tÝn dông cÇn ®­îc thùc hiÖn nghiªm tóc vµ th­êng xuyªn. §Ó cã thÓ ®¹t v­ît møc kÕt qu¶ n¨m 2005, Chi nh¸nh ®· ®Æt ra c¸c môc tiªu cô thÓ cÇn ®¹t ®­îc trong n¨m 2006 nh­ sau: Huy ®éng vèn: 3.100 tû Sö dông vèn: 1.900 tû Ph¸t hµnh thÎ ®¹t 10.000 thÎ Thu phÝ dÞch vô ®¹t: trªn 3 tû ®ång Lîi nhuËn t¨ng so víi n¨m 2005 lµ 10% II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ b¶o ®¶m tiÒn vay b»ng tµi s¶n t¹i Chi nh¸nh NHCT Thanh Xu©n. 1. N©ng cao chÊt l­îng cña c¸n bé tÝn dông. Con ng­êi lu«n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tíi thµnh c«ng hay thÊt b¹i trong bÊt k× ho¹t ®éng nµo. §Æc biÖt, víi ho¹t ®éng tiÒm Èn nhiÒu rñi ro nh­ ho¹t ®éng tÝn dông, yÕu tè con ng­êi l¹i cµng ®Æt lªn hµng ®Çu. ChÊt l­îng CBTD ®­îc ®¸nh gi¸ c¶ vÒ mÆt chuyªn m«n nghiÖp vô lÉn t­ c¸ch ®¹o ®øc. §éi ngò CBTD ®¶m b¶o chÊt l­îng, cã t¸c dông lín trong viÖc h¹n chÕ rñi ro. §Ó cã ®­îc ®éi ngò CBTD cã chÊt l­îng, ngay tõ kh©u tuyÓn chän ph¶i ®­îc sµng läc kÜ l­ìng. H×nh thøc thi tuyÓn ®­îc coi lµ h×nh thøc kh¸ch quan nhÊt ®Ó cã thÓ lùa chän ®­îc nh÷ng CBTD tèt. §Ó lu«n duy tr× tèt chÊt l­îng cña ®éi ngò CBTD, Chi nh¸nh lu«n ph¶i chó träng n©ng cao tr×nh ®é cho c¸c CBTD th«ng qua viÖc khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho CBTD häc lªn, cö CBTD tham gia c¸c khãa ®µo t¹o vÒ nghiÖp vô, c¸c buæi täa ®µm vÒ ho¹t ®éng ng©n hµng, t¹i Chi nh¸nh cÇn th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi th¶o luËn ®Ó phæ biÕn c¸c v¨n b¶n míi, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó CBTD cã thÓ trao ®æi, häc hái kinh nghiÖm lÉn nhau. §Æc biÖt, Chi nh¸nh cÇn chó träng ®µo t¹o ®éi ngò CBTD trÎ. Hä lµ nh÷ng ng­êi n¨ng næ, nhiÖt t×nh, tiÕp thu nhanh, sÏ lµ ®éi ngò c¸n bé chñ chèt trong t­¬ng lai cña Chi nh¸nh. 2. N©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c ®Þnh gi¸ TSB§. H¹n chÕ lín nhÊt trong c«ng t¸c ®Þnh gi¸ t¹i Chi nh¸nh vÉn do CBTD kiªm nhiÖm, do ®ã tÝnh chuyªn m«n hãa kh«ng cao, kÕt qu¶ ®Þnh gi¸ kh«ng ®­îc ®¶m b¶o. Cã thÓ nãi, c«ng t¸c ®Þnh gi¸ cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh suèt qu¸ tr×nh cho vay. §Þnh gi¸ TSB§ ®­îc thùc hiÖn tèt, gãp phÇn quan träng tíi hiÖu qu¶ b¶o ®¶m tiÒn vay. VËy ®Ó n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c ®Þnh gi¸ TSB§, Chi nh¸nh cÇn sím thµnh lËp tæ ®Þnh gi¸ TSB§ riªng. §Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô cña m×nh, tæ ®Þnh gi¸ quan träng nhÊt cÇn ph¶i cã ®éi ngò nh©n sù chÊt l­îng. §ã lµ nh÷ng c¸n bé cã chuyªn m«n s©u vÒ nghiÖp vô ®Þnh gi¸, cã kh¶ n¨ng tæng hîp, ph©n tÝch, dù b¸o xu thÕ ph¸t triÓn cña TSB§. Tïy vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ t¹i Chi nh¸nh, mµ cã thÓ tuyÓn nh©n sù cã chuyªn m«n vÒ ®Þnh gi¸ tõ bªn ngoµi hoÆc ®iÒu chuyÓn mét sè CBTD sang tæ ®Þnh gi¸ vµ tæ chøc ®µo t¹o l¹i vÒ nghiÖp vô ®Þnh gi¸ cho sè c¸n bé nµy. Bªn c¹nh ®ã, Chi nh¸nh cÇn quan t©m ®Çu t­ hÖ thèng th«ng tin: b¸o chÝ, m¸y tÝnh nèi m¹ng…, gãp phÇn hç trî cho c¸c c¸n bé ®Þnh gi¸ trong viÖc cËp nhËt th«ng tin vÒ: c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn ®Þnh gi¸, sù thay ®æi gi¸ c¶ c¸c tµi s¶n trªn thÞ tr­êng, sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ…. Dùa trªn nh÷ng th«ng tin x¸c thùc, cã c¨n cø khoa häc, tæ ®Þnh gi¸ cÇn x©y dùng hÖ thèng c¸c tiªu thøc ®Ó ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ TSB§, lµm c¬ së gióp c¸n bé ®Þnh gi¸ dÔ dµng h¬n trong viÖc ®Þnh gi¸. Ngoµi ra, ®èi víi nh÷ng tµi s¶n phøc t¹p, khã ®Þnh gi¸, tæ ®Þnh gi¸ cã thÓ tham kh¶o thªm tõ tæ chøc chuyªn m«n ®Þnh gi¸. 3. Th­êng xuyªn ®¸nh gi¸ l¹i gi¸ trÞ cña TSB§. Víi tèc ®é ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ nh­ hiÖn nay, tµi s¶n dÔ hao mßn v« h×nh nhanh chãng. Bªn c¹nh ®ã, phÇn lín TSB§ t¹i chi nh¸nh lµ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ x©y dùng th­êng xuyªn ®Ó ngoµi trêi, c­êng ®é sö dông cao, do ®ã tèc ®é hao mßn rÊt nhanh. Do ®ã, c«ng t¸c ®¸nh gi¸ l¹i gi¸ trÞ TSB§ cÇn ®­îc tiÒn hµnh th­êng xuyªn, qua ®ã ®Ó cã gi¶i ph¸p h¹n chÕ rñi ro. Tõ viÖc xem xÐt thùc tr¹ng tµi s¶n vµ tham kh¶o c¸c th«ng tin trªn thÞ tr­êng: gi¸ c¶, xu h­íng ph¸t triÓn c«ng nghÖ, c¸c mÆt hµng thay thÕ.... c¸n bé ®Þnh gi¸ tiÕn hµnh ®Þnh gi¸ l¹i. Trong tr­êng hîp, tµi s¶n ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i gi¶m gi¸ m¹nh, CBTD yªu cÇu kh¸ch hµng bæ sung thªm tµi s¶n ®¶m b¶o, hoÆc gi¶m sè tiÒn gi¶i ng©n hoÆc sè lÇn gi¶i ng©n (nÕu mãn vay ®­îc gi¶i ng©n nhiÒu lÇn). Nh­ vËy, ®¸nh gi¸ l¹i gi¸ trÞ TSB§ lµ biÖn ph¸p gióp TCTD h¹n chÕ nhiÒu rñi ro, ®¶m b¶o TSB§ khi xö lý cã thÓ thu ®ñ nî. 4. §a d¹ng hãa c¸c lo¹i TSB§. PhÇn lín, TSB§ mµ Chi nh¸nh nhËn cÇm cè, thÕ chÊp lµ QuyÒn sö dông ®Êt, m¸y mãc thiÕt bÞ trong khi ®ã viÖc cÊp giÊy chøng nhËn QuyÒn sö dông ®Êt, quyÒn së h÷u tµi s¶n ë n­íc ta cßn nhiÒu bÊt cËp, g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá cho kh¸ch hµng vay vèn trong khi ®ã, cã nhiÒu TSB§ mµ kh¸ch hµng cã thÓ dÔ dµng ®¸p øng h¬n: C¸c kho¶n ph¶i thu, vµng, c¸c hîp ®ång nhËn thÇu, c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä. Do ®ã, danh môc TSB§ ®­îc më réng, kh«ng nh÷ng gióp kh¸ch hµng dÔ dµng ®¸p øng ®­îc ®iÒu kiÖn vay vèn, gãp phÇn më réng tÝn dông mµ cßn gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông. ¦u ®iÓm chung cña c¸c TSB§ nµy lµ kh«ng tèn kÐm vÒ chi phÝ qu¶n lý vµ ®Þnh gi¸. Riªng víi h×nh thøc b¶o ®¶m b»ng vµng, Ng©n hµng víi nghiÖp vô kinh doanh vµng cña m×nh, sÏ dÔ dµng trong viÖc ph©n kim vµ ®Þnh gi¸ vµng, lµm c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh møc cho vay. §èi víi c¸c kho¶n ph¶i thu, t¹o thuËn lîi cho Chi nh¸nh më réng c¸c kho¶n cho vay ng¾n h¹n, nhanh thu håi vèn. PhÇn lín kh¸ch hµng cña Chi nh¸nh ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng vµ giao th«ng, t×nh tr¹ng c¸c c«ng tr×nh ch­a ®­îc quyÕt to¸n do dë dang, ch­a thÓ hoµn thµnh v× cßn thiÕu vèn lµ rÊt lín. ViÖc ng©n hµng chÊp nhËn nhËn hîp ®ång nhËn thÇu lµm TSB§, lµ “lêi gi¶i” cho bµi to¸n thiÕu vèn cña c¸c doanh nghiÖp, ®Èy nhanh tiÕn ®é hoµn thµnh c«ng tr×nh vµ sím ®­îc quyÕt to¸n. Ngoµi ra, Chi nh¸nh cÇn ®i ®Çu trong viÖc nhËn Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä lµm TSB§. ThÞ tr­êng B¶o hiÓm ViÖt Nam, trong thêi gian qua ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn khëi s¾c, ®Æc biÖt ®èi víi lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä, ®· ®­a ra nhiÒu møc b¶o hiÓm cïng víi c¸c dÞch vô hç trî liªn quan, do ®ã sè l­îng hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä ngµy cµng gia t¨ng, ®©y lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng cã thÓ khai th¸c ®Ó më réng tÝn dông. Bªn c¹nh ®ã, h×nh thøc b¶o ®¶m nµy t­¬ng ®èi thuËn lîi v× tÝnh thanh kho¶n cao, dÔ dµng trong qu¶n lý. Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm kÓ trªn, nh÷ng TSB§ cÇn bæ sung trªn còng Èn chøa nhiÒu rñi ro. §iÒu ®ã, ®ßi hái CBTD cÇn xem kÜ l­ìng c¸c yÕu tè vÒ kh¸ch hµng, hiÖu qu¶ dù ¸n ®Ó lùa chän TSB§ cho phï hîp. ViÖc ®­a c¸i míi vµo ¸p dông ban ®Çu bao giê còng khã kh¨n, nh­ng nÕu thùc hiÖn tèt kÕt qu¶ thu ®­îc rÊt kh¶ quan. V× vËy, ban ®Çu Chi nh¸nh nªn ¸p dông ®èi víi c¸c kh¸ch hµng cã quan hÖ l©u dµi, dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi cao, Ýt rñi ro. Tõ ®ã, tiÕp tôc më réng ®èi t­îng ¸p dông. Víi c¸ch lµm nh­ vËy, Chi nh¸nh kh«ng chØ thu hót mét sè l­îng kh¸ch hµng ®¸ng kÓ mµ cßn h¹n chÕ rÊt lín rñi ro. 5. Chi nh¸nh cã thÓ yªu cÇu kh¸ch hµng mua B¶o hiÓm cho TSB§. §èi víi nh÷ng lo¹i TSB§ mµ ph¸p luËt quy ®Þnh ph¶i mua b¶o hiÓm, Chi nh¸nh yªu cÇu kh¸ch hµng ph¶i mua b¶o hiÓm. Do ®ã, ®èi víi tµi s¶n b¾t buéc ph¶i mua b¶o hiÓm, viÖc thÈm ®Þnh TSB§ l¹i cµng ph¶i ®­îc thùc hiÖn chÆt chÏ, kÜ l­ìng. KÕt qu¶ thÈm ®Þnh lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng yªu cÇu kh¸ch hµng mua lo¹i b¶o hiÓm víi møc phï hîp. ViÖc qu¶n lý TSB§ dï cã tèt ®Õn ®©u, còng khã tr¸nh khái nh÷ng rñi ro bÊt ngê x¶y ra ®èi víi TSB§: lò lôt, lèc, b·o vµ c¸c nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng kh¸c.... Khi ®ã, B¶o hiÓm sÏ ®øng ra thanh to¸n nh÷ng tæn thÊt x¶y ra ®èi víi TSB§. ViÖc mua b¶o hiÓm cho TSB§ còng lµ biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ rñi ro cho ng©n hµng. Tuy nhiªn, ®Ó ®¶m b¶o thu nî, khi mua b¶o hiÓm cho TSB§, Chi nh¸nh cÇn ph¶i tháa thuËn víi kh¸ch hµng vay, bªn b¶o l·nh vÒ viÖc chuyÓn tªn ng­êi thô h­ëng trong Hîp ®ång b¶o hiÓm lµ Chi nh¸nh trong tr­êng hîp cã rñi ro x¶y ra. 6. Quan t©m h¬n ®Õn viÖc qu¶n lý TSB§. KÕt qu¶ qu¶n lý TSB§ cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc kÕt qu¶ xö lý TSB§. TSB§ ®­îc qu¶n lý tèt th× viÖc xö lý TSB§ ®­îc dÔ dµng, nhanh chãng h¬n. Do ®ã, qu¶n lý TSB§ lu«n ph¶i ®­îc chó träng vµ quan t©m. §èi víi c¸c lo¹i giÊy tê ph¶i b¶o qu¶n n¬i kh« r¸o, tr¸nh chuét bä, mèi mät vµ thuËn tiÖn cho viÖc th­êng xuyªn lÊy ra kiÓm tra. §èi víi c¸c TSB§ cÇn ph¶i cÊt gi÷ ë c¸c kho, th× hÖ thèng kho ph¶i ®¶m b¶o cã c¸c yÕu tè an toµn: ph¶i ®Æt ë vÞ trÝ cã an ninh tèt, ng­êi tr«ng coi kho ph¶i cã uy tÝn vµ t­ c¸ch ®¹o ®øc tèt, cã hÖ thèng chèng trém, hÖ thèng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y.... Khã kh¨n nhÊt trong c«ng t¸c qu¶n lý TSB§ t¹i Chi nh¸nh lµ khã kiÓm so¸t ®­îc TSB§ do kh¸ch hµng n¾m gi÷, ®Æc biÖt lµ nh÷ng m¸y mãc cã gi¸ trÞ lín n»m ë c¸c c«ng tr­êng. Do ®ã, ®èi víi nh÷ng tµi s¶n nµy, CBTD cÇn tiÕn hµnh nh÷ng ®ît xuèng c¬ së ®ét xuÊt ®Ó kiÓm tra t×nh tr¹ng tµi s¶n, ®Þnh kú th­êng xuyªn ®Þnh gi¸ l¹i tµi s¶n ®Ó cã biÖn ph¸p bæ sung thªm tµi s¶n hoÆc dõng cho vay. Quan t©m tíi c«ng t¸c qu¶n lý TSB§ lµ gi¶i ph¸p gióp ng©n hµng b¶o vÖ chÝnh m×nh, gi¶m bít rñi ro. 7. N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c xö lý TSB§. ViÖc tiÕn hµnh xö lý TSB§ lµ ®iÒu mµ ng©n hµng còng nh­ kh¸ch hµng kh«ng hÒ mong muèn. Xö lý TSB§ lµ kh©u cuèi cïng nh­ng kÕt qu¶ cña nã l¹i phÇn nµo ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña ®Þnh gi¸ còng nh­ qu¶n lý TSB§. TSB§ xö lý ®¶m b¶o thu håi ®ñ nî, chøng tá c«ng t¸c ®Þnh gi¸ vµ qu¶n lý TSB§ ®· ®­îc thùc hiÖn kh¸ tèt. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c xö lý TSB§, Chi nh¸nh cÇn thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p sau: - Chi nh¸nh cÇn ¸p dông nhiÒu h×nh thøc xö lý TSB§, kh«ng nªn tËp trung qu¸ vµo h×nh thøc ®Ó cho kh¸ch hµng tù b¸n v× c¸ch nµy rÊt khã kiÓm so¸t. Tïy tõng lo¹i TSB§ vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ Chi nh¸nh cÇn lùa chän h×nh thøc xö lý cho phï hîp. - §Ó cho TSB§ sau khi xö lý cã thÓ ®ñ thu håi nî, ng©n hµng ph¶i cËp nhËt c¸c th«ng tin vÒ TSB§: gi¸ c¶, nhu cÇu thÞ tr­êng, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt míi liªn quan ®Õn xö lý TSB§.... lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng gi¸ trÞ TSB§ t¹i thêi ®iÓm xö lý. - CÇn phèi hîp, hç trî cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng nhµ n­íc nh­ C«ng an, Tßa ¸n, Thi hµnh ¸n, ñy ban nh©n d©n c¸c cÊp, T­ ph¸p.... 8. ThiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin trong suèt. Th«ng tin ®­îc coi lµ nguån “nguyªn liÖu” ®Çu vµo quan träng cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch tÝn dông trong ho¹t ®éng ng©n hµng. Víi ®¨c tr­ng ho¹t ®éng ®Çy rñi ro nh­ ho¹t ®éng tÝn dông, khèi l­îng th«ng tin cÇn thu thËp cµng lín: th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, th«ng tin vÒ tµi s¶n, th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, th«ng tin vÒ c¸c v¨n b¶n…. Bªn c¹nh ®ã, th«ng tin cµng ®¶m b¶o chÊt l­îng, cã ®é tin cËy cao, gãp phÇn hç trî cho qu¸ tr×nh xÐt duyÖt kho¶n vay ®­îc nhanh chãng, Ýt tèn kÐm vÒ chi phÝ ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng cña kho¶n vay. Do ®ã, thiÕt lËp mét hÖ thèng th«ng tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c lµ yªu cÇu tÊt yÕu, nhÊt thiÕt cÇn ®­îc quan t©m ®óng møc. §Ó cã hÖ thèng tin ®¶m b¶o chÊt l­îng cÇn tËp trung vµo nh÷ng néi dung sau: - Tr­íc hÕt cÇn ®Èy nhanh viÖc hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ. CÇn trang bÞ hÖ thèng m¸y tÝnh nèi m¹ng néi bé trong Chi nh¸nh, còng nh­ víi toµn hÖ thèng NHCT ViÖt Nam ®Ó gióp cho CBTD cã thÓ truy cËp nhanh chãng c¸c Th«ng tin tÝn dông, c¸c v¨n b¶n, c¸c sù kiÖn ... cña NHCT ViÖt Nam còng nh­ chia sÎ th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, trao ®æi vÒ kinh nghiÖm, chuyªn m«n gi÷a c¸c CBTD víi nhau trong toµn hÖ thèng. M¹ng Internet lµ kªnh cung cÊp th«ng tin khæng lå vÒ tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc trªn toµn cÇu. Víi tiÖn Ých cña m¹ng toµn cÇu Internet, hÖ thèng m¸y tÝnh nèi m¹ng Internet cÇn ®­îc ®­a vµo øng dông réng r·i, gióp cho CBTD cã thÓ khai th¸c c¸c th«ng tin vÒ gi¸ c¶, sù biÕn ®éng thÞ tr­êng cña TSB§ còng nh­ ngµnh nghÒ lÜnh vùc mµ kh¸ch hµng kinh doanh lµm c¬ së cho CBTD cã thÓ ph©n tÝch, dù b¸o nh»m ®­a ra quyÕt ®Þnh. - CÇn phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c TCTD mµ kh¸ch hµng vay, ®èi t¸c, nhµ cung cÊp cña kh¸ch hµng ®Ó cã thÓ khai th¸c c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng. §©y lµ nh÷ng nguån th«ng tin quan träng, ph¶n ¸nh kh¸ chÝnh x¸c vÒ t­ c¸ch ®¹o ®øc, vÒ t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. -Nguån th«ng tin cã ®­îc tõ mçi kho¶n vay cÇn ®­îc l­u tr÷ cÈn thËn trong hÖ thèng th«ng tin néi bé, lµm c¬ së cho viÖc xÐt duyÖt c¸c kho¶n vay tiÕp theo còng nh­ chia sÎ th«ng tin víi c¸c ®èi t­îng cÇn quan t©m. III. Mét sè kiÕn nghÞ 1. KiÕn nghÞ víi NHCT ViÖt Nam. - CÇn t¨ng thªm tÝnh tù quyÕt cho Chi nh¸nh: H¬n ai hÕt CBTD cña Chi nh¸nh lµ ng­êi trùc tiÕp tiÕp cËn víi kho¶n vay, do ®ã t¨ng tÝnh tù quyÕt cho Chi nh¸nh, gióp Chi nh¸nh cã thÓ chñ ®éng ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh kÞp thêi vÒ sè tiÒn vay, vÒ tµi s¶n nhËn b¶o ®¶m, vÒ xö lý TSB§… tr¸nh ®¸nh mÊt nh÷ng c¬ héi chØ v× nh÷ng quy ®Þnh cøng nh¾c, m¸y mãc kh«ng phï hîp víi thùc tÕ cña Chi nh¸nh. - NHCT ViÖt Nam cÇn tËp trung chó träng n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng ho¹t ®éng cña Trung t©m Phßng ngõa & Xö lý rñi ro NHCT ViÖt Nam, qua ®ã CBTD cña Chi nh¸nh cã thÓ khai th¸c ®­îc kÞp thêi vµ chÝnh x¸c c¸c th«ng tin phßng ngõa: vÒ t×nh h×nh thÞ tr­êng s¶n phÈm, dù b¸o sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶, thÞ phÇn, vÒ nh÷ng lÜnh vùc ®ang cã sù biÕn ®éng lín (thuËn lîi, khã kh¨n), vÒ xu thÕ gi¶i thÓ, s¸p nhËp…. - CÇn th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi héi th¶o ®Ó qua ®ã CBTD cã thÓ trao ®æi nh÷ng bÊt cËp, v­íng m¾c cña c¸c v¨n b¶n khi triÓn khai t¹i c¬ së, ®Ó qua ®ã NHCT ViÖt Nam cã thÓ tËp hîp ®Ó tù söa ®æi hoÆc tr×nh lªn c¸c c¬ quan cÊp trªn yªu cÇu söa ®æi. §ång thêi, qua c¸c buæi héi th¶o, CBTD cã thÓ cËp nhËt c¸c v¨n b¶n, quy ®Þnh míi cña NHCT ViÖt Nam, cña NHNN, cïng häc tËp, trao ®æi, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô. Bªn c¹nh ®ã, NHCT ViÖt Nam ph¶i cã chÝnh s¸ch ®µo t¹o c¸n bé: cã thÓ tù tæ chøc líp ®µo t¹o hoÆc göi ®i ®µo t¹o ë c¸c tr­êng trong n­íc hoÆc n­íc ngoµi. - NHCT ViÖt Nam ®· thùc hiÖn xong giai ®o¹n 1 cña ®Ò ¸n t¸i c¬ cÊu ng©n hµng. HÞªn t¹i, NHCT ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh triÓn khai giai ®o¹n 2 cña ®Ò ¸n. Trong thêi gian cßn l¹i cña ®Ò ¸n, NHCT ViÖt Nam tËp trung ®Èy m¹nh hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ, ®Æc biÖt trong ho¹t ®éng tÝn dông, ®Ó gióp CBTD cã thÓ rót ng¾n thêi gian ph©n tÝch tÝn dông, tiÕp cËn th«ng tin, dÇn lµm quen víi m«i tr­êng lµm viÖc hiÖn ®¹i. 2. KiÕn nghÞ víi NHNN. - Tr­íc nh÷ng h¹n chÕ vµ bÊt cËp cña Bé luËt d©n sù n¨m 1995, ngµy 14/6/2005, Quèc héi ®· th«ng qua Bé luËt d©n sù n¨m 2005 cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy 1/1/2006 thay thÕ cho Bé luËt d©n sù ngµy 28/10/1995. Do ®ã, cã nhiÒu quy ®Þnh hiÖn hµnh cña c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay ®­îc x©y dùng trªn c¬ së quy ®Þnh cña Bé luËt d©n sù n¨m 1995 kh«ng cßn phï hîp víi quy ®Þnh cña Bé luËt d©n sù n¨m 2005 n÷a. Do ®ã, NHNN cÇn sím x©y dùng vµ hoµn thiÖn dù th¶o nghÞ ®Þnh vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay tr×nh ChÝnh phñ xem xÐt, ký ban hµnh, lµm c¬ së ph¸p lý cho c¸c TCTD thùc hiÖn. NghÞ ®Þnh vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay tr×nh ChÝnh phñ ký lÇn nµy cÇn ®­îc x©y dùng trªn c¬ së kÕ thõa nh÷ng ®iÒu kho¶n cßn phï hîp vµ söa ®æi, bæ sung nh÷ng quy ®Þnh lçi thêi, l¹c hËu cña NghÞ ®Þnh sè 178, NghÞ ®Þnh sè 85 cho phï hîp víi quy ®Þnh cña Bé luËt d©n sù n¨m 2005, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan kh¸c vµ qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. - N©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng th«ng tin tÝn dông t¹i Trung t©m Th«ng tin tÝn dông cña NHNN nh»m ®¸p øng yªu cÇu th«ng tin cËp nhËt vµ chÝnh x¸c vÒ kh¸ch hµng. CÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p tuyªn truyÒn thÝch hîp ®Ó c¸c NHTM nhËn thÊy râ quyÒn lîi vµ nghÜa vô trong viÖc cung cÊp vµ sö dông th«ng tin tÝn dông. - NHNN cÇn cã sù chØ ®¹o c¸c NHTM b¸o c¸o râ c¸c v­íng m¾c, tån t¹i, bÊt cËp trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ B¶o ®¶m tiÒn vay ®· ban hµnh còng nh­ c¸c yªu cÇu vÒ nh÷ng vÊn ®Ò trong thùc tiÔn ho¹t ®éng b¶o ®¶m tiÒn vay ®· ph¸t sinh cÇn cã v¨n b¶n ph¸p quy ph¸p luËt ®Ó ®iÒu chØnh, ®Ó NHNN kÞp thêi xem xÐt, cïng phèi hîp víi c¸c c¬ quan liªn quan chØnh söa, bæ sung hoÆc ban hµnh míi, t¹o m«i tr­êng thÓ chÕ thuËn lîi cho ho¹t ®éng ng©n hµng vµ phï hîp víi chuÈn mùc quèc tÕ. - NHNN ®Ò xuÊt víi ChÝnh phñ chØ ®¹o c¸c Bé ban ngµnh thèng nhÊt thñ tôc ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m khi cÇm cè, thÕ chÊp, b¶o l·nh b»ng quyÒn sö dông ®Êt, tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt vµ thñ tôc cÊp giÊy chøng nhËn së h÷u bÊt ®éng s¶n cho râ rµng. - Phèi hîp víi c¸c ®¬n vÞ liªn quan th­êng xuyªn tæ chøc c¸c khãa ®µo t¹o vµ båi d­ìng kiÕn thøc cËp nhËt ®Ó n©ng cao n¨ng lùc ®¸nh gi¸, ®o l­êng, ph©n tÝch kiÓm so¸t rñi ro tÝn dông. - T¨ng c­êng hiÖu qu¶ thanh tra kiÓm so¸t ho¹t ®éng tÝn dông t¹i c¸c NHTM nh»m h¹n chÕ phßng ngõa rñi ro tÝn dông. 3. KiÕn nghÞ víi c¸c bé ban ngµnh liªn quan. * Bé t­ ph¸p vµ Bé TN&MT - Phßng c«ng chøng vµ ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m lu«n ë trong t×nh tr¹ng qu¸ t¶i, g©y mÊt rÊt nhiÒu thêi gian cho d©n. ThiÕt nghÜ, Bé TN&MT vµ Côc ®¨ng ký Quèc gia giao dÞch b¶o ®¶m cÇn cã kÕ ho¹ch tuyÓn thªm nh©n sù, më thªm c¸c phßng lµm viÖc t¹i nhiÒu quËn, t¹o thuËn lîi cho ng­êi d©n ®Õn giao dÞch. Vµ hiÖn nay, Bé TN&MT vµ Côc ®¨ng ký Quèc gia giao dÞch b¶o ®¶m ch­a quy ®Þnh râ c«ng chøng tr­íc hay giao dÞch b¶o ®¶m tr­íc. Do ®ã, cÇn sím ban hµnh v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn ®¨ng ký Giao dÞch b¶o ®¶m tr­íc hay c«ng chøng tr­íc ®Ó hai c¬ quan nµy kh«ng ®ïn ®Èy cho nhau, g©y phiÒn hµ cho kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. - §Ò nghÞ Bé TN&MT vµ Bé t­ ph¸p cã quy ®Þnh ®èi víi nh÷ng tr­êng hîp tµi s¶n thÕ chÊp lµ bÊt ®éng s¶n tr­íc khi luËt ®Êt ®ai n¨m 2003 cã hiÖu lùc cßn thiÕu giÊy tê theo quy ®Þnh hiÖn nay nh­ng kh«ng n»m trong quy ho¹ch, kh«ng chuyÓn môc ®Ých sö dông, kh«ng cã tranh chÊp th× cho phÐp c¸c TCTD b¸n vµ ng­êi mua ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn QuyÒn sö dông ®Êt, gióp ng©n hµng xö lý TSTC thu håi vèn. - VÒ c¸ch tÝnh l·i nî qu¸ h¹n do chËm thi hµnh ¸n, theo quy ®Þnh cña NHNN, c¸c TCTD ®­îc tù x¸c ®Þnh møc l·i suÊt cho vay vµ tho¶ thuËn víi kh¸ch hµng trong hîp ®ång tÝn dông (H§TD), l·i suÊt nî qu¸ h¹n b»ng 150% l·i suÊt cho vay trong h¹n còng ®­îc ghi trong hîp ®ång. Tuy nhiªn, c¬ quan thi hµnh ¸n kh«ng chÊp nhËn lÊy møc l·i suÊt cho vay ®· tháa thuËn trong H§TD gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng lµm c¨n cø ®Ó xö lý nî qu¸ h¹n ®èi víi tµi s¶n ph¸t m¹i mµ lÊy l·i suÊt c¬ b¶n cña NHNN (lµ møc l·i suÊt mang tÝnh ®Þnh h­íng, thÊp h¬n nhiÒu so víi l·i suÊt thùc tÕ cña c¸c TCTD) nªn ®· g©y thiÖt h¹i cho c¸c TCTD. V× vËy, Bé t­ ph¸p cÇn lµm viÖc víi NHNN ®Ó cã h­íng dÉn xö lý l·i suÊt nî qu¸ h¹n ®èi víi tµi s¶n ph¸t m¹i. * Bé C«ng an: §Ò nghÞ Bé C«ng an cã h­íng dÉn c¶nh s¸t giao th«ng thèng nhÊt viÖc cho phÐp chñ ph­¬ng tiÖn l­u th«ng sö dông b¶n sao GiÊy chøng nhËn ®¨ng ký (cã chøng nhËn cña c¬ quan C«ng chøng) ®èi víi c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®· ®­îc cÇm cè, thÕ chÊp t¹i Ng©n hµng (theo quy ®Þnh, b¶n chÝnh GiÊy tê ®¨ng ký c¸c ph­¬ng tiÖn nµy ®· ®­îc c¸c TCTD gi÷ khi nhËn cÇm cè, thÕ chÊp). * Bé Tµi chÝnh: Theo quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh, khi Ng©n hµng b¸n TSB§ ®Ó thu håi nî, th× thu nhËp tõ viÖc b¸n TSB§ nµy ph¶i chÞu thuÕ TNDN. Quy ®Þnh kh«ng hîp lý ë chç viÖc b¸n TSB§ lµ biÖn ph¸p ngoµi mong muèn cña ng©n hµng nh»m môc ®Ých thu håi nî vay, hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng kinh doanh. Do ®ã, ®Ò nghÞ Bé Tµi chÝnh xem xÐt bá quy ®Þnh nµy, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng kh«ng ph¸t sinh mét kho¶n chi phÝ, ®Ó cã thÓ thu ®ñ nî. 4. KiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ. - ViÖc x©y dùng xÕp h¹ng tÝn dông néi bé t¹i NHTM cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n v× viÖc tiÕp cËn c¸c th«ng tin gióp cho viÖc ®¸nh gi¸, xÕp h¹ng tÝn dông kh¸ch hµng (nh­ t×nh h×nh kinh doanh, tµi chÝnh, tµi s¶n, uy tÝn ®èi víi NHTM ®· giao dÞch tr­íc ®©y) hiÖn vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ. HiÖn t¹i, ViÖt Nam míi chØ cã mét C«ng ty xÕp h¹ng tÝn nhiÖm cña Vietnamnet ®­îc thµnh lËp, tuy nhiªn khu«n khæ ph¸p lý cho ho¹t ®éng cña c«ng ty xÕp h¹ng tÝn nhiÖm trong n­íc ch­a hoµn chØnh, do ®ã, c¸c NHTM ch­a thÓ tham kh¶o kÕt qu¶ xÕp h¹ng doanh nghiÖp do c«ng ty xÕp h¹ng tÝn nhiÖm trong n­íc thùc hiÖn khi ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, xÕp h¹ng tÝn nhiÖm. V× vËy, ChÝnh phñ cÇn giao cho Bé Tµi ChÝnh sím ban hµnh khu«n khæ ph¸p lý cho ho¹t ®éng cña c«ng ty xÕp h¹ng tÝn nhiÖm. -ChØ ®¹o c¸c Bé, ngµnh ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh luËt cÇn kÞp thêi, ®ång bé, râ rµng, thèng nhÊt vµ s¸t thùc tÕ h¬n, lo¹i bá nh÷ng bÊt cËp vµ chång chÐo, tr¸nh t×nh tr¹ng LuËt ®· cã hiÖu lùc th× hµnh mµ ch­a cã v¨n b¶n h­íng dÉn. - CÇn cã sù chØ ®¹o c¸c c¬ quan ban ngµnh cã gi¶i ph¸p kÞp thêi ®Ó lµm “tan b¨ng” thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n nh­ hiÖn nay. - HiÖn nay, cã nhiÒu c¬ quan cña c¸c Bé, ngµnh thùc hiÖn nhiÖm vô ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m: Bé TN& MT ®¨ng ký BÊt ®éng s¶n. Côc ®¨ng ký quèc gia giao dÞch b¶o ®¶m – Bé T­ ph¸p ®¨ng ký ®éng s¶n, C¬ quan qu¶n lý ®­êng biÓn, ®¨ng ký tµu thuyÒn, Côc hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam ®¨ng ký m¸y bay….Tuy nhiªn, viÖc tæ chøc thùc hiÖn ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m ch­a ®­îc thèng nhÊt, ®Æc biÖt ë c¸c ®Þa ph­¬ng, g©y khã kh¨n cho doanh nghiÖp vµ ng©n hµng. ThiÕt nghÜ, ChÝnh phñ xem xÐt thèng nhÊt giao cho mét c¬ quan ®¶m nhËn. KÕt luËn Héi nhËp vµ toµn cÇu hãa kinh tÕ lµ xu thÕ tÊt yÕu vµ lµ ®ßi hái kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh hîp t¸c vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Trong xu thÕ ®ã, c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh ngµy cµng ph¸t triÓn, më réng, møc ®é c¹nh tranh gi÷a c¸c NHTM trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, ngay c¶ thÞ tr­êng néi ®Þa t¨ng nhanh. Trong ®iÒu kiÖn kinh doanh míi, thÞ tr­êng lu«n s«i ®éng vµ biÕn ®éng khã l­êng, nguy c¬ rñi ro, ®Æc biÖt lµ rñi ro tÝn dông l¹i cµng lín. Do ®ã, viÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay b»ng tµi s¶n ®­îc coi lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó c¸c NHTM ViÖt Nam duy tr× ®­îc sù ph¸t triÓn æn ®Þnh, bÒn v÷ng, ®¶m b¶o cho nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Vµ ®iÒu ®ã ®· ®­îc chøng minh t¹i Chi nh¸nh NHCT Thanh Xu©n. ViÖc ¸p dông biÖn ph¸p B§TV b»ng tµi s¶n t¹i Chi nh¸nh, kh«ng nh÷ng gãp phÇn më réng qui m« tÝn dông mµ chÊt l­îng tÝn dông còng ®­îc n©ng cao. Tuy v©y, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c B§TV b»ng tµi s¶n t¹i Chi nh¸nh ®· ph¸t sinh mét sè v­íng m¾c, g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi hiÖu qu¶ B§TV t¹i Chi nh¸nh. ViÖc t×m hiÓu nguyªn nh©n vµ cã nh÷ng gi¶i ph¸p xö lý kÞp thêi lu«n ®­îc Chi nh¸nh hÕt søc quan t©m. Qua viÖc nghiªn cøu lý thuyÕt, còng nh­ ®­îc thùc tÕ t¹i Chi nh¸nh, em ®· m¹nh d¹n ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p víi mong muèn n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ c«ng t¸c B§TV b»ng tµi s¶n t¹i Chi nh¸nh. Tuy nhiªn, do thêi gian nghiªn cøu còng nh­ hiÓu biÕt thùc tÕ cßn nhiÒu h¹n chÕ, nªn bµi viÕt cña kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy, em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c«. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. S¸ch. - “ Ng©n hµng th­¬ng m¹i” cña PGS.TS Phan ThÞ Thu Hµ - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª. - “ C¸c nghiÖp vô NHTM” cña GS.TS Lª V¨n T­ - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª - “ NghiÖp vô Ng©n hµng hiÖn ®¹i” cña David Cox- Nhµ xuÊt b¶n quèc gia Hµ Néi 1997. - “ Mét sè nghiÖp vô NHTM” cña TS NguyÔn V¨n Ng«n - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 1996 2. B¸o vµ t¹p chÝ. - Bµi “Bµn vÒ mét sè khÝa c¹nh trong nhËn cÇm cè tµi s¶n lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ lµm ®¶m b¶o tiÒn vay – vÊn ®Ò quan t©m cña doanh nghiÖp”- §µo V¨n Chung, T¹p chÝ thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ 15/2/2005. - Bµi “ChÝnh s¸ch tµi s¶n ®¶m b¶o trªn quan ®iÓm an toµn vµ sinh lîi cña NHTM” – Phan ThÞ Thu Hµ, T¹p chÝ Ng©n hµng sè 9/2004. - Bµi “Xö lÝ TSB§ thu håi nî cña NHTM cßn nhiÒu bÊt cËp”- B×nh Minh, T¹p chÝ thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ 8/2005. - Bµi “Qu¶n trÞ danh môc TSB§ - mét yªu cÇu cÊp thiÕt” – Ph¹m Xu©n Hße, T¹p chÝ Ng©n hµng sè 7/2005. 3. C¸c tµi liÖu kh¸c. - LuËt ®Êt ®ai 2003. - Sæ tay tÝn dông cña NHCT 2004. - LuËt d©n sù 2005. - C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay ®­îc nªu trong bµi. NhËn xÐt cña c¬ së thùc tËp Ngµy...... th¸ng ....... n¨m 2006 Thñ tr­ëng ®¬n vÞ (Ký tªn, ®ãng dÊu) NhËn xÐt cña gi¸o viªn h­íng dÉn Ngµy...... th¸ng ....... n¨m 2006 GV h­íng dÉn